Εδώ, όμως, γίνεται μια διπλή – και από άποψη πολιτικής πρακτικής επικίνδυνη - ιστορική λαθροχειρία:
Πρώτον η αριστερά κυβέρνησε και στο παρελθόν την Ελλάδα. Την πρώτη όχι «ολοκληρωμένα», αλλά σε ένα μεγάλο τμήμα της. Αυτό της ελεύθερης από τους κατακτητές Ελλάδας. Μιλάμε για την κυβέρνηση του «Βουνού» - Κορυσχάδες, κλπ. Η αριστερά αυτής της εποχής και η κυβέρνηση της – ΠΕΕΑ –παρήγαγε σπουδαίο έργο. Όχι μόνο στη δημιουργία νέων, λαογέννητων θεσμών στην τοπική αυτοδιοίκηση, τη δικαιοσύνη, την παιδεία, στην ισότητα των γυναικών (για πρώτη φορά απέκτησαν όλες τους δικαίωμα ψήφου), κ.ά, αλλά και στην οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής εν γένει. Αυτή η εξουσία της αριστεράς – μάλιστα στηριγμένης στο ένοπλο λαϊκό κίνημα, με αντιφασιστική ιδεολογία - για τους γνωστούς λόγους δεν επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα. Αλλά μας έχει αφήσει πλούσια παρακαταθήκη.
Δεύτερον η αριστερά κυβέρνησε για πολλά χρόνια κι αργότερα. Ποιά και πότε; Με το ΠΑΣΟΚ από το 1981 μέχρι πρόσφατα. Το ΠΑΣΟΚ – κι ας μην θέλουν να το καταλάβουν στην υπόλοιπη αριστερά: ανανεωτική, «ορθόδοξη», «επαναστατική» - ανέλαβε την «εξουσία», με εκλογές, το 1981 με ένα εμφαντικότατο 48%, ως αριστερό κίνημα και οργάνωση. Μπορεί να μην συμφωνούσε μαζί του η «υπόλοιπη» αριστερά, για τους δικούς της λόγους. Αλλά τα συνθήματα του, το πρόγραμμα του, η «ιδεολογία» του ήτανε, για τότε τουλάχιστον, αριστερά. Δε ήτανε δεξιά.
Το βασικό και κινητήριο σύνθημα του ήτανε «Η Ελλάδα στους Έλληνες». Μπορεί η ανανεωτική αριστερά – αν και όχι ολόκληρη ακόμα τότε – να θεωρούσε το σύνθημα «εθνικιστικό». Διότι από τότε το δικό της ήτανε «η Ελλάδα στην Ευρώπη». Αλλά ως σύνθημα ανήκει στην αριστερά. Και μάλιστα στο ΚΚΕ !!
Στην απόφαση του Π.Γ. της ΚΕ του ΚΚΕ (17/12/1944), αμέσως δηλαδή μετά τα «Δεκεμβριανά», διαβάζουμε: «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες ! Η Ελλάδα και η Δημοκρατία σε κίνδυνο !»[1] Σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής και του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, σε όλες τις αποφάσεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, μιλούσαν για αγώνα για «μια Ελεύθερη Ελλάδα», «εθνικά ανεξάρτητη» κλπ. Γιατί η πατρίδα ήταν σκλαβωμένη. Και ουσιαστικά πότε της Ελεύθερη και Ανεξάρτητη.
Κι όταν το ΚΚΕ επαναλαμβάνει ότι η «Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» κι ότι βρίσκεται σε κίνδυνο μαζί με τη Δημοκρατία, είναι γιατί μόλις έχει διαπιστωθεί ότι η χώρα και ο λαός βρισκόντουσαν μπροστά σε μια νέα υποδούλωση: αυτή των αγγλο-αμερικάνων ιμπεριαλιστών.
Όταν το ΠΑΣΟΚ σηκώνει το ίδιο σύνθημα-αίτημα είναι γιατί η Ελλάδα και ο λαός γνώρισαν μια «αμερικανοκίνητη» Χούντα, μια εξίσου αμερικανοκίνητη εισβολή στην Κύπρο και γι αυτό πρώτη προτεραιότητα ήταν να ανήκει στους Έλληνες. Και όχι όπως έλεγε τότε η δεξιά και ο ηγέτης της στην Δύση. Όλοι γνωρίζουν το σταθερό σύνθημα τους « η Ελλάδα ανήκει στη Δύση». Σε αντιπαράθεση με αυτό προβλήθηκε και συσπείρωσε τον λαό το σύνθημα «Η Ελλάδα στους Έλληνες». Ήταν «αριστερό» σύνθημα αυτό ή δεν ήταν; Εξακολουθεί και σήμερα να είναι σύνθημα αριστερό; Αν ναι, τότε πρέπει να θεωρηθεί το ΠΑΣΟΚ της εποχής εκείνης αριστερό ή μήπως δεξιό κίνημα-κόμμα; Και φυσικά η Κυβέρνηση του. Αν δεν ήταν αριστερό και η κυβέρνηση του αριστερή αλλά δεξιά, τότε πρέπει να καταγγελθεί ο Μανώλης Γλέζος ως άνθρωπος της δεξιάς μια και συνεργάστηκε πολιτικά μαζί του.
