"Αξίζουν (οι αιρετικοί) όχι μόνο να χωρισθούν από την Εκκλησία με αφορισμό, αλλά επίσης να αποκοπούν από τον κόσμο με θάνατο. Διότι είναι πολύ σοβαρότερο θέμα να διαφθείρεις την πίστη, η οποία ζωογονεί την ψυχή, από το να πλαστογραφείς χρήματα, τα οποία συντηρούν την επίγεια ζωή.
Συνεπώς, αν οι πλαστογράφοι χρημάτων και οι άλλοι κακοποιοί καταδικάζονται πάραυτα σε θάνατο από την κοσμική εξουσία, πολύ περισσότερο δικαιολογείται για τους αιρετικούς, αμέσως μόλις καταδικάζονται για αίρεση, όχι μόνο να αφορίζονται, αλλά ακόμη και να θανατώνονται".
Τα φτωχικά χρόνια, οι περίοδοι δημιουργίας, η καταξίωση και η έκθεση στο Λούβρο - Τι ειπώθηκε από Σεφέρη και Ελύτη για τον καλλιτέχνη...
Η Ερωτευμένη Απελπισθείσα
Γράφει η Μαράη Γεωργούση, Δρ. Ιστορικός Τέχνης
Το βιβλίο του Βαγγέλη Παππά «Ο ΑΧΜΑΚΗΣ» αποτελεί ένα μυθιστόρημα γνώσης και πολιτισμού. Προσφέρεται για την ανάγνωση της ελληνικής κοινωνίας της εποχής με έναν όσο το δυνατόν πιο διαρθρωτικό, συνολικό και ταυτόχρονα ενδιαφέροντα και ξεκάθαρο τρόπο.
Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ ΥΠΗΡΞΕ ΕΝΑΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΛΑΪΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ, ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ 1868 ΚΑΙ 1871 ΣΤΗ ΒΑΡΕΙΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 1934 ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΑΚΟΜΑ
O Θεόφιλος
Εκτός από την τέρψη, η εισφορά αυτού του βιβλίου έγκειται στην παρουσίαση της ζωής και του έργου του Θεόφιλου από τα παιδικά του χρόνια μέχρι το τέλος του σαν παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές ενός σπουδαίου λαϊκού Έλληνα καλλιτέχνη. Υμνεί την ελληνικότητα, την πατρίδα και την λαϊκή παράδοση, ενώ μας φορτίζει έντονα συναισθηματικά. Είναι γραμμένο σε γλώσσα πλούσια, μεστή, που δημιουργεί εικόνες διεγείροντας την φαντασία του αναγνώστη. Πραγματεύεται έξυπνα και κυρίως εύληπτα μέσα από τις αφηγήσεις την ελληνικότατα, τον ανθρωπισμό, τις ρίζες μας, πλάθοντας ψυχογραφικά τους χαρακτήρες και αναπλάθοντας μια ολόκληρη εποχή.
O Θεόφιλος Ντυμένος ως Μέγας Αλέξανδρος (1968), Τσαρούχης
Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ υπήρξε ένας εξαιρετικός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος, που γεννήθηκε μεταξύ του 1868 και 1871 στη Βαρειά Μυτιλήνης και το 1934 έφυγε από τη ζωή μόνος και σχεδόν άγνωστος ακόμα. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου. Ο «ζερβοκουτάλας», καθότι αριστερόχειρας, ο «μισακάτης», ο «αχμάκης», όπως τον αποκαλούσαν περιπαικτικά όσο ζούσε, έμελλε να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ιστορία της ελληνικής και όχι μόνο τέχνης.
Ο Θεόφιλος με την τέχνη του να αποτελεί συνώνυμο της ελληνικότητας, απαθανάτισε θρύλους και παραδόσεις, καθημερινές στιγμές από την ελληνική πραγματικότητα με το μοναδικό του προσωπικό ύφος, που καθιστά τα έργα του από τα πλέον αναγνωρίσιμα της ελληνικής ζωγραφικής.
Ο Θεόφιλος με την μητέρα του
Σε όλη του την ζωή ήταν ιδιαίτερα φτωχός και συχνά ζωγράφιζε τοίχους καφενείων, ελαιοτριβείων, φούρνους, μύλους ή σπιτιών μόνο για ένα πιάτο φαγητό. Στο Βόλο ζωγραφίζει και πλήθος επιγραφών στα προσφυγικά των εκδιωχθέντων από την Μικρά Ασία. Δυστυχώς ελάχιστα έργα του έχουν διασωθεί μετά από σεισμούς και πυρκαγιές αλλά και από κατεδαφίσεις και αμέλεια.
Ο Γιάννης Κοντός ο πλούσιος γαιοκτήμονας της Μαγνησίας του αναθέτει το 1912 την τοιχογράφηση του σπιτιού του στην Ανακασιά. Ο Θεόφιλος ζωγραφίζει σκηνές από την Επανάσταση του 1821, αρχαίους θεούς και τοπία. Ο γαιοκτήμονας συνήθιζε να λέει για τον Θεόφιλο : «Αυτός, παιδί μου, ήταν τρελός στο μυαλό και σοφός στα χέρια». Σήμερα, η οικία Κοντού είναι το Μουσείο Θεόφιλου στον Βόλο.
Η ντελικάτη φύση του αλλά κυρίως η επιλογή του από μια ηλικία και μετά, να εγκαταλείψει τον ευρωπαϊκό τρόπο ένδυσης και να φοράει φουστανέλα, όπως ακριβώς οι ήρωες που απεικονίζονταν στα έργα του, σε συνδυασμό με την τραχύτητα της εποχής, τον έφερναν συχνά σε δύσκολη θέση, καθώς έπεφτε θύμα εμπαιγμού και περιφρόνησης. Ένα ιδιαίτερα σκληρό περιστατικό έλαβε χώρα στον Βόλο, το 1927, μετά από αυτό τρόμαξε τόσο και επέστρεψε στην Μυτιλήνη. Λέγεται ότι κάποιος, για να διασκεδάσει τους θαμώνες ενός καφενείου, έριξε τον Θεόφιλο από μια σκάλα, όπου ήταν ανεβασμένος και ζωγράφιζε.
