Προνομιούχοι στο κάτεργο, Χρήστος Γιανναράς

Από τότε που η λέξη Ελλάδα σηματοδοτεί κράτος, όχι πολιτισμό, ο εγχώριος πολιτικός λόγος είναι μονόλογος της εξουσίας. Κομπασμοί και αυταρέσκεια του κόμματος που κέρδισε τις εκλογές, αμυντικές μυθοπλασίες εντυπωσιασμού η αντιπολίτευση. Οσο πιο μικρονοϊκές οι στελεχώσεις των κομμάτων, τόσο η σπουδαιοφάνεια πλεονάζει, καμουφλαρισμένη με κενολογία διακηρύξεων, πομφόλυγες επαγγελιών.

Διακόσια χρόνια τώρα, κυβερνήσεις και αντιπολιτεύσεις, μιλάνε την ίδια, ανάλλαχτη, ναρκισσιστική και α-νόητη γλώσσα, που τρέφει την αντιδικία σαν αυτοσκοπό. Με τα χρόνια, η α-νοησία έχει φτάσει στο ζενίθ – πολιτικοί και πολίτες, άρχοντες και αρχόμενοι, γνωρίζουμε όλοι ότι τη χώρα μας την κυβερνάνε τα στρατηγεία των δανειστών μας, όμως αυτό το κατάντημα δεν το συζητάμε, τα αντανακλαστικά αντίδρασης στον διασυρμό έχουν νεκρωθεί.

Δεν συζητάμε. Ούτε καν διαμαρτυρόμαστε. Απεργούμε, διαδηλώνουμε, νεκρώνουμε κάθε τόσο δρόμους και πλατείες, γνωρίζοντας ότι καμιά έκρηξη της οργής ή του απελπισμού μας δεν μπορεί να αλλάξει τη μοίρα μας. Και μοίρα μας, δύο αιώνες τώρα, είναι η ατολμία, ο συμβιβασμός, ο ραγιαδισμός.

Αδιέξοδο στον συλλογικό μας βίο συνιστά η εισαγόμενη παγίδευσή μας σε καλοστημένες ψευδαισθήσεις. Νομίζουμε (ή προφασιζόμαστε) ότι διαθέτουμε κοινοβουλευτισμό, επειδή με τις εκλογές «μεταλλάσσομεν τυράννους» (Παπαδιαμάντης, ήδη το 1892!). Κοροϊδευόμαστε ότι έχουμε «δημοκρατία», όταν ο πρωθυπουργός διορίζει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρόεδρο της Βουλής, τους Προέδρους των Ανώτατων Δικαστηρίων, τους Αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων – κάθε αρχή και εξουσία στη χώρα, διορισμένη.

Βαυκαλιζόμαστε ότι έχουμε κράτος υπηρετικό της κοινωνίας, όταν η συντριπτική πλειονότητα των Δημόσιων Λειτουργών είναι διορισμένοι με κομματικό ρουσφέτι, η αδικία στον καθορισμό του ύψους των συντάξεων είναι ένας παγιωμένος παραλογισμός και οι εργολήπτες δημόσιων έργων η πάμπλουτη μειονότητα μιας κατ’ εξακολούθησιν πτωχευμένης και παρανοϊκά υπερχρεωμένης χώρας. Αναρίθμητα τα θεσμοποιημένα τεχνάσματα, με τα οποία η ελλαδική κοινωνία έχει μεθοδικά μετασχηματιστεί σε κλασικό μόρφωμα τριτοκοσμικής ανισότητας δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα (για λόγους αδιάντροπης ψηφοθηρίας) κάθε σχεδόν κεφαλοχώρι έχει προικοδοτηθεί με νεόκοπες, κωμικής ευτέλειας «πανεπιστημιακές» σχολές, προγραμματικά αναξιολόγητες.

Η ιστορική μας αυτεξαφάνιση

Χρήστος Γιανναράς12.09.2021

Αναξιοπρεπές επάγγελμα η πολιτική, πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που υπάρχουν ακόμα άνθρωποι διατεθειμένοι να το αναλάβουν. Δεν χρειάζεται κανένα τυπικό προσόν, πτυχίο ή εξειδίκευση, ούτε και προϋπηρεσία ευδόκιμη – τίποτα. Ακόμα και με χαμηλότατο δείκτη ευφυΐας, με ανικανότητα έκφρασης και κωμική άγνοια της μητρικής του γλώσσας, μπορεί ένα κομματικό στέλεχος να υπουργήσει τα καίρια του συλλογικού βίου. Είναι για την κοινωνία μας αυτονόητο.

Τους αποδεχόμαστε σαν ικανούς να διαχειριστούν οποιαδήποτε αρμοδιότητα. Γι’ αυτό και μεταπηδούν από υπουργείο σε υπουργείο, σαν σοφοί παντογνώστες, «αντιστάσεως μη ούσης». Από την άκρα επιστημονική πολυπλοκότητα της σύγχρονης πολεμικής τεχνολογίας και στρατηγικής μεταφέρονται, ως αυτονοήτως ειδήμονες, στον σχεδιασμό της βιομηχανικής ανάπτυξης, στη διαχείριση των παραγωγικών λειτουργιών και των απαιτήσεων της αγοράς. Από τα ερμητικώς εξειδικευμένα προβλήματα της εκπαίδευσης «μεταφυτεύονται» (χωρίς την παραμικρή προετοιμασία ή προειδοποίηση) στα λαβυρινθώδη προβλήματα λειτουργίας της Δικαιοσύνης και του σωφρονιστικού συστήματος.

Γνωστή η αιτιολογία που προβάλλεται – αυτός, λένε, ήταν πάντοτε ο ρόλος των πολιτικών, η πολιτική είναι ταλέντο ηγετικό, όχι επιστήμη. Να ξέρεις να λειτουργείς «επιτελικά» σε οποιονδήποτε τομέα: να ιεραρχείς προτεραιότητες, να συντονίζεις ευθύνες, να αναθέτεις αρμοδιότητες. Κυρίως, να εξασφαλίζεις τον κοινωνικό χαρακτήρα κάθε κρατικής λειτουργίας. Είναι άλλης τάξεως από την επιστημονική εξειδίκευση η λογική της πολιτικής.
Δύσκολο να αναλυθεί σε μια επιφυλλίδα το πραγματικό αντίκρισμα τέτοιων επιχειρημάτων σήμερα. Εξ άλλου, γνωρίζουμε, λίγο-πολύ, όλοι, σε τι δαπανάται κατά κανόνα το πολιτικό «ταλέντο ηγεσίας» στις μέρες μας. Πρώτιστο (ίσως και μοναδικό) έργο κάθε υπουργού είναι να εξισορροπεί με συμβιβασμούς τα άνομα ιδιωτικά συμφέροντα που λυμαίνονται το πεδίο αρμοδιοτήτων του υπουργείου του. Να εξασφαλίζει, ταυτόχρονα, και κάποια οικονομικά ωφελήματα για το κόμμα. Να ικανοποιεί πελατειακά αιτήματα της εκλογικής του περιφέρειας. Να τρέχει συνεχώς σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις, για να διατηρεί το status του «πρωτοκλασάτου» στο κόμμα. Κι αν απομείνει χρόνος και κουράγιο, να επιδείξει και κάποιες εντυπωσιακές «μεταρρυθμίσεις» ξέροντας ότι ο διάδοχός του υπουργός ασφαλώς θα τις καταργήσει.

