Προσχεδιασμένη αχρήστευση στο βιομηχανικό σχεδιασμό είναι η πολιτική σχεδιασμού ενός προϊόντος με τεχνητά περιορισμένη ωφέλιμη ζωή, έτσι ώστε να καταστεί άνευ αντικειμένου (δηλαδή, μη μοντέρνο ή να μην λειτουργεί πλέον) μετά από μια ορισμένη χρονική περίοδο προκειμένου να ενθαρρυνθεί ο αγοραστής να το αντικαταστήσει.Προσχεδιασμένη αχρήστευση σημαίνει ότι οι κατασκευαστές σχεδιάζουν προϊόντα για να αποτύχουν πρόωρα ή να ξεπεραστούν, για να πουλήσουν ένα νέο προϊόν ή αναβάθμιση.
Παράδειγμα στα ηλεκτρονικά οι κατασκευαστές επιλέγουν σκόπιμα να χρησιμοποιούν φθηνά πλαστικά ή μαλακά μέταλλα που έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής από άλλες εναλλακτικές λύσεις και επομένως καθιστούν το προϊόν λιγότερο ανθεκτικό. Γενικά, κατά τη διάρκεια της περιόδου εγγύησης, τα προϊόντα λειτουργούν σωστά. Ωστόσο, μετά το τέλος αυτής της περιόδου, προκύπτουν ελαττώματα όπως υπερθέρμανση ή δυσλειτουργία.
Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις η τιμή της επισκευής είναι τόσο υψηλή που δεν αξίζει τον κόπο και οι καταναλωτές δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αγοράσουν ένα νέο προϊόν. Πριν λίγα χρόνια, τα ιταλικά δικαστήρια καταδίκασαν την Apple και τη Samsung. Οι δύο κορυφαίοι κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων ήταν ένοχοι όχι μόνο για τον προγραμματισμό του «τέλους ζωής» των μπαταριών των συσκευών τους, αλλά και για την αναγκαστική ενημέρωση που επιβράδυνε τα λειτουργικά συστήματα. Ο στόχος ήταν να μειωθεί η απόδοση και να αναγκάσει τον χρήστη να αγοράσει ένα νέο προϊόν, που διαφημίζεται ως πιο αποδοτικό και σύγχρονο.
Ορισμένοι κατασκευαστές περιορίζουν επίσης την ικανότητα των καταναλωτών να επιδιορθώνουν τα προϊόντα τους - χρησιμοποιώντας ψηφιακές κλειδαριές ή λογισμικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα [1] , χρησιμοποιώντας μη συμβατικές βίδες [2], ή συγκολλητικά στοιχεία ή αρνούμενοι να παράσχουν τα εγχειρίδια επισκευής τους [3]. Ορισμένοι κατασκευαστές προσθέτουν ρήτρες στις συμφωνίες χρηστών τους [4] , έτσι ώστε οι καταναλωτές (συχνά εν άγνοια τους) να συμφωνούν να μην επιδιορθώσουν τα δικά τους προϊόντα, στερώντας τους έτσι το δικαίωμα της επισκευής των προϊόντων που έχουν αγοράσει και που αποτελούν περιουσιακό τους στοιχείο. Το προσδόκιμο ζωής των ηλεκτρονικών αγαθών γίνεται μικρότερο [5] , με τον αριθμό των ελαττωματικών συσκευών που αντικαθίστανται εντός πέντε ετών από 3,5 % το 2004 έφτασε σε 8,3%το 2013.
Η διαφήμιση μας έχει οδηγήσει σε εθισμό κατανάλωσης.Χρειαζόμαστε πραγματικά όλα όσα φανταχτερά μας προτείνουν και εμείς αγοράζουμε;