Επί πολλές δεκαετίες δεδηλωμένη πρόθεση των τουρκικών ηγεσιών είναι να καταστήσουν την Τουρκία μεγάλη δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτής της επιδίωξης, η Τουρκία είναι ένας γεωπολιτικός παίκτης ο οποίος δεν αποφεύγει τις εξωτερικές προκλήσεις, αλλά αντίθετα προσπαθεί διαρκώς να τις εκμεταλλευτεί. Σε αυτή τη λογική, οι τουρκικές ηγεσίες και κυρίως ο Ερντογάν δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αναξιοποίητες τις μαζικές μεταναστευτικές ροές που καταφθάνουν στην Ευρώπη από τον Τρίτο Κόσμο.
Η Τουρκία λοιπόν όχι μόνο δεν προσπάθησε να αποφύγει αυτές τις ροές, αλλά αντιθέτως επιδίωξε να τις έλξει. Έτσι λ.χ. διευκόλυνε την έκδοση βίζας για μεγάλο αριθμό χωρών της Ασίας και της Αφρικής και καθιέρωσε πολύ φθηνά αεροπορικά εισιτήρια. Επίσης ανέχτηκε, αν όχι υπέθαλψε, διάφορα κυκλώματα διακίνησης παράνομων μεταναστών. Με τον τρόπο αυτό η Τουρκία κατάφερε να γίνει βασική χοάνη διοχέτευσης της παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη, μετατρέποντας έτσι τις μεταναστευτικές ροές σε πολιτικό όπλο της.
Με το όπλο αυτό η Τουρκία εκβίασε την Ευρώπη το 2015, όταν οι μεταναστευτικές και οι προσφυγικές ροές γιγαντώθηκαν επ’ αφορμή της συριακής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΕ συνομολόγησε το 2016 με την Τουρκία μια συμφωνία για το μεταναστευτικό. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια εύθραυστη συμφωνία, με την οποία η ΕΕ θα πλήρωνε λύτρα στην Τουρκία, προκειμένου να κρατά υπό κάποιο έλεγχο τις μεταναστευτικές ροές. Στη μέση αυτής της διευθέτησης βρέθηκε η Ελλάδα, η οποία ανέλαβε το διαχειριστικό φορτίο, χωρίς όμως να έχει δυνατότητα ελέγχου στο πρόβλημα.
Τις τελευταίες εβδομάδες γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας μεγάλης έξαρσης των παράνομων μεταναστευτικών ροών, η οποία θυμίζει μέρες του 2015. Σχετικά είναι ενδεικτικό ότι στις 28 Αυγούστου, σε διάστημα μόνο μισής ώρας δεκατρείς μεγάλες λέμβοι έφτασαν στις ακτές της Λέσβου και αποβίβασαν περισσότερους από 500 μετανάστες.
Οι εικόνες τεράστιων λέμβων παρατεταγμένων στη Σκάλα Συκαμνιάς της Λέσβου έκαναν σύντομα τον γύρο του κόσμου, δημιουργώντας για την Ελλάδα την αίσθηση μιας ανοχύρωτης χώρας. Ανάλογα περιστατικά εμφανίζονται σε πολλές περιοχές της χώρας, με την εμφάνιση μεταναστευτικών ροών και στην ευαίσθητη περιοχή της Θράκης. Τί μέλλει γενέσθαι λοιπόν; Και πώς η Ελλάδα πρέπει να απαντήσει σε αυτές τις εξελίξεις;
Βασικοί παράμετροι μεταναστευτικού
Όσον αφορά το μεταναστευτικό ζήτημα, υπάρχουν δύο βασικοί ρυθμοί:
Ο ένας είναι ο ρυθμός εισροής των παράνομων μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα. Όποιος ελέγχει αυτό τον ρυθμό, είναι αυτός που ασκεί πολιτική. Η Τουρκία ελέγχει αυτόν τον ρυθμό και άρα είναι ο παράγοντας που ασκεί πολιτική.
Ο δεύτερος ρυθμός είναι ο ρυθμός αποχώρησης των παράνομων μεταναστών από την Ελλάδα. Εκείνος που ελέγχει μόνο αυτόν τον ρυθμό είναι απλώς διαχειριστής. Η Ελλάδα πασχίζει να ελέγξει αυτόν τον ρυθμό και άρα προσπαθεί να είναι ένας διαχειριστής. Ο διαχειριστής, όμως, εξαρτάται από τις επιλογές του ασκούντος πολιτική, διότι αυτός μπορεί ανά πάσα στιγμή να πολλαπλασιάσει τον ρυθμό έλευσης μεταναστών και να κορέσει τον διαχειριστή.
Ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής
Υπό την πίεση των εντυπώσεων που δημιούργησαν οι πρόσφατες μαζικές αφίξεις μεταναστών, η κυβέρνηση συγκάλεσε πριν λίγες μέρες ΚΥΣΕΑ προκειμένου να αποφασίσει έκτακτα μέτρα για το μεταναστευτικό. Όπως αποδείχτηκε, τα επτά μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση επιχειρούν να ελέγξουν τον ρυθμό αποχώρησης μεταναστών από τη χώρα ή έστω να αποσυμφορήσουν τα νησιά του Αιγαίου.
