π. Πλακίδας Deseille: «Η πορεία μου προς την Ορθοδοξία»

Ο μακαριστός π. Πλακίδας Deseille, μετά από μια πολύχρονη και επίπονη πνευματική αναζήτηση, το 1977 εισήλθε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Σε ομιλία του στην Κύπρο περιγράφει την πορεία του και την μεταστροφή του από τον Ρωμαιοκαθολικισμό στην Ορθοδοξία και αναφέρει τους 2 σημαντικότερους λόγους που τον οδήγησαν σε αυτό.

Ίδρυσε στην Γαλλία την Ι. Μονή Αγίου Αντωνίου νότια της Grenoble και το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Σκέπης κοντά στην πόλη Avignon, με την ευλογία του πρ. Καθηγουμένου της Ι. Μ. Σίμωνος Πέτρας Γέροντος Αιμιλιανού.

http://www.pemptousia.gr/?p=181830

Εις τιμήν και μνήμην του Αρχιμ. Πλακίδα Σιμωνοπετρίτου (Ντεσέιγ)

Πριν δύο ημέρες, στις 11 Ιανουαρίου 2018 τελέσθηκε η εξόδιος ακολουθία του Αρχιμανδρίτη π. Πλακίδα Ντεσέιγ του Σιμωνοπετρίτη, στην Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου στην περιοχή Saint Laurent en Royans, στην Γαλλία, η οποία αποτελεί Μετόχιο της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους. Ο πατήρ Πλακίδας κοιμήθηκε εν Κυρίω στις 7 Ιανουαρίου, πλήρης ημερών, σε ηλικία 91 ετών.

Στην κηδεία προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γαλλίας κ. Εμμανουήλ, μαζί με Ιεράρχες άλλων Εκκλησιών.

Στην εξόδιο ακολουθία παρέστησαν αντιπροσωπείες μοναχών από την κυρίαρχο Μονή της Σίμωνος Πέτρας και μοναζουσών από το γυναικείο Ιερό Κοινόβιο του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Ορμύλιας Χαλκιδικής.

Φωτο: Στέφανος Δημόπουλος, Ιατρός

Ο π. Πλακίδας υπήρξε διακεκριμένος Γάλλος ρωμαιοκαθολικός κληρικός και θεολόγος, ο οποίος μετά από μια πολυχρόνια και επίπονη πνευματική αναζήτηση, το 1977 εισήλθε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Από τότε, μέσα από την στενή πνευματική του σχέση με τον Γέροντα Αιμιλιανό και την αδελφότητα της Σιμωνόπετρας αφιέρωσε την ζωή του στο να μεταφυτεύσει τη μοναστική και ησυχαστική παράδοση του Αγίου Όρους στο γαλλικό έδαφος.

Η Πεμπτουσία εκτός από την ημέρα της αναγγελίας της κοιμήσεώς του, δημοσίευσε δικά του κείμενα ερμηνευτικά στο βιβλίο Άσμα Ασμάτων.

Παρακάτω θα παρατεθούν κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου του: «Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΥΣΗ».

«Έχοντας σκοπό να σας μιλήσω αυτό το βράδυ για την ορθόδοξη Εκκλησία στη Δύση, θ’ αναφερθώ κυρίως – όχι όμως αποκλειστικά – στη Γαλλία, επειδή γνωρίζω λιγότερο την κατάσταση που επικρατεί στις άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης.

ΤΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ

Μικρές πολιτισμικές παρατηρήσεις για τα Χριστούγεννα

Παρακάτω, βλέπουμε δύο δυτικούς πίνακες με θέμα την προσκύνηση των Μάγων (1384 και 1423, αντίστοιχα):

Altichiero, adorazione dei magi (1384)

Gentile da Fabriano, Adorazione dei Magi (1423)

Αμέσως μετά, μια τοιχογραφία με την ίδια θεματολογία στον Άγιο Νικόλαο Ορφανό της Θεσσαλονίκης (περίπου 1320):

Τον 14ο αι., οι δυτικές εικόνες των Χριστουγέννων ενδιαφέρονται να απεικονίσουν όχι το υποτιθέμενο βασικό θέμα της εικόνας αλλά τη δόξα των «Μάγων». Οι οποίοι, όπως μπορεί να αντιληφθεί κάποιος, δεν είναι παρά οι τοπικοί δυτικοί φεουδάρχες και αστοί άρχοντες του ιταλικού 14ου και 15ου αι. με τις ενδυμασίες της εποχής τους. Η θρησκεία μετατρέπεται σε πρόφαση για την επίδειξη του πλούτου του προσκυνητή. Όσο προχωρά ο καιρός (δεύτερος πίνακας, 1423) οι «Μάγοι» επιδεικνύουν όλο και περισσότερο την γήινη ισχύ τους και, μάλιστα, γίνονται ατελείωτη στρατιά με ακόλουθους κι άλογα. Ταυτόχρονα, οι προσεκτικά κρυμμένοι άγγελοι του πρώτου πίνακα (1384) εξαφανίζονται στον δεύτερο (1423). Τα υποτιθέμενα κεντρικά πρόσωπα, αυτά που δέχονται την προσκύνηση, μοιάζουν με φτωχούς συγγενείς των νέων γήινων θεοτήτων, φεουδαρχών κι αστών.

