Έξι βιβλία για την τεχνητή νοημοσύνη των μηχανών και τη συνύπαρξη με τον άνθρωπο στα χρόνια που έρχονται.
Του Άλκη Γούναρη
Σύμφωνα με τον θρύλο, ο άνθρωπος που εφηύρε το σκάκι είχε μια ακόμα καλύτερη, αλλά μοιραία όπως αποδείχθηκε τελικά, ιδέα. Μια μέρα πήρε τη σκακιέρα, έβαλε τα λεπτοσκαλισμένα πιόνια, ελέφαντες, άλογα, άρματα και στρατιώτες, σε ένα ξύλινο κουτί και πήγε να συναντήσει τον αυτοκράτορα. Ο αυτοκράτορας, ενθουσιασμένος με το νέο συναρπαστικό πολεμικό παιχνίδι, είπε στον εφευρέτη να ζητήσει ό,τι θέλει για ανταμοιβή και υποσχέθηκε να του το προσφέρει γενναιόδωρα. Ο βραχμάνος Σίσσα –αυτό υποτίθεται ότι ήταν το όνομά του εφευρέτη– σκέφτηκε για μισό λεπτό και στη συνέχεια άδειασε τη σκακιέρα από τα πιόνια ώστε να φαίνονται καθαρά τα 64 χρωματισμένα της τετράγωνα. 
Τοποθέτησε το δάχτυλό του στο πρώτο τετράγωνο και ζήτησε να βάλουν εκεί έναν κόκκο ρυζιού και μετά, δείχνοντας το επόμενο τετράγωνο, ζήτησε να τοποθετήσουν πάνω του δύο κόκκους. Θέλω σε κάθε τετράγωνο, είπε, να μπαίνουν διπλάσιοι κόκκοι από το προηγούμενο, μέχρι να καλυφθούν όλα τα τετράγωνα της σκακιέρας. Ο αυτοκράτορας γέλασε και διέταξε τη φρουρά του να φέρει μερικά σακιά ρύζι για να ικανοποιήσει το ταπεινό αίτημα του βραχμάνου. Γρήγορα όμως διαπίστωσε ότι όχι μόνο τα σακιά δεν ήταν αρκετά, αλλά το ρύζι ολόκληρης της αυτοκρατορίας και ακόμα περισσότερο δεν θα έφτανε για να γεμίσει τα 64 τετράγωνα της σκακιέρας. Μετά από 64 διπλασιασμούς, 18.446.744.073.709.551.615 κόκκοι ρυζιού, ποσότητα που σύμφωνα με σημερινούς υπολογισμούς ξεπερνάει σε όγκο το όρος Everest, ήταν το αίτημα που είχε υποσχεθεί να ικανοποιήσει ο αυτοκράτορας!
Τοποθέτησε το δάχτυλό του στο πρώτο τετράγωνο και ζήτησε να βάλουν εκεί έναν κόκκο ρυζιού και μετά, δείχνοντας το επόμενο τετράγωνο, ζήτησε να τοποθετήσουν πάνω του δύο κόκκους. Θέλω σε κάθε τετράγωνο, είπε, να μπαίνουν διπλάσιοι κόκκοι από το προηγούμενο, μέχρι να καλυφθούν όλα τα τετράγωνα της σκακιέρας. Ο αυτοκράτορας γέλασε και διέταξε τη φρουρά του να φέρει μερικά σακιά ρύζι για να ικανοποιήσει το ταπεινό αίτημα του βραχμάνου. Γρήγορα όμως διαπίστωσε ότι όχι μόνο τα σακιά δεν ήταν αρκετά, αλλά το ρύζι ολόκληρης της αυτοκρατορίας και ακόμα περισσότερο δεν θα έφτανε για να γεμίσει τα 64 τετράγωνα της σκακιέρας. Μετά από 64 διπλασιασμούς, 18.446.744.073.709.551.615 κόκκοι ρυζιού, ποσότητα που σύμφωνα με σημερινούς υπολογισμούς ξεπερνάει σε όγκο το όρος Everest, ήταν το αίτημα που είχε υποσχεθεί να ικανοποιήσει ο αυτοκράτορας!Όμως, καθώς πέρασαν στο δεύτερο μισό της σκακιέρας, τα νούμερα μεγάλωσαν σε τόσο ασύλληπτο βαθμό, ώστε είτε ο αυτοκράτορας θα έπρεπε να αποδειχθεί ασυνεπής στην υπόσχεσή του, είτε ο βραχμάνος θα έπρεπε να χάσει το κεφάλι του. Και πιθανότατα συνέβη το δεύτερο.
