ΒΙΝΤΕΟ – Κυριάκος Μάτσης: Το αηδόνι της Κύπρου

19/11/2021ΙΣΤΟΡΙΑNo Comment on ΒΙΝΤΕΟ – Κυριάκος Μάτσης: Το αηδόνι της Κύπρου

0

SHARES

ShareTweet

Ο Κυριάκος Μάτσης ήταν αγωνιστής και μέλος της ΕΟΚΑ κατά την περίοδο της Αγγλικής αποικιοκρατίας, γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι, της επαρχίας Λευκωσίας στις 23 Ιανουαρίου του 1926 και ήταν το ένα από τα τρία τέκνα της οικογένειας του Χρηστοφή και της Κυριακού Μάτση.

Το 1946 εισήχθη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης όπου και σπούδασε γεωπονία, κατά την διάρκεια της διαμονής του στην Θεσσαλονίκη οργάνωνε διαλέξεις εθνικής διαφωτίσεως, ενώ όταν γύρισε στην Κύπρος εργαζόταν ως γεωπόνος στην Αμμόχωστο. Εντάχθηκε από πολύ νωρίς στην Παναγροτική Ένωσης Κύπρου για τα δίκαια του αγρότη. Διετέλεσε τομεάρχης της ΕΟΚΑ στις επαρχίες Αμμοχώστου από το 1955 και τομεάρχης Κερύνειας έως τον θάνατο του.

Συνελήφθη στις 9 Ιανουαρίου 1956, κατά την διάρκεια των βασανιστηρίων τον επισκέφθηκε ο ίδιος ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ και του πρόσφερε το υπερβολικά μεγάλο για την εποχή ποσό των 500.000 λιρών αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο Διγενής. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956 δραπέτευσε και επικηρύχτηκε με το ποσό των 5.000 λιρών. Στις 19 Νοεμβρίου 1958 περικυκλώθηκε το κρησφύγετό του και ανατινάχθηκε από τις Βρετανικές δυνάμεις όπου και βρήκε το θάνατο.

 

 

Ανδρέας και Μαρίτσα Καραολή - ΕΟΚΑ

Ο Αλμπέρ Καμύ για τον αγώνα της ΕΟΚΑ

Albert Camus, «L’enfant grec» [«Τὸ Ελληνόπουλο»]

L’ Express, 6 Δεκεμβρίου 1955

Το Ελληνόπουλο

«Τὶς τελευταῖες ἑβδομάδες ἡ ἐπαναστατημένη Κύπρος ἔχει ἀποκτήσει τὸν ἥρωά της στὸ πρόσωπο τοῦ νεαροῦ Κύπριου σπουδαστῆ Μιχάλη Καραολῆ ποὺ καταδικάστηκε ἀπὸ τὰ βρετανικὰ δικαστήρια σὲ θάνατο διὰ ἀπαγχονισμοῦ. Στὸ ἐκλεκτὸ νησὶ ὅπου γεννήθηκε ἡ Ἀφροδίτη οἱ ἄνθρωποι πεθαίνουν σήμερα καὶ μάλιστα μὲ φρικαλέο τρόπο.

Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορᾶ, ἡ ἄσημη διεκδίκηση ἑνὸς λαοῦ ποὺ παρέμεινε γιὰ χρόνια βουβὴ καὶ ἀναχαιτίστηκε μόλις θέλησε νὰ ἐκδηλωθεῖ, ξεσπᾶ τώρα σὲ τρομοκρατία. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορᾶ, τῆς ἐξέγερσης εἶχε προηγηθεῖ ἡ τυφλὴ καταπίεση. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορᾶ, οἱ ἀρχὲς Κατοχῆς ποὺ διατράνωναν ὅτι κύριο μέλημά τους ἦταν πρωτίστως ἡ διασφάλιση τῆς τάξης, ἀναγκάζονται νὰ ἐγκαταστήσουν τὰ δικαστήριά τους καὶ νὰ ἐντείνουν τὴν καταπίεση ποὺ τὸ μοναδικὸ ἀποτέλεσμα ποὺ θὰ φέρει δὲν θὰ εἶναι ἄλλο παρὰ μονάχα ὁ πολλαπλασιασμὸς τῶν ἀνταρτῶν.

Κατὰ συνέπεια θὰ ἔρθει ἡ ὥρα τῶν μαρτύρων ποὺ θὰ εἶναι ἀμέτρητοι, ὅπως ἀπέραντη θὰ εἶναι καὶ ἡ καταπίεση, γεγονὸς ποὺ θὰ ὁδηγήσει τελικὰ στὴν ἐπιβολὴ σὲ ἕναν ἀδιάφορο κόσμο τῆς ἀξίωσης ἑνὸς λαοῦ ποὺ εἶναι ξεχασμένος ἀπὸ ὅλους, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό.

Η ΕΟΚΑ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΔΡΟΜΟ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 

ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ

Εὐτυχῶς ποὺ τὸ αἷμα δὲν παίρνει ὁδηγίες ἀπ' τὸ μυαλό,
εὐτυχῶς ποὺ μονάχα μὲ τὴν καρδιὰ ἒχει νὰ κάνη,
ποὺ ἡ καρδιὰ τὸ κινεῖ,
γιατὶ ποιος ξέρει τὶ τσιγγουνιὲς ἐκεῖνο θὰ μᾶς ἒκανε,
τὶ ὑπολογισμοὺς στὶς πιὸ κρίσιμες στιγμὲς
ὃταν θἂπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ βάψουμε
τὴν ἂσφαλτο κόκκινη,
ὃταν θἂπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ πιτσιλλίσουμε
τοὺς τοίχους κόκκινους.

Εις μνήμην Νεοκλή Σαρρή – Μια συνέντευξη για την ΕΟΚΑ και το Κυπριακό

‘Σημερινή’
«Υπήρξαν φρικαλέοι χειρισμοί»
22 Μαΐου 2011
συνέντευξη στην Μικαέλλα Λοΐζου

«Το βιβλίο του δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη ‘Κυπριακό, Διπλωματικές Ίντριγκες’, που κυκλοφορήθηκε από τον εκδοτικό οίκο ‘Ποιότητα’, διαφέρει ουσιωδώς από τα μέχρι τώρα ομοειδή έργα. Κι αυτό όχι μόνο γιατί συνδυάζει τη δημοσιογραφική γλαφυρότητα με την επιστημονική δεξιότητα, αλλά γιατί παρακολουθεί το Κυπριακό από τη γένεσή του μέχρι και τις μέρες μας», αναφέρει ο γνωστός Καθηγητής Νεοκλής Σαρρής. Το βιβλίο προβαίνει σε μια ενδελεχή ανάλυση απορρήτων εγγράφων και μαρτυριών από το 1950 μέχρι το 2010, με ιδιαίτερη τριβή στα στρατηγικά ελλείμματα της ελληνικής πλευράς. Ο καθηγητής Σαρρής σχολιάζει, από τη δική του επιστημονική και εμπειρική σκοπιά, τα κύρια ζητήματα που πραγματεύεται το βιβλίο.