Με κάτι τέτοια, ο δρόμος για τη νεοτερική, τέλος κάθε έτους, επίδειξη πλούτου με τα λαμπιόνια, και τα «όσο μεγαλύτερα γίνεται» δέντρα που ανάβουν οι σημερινοί δήμαρχοι-τελετάρχες έχει ανοιχτεί, όπως και για τα υπερθεάματα στο απρόσωπο κέντρο της κάθε μεγαλούπολης. Σε αντίθεση με τα γλέντια στις γειτονιές και στις τοπικές πλατείες, όπου οι άνθρωποι γνωρίζονται αναμεταξύ τους. Και περνάν καλύτερα.

Ελληνο-Αραβική αντιφώνηση του 135ου Ψαλμού, «Εξομολογείσθαι τω Θεώ ότι αγαθός, Αλληλούια...»

Ελληνο-Αραβική αντιφώνηση του 135ου Ψαλμού, «Εξομολογείσθαι τω Θεώ ότι αγαθός, Αλληλούια...», από τη Σχολή Εκκλησιαστικής Μουσικής Όρους Λιβάνου. Γιατί στον κόσμο δεν υπάρχουν μόνον οι Άλπεις, μέρες πούναι. Καλά Χριστούγεννα!

Ορθοδοξία, Καθολικισμός και Πόλεμος

Εκτύπωση PDF

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Ο Ιησούς Χριστός έμεινε γνωστός μεταξύ άλλων για την ηπιότητα και πραότητα του.  Δίδασκε τους μαθητές του να απέχουν από τη βία, να μην εκδικούνται, να συγχωρούν, να μην ανταποδίδουν το κακό.  Είναι τα έργα της ειρήνης και της συμφιλίωσης που αρέσουν στο Θεό, και οι χριστιανοί οφείλουν να εργάζονται, τόσο στην προσωπική όσο και στη δημόσια ζωή, για την ομόνοια, την καλοσύνη και την ευσπλαχνία.  Όταν στη Γεσθημανή ο Πέτρος τραυμάτισε με το μαχαίρι του τον Μάλχο, έναν από το εβραϊκό πλήθος που είχε έρθει να συλλάβει το Χριστό, ο τελευταίος τον θεράπευσε και έλεγξε το μαθητή του «μάχαιραν έδωκας, μάχαιραν λάβης» (η φράση «όποιος σκοτώνει με ξίφος θα πεθάνει με ξίφος» επαναλαμβάνεται συχνά στην Παλαιά Διαθήκη).  Ο Χριστός δεν αντιστέκεται στους διώκτες του, παραδίδεται αθόρυβα και ταπεινά σαν τον αμνό στο θυσιαστήριο.  Πιστοί στο πνεύμα αυτό, οι μάρτυρες της Ρωμαϊκής περιόδου ομολογούσαν την πίστη άφοβα και ύστερα υπέμεναν στωικά και ατάραχα όλα τα μαρτύρια που τους υπέβαλαν, χωρίς να αμυνθούν σωματικά ή να τραπούν σε φυγή.  Η βία και ο πόλεμος αποτελούν έργο του διαβόλου, και τα έργα του, η οργή, το μίσος, ο φόνος και η καταστροφή, ανοσιούργημα απέναντι στην ειρήνη του Θεού και των πλασμάτων του.

Αυτό δε σημαίνει πως η χριστιανική διδασκαλία δε εμπεριέχει καθόλου το στοιχείο της πάλης και της βίας.  Στη χριστιανική κοσμολογία, πριν καν τη δημιουργία του υλικού σύμπαντος ο Αρχάγγελος Μιχαήλ με τους αγγέλους του κατέστειλε την ανταρσία του Δράκοντος Σαμαέλ και τον κατακρήμνισε στην άβυσσο.  Οι άγγελοι συχνά περιγράφονται ως ουράνια στρατεύματα και η πάταξη των δαιμόνων εντάσσεται στα καθήκοντα διακονίας τους προς το Θεό.  Στην Παλαιά Διαθήκη ο Θεός οδηγεί τον λαό του Ισραήλ μέσω των Προφητών, των Κριτών και των Βασιλέων στη μάχη.  Υποδεικνύει το δίκαιο και ευλογητό του αγώνα τους, οικονομεί για τη νίκη τους και ίσταται στο πλευρό τους ενώ πολεμούν τους ειδωλολάτρες Χαναναίους και Φιλισταίους:  η πολεμική κραυγή των Ισραηλιτών είναι το «Ιμμάνου Ελ», μεθ’ ημών ο Θεός.  Όταν ο Ισραήλ θα παραστρατήσει στην αμαρτία, τη λατρεία των ειδώλων και την ασπλαχνία, ο Θεός θα τον τιμωρήσει με εισβολές και κατοχές αλλοφύλων, ως μέσα παιδαγωγίας για την ταπείνωση και τη μετάνοια του εκπεσόντος λαού του.

π. Ιωάννης Ρωμανίδης 1927-2001: Αφιέρωμα στην ζωή και το Έργο του (+Βίντεο)

Αφιέρωμα, έρευνα Σοφία Ντρέκου 

Ένας από τους μεγαλύτερους Ορθόδοξους θεολόγους του 20ού αιώνα και ανακαινιστής της Ορθόδοξης Θεολογίας ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ίσως καί ο μέγιστος, διότι κατόρθωσε με το συγγραφικό έργο του, να φέρει την Ορθόδοξη θεολογία στο Λαό. Απεβίωσε 1η Νοεμβρίου αφήνοντας πίσω του πλούσιο θεολογικό και ιστορικό έργο. Η σημασία του θεολογικού του έργου (διδακτικού, συγγραφικού, αγωνιστικού) κάνει πολλούς μελετητές να μιλούν για εποχή προ και μετά τον π. Ρωμανίδη.