Μήπως, όμως, και τα άλλα συνθήματα του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν αριστερά; Π.χ «Ελλάς και ΝΑΤΟ το ίδιο Συνδικάτο», «Λαϊκή κυριαρχία», «Αυτοδιαχείριση», κλπ κλπ. Μήπως θυμάται κανείς ποια ήτανε τα συνθήματα του ΚΚΕ εσωτερικού; Ήτανε αριστερότερα ή μήπως δεξιότερα αυτών του ΠΑΣΟΚ;
Μα, θα αντιτείνει ο καλός παραδοσιακός-συμβατικός αριστερός μας, δεν είναι το ΠΑΣΟΚ που τελικά μας οδήγησε στο ΔΝΤ. Αναμφίβολα. Όπως συνέβη με όλες τις πραγματικές κοινωνικές και πολιτικές επαναστάσεις: τη Ρωσική, την Κινέζικη, την Κορεάτικη, τη Βιετναμέζικη κλπ. Που κατέληξαν αυτές; Θα τις κρίνουμε με βάση μόνο την κατάληξη τους ή θα κρίνουμε και τι ήτανε όταν ξεκίνησαν; Ήταν σοσιαλιστικές οι επαναστάσεις. Έτσι ξεκίνησαν. Το εάν, πώς και γιατί καταλήξανε στον πιο άγριο καπιταλισμό ή τον «σοσιαλιστικό» φεουδαρχισμό, είναι ένα μεγάλο, σοβαρό πρόβλημα στο οποίο πρέπει η σημερινή αριστερά να απαντήσει[2]. Μόνο έτσι θα βγάλει πολύτιμα συμπεράσματα/ διδάγματα για το πώς μπορεί να εκφυλιστεί μια επανάσταση, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για μια κοινοβουλευτική «αλλαγή» και να καταλήξει στο αντίθετο της. Ο Μάο έκρουε «τον κώδωνα» του κινδύνου για τη δυνατότητα να «μετατραπεί ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα σε ρεβιζιονιστικό κόμμα, σε φασιστικό κόμμα κι όλη η Κίνα θα άλλαζε χρώμα»[3]. Κι αποδείχτηκε ότι είχε 100% δίκιο.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, τότε, είχε ασκήσει κριτική τόσο στον «σοβιετικό δρόμο» προς τον σοσιαλισμό, όσο και στη σοσιαλδημοκρατία αλλά και τον ευρωκομμουνισμό. Έτσι δικαιολόγησε και θεμελίωσε τον δικό του «Τρίτο Δρόμο». Κανένας από αυτή την αριστερά δεν μπόρεσε τότε να του ασκήσει κριτική της προκοπής[4]. Διότι οι μεν ήταν φανατικοί υποστηρικτές του σοβιετικού δρόμου και μοντέλου οι δε ευρωκομμουνιστές και καραμπινάτοι αναθεωρητές (ρεβιζιονιστές). Θεωρητικά διαφωνούσανε με τη θεωρία μητρόπολης-περιφέρειας (Μηλιός κλπ). Αλλά η θεωρία δεν είναι λάθος. Όλες οι σχετικές αναλύσεις, από τους Σουήζυ-Μπάραν-Μάγκτοφ της «Σχολής του Monthly Review» μέχρι τον Σαμίρ Αμιν κλπ ήταν έτη φωτός πιο μπροστά από τις αποστεωμένες σοβιετικού τύπου αναλύσεις τους, που κατά περίεργο τρόπο είχαν ρίζες «σοβιετικής» επιστήμης. Το λάθος του ΠΑΣΟΚ – του Ανδρέα εννοώ – ήτανε ότι κατέτασσε την Ελλάδα στην περιφέρεια[5]. Αν έκανε το λάθος γιατί αυτό πίστευε ή γιατί αυτό τον εξυπηρετούσε είναι άλλου παπά Ευαγγέλιο.