Μεταφέροντας έναν αριθμό μεταναστών στην ενδοχώρα, ανακουφίζουν προσωρινά τα νησιά (μέχρι να έλθει το επόμενο κύμα), άλλα όσους μεταφέρουν στο εσωτερικό, τους θέτουν εκτός συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας (δεν υπάρχει σχετική αναφορά στη συμφωνία, αλλά έτσι την ερμηνεύουν και η ΕΕ και η Τουρκία). Ουσιαστικά δηλαδή τους εγκαθιστούν επ’ αόριστο στη χώρα. Με αυτές τις πρακτικές όχι μόνο δεν λύνουν το μεταναστευτικό, αλλά τελικά προωθούν ακριβώς αυτό που επιδιώκει η Τουρκία, δηλαδή, την εγκατάσταση μεταναστών σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Ο χάρτης ανήκει στην προσωπική συλλογή του Κανέλλου Ντόντου και εκτίθεται στο Βλαχογιάννειο Μουσείο Βέροιας. Τι δείχνει, το περιγράφει ο ίδιος κι έχει μεγάλο ενδιαφέρον:
“Βρετανικός στρατιωτικό χάρτη του 1943 ο οποίος ανήκει στην προσωπική μου συλλογή, και εκτίθεται στο Βλαχογιάννειο Μουσείο της Βέροιας με ιδιαίτερη σημασία. Στον χάρτη αυτό αφενός οι Βρετανοί χωρίζουν τουλάχιστον από το 1943 το Αιγαίο Πέλαγος στην μέση, αφετέρου ακριβώς τον ίδιο χάρτη κατασκεύασε για την ”γαλάζια πατρίδα” που ονειρεύεται και ο Ερντογάν.Αυτός λοιπόν ο βρετανικός στρατιωτικός χάρτης από το 1943 (ΠΡΟΣΟΧΗ) πάνω στην διαχωριστική γραμμή αναγράφει προς ανατολάς ‘’ASIATIC LAYER’’ και ‘’EUROPEAN LAYER’’……τίποτα τυχαίο……
Η περίπτωση του κορυφαίου μας γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά είναι μοναδική και άκρως διδακτική.
Έχει ήδη φτιάξει το αριστούργημα του την "Κοιμωμένη" του στο Α’ Νεκροταφείο, μόλις στα 24 του, όταν εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια της ψυχικής του ασθένειας πιθανώς κάποια ερωτική απογοήτευση σε συνδυασμό με κληρονομική προδιάθεση.
Η αυταρχική μάνα του θεωρεί ότι αυτή που τον τρελαίνει είναι η γλυπτική, ενώ συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο.
Μόνο η γλυπτική θα μπορούσε να τον γλιτώσει, όπως φάνηκε αργότερα.
Του απαγορεύει αυστηρά να ασκεί την τέχνη του.
Τον πάνε στο εξωτερικό, αλλά δε βλέπει βελτίωση.
Δέκα χρόνια βολοδέρνει στην Τήνο, αποπειράται να αυτοκτονήσει κι έπειτα τον κλείνουν για 16 χρόνια στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας.
Εκεί, χωρίς φάρμακα, μέσα στη βρόμα, δεμένος με αλυσίδες, αποτρελαίνεται.
Η προσωπικότητα του μεγάλου καλλιτέχνη αποδομείται εντελώς.
Όταν πεθαίνει ο πατέρας του, η μάνα του τον ξαναπαίρνει στην Τήνο, ενώ είναι πια 51 ετών.
Η γριά συνεχίζει να του απαγορεύει κάθε επαφή με το μάρμαρο και τη γλυπτική.
Έχει πετάξει ανάκατα τα έργα του στο υπόγειο που το έχει κλειδωμένο.
Μερικές φορές τον πιάνει να φτιάχνει κάποια προπλάσματα κρυφά και του τα σπάει.
Ο μπάρμπα-Γιάννης είναι ο τρελός του χωριού.
Γίνεται νεροκουβαλητής, οι χωριανοί του δίνουν τις κατσίκες τους να τις βοσκήσει, τα παιδιά τον κοροϊδεύουν κι αυτός τριγυρίζει κουρελής, μαζεύοντας από χάμω τις γόπες για να καπνίσει.
Το βράδυ γυρίζει στο σπίτι του και κάθεται αμίλητος σε μια γωνιά, για να μην τον μαλώσει η γριά μάνα του.
Όλες οι δυστυχίες του ανθρώπου απορρέουν απ’ την ανικανότητά του να καθίσει σ’ ένα δωμάτιο μόνος και σιωπηλός.~ ΠΑΣΚΑΛ
Στους καιρούς μας, η μοναξιά θεωρείται απειλή, ήττα. Στο όνομα τούτου του τρόμου, αποφασίζονται και οι βαρύτεροι συμβιβασμοί. Συμβιβασμοί στη συντροφιά, στη δουλειά, στους φίλους, στις ιδεολογίες, στο γάμο.
Υπάρχουν άνθρωποι που προτιμούν να κοιμούνται με τον εχθρό τους, να μοιράζονται την κάθε μέρα τους με κάποιον που περιφρονούν, που τους μειώνει, τους αποδιοργανώνει το χαρακτήρα, παρά να ζήσουν, έστω και για ένα διάστημα, μόνοι.
Λέγεται ότι «φόβος μοναξιάς είναι φόβος εαυτού» ίσως και γι’ αυτό είναι τόσο ισχυρός, ολοκληρωτικός φόβος. Όταν ο ίδιος ο εαυτός μας, μας είναι άγνωστος, απωθημένος, παραποιημένος και ξένος, τον αποφεύγουμε.
Υπάρχουν άνθρωποι που μπορείς να ζεις μέσα τους χωρίς να ζεις μαζί τους. Όπως και άνθρωποι που ενώ ζεις μαζί τους είναι αδύνατον να ζεις μέσα τους, έγραφε ο Γκαίτε.
Με άλλα λόγια, μέσα σε πολυμελή οικογένεια, μέσα σε φασαριόζικη παρέα που γλεντοκοπά, μέσα σε μια ομάδα που εκδράμει, η εσωτερική μοναξιά, η αληθινή γνήσια μοναξιά ενός μέλους μπορεί να φτάνει στην απελπισία. Δεν είναι όλοι γεννημένοι για να παντρευτούν, δεν είναι όλοι γεννημένοι για να γεννούν παιδιά.