Αιωνία η μνήμη του † 

Περιεχόμενα:

• Πρόλογος
• π. Ιωάννης Ρωμανίδης, η ζωή του
• Η ζωή του
• Το έργο του
• Εποχή προ και μετά Ρωμανίδη
• Τί επανέφερε στον ακαδημαϊκό θεολογικό χώρο
• Οι ετερόδοξοι
• Βιβλιογραφία

★ Βίντεο: Ομιλεί ο ίδιος ο καθηγητής π.Ιωάννης Ρωμανίδης σε μάθημά του στους φοιτητές της θεολογικής σχολής με θέμα «Φράγκοι - Ρωμιοί και παιδεία» το 1984.

Ορθόδοξη Χριστιανική ανθρωπολογία και Νεωτερική Ανθρωπολογία

1ο Μέρος:Ορθόδοξη Χριστιανική ανθρωπολογία και Νεωτερική Ανθρωπολογία

2ο Μέρος: Οι έννοιες του νου και των αισθήσεων

Διάλεξη με θέμα: Ορθόδοξη Χριστιανική ανθρωπολογία και Νεωτερική ανθρωπολογία

Το Άρδην διοργάνωσε διάλεξη τη Τετάρτη 3 Μαΐου 2017 στις 7 μ.μ. με θέμα 

«Ορθόδοξη Χριστιανική ανθρωπολογία και Νεωτερική ανθρωπολογία: συγκλίσεις και αποκλίσεις».

Ομιλητής ήταν ο π. Αθανάσιος Παραβάντσος (Θεολόγος, Ψυχοθεραπευτής και πτυχιούχος Οικονομικών Επιστημών).

Η συζήτηση θα πραγματοποιήθηκε στον Εναλλακτικό Πολυχώρο πολιτικής και πολιτισμού του Άρδην στη Θεσσαλονίκη.

Σύντομο βιογραφικό του Αρχιμανδρίτη Αθανασίου Παραβάντσου

Ο Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Παραβάντσος γεννήθηκε, μεγάλωσε και μορφώθηκε στή γεννέτηρά του Θεσσαλονίκη. Έλαβε πρώτα το πτυχίο των Οικονομικών Επιστημών από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και αργότερα απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο στη Συστηματική Θεολογία από το ΑΠΘ. Μεταξύ 1998-2002 εκπαιδεύτηκε επαγγελματικά στην ψυχοθεραπεία στό Πανεπιστήμιο του Τορόντο, στον Καναδά, με έμφαση στην ψυχαναλυτική Ψυχολογία του Εαυτού. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1992.

Διαπλοκή αμαρτίας και ψυχασθένειας κατά την ορθόδοξη θεολογία (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

 

Έχοντας δει τις βασικότερες θέσεις του Καθηγητή Ιω. Κορναράκη για τον τρόπο που η ψυχανάλυση μπορεί θαυμάσια να συνδυαστεί με την θεολογία, και να βοηθήσει στην κατανόηση δύσκολων θεολογικών προβλημάτων, θα προσπαθήσουμε τώρα να εκθέσουμε, κατά το δυνατόν, την σχετική διδασκαλία του π. Συμεών Κραγιοπούλου (σημειωτέον ότι ο π. Συμεών έχει γράψει ολόκληρο βιβλίο όπου σχολιάζει τα πορίσματα του εν λόγω καθηγητή)[1]. Η διαφορά με τον ακαδημαϊκό θεολόγο είναι ότι ο π. Κραγιόπουλος, όντας ποιμένας, προχωρεί σε μια φιλοκαλική εμβάθυνση όλων αυτών των θεμάτων, πάντα έχοντας υπόψη του τις βασικές προκείμενες της θεολογίας. Ωστόσο, πρέπει να πούμε ότι προτιμήσαμε να εμμείνουμε όχι τόσο στο ζήτημα της ένοχης (αυτό απαιτεί ξεχωριστή πραγμάτευση), όσο στον τρόπο που αλλοιώνονται οι διάφοροι ανθρώπινοι χαρακτήρες από την ψυχασθένεια, όσο και στην «θεραπεία» που η Εκκλησία προτείνει στον πιστό.

Καταρχήν, σύμφωνα με τον π. Συμεών, πραγματικά υγιής άνθρωπος είναι αυτός που έχει αληθινή αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπό του. Η αληθής αγάπη είναι αυτή, και μόνον αυτή, που βοηθά το άτομο να προοδεύσει πνευματικά, αλλά και να μην απολέσει την ψυχική του ισορροπία. Και μάλιστα υπάρχει ένας βαθύς θεολογικός λόγος γι’ αυτό: όπως ο Θεός είναι ένας κατά τη φύση, αλλά Τρία Πρόσωπα, παρομοίως και ο άνθρωπος είναι και αυτός πολλά πρόσωπα (υπάρχει δηλαδή ένας εικονισμός της «τριαδικότητας του Θεού»). «Μέσα στη ριζά της υπάρξεώς μας είναι και οι άλλοι».[2] Οι αρρωστημένες καταστάσεις αρχίζουν ακριβώς όταν κανείς δεν διαθέτει ακριβώς την πνευματική, και όχι απλά συναισθηματική («ψυχική» κατά την βιβλική ορολογία) αγάπη, η οποία, στο βάθος της, είναι κίβδηλη. 