Ο ίδιος όμως τότε όριζε το ΠΑΣΟΚ ως «μαρξιστικό, μη δογματικό κίνημα» και θεωρούσε πώς η «Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη δεν συμβιβάζεται με τον Λενινισμό, τόσο στο θεωρητικό πλάνο όσο και στο πλάνο της πολιτικής πρακτικής»[βλ Ανδρέας Παπανδρέου:»Μετάβαση στο σοσιαλισμό»εκδ. ΑΙΧΜΗ 03/1978]. Με αυτή τη θέση του δεν μπορούσε να διαφωνήσει το ΚΚΕ εσωτ. και όλοι οι ευρωκομμουνιστές. Δεν είναι τυχαίο πώς ακόμα κι ο Χ. Φλωράκης κατηγορούσε το ΠΑΣΟΚ ότι «έκλεψε» τα συνθήματα της αριστεράς (του ΚΚΕ δηλαδή) για να ανέβει στην εξουσία.
Στο μέτρο του δυνατού και των δυνατοτήτων τους οι μόνοι που άσκησαν κριτική ή που διέθεταν καλά εδραιωμένη «άποψη» για το ΠΑΣΟΚ ήταν κύκλοι της αριστεράς που βρισκόντουσαν εκτός κομμάτων[6]. Όσο «σκληρή» και αν υπήρξε η κριτικής τους στο ΠΑΣΟΚ, ποτέ δεν το αντιμετώπισαν σαν ένα κλασσικό δεξιό κόμμα. Ούτε βέβαια και την κυβέρνηση του. Οι «ταξικοί» θεωρητικοί του ευρωκομμουνιστικού χώρου – βλ. περιοδικό «ΘΕΣΕΙΣ» του Γιάννη Μηλιού – φανατικοί πολέμιοι των θεωριών του ιμπεριαλισμού, της μητρόπολης-περιφέρειας, των εθνικών ζητημάτων (εθνομηδενιστές πατενταρισμένοι) αλλά μηδέποτε κριτικοί του ευρωκομμουνισμού και του ΚΚΕ εσωτ. – πάντα τους «σκέπαζε» πολιτικά κάποιος από τους επιφανείς πολιτικούς του χώρου: Λεωνίδας Κύρκος, κλπ – πάντοτε από «ταξικές» οπτικές άσκησαν κριτική στο ΠΑΣΟΚ. Μείγμα – κατά την γνώμη μας – σωστών και λαθεμένων αναλύσεων.
Το θέμα μας φυσικά δεν είναι εδώ το ΠΑΣΟΚ ούτε οι κριτικές που του ασκήθηκαν – σωστές ή λάθος – από την αριστερά. Αυτό μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο χωριστής εργασίας. Το θέμα μας είναι αν το ΠΑΣΟΚ μπορεί να καταχωρηθεί ως αριστερό κόμμα και η κυβέρνηση του ως αριστερή, στην ιστορία της Ελλάδας. Γνώμη μας είναι πώς μπορεί έτσι να θεωρηθεί. Βέβαια ένα κόμμα – κίνημα ή πολιτική οργάνωση – που κινήθηκε μέσα στα πλαίσια της ευρωπαϊκής αριστεράς της εποχής, δεν αμφισβήτησε τελικά όχι τον καπιταλισμό / ιμπεριαλισμό [αυτό δεν το έκαναν άλλα πιο «επαναστατικά» ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα] αλλά ούτε βασικές αρχές και λειτουργίες του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Δεν κατόρθωσε να «εκσυγχρονίσει» - βέβαια ούτε να αλλάξει καν – τις λειτουργίες του, να αναβαθμίσει έστω τη θέση της χώρας μέσα στο διεθνή και άνισο καταμερισμό εργασίας. Ακολούθησε το δρόμο του παλιού οικονομικού και πολιτικού μοντέλου, που μοιραία μας οδήγησε στην σημερινή κρίση. Μοντέλο που κυριάρχησε αμέσως μετά τη λήξη του εμφυλίου και ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις - με ελάχιστες διαφοροποιήσεις.