Μέσα από τα έγγραφα που παρουσιάζονται στο βιβλίο, καταδεικνύεται ότι Βρετανοί και Τούρκοι θεωρούσαν τη διζωνική ως ταξίμ. Σε συνάρτηση μ’ αυτό, πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι οι κυπριακές και ελλαδικές ηγεσίες την παρουσιάζουν ως επανένωση;
Θεωρώ παράλειψη του συγγραφέα ότι δεν εμβαθύνει στις πολύτροπες αγγλοτουρκικές σχέσεις. Στην Τουρκία, μέχρι τον Ιούνιο του 1955, οι ιθύνοντες πίστευαν ότι η Κύπρος, αργά ή γρήγορα, θα ενωνόταν με την Ελλάδα. Την πεποίθησή τους αυτή τη στήριζαν σε παγιωμένες αντιλήψεις, που προέκυπταν από τις αγγλοελληνικές σχέσεις. Ωστόσο η κρίση αυτή ήταν επιπόλαιη, όπως ενθουσιώδης μεν αλλά επιπόλαιος ήταν ο χειρισμός από την Αθήνα. Η Αγγλία ήδη είχε δώσει δείγματα των προθέσεών της, αλλά κανείς -ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Κύπρο- είχε φροντίσει να τα αξιολογήσει.

Οι Άγγλοι, γνωρίζοντας ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστούν να αποχωρήσουν, φρόντισαν να εντάξουν στο πρόβλημα, ως διάδικο μέρος, και την Τουρκία. Βέβαια αυτό δεν έγινε εύκολα. Η αβελτηρία των ελληνικών κυβερνήσεων, αλλά και η ‘φιλοτουρκική’ στάση των ΗΠΑ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Τελικά επικράτησε απολύτως το διαίρει και βασίλευε, που τόσο καλά γνωρίζουν οι Άγγλοι (αλλά και οι Τούρκοι). Και η ελληνική πλευρά πιάστηκε στο δόκανο μας διπλής αποικιοκρατίας. Η αγγλοελληνική διαμάχη μετατράπηκε σε ελληνοτουρκική, τρεις μήνες μετά την εκδήλωση της ΕΟΚΑ.

Θέλω να τονίσω εμφαντικά ότι όλα τα σχέδια επίλυσης που προτάθηκαν, προκύπτουν από ένα οθωμανικό μοντέλο. Ο νεο-οθωμανισμός δεν αποτελεί εύρημα του Νταβούτογλου, αλλά υπήρχε και πολύ πριν ο ίδιος γεννηθεί. Η αρχή ξεκίνησε με την αναγνώριση των θρησκευτικών “κοινοτήτων” ως ταυτόσημων προς τις εθνικές. Μάλιστα, το αναγνωρισθέν σύστημα είχε ακόμη πιο σκληρή διάκριση: Μουσουλμάνοι/μη-Μουσουλμάνοι, όπου με βάση την ισλαμική θέαση, οι πρώτοι προηγούνται των δεύτερων, ανεξαρτήτως αριθμητικής δύναμης κάθε “κοινότητας”. Μάλιστα υπήρχε ένας μουφτής, ο Ντανά εφέντης, τον οποίο προωθούσε η Τουρκία, προφανώς έναντι του Μακαρίου. Από το καλοκαίρι του 1956 η Αγγλία προσανατολίζεται από την Τουρκία σε έναν διαμοιρασμό της Κύπρου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

«Μη ρωτάτε γιατί» και τι προβάλλει απόψε ο Alpha Κύπρου

 

«Καημένε Μακρυγιάννη

να ’ξερες,

να ’ξερες γιατί το τσάκισες το χέρι σου

το τσάκισες

για να χορεύουν σέικ

τα κωλόπαιδα».

ΝΤ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

από Αλέκος Μιχαηλίδης

Περίεργοι καιροί, ρε παλληκάρι. Δεν τους κόφτει τίποτε. 64 ολόκληρα χρόνια και δεν κατάλαβαν λέξη από το μήνυμά σου –«θα ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου» έγραφες στο τελευταίο γράμμα, ήταν 7:30 το απόγευμα, 13 Μάρτη 1957. Τέτοιες ώρες. «Η πιο όμορφη μέρα» της ζωής σου. «Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί», παρακαλούσες. Σαν να ήξερες πως, τόσα χρόνια μετά, θα ρωτούσαν γιατί, πως τόσα χρόνια μετά θα στέκονταν γεμάτοι απορίες και θα ρωτούσαν γιατί ένας 17χρονος να αφήσει το σχολείο και να ακολουθήσει με θάρρος της μοίρα του. Γιατί ένας έφηβος ποιητής, μαθητής άριστος, να τα αφήσει όλα για να πάρει μιαν ανηφοριά που οδηγεί στη λευτεριά. Σαν να ’ξερες πως θα ρωτούσαν γιατί ένας 19χρονος να γράφει –τόσο μάγκικα– λίγες ώρες πριν την αγχόνη, πως θα βαδίσει χαρούμενος στην τελευταία του κατοικία. Σαν να ’ξερες πως θα ρωτούσαν γιατί, αντί να σε ευχαριστούν και να σε μνημονεύουν, αντί να χαμογελούν για τον αντάρτη-ποιητή από την Τσάδα και τον Λάρνακα της Λαπήθου.

Δεν πάει για σένα το «πού να ’ξερες», ρε μάγκα. Ήξερες. «Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα», έγραφες και ακολουθούσες με θάρρος τη μοίρα που καθόρισε η πέρκαλλη ΕΟΚΑ, οι σύντροφοί σου, ο αρχηγός, ο υπαρχηγός σου. Ήξερες. Όταν στα 15 σου, πιτσιρικάς στην Πάφο, κατέβασες το πανό που έφτιαξαν για τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ, εκείνης της γιαγιάς που μαραζώνει σήμερα για τα απολωλότα πρόβατα των ανακτόρων, εκείνης που δεν άκουσε τους συμμαθητές σου, την ελληνική κυβέρνηση, την κυπριακή αδελφότητα Αθηνών, ακόμα και τους Εγγλέζους βουλευτές που προσπάθησαν να την πείσουν να ματαιώσει τον απαγχονισμό. «Μη ρωτάτε γιατί» θα ξανάγραφες, αναιρώντας ακαριαία τον Χάρτινγκ και τους συνεργάτες του.