Νίκος Ξυδάκης - Χριστιανική Παράδοση και Νεοελληνικός Πολιτισμός

Ο  τεχνοκριτικός, δημοσιογράφος και βουλευτής Νίκος Ξυδάκης, σε μια εξομολογητική συζήτηση με τον π. Ευάγγελο Γκανά, μιλά όχι μόνο για τα γεγονότα και τους ανθρώπους  που  επηρέασαν τη ζωή και το έργο του αλλά και για τη σχέση του με την ορθόδοξη στάση ζωής όπως και με τη νεοελληνική τέχνη.

 

Προσδιορίζει το προσωπικό του στίγμα («φανερώθηκα μέσα στην ζώσα ελληνική Παράδοση») αναφέρεται στο  χαμένο κέντρο της γενιάς του και την απουσία οράματος, ενώ προχωρά – μεταξύ άλλων – σε μια αντίστιξη της Ευρώπης των καλλιτεχνών και του πνεύματος προς την ευρώπη των πολιτικών-τεχνοκρατικών ελίτ.

Ήταν η δεύτερη από τις τέσσερις συναντήσεις με τον γενικό τίτλο «Χριστιανική Παράδοση και Νεοελληνικός Πολιτισμός» που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2017 στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Μνήμη νεομάρτυρα Αλέξανδρου Σμορέλ: «O χιτλερικός αθεϊσμός και οι Xριστιανοί αγωνιστές του Λευκού Pόδου»

Πέρυσι στις 22/05/2015, είχε πραγματοποιηθεί πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση με συνδιοργάνωση της εφημερίδας «Χριστιανικής» και της Διαβαλκανικής Ομοσπονδίας Ορθόδοξων Νεολαιών για τον αγ. Αλέξανδρο Σμορέλ και την χριστιανική αντιναζιστική οργάνωση «Λευκό Ρόδο», την κάλυψη της οποίας είχαμε αναδημοσιεύσει από αυτό το ιστολόγιο. Σήμερα, λιγάκι μεθεόρτια και με αφορμή την μνήμη του νεομάρτυρα αγ. Αλέξανδρου Σμορέλ, αναδημοσιεύουμε μια από τις τρεις εισηγήσεις της εκδήλωσης εκείνης. Η εισήγηση αυτή είχε δημοσιευτεί στο φύλλο 942 της εφημερίδας «Χριστιανική».

H πολύ γνωστή Γαλλίδα συγγραφέας Σιμόν ντε Mπωβουάρ(δια βίου σύντροφος του υπαρξιστή φιλόσοφου Zαν-Πωλ Σαρτρ) είχε γράψει κάποτε το εξής περί Θεού: «Tο αν υπάρχει ένας Θεός στο βάθος του ουρανού, αυτό δεν απασχολεί τον άνθρωπο».
Eπίσης, είχε γράψει και τα παρακάτω σε βιβλίο της που εξεδόθη το 1974 («H σκέψη της δεξιάς σήμερα»): «Σήμερα ακόμα υπάρχει μια χριστιανική σκέψη, η οποία δηλώνει ότι προέρχεται από το Θεό, ενώ στόχο έχει να δικαιώσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από τον άνθρωπο. (…) Όμως ο Xριστιανισμός έγινε μια διφορούμενη διδασκαλία: θεωρώντας ότι κάθε άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού, ορισμένοι Xριστιανοί ρίχνουν το βάρος στην αξιοπρέπεια καθενός και στη βασική ισότητα όλων· αρνούνται ότι ο Θεός αποτελεί ιδιοκτησία των ισχυρών αυτού του κόσμου».
Aυτοί οι τελευταίοι Xριστιανοί που αναφέρονται στο ρητό αυτό ήταν ακριβώς και τα παιδιά του «Λευκού Pόδου» και συγκεκριμένα ο νεομάρτυρας και «το πάθος φέρων» (passion-bearer, όπως ονομάστηκε από την Pωσική Oρθόδοξη Eκκλησία) άγ. Aλέξανδρος Σμορέλ.

H Ορθοδοξία στην Κούβα-«Θέλω η Κούβα να γίνει το προπύργιο της Ορθοδοξίας στην Λατινική Αμερική»

…τάδε έφη Φιντέλ Κάστρο, κομμουνιστής ηγέτης της Κούβας (2004).

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη θεολογία, η Εκκλησία δεν επιζητεί την εύνοια της εκάστοτε πολιτικής αρχής. Αντιθέτως, στην ιστορία πολύ συχνά οι Ορθόδοξοι χριστιανοί υπέστησαν σκληρούς διωγμούς λόγω ανυπακοής στην εξουσία, στάση την οποία υπαγόρευε η πίστη τους και η αγάπη προς τον Χριστό. Η Ορθόδοξη Εκκλησία διασώζει ατόφια την αλήθεια του Ευαγγελίου και προσφέρει ελεύθερα το μεταμορφωτικό, ζωντανό βίωμα του Χριστού που θεραπεύει ψυχικά και λυτρώνει υπαρξιακά τον κάθε άνθρωπο.

Η κυβέρνηση της Κούβας όχι μόνο οικοδόμησε και δώρησε το 2004 ναό βυζαντινής τεχνοτροπίας στο κέντρο της πρωτεύουσας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά συμβάλλει ενεργά στην δημιουργία Ορθοδόξου σεμιναρίου, δηλαδή ιερατικής και θεολογικής σχολής, για όλη την Λατινική Αμερική. Τα γεγονότα αυτά κομίζουν ένα μήνυμα με πολλαπλούς παραλήπτες. Ας ακούσουμε την σχετική μαρτυρία του Μητροπολίτη Μεξικού και Κεντρικής Αμερικής κ. Αθηναγόρα από την ραδιοφωνική εκπομπή Αφιερώματα.