Αυτό τον δρόμο, παρά τα αντίθετα που διακηρύσσει και υπόσχεται σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ – θα αναγκαστεί να ακολουθήσει. Μέσα στα ασφυκτικά πλαίσια της ΕΕ, της ευρωζώνης, των συνθηκών του Άμστερνταμ, της Λισσαβόνας, της Νίκαιας κλπ και προσπαθώντας να εκφράσει τη μικρο-μεσαία τάξη, να αλλάξει την Ελλάδα μαζί με την Ευρώπη [δηλαδή τον ιμπεριαλισμό] πολύ γρήγορα θα βουλιάξει στα ίδια αδιέξοδα από τα οποία υπόσχεται να μας βγάλει. Αποτελεί μεγάλη αφέλεια να πιστεύουν ότι μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα παρασύρει σε αλλαγές την Ευρώπη κι έτσι θα επιβληθούν άλλες πολιτικές από αυτές της νεοφιλελεύθερης λιτότητας. Ακόμα και αν η νεοφιλελεύθερη πολιτική της λιτότητας χαλαρώσει – γιατί το ίδιο το κρατικο-χρηματο-πιστωτικό κεφάλαιο θα καταλάβει ότι του κάνει ζημιά – η Ευρώπη, οι ΗΠΑ, δεν πάψουν να είναι τα κέντρα του ιμπεριαλισμού. Κάποια από τα αστικά συμφέροντα που επλήγησαν – επιχειρήσεις, μεσοστρώματα – μπορεί να ωφεληθούν. Αλλά η μεγάλη λαϊκή μάζα δεν θα πάψει να ζει στη φτώχεια και την ανασφάλεια[7]. Η μόνη περίπτωση να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα είναι μια βαθειά τομή, αλλαγή των κοινωνικο-παραγωγικών σχέσεων, μια αλλαγή που θα αμφισβητεί τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής και οργάνωσης της όλης ζωής. Μια τομή που θα αμφισβητεί τον ιμπεριαλισμό, δηλαδή τον κάθετα ιεραρχημένο καταμερισμό εργασίας, που κυριαρχείται από μια χούφτα παγκόσμια μονοπώλια και από μια εξίσου χούφτα μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες. Εδώ, όμως, είναι τα πραγματικά δύσκολα. Γιατί τέτοια αλλαγή σε μια μόνο χώρα – και μάλιστα μικρή όπως η Ελλάδα – δεν έχει καμιά προοπτική να επιτύχει, ενώ επίσης μια ταυτόχρονη αλλαγή στις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις είναι κι αυτή δύσκολη.
Τις δυσκολίες τις αναγνωρίζουν και οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ, μόνο που δεν έχουν ιδέα τι και πώς θα το κάνουν. Το χειρότερο είναι πώς μόλις αναγνωρίσουν τις δυσκολίες τις παρακάμπτουν με ευκολία. Λέει πχ. ο Γ. Μηλιός στη συνέντευξη του:
« Ο δρόμος για τη δημιουργία της πρώτης κυβέρνησης Αριστεράς στην Ελλάδα δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Γνωρίζουμε πως το σύστημα θα κάνει τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να διακόψει τον δρόμο για μια αλλαγή της κυβέρνησης και τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Φαίνεται όμως πως τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει το μεγάλο λαϊκό ρεύμα που έχει δημιουργηθεί, από κανέναν δεν μπορεί να ανακοπεί το παλλαϊκό αίτημα για την κατάργηση των μνημονιακών πολιτικών της λιτότητας αλλά και την αποκαθήλωση από τις κυβερνητικές καρέκλες του κ. Σαμαρά και του κ. Βενιζέλου. Από τη δική μας πλευρά, δεν χωρά πάντως κανένας εφησυχασμός».
Που ακριβώς το «στρίβει» για να αποφύγει το πρόβλημα; Πρώτον με το ότι εξαφανίζει τις δυσκολίες – δεν λέει ποιες θα είναι –επικαλούμενος το λαϊκό ρεύμα. Μα άλλο πράγμα είναι το λαϊκό ρεύμα – και ο Αλλιέντε είχε τεράστιο λαϊκό ρεύμα – και άλλο ποιες δυσκολίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Δεύτερον επαναλαμβάνοντας το γνωστό πια μοτίβο του ΣΥΡΙΖΑ: ότι παλλαϊκό αίτημα είναι η κατάργηση των μνημονιακών πολιτικών λιτότητας.
Μόλις ανέφερα παραπάνω ότι σε παρατεταμένες πολιτικές λιτότητας ζούσε το 1/ 5 και πάνω του πληθυσμού της χώρας και πριν τα Μνημόνια. «Η εξέλιξη του μεριδίου της εργασίας στο σύνολο της οικονομίας και τον επιχειρηματικό τομέα παρουσιάζει μακροχρόνια πτωτική τάση, από 75% το 1984 σε 64% το 2004. Το ίδιο και τα τελευταία χρόνια, η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε κατά 30% , ενώ η μέση πραγματική αμοιβή αυξήθηκε κατά 20% στο σύνολο της οικονομίας. Την ίδια περίοδο, το πραγματικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος στον επιχειρηματικό τομέα μειώθηκε κατά 11% περίπου…» μας πληροφορούσε η ετήσια έκθεση (2005) του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ. Και μάλιστα παραδεχότανε ότι «Η ανισοκατανομή αυτή του εισοδήματος, σε βάρος των μισθωτών του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα, λειτούργησε, εκτός των άλλων, και ως μηχανισμός διατήρησης της κερδοφορίας και των μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων. Έτσι, το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας στην ελληνική οικονομία συνδέεται με την χαμηλή απόδοση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου και την χαμηλή παραγωγικότητα του κεφαλαίου» [σελ. 28-29].