Κοινωνικός δεν είναι ο κοσμικός. Κοινωνικός είναι ο άνθρωπος που μπορεί να συμπαθήσει τον άλλο. Να τον ακούσει με βαθιά προσοχή, να του ανοίξει την καρδιά του. Την κοινωνικότητα την ορίζει η ικανότητα της συμπάθειας και της αλληλοκατανόησης, ενώ την κοσμικότητα η σωματική συνύπαρξη για κάποιου είδους υλική συνεργασία: για να φωτογραφηθούμε, για παράδειγμα, σε κάποιο κοσμικό περιοδικό ή για να ανταλλάσσουμε επισκέψεις με σκοπό να παραμείνουμε σε ένα επίπεδο μελών καλής οικονομικής τάξεως κ.λπ.
«Αν και έχω χρόνια να σε δω, δεν έλειψες ποτέ από τη ζωή μου», έγραψε κάποιος σε παλιό του δάσκαλο.
Αυτές όμως είναι εμπειρίες που μόνο οι θαρραλέοι της μοναξιάς μπορούν να χαρούν. Γιατί η μοναξιά σου ασκεί το κουράγιο, σου εκλεπτύνει τη διαίσθηση, σου στερεώνει την αυτάρκεια και τη σεμνότητα που καταλήγει να επιλέγει κάθε σοβαρός άνθρωπος. Γιατί η μοναξιά είναι το σχολειό της αυτογνωσίας. Και όπως λέει ο Λάο-Τσε: «Αν όλο τον κόσμο γνωρίσεις, γνώρισες πολλά. Αν γνωρίσεις τον εαυτό σου, τα έμαθες όλα».
Ο δικαιωματισμός είναι μία επιβίωση της προτεσταντικής αυστηρότητας σε μεταμοντέρνο πλαίσιο. Δεν χρειάζεται να ξεκινήσουν οι καραβιές των Αναβαπτιστών για να αποικίσουν τη Νέα Γη. Τα μεταμοντέρνα κινήματα, οικολογικά, φυλετικά, ταυτοτικά, ενώ ασκούν ισχυρή κριτική στα κλασικά οράματα της νεωτερικότητας, στην ουσία διατηρούν ισχυρούς αποκαλυπτικούς προσανατολισμούς στους οποίους η ανθρώπινη ύπαρξη απολυτοποιείται-έστω και αν διασκορπίζεται σε πολλαπλά και ετερογενή κινήματα. Τα κινήματα αυτά αποτελούν πτυχές της συνεχούς επανερμηνείας και της ανασυγκρότησης του πολιτισμικού προγράμματος της νεωτερικότητας και των πολλαπλών ερμηνειών της.
Βασικό τους στοιχείο είναι η μεταφορά στο «κέντρο» της πολιτικής και κοινωνικής ατζέντας των «μεθοριακών καταστάσεων» της βίωσης των διαφόρων ομάδων. Σκοπός είναι το ίδιο αυτό το «κέντρο» να γίνει όλο μία «μεθοριακή κατάσταση». Πρόκειται, αναμφίβολα, για μία «επαναστατική» διαδικασία, η οποία προϋποθέτει τελετουργική βία, αποκλειστικότητα και συνεχή καταγγελία του μολυσμένου κόσμου. Αυτός ο «ιακωβινισμός» νέου τύπου αναπόφευκτα απολυτοποιεί τις μεγάλες διαστάσεις της ανθρώπινης εμπειρίας και της κοινωνικής διάταξης, προβάλλοντας μία απόλυτη αποκλειστικότητα στην αλήθεια που αξιώνει.
Πηγή: Μ. Μαραγκουδάκης, Π. Πασχαλίσης, Το Βέβηλο και το Ιερό στον Αναρχισμό. Μία πολιτισμική ανάλυση του αναρχικού εαυτού και της αναρχικής δράσης στην Ελλάδα, εκδόσεις Προπομπός, 2019, 46-52 (ως αφορμή για σκέψεις)
Απομακρύνσεις και αποστάσεις από της πόλης τον δύσκολο αχό Καμία σύγκριση με τους χρόνους της αμεριμνησίας Ταξίδι με βαλίτσα σαν αγκίστρι κρεμασμένη από το χέρι Βαλμένα ρούχα με ελπίδα σωτηρίας Μάταια . Είμαστε ανίατα πάντα μεσοπόλεμος. Η ευθεία της μέσης διαταραγμένη και πειραγμένη Χέρια -σα και κείνα του μόνιμου Εφιάλτη - ανατάραξαν την μέτρηση υδραργύρου σε υγρό σωλήνα ογκομετρικό Πλησιάσαμε ξανά το σημείο εκείνο που μπροστά μας ορθώνεται πάλι η αρπαγή μας. Ξανά μπροστά μας ο κακομούτσουνος με ονοματεπώνυμο ανάλογα με την εποχή. Η βαλίτσα αποχώρησης με χαραμάδα-ποιος άραγε την έσκισε;;- χάσκει στο κακό μας μέλλον Προβλήτες, καράβια, μπουκαπόρτες, βάρκες ασφαλείας υψωμένες σαν σημαίες αποχαιρετισμού Επιβάτες που αδιαφορούν για τα μέτρα , τα μποφόρ, τα τιμόνια και τις άγκυρες. Αδιαφορία για το τρέμουλο και την κλίση Επιβάτες που πλέουν με μάτια στεγνά, τεντωμένα,ποντισμένα σε ένα σημείο πελαγίσιο Το ίδιο πάντα Σημείο τήξης και σύντηξης του αιώνιου άχρονου χρόνου. Τα εδάφη μας -ο χρόνος - εν κινδύνω Τα βλέφαρα στάζουν αλάτι. Οι ορίζοντες ορμούν αλλάζοντας τα κάλλη τους με ουρανί και μπλε. Αθεράπευτη ομορφιά εν τω μέσω των μεσοπολέμων. Αβάσταχτος πόνος η θέα της αιώνιας πληγής βουτηγμένη σε τόση ωραιότητα Παραμονή στα θέρετρα απλωμένοι στις ριγέ ξαπλώστρες-λιώμα-ίσκιοι ευγενικοί εμείς και με τα όνειρά μας καλά φυλαγμένα, κλειδωμένα στο