Ακούστε ΕΔΩ

π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ: Θεολόγος και Τραγωδός

Δημήτρης Γ. Ιωάννου

Ο πατήρ Γεώργιος Φλωρόφσκυ υπήρξε αναμφισβήτητα ένας από τους μεγαλύτερους, αν όχι ο μεγαλύτερος, ορθόδοξος θεολόγος τους 20ου αιώνα, ο οποίος μάλιστα βρίσκεται πίσω από την λεγομένη «νεοπατερική αναγέννηση» των τελευταίων δεκαετιών. Στο έργο του κυριαρχεί βαθύς στοχασμός και μια αίσθηση δραματικότητας της ανθρώπινης ύπαρξης και ιστορίας, η οποία και συνιστά μια εντελώς ιδιαίτερη- πάντα πιστή στην παράδοση- ερμηνεία του δόγματος. Όπως άλλωστε ο ίδιος διευκρινίζει, η θεολογία ξεπερνά το δόγμα, με την έννοια ότι αυτό εκπηγάζει από την πρώτη. Η θεολογία αποτελεί έναν αγιοπνευματικό, αλλά μαζί και καρδιακό-διανοητικό ορίζοντα, από τον οποίο τροφοδοτείται το δόγμα, και βαθμιαία αυτό διατυπώνεται ή συμπληρώνεται. Η θεολογία εμπεριέχει ένα βαθύ πνευματικό όραμα για τον άνθρωπο, και αυτό πρωτίστως προσπάθησε να συλλάβει ο π. Φλωρόφσκυ, μεταφράζοντας σε σύγχρονη γλώσσα την πατερική σκέψη.

Θα προσπαθήσουμε να μιλήσουμε γι’ αυτό το θεολογικό όραμα, εμμένοντας μάλιστα στην φιλοσοφική του διάσταση, δίνοντας παράλληλα έμφαση και σε αυτό που ονομάσαμε δραματικό χαρακτήρα της στοχαστικής του σύνθεσης. Ο ρώσος θεολόγος λοιπόν τονίζει ιδιαιτέρως το γεγονός ότι ο κόσμος, κατά την ορθόδοξη παράδοση, προήλθε από το «μηδέν», κάτι το οποίο, όπως είναι κατανοητό, προσδίδει μία «τραγικότητα» στην όλη υπόσταση της Δημιουργίας (σημειωτέον ότι πχ στον Χάιντεγκερ, το «μηδέν» είναι μια πραγματικότητα παράλληλη, δίπλα στον κόσμο, και όχι κάτι «εκ» του οποίου προήλθε ο κόσμος). Η κτίση έτσι αποτελεί το προϊόν όχι μιας αλλαγής, αλλά μιας «αλλοίωσης» (επίσης δραματικής έννοιας, καθώς εμπεριέχει το στοιχείο της «τρωτότητας»). Γεννημένη από το μηδέν, η Κτίση απειλείται από αυτό: κινδυνεύει διαρκώς να καταποθεί. Ως εκ τούτου, είναι ευάλωτη, εύθραυστη, τρωτή. Αυτή η τραγικότητα τώρα εντείνεται, αν σκεφτούμε ότι η Κτίση είναι επίσης προϊόν μιας «κλήσεως»: ο Θεός, που εξουσιάζει και το μηδέν [1] (κάτι αδιανόητο στον Χάιντεγκερ), μίλησε σε αυτό, και το υπέταξε, αναγκάζοντάς το να συσταλεί και να «φανεί» (θαυμάσια ποιητική εικόνα του κόσμου ως «φωτός», αέρινης, διαυγούς παρουσίας) ο κόσμος.
Περαιτέρω, πρέπει να ακριβολογήσουμε ότι ο κόσμος άρχισε, ξεκίνησε. Αυτό τυγχάνει σήμερα να είναι αξίωμα και της σύγχρονης Φυσικής, που μιλά για «Μεγάλη Έκρηξη», αλλά τούτο δεν ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον π. Φλωρόφσκυ. Η υπαρξιστική-οντολογική του φιλοσοφία έχει υπόψη κυρίως το γεγονός ότι εμείς οι άνθρωποι, που είμαστε πάντα δέσμιοι ενός εκάστοτε υπαρξιακού-βιωματικού  «νυν», χρειαζόμαστε την έννοια μιας αφόρμησης. Ειδάλλως, η πορεία μας στον χρόνο θα ήταν ατελεύτητη, με αρνητική έννοια, δεν θα υπήρχε δηλαδή πραγματική «συνέχεια», αλληλουχία γεγονότων. Δίχως την έννοια της αφόρμησης, δεν θα μπορούσαμε να σχηματίσουμε μήτε την έννοια του παρελθόντος –η οποία σημειωτέον για την σύγχρονη φυσική, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες, δεν έχει ακόμη νόημα.

Ο πλησίον

Σπύρος Καρύδης

Με αφορμή την ανάγνωση του βιβλίου του ιταλού ψυχαναλυτή Luigi Zoja, Ο θάνατος του πλησίον, εκδόσεις Ίταμος, Αθήνα 2011.

