Στην αποκλειστική αυτήν συνέντευξη στην El País, ο νοτιο-κορεάτης φιλόσοφος συζητά για την ψηφιακή υποδούλωση, την εξαφάνιση του τελετουργικού και τι αποκαλύπτει για την κοινωνία το «Squid Game»
Του Sergio C. Fanjul, Πηγή: english.elpais.com (15-10-2021)
Ο υλικός κόσμος των ατόμων και των μορίων, των πραγμάτων που μπορούμε να αγγίξουμε και να μυρίσουμε αποσυντίθεται σε έναν κόσμο των μη-πραγμάτων, σύμφωνα με τον νοτιοκορεατικής καταγωγής Ελβετο-γερμανό φιλόσοφο Byung-Chul Han. Συνεχίζουμε να επιθυμούμε αυτά τα μη-πράγματα, ακόμη και να τα αγοράζουμε και να τα πουλάμε, λέει ο Han. Αυτά συνεχίζουν να μας επηρεάζουν. Ενώ ο ψηφιακός κόσμος αναμειγνύεται όλο και περισσότερο με ό,τι ακόμη θεωρούμε ως τον “πραγματικό” κόσμο, η ύπαρξή μας είναι ακόμη ακαθόριστη και φευγαλέα, πιστεύει. O στοχαστής με μεγάλες πωλήσεις βιβλίων του, για τον οποίο κάποιες φορές γίνεται λόγος ως “ροκ σταρ φιλόσοφος”, ακόμη αναλύει σχολαστικά την αναστάτωση που παράγει ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός.
Με το συνδυασμό ρητών από μεγάλους φιλοσόφους και στοιχείων από την λαϊκή κουλτούρα, το πρόσφατο βιβλίο του Han,Undinge (ή Μηπράγματα), που δεν έχει εκδοθεί ακόμη στα αγγλικά, αναλύει την “εξουθενωμένη μας κοινωνία”, στην οποία ζούμε εξαντλημένοι και με κατάθλιψη, από τις αναπόδραστες απαιτήσεις της ύπαρξης. Επίσης έχει σκεφτεί για τα νέα είδη ψυχαγωγίας και “ψυχοπολιτικής”, όπου οι πολίτες παραδίδονται πειθήνια στους πειρασμούς του συστήματος, μαζί με την εξαφάνιση του ερωτισμού, την οποία ο Han αποδίδει στις σύγχρονες τάσεις ναρκισσισμού και επιδειξιομανίας.
Ο ναρκισσισμός αυτός είναι βίαιος και ασταμάτητος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πιστεύει, όπου η ψύχωση με τον εαυτό μας κάνει τους υπόλοιπους να εξαφανίζονται, και ο κόσμος γίνεται μια απλή δική μας αντανάκλασή ως ατόμων. Ο φιλόσοφος προσπαθεί να ανακτήσει την ευχάριστη επαφή με την καθημερινή ζωή -είναι γνωστός για το ενδιαφέρον του για την κηπουρική, το να φτιάχνει μόνος του χειροποίητα πράγματα και να κάθεται σιωπηλά. Απελπίζεται με “την εξαφάνιση των τελετουργικών”, η οποία επίσης κάνει ολόκληρες κοινότητες να εξαφανίζονται μαζί με αυτά. Γινόμαστε χαμένες ατομικότητες, σε άρρωστες και σκληρές κοινωνίες.
Ο Byung-Chul Han έδωσε τη συνέντευξη αυτή στην El País μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στα γερμανικά, η οποία κατόπιν μεταφράστηκε και υπέστη επιμέλεια χάριν σαφήνειας.
Πώς είναι δυνατό το γεγονός ότι, σε έναν κόσμο εμμονικό με την υπερ-παραγωγή και την υπερκατανάλωση, την ίδια στιγμή τα αντικείμενα εξαφανίζονται και κινούμαστε προς έναν κόσμο μη-πραγμάτων;
Υπάρχει, χωρίς αμφιβολία, ένας υπερπληθωρισμός αντικειμένων, με την έννοια ότι βρίσκονται παντού. Ωστόσο, αυτά είναι αντικείμενα μιας χρήσης με τα οποία δεν μπορούμε να έχουμε πραγματικούς δεσμούς. Σήμερα είμαστε εμμονικοί όχι με τα πράγματα, αλλά με την πληροφορία και τα δεδομένα, δηλαδή, με μη-πράγματα. Σήμερα είμαστε πληροφοριομανιακοί. Έχουμε ακόμη και την έννοια των “δεδομενοσέξουαλ” [άνθρωποι που εμμονικά συλλέγουν και μοιράζονται πληροφορίες για την προσωπική τους ζωή].
Στον κόσμο αυτόν τον οποίο περιγράφετε, έναν κόσμο υπερκατανάλωσης όπου οι σχέσεις έχουν χαθεί, γιατί είναι σημαντικό να έχουμε αντικείμενα που αγαπάμε, και να έχουμε τελετουργικά;