σημείο του κέντρου μας σαν τους κατάδικους Οι βαλίτσες παρέμειναν κλειστές Ηταν βάρος να ξεδιαλέξεις ενδυμασία και φορεσιά μες την τόση απουσία της χαρά μας, που κάποτε, μας έσμιγε,στην αγκαλιά ενός αδελφού που μας κρατούσε σε στέρνο πλατύ και ανοιχτό στους καιρούς και τα πάθη Η μέρα της επιστροφής δεν άργησε να μας βρει Επιστροφή σε τόπο που λιγόστευε και το μίκραιμα τον έκανε να λυγάει Να δυσφορεί Με μας σε κενό αιωρούμενοι. Γκρεμισμένο το καρφί από το δέντρο της ευθύνης Μόνοι και απέλπιδες Δίχως την χαρά του ονείρου Και πώς να το κάνουμε ;; ο άνθρωπος δίχως το όνειρο λιγοστεύει. Μικραίνει μαζί με τον τόπο του και τον πόλεμο τον σωτήριο, αδυνατεί να τον σηκώσει Εγκώμιον επιστροφής. Με θέση ίσως διαφορετική σε νου και καρδιά Σε σημεία απροσδιόριστα για τα τερατικά μάτια της εξουσίας Να ξεφύγουμε Να μην μας δουν να μην ακούσουν την καταιγιστική στιγμή της αντιστροφής Επιστροφή Κάτι σαν τον Νόστο με πράξεις παρόντος και όραμα το μέλλον Μπορεί εάν απασφαλίσουμε τον έλληνα άνθρωπο Μπορεί στο τέλος να σωθούμε Ο χειμώνας ίσως είναι φίλος.
Το εθνικό ζήτημα στη Ρωσική Αυτοκρατορία καιη «ανατολική» στροφή του Λένιν
Του Σωτήρη Δημόπουλου, διεθνολόγου από τον νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 13
Α΄ μέρος
Το εθνικό ζήτημα στη Ρωσική Αυτοκρατορία υπήρξε κομβικό για τη διαμόρφωση της κρατικής της συγκρότησης, ενώ επηρέασε καταλυτικά το σύνολο των ιδεολογικών ρευμάτων που εκδηλώθηκαν στην επικράτειά της. Ως εκ τούτου, η αδήριτη ανάγκη να βρεθεί η κατάλληλη ιδεολογική φόρμουλα που θα επέτρεπε στους Ρώσους κομμουνιστές να απαντήσουν στο πρόβλημα της συνύπαρξης δεκάδων, ανόμοιων μεταξύ τους, εθνοτήτων εντός ενός κράτους, ήταν αυτή που επέβαλε στον Λένιν τη σταδιακή αλλά ριζική αναπροσαρμογή των σχετικών με το εθνικό ζήτημα μαρξιστικών θέσεων. Οι μπολσεβίκοι, λοιπόν, κατέληξαν, κατά τη διαδικασία της εδραίωσης του επαναστατικού τους καθεστώτος, εν μέσω σοβαρών διαφωνιών μεταξύ των ηγετικών τους στελεχών, να προσανατολίζονται όχι προς την ανεπτυγμένη καπιταλιστική Δύση, με το πολυπληθές προλεταριάτο, αλλά προς τους «λαούς της Ανατολής».
με σκούρο πράσινο η έκταση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το 1914, με ανοιχτό πράσινο πρώην εδάφη, προτεκτοράτα και σφαίρα επιρροής.
Η στροφή αυτή δεν συνιστούσε μόνο την αναζήτηση διεθνών συμμαχιών και ερεισμάτων, αλλά, πρωτίστως, την επιδίωξη της εσωτερικής συνοχής του πολυεθνικού και πολυθρησκευτικού κράτους, που κάλυπτε την τεράστια καρδιά του ευρασιατικού όγκου. Το όραμα της δημιουργίας της κομμουνιστικής «Μέκκας», κέντρου εξαγωγής ενός «ιερού πολέμου» για την απελευθέρωση των υπόδουλων αποικιοκρατούμενων κατοίκων της περιφέρειας, περιείχε ως ουσιαστική πρόθεση να συρρικνώσει τα πολυάριθμα εσωτερικά αποσχιστικά εθνο-θρησκευτικά κινήματα. Ο Λένιν αντιλαμβάνεται σταδιακά ότι πιθανή αποτυχία στη διαχείριση του εθνικού ζητήματος θα σήμαινε αναπόδραστα και την αποτυχία της επανάστασης στο σύνολό της. Το ενδεχόμενο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που είχε δημιουργήσει η ολέθρια για τη Ρωσία εξέλιξη του πολέμου, συνεπαγόταν, αντί της παλινόρθωσης της απολυταρχίας, ή της μετάβασης σε μια αστική δημοκρατία, τη διάλυση και τον οριστικό κατακερματισμό του ρωσικού κράτους – ό,τι δηλαδή συνέβη τη συγκεκριμένη περίοδο με τις Αυτοκρατορίες των Αψβούργων και των Οθωμανών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εμφανίζεται να επιβάλλεται η Γεωπολιτική εμμέσως αλλά αποφασιστικά τόσο στην Ιδεολογία όσο και στην Πολιτική, και οι Ρώσοι κομμουνιστές να καταλήγουν «διασώστες» της παραπαίουσας Ρωσικής
Τις μέρες που κάποιοι πανηγύριζαν -λόγω της άρσης των "κάπιταλ κοντρόλ"- την "επιστροφή στην κανονικότητα", κάποιοι μάθαμε από τηλεοπτική διαφήμιση πόσα όμορφα πράγματα της σχολικής ζωής μπορεί, λόγω της περιόδου του, να χάσει ένα κορίτσι, επειδή δεν έχει ν' αγοράσει σερβιέτες!