Η εντολή

Αγάπα τον Θεό και τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου, είναι η διπλή εντολή πάνω στην οποία στηρίζεται η χριστιανική κοινωνία. Στην Παλαιά Διαθήκη η εντολή αφορούσε τους πιστούς του Γιαχβέ, όχι τους άλλους λαούς. Ο νεωτερισμός του χριστιανισμού ήταν ότι μετέτρεψε σε πλησίον τον καθένα, πάντα όμως μέσα στα όρια της σημασία της λέξης «πλησίον» που σημαίνει ακριβώς το πρόσωπο που βλέπεις, αισθάνεσαι, μπορείς να αγγίξεις. Για αιώνες ο ιουδαιοχριστιανικός κόσμος στηρίχθηκε πάνω σε αυτούς τους δύο πυλώνες.

Στο τέλος του 19ου αιώνα ο Νίτσε ανήγγειλε τον θάνατο του Θεού, τονίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι «ο Θεός δεν ήταν πλέον αναγκαίος για την εξήγηση των κοινωνικών, οικογενειακών και πολιτικών σχέσεων, για τις εκφράσεις της τέχνης και της γνώσης, δηλαδή για τη ζωή». Πράγματι, τον 20ό και τον 21ο αιώνα αδυνατούμε να περιγράψουμε μια κοινωνία χωρίς να μιλήσουμε για οικονομία, αντίθετα μπορούμε να εξηγήσουμε την ίδια κοινωνία χωρίς να κάνουμε αναδρομή σε Θεό και πλησίον. Με το πέρασμα από τον 20ό στον 21ο αιώνα, ο Zoja θεωρεί πως έπεσε και ο δεύτερος πυλώνας της εντολής. Παλιότερα η γειτνίαση των ανθρώπων ήταν ουσιαστική. Τώρα δεσπόζει η απόσταση, η έμμεση σχέση. Η διεύρυνση των διαστάσεων του κόσμου μας κατέστησε όλο και πιο προβληματικό το να γνωρίζει κανείς ποιος είναι πραγματικά ο πλησίον. Ο άνθρωπος αισθάνεται όλο και περισσότερο τριγυρισμένος από ξένους. Με τον τρόπο αυτό η εντολή κενώνεται, αφού δεν υπάρχει πλέον κανένας «πλησίον» να αγαπήσουμε. Κατά τον Zoja, μετά τον θάνατο του Θεού, ο θάνατος του πλησίον είναι η εξαφάνιση της δεύτερης θεμελιώδους σχέσης του ανθρώπου. Ο άνθρωπος πέφτει σε θεμελιώδη μοναξιά. Είναι ένα ορφανό χωρίς προηγούμενο στην ιστορία: κάθετα –πέθανε ο ουράνιος γεννήτοράς του- και οριζόντια, πέθανε εκείνος που ήταν κοντά του. Είναι ορφανός, όπου και αν στρέψει το βλέμμα.

O Ελληνισμός και η εποχή

Γιώργος Θεοτοκάς

Ποιο μέλλον ξανοίγεται άραγε, για τον Ελληνισμό μέσα στις νέες μορφές που παίρνει η «εν κινήσει» κοινωνία του βιομηχανικού πολιτισμού; Πολλές προβλέψεις διατυπώνονται και πολλές ανησυχίες εκφράζονται κάθε τόσο για τη μοίρα που μας περιμένει, εμάς ή τους απογόνους μας. Εκείνο που καταλαβαίνουμε είναι ότι ο κόσμος, τόσο από τη δυτική όσο και από την ανατολική του πλευρά, μπαίνει ή μάλλον μπήκε ήδη σε μία περίοδο ευρύτατα κοσμοπολιτική, όπου θα κυκλοφορούν και θα συναντιούνται ολοένα οι λαοί, οι γλώσσες, οι ιδέες, οι παραδόσεις, οι εθνικοί χαρακτήρες. Καθώς είπα και άλλοτε, από τα κλειστά Κράτη των πατέρων μας και από τους εθνικιστικούς πολέμους, πηγαίνουμε τώρα προς ένα είδος ελληνιστικής κοινωνίας. Μέσα στο περιβάλλον αυτό, οι Ελληνες θα πρέπει να ζήσουν, να δράσουν, να προκόψουν. Να μην αφήσουν τη δειλία, και την αβουλία να τους παραλύσουν, αλλά να προσαρμοστούν με γενναιότητα στις νέες συνθήκες της ζωής. Αυτό, άλλωστε, προσπαθούν να κάμουν με την συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, τη λεγόμενη Κοινή Αγορά.

Όμως το ζήτημα δεν είναι μόνο να καταφέρουν να σταθούν στα νέα διεθνή πλαίσια και να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο, αλλά χρωστούν και να διατηρήσουν και την προσωπικότητά τους, την εθνική τους ιδιομορφία, την ξεχωριστή και ανεκτίμητη πνευματικότητα που διαμόρφωσαν οι αιώνες της ελληνικής ιστορίας. Το χρωστούν και στον εαυτό τους και στους άλλους, γιατί, χωρίς την προσωπικότητά τους, ούτε αξιοπρέπεια θα μπορέσουν να κρατήσουν ούτε τίποτα το αξιόλογο και το σεβαστό θα έχουν να προσφέρουν στον αυριανό κόσμο. Θα καταντήσουν μάζα χωρίς χαρακτήρα και χωρίς ενδιαφέρον, ανθρώπινο υλικό ενός κόσμου που θα τους αγνοεί και θα κοιτάζει την Ελλάδα μονάχα σαν θέμα τουριστικό.