Μαρούλα Παλληκαρίδη-Ο Ευαγόρας ήταν έτοιμος για την θυσία, για την Πατρίδα και την Ελευθερία

Από:Γιώργος Γκόντζος(ggontzos@yahoo.gr)—- 

Την συνάντησα στα Γιάννενα , την παραμονή της εκδήλωσης του Γυμνασίου Ανατολής Ιωαννίνων ,εκδήλωση «μνήμης και τιμής για τον ήρωα ,ποιητή και Εθνομάρτυρα ΕΥΑΓΟΡΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗ» .Και η αδερφή του ,η Μαρούλα Παλληκαρίδη μίλησε για την εκπομπή «ότι πεις εσύ» (Γιώργος Γκόντζος), στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων για τον αγώνα του Ευαγόρα.Ανέδειξε άγνωστες ,συγκλονιστικές στιγμές, από την δράση του, μίλησε για τις απόψεις του, για τις ιδέες του και για όσα τον ώθησαν ,αυτόν ,ένα νέο αγόρι, να αντισταθεί με διάφορους τρόπους απέναντι στους Άγγλους αποικιοκράτες. Έφερε στην επιφάνεια «λεπτομέρειες» της προσωπικότητάς του και κατέθεσε αποκαλυπτικά στοιχεία για την πορεία του μέχρι τον απαγχονισμό του.

(ΕΔΩ) το ηχητικό και ακολουθεί η συνέντευξη

(ΕΔΩ )ηχητικό από την ταινία «Μπροστά στην αγχόνη» στην οποία ακούγεται ο Γιώργος Ζωγράφος να τραγουδά ,σε μουσική Νίκου Μαμαγκάκη , στίχους από το ποίημα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, «ΘΑ ΠΑΡΩ ΜΙΑΝ ΑΝΗΦΟΡΙΑ»

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

«Ο Ευαγόρας, θέλω να πιστεύω,ότι από την ζωή του, από την ζωή που έκανε, ήταν ταμένος, τρόπον τινά,γι’ αυτόν τον αγώνα και την θυσία που έκανε .Ήταν έτοιμος.  Και θα μιλήσω για την τελευταία μέρα ,για τις τελευταίες στιγμές, για την τελευταία φορά που τον είδαμε στις κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας.Και τολμώ να πω ότι ο Ευαγόρας πίσω από το κλειστόν , το πυκνό σύρμα της κλειστής πόρτας , ήταν τόσο ήρεμος και τόσο πράος, αλλά ταυτόχρονα και πολύ δυνατός,Παρ’ όλη την τραγικότητα των στιγμών , μας χαμογέλασε με εκείνο το γλυκό του χαμόγελο , είχε την δύναμη ακόμα και να μας χαμογελάσει.Ευχήθηκε να είναι ο τελευταίος απαγχονισθείς , ήταν ο τελευταίος ,αλλά είμαι σίγουρη ότι πολλές ώρες πριν οδηγηθεί στην αγχόνη ήταν στην αντίπερα όχθη»

-Ποια στοιχεία ήταν αυτά που τον είχαν «ετοιμάσει»;

«Κατ’ αρχήν ήταν η πίστη του πιστεύω, η πίστη στο θεό και η σιγουριά και η βεβαιότητά του ότι έκανε αυτό που έπρεπε και καταλάβαινε εκείνος ό,τι έπρεπε να κάνει για την πατρίδα του.Έκανε ότι περνούσε από το χέρι του.Μέχρι εκεί που περνούσε από το χέρι του το έκανε και στο τέλος –τέλος προσέφερε τον εαυτό του»

-Πόσων χρόνων είσαστε τότε ,εκείνη την περίοδο;

«Είχαμε δυο χρόνια διαφορά με τον Ευαγόρα.Ήμουν δυο χρόνια μικρότερη..»

-Πότε άρχισε την δραστηριότητά του , να είναι στο προσκήνιο εκείνης της μάχης ,εκείνη την περίοδο;

«Στο προσκήνιο, καλά το θέτετε, στο προσκήνιο πιστεύω ότι έφτασε, ότι ξεκίνησε το 1953.Ο Ευαγόρας το ’53 ήταν 15 χρόνων.Το τονίζω , έχει σημασία , ήταν 15 χρόνων και ήταν Ιούνιος αρχές Ιουνίου που θα γινόταν η στέψη της βασίλισσας, της νυν βασίλισσας της Αγγλίας.Και ως αποικία που ήμασταν , όλο το νησί σημαιοστολίστηκε με Αγγλικές σημαίες , με θυρεούς, ετοιμαζόντουσαν να γιορτάσουν και αυτό με το δίκιο τους βέβαια, να γιορτάσουν την ενθρόνιση της βασίλισσάς τους, την στέψη της βασίλισσάς τους.Και πήραν από τις δημοτικές αρχές της πόλης μας την άδεια και οι δημοτικές αρχές δεν ξέρω γιατί, κατ’ εμέ δεν έπρεπε, παραχώρησαν στους Άγγλους το Ιακώβειο Γυμναστήριό μας ,μας,που χορεύαμε κάθε 25 Μάρτη ,που γιορτάζαμε ,που κάναμε τους αγώνες μας, που κάναμε τις ασκήσεις μας , τις γυμναστικές μας , και το παραχώρησαν.Και το σημαιοστόλισαν στα προπύλαια με μια Αγγλική σημαία..»

-Το δικό σας, το «σας»…

Μνήμη Γρηγόρη Αυξεντίου

«Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. / Καταμόναχος. /Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο. / Γινόταν ήλιος»

 Τ. Σινόπουλος ( «Μεταίχμιο Β», 1957)

Ποιήματα του Γ. Ρίτσου και του Κ. Μόντη για τον Αυξεντίου

Γ. Ρίτσος, «Αποχαιρετισμός. Οι τελευταίες ώρες του Γρηγόρη Αυξεντίου μες στη φλεγόμενη σπηλιά».

Το πρώτο μεγάλο συνθετικό ποίημα με θέμα τη θυσία του Αυξεντίου στις 3 Μαρτίου 1957, γράφεται από τον Γ. Ρίτσο ευθύς αμέσως μετά την ανάγνωση της θλιβερής είδησης στην εκτενή ανταπόκριση και περιγραφή της μάχης στην εφημερίδα Αυγή. Ο Ρίτσος σε αυτόν τον ποιητικό μονόλογο επιδίδεται σε μια βυθοσκόπηση στη μνήμη και στις σκέψεις του ήρωα και καταγράφει την εσωτερική διαδικασία, η οποία ξεκινά από τον έρωτα για τη ζωή για να φτάσει στη συνειδητή απόφαση της θυσίας: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου και το αίμα μου».

Κ. Μόντης, «Τραγούδι για τον μεγάλο αδερφό μας. Απόσπασμα από ένα σχέδιο».