Την περασμένη Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου του 2021, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Κ» άρθρο του επίτιμου προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας Σωτήριου Ρίζου, με τίτλο: «Το κράτος και το δάσος». Το άρθρο επισημαίνει (ορθότερα: καταγγέλλει) τους αυτουργούς ενός πελώριου και φρικιαστικού κοινωνικού εγκλήματος, που έχει ήδη εξασφαλίσει την ατιμωρησία. Αντιγράφω:

Χρήστος Γιανναράς: τα χαρακτηριστικά του νέου ανθρώπου

Ο Χρήστος Γιανναράς μιλά στην εκπομπή "Τομές στην Επικαιρότητα" της Δημοτικής Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης TV-100 για τα χαρακτηριστικά του νέου ανθρώπου. Δείτε την εκπομπή που παρουσιάστηκε το 2015.

Επίσημη απώλεια ιστορικής μνήμης

Christos Yiannaras | 05 Apr 2021

Οι σημερινοί Ελληνώνυμοι μοιάζει να μην έχουμε μνήμη. Είναι ουσιώδες το υστέρημα, κυρίως επειδή η μνήμη διδάσκει και συντηρεί την αξιοπρέπεια. Σήμερα, για την πλειονότητα των Ελληνωνύμων, τόσο η εμπειρία σχέσεων όσο και οι ειδήσεις – πληροφορίες υποκαθίστανται, παθητικά και αυτονόητα, από συγκεχυμένο συνονθύλευμα τηλεοπτικών εντυπώσεων. Ο βομβαρδισμός με «εντυπώσεις», νομοτελειακά ατομικές, και η ευκολία ψυχολογικής τους επιβολής έχουν καταστήσει την πληροφόρηση μια τεχνική προπαγάνδας και τους χειριστές αυτής της μαστορικής opinion makers. Το ναρκισσιστικό του καθενός μας εγώ επιλέγει φιγουράτα δόγματα, από κανάλια και έντυπα της ψυχολογικής μας προτίμησης, υπακούοντας σε πολυποίκιλα απωθημένα. Με τέτοιο εξοπλισμό κάποιοι, ίσως, να φτάνουν και σε έδρα πανεπιστημιακή – βεντέτες, με καλοστημένη προβολή, αφού (κατά σύμπτωση) οι «πεποιθήσεις» τους εξυπηρετούν κόμματα ή και κάποια ξένη πρεσβεία.

Ασεβώ, ίσως, στον νηφάλιο αναγνώστη μου, τον κουρασμένο από τη μακρόσυρτη απογοήτευση και ανελπιστία για την πατρίδα του, αν συνδέσω τη χαμένη μας μνήμη με τον εορτασμό, πριν από δέκα ακριβώς ημέρες, διακοσίων χρόνων από την έναρξη του απελευθερωτικού των Ελλήνων αγώνα. Προκαλούσε ο εορτασμός το οδυνηρό ερώτημα, αν οι σημερινοί Ελληνώνυμοι σώζουμε ακόμα ιστορική μνήμη, επομένως και συλλογική αξιοπρέπεια.

Ο σοφός Κωστής Παπαγιώργης είχε πει (ή γράψει) ότι: «το ελληνικό 1821 ήταν η μόνη στην Ιστορία επανάσταση, όπου άλλοι πολέμησαν και άλλοι κυβέρνησαν»! Γιατί επαναστάτησε ο Ελληνισμός, στη Μολδοβλαχία πρώτα και στον Μοριά αμέσως μετά; Για να ελευθερωθούν οι Έλληνες από τους Τούρκους. Πώς καταλάβαιναν αυτή την απελευθέρωση οι επαναστατημένοι; Να «πάρουνε την Πόλη και την Αγια-Σοφιά», να απαλλαγεί από τον τουρκικό ζυγό η ελληνική αυτοκρατορία της χριστιανικής Ανατολής. Δηλαδή, ο στόχος των επαναστατών ήταν ό,τι ακριβώς φοβόταν και απεχθανόταν η Δύση.

Η πρώτη αντίδραση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων στην πολυμερισμένη και ασυντόνιστη εξέγερση των Ελλήνων ήταν οργή και απειλές. Όταν οι θυσίες και ο ηρωισμός των Ελλήνων άρχισαν να γεννάνε φιλελληνισμό στις κοινωνίες της Δύσης, η στρατηγική μεταβλήθηκε: άρχισε η μεθοδική δολιότητα να διχαστούν οι Έλληνες –αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό κόμμα– ο φατριασμός να κυριολεκτείται.

Η Οντολογία του Τρόπου στη σκέψη του Χρήστου Γιανναρά: Το Πρόσωπο και ο Τρόπος

  Μέρος Γ΄

από

 Διονύσης Σκλήρης

 -

25 Φεβρουαρίου 2021

0

286

Όταν εξετάζουμε την οντολογία του τρόπου σε σχέση με τη Θεολογία του Προσώπου, τίθεται το ερώτημα ποιος είναι ο ιδιάζων προσωπικός τρόπος που διαφοροποιεί τα πρόσωπα από τους μη προσωπικούς τρόπους. Για να το καταλάβουμε αυτό, όμως, πρέπει να επικεντρώσουμε στον προσωπικό τρόπον ὑπάρξεως, έτσι όπως παραλαμβάνεται από την καππαδοκική και μετακαππαδοκική παράδοση και εμπλέκεται με θέματα του σύγχρονου περσοναλισμού και υπαρξισμού. Ο Χρήστος Γιανναράς ακολουθεί γενικά τη φαινομενολογική ανησυχία να αφορμώμεθα από τη συγκεκριμένη εμπειρία και δεν κάνει μια θεολογία «εκ των άνω». Ωστόσο, ειδικά η εμπειρία του προσωπικού τρόπου υπάρξεως γίνεται με αναφορά στην Τριάδα της χριστιανικής ύπαρξης. Στην Τριαδολογία, ο πατερικός όρος «τρόπος ὑπάρξεως» ερμηνεύεται στο πλαίσιο μιας προτεραιότητας του προσώπου επί της ουσίας, η οποία δηλώνεται ευθαρσώς από τον Γιανναρά[1], γεγονός που θα αρκούσε για να τον κατατάξει σε μία προσωποκεντρική ερμηνευτική, με κατά πολλούς «περσοναλιστικά» ή «υπαρξιστικά» χαρακτηριστικά. Η θεολογία του πάντως γίνεται πάντα με αφορμή την ανθρώπινη εμπειρία. Ξεκινάμε από την εμπειρία του γεγονότος ότι στον άνθρωπο ένας ορισμένος τρόπος ομοείδειας της ανθρώπινης φύσης μας έρχεται σε αντίθεση με τον πόθο μας για ελευθερία. Η αναζήτησή μας αυτή όμως βρίσκει ανταπόκριση στο εκκλησιαστικό γεγονός, που αποτελεί την προέκταση του χριστολογικού γεγονότος, ήτοι του γεγονότος η κτιστή ανθρώπινη φύση να λαμβάνει έναν θείο τρόπο υπάρξεως. Μέσω λοιπόν της Χριστολογίας, έτσι όπως αυτή ερμηνεύεται εκκλησιολογικώς, φτάνουμε στην Τριαδολογία[2] ως έναν τρόπο αντίστροφο από αυτό που βιώνουμε στην εντός του κτιστού εμπειρία. Στην Τριαδολογία, δηλαδή, οι συγκεκριμένοι προσωπικοί τρόποι υπάρξεως του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος δεν σημαίνουν μετοχή στο Είναι, αλλά μάλλον συγκρότηση του υπερούσιου Είναι του Θεού. Ήτοι ο Θεός δεν είναι πρώτα και μετά είναι Πατήρ, Υιός και Πνεύμα, αλλά με το να είναι Πατήρ, Υιός και Πνεύμα συγκροτείται ελευθέρως ως μια υπερούσιος θεία ουσία. Στη σκέψη του Γιανναρά υπάρχει μια ορισμένη υπαρξιστική προβληματική, ήτοι μια κατανόηση της ουσίας ως λογικής τουλάχιστον ή και οντολογικής αναγκαιότητας, ως μιας προδιαγραφής του Είναι. Για τον Γιανναρά το μεγαλειώδες της ανατολικής Θεολογίας είναι ακριβώς ότι ενώ προσέλαβε από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία τη γνωσιολογία της, ωστόσο αντέστρεψε και απελευθέρωσε την οντολογία της. Ο χριστιανικός Θεός υπάρχει με απόλυτη ελευθερία ως προς τις ουσιώδεις προδιαγραφές Του. Επομένως, έχουμε και στον Θεό τρόπο, είναι όμως ένας τρόπος που τον θέλει με απόλυτη ελευθερία ο Θεός και ο οποίος θα μπορούσαμε ακόμη και να πούμε ότι διαθέτει ένα είδος οντολογικής (όχι χρονικής ασφαλώς, ούτε ακριβώς αιτιακής) προτεραιότητας έναντι της συγκροτήσεως της θείας υπερουσίου ουσίας. Ο Γιανναράς χρησιμοποιεί ενίοτε ακόμη και το ρήμα «επιλέγει», που για πολλούς θεολόγους είναι κακόσημο προκειμένου περί της ελευθερίας του Θεού. Από την άλλη, βεβαίως, ασκεί κριτική ειδικά στην «ατομική επιλογή», όπως αυτή πανηγυρίζεται στον σύγχρονο πολιτισμό και τονίζει ότι ο τρόπος στην παραδοσιακή κατανόησή του είναι επέκεινα του να επιλέγω ατομικώς, πράγμα που είναι ακριβώς και η αξία του. Επίσης, ο τρόπος αυτός του να είναι ο Θεός Πατήρ, Υιός και Πνεύμα, αν και δεν μπορεί επ’ ουδενί να χαρακτηριστεί ενδεχομενικός, κάτι που ισχύει μόνο για τα κτιστά όντα, διατηρεί ωστόσο μια ορισμένη μη αναγκαιότητα σε σχέση με τη θεία ουσία. Δεν υπάρχει δηλαδή αναγκαία μετάβαση λογική ή οντολογική από το να είναι Θεός στο να είναι Πατήρ, Υιός και Πνεύμα. Η Τριάδα είναι ένα μυστήριο απρόσιτο για τη λογική, που σημαίνει έναν ορισμένο τρόπο να καταφάσκει ο Θεός το Είναι Του ελευθέρως και επέκεινα κάθε ανάγκης, όχι μόνο φυσικής, αλλά και λογικής.