Ν' αφήσουμε κατά μέρος την "εταιρική κοινωνική ευθύνη" που κάνει τζίρους διαφημίζοντας και φοροαπαλλάσοντας τον εαυτό της και ν' αναρωτηθούμε πόσο "κανονικό" είναι να υπάρχουν παιδιά που δεν πάνε σχολείο γι' αυτό τον λόγο;
Η ερώτηση δεν είναι φτηνά αντιπολιτευτική (κι όποιος έτσι την εκλαμβάνει είναι φτηνιάρης) αλλά απορώ, ρε γαμώ το, πόση "κανονικότητα" ακόμη μπορούμε να κάνουμε γαργάρα;
Είναι συνταρακτικά όσα αποκαλύπτονται από άκρως απόρρητο έγγραφο του τότε αρχηγού της ΓΕΕΦ και στην ουσία επιβεβαιώνουν τις φήμες της εποχής
Δύο παράγραφοι στον χθεσινό Καλλισθένη στην voria.gr, για τη συμμετοχή και Βρετανών στον Αττίλα, μου έδωσαν το έναυσμα να αναζητήσω το σχετικό έγγραφο της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου.
Πρόκειται για την αποκάλυψη από το δημοσιογράφο Λουκά Δημάκα, ενός άκρως απόρρητου εγγράφου, με ημερομηνία 9 Αυγούστου 1974 (το υπογράφει ο τότε αρχηγός της ΓΕΕΦ υποστράτηγος Ευθύμιος Καραγιάννης) που αναφέρει στοιχεία για στρατιωτική δράση της RΑF και των βρετανικών βάσεων στο νησί εις βάρος των Eλληνοκυπρίων και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Τα Νέα", στις 15 Οκτωβρίου 2005.
Είναι συνταρακτικά όσα αποκαλύπτονται, και στην ουσία επιβεβαιώνουν τις φήμες της εποχής εκείνης περί συμμετοχής και Βρετανών πιλότων -που τους πρόδωσε αρχικώς η ευστοχία στους βομβαρδισμούς, σε αντίθεση με τους τότε παντελώς ανυπόληπτους Τούρκους πιλότους, τελευταίους πάντα στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ- αλλά και η διάδοση ότι ήδη στα χέρια των Κυπριακών αρχών βρίσκονταν οι σοροί δύο Βρετανών πιλότων, μετά την κατάρρευση τουρκικού αεροπλάνου.
Και αν τότε, αυτά προέρχονταν από φήμες, το αναφερόμενο έγγραφο, παραθέτει σημαντικά, όπως αναφέρεται, «εξακριβωμένα στοιχεία εις βάρος των Βρετανών» για τη στρατιωτική τους δραστηριότητα κατά των Ελληνοκυπρίων τις πρώτες ημέρες των εχθροπραξιών όπου και κρίθηκε ουσιαστικά η έκβαση της εισβολής.
Πρόκειται, σύμφωνα με όσα αναφέρονται, για στρατιωτική δραστηριότητα όχι απλώς υποστήριξης του Αττίλα, αλλά κυρίως για υποκατάστασή του σε βομβαρδισμούς από αέρα και θάλασσα και για ενεργό χρήση των βρετανικών βάσεων στο νησί προς αυτή την κατεύθυνση. Χρησιμοποίησαν μάλιστα και τα σήματα της Ειρηνευτικής Δύναμης για κάλυψη!
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι ορισμένα από τα στοιχεία είναι προϊόν κατασκοπευτικής δράσης -και συνοδεύονταν, τότε, από τα σχετικά ντοκουμέντα- ενώ άλλα αποτελούν μαρτυρίες ή εκτιμήσεις περιστατικών "με ονοματεπώνυμο". Παραθέτω ορισμένα από τα «εξακριβωμένα στοιχεία» που καταγράφει στην αναφορά του ο τότε αρχηγός της ΓΕΕΦ υποστράτηγος Ευθύμιος Καραγιάννης για την ανάμειξη των Βρετανών:
"Οι διαδικασίες της εμπορευματοποίησης, της απορρύθμισης, του ατομισμού χαρακτηρίζουν όλες τις πλευρές της σύγχρονης κοινωνίας. Έτσι δεν υπάρχουν πια «κέντρα βάρους», σημεία συνεύρεσης, και «εργοστάσια αλληλεγγύης». Όλα είναι σκόρπια, ρευστά. Συνεργαζόμαστε στιγμιαία για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος και στη συνέχεια μεταπηδάμε σε κάτι άλλο όταν βαρεθούμε και όχι όταν το πρόβλημα έχει επιλυθεί. Δεν υπάρχει αγκυροβόλι".