Το ποίημα δημοσιεύτηκε στην ποιητική συλλογή «Στιγμές» του 1958. Ο Μόντης έγραψε ακόμη δύο «αποσπάσματα»-σχεδιάσματα για «τον μεγάλο αδερφό μας». Το δεύτερο με τίτλο «Απόσπασμα από ένα άλλο τραγούδι για τον μεγάλο μας αδερφό» περιλαμβάνεται στη συλλογή «Συμπλήρωμα των Στιγμών» του 1960 και το τρίτο με τίτλο «Και άλλα αποσπάσματα απ’ το τραγούδι για τον μεγάλο αδερφό μας» στη συλλογή Γράμμα στη Μητέρα και άλλοι στίχοι (1965).

Τελευταία υπόκλιση στον Αντώνη Καλογιάννη

Βαρύ πένθος για την οικογένεια του ελληνικού τραγουδιού αποτελεί η απώλεια του σπουδαίου ερμηνευτή Αντώνη Καλογιάννη ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών.

Ο Αντώνης Καλογιάννης τραγουδά για τον ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου και την Κύπρο μας σε στίχους του Νίκου Καζαντζάκη και μουσική του Νάσου Παναγιώτου. 

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου μετά από πολύωρη μάχη και αρκετούς νεκρούς Άγγλους, έριξαν βενζίνη στο κρησφύγετο και τον έκαψαν ζωντανό. Το καμένο σώμα του θάφτηκε στις 4 Μαρτίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα φυλακισμένα μνήματα» από τους Άγγλους στρατιώτες από φόβο λαϊκών εκδηλώσεων

Πηδά η φωτιά κι οι σούβλες έτοιμες 

κι αυτός ολόρθος στέκει 

Πεθαίνει αρνούμενος το θάνατο

 και Λευτεριά φωνάζει 

Ελευτεριά για σένα χάνομαι

 μα θα `ρθουν πίσω μου άλλοι

 Στρατοί οι γιοι μου και τ’ αγγόνια μου

 και θα σε λευτερώσουν

 Μην κλαις κυρά κι εγώ θ’ αναστηθώ

 και θα σ’ αρπάξω πάλε

 Θα σπω τις αλυσίδες της σκλαβιάς

 θα καταλύω τα κάστρα

 Λίγοι είμαστε κι αλίμονο στη γης

 αν ξοφληθεί η γενιά μας

 Στρατοί οι γιοι μου και τ’ αγγόνια μου

 και θα σε λευτερώσουν

Μάρκος Δράκος: Ο «Άγιος» της «τρομοκρατικής» ΕΟΚΑ

Συμπληρώνονται σήμερα, 18 Ιανουαρίου 2021, 64 χρόνια από την επέτειο της θυσίας του ήρωα της ΕΟΚΑ Μάρκου Δράκου. Βρετανοί και Τούρκοι χαρακτήριζαν (και συνεχίζουν σε μεγάλο βαθμό) να χαρακτηρίζουν την ΕΟΚΑ ως «τρομοκρατική οργάνωση». Αλήθεια, πόσες τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν να καυχηθούν αγωνιστές με την αρετή, το ήθος, την σεμνότητα και την αγάπη του Μάρκου Δράκου;

Ο τομεάρχης Μάρκος Δράκου, ο «Αρχιαντάρτης», όπως χαρακτηρίστηκε μεταγενέστερα, ήταν ο ηγέτης της ομάδας «Ουρανός» της ΕΟΚΑ, της εθνικοαπελευθερωτικής-ενωτικής ένοπλης οργάνωσης του Κυπριακού Ελληνισμού.

Κάτι που χαρακτήριζε τον κορυφαίο αγωνιστή Μάρκο Δράκο ήταν η βαθιά και γνήσια πίστη του και η θρησκευτική του ευλάβεια, η οποία ήταν αυθεντική στην ουσία της και όχι αποτέλεσμα κοινωνικής πίεσης ή μηχανιστικής διαδικασίας. Ήταν τόσο αληθινό το ορθόδοξο βίωμα και η χριστιανική του αγωγή, που δεν του επέτρεπαν καν το μίσος προς τον εχθρό, εναντίον του οποίου αγωνιζόταν. Τέτοιο ήταν το ήθος του, που έφτασε στην κορυφή του ηρωισμού, αγγίζοντας την αγιότητα.

Η ομάδα «Ουρανός» με επικεφαλής τον Μάρκο Δράκο

Κάπως έτσι τον θυμάται, με έντονη συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια, ο συναγωνιστής του στην ομάδα «Ουρανός», Ευτύχιος Σαλάτας, μέσα από την μαρτυρία που μας έδωσε τον Ιανουάριο του 2020:

«Βγήκε από τον Αρχηγό "Διγενή" η διαταγή "Προς την Νίκη" για έναρξη του αντάρτικου, έτσι ήταν το σύνθημα», και θυμάται ως ημερομηνία την 29η Νοεμβρίου 1955. «Ήρθε ένα αυτοκίνητο, φορτηγό, και εφέραν το να μπούμε μέσα, είχε και ένα μουσαμά για να μας σκεπάσει από πάνω. Θα ήταν η πρώτη επιχείρηση που θα κάναμε, ως αντάρτες, εναντίον των Άγγλων. Ήταν έτσι δειλινό, νύχτα που’ χε να πάμε, μπορώ να σου πω σουρούπωσε και λίγο, και πριν να πάμε να μπούμε μέσα στο αυτοκίνητο, ο Μάρκος Δράκος μας λέει "σας παρακαλώ, να κάμουμε μια προσευχή".»

Όπως θυμάται ο συναγωνιστής του Ευτύχιος, ο Μάρκος έβαλε όλη την ομάδα και ξεκίνησε να προσεύχεται: «Θεέ μου, συγχώρα μας γι’ αυτό που πάμε να κάμουμε», δηλαδή να πάνε να σκοτώσουνε ανθρώπους, «αλλά, είναι για να αγωνιστούμε για την πατρίδα μας». Με δάκρυα στα μάτια, ο Ευτύχιος Σαλάτας είπε: «Τούτα τα λόγια δεν τα ξεχάνω ποτέ μου. Εκλαίαμε όλοι. Αυτός ήταν ο Μάρκος ο Δράκος.»

Χαράλαμπος Μούσκος - Πρώτος Νεκρός Αντάρτης της Ε.Ο.Κ.Α. - 15 Δεκ. 1955

Χαράλαμπος Μούσκος
Πρώτος Νεκρός Αντάρτης
της Ε.Ο.Κ.Α. 15 Δεκ. 1955

ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ

Π Ε Μ Π Τ Η ήταν η 15η Δεκεμβρίου 1955. Όγδοος μήνας της Κυπριακής Επανάστασης. Στο Μερσινάκι, κοντά στους αρχαίους Σόλους, ες γην εναλίαν Κύπρον, θυσιάστηκε ο πρώτος νεκρός σε μάχη, αντάρτης της ΕΟΚΑ. Χαράλαμπος Μούσκος, 23 ετών, από την Παναγιά της Πάφου.