Μια κεραλοιφή και ο πατριωτισμός

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Τελειώνει ο δεύτερος μήνας από τους δώδεκα του πανελλήνιου εορτασμού – γιορτάζουμε τα διακόσια χρόνια από την εξέγερση των τότε Ελλήνων για την αποτίναξη τεσσάρων αιώνων τουρκικού ζυγού. Διακόσια χρόνια «αφ’ ότου μεταλλάξαμεν τυράννους», με τη σταράτη γλώσσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Στο πρώτο αυτό δίμηνο ό,τι γιορτινό εισπράξαμε ήταν σποραδική συγκινησιακή φλυαρία. Ο μόνος που μας θυμίζει έμπρακτα και σχεδόν καθημερινά την Ιστορία ως ενεργό ακόμα απειλή δουλείας, είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Μετέτρεψε την Αγια-Σοφιά, οργανική συνέχεια του Παρθενώνα, σε ενεργό τζαμί – το ίδιο και την κορυφαία εικαστική ταυτότητα του Ελληνισμού, τη Μονή της Χώρας. Ξέρει πού χτυπάει ο Ερντογάν. Ανυποψίαστοι είμαστε οι ελληνώνυμοι, που τρέξαμε στην UNESCO ζητώντας το «δίκιο» μας!

Όσοι διαχειρίζονται σήμερα την ιστορική ταυτότητα του Ελληνισμού (κυρία Κεραμέως, κυρία Μενδώνη, κύριος Φίλης ή Γαβρόγλου) δεν φάνηκε να αντιλαμβάνονται τη συμβολική δυναμική της χυδαίας πρόκλησης Ερντογάν.

Θέλει τον εαυτό του προορισμένον να είναι ο Τρίτος Πορθητής, μετά τον Μωάμεθ Β΄ και τον Κεμάλ Ατατούρκ (–«πορθώ» στα ελληνικά σημαίνει: καταστρέφω, ερημώνω, αφανίζω, κυριεύω, λεηλατώ, σήμερα, ίσως, αρκεί το εξουσιάζω). Τις εξουσιαστικές φιλοδοξίες του Ερντογάν ποια ελληνική πολιτική θα μπορούσε να τις αναχαιτίσει ή να τις ελέγξει; Το ελλαδικό κράτος, φέουδο δύο αιώνες τώρα, της κομματοκρατίας, έχει αυτονόητα παραιτηθεί, έστω και από το ενδεχόμενο να διαμορφώσει δική του άμυνα έναντι της Τουρκίας.

«Δίχως αιδώ ή λύπην» υποτάσσεται η Ελλάδα πάντοτε στην πολιτική που της επιβάλλουν να ασκήσει οι «προστάτιδές» της Δυτικές Δυνάμεις – κυρίως, για πολλές δεκαετίες, η Αγγλία, λιγότερο ίσως η Γαλλία, ελάχιστα η Ιταλία, και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο, ασφυκτικά οι ΗΠΑ (ΝΑΤΟ). Το ελλαδικό κράτος, και να ήθελε να αυτενεργήσει πολιτικά, είναι πια αδύνατο. Δουλοπρεπέστατες οι ελλαδικές κυβερνήσεις συνεχίζουν να λιβανίζουν σαν «συμμάχους» κοινωνίες και εξουσίες, που προκλητικά συνέργησαν στον μεθοδικό ακρωτηριασμό και στην τελική έσχατη απίσχνανση της παρουσίας των Ελλήνων στον στίβο της Ιστορίας.

Τουλάχιστον να ακούγονταν, από καιρό σε καιρό, κάποια ερωτήματα κριτικής εγρήγορσης: Ναι, πρώτη βαραίνει η δική μας ελεεινή παρακμή, αλλά ποια η μεθοδική συνέργεια της Δύσης στον αυτοκτονικό αυτεξευτελισμό των Ελλήνων; Ποια δεξιότητα πολιτικών και στρατηγικών τεχνασμάτων, Αγγλογάλλων, Γερμανών και Ιταλών, κατέληξε στο να αφεθεί ο Κεμάλ ανεξέλεγκτος να «τελειώσει τη βρωμοδουλειά»: να εξαλειφθεί κάθε ίχνος δυνατότητας για ξαναζωντάνεμα του «Βυζαντίου».

Ατιμώρητοι οι ένοχοι

hristos Yiannaras | 07 Feb 2021

Κάποιες χιλιάδες (έτσι λογάριασαν οι δημοσιογράφοι) νέα παιδιά, μερικοί ίσως και φοιτητές, επέβαλαν τις προάλλες να νεκρωθεί το κέντρο της πρωτεύουσας – μυριοστή φορά. Τι εκβίαζαν τώρα και γιατί; Να ακυρώσει η αυτάρεσκη στην καχεξία της κυβέρνησή μας τα μέτρα που σχεδιάζει για την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, τη φύλαξη των πανεπιστημίων με ειδική υπηρεσία κλητήρων – επιτηρητών.

