Τι σήμανε η ομιλία Putin στο ρωσικό κοινοβούλιο

Δεκεμβρίου 8, 2014 από seisaxthiablog

Του Κώστα Ράπτη

Η ετήσια ομιλία του Vladimir Putin την περασμένη Πέμπτη ενώπιον των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου της Ρωσίας σχετικά με την “κατάσταση του έθνους” (σε αντιγραφή της αμερικανικής state of the union address) αποτέλεσε άλλον έναν κρίκο στην αλυσίδα των εκτενών, στρατηγικού περιεχομένου δημόσιων τοποθετήσεων του Ρώσου προέδρου εντός του 2014 – με κυριότερα προηγούμενα την αγόρευσή του κατά την υπογραφή της πράξης προσχώρησης της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης στη Ρωσική Ομοσπονδία και την εισήγησή του τον περασμένο μήνα στο Valdai International Discussion Club (το ρωσικό οιονεί “Davos”).

Και οι τρεις αυτές ομιλίες διακρίνονται για τον απερίφραστο τρόπο με το οποίο εκτίθεται μια συγκεκριμένη επισκόπηση των μεταψυχροπολεμικών αλλαγών στη διεθνή αρχιτεκτονική καθώς και για τη θέση που επιδιώκει η Ρωσία να έχει σε αυτήν – ξαναπιάνοντας το νήμα από την εισήγηση του Putin το 2007 στο Συνέδριο Ασφαλείας του Μονάχου, η οποία στον καιρό της είχε προκαλέσει αίσθηση.

Σε σχέση με τις προηγούμενες τοποθετήσεις, η ομιλία στη Δούμα προσφέρει τρία νέα στοιχεία. 

• Πρώτον, την εγκατάλειψη των προσχημάτων ότι η σχέση της Μόσχας με τη Δύση είναι κάτι άλλο από ανταγωνιστική. 
• Δεύτερον, την προσπάθεια να ιδεολογικοποιηθεί αυτή η αντιπαράθεση, με την ανάδειξη της Ρωσίας ως φορέα πολιτικών και κοινωνικών αξιών, που θεωρείται ότι μοιράζονται και όλες οι άλλες χώρες εκτός του δυτικού “πυρήνα”. 
• Τρίτον, η συνάρτηση της έκβασης αυτού του γεωπολιτικού παιχνιδιού με αλλαγές στη ρωσική οικονομία και διοίκηση.

Το πρώτο στοιχείο καθίσταται εμφανές από τα σημεία της ομιλίας Putin στα οποία υποστηρίζεται ότι “η πολιτική της ανάσχεσης δεν εφευρέθηκε χθες – αλλά εφαρμόζεται εναντίον μας εδώ και δεκαετίες, αν όχι αιώνες, κάθε φορά που νομίζεται ότι η Ρωσία έχει καταστεί υπερβολικά ισχυρή ή ανεξάρτητη” και ότι “οι κυρώσεις δεν αποτελούν μια νευρική αντίδραση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στα γεγονότα της Ουκρανίας, ή τη λεγόμενη Κριμαϊκή Άνοιξη”, αλλά μια απόπειρα περιορισμού των ρωσικών δυνατοτήτων που θα είχε δρομολογηθεί ακόμη και αν δεν είχε συμβεί τίποτε από όλα αυτά.

Στην πιο σκληρή αποστροφή όλης της ομιλίας του ο Ρώσος πρόεδρος υπενθύμισε ότι στο πρόσφατο παρελθόν, ενώ η χώρα του αντιμετώπιζε του Δυτικούς πρώην αντιπάλους ως φίλους και ακόμη συμμάχους, η υποστήριξη προς αποσχιστικά κινήματα υποστηρίχθηκε από αυτούς πολιτικά, οικονομικά καθώς και στο επίπεδο των πληροφοριών και των ειδικών υπηρεσιών, μη αφήνοντας “καμία αμφιβολία ότι θα έβλεπαν μετά χαράς τη Ρωσία να ακολουθεί το γιουγκοσλαβικό σενάριο του διαμελισμού”.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Putin απέδωσε την πηγή των δεινών στην “επικίνδυνη ψευδαίσθηση των ΗΠΑ ότι είναι άτρωτες”, αν και αυτή τη φορά πρόσθεσε ότι μια τέτοια αντίληψη “βλάπτει την ίδια τη Ουάσιγκτον, ενσιχύοντας την ροπή προς μονομερείς αποφάσεις που συχνά, όπως βλέπουμε, δεν έχουν τύχει επαρκούς επεξεργασίας”.

Όμως την πλέον δηκτική αιχμή την απηύθυνε, για πρώτη φορά, προς τις ευρωπαϊκές χώρες, δηλώνοντας ότι “αν για κάποιες από αυτές η εθνική υπερηφάνεια είναι έννοια ξεχασμένη προ πολλού και η εθνική κυριαρχία μια πολυτέλεια, για την Ρωσία η αυθεντική κυριαρχία αποτελεί όρο επιβίωσης”…

Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση κατά τον Putin δεν πρέπει να είναι η αναδίπλωση: “ποτέ δεν θα πάρουμε τον δρόμο της αυτο-απομόνωσης, της ξενοφοβίας, της καχυποψίας και της αναζήτησης εχθρών, διότι αυτό αποτελεί σημάδι αδυναμίας, ενώ εμείς έχουμε αυτοπεποίθηση. Στόχος μας είναι να έχουμε τους περισσότερους δυνατούς ισότιμους εταίρους, στη Δύση και την Ανατολή. Θα ενισχύσουμε την παρουσία μας σε εκείνες τις περιοχές αναδυόμενης ολοκλήρωσης, όπου η πολιτική δεν αναμιγνύεται με την οικονομία και αίρονται οι φραγμοί στο εμπόριο, την ανταλλαγή τεχνολογίας, τις επενδύσεις και την ελεύθερη μετακίνηση προσώπων”.