- Εξάδελφος του ηγέτη του αντιαποικιακού αγώνα Αρχιεπισκόπου κι Εθνάρχη Μακαρίου Γ΄.

- Απ’ τα πρώτα παλληκάρια που ο Αρχηγός Διγενής όρισε επικεφαλής των ομάδων οι οποίες επιχείρησαν τις εναρκτήριες εκρήξεις σε βρετανικούς στόχους στη Λευκωσία, πριν από τα ξημερώματα της Παρασκευής 1ης Απριλίου 1955, ημέρας έναρξης του ένοπλου εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ε Π Ε Σ Ε ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ, ο Μούσκος, στην αποτυχημένη ενέδρα που η άπειρη, ανεκπαίδευτη αλλ’ εύψυχη Ομάδα Ανταρτών «Ουρανός», του Μάρκου Δράκου, διενήργησε στο Μερσινάκι εναντίον στρατιωτικού οχήματος του εμπειροπόλεμου ταγματάρχη Brian Jackson Coombe.

- Από τα πυρά των ανταρτών φονεύθηκε ο υποδεκανέας James Brian Morum.

Σ ΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ του νεκρού Μούσκου οι Άγγλοι βρήκαν το αυτόματό του, ένα γερμανικό Schmeisser με αριθμό 4137.

- Στην τσέπη του, μια βαμμένη απ’ το αίμα του κόλλα τετραδίου. Με χειρόγραφους τους στίχους: «Την Ελλάδα αγαπώ, αλλά και σένα». Από το τραγούδι της Σοφίας Βέμπο του 1941 με τίτλο «Δύο αγάπες» του στιχουργού Κωστή Κοφινιώτη.

- Τους ίδιους στίχους πήρε και ο 18χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης και πρόσθεσε κι άλλους δικούς του.

Είναι τ’ ομώνυμο τραγούδι

που μελοποίησε το 1993

ο Μάριος Τόκας.

- Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, μαθητής της Στ’ Γυμνασίου, βγήκε στο αντάρτικο 5 Δεκ. 1955. Εκεί έγραψε και το ποίημα για τον θυσιασθέντα Χαράλαμπο Μούσκο «ένας ήρως πέθανε μην τον κλαίτε φίλοι […] την πανώρια λευτεριά πήγε να μας φέρει»…. Τον Παλληκαρίδη τον συνέλαβαν οι Εγγλέζοι ένα χρόνο αργότερα, 18 Δεκ. 1956 καθώς μετέφερε ένα γρασαρισμένο οπλοπολυβόλο Μπρεν LB-13545. Τον καταδίκασαν σε θάνατο και τον απαγχόνισαν 14η Μαρτίου 1957.

Δ Ι Π Λ Α ΣΤΟΝ θυσιασθέντα

Χαράλαμπο Μούσκο, 15η Δεκ. 1955,

συνελήφθησαν οι συναγωνιστές του Ανδρέας Ζάκος, 24 χρ., τραυματισμένος και ο Χαρίλαος Μιχαήλ, 21 χρ., που τον περιέθαλπε. Τους απαγχόνισαν οι Εγγλέζοι 9 Αυγ. 1956, μαζί με τον αγιότερο της Ε.Ο.Κ.Α. Ιάκωβο Πατάτσο, 22 χρονών.

Σ Τ Η Ν ΚΗΔΕΙΑ του Μούσκου,

αγγλικές δυνάμεις επέδραμαν με ρόπαλα

και δακρυγόνα εναντίον του άοπλου πλήθους στη Λευκωσία που συνόδευε με τις γαλανόλευκες σημαίες του έθνους το φέρετρο του ήρωα απ’ την εκκλησία της Φανερωμένης ώς το Ελληνικόν Κοιμητήριον των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

- Ολόθερμα πάνδημος υψώθηκε, βροντερός, εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της διανοίας, εκείνη τη μέρα στους κυπριακούς ουρανούς ο Ύμνος μας: «Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα ανδρειωμένη χαίρε ω χαίρε ελευθεριά»…

Γ Ι Α Ν’ ΑΠΟΦΥΓΟΥΝ τα πλήθη του εξεγερμένου λαού στις κηδείες των ηρώων, οι Εγγλέζοι, δημιούργησαν εντός φυλακών τα Φυλακισμένα Μνήματα:

- 1956: Μιχαλάκης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, Ιάκωβος Πατάτσος, Ανδρέας Ζάκος, Χαρίλαος Μιχαήλ, Στέλιος Μαυρομμάτης, Ανδρέας Παναγίδης, Μιχάλης Κουτσόφτας.

- 1957: Μάρκος Δράκος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Ευαγόρας Παλληκαρίδης, Στυλιανός Λένας.

- 1958: Κυριάκος Μάτσης.

Η Κιβωτός με τα άγια των αγίων του κυπριακού Ελληνισμού.

ΠΗΓΗ:Λάζαρος Μαύρος

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Η ΚΥΠΡΟΣ ΚΕΙΤΑΙ ΜΑΚΡΑΝ

Σχόλιο του Γιώργου Τασιόπουλου σε δυο κείμενα. 

Αν "άρχοντές" μας, σήμερα προσπαθείτε να μας πείσετε για την αδυναμία σας να υπερασπιστείτε την Κύπρο και το Καστελόριζο, αύριο το ίδιο θα κάνετε για τη Λέσβο και τη Θράκη. Και όταν αδιάφοροι για τους Ακρίτες τους θησαυρούς σας θα συγκεντρώσετε στο Κολωνάκι, την Πολιτεία και την Μύκονο, σύντομα σαν άλλοτε θα αναφωνήσετε, "Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ"!

Τα χαράματα της Παρασκευής, 21 Σεπτεμβρίου 1956, οδηγήθηκε στην αγχόνη από το βρετανικό αποικιακό καθεστώς ο 22χρονος αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Ανδρέας Παναγίδης υπερασπιζόμενος την ελληνική σημαία. 

Την ίδια ημέρα στις 21.09.20 η ελληνική κυβέρνηση επανέλαβε ανερυθρίστα τη φράση "η Κύπρος κείται μακράν"!

Ο συναγωνιστής, Κύπριος Έλληνας Τάσος Χατζηαναστασίου, με πικρία γράφει:

Όταν στις 20 Ιουλίου 1974 το πρωί με ευθύνη και της ελληνικής χούντας, οι Τούρκοι πραγματοποιούσαν την απόβασή τους στις ακτές της Κύπρου βομβαρδίζοντας και το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) στο νησί, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ στην Αθήνα, Μπονάνος, απαντούσε στις εκκλήσεις για εφαρμογή των σχεδίων άμυνας της Κύπρου, ανερυθρίαστα και αντεθνικά: "αυτή τη στιγμή η Τουρκία προσβάλλει την Κύπρο και εμείς είμαστε Ελλάς". 