Σίγουρα, κάθε καινούργιος μισθοσυντήρητος του Δημοσίου που προστίθεται, βυθίζει ακόμα περισσότερο τη χώρα στον πνιγμό της ανέχειας, στη δουλεία των εξαρτήσεων. Αυτή τη διαμαρτυρία διατράνωνε η διαδήλωση των «φοιτητών»; Όχι βέβαια. Η τυραννική αυθαιρεσία τους απαιτούσε μόνο να ανακληθεί η κυβερνητική απόφαση για προστασία των πανεπιστημίων από τον αχαλίνωτο ετσιθελισμό του οποιουδήποτε. Να συνεχίσει να έχει ανεμπόδιστη πρόσβαση στους πανεπιστημιακούς χώρους ο κάθε φυλής και γλώσσας λούμπεν αργόσχολος, πρεζάκιας, ψυχανώμαλος – να μπορεί ανεξέλεγκτος ο παρανοϊκός βάνδαλος, ο ψυχαναγκαστικός λωποδύτης, να μπαινοβγαίνουν σε αμφιθέατρα, γραφεία, σπουδαστήρια και, για το κέφι τους, να καταστρέφουν: Να διαλύουν έπιπλα, να αχρηστεύουν τεχνολογικό εξοπλισμό, να ατιμάζουν έργα ζωγραφικής και γλυπτά, να γράφουν χυδαιότητες στους τοίχους, να προπηλακίζουν καθηγητές, να διαπομπεύουν εκλεγμένους πρυτάνεις.

Με ποια λογική οι διαδηλωτές, που φάνταζαν χιλιάδες, απαιτούσαν να συνεχίζεται ανεμπόδιστα αυτή η παράνοια και φρίκη; Μα, μόνο, με τη λογική της «μη αστυνόμευσης» – να είναι ανεξέλεγκτη από κάθε εξουσία, όχι απλώς η διδασκαλία, η έρευνα, η μέθοδος, η τεχνογνωσία, η επιστημονική γνώμη, αντίρρηση, άποψη, αλλά και ο τραμπουκισμός, οι βανδαλισμοί, ο φανατισμός, η μικρονοϊκή αισχρουργία. Κάθε θεσμοποιημένος έλεγχος, υπηρετικός της κοινωνικής αυτοπροστασίας, είναι αυταρχισμός, αυθαιρεσία χούντας!

Αλφαβητάρι του Νεοέλληνα

Στην εκπομπή "Πολιτική Φιλοσοφία" ο δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης συζητά με τον Χρήστο Γιανναρά για το βιβλίο του διαπρεπούς Έλληνα φιλοσόφου "Αλφαβητάρι του Νεοέλληνα" και για επίκαιρα φιλοσοφικά ζητήματα.

Το δίλημμα: υ π ο τ έ λ ε ι α ή σ υ ν τ ρ ι β ή

Το δίλημμα:  υ π ο τ έ λ ε ι α  ή  σ υ ν τ ρ ι β ή

του Χρήστου Γιανναρά

(Για τις επαληθεύσιμες προβλέψεις του Παναγιώτη Κονδύλη)

______****______

Αν υπάρχει ένα ακαταμάχητο τεκμήριο της παρακμής μας των σημερινών Ελλήνων, δεν είναι η ολοκληρωτική οικονομική χρεοκοπία του κωμικού μας κρατιδίου ούτε η ανίατη, μικροπρεπέστατη συμφεροντολαγνεία όσων διαχειρίζονται την εξουσία και όσων τη διεκδικούν.

Δεν είναι η κατακόρυφη πτώση επιπέδου της κατά κεφαλήν καλλιέργειας, μέσα σε ελάχιστα χρόνια, ο εξωφρενικός πρωτογονισμός της δημόσιας «πληροφόρησης» και «ψυχαγωγίας», η ανυποληψία του σχολείου, ο ιλιγγιώδης εκπεσμός των πανεπιστημίων.

Δεν είναι ο αδίστακτος σε αναισχυντία αμοραλισμός, η διαστροφή ως «δικαίωμα», η αρνησιπατρία ως κορδακισμός, η ατιμία ως προϊόν.

Ούτε είναι το ξέφρενο ξεπούλημα κάθε στοιχείου κοινωνικής περιουσίας – οδικών δικτύων, λιμανιών, αεροδρομίων, σιδηροδρόμων, ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών, υποδομών τουρισμού – δεν απομένει τίποτε από αυτά και από ανάλογα απειράριθμα «τζιβαϊρικά πολυτίμητα».

Το εφιαλτικότερο τεκμήριο παραίτησής μας των Ελλήνων από τη μετοχή στην Ιστορία είναι ότι παρακάμψαμε απεγνωσμένες προειδοποιήσεις για τον επερχόμενο εφιάλτη του ιστορικού μας τέλους.

Ποιος από τους επαγγελματίες της εξουσίας έδειξε ποτέ ότι γνωρίζει και παίρνει στα σοβαρά τις εκκλήσεις για πολιτική εντιμότητα, ανιδιοτέλεια και σωφροσύνη, που κατέθεταν οι Νέστορες του δημόσιου βίου;

Σύμβολα ελληνοπρέπειας και χαρισματικής ωριμότητας, 

ο Σ ε φ έ ρ η ς, ο Ε λ ύ τ η ς, ο Π ι κ ι ώ ν η ς, ο Θ ε ο τ ο κ ά ς, 

ο Λ ο ρ ε ν τ ζ ά τ ο ς, ο Τ σ α ρ ο ύ χ η ς, 

ο Μάνος Χ α τ ζ ι δ ά κ ι ς και όσοι ανάλογοι.

Δεν έχει ακουστεί ένας πολιτικός (ένας, για δείγμα) να δείξει ότι τους πρόσεξε ή, τουλάχιστον, ότι έχει διαβάσει τον μάλλον κορυφαίο της διαγνωστικής οξυδέρκειας που γνώρισε στις μέρες μας η ελληνική κοινωνία: τον Π α ν α γ ι ώ τ η Κ ο ν δ ύ λ η.

Θα περίμενε κανείς, όσοι φιλοδοξούν σήμερα να ασκήσουν πολιτική στην Ελλάδα, να κυκλοφορούν έχοντας παραμάσχαλα τη «Θεωρία πολέμου» του Κονδύλη και έχοντας αποστηθίσει, τουλάχιστον, το «Επίμετρο: Γεωπολιτικές και στρατηγικές παράμετροι ενός ελληνοτουρκικού πολέμου». Το 1997 εκδεδομένο το βιβλίο, και μέσα σε δεκαπέντε μόλις χρόνια οι προβλέψεις του επαληθεύονται με απίστευτη ακρίβεια. Εγραφε:

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση (και πάντως τα ισχυρότερα μέλη της), μη μπορώντας να δώσει στην Τουρκία όλα όσα επιθυμεί, θα επιδιώκει να την κατευνάσει με ελληνικά έξοδα, πιέζοντας δηλαδή την Ελλάδα να δεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο…

Θα δούμε μια ακόμη από τις τραγικές ειρωνείες, τις οποίες τόσο συνηθίζει η Ιστορία: Ενώ δηλαδή η Ελλάδα προσανατολίστηκε ψυχή τε και σώματι στην Ευρώπη για να διασφαλισθεί από τον τουρκικό κίνδυνο, ακριβώς ο ευρωπαϊκός της προσανατολισμός θα μεταβληθεί σε όργανο de facto μετατροπής της σε δορυφόρο της Τουρκίας».

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΠΡΩΤΗ, επαληθευμένη εκπληκτικά.

«Δεν αποκλείεται η ελληνική πλευρά… να αρχίσει κάποτε να θεωρεί κι η ίδια τις υποχωρήσεις έναντι της Τουρκίας ως αυτονόητο μέρος και καθήκον του “εξευρωπαϊσμού” της – αφού μάλιστα οι “πολιτισμένοι άνθρωποι” που έχουν ξεπεράσει τους “εθνικιστικούς αταβισμούς”, δεν ξεκινούν πολέμους… για κυριαρχικά δικαιώματα»!