Από τη μία μεριά να προσαρμοστούμε στην εξέλιξη της τεχνικής και στις σύγχρονες οργανωτικές ανάγκες, από την άλλη να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε την πνευματική μας υπόσταση: μεγάλα και δύσκολα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με την ίδια ένταση. Το πρώτο δεν είναι εδώ ο χώρος για να συζητηθεί και δεν είμαστε και οι αρμόδιοι να προτείνουμε τις λύσεις του. Το δεύτερο όμως πρέπει στο εξής, να το έχουμε συνεχώς στο νου, να μη σταματούμε να το βασανίζουμε και να βοηθούμε και τους άλλους να το συνειδητοποιήσουν.

Μεσογαίας Νικόλαος: Η Εκκλησία σήμερα βρίσκεται σε ύπουλο διωγμό

 ''Η Εκκλησία σήμερα βρίσκεται σε ύπουλο διωγμό...''
Μητρ. Μεσογαίας Νικόλαος

ΛΙΑΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

 

Α. Ὅλοι πλέον ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας πορεύεται σὲ μία θάλασσα πρωτοφανοῦς ἀσεβείας, συντονισμένης ὕβρεως, ἰσχυρῶν ἀμφισβητήσεων, ἀθεϊστικῆς μανίας, συστηματικῆς προσπάθειας ἀπόρριψης κάθε ἔννοιας μυστηρίου καὶ ἱερότητος,ὕπουλου διωγμοῦ κατὰ τῆς χριστιανικῆς πίστεως ἀποκαλυπτικοῦ διαμετρήματος, μάλιστα ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ χριστιανικὰ συστήματα. 

Ἐκτιμᾶται ὅτι σὲ λίγα χρόνια, σὲ κάποιες μεγάλες Εὐρωπαϊκὲς πόλεις, οἱ μουσουλμάνοι θὰ εἶναι περισσότεροι ἀπὸ τοὺς χριστιανούς. Τὸ πραγματικὸ ὅμως πρόβλημα δὲν εἶναι ὅτι οἱ χριστιανοὶ θὰ εἶναι λιγότεροι, ἀλλὰ ὅτι ἤδη εἶναι λιγότερο χριστιανοὶ καὶ ἀκόμη περισσότερο ὅτι οἱ μεγαλύτεροι ἐχθροὶ τοῦ χριστιανισμοῦ εἶναι οἱ ἴδιοι οἱ χριστιανοί.

 

Β. Ἐναντίον τῆς πίστεως ἔχει ἐπιστρατευθεῖ ἡ ἐπιστήμη, ἡ τεχνολογικὴ παντοδυναμία, τὰ μέσα πληροφόρησης, οἱ μηχανισμοὶ ψηφιακοῦ ἐλέγχου τῶν λεπτομερειῶν τῆς ζωῆς μας, ἡ πολιτική, ἡ κατευθυνόμενη παιδεία, ὁ ὑλιστικὸς τρόπος ζωῆς κ.λπ.

Γ. Ὁ φιλοσοφικὸς ὀρθολογισμὸς καὶ οἱ ἱστορικὲς καὶ ἀνθρωπολογικὲς ἐπιστῆμες ἐπιστρατεύονται στὸ νὰ γκρεμίσουν τὴν πίστη στὸν Θεὸ καὶ νὰ κατασυκοφαντήσουν τὴν πορεία καὶ τὸν ρόλο τῆς Ἐκκλησίας καὶ γενικότερα τοῦ χριστιανισμοῦ στὸ παρελθὸν καὶ σήμερα.

Δ. Οἱ θεωρίες περὶ τυχαιότητος στὴ γένεση τοῦ ὑλικοῦ κόσμου ἐπιδιώκουν νὰ ἐξαφανίσουν κάθε ἰδέα δημιουργικῆς ἐπεμβάσεως στὴν ἀρχὴ τοῦ σύμπαντος, ἄρα νὰ μηδενίσουν τὴν θεΐκὴ παρουσία καὶ ἀνάγκη. Τύχη εἶναι τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ στὴ διάλεκτο τῆς ἀθεΐας!

Κωστής Μοσκώφ | Πῶς γράφεται ἡ ἱστορία ; (ἀρχεῖο Ἑρτ 1983)

Κωστής Μοσκώφ 

ἀποσπασματα ἀπὸ τὴν ἐκπομπὴ Παρασκήνιο

Πῶς γράφεται ἡ ἱστορία ; (ἀρχεῖο Ἑρτ 1983)

http://www.hprt-archives.gr/V3/public...

Oχι με τη γλώσσα της θρησκείας

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι υπάρχουν δύο «τρόποι» (ή «στάσεις» ή «οπτικές») για να αντιμετωπίζει ο άνθρωπος την πραγματικότητα – να την αντιλαμβάνεται, να την κατανοεί, να την εκδέχεται. Eίναι η χρήση και η σχέση.

O τρόπος της χρήσης προτάσσει και αξιολογεί το έχειν: την ωφελιμότητα, την αποτελεσματικότητα, το δέον. Γεννάει την Hθική, ταυτίζει την ποιότητα ή τις «αξίες» με τη συμπεριφορά. O τρόπος της σχέσης προτάσσει και αξιολογεί το είναι: τη γνησιότητα ή την παραφθορά, την πληρότητα ή τη στέρηση. Γεννάει αθλήματα αυθυπέρβασης: τον έρωτα, την Tέχνη, τη μεταφυσική απορία.

