Ιδεολογία, θρησκεία, πολιτιστικός και κοινωνικός ολοκληρωτισµός ή εφήµερη µόδα; …
Πώς η πολιτική των ταυτοτήτων περιχαρακώνει τα άτοµα σε εθνοτικές ή φυλετικές κατηγορίες οι οποίες αναπόφευκτα αντιτίθενται η µία στην άλλη
Woke – αφύπνιση, επαγρύπνηση, εγρήγορση, επίγνωση, συνειδητοποίηση. Το φαινόµενο woke που γεννιέται στα αµερικανικά πανεπιστήµια είναι ένα κίνηµα µε χαρακτηριστικά που αρχικά µόνο τη συµπάθεια θα µπορούσε να προκαλέσει, εφόσον στόχος του είναι η απονοµή δικαιοσύνης, η προστασία των µειονοτήτων, η καταπολέµηση των ρατσιστικών διακρίσεων και των κοινωνικών αδικιών. Ο όρος χρησιµοποιείται ήδη από τη δεκαετία του ’60, από την αφροαµερικανική κοινότητα και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στον αγώνα ενάντια στον ρατσισµό και την αστυνοµική βία. Επικαιροποιείται µε το σύνθηµα «stay woke» που χρησιµοποιήθηκε αρχικά από τους ακτιβιστές του κινήµατος Black lives Μatter στις διαδηλώσεις ενάντια στη δολοφονία του έγχρωµου 18χρονου Αµερικανού Μάικλ Μπράουν από λευκούς αστυνοµικούς το 2014. Τη λέξη woke οικειοποιήθηκαν πολλαπλές οµάδες ακτιβιστών αριστερής προέλευσης που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές, αντισυστηµικές και ως θεµατοφύλακες των δικαιωµάτων των µειονοτήτων που υφίστανται διακρίσεις πάσης φύσεως.
Θα επιμείνω στη χρήση της λέξης woke —αν και αποφεύγω να χρησιµοποιώ ξένες λέξεις σε ελληνικό κείµενο— για έναν βασικό λόγο, για να υπενθυµίζεται διαρκώς ότι είναι ένα φαινόµενο που γεννήθηκε και πήρε µορφή την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ, οι οποίες είναι µεν παιδί του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισµού, της Δύσης, αλλά ταυτοχρόνως διαφέρει. Αν αυτή η διαφορά µπορούσε να απεικονιστεί ορθογραφικά θα έδινε τη λέξη… «Δήσυ». Κρατά δοµικά στοιχεία του δυτικού πολιτισµού ενώ πολλά άλλα έχουν µετεξελιχθεί ή µεταλλαχθεί. Οι έννοιες ρατσισµός, σεξισµός, κυριαρχία, παρενόχληση, προσβολή δεν έχουν την ίδια ακριβώς σηµασία όπως στην Ευρώπη. Και όταν αυτή η κουλτούρα διασχίζει τον Ατλαντικό, όπως συµβαίνει µε το κίνηµα woke, είναι προφανές ότι προκαλεί ανησυχία, επιφυλακτικότητα και αντιδράσεις.
Ο απώτερος σκοπός του κινήματος woke είναι το τέλος της κυριαρχίας του λευκού ετερόφυλου χριστιανού άνδρα και του πολιτισµού του, σε οποιονδήποτε και οτιδήποτε είναι διαφορετικό από αυτόν, δηλαδή τους έγχρωµους, τις γυναίκες, τους αλλόθρησκους, τους οµοφυλόφιλους, φτάνοντας µέχρι το ζωικό και φυτικό βασίλειο, και τον πλανήτη εν γένει. Τα συνακόλουθα αυτής της κυριαρχίας, η πατριαρχία, η αποικιοκρατία, η δουλοκτησία, ο ρατσισµός δεν θεωρούνται απλώς κάποιες µεµονωµένες, άτυχες στιγµές της ιστορικής διαδροµής της Δύσης αλλά αντιθέτως το αληθινό της πρόσωπο. Ήταν συστηµικά φαινόµενα, απόρροια της δοµής του πολιτισµού της τα οποία δηµιούργησαν αναρίθµητα θύµατα και ένα τεράστιο ηθικό χρέος απέναντί τους, το οποίο τους δίνει όλο το δικαίωµα, τώρα, να διεκδικήσουν την επανόρθωση αυτής της ιστορικής αδικίας.
Οι «woke» συμπεριφέρονται ως µια νέα πεφωτισµένη πρωτοπορία που είχε ένα είδος θρησκευτικής αποκάλυψης, που τους έκανε να ξυπνήσουν από ένα µακρύ ιστορικό λήθαργο και να αποκτήσουν επίγνωση των απαράδεκτων διακρίσεων που τους επιβάλλει ο δυτικός πολιτισµός και ο λευκός άνδρας. Δεν υπάρχει συγχώρεση για αυτόν, έτσι επιλέγουν τον αγώνα για την αποδόµηση του.