Το να πλειοδοτεί ο Putin έναντι της Δύσης στην υπεράσπιση των αρετών της ελεύθερης αγοράς είναι ήδη ένα ενδιαφέρον σημείο. Όμως ο Ρώσος πρόεδρος δεν περιορίζεται σε αυτό: προτείνει ένα μοντέλο του κόσμου όπου “μόνο ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και των θεμιτών συμφερόντων όλων των συμμετεχόντων στον διεθνή διάλογο μπορεί να αποτρέψει τις συγκρούσεις – και όχι οι πύραυλοι ή οι κυρώσεις”. Εμφανίζει δε τη χώρα του αποφασισμένη να υπερασπισθεί την “πολυμορφία του κόσμου”, απέναντι σε μία Δύση την οποία όλο και πιο συχνά περιγράφει ως επιδιδόμενη σε πολιτισμικό ιμπεριαλισμό.

“Η ευσυνείδητη εργασία, η ιδιωτική ιδιοκτησία, η ελευθερία του επιχειρείν: πρόκειται για τις ίδιες θεμελιώδεις συντηρητικές αξίες με τον πατριωτισμό, τον σεβασμό προς την Ιστορία, την παραδόσεις και την κουλτούρα της χώρας του καθενός”, ανέφερε ο Putin προσθέτοντας : “μια υγιής οικογένεια και ένα υγιές έθνος, οι παραδοσιακές αξίες που μας δόθηκαν από τους προγόνους μας σε συνδυασμό με την εστίαση στο μέλλον, η σταθερότητα ως προϋπόθεση της ανάπτυξης και τις προόδου, ο σεβασμός προς τα άλλα έθνη και κράτη, με εγγύηση της υπεράσπισης της ασφάλειας και των θεμιτών συμφερόντων της Ρωσίας – αυτές είναι οι προτεραιότητές μας”.

Δεν είναι, άλλωστε, καθόλου τυχαίο, ότι προκειμένου να καταδείξει την “ιερότητα” της Κριμαίας για τους Ρώσους συνέδεσε άμεσα την ρωσική εθνογέννεση με τον εκχριστιανισμό.

Όμως το κύριο αντικείμενο της ετήσιας προεδρικής ομιλίας υπήρξε, κατά τα προβλεπόμενα, η οικονομία. Επ΄ αυτού, ο Putin θέλησε να εμφανισθεί καθησυχαστικός σε ό,τι αφορά την διπλή πίεση που δημιουργούν οι κυρώσεις, η υποχώρηση του νομίσματος και (ακόμη περισσότερο) η πτώση της τιμής του πετρελαίου – αν και αναγνώρισε την απειλή των πληθωριστικών πιέσεων που αναπόφευκτα προκύπτει.

Παρά τις βολές που δέχεται η κεντρική τραπεζίτρια Elvira Nabiulina από στενούς του συνεργάτες, ο Ρώσος πρόεδρος στήριξε τις επιλογές της, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η πρόσφατη εγκατάλειψη της προσπάθειας στήριξης του νομίσματος (προφανώς για να μην θιγούν περαιτέρω τα ρωσικά συναλλαγματικά αποθέματα). Ανέφερε πάντως ότι η κεντρική τράπεζα είναι σε θέση να εντοπίσει και να τιμωρήσει όσους κερδοσκόπησαν με το νόμισμα.

Οι εξαγγελίες του που κυρίως χειροκροτήθηκαν ήταν αυτές για το πάγωμα των φορολογικών συντελεστών επί τετραετία, η εφάπαξ χορήγηση αμνηστίας για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων (με την επίκληση για άλλη μία φορά του κουρέματος των καταθέσεων στην Κύπρο, ώστε να πεισθούν οι ενδιαφερόμενοι ότι μόνο η εθνική τους δικαιοδοσία μπορεί να προστατεύσει τα συμφέροντά τους) και το πάγωμα επί τριετία του ελέγχου των επιχειρήσεων που δεν έχουν ήδη φορολογικές εκκρεμότητες, καθώς αυτός αποτελούσε “συνταγή” εκβιασμών και διαφθοράς – με αποτέλεσμα ο Putin να προτείνει την καθιέρωση μιας πλατφόρμας δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων κάθε ελέγχου που πραγματοποιεί κάθε αρμόδια υπηρεσία.

Απέναντι στους “ολιγάρχες”, οι οποίοι πρωταγωνιστούν στο παιχνίδι της ανακύκλωσης κεφαλαίων, καθιστώντας τη Ρωσία όμηρο μιας δυτικοκεντρικής χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής, ο Putin δείχνει να οραματίζεται μιαν “επανάσταση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων”, η οποία όμως για να στηριχθεί απαιτεί τολμηρότερες τομές στη διοίκηση. Ο ίδιος επιμένει ότι η λέξη κλειδί είναι η “αποκέντρωση” της οικονομίας και απορρίπτει το ενδεχόμενο “επανεθνικοποίησης” ενόψει των τρεχουσών δυσκολιών. Ωστόσο, οι “εθνικοί πρωταθλητές” θα χρειασθούν σύντομα κρατική στήριξη – γεγονός που οδηγεί στην αντίθετη από την εξαγγελλόμενη κατεύθυνση.

Πηγή: capital.gr

inprecor