Λαϊκισμός και σε χρώμα κεραμεούν!

του Μάνου Στεφανίδη

Ένα-ένα τα πρώτα βιολιά της ορχήστρας Μητσοτάκη, τα βαριά προεκλογικά του χαρτιά, τα όπλα του για να επιτύχει την εθνική σύγκλιση και το μέτρο που ως κεντρώος πολιτικός της συναίνεσης υποσχέθηκε, φαλτσάρουν επικίνδυνα. Για παράδειγμα η πολυδιαφημισμένη, δυναμική υπουργός Παιδείας, η κυρία Κεραμέως, η οποία πάντως αντί για πρακτικές πολιτικές που θα επιλύσουν τα λιμνάζοντα για χρόνια προβλήματα της παιδείας μας, επιλέγει ιδεολογικοποιημένες δηλώσεις αλλά και πράξεις βαθέος λαϊκισμού.Γιατί αν ο αριστερός λαϊκισμός του Γαβρόγλου εξίσωσε εν μία νυκτί τα πτυχία των ΤΕΙ με τα αντίστοιχα των πανεπιστημίων, ο δεξιός λαϊκισμός της Κεραμέως προχωρεί ακόμη περισσότερο εξισώνοντας τα πτυχία των ιδιωτικών κολεγίων με τα ήδη υποβαθμισμένα και αναξιόπιστα στις αγορές εργασίας, πτυχία των ΑΕΙ μας! 

Ντροπή.

Προσωπικά δεν έχω καμία αντίρρηση για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα, αρκεί να τηρηθούν όλες οι συνταγματικές προϋποθέσεις και βέβαια να εφαρμοστούν οι νόμοι. Όμως το νομοθέτημα της κ. Κεραμέως που βάζει την ιδιωτική εκπαίδευση από το παράθυρο, υπακούει σε πολύ χαμηλά ψηφοθηρικά αιτήματα. Επειδή απλώς προσφέρει σ' έναν κόσμο ζαλισμένο από την παραπληροφόρηση και την παραπαιδεία πανεπιστημιακά πτυχία μεν, χωρίς καμία αντικειμενική αξία δε. Πάρε κόσμε ακριβοπληρωμένα παλιόχαρτα δηλαδή ώστε να αυξάνεται και να πληθύνεται το προλεταριάτο ημιμαθών ή αγράμματων με δίπλωμα.

Αλλο Εορτασμός, άλλο Πανήγυρις, άλλο Οραμα (Πού είναι η Εθνική Ελλάδος;)

Καταρχήν οι εορτασμοί της Επετείου δεν θα μοιάζουν καθόλου με τις εκδηλώσεις του 2004. Τώρα η Αθήνα πρέπει να πείσει και να κερδίσει τον υπόλοιπο κόσμο.

EUROKINISSI

ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ «ΕΛΛΑΔΑ 2021»

Του Μάνου Στεφανίδη Συγγραφέα, κριτικού τέχνης και καθηγητή από την huffingtonpost.gr

Βρήκα πολύ συγκροτημένη και σοβαρή την τοποθέτηση  της κυρίας Γιάννας Δασκαλάκη Αγγελοπούλου κατά την επίσημη παρουσίαση της επιτροπής για τους εορτασμούς του 2021. Ιδιαίτερα μ′ ενδιέφερε ο στόχος του να επανασυστήσουμε την Ελλάδα στον κόσμο δηλαδή να προτείνουμε εκ νέου την πατρίδα μας στη διεθνή κοινότητα. Το κρίσιμο θέμα βέβαια είναι το πως. Και ακόμα ότι το ’21 έχει θετικές αλλά και αρνητικές πλευρές και αυτές οφείλουμε να μην τις ξεχνάμε. Όμως από όλες τις τοποθετήσεις έλειπε, φοβάμαι, η κεντρική ιδέα που θα οργανώσει και τις εκδηλώσεις αλλά και όλους, αυτούς τους πολύ σοβαρούς ανθρώπους της επιτροπής. Με άλλα λόγια θέλουμε ένα πανηγύρι απλώς, ένα πυροτέχνημα στο Παναθηναϊκό Στάδιο ή, έστω, ένα επιστημονικό συνέδριο και μία βαρυσήμαντη έκδοση ή πραγματικά ένα νέο όραμα, μια καινούργια αφετηρία που θα μας ξαναδώσει την χαμένη, την ταλαιπωρημένη περηφάνια μας έτσι ώστε το 2021 να λάμπει σαν το 1821;

Καταρχήν οι εορτασμοί της Επετείου δεν θα μοιάζουν καθόλου με τις εκδηλώσεις του 2004. Επειδή τότε η διεθνής κοινότητα ήταν υποχρεωτικά στραμμένη προς την Αθήνα ενώ τώρα η Αθήνα πρέπει να πείσει και να κερδίσει τον υπόλοιπο κόσμο. Οι εκδηλώσεις επίσης, νομίζω, πρέπει να στοχεύουν πρώτον στους νέους μας που οφείλουν και να μάθουν αλλά κυρίως να συγκινηθούν και έπειτα στην παγκόσμια κοινότητα ώστε να συνειδητοποιήσει τι σήμαινε για τον 19ο αιώνα και για την πολιτική ιστορία της Ευρώπης η εθνική μας Παλιγγενεσία. 

Πώς επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο; Προφανώς όχι μόνο μέσω συνεδρίων η εκδόσεων, αυτά αφορούν ελάχιστους αλλά μέσα από μεγάλες εκδηλώσεις, εκθέσεις,  συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις όχι μόνο εδώ αλλά κυρίως εκεί: στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στο Μόναχο, στο Λονδίνο στις πόλεις δηλαδή οι οποίες έπαιξαν ρόλο έμμεσα ή άμεσα στον