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ, ψηλαφητά επαληθευμένη.

«Η ελληνική πλευρά πρέπει να κατανοήσει έμπρακτα ότι… οι σύμμαχοι αξίζουν για σένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι’ αυτούς. Καμιά συμμαχία και καμιά προστασία δεν κατασφαλίζει, όποιον βρίσκεται μαζί της σε σχέση μονομερούς εξάρτησης. Τα “δίκαια” της Ελλάδας δεν εντυπωσιάζουν κανέναν, όσο πίσω τους βρίσκεται ένας παρίας με διαρκώς απλωμένο το χέρι, κάποιος που ζει από δάνεια, επιδοτήσεις και “προγράμματα στήριξης”».

 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ–ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΡΙΤΗ, ανατριχιαστικά ρεαλιστική.

«Σε ορισμένους κρίσιμους τομείς, όπως ο δημογραφικός, το παιχνίδι, ξέρουμε από τώρα ότι είναι χαμένο… Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα… αποδεικνύοντας πόσο είναι πιθανό να μετατραπεί σε δορυφόρο της Τουρκίας, ακριβώς μέσω του “ευρωπαϊκού δρόμου”… Στον βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται, ανεπαίσθητα, γεωπολιτικός δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα ηδονικότερη, εφόσον η υποχωρητικότητα θα αμείβεται με αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς επαίνους, που τους χρειάζεται κατεπειγόντως ο εκσυγχρονιζόμενος Βαλκάνιος – αρκεί να χρηματοδοτείται ο παρασιτικός καταναλωτισμός».

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ, επαληθευμένη χειροπιαστά.

«Την κάμψη της ελληνικής αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού, οι Ελληνες θα συνηθίσουν σιγά σιγά να την ονομάζουν “πολιτισμένη συμπεριφορά”, “υπέρβαση του εθνικισμού”, “εξευρωπαϊσμό”… Το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα δορυφοριοποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή. Η υπέρβαση του διλήμματος αυτού… απαιτεί την επιτέλεση ηράκλειου άθλου, για τον οποίο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως είναι, δεν διαθέτει τα κότσια. Οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες που συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους… Βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής ευθανασίας».

ΠΕΜΠΤΗ ΠΡΟΓΝΩΣΗ αυτή, και τελεσίγραφο.

Τι μπορεί να προσφέρει οποιοσδήποτε δημόσιος λόγος, όταν δεκαπέντε χρόνια μετά από ένα τέτοιο κείμενο, οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα εξακολουθούν να στελεχώνονται με τη λογική της συλλογικής ευφραντικής ασχετοσύνης

https://www.kathimerini.gr/.../to-dilimma-ypoteleia-i.../

_____________

Παναγιώτης Κονδύλης

https://el.m.wikipedia.org/.../%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1...

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 – Άξονες Εθνικής Αυτοσυνειδησίας 200 χρόνια μετά

Στην εκπομπή καταθέτουν την οπτική τους και συνομιλούν : -Ο κ. Χρήστος Γιανναράς , Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Συγγραφέας - Η κ. Μαρία Ευθυμίου , Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών -ο κ. Γιώργος Μαργαρίτης , Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - η κ. Κωνσταντίνα Μπότσιου , Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας και Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 – Άξονες Εθνικής Αυτοσυνειδησίας 200 χρόνια μετά

Στην εκπομπή καταθέτουν την οπτική τους και συνομιλούν : -Ο κ. Χρήστος Γιανναράς , Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Συγγραφέας - Η κ. Μαρία Ευθυμίου , Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών -ο κ. Γιώργος Μαργαρίτης , Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - η κ. Κωνσταντίνα Μπότσιου , Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας και Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Το ασυμβίβαστο Εκκλησίας και θρησκείας

Το ασυμβίβαστο Εκκλησίας και θρησκείας

Christos Yiannaras | 29 Nov 2020

Στο ποίημα του Σεφέρη «Ο κ. Στρατής Θαλασσινός περιγράφει έναν άνθρωπο», διαβάζουμε (πέμπτο μέρος, «Αντρας»): «Από τότες είδα πολλά καινούργια τοπία… Είδα και μια παλιά εικόνα σε κάποια χαμηλοτάβανη αίθουσα· τη θαύμαζε πολύς λαός. Παράσταινε την ανάσταση του Λαζάρου. Δε θυμάμαι ούτε το Χριστό ούτε το Λάζαρο. Μόνο, σε μια γωνιά, την αηδία ζωγραφισμένη σ’ ένα πρόσωπο που κοίταζε το θαύμα σα να το μύριζε. Αγωνιζότανε να προστατέψει την ανάσα του μ’ ένα πελώριο πανί που του κρεμόταν από το κεφάλι. Αυτός ο κύριος της “Αναγέννησης” μ’ έμαθε να μην περιμένω πολλά πράματα από τη δευτέρα παρουσία».

Μόνο ένας πολύ μεγάλος ποιητής μπορεί να συνοψίσει την αξιολόγηση και κρίση του για το καύχημα της φραγκικής Δύσης, την «Αναγέννηση» (Renaissance), σε μια αηδιαστική φυσιογνωμία που ένα «θαύμα» (αφορμή θάμβους) το κοιτάζει δύσπιστα, σαν να το μυρίζει. Και θυμάμαι το συγκεκριμένο ποίημα του Σεφέρη κάθε φορά, τους τελευταίους μήνες, που η κρατική στην Ελλάδα τηλεόραση μεταδίδει την εκκλησιαστική λατρεία χωρίς λατρεύουσα εκκλησία, μόνο με μιαν άσχετη, σχεδόν κωμική φιγούρα χειρονόμου ορχηστή στην οθόνη να παλεύει, με γκριμάτσες και νοήματα, να κάνει κατανοητά τα δρώμενα και λεγόμενα, σε κωφάλαλους.

«Υψιστε Θεέ», που θα ’λεγε ο Παπαδιαμάντης, έχουμε στη χώρα μας πάνω από εκατό μιτροφόρους (με αυτοκρατορικό διάδημα) επισκόπους, που μισθοδοτούνται από το κράτος και λαμπροφορούν για να «εξυπηρετούνται οι θρησκευτικές ανάγκες του λαού»! Δεν βρέθηκε ούτε ένας να διαμαρτυρηθεί ή να καγχάσει γι’ αυτή την κωμική παντομίμα, το ανθρωπάκι με τις γκριμάτσες και τα νοήματα, που θέλει να κάνει «κατανοητή» την ιλιγγιώδη ποίηση της εκκλησιαστικής λατρείας; Σκεφθείτε έναν ανάλογο χειρονόμο, που θα «ερμήνευε» στην τηλεοπτική οθόνη την τέλεση μιας αρχαίας τραγωδίας ή την απαγγελία υψηλής ποίησης.

Οι γόνιμες ανατροπές «γεννιώνται»…

Χρήστος Γιανναράς

15.11.2020 •

•  
•  

Δεν μοιάζει καθόλου παράδοξο, που χαιρόμαστε οι Ελληνώνυμοι για την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ – η σύγκριση του ανθρωπολογικού τύπου και της συμπεριφορικής εικόνας τον καθιστούσε ασύγκριτα προτιμότερον από τον παρανοϊκά ασυμμάζευτο αντίπαλό του. Ασφαλώς και δεν ωφελεί η προκατάληψη. Αλλά ούτε παύει να είναι αναγκαία η ενεργός μνήμη. Για να σώζεται η ανθρωπιά του ανθρώπου, προαπαιτείται να μην ξεχνάμε τα ονόματα των αυτουργών της φρίκης του Νταχάου και του Αουσβιτς, όπως και της κόλασης των Γκουλάγκ και της Κολιμά. Για να σώζεται η ανθρωπιά του ανθρώπου, έχουμε χρέος να μην ξεχνάμε και ότι ο Τζο Μπάιντεν ήταν ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του αμερικανικού Κογκρέσου, ένας από τους πρωταίτιους και αυτουργούς της φρίκης των βομβαρδισμών της Σερβίας, το 1999.