Να λοιπόν κάποιες από τις δυσκολίες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και που – πρέπει να αναγνωρίσουμε – αντιμετώπιζαν και οι προηγούμενες. Χωρίς να μπορούν ή και τολμούν να τις αντιμετωπίσουν: η ανισοκατανομή του εισοδήματος, λέει η έκθεση του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, λειτούργησε και «ως μηχανισμός διατήρησης της κερδοφορίας και των μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων». Που τώρα πια κλείνουν, ξεκαθαρίζοντας έτσι το επιχειρηματικό τοπίο, με την κάλυψη της ΕΕ, του ΔΝΤ, κλπ.
Ο Μαρξ είχε πολύ εύστοχα απαντήσει στο ερώτημα τι γίνεται όταν υπάρξει κρίση: «Η ζημιά είναι αναπόφευκτη για το σύνολο της τάξης των κεφαλαιοκρατών. Πόση, όμως, από τη ζημιά αυτή θα αναλάβει ο καθένας από τους κεφαλαιοκράτες ξεχωριστά, πόσο γενικά θα συμμετάσχει σ’ αυτήν, αυτό γίνεται πια ζήτημα δύναμης και πανουργίας, και ο συναγωνισμός μετατρέπεται τότε σε πάλη εχθρών αδελφών. Έτσι επιβάλλεται η αντίθεση ανάμεσα στο συμφέρον του καθενός ξεχωριστού κεφαλαιοκράτη και στο συμφέρον του συνόλου της τάξης των κεφαλαιοκρατών, ακριβώς όπως προηγούμενα επιβαλλόταν στην πράξη με το συναγωνισμό η ταυτότητα αυτών των συμφερόντων»[8].
Σήμερα τον επιμερισμό της ζημιάς την καθορίζουν τα μεγάλα παγκοσμιοποιημένα υπερ-μονοπώλια, που ελέγχουν ακόμα και τα μεγάλα κράτη ή που έχουν πια διαπλακεί μαζί τους και με την κάλυψη διαφόρων οργανισμών, ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΕΕ κλπ, την επιβάλλουν χωρίς πολλές αντιρρήσεις. Είναι οι «αγορές» που αποφασίζουν πια για όλο τον κόσμο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί κι αυτός να αποφασίσει ποιοι θα «ζήσουν» και ποιοι όχι από τους επιχειρηματίες, τους μεσοαστούς μας, τους μικροαστούς μας, τους ελεύθερους επαγγελματίες κλπ. Δηλαδή θα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει την ταξική πάλη από τη μεριά αυτών των κοινωνικών ομάδων – ως γνωστό ταξική πάλη δεν κάνουν μόνο οι εργάτες, δεν είναι αποκλειστικό τους προνόμιο – που βεβαίως θα βρούνε στηρίγματα και σε εξωτερικές αδελφές δυνάμεις. Και τότε θα δούμε και θα μάθουμε – κι ο ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη γραμμή τι σημαίνει αριστερή κυβέρνηση για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Είδαμε ότι δεν θα είναι πρώτη φορά στην Ελλάδα που αναλαμβάνει η αριστερά την διακυβέρνηση της. Ας δεχτούμε, όμως, ότι αυτή η αριστερά – της προτίμησης του ΣΥΡΙΖΑ – για πρώτη φορά θα κυβερνήσει. Το κακό είναι ότι παγκόσμια η αριστερά ή μάλλον ορθότερα οι αριστερές έχουν κυβερνήσει: σοσιαλδημοκρατικές, αντι-ιμπεριαλιστικές και αντι-αποικιακές και βέβαια κομμουνιστικές. Και μάλιστα, εκτός από τις σοσιαλδημοκρατικές, ήρθαν στην εξουσία ύστερα από επαναστάσεις. Δηλαδή μαζικές κινητοποιήσεις, οργάνωση εκατομμυρίων ανθρώπων, συγκρότηση λαϊκών/ επαναστατικών στρατών κλπ κλπ. Όλες, όμως, οι εκφάνσεις της αριστεράς και των κινημάτων της, σήμερα έχουν, δυστυχέστατα, ηττηθεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρεθεί μάλλον εντελώς μόνος μέσα στα Βαλκάνια, την Ευρώπη, τον κόσμο να ανοίξει το δρόμο της μεγάλης ανατροπής. Κι επειδή δεν επικαλείται ούτε την προσπάθεια τουλάχιστον σε εθνικά πλαίσια – τα αποτάσσει ως τον σατανά[9] - μένει η Ευρώπη. Περίπου η παγκόσμια επανάσταση. Ο Λένιν αρχικά την υπολόγιζε για να σωθεί και η Ρωσική κι ο Τρότσκι την απαιτούσε. Μόνο ο Στάλιν ανακάλυψε τελικά τον «σοσιαλισμό σε μια μόνο χώρα» και τώρα δεν υπάρχει απολύτως σε καμία.