Θα στεναχωρήσω πολλούς φίλους που αρνούνται να δουν πως η Τουρκία απειλεί εξίσου Ελλάδα και Κύπρο και πως χωρίς την Κύπρο η Ελλάδα είναι ακρωτηριασμένη, λέγοντάς τους πως κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και σήμερα: 

Πρώτη επίσκεψη των συγγενών των δεκατριών ηρωομαρτύρων στα Φυλακισμένα Μνήματα, στη Λευκωσία.

24 Αυγούστου 1960

Πρώτη επίσκεψη των συγγενών των δεκατριών ηρωομαρτύρων στα Φυλακισμένα Μνήματα, στη Λευκωσία.

Η φωτογραφία που ακολουθεί είναι συγκλονιστική. Εμφανίζει τα μέλη της οικογένειας του ήρωα Ανδρέα Παναγίδη, πάνω από τον τάφο του, κατά την πρώτη τους επίσκεψη στα Φυλακισμένα Μνήματα. Τα παιδιά του Αριστείδης (τεσσάρων ετών), Δέσποινα (δύο ετών), Αυγή (ενός έτους), η μητέρα τους και οι θείες τους. Ένα από τα μικρά παιδιά, αφού άφησε τα λουλούδια στον τάφο του πατέρα του, έψαχνε να τον βρει, σκάβοντας το χώμα με το χέρι του.

Οι Τρεις της Εννάτης - «τ’ αληθινό μπόι του ανθρώπου μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς»

Οι Τρεις της Εννάτης

Αυγούστου 1956

ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ

Η Μ Ε Ρ Α Πέμπτη 9η Αυγούστου 1956, οι Εγγλέζοι Αποικιοκράτες στην επαναστατημένη για λευτεριά Κύπρο, διέπραξαν τον 2ο Τριπλό Απαγχονισμό αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α.

Κρέμασαν στην Αγχόνη των κεντρικών φυλακών στη Λευκωσία κι έθαψαν στα Φυλακισμένα Μνήματα 

- τον Ανδρέα Ζάκο 25χρ.,

- τον Χαρίλαο Μιχαήλ 21χρ. και

- τον Ιάκωβο Πατάτσο 22χρ.

Ε Ι Χ Ε προηγηθεί στις 10 Μαΐου 1956

ο 1ος Διπλός Απαγχονισμός.

Τών Πρωτομαρτύρων της Αγχόνης,

- Μιχαλάκη Καραολή και

- Ανδρέα Δημητρίου.

Α Κ Ο Λ Ο Υ Θ Η Σ Ε στις 21 Σεπτεμβρίου 1956

ο 3ος Τριπλός Απαγχονισμός των

- Ανδρέα Παναγίδη,

- Στέλιου Μαυρομμάτη και

- Μιχάλη Κουτσόφτα.

Τ Ε Λ Ε Υ Τ Α Ι Ο Σ ,

4ος και Μονός Απαγχονισμός

13 Μαρτίου 1957 του

- Ευαγόρα Παλληκαρίδη.

Ε Ν Ν Ε Α Απαγχονισθέντες Ήρωες.

Κ Α Ι ΜΑΖΙ τους στα

Φυλακισμένα Μνήματα ταφέντες, άλλοι Τέσσερεις εκ των κορυφαίων ανταρτών ηρώων του ένοπλου εθνικοαπελευθερωτικού, αντιαποικιακού αγώνα:

- Μάρκος Δράκος 18.1.1957,

- Γρηγόρης Αυξεντίου 3.3.1957,

- Στυλιανός Λένας 28.3.1957 και

- Κυριάκος Μάτσης 19.11.1958.

Άπαντες

επάξια χαρακτηρισθέντες ως Αρχάγγελοι της Λευτεριάς.

Έκαστος, αθάνατη μορφή, υπόδειγμα αρετής κι ευψυχίας. Ύψιστο παράδειγμα γενναιότητας κι αυτοθυσίας. Αειθαλές κλέος και καύχημα των αγωνιζομένων Ελλήνων, των αγωνιζομένων για την ελευθερία ανθρώπων όλης της οικουμένης. Έκαστος στο σύνολο τής σύντομης ζωής, των σχέσεων και της δράσης του, υπήρξε πρότυπο αρετής και λεβεντιάς.

ΕΠΙΠΛΕΟΝ, όλες οι καταγεγραμμένες μαρτυρίες, από την πτέρυγα των φυλακών με τα κελιά των μελλοθανάτων, βεβαιώνουν πόσο αγιότερος αναδείχθηκε ανάμεσά τους, καθ’ όλη τη διάρκεια της φυλάκισής τους, ως την ύστατη στιγμή του Απαγχονισμού, ο Ιάκωβος Πατάτσος.

-Πόσο επέδρασε η βαθύτατή του χριστιανική πίστη και η συνεχής μετάδοσή της στους συνειδητά συμπορευόμενους στον Γολγοθά συγκρατούμενούς του. Για την ψυχική τους ενδυνάμωση και την πνευματική τους πανοπλία.

- Το βεβαίωσαν όσοι επέζησαν. Το διακρίνει ο καθένας μελετώντας συγκριτικά την εξέλιξη του περιεχομένου των διαδοχικών επιστολών που ως μελλοθάνατοι απέστειλαν προς τους οικείους τους, όσοι εκ των Απαγχονισθέντων βρέθηκαν, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, στην ίδια πτέρυγα των φυλακών με τον Πατάτσο.

- Ο οποίος στο τελευταίο γράμμα προς τη μάνα του έγραψε:

ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ΕΤΩΝ 7: ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΠΟΥΛΟΥΣΕ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΗΣΑΝ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ .

Αυτός είναι ο πολιτισμός τους... Αδίστακτοι γενοκτόνοι! Στην μεταπολεμική Κύπρο δολοφόνησαν κυρίως νέους, εφήβους ακόμη και παιδιά!
Ο Δημητράκης από τα επτά του ήξερε ποιός είναι ο στόχος και δεν του το συγχώρεσαν... Για να μην ξεχνάμε ότι ο πλούτος της Δύσης, η αποικιοκρατία, ο ιμεριαλισμός, η συσσώρευση πλούτου, ο καπιταλισμός της Δύσης ήταν βουτηγμένος στο αίμα! Στη Ευρώπη γεννήθηκε ο ρατσισμός.
Οι σταυροφόροι του 1204, στην Αμερική σκότωσαν τους Ινδιάνους, στην Αφρική τους Χερέρο και τους Νάμα, στην Ασία στην Κίνα, την Ινδία και το Βιετνάμ άφησαν τα ίχνη τους και στην Κύπρο οδήγησαν στην αγχόνη και έγιναν μάρτυρες της ελευθερίας οι πιο ωραίοι νέοι!!!

Γ.Τ. 

Του Κωνσταντίνου Ζιάζια

ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ΕΤΩΝ 7: ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΠΟΥΛΟΥΣΕ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΗΣΑΝ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ .

ΤΟ ΑΝΕΦΕΡΑΝ ΠΟΤΕ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΜΑΣ ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΑΣ;

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΠΡΩΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ , ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΟΛΑΙΑ ΜΑΣ;

Ο νεαρότερος ήρωας του αγώνα της ΕΟΚΑ. Ο 7χρονος μαθητής Δημητράκης Δημητριάδης. Δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από Άγγλους στρατιώτες, με μία σφαίρα στο μέτωπο, επειδή φώναξε: «Ζήτω η ένωση, Ζήτω η Ελλάδα!»

Σημαντική ήταν και η συμβολή των μαθητών στον ιερό αγώνα της ΕΟΚΑ για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ,πολλοί από τους οποίους δολοφονήθηκαν άναδρα από τους άγγλους στρατιώτες.

Ο δεκαεπτάχρονος Πέτρος Γιάλλουρος από το κατεχόμενο Ριζοκάρπασο, ο εικοσάχρονος Μιχαήλ Γεωργάλας από τον κατεχόμενο Μαραθόβουνο, ο δεκαεξάχρονος Γεώργιος Μιχαήλ από την Κισσόνεργα, ο Δημητράκης Δημητριάδης από τη Λάρνακα και άλλοι πολλοί. 

Πιο συγκλονιστική, ίσως, είναι η ιστορία του μικρού Δημητράκη Δημητριάδη, του «μικρού ήρωα» όπως τον αποκαλεί ο Διγενής, που γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1949.

Ο μικρός Δημητράκης ζούσε με τη γιαγιά του Χρυσταλλού Μιχαήλ Κουτέ (οι γονείς του ήταν χωρισμένοι, η μητέρα του έφυγε για την Αγγλία). Ήταν μαθητής της Β’ τάξης του δημοτικού και πουλούσε λουλούδια, για να εξοικονομήσει τα προς το ζην.

Στις 9 Μαρτίου του 1956, οι άγγλοι σε μια προσπάθεια να κάμψουν το φρόνιμα του λαού συλλαμβάνουν και εξορίζουν στις Σεϋχέλλες, τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το στρατολόγο της Ε.Ο.Κ.Α. Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου, τον Μητροπολίτη Κερύνειας Κυπριανό και τον Γραμματέα της Μητρόπολης Κερύνειας Πολύκαρπο Ιωαννίδη. Μαθητές και μαθήτριες από τα γυμνάσια και τα δημοτικά σχολεία της Κύπρου, βγαίνουν στους δρόμους ανεμίζοντας ελληνικές σημαίες, φωνάζοντας συνθήματα και κρατώντας πέτρες και ξύλα, για να διαμαρτυρηθούν.

Μιχάλης Πασιαρδής, "Εσύ δεν λες τίποτα…" (απόσπασμα)

Εσύ δεν λες τίποτα

μα εγώ θα σου πω για τα παιδιά

που σκύψανε άξαφνα με το χέρι στο στήθος

εκεί στις πλαγιές του βουνού Πενταδάχτυλος και φωνάζαν

τη μάνα τους ώσπου ξεψύχησαν.

Εσύ δεν λες τίποτα

μα εγώ θα σου πω για τα σπίτια, τα δέντρα

του κάμπου μας, τα πικρολέμονα του ίδρωτά μας

που τα διαγούμισαν άλλοι

και πέρα τα πήγανε.

Εσύ δεν λες τίποτα

μα εγώ θα σου πω γι’ αυτό το μαρτύριο

που δένει τη γη μας, τον τροχό που στενάζει

η πατρίδα μας, την πληγή στο σώμα του Ιησού.

Εσύ δεν λες τίποτα

μα η πληγή στο σώμα του Ιησού

δεν στερεύει.

Μένουμε μ’ ανοιχτές τις πληγές στο σταυρό του ορίζοντα.

Δεσπόζει το αίμα. Η Κύπρος καλεί. Στους

δρόμους του κόσμου αντηχεί η φωνή μας.

Ας μην αναπαύονται οι άνθρωποι.

ΠΗΓΗ:Από Θόδωρο Παντούλα

Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών - 1955

ΠΗΓΗ: Ελλάδα 2021

ΗΤΑΝ ΠΡΩΤΗ ΑΠΡΙΛΙΟΥ…

Του Κώστα Χατζηαντωνίου

ΗΤΑΝ ΠΡΩΤΗ ΑΠΡΙΛΙΟΥ…

«Δεν είμαστε στον κόσμο», είχε γράψει κάπου ο Ρεμπώ. Ναι, αλλά είμαστε στην Ιστορία. Είναι πολύ δύσκολο να αποφύγει κανείς τα τριμμένα λόγια του έπους όταν μιλά για μεγάλες στιγμές της Ιστορίας μας όπως αυτή του κυπριακού αγώνα για Αυτοδιάθεση και Ένωση με τον ενιαίο πολιτικό οργανισμό του Έθνους, αγώνα που ξεκίνησε την 1η Απριλίου 1955 και παρά την τραγική του εξέλιξη λάμπει αλλά και εκκρεμεί ενώπιον της Ιστορίας. Δεν είναι της ημέρας να θυμηθούμε πώς υπονομεύτηκε αυτός ο αγώνας και οδηγήθηκε στη συνθηκολόγηση της Ζυρίχης ή πώς παραδόθηκε η μεγαλόνησος στον Αττίλα από την «εθνικοφροσύνη» που ακόμη κουνάει το δάχτυλο, αμετανόητη για το τι έπραξε ή παρέλειψε να πράξει το 1974. Η μέρα που ξημερώνει ανήκει στους δημιουργούς της 1ης Απριλίου, στην αδούλωτη ψυχή του ελληνικού κυπριακού λαού και στα παιδιά της που ταπείνωσαν μια από τις πιο άθλιες αυτοκρατορίες της παγκόσμιας ιστορίας, στα παιδιά της ΕΟΚΑ που δίδαξαν πως Ιστορία είναι το έλλογο πάθος της ελευθερίας. 

Κυπριακό: Από τον Αγώνα της ΕΟΚΑ στα Σχέδια Αναν

Οι 9 μάρτυρες της ΕΟΚΑ, πίνακας του Γιάννη Γίγα

Του Αλέκου Μιχαηλίδη, εφημερίδα Ένωσις – Γαλατικό Χωριό*

Καλησπέρα και χρόνια πολλά.

Αν ήταν εδώ ο ποιητής μας Βασίλης Μιχαηλίδης, θα ήταν αρκετό να αναγνώσει ένα κομμάτι από το «Η Κύπρος προς τους λέγοντας ότι δεν είναι ελληνική»:

Χρόνοι, που πάτε βουρητοί τζιαι δεν θεν να στραφείτε,
δικλάτε, δέτε πίσω σας, γυρίστε τζιαι σταθείτε,
δείτε κατάμματα τους λας που με κακολοούσιν
τζιαι βάρτε φως στ’ αμμάδκια τους ν’ αμπλέψουν να με δούσιν.