Παραλληλίζουμε το Αουσβιτς και το Γκουλάγκ με τους βομβαρδισμούς της Σερβίας από το ΝΑΤΟ; Βέβαια, και χωρίς ενδοιασμό. Από τις 24 Μαρτίου του 1999 και για 78 μερόνυχτα, το ΝΑΤΟ, με 1.150 αεροσκάφη, πραγματοποίησε 2.250 επιδρομές στη Σερβία, σε 995 στόχους. Εκτοξεύτηκαν 420.000 βλήματα, 1.300 πύραυλοι, 37.000 βόμβες διασποράς, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και βλήματα με κεφαλή απεμπλουτισμένου ουρανίου, για να θερίζει, ακόμα σήμερα, τον σερβικό πληθυσμό ο καρκίνος.

Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των νεκρών, υπολογίζεται ότι από τους βομβαρδισμούς σκοτώθηκαν περισσότεροι από 5.700 άμαχοι και 462 στρατιώτες. Καταστράφηκαν 25.000 κτίρια, αχρηστεύθηκαν 470 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων, 595 χιλιόμετρα σιδηροδρομικού δικτύου, 44 γέφυρες και το ένα τρίτο του δικτύου ηλεκτροδότησης. Καταστράφηκαν επίσης τα δύο μεγαλύτερα διυλιστήρια της χώρας και δεκάδες αποθήκες υγρών καυσίμων.

«Οι τρεις δυνάμεις του κακού»

Christos Yiannaras 

Ο κορωνοϊός, απειλή εφιαλτική για την ανθρωπότητα σύμπασα, χωρίς εξαιρέσεις. Αγγιξε τον πλανητάρχη, καταπόνησε τον Βρετανό πρωθυπουργό, ταπείνωσε πολλές διεθνείς διασημότητες. Και θερίζει κάθε μέρα χιλιάδες ανθρώπινες, μοναδικές και ανεπανάληπτες υπάρξεις. Ούτε ο πλούτος, ούτε η εξουσιαστική ισχύς, ούτε η φήμη και οι επιφανείς τίτλοι μπορούν να αναχαιτίσουν την άγρια επιβουλή. Εφιάλτης θανάτου βασανιστικού και προθανάτιας, ανελέητης μοναξιάς, της πιο απόλυτης. Ούτε βλέμμα ούτε νεύμα για να ακουμπήσει κάπου η (έτσι και αλλιώς ασυντρόφευτη) αγωνία του τέλους.

Η πανανθρώπινη εμπειρία του άγριου τρόμου της απειλής δικαιολογεί ως επιγέννημα (διαχρονικό και πανανθρώπινο) την πλασματική θρησκευτικότητα. Είναι αδήριτη αναγκαιότητα, ορμέμφυτη στη φύση του ανθρώπου, η θρησκεία: Να γαντζωθεί ο άνθρωπος σε μια υπερβατική ελπίδα ότι μπορεί και να νικηθεί η νομοτέλεια, να γίνει πιθανό το αδύνατο.

Ποια είναι τα όπλα της θρησκείας, πώς επιβάλλεται στον άνθρωπο; Οπλα της είναι «το θαύμα, το μυστήριο και το κύρος», βεβαιώνει ο Ντοστογιέφσκυ. Και τα τρία μαζί μπορούν να χαρίσουν στον άνθρωπο ελπίδα, πέρα από τη λογική και τις αισθητές βεβαιότητες. Γιατί όμως ο Χριστιανός Ντοστογιέφσκυ, καύχημα της Εκκλησίας, βεβαιώνει ταυτόχρονα ότι «το θαύμα, το μυστήριο και το κύρος» είναι «οι τρεις δυνάμεις του κακού» στον κόσμο και στην Ιστορία; Γιατί «δυνάμεις του κακού» τα όπλα της θρησκείας;

Επειδή, εξηγεί ο Ντοστογιέφσκυ, «μόλις ο άνθρωπος αρνηθεί το θαύμα, θα αρνηθεί παρευθύς και τον Θεό… Δεν ζητάει τόσο τον Θεό όσο τα θαύματα… δεν έχει τη δύναμη να μείνει δίχως θαύματα, δημιουργεί αμέσως για τον εαυτό του θαύματα τσαρλατάνων».

Και προχωράει την ανάλυσή του ο Ντοστογιέφσκυ: «Δεν κατέβηκε ο Χριστός από τον σταυρό όταν τον προκαλούσαν περιγελώντας τον και λοιδορώντας τον οι σταυρωτές του. Δεν κατέβηκε, επειδή δεν θέλησε να υποδουλώσει τον άνθρωπο με το θαύμα. Ηθελε την ελεύθερη πίστη – εμπιστοσύνη του ανθρώπου… Αξία έχει η ελευθερία της απόφασης: η αγάπη, όχι το μυστήριο ούτε το κύρος. Στο μυστήριο και στο κύρος υποτάσσεσαι τυφλά, υποχρεωτικά, ακόμα και ενάντια στη συνείδησή σου». («Αδελφοί Καραμάζοφ» 2, 5, V).

Η εκποίηση ως «παλιγγενεσία»

Christos Yiannaras | 02 Nov 2020

Ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε (το κράτος εντέλλεται) τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821: Τη λαϊκή εξέγερση που ελευθέρωσε από την τουρκική τυραννία ένα ελάχιστο κομμάτι ελληνικής γης και ένα επίσης ολίγιστο ποσοστό πληθυσμού. Τι άραγε θα γιορτάσουμε; Μια ιστορική επιτυχία ή ένα φιάσκο; Η εξέγερση ήταν (μάλλον καταγωγικά) παγιδευμένη σε σχιζοείδεια οπτικής και σκοπών: Η πλειονότητα των εξεγερμένων έβλεπε σαν στόχο «να ξαναπάρουμε την Πόλη και την Αγια-Σοφιά» – να αποκατασταθεί, έστω εν σμικρώ, ο «τρόπος» της πολυεθνικής και πολυφυλετικής, ελληνικής (στη γλώσσα και στους θεσμούς) αυτοκρατορίας.

Μια μειονότητα των εξεγερμένων ήταν σαφώς επηρεασμένη ή και ενθουσιασμένη με τη νεογέννητη τότε στη Δύση ιδέα του «εθνικού κράτους»: Δεν είναι ο «πολιτισμός» (γλώσσα, παραδόσεις, Τέχνη, «νόημα» της ύπαρξης και του βίου) που γεννάει τη συνοχή της συνύπαρξης σε ενιαίο κράτος. Αλλά είναι η νομική σύμβαση (Σύνταγμα) που εξασφαλίζει, με χρηστική λογική, την οργανωμένη συμβίωση.

Εγινε σύντομα φανερό ότι οι αρχές και εξουσίες στην Ευρώπη απέρριπταν, με μαχητικό πείσμα, κάθε ενδεχόμενο να απελευθερωθεί έστω και μικρό τμήμα του ελληνικού χώρου. Οπως τίμια ομολογεί ο Γάλλος μεσαιωνολόγος Jacques Le Goff, ο μεγάλος και μισητός αντίπαλος της ευρωπαϊκής Δύσης δεν ήταν ποτέ οι Τούρκοι, ήταν οι Ελληνες, το «Βυζάντιο», η «Πόλη». Ανακουφίστηκαν, όταν «εάλω η Πόλις» και στα τετρακόσια χρόνια στυγνής δουλείας των Ελλήνων μπόρεσαν να σφετεριστούν και να μονοπωλήσουν την αρχαιοελληνική κληρονομιά, ονομάζοντας τον στρεβλωτικό σφετερισμό «Αναγέννηση».

Η εξέγερση του 1821 παγιδεύτηκε σε δυο διαφορετικές εκδοχές του στόχου της: Η πλειονότητα των εξεγερμένων θεωρούσε αυτονόητο ότι απελευθέρωση από τους Τούρκους σήμαινε «να πάρουμε την πόλη και την Αγια-Σοφιά» – να αποκατασταθεί, έστω «εν σμικρώ», ο τρόπος της πολυεθνικής και πολυφυλετικής, ελληνικής (στη γλώσσα και στους θεσμούς) αυτοκρατορίας.

Δεν γράφει Ιστορία η δευτεράντζα

Christos Yiannaras | 25 Oct 2020

Η πιστοποίηση ότι «ο Ελληνισμός έχει ιστορικά τελειώσει», εισπράττεται, κατά κανόνα, σαν υποκειμενική εκτίμηση – γνώμη – άποψη. Κυρίως σαν «σχήμα λόγου», ενδεικτικό απαισιόδοξης ιδιοσυγκρασίας ή σκόπιμης υπερβολής. Η ρεαλιστική εκδοχή της πιστοποίησης απαιτεί απροκατάληπτη οξύνοια, κριτική οξυδέρκεια, σοβαρή κατάρτιση.

Ποιος να εξασφαλίσει τέτοιες προϋποθέσεις στον σημερινό Ελληνα; Το απάνθρωπα χρηστικό, ωφελιμοθηρικό σχολείο; Η στεγανά επαγγελματική, βιοποριστική προτεραιότητα που επενδύεται στις πανεπιστημιακές και μεταπτυχιακές σπουδές; Μήπως τα ραδιοτηλεοπτικά θεάματα, που μεθοδικά εξηλιθιώνουν τις μάζες με την ιδεολογική μικρόνοια και τον αμοραλισμό που στανικά επιβάλλουν; Βιβλία δεν διαβάζουν πια οι Νεοέλληνες, πολιτική προστασίας της εκδοτικής ποιότητας και της σοβαρής βιβλιοκρισίας δεν υπάρχει, μια εκδοτική «επιτυχία» είναι συνάρτηση υποχρεωτικού συμβιβασμού με την ευτέλεια, τον εντυπωσιασμό, το καλοπληρωμένο εγκώμιο που έχει υποκαταστήσει την κριτική.

Η οδυνηρή πιστοποίηση ότι «ο Ελληνισμός έχει ιστορικά τελειώσει» συνάγεται, δεκαετίες τώρα, και από τον ακάθεκτα συνεχιζόμενο πολεοδομικό εκβαρβαρισμό της χώρας: Τη βάναυση, άνευ όρων υποταγή μας στους επαγγελματίες κερδοσκόπους της «μεσοτοιχίας», της «αντιπαροχής», της «μεταφοράς συντελεστή δόμησης», την ακολασία «νομιμοποίησης των αυθαιρέτων». Συνάγεται ο θρίαμβος του πρωτογονισμού και από τη βάναυση προτεραιότητα που έχει στον βίο τού σημερινού Ελληνώνυμου το Ι.Χ. του, η ειδωλοποίηση της «ρόδας»: Αυτή ιεραρχεί την επαγγελματική επιτυχία, την κοινωνική καταξίωση, τελικά τη «χαρά» της ζωής.

Και μόνο οι τίτλοι των συμπτωμάτων της παρακμής – ντροπής μας χρειάζονται τόμο πολυσέλιδο για την καταγραφή τους: Ποιο ποσοστό του πληθυσμού συνταξιοδοτείται, ισοβίως, για τα ελάχιστα χρόνια που βρέθηκε χαριστικά διορισμένο σε δημόσιο υπούργημα. Γιατί ατιμώρητο το έγκλημα και θεσμοποιημένη η ατιμωρησία των καταχρήσεων, της ιδιοποίησης και καταλήστευσης κοινωνικού χρήματος. Γιατί αμνηστευμένοι οι πολιτικοί που οδήγησαν σε νομοτελειακή χρεοκοπία την οικονομία της χώρας και σε εφιάλτη στέρησης και απελπισμού τον λαό. Γιατί οι κρατικοί μας θεσμοί αναστέλλουν τη λειτουργία της Δικαιοσύνης, όταν πρόκειται για βαρύτατα κοινωνικά εγκλήματα πρωθυπουργών, υπουργών, κομματικών αξιωματούχων. Είπαμε: χρειάζονται πολυσέλιδοι τόμοι προκειμένου να καταγραφούν έστω και μόνο οι τίτλοι των συμπτωμάτων παρακμής.

Ζούμε και πάλι («έτι και έτι») τον φόβο, την αγωνία, τον πνιγμό για επερχόμενο καινούργιο ακρωτηριασμό όσης επικράτειας απομένει, κουτσά-στραβά, ελληνόφωνη. Πριν ελάχιστες μέρες, ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Καρπάθιος στην καταγωγή, υπουργός «Επικρατείας» στην κυβέρνηση, αποφάνθηκε νηφαλιότατα ότι «τα εθνικά χωρικά μας ύδατα προσδιορίζονται στα έξι ναυτικά μίλια». Η φράση σήμαινε, πολύ απλά, ότι η δυσφόρητα επίπονη και τεράστιου κόστους κινητοποίηση του αμυντικού μηχανισμού της χώρας, για έναν ολόκληρο μήνα (με αφορμή το προκλητικό σουλάτσο του «Ορούτς Ρέις» στις ελληνικές θάλασσες), ήταν παντομίμα ή πρόσχημα. Σήμαινε η φράση του υπουργού ότι, πραγματικά, το ελληνικό όνομα έχει πάψει να παραπέμπει σε κάποια συλλογική αξιοπρέπεια και η Ελλάδα, όποια κυβέρνηση κι αν την κυβερνάει, είναι φρόκαλο στα παιχνίδια των ισχυρών του πλανήτη.

Τη δήλωση του υπουργού ακολούθησε όργιο φημών και φαντασιώσεων: Για ριζικό κυβερνητικό ανασχηματισμό, εκβιαστική πειθάρχηση της κυβέρνησης στις ντιρεχτίβες του ΝΑΤΟ, συμβιβασμό με τον Ερντογάν, μοιρασιά του Αιγαίου. Φυσικά, ως γνήσιος ελλαδίτης πολιτευόμενος ο υπουργός «Επικρατείας» έσπευσε να «διευκρινίσει», πως όταν μιλούσε για έξι μίλια, προφανώς εννοούσε δώδεκα, αφού «η Ελλάδα δεν επιτρέπει ποτέ τη δημιουργία τετελεσμένων». Φυσικά, για πόλεμο λέξεων επρόκειτο, ποιος θα κερδίσει τις εντυπώσεις.

Ο κατεστημένος τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας του συλλογικού μας βίου συνεχίζεται ίδιος και απαράλλαχτος, όποιος κι αν κυβερνάει – σαν μαγαζί ή επιχείρηση με μισθωμένο προσωπικό επιβιώνουμε, όχι σαν λαός που γράφει Ιστορία. Για του λόγου το ασφαλές και μόνο, θα ενδιέφερε να εκμαιεύσει κανείς (και να μελετήσει) τις φιλοδοξίες των Ελλήνων σήμερα, των ανωνύμων του πλήθους και των «επωνύμων» της δημοσιότητας:

Ενας μεροκαματιάρης λ.χ. που παλεύει, από μέρα σε μέρα, για τη συντήρηση και τη χαρά της φαμίλιας του (μια χούφτα ανθρώπους που τους αγαπάει και τον αγαπούν), τι λογαριάζει πιο πολύτιμο: τη σχέση ή την ατομική άνεση, τους καλούς φίλους ή τους «συναγωνιστές» ομοϊδεάτες; Ενας έφηβος σήμερα, ποιο είδος «δόξας» εκτιμάει: τον στιγμιαίο, αλλά ισόβιο θρίαμβο της Βούλας Πατουλίδου («για την Ελλάδα ρε γαμώ το») ή τη χιλιοφθαρμένη κομματική αρχηγία και μακιγιαρισμένη ολιγότητα της Φώφης Γεννηματά. Ποιος, για τον έφηβο, πραγματικά «έγραψε Ιστορία» στις μέρες μας: ο Προκόπης Παυλόπουλος ή ο Διονύσης Σαββόπουλος. Ποιος συγγραφέας είναι μέτρο ποιότητας στη λογοτεχνία μας: η Λένα Μαντά ή ο Χρήστος Βακαλόπουλος.

Σε τέτοιες συγκρίσεις και αντιδιαστολές ακονίζονται μαχαίρια ικανά να κόψουν «γόρδιους δεσμούς». Η Ιστορία δεν προχωράει με θορυβοποιούς φασουλήδες, εντυπωσιακά νταϊλίκια και δύσοσμες πια μεγαλοστομίες. Ούτε, φυσικά, με διδακτικούς νομικισμούς και ατομοκεντρικές θρησκοληψίες. Θέλει αρετή και τόλμη η ενεργός παραμονή στην πορεία της Ιστορίας. Την καλύτερη ανθρώπινη ποιότητα στο Παιδείας, Εξωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης.

ΠΗΓΗ: http://www.yannaras.gr/den-grafei-istoria-i-deuterantza/

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Πρώτος εχθρός η παρακμή

Christos Yiannaras | 18 Oct 2020

«Το κράτος έχει συνέχεια». Η φράση ηχεί (και λειτουργεί) σαν πολιτική προστακτική. Αλλά με εκκρεμή την απάντηση στο ερώτημα: Συνέχεια του κράτους είναι η συνέχεια της εκφρασμένης βούλησης των πολιτών ή η συνέχιση ισχύος αποφάσεων του κοινοβουλίου υπερψηφισμένων με διαφορά ελάχιστων ψήφων;

Η λογική της εμμονής στη «συνέχεια» του κράτους είναι απολύτως και μόνο χρηστική. Ποιαν εγκυρότητα μπορεί να έχουν διεθνείς συμφωνίες, που υπογράφονται από μιαν οριακή πλειοψηφία κοινοβουλευτική, με πρόδηλο το ενδεχόμενο κάποια επόμενη κυβέρνηση, νόμιμα επίσης εκλεγμένη, να αρνηθεί τη συμφωνία και να την ακυρώσει; Βέβαια, οι έντιμες (όχι προσχηματικές) δημοκρατίες προσφεύγουν σε δημοψήφισμα, όταν πρόκειται για διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν οριστικά το κράτος. Δυστυχώς, στην εποχή μονοκρατορίας του Ιστορικού Υλισμού (της ασυδοσίας του πλούτου ή των ορέξεων πλούτου) υποτάσσονται και τα δημοψηφίσματα στην απόλυτη προτεραιότητα των εντυπώσεων. Να ξεπουληθεί ένα κράτος στους δανειστές του με τη βεβαιότητα ότι «ευεργετήθηκε».

Το συμπιληματικό λ.χ. κρατίδιο των Σκοπίων συνειδητοποίησε ότι το ορέγονται οι ιέρακες του ΝΑΤΟ, με λογική στρατηγικού σχεδιασμού κυριολεκτικά μικρονοϊκή. Ενέδωσε εκθύμως, με όρους εκβιαστικούς: Ναι, θα γίνω γιουσουφάκι σας, αλλά το όνομά μου θα είναι «Ηλύσια Πεδία». Η εξωφρενική απαίτηση θεωρήθηκε, για τη νατοϊκή λογική, αζήμιος. Βεβαιώθηκε ότι στο τρέχον πολιτισμικό μας «παράδειγμα» δεν μπορεί κανένας να εμποδίσει κανέναν να οικειοποιηθεί την τιμή της αρχοντιάς κάποιου ονόματος. Η πολιτική, σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, συνιστά πια μόνο μια μασκαράτα, όπου κάθε συλλογικότητα δικαιούται να «είναι» ό,τι πρόλαβε να δηλώσει.

Γιατί αποφεύγουμε την Ιστορία

Christos Yiannaras | 05 Oct 2020

Στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι μάλλον φανερό ότι η ελληνική πλευρά αποφεύγει να μιλήσει για το παρελθόν, αποφεύγει τη γλώσσα της Ιστορίας. Ο,τι συζητείται, είναι πρόβλημα τωρινό, επικαιρικό, άσχετο με καταβολές στο παρελθόν των δύο λαών.

Ανάλογη παράκαμψη της Ιστορίας διαφαίνεται και στις ισραηλινο-γερμανικές σχέσεις. Εκεί όμως η λογική της αποσιώπησης του παρελθόντος μοιάζει να προκύπτει αυτονόητα, περίπου, σαν σύνδρομο κορεσμού. Το σύγχρονο γερμανικό κράτος έχει επίσημα και έμπρακτα παραδεχθεί την ενοχή του ναζιστικού καθεστώτος, 1933-1945, για το εφιαλτικό «ολοκαύτωμα»: τη μεθοδική εξόντωση των Εβραίων της Ευρώπης. Και η παραδοχή δεν είναι τυπική, συμβατική μεταμέλεια, συνιστά μια συνεχή, ποικιλότροπα εκφρασμένη, μέχρις υπερβολής, αυτομεμψία.

Οι Ελληνες ήταν υπόδουλοι στους Οθωμανούς Τούρκους για τετρακόσια χρόνια. Αυτή την υποδούλωση είναι λάθος να την κατανοούμε με σημερινές προσλαμβάνουσες: ότι το έθνος-κράτος των Ελλήνων κατακτήθηκε από το έθνος-κράτος των Τούρκων. Τότε δεν υπήρχαν έθνη-κράτη, υπήρχε ο «μέγας κόσμος» της Ελληνορωμαϊκής «Οικουμένης» και σκόρπια τα βασίλεια των «βαρβάρων» –βάρβαροι τότε λογαριάζονταν οι λαοί που δεν είχαν «βίον πολιτικόν», οργάνωση «πόλεως», δεν γνώριζαν ως πρώτιστο στόχο την κοινωνία κοινών αναγκών.

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατανοήσουμε σήμερα την τότε, πριν από το έθνος-κράτος, ιστορική πραγματικότητα. Πρωτογενώς στην ανθρώπινη Ιστορία τη συνύπαρξη την καθόριζαν φυσικές αναγκαιότητες: η κοινή φυλετική (εθνική) καταγωγή, η συνακόλουθη κοινή γλώσσα, κοινά ήθη-έθιμα, κοινή θρησκεία. Μόνοι οι Ελληνες πέτυχαν να προσδιορίζονται από τον «πολιτισμό» τους: τον τρόπο της συλλογικής συνύπαρξης, την «πόλιν», την «πολιτικήν τέχνην και επιστήμην».

Χρ. Γιανναράς: Υπάρχει Ελληνισμός χωρίς Μεγάλη Ιδέα;

Χρ. Γιανναράς: Πτώση-Κρίση-Κόλαση

ΠΗΓΗ:Antifono.gr