Ζ. Μπάουμαν, συνέντευξη στην εφ. “Εποχή“, 12-1-2014
Του Γιώργου Καραμπελιά από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 12
Τα πρώτα χρόνια
Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στην Κέρκυρα, στις 10 Φεβρουαρίου 1776, δευτερότοκο παιδί του δικηγόρου Αντωνίου-Μαρία Καποδίστρια και της Διαμαντίνας Γονέμη, κυπριακής καταγωγής, που είχαν ακόμα δύο αγόρια, τον Βιάρο και τον Ιωάννη-Αυγουστίνο, και τρία κορίτσια. Οι Καποδίστριες, που πιθανώς κατάγονταν από την Ίστρια της Αδριατικής (Capo d’Istria), έφεραν τον τίτλο του κόμη, που τους είχε απονείμει ο δούκας της Σαβοΐας, Κάρολος Εμμανουήλ Β΄, το 1689. Ο Ιωάννης φοίτησε αρχικώς στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης, όπου έμαθε λατινικά, ιταλικά και γαλλικά ενώ εν συνεχεία, το 1794-1797, σπούδασε ιατρική και χειρουργική στην Πάδοβα· εκεί παρακολούθησε και μαθήματα φιλοσοφίας, αναφέρεται δε ότι μελέτησε τον Λοκ (Locke) και τον Κοντιγιάκ (Cοndillac) (1). Σύμφωνα με τον Δημήτριο Αρλιώτη, η επιλογή του να σπουδάσει ιατρική –και όχι νομικά όπως οι γόνοι των ευγενών της Κέρκυρας–, την οποία στη συνέχεια ασκούσε δωρεάν προς χάρη των ξωμάχων και των φτωχών, αποτελεί μια πρώιμη απόδειξη της μέριμνάς του για τον λαό και της αδιαφορίας του για τα χρήματα (2). Όσο βρισκόταν ακόμα στην Πάδοβα, τα στρατεύματα του Βοναπάρτη εισέβαλαν στην Ιταλία, κατήργησαν τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία και κατέλαβαν την Κέρκυρα, όπου ο νεαρός κόμης επέστρεψε και ασκούσε αμισθί την ιατρική· όμως, επειδή μέλη της οικογένειας Καποδίστρια συμμετείχαν σε αντιγαλλικές κινήσεις, το 1798, οι Γάλλοι τους συνέλαβαν, τους φυλάκισαν και καταδίκασαν τον γενάρχη, Αντώνιο, σε θάνατο. Ωστόσο, η γαλλική φρουρά, το 1799, συνθηκολόγησε και ο Ιωάννης διορίστηκε αρχίατρος του στρατιωτικού νοσοκομείου, που δημιουργήθηκε στην Κέρκυρα, ενώ συγκαταλεγόταν στους ιδρυτές της «Εταιρείας των Φίλων» και της «Εθνικής Ιατρικής Εταιρείας». Όταν, το 1800, ιδρύθηκε η Δημοκρατία της Επτανήσου Πολιτείας, ο Αντώνιος ορίστηκε πρώτος Πρόεδρος της Γερουσίας, όμως, λόγω κωλύματός του, αντικαταστάθηκε από τον δευτερότοκο γιο του, ο οποίος πολύ σύντομα ενεπλάκη στη διακυβέρνηση της Επτανήσου Πολιτείας· παρενέβη κατευναστικά και κάποτε κατασταλτικά στις εσωτερικές κοινωνικές αντιθέσεις και δύο φορές, το 1800 και το 1802, απεστάλη στην Κεφαλονιά για να αποκαταστήσει την τάξη. Τον Απρίλιο του 1803, διορίστηκε «γραμματέας» των εξωτερικών υποθέσεων, εγκαινιάζοντας έτσι την ενασχόλησή του με τη διπλωματία, το δε 1805 συμμετείχε στη 10μελή επιτροπή η οποία ανέλαβε να συντάξει έκθεση με τις διατάξεις του Συντάγματος που θα έπρεπε να αναθεωρηθούν. Στις εκλογές του 1806, ο τριαντάχρονος πλέον πολιτικός εξελέγη και εν συνεχεία χρημάτισε γραμματέας της Γερουσίας και εισηγητής της επιτροπής του νέου Συντάγματος, και παρότι διαφώνησε με τον πληρεξούσιο της Ρωσίας, κόμη Μοτσενίγο, οι προτάσεις του οποίου οδηγούσαν σε αναίρεση και των τελευταίων φιλελεύθερων διατάξεων υποχώρησε και εισηγήθηκε την ψήφιση του νέου Συντάγματος. Το Σύνταγμα παραχωρούσε τα Επτάνησα στην απόλυτη διάκριση του Τσάρου, γεγονός που επέτρεψε στη συνέχεια την παραχώρησή τους στον Ναπολέοντα και εν συνεχεία στους Εγγλέζους, χωρίς ποτέ να ρωτηθεί ο λαός. Ο Καποδίστριας, ήδη σε νεαρή ηλικία, μεταξύ εικοσιπέντε και τριάντα χρόνων, κατέδειξε τις μεγάλες του πολιτικές ικανότητες και κατέστη σύντομα η δεύτερη πολιτική προσωπικότητα της Επτανήσου Πολιτείας. Παράλληλα όμως κατέδειξε και τα όρια και την ιδιοπροσωπία του πολιτικού του δαιμονίου: ο νεαρός κόμης δεν υπήρξε επαναστάτης, υπήρξε πάντοτε θεσμικός πολιτικός, χωρίς όμως να συνταχθεί με τους «αντιδραστικούς». Από τις σπουδές του, τη μέριμνά του για τις λαϊκές τάξεις, την αδιαφορία του για τη συσσώρευση πλούτου και τη συμπάθειά του για τους Έλληνες κλεφταρματολούς, έρεπε προς τη δημοκρατία· από την καταγωγή του όμως και τις συνάφειές του με τους ευγενείς και τη ρωσική διοίκηση, ήταν υποχρεωμένος να ανέχεται αντιδημοκρατικές και απολυταρχικές επιλογές, έστω και κάποτε παρά τη θέλησή του.
Όσο θα υπάρχει ο άνθρωπος, θα υπάρχει πάντα μια ενστικτώδης τάση προς τη δημιουργία. Όσο ο άνθρωπος θα αισθάνεται άνθρωπος, θα προσπαθεί να δημιουργήσει κάτι. Σ’ αυτό βρίσκεται ο δεσμός με τον Δημιουργό του. Τι είναι η δημιουργία; Σε τι χρησιμεύει η τέχνη; Η απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα βρίσκεται σ’ ένα σχήμα: «η τέχνη είναι μια προσευχή». Αυτό λέει τα πάντα. Με την τέχνη ο άνθρωπος εκφράζει την ελπίδα του. Οτιδήποτε δεν εκφράζει αυτή την ελπίδα, όποιος δεν έχει πνευματικά θεμέλια, δεν έχει καμιά σχέση με την τέχνη. Αυτό που παράγει θα ήταν στην καλύτερη των περιπτώσεων, μια λαμπρή πνευματική ανάλυση. Για παράδειγμα, όλο το έργο του Πικάσο είναι θεμελιωμένο σ’ αυτή την πνευματική ανάλυση. Ο Πικάσο ζωγράφιζε τον κόσμο στο όνομα της ανάλυσής του, του πνευματικού του οικοδομήματος και, παρόλο το γόητρο του ονόματός του, οφείλω να ομολογήσω ότι δεν προσέγγισε ποτέ την τέχνη.