Τίποτα απολύτως δεν δικαιολογεί τον ΣΥΡΙΖΑ να αναμασάει εκείνο το «για πρώτη φορά». Βέβαια αυτό δίνει φτερά στα μέλη και τους οπαδούς. Αισθάνονται έτσι περίπου ως πρωτοπόροι, τουλάχιστον στο ελληνικό επίπεδο, κάτι σαν «πιονιέροι» των παλαιών καλών εποχών. Και ο ενθουσιασμός τους μπορεί να παρασύρει και τον υπόλοιπο δυστυχούντα λαό να ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ. Τα μεγάλα προβλήματα θα αρχίσουν ακριβώς την άλλη ημέρα. Όταν θα σβήσουν τα φώτα των πανηγυρισμών. Αυτά είναι υπολογισμένα, ακριβώς επειδή δεν είναι η πρώτη φορά ούτε ελλαδικά ούτε παγκόσμια;
Όπως έλεγε ο Καρλ Πόππερ - αυτός ο θεμελιωτής ουσιαστικά του μεταμοντερνισμού – «Οι προβλέψεις σας μπορούν να προκαλέσουν αυτό που έχετε προβλέψει. Μπορούν όμως και να επενεργήσουν έτσι ώστε όσοι είναι αντίθετοι σε εκείνο που προβλέπετε να πραγματοποιήσουν μεγαλύτερη προσπάθεια, προκειμένου να εμποδίσουν αυτό να συμβεί. Με αυτόν τον τρόπο είναι πιθανό η πρόβλεψή σας να οδηγήσει στην πράξη στο αντίθετο γεγονός σε σχέση με εκείνο που είχατε προβλέψει….. Είναι για παράδειγμα ολοφάνερο ότι η μαρξική πρόβλεψη της επανάστασης επηρέασε τον Λένιν και συνέβαλε έτσι στην επανάσταση στη Ρωσία. Αλλά, φυσικά, ισχύει και το αντίθετο, δηλαδή η μαρξική πρόβλεψη έκανε πιο σοβαρή την προσπάθεια του Μπίσμαρκ να αιφνιδιάσει τους Γερμανούς μαρξιστές»[10].
Το ότι τώρα πια στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ περιμένουν μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει ότι οι αντίπαλες δυνάμεις - όχι αποκλειστικά του ΣΥΡΙΖΑ αλλά του ελληνικού λαού και της χώρας του, της Ελλάδας – ετοιμάζουν κι αυτές τα σχέδια τους, τις επόμενες κινήσεις τους σαν έμπειροι σκακιστές.
Εύλογα θα ρωτήσει ο κάθε καλόπιστος ή ακόμα και κακόπιστος αγανακτισμένος, ταλαιπωρημένος, χωρίς διέξοδο απλός πολίτης και μαζί του και σωρεία στελεχών. Δηλαδή τι μας λές να μην κάνουμε τίποτα; Είμαστε καταδικασμένοι; Όχι αγαπητέ και λοιποί αγαπητοί. Καθόλου δεν λέω αυτό. Απλά προειδοποιώ και λέω ότι μέχρι να νικήσουμε θα πέσουμε πολλές φορές – όπως το μωρό που μαθαίνει να περπατάει – δηλαδή θα ηττηθούμε. Πρέπει από τις ήττες να μαθαίνουμε για να αντεπιτεθούμε πιο καλά οργανωμένοι, πιο πειθαρχημένοι, με πιο ξεκάθαρη σκέψη και οπλισμένοι με περισσότερο θάρρος, υπομονή και επιμονή. Και λέω επίσης ότι επειδή ακριβώς δεν είναι η πρώτη φορά – ούτε στην Ελλάδα ούτε παγκόσμια – θα πρέπει να σκεφτούμε, να μάθουμε, από την πείρα των προηγούμενων προσπαθειών για να μην κάνουμε σαν αγράμματοι τα ίδια λάθη. Καινούργια επιτρέπονται. Παλιά δεν συγχωρούνται.