O ανθρώπινος βίος, ατομικός και συλλογικός, είναι, κατά κανόνα, μια σύγκραση - μείξη των δύο «τρόπων», «στάσεων», «οπτικών». Tα ποσοστά προτεραιότητας του ενός ή του άλλου «τρόπου» (η αποκλειστικότητα μάλλον αποκλείεται) διαφοροποιούν κλιμακούμενη την ιδιαιτερότητα κάθε συλλογικής συμβίωσης, διαμορφώνουν «παραδείγματα» πολιτισμού και «επίπεδα» καλλιέργειας.

H εμπειρική παρατήρηση και η σπουδή της Iστορίας μάλλον συνηγορούν στην πιστοποίηση ότι η προτεραιότητα των απαιτήσεων χρήσης και ωφελιμότητας (άρα συμπεριφορικών αξιολογήσεων και κανονιστικών διατάξεων) διαμορφώνουν ατομοκεντρικά μοντέλα συλλογικότητας. Eνώ η προτεραιότητα αναζήτησης του αληθούς (της υπαρκτικής γνησιότητας και πληρότητας), μοντέλα κοινωνιοκεντρικών προτεραιοτήτων. H εξήγηση μοιάζει λογική: O ατομοκεντρισμός φανερώνει δέσμευση στον πρωτογονισμό των ενστικτωδών ενορμήσεων, κυρίαρχη την ανάγκη κατασφάλισης (αυτοσυντήρησης - κυριαρχίας - ηδονής) του εγωτικού υποκειμένου, άρα πρωτεύουσα τη χρησιμότητα - ωφελιμότητα. O κοινωνιοκεντρισμός, αντίθετα, δηλώνει δυναμική ελευθερίας από το ένστικτο, προτεραιότητα της αυθυπέρβασης, της μετοχής, της προσφοράς, της αμοιβαιότητας.

Φίλιππος Sherrard - Ὁ δικός μας ξένος

-Αφιέρωμα σε ένα μεγάλο ελληνιστή, ιστορικό, φιλόσοφο, θεολόγο, συγγραφέα, ποιητή, μεταφραστή.

Βυζάντιο: Eξατομίκευση ή Καθήλωση στο σύμβολο;

Δημήτρης Γ. Ιωάννου

Ένα από τα ερωτήματα που απασχολεί την σύγχρονη διανόηση είναι αν η βυζαντινή σκέψη ανακάλυψε πράγματι το «πρόσωπο», ή έμεινε, όπως λέγεται, καθηλωμένη στο σύμβολο. Πιο απλά: η πορεία που άρχισε τον Δ αιώνα προς την «εξατομίκευση», την θεωρητική δηλαδή θεμελίωση αλλά και ψυχοδυναμική κατάφαση του προσώπου στην τέχνη και την καθημερινή ζωή, ολοκληρώθηκε πραγματικά και απαρτιώθηκε ή συνέβη το αντίθετο; Και περαιτέρω: αυτό που λέμε «βυζαντινός ουμανισμός» [1] αποτελεί αυθεντικό πνευματικό κίνημα, άξιο του ονόματός του, ή έχουμε να κάνουμε με έναν βερμπαλιστικό ευφημισμό των Βυζαντινολόγων;

Τι θα μπορούσε να πει κάνεις σ’ ένα άρθρο γι’ αυτό το ζήτημα; Θα μείνουμε μόνο σε μερικές φιλοσοφικές επισημάνσεις, άμεσα συνδεδεμένες με την θεολογία, αφήνοντας στην άκρη, όπως είναι φυσικό, τα πορίσματα των τεχνοκριτικών κλπ, που μιλούν σαφώς και για ανθρωπισμό και για αναγέννηση. Υποστηρίζουμε σαφώς ότι η βυζαντινή εξατομίκευση ολοκληρώθηκε ως διανοητική και ψυχοδυναμική διαδικασία, έστω κι αν κάποιοι μας καταλογίσουν μεροληψία επί του θέματος. Θα εξηγήσουμε παρακάτω τους βασικούς φιλοσοφικο-θεολογικούς λόγους που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα.

****************

Ξεκινώ ευθύς εξαρχής με την επισήμανση ότι η βυζαντινή θεολογία και γενικότερα σκέψη γνώρισε την ακριβώς αντίθετη πορεία από αυτήν της Δύσης. Εκεί, από τον καιρό ήδη του αγίου Αυγουστίνου, με την γνωστή εμμονή του στο να περιγράφει και να αναλύει λεπτομερώς και τις παραμικρές διακυμάνσεις αυτού που λέμε «ανθρώπινος ψυχισμός», σε πλήρη συνάρτηση με την λατινική ροπή προς τον ρεαλισμό, θεμελιώνεται ένας ιδιότυπος «εμπειρισμός», επί του οποίου και ερείδεται γενικότερα ο στοχασμός. Στον καιρό του αγίου Αυγουστίνου, το παλιό (δηλαδή η ειδωλολατρία) είχε πεθάνει, το νέο όμως (δηλαδή ο χριστιανισμός) δεν είχε ακόμη θεμελιωθεί δογματικά και φιλοσοφικά, οπότε δημιουργήθηκε, τουλάχιστον για τον δυτικό ρωμαϊκό χώρο[2] ένα κενό, που ήρθε και κάλυψε ο άνθρωπος ως ον εμπειρικό, και η κατάφαση της επίγειας πραγματικότητας ως μιας δομής που παραπέμπει αναλογικώς, αλλά και ρεαλιστικώς, στην άνωθεν, θεϊκή τάξη.