Αντρέι Ταρκόφσκι
Φωτογραφία: Από την ταινία του Αντρέι Ταρκόφσκι (Andrei Tarkovsky) “Andrei Rublev”, 1966
Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Σεπτεμβρίου 6, 2013
-Σεπτέμβρης του ’55, Κωσταντινούπολη: Η κεμαλική Νύχτα των Κρυστάλλων
ΒΕΤΕΡΑΝΟΙ ΤΩΝ SS ΈΣΦΑΖΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΕΜΑΛΟΝΑΖΙ.
Αυτά που δεν διδάχθηκαν ποτε στα σχολεία μην και ξυπνήσουν οι ραγιάδες και χαθούν οι γερμανόδουλοι…
Στο δισέλιδο των ιστορικών σελίδων της “Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας” της 1ης Σεπτεμβρίου 2013, υπήρχε αφιέρωμα για τα Σεπτεμβριανά του 1955 με τη συμβολή του Νίκου Ουζούνογλου, καθηγητή στο ΕΜΠ και προέδρου της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωσταντινουπολιτών. Το αφιέρωμα παρατίθεται στη συνέχεια όπως ακριβώς αναρτήθηκε στοenet.gr
«Τα γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου υπήρξαν μια μεγαλειώδης (muhtesem) επιχείρηση ανορθόδοξου πολέμου που είχε απόλυτη επιτυχία»
ΣΑΜΠΡΙ ΓΙΡΜΙΜΠΕΣΟΓΛΟΥ
(Τούρκος στρατηγός σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Tempo», τεύχος 9, 15 Ιουνίου 1991, σελ. 24)
Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι που οδηγούσαν στην πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά από ένα μαινόμενο όχλο, οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς που φώναζε: «Kahrolsun giavoular!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, Kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρηδες!). Μετά, η… τάξη αποκαταστάθηκε από τα τεθωρακισμένα του στρατού (φωτ. Αρχείο «Ε»)
«Σεπτεμβριανά» ονομάστηκαν τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955, όπου Τούρκοι παρακρατικοί, οργανωμένοι από το βαθύ κράτος και την τουρκική κυβέρνηση, προκάλεσαν βίαια επεισόδια κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης λεηλατώντας και πυρπολώντας ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες. Την αφορμή για την εκκίνηση του πογκρόμ έδωσε μια βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, που αποδείχτηκε στη συνέχεια ότι ήταν σκηνοθετημένη από την τουρκική κυβέρνηση. Το ιστορικό πλαίσιο καθοριζόταν εκείνη την εποχή από την κυπριακή κρίση, τον αντιαποικιοκρατικό αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου ενάντια στη Βρετανική Αυτοκρατορία.
Μετά από επτά χρόνια αιχμαλωσίας και καταναγκαστικών έργων στην Αλβανία οι Έλληνες φιλούν το χώμα της πατρίδας μετά την απελευθέρωση τους. Αυτή είναι η άγνωστη ιστορία τους
Μία από τις πιο άγνωστες και μαύρες ιστορίες του εμφυλίου είναι το κεφάλαιο που έκλεισε ακριβώς επτά χρόνια μετά την ολοκλήρωση του. Αφορά τις συνθήκες σκλαβιάς που έζησαν οι όμηροι που πήραν μαζί τους κατά την άτακτη υποχώρηση τους στην Αλβανία μετά την ήττα στον Γράμμο οι δυνάμεις του ΔΣΕ. Ένα μείγμα από αιχμαλώτους του τακτικού στρατού, ανδρών και γυναικών από γύρω χωριά αλλά και ανθρώπων που ακολούθησαν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και πίστεψαν ότι στην γειτονική χώρα θα ζήσουν την ζωή που ονειρεύτηκαν σε μία σοσιαλιστική χώρα και τελικά αναγκάστηκαν να δουλεύουν κάτω από άθλιες συνθήκες σχεδόν σαν αιχμάλωτοι πολέμου.
Μετά την κατάρρευση του ΔΣΕ τον Αύγουστο του 1949, οι αντάρτες περνούσαν στην Αλβανία και εκεί κατέθεταν τον οπλισμό τους στους Αλβανούς. Στην σύγχυση της υποχώρησης όσοι από τους αιχμαλώτους μπόρεσαν κατέφυγαν στον ΕΣ πολλοί όμως ακολούθησαν τους αντάρτες στην γειτονική χώρα και εγκλωβίστηκαν εκεί.
Ηρώων Αφιέρωμα: Ηρώ Κωνσταντοπούλου Σοφία Ντρέκου Το σώμα της ηρωικής Ελληνίδας, Ηρώς
Κωνσταντοπούλου, έγινε λευτεριάς, λίπασμα:
«Εσύ δε θα μου πεις ευχαριστώ
όπως δε λες ευχαριστώ
στους χτύπους της καρδιάς σου
που σμιλεύουν το πρόσωπο της ζωής σου.
Όμως εγώ θα σου λέω ευχαριστώ
γιατί γνωρίζω γιατί σου λέω ευχαριστώ
γιατί γνωρίζω τι σου οφείλω
Αυτό το ευχαριστώ είναι το τραγούδι μου».
Γιάννης Ρίτσος
Η 17χρονη ηρωίδα που «γάζωσαν» οι Γερμανοί με 17 σφαίρες για παραδειγματισμό. Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου έκρυβε όπλα και προκηρύξεις κάτω από τη σχολική ποδιά. Εκτελέστηκε φωνάζοντας: «Χτυπάτε! Κτήνη»...
Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου, η οποία γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1927 και εκτελέστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 σε ηλικία 17 χρονών, ήταν αγωνίστρια της εθνικής αντίστασης.