[1] Βλ. 40 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΚΕ (1918-1958) , έκδοση Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, σελ. 514
[2] Για το μεγάλο αυτό ερώτημα έχει διεξαχθεί μεγάλη και πολύ παλιά συζήτηση. Από την εποχή του Τρότσκυ – που έδωσε τη δική του ερμηνεία:«Προδομένη Επανάσταση», κλπ,ι του Ζαμιάτιν:«Εμείς», στις πιο γνωστές μας: του Σαρλ Μπετελέμ: «Ταξικοί αγώνες στην ΕΣΣΔ», του Ζαν Ελλενστάϊν: «η Ιστορία της ΕΣΣΔ» των S.A. Resnick-R.D. Wolff: «Ταξική θεωρία και Ιστορία-καπιταλισμός και σοσιαλισμός στην ΕΣΣΔ» και φυσικά οι κριτικές του Μάο και τα κείμενα κριτικής του Κ.Κ.Κίνας που δημοσίευσε την περίοδο της σινοσοβιετικής διένεξης. Βλ. επίσης Λ. Ριζάς: «Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ», περιοδικό ΤΕΤΡΑΔΙΑ τχ 50-51, Φθινόπωρο 2005.
[3] Μάο-τσε Τούνγκ «Ο Χρουστσωφικός ψευδοκομμουνισμός και τα ιστορικά διδάγματα που δίνει στον κόσμο». Έχει κυκλοφορήσει ως μικρή μπροσούρα από τις «ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ», ΑΘΗΝΑ 1975, ως άρθρο της Σύνταξης της «Λαϊκής Ημερησίας» και της «Κόκκινης Σημαίας» 13/7/1964, ως απάντηση στην ανοιχτή επιστολή του ΚΚΣΕ 14/7/1963. Στο «Κόκκινο βιβλίο» αποδίδεται στον Μάο. Βλ. Κεφ. ΙΙΙ «Σοσιαλισμός και κομμουνισμός»
[4] Το προσπάθησε τότε, για λογαριασμό του ΚΚΕ, ο Νίκος Κοτζιάς με ένα μεγάλο βιβλίο του «Ο τρίτος δρόμος του ΠΑΣΟΚ: κριτική με βάση τη μαρξιστικη-λενινιστική ανάλυση της ελληνικής πραγματικότητας», εκδ. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 1985,σελ 509 και 5 εκδόσεις!!, αλλά στην συνέχεια το «πρόδωσε»: έφυγε από το ΚΚΕ και συναντήθηκε με τον Γιώργο Παπανδρέου και το σχετικό ίδρυμα του οποίου για ένα διάστημα υπήρξε και πρόεδρος. Τώρα βέβαια ανήκει στο «αντι-μνημονιακό» στρατόπεδο.
[5] Το ότι η Ελλάδα δεν ανήκει στην περιφέρεια το είχαν δείξει, έστω ασυνείδητα, πολύ καλά παλαιότεροι μαρξιστές – Μάξιμος και Ν. Σβορώνος – με τις οικονομικές και ιστορικές αναλύσεις τους. Νεότεροι πολύ ακριβέστερα και πολύ συνειδητά, παίρνοντας υπόψη τους τη σχετική διαμάχη για την Ελλάδα, ο Νίκος Ψυρούκης και οι ΦΝΧ: βλ. θεωρητικός «Αντιμπεριαλιστής – τρίμηνη θεωρητική έκδοση». Μάιος – Ιούλιος 1966: «Η ελληνική κοινωνία και οι πολιτικές σχέσεις στην Ελλάδα» (Ε.Νικητάκου/ Νίκος Ψυρούκης), «Ο νεορεφορμισμός στην Ελλάδα» (Ρ. Ολύμπιου / Λ. Ριζάς) και «Φυγόκεντρες δυνάμεις της παραδοσιακής αριστεράς» (Χ. Γεωργίου / Γιώργος Χατζόπουλος).
[6] Να μνημονεύσουμε εδώ το περιοδικό ΤΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ και την ελληνική έκδοση του Monthly Reviewπου τόσο με την δημοσίευση άρθρων του μητρικού περιοδικού [και με άδεια και από άλλα μαρξιστικά περιοδικά] αλλά και με τη ελληνική αρθρογραφία τους άσκησαν κριτική στο θεωρητικό-κοινωνικό υπόβαθρο του ΠΑΣΟΚ και τις πολιτικές του επιλογές. Στα ΤΕΤΡΑΔΙΑ, τ. 2-3 μάλιστα δημοσιεύτηκε, πριν τις εκλογές του 1981, ένα άρθρο του Σταύρου Ελευθερίου (Λευτέρης Ριζάς) «Ο ελληνικός καπιταλισμός: προβλήματα και διλήμματα», στο οποίο εξετάζονταν το φαινόμενο ΠΑΣΟΚ μέσα στα πλαίσια της ιστορικής συγκυρίας.
[7] Πριν από την κρίση η φτώχεια στην Ελλάδα είχε σταθεροποιηθεί γύρω στο 20-24% του πληθυσμού. Βλ.