Με αυτό το κλασικό παράδειγμα για την απεικόνιση της εκθετικής προόδου οι Brynjolfsson και McAfee επιχειρούν να περιγράψουν τι είναι αυτό που δύναται να συμβεί στον κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας, αν συνεχίσει να επιβεβαιώνεται η περίφημη πρόβλεψη ή αλλιώς ο «νόμος του Moore». Αυτό που υποστήριξε το 1965 ο ιδρυτής της Intel, Gordon Moore, είναι ότι ο αριθμός των τρανζίστορ σε ένα πυκνό ολοκληρωμένο κύκλωμα θα διπλασιάζεται κάθε δύο χρόνια, ή με απλά λόγια «η υπολογιστική ισχύς των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων που μπορούμε να αγοράσουμε με ένα δολάριο θα διπλασιάζεται κάθε δύο χρόνια», πράγμα το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι η υπολογιστική δύναμη και η «νοημοσύνη» των μηχανών κάθε δύο χρόνια θα γίνεται δύο φορές ισχυρότερη.
Σύμφωνα με τον Ray Kurzweil, τρανσουμανιστή συγγραφέα και ερευνητή της Google, που χρησιμοποίησε πρώτος το παράδειγμα με το σκάκι, αν ο βραχμάνος είχε ζητήσει να καλυφθούν με ρύζι τα 32 αντί για τα 64 τετράγωνα, πιθανότατα θα είχε γίνει ο πλουσιότερος άνθρωπος της εποχής του και ο αυτοκράτορας θα είχε αναγκαστεί να τηρήσει την υπόσχεσή του. Όμως, καθώς πέρασαν στο δεύτερο μισό της σκακιέρας, τα νούμερα μεγάλωσαν σε τόσο ασύλληπτο βαθμό, ώστε είτε ο αυτοκράτορας θα έπρεπε να αποδειχθεί ασυνεπής στην υπόσχεσή του είτε ο βραχμάνος θα έπρεπε να χάσει το κεφάλι του. Και πιθανότατα συνέβη το δεύτερο.
Σήμερα, με βάση τους υπολογισμούς των Brynjolfsson και McAfee (βλ. παρακάτω: Η θαυμαστή εποχή της νέας τεχνολογίας), η υπολογιστική ισχύς των μηχανών που διπλασιάζεται ακολουθώντας τον νόμο του Moore έχει ήδη βρεθεί στο κατώφλι του δεύτερου μισού της σκακιέρας. Από εδώ και πέρα, όπως ο αυτοκράτορας ήταν αδύνατον να συλλάβει το μέγεθος, έτσι κι εμείς είναι αδύνατον να προβλέψουμε τι πρόκειται να συμβεί. Δεν μιλάμε πια μόνο για αύξηση της υπολογιστικής ισχύος και για την ορατή προοπτική κατασκευής πραγματικά ευφυών μηχανών, αλλά κυρίως μιλάμε για μια ραγδαία και ριζική αλλαγή του τρόπου της ζωής όπως τον ξέρουμε μέχρι σήμερα. Του τρόπου που επικοινωνούμε, μαθαίνουμε, εργαζόμαστε, μετακινούμαστε, διασκεδάζουμε, δημιουργούμε, σχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους και τα άλλα ενδεχομένως τεχνητά νοήμονα (;) όντα.