Δυστυχώς όμως, είχε άλλες υποχρεώσεις και έτσι θα υποστούμε τη δική μου εισήγηση.

Αγαπητοί φίλοι,

Είναι η μεγαλύτερη των τιμών να συμμετέχει κανείς σε εκδήλωση στο εθνικό κέντρο, στην Αθήνα, ειδικά σε εκδήλωση αφιερωμένη στην ΕΟΚΑ και ειδικότερα σε αυτόν τον χώρο, που περιστοιχίζεται από ανθρώπους που αντιλαμβάνονται ότι η Κύπρος είναι κομμάτι του Ελληνισμού. Για τούτο τον λόγο, θα σας παρακαλέσω να μου συγχωρέσετε την οποιανδήποτε συγκίνηση ή τουλάχιστον – και επειδή αρχηγού παρόντος πάσα αρχή παυσάτω – να κρίνετε επιεικώς την παρακάτω εισήγηση. Έρχομαι, άλλωστε, από μακριά.

Η Κύπρος δεν είναι μακριά. Ούτως ή άλλως, αν κάνει κανείς μια βόλτα στο Γκάζι (ή στα Εξάρχεια;) και ρωτήσει τους φοιτητές για την Κύπρο, οι μισοί θα υψώσουν τη γροθιά τους και θα αναφωνήσουν… «Ζήτω η Αγία Νάπα», ενώ οι άλλοι μισοί θα βαριανασάνουν λέγοντας «Το λύσατε το Κυπριακό ή θα σας έχουμε στο κεφάλι μας για άλλα 40 χρόνια;». Λες και τους βαραίνουν τα 2 δευτερόλεπτα τον μήνα που αφιερώνει η ΕΡΤ σε ειδήσεις που αφορούν το μεγάλο μας πρόβλημα. Αν δε πάει η κουβέντα στην ΕΟΚΑ, θα κοιτάζουν ο ένας τον άλλον σάμπως και «έφαγαν» γκολ στις καθυστερήσεις του τελικού ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου. Προφανώς, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Αλλά, εξαιρέσεις.

«Ἤτανε νέοι, ἤτανε νέοι, ἦταν παιδιὰ καὶ ἔτυχε νά ῾ναι καὶ καλὴ σοδειὰ…»

Του Αλέκου Μιχαηλίδη

«Ἤτανε νέοι, ἤτανε νέοι, ἦταν παιδιὰ
καὶ ἔτυχε νά ῾ναι καὶ καλὴ σοδειὰ…»

Έμελλε, οι δικοί μας παππούδες, να κτίσουν έναν άλλον κόσμο πριν 64 χρόνια. Να απορρίψουν τον μαρασμό και να ομορφύνουν αυτή τη γωνιά της γης. Έμελλε να γεννήσει τούτος ο τόπος ανθρώπους συνδεδεμένους άπαξ και διά παντός με τη μοίρα αυτού του τόπου. Φτωχούς, εργάτες, μαθητές, αγροτόπαιδα, δασκάλους, μορφωμένους και αμόρφωτους, που θα έδιναν χαριστική βολή στη μεμψιμοιρία και θα καθιστούσαν τον πήχη ανυπέρβλητο. Έμελλε να χάριζαν στην 1η Απρίλη άλλη έννοια, μια καθόλα ανθρώπινη έννοια που θα εδραιώνει στο παρόν και στο μέλλον τις έννοιες: Ελλάδα, Ελευθερία, Ένωση, Επανάσταση, Έρωτας, Δικαιοσύνη, Οικογένεια, Πατρίδα.

Κι όμως, είναι δυσνόητο για μερικούς. Πώς αυτή η 1η Απρίλη συγκλονίζει. Πώς συγκινεί ακόμα δεκαεξάρηδες και πώς καθορίζει ακόμα τις σχέσεις μας, τη ζωή μας, τους συλλογισμούς μας. Πώς η Ε.Ο.Κ.Α. στέκεται ακόμα καλά και καθαρίζει τον τόπο από τη δυσωδία του ρεαλισμού. Πώς η Ε.Ο.Κ.Α. των μαθητών και των ποιητών, των ανταρτών και των παπάδων, των μανάδων και των κόρων, ομορφαίνει τους έρωτές μας, τις ψυχές μας, τον μαρασμό της νέας εποχής. Πώς οι εκρήξεις της 1ης Απριλίου αντιλαλούν ακόμα και τραντάζουν τα μίζερα στήθη των τωρινών.

Πώς το εδραίωσε ο Αναγνωστάκης; «Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει…». Όμως, εκείνοι –πέρκαλλοι σπόροι, ήρωες και άνθρωποι, μάγκες αντάρτες– δεν παραδέχτηκαν την ήττα. Ο ένας διέταξε τους συντρόφους του να ζήσουν και ο άλλος παρακαλούσε να είναι ο τελευταίος. Ο ένας χαμογελούσε στις τελευταίες του στιγμές και ο άλλος επιβεβαίωνε τον λόγο του θανάτου του: «Μάστρε μου πεθαίνω, ζήτω η Ελλάς».

Ακατανόητα πράματα. Ψάχνουν οι φαιδροί να υποβαθμίσουν την αντίσταση, την ωραία εκείνη εξέγερση που για πάντα θα ρυθμίζει τον αγώνα της Κύπρου. Αναζητούν τον πήχη για να τον κατεβάσουν και δεν καταλαβαίνουν πως η Ε.Ο.Κ.Α. είναι «ο κόσμος ούλλος» του ποιητή. Η αγωνία της κοπελιάς που διερωτάται μαραζώνοντας: Ποιος ήσουν, ρε μιτσή; Ποιος ήσουν και ψύχραιμα περπάτησες στην αγχόνη για την Ελευθερία; Ποιος ήσουν και ήξερες πως η μοίρα σου ήταν να πεθάνεις για την Ελλάδα; Ποιος ήσουν, μάστρε μας, και κάηκες ζωντανός για την Ένωση; Ποιος ήσουν κι έμεινες στο κρυσφήγετο με πεντέξι τσιγάρα, ένα πολυβόλο και μια ολόκληρη πατρίδα στοιβαγμένη στους ρότσους γύρω σου; Απαντά επαρκώς το μάγκικο χαμόγελό τους. Και τα δικά μας μαράζια που εξαφανίζονται διά παντός κάθε 1η Απρίλη. Ακούς;

«Ήταν στρατιώτες, καπεταναίοι και λαϊκοί, 

όρκο σταυρώσαν πάνω στο σπαθί τους,

η λευτεριά να μην χαθεί, όρκο σταυρώσαν στο σπαθί,

καπεταναίοι, στρατιώτες, λαϊκοί».

Ε.Ο.Κ.Α.