Βλ.: - TA ΝΕΑ 27/4/2000 – Μ. Πέμπτη , ΣΕΛ. 14 ««ΘΛΙΒΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΑΠΟ ΤΗ EUROSTAT ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΑΣ ΤΟΥ Ε.Κ.Κ.Ε ΗΡΑΣ ΕΜΚΕ-ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ – Κάτω από το όριο της φτώχειας 4 στους 10 ηλικιωμένους.»
- TA ΝΕΑ Τετάρτη 3 /5/2000 (σελ.22-23)
«Ποιοι είναι σήμερα οι «νέοι φτωχοί» και γιατί η νέα εκδοχή «ονομάζει» τη φτώχεια ως την οικονομική διάσταση του κοινωνικού αποκλεισμού.- Οι γυναίκες, κυριότερες ομάδες «τροφοδότησης» της φτώχειας.»
Γυναίκες, νεοεισερχόμενοι και ομάδες με δυσκολία πρόσβασης στην αγορά εργασίας είναι οι κυριότερες ομάδες «τροφοδότησης» της φτώχειας. [ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μαρία Νταλιάνη]
- ΤΑ ΝΕΑ – Τρίτη 2 Μαΐου 2000,[ σελ.12]
«Τετραμελής οικογένεια προσπαθεί να τα «φέρει βόλτα» με 40.000 το μήνα και ένα επίδομα 30.000 δρχ. που παίρνουν κάθε δυόμισι μήνες – Στα όρια της φτώχειας , η περηφάνια περισσεύει»
[ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μαρία Νταλιάνη].
«Μεγαλώνει η «ψαλίδα» φτωχών και πλούσιων νοικοκυριών σε εκτός κέντρου περιοχές»: Βασίζεται στην έρευνα που αναφέρεται στην προηγούμενη αναγραφή και πίνακες. {χρονικά έπεται, αλλά εγώ ξεκίνησα ανάποδα}.
- Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – Σάββατο 8 Ιουλίου 2000
«Φτωχότεροι Ευρωπαίοι οι Έλληνες», σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν από την Eurostat, ο μέσος Έλληνας έχει αγοραστική δύναμη τρεις φορές μικρότερη από εκείνη του μέσου Λουξεμβούργιου , μισή από του μέσου Δανού ή Βέλγου και αρκετά μικρότερη από εκείνη του μέσου Ισπανού, ακόμη και του Πορτογάλου. Εντυπωσιακή είναι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου στην Ιρλανδία, η οποία ενώ ήταν από τις φτωχότερες χώρες της Ε. Ε. τώρα έχει την τέταρτη ισχυρότερη θέση όσον αφορά την αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη.
4- βλ. Καθημερινή Κυριακής 3/8/03:«Aπομεινάρια της ζωής έξω από την καντίνα» και «Tρέφονται με τα «σάπια» της λαϊκής»
-«Η φτώχεια απειλεί 1 στους 5 Έλληνες» (Του ΜΠΑΜΠΗ ΜΙΧΑΛΗ): «Παρά το γεγονός ότι η φτώχεια μειώθηκε στην Ελλάδα κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες από το 1995, στα τέλη του 2001 ένας στους πέντε Έλυνες ζούσε με αυτήν την απειλή» [ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/12/2003]
[8] Βλ. ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, εκδ. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ τ. 3ος ,σελ 320.
[9] Αλ Τσίπρας: «Γιατί η Ευρώπη είναι σε ένα πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι. Και απλώνονται μπροστά της τρεις βασικές επιλογές. Η πρώτη είναι η επιμονή στο δόγμα της κ. Μέρκελ. Είναι η πεπατημένη που έχει προκαλέσει τραγωδίες, η λογική της υποτίμησης της εργασίας, της περιουσίας και της ζωής των ανθρώπων μέσα από βάρβαρα μνημόνια. Η δεύτερη είναι η λογική της εθνικής αναδίπλωσης και του λαϊκισμού. Η τρίτη είναι η επιλογή και η στρατηγική της αριστεράς. Που αγωνίζεται για την Ευρώπη των λαών. Που ξαναφέρνει στο προσκήνιο τις αξίες της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της κοινωνικής συνοχής».[Η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στο 3ο Φεστιβάλ Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ [5/10/14]. Η πρώτη δεν είναι της Μέρκελ. Είναι του γερμανικού ιμπεριαλισμού – με τον οποίο συμφωνούν και πολλοί άλλοι μαζί του. Το αιώνιο δίλημμα για την αριστερά είναι τοπική, εθνική επανάσταση ή παγκόσμια.
[10] Καρλ Πόππερ «Το μέλλον είναι ανοιχτό», Εφημερίδα των Συντακτών 9/11/14
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.