Του Παναγιώτη Ήφαιστου
Εισαγωγή: από την ανεπίσημη ουδετεροποίηση του Αιγαίου στην ημιεπίσημη αποδοχή του Τουρκικού αναθεωρητισμού
Όσον αφορά τους όρους, τις έννοιες και τα αξιώματα που παρατίθενται στο κείμενο που ακολουθεί, εμπεριέχονται σε διάφορα άρθρα και δοκίμια, καθώς και στο βιβλίο «Ελληνική αποτρεπτική στρατηγική» του 1991. Τον ορισμό της απειλής με όρους καθιερωμένων τυπολογιών της στρατηγικής θεωρίας τον κάναμε σε αγγλικά και ελληνικά βιβλία και σε εκατοντάδες δοκίμια ή άρθρα τις δεκαετίες του 1990, 2000 και 2010. Ο αναγνώστης χρήζει να γνωρίζει ότι μια τέτοια ανάλυση υποχρεωτικά εμπεριέχει πάγιες τυπολογίες της Θουκυδίδειας στρατηγικής θεωρίας. Όταν αναφέρεται στην επί μακρόν εδραιωμένη αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας δεν σημαίνει ότι δεν είναι αξιολογικά ουδέτερη και αντικειμενική. Η περιγραφή και η ανάδειξη πολλών πτυχών δεν έχει καμιά σημασία το ότι γράφεται στα Ελληνικά και από Έλληνα. Όπως και άλλες αξιολογικά ουδέτερες περιγραφές των φαινομένων της διεθνούς πολιτικής τα ίδια θα γράφονταν σε οποιαδήποτε γλώσσα και αν γραφτούν συμπεριλαμβανομένης της τουρκικής γλώσσας. Είναι ένα πράγμα η αξιολογικά ουδέτερη περιγραφή και ερμηνεία και άλλο τα επικοινωνιακά τεχνάσματα και οι προπαγανδιστικές μεθόδοι των εμπλεκομένων στις αντιμαχίες της διεθνούς πολιτικής. Μείζονος σημασίας είναι οι πολίτες ενός κράτους να υιοθετούν θέσεις που συνεκτιμούν δεόντως του τι πραγματικά ισχύει. Η άγνοια, οι αφορισμοί, τα άλματα συλλογισμών και οι γραμμικές ερμηνείες, βλάπτουν.
Για το φαινόμενο που αναλύεται εδώ η ουσία έγκειται στο γεγονός ότι βρισκόμαστε σε καμπή, την τέταρτη πλέον καμπή των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας μετά την πτώση της χούντας. Τα ζητήματα που εξετάζονται αφορούν τόσο τουρκικές όσο και ελληνικές θέσεις, στάσεις και αποφάσεις.
Η πρώτη μακρόσυρτη καμπή διήρκεσε ένα περίπου τέταρτο του αιώνα τις δεκαετίες του 1970 και 1980 μέχρι βασικά και την απόφαση της Βουλής για το δίκαιο της θάλασσας του 1995. Προηγήθηκε η κρίση του 1987, το Νταβός και το ξεχασμένο πλέον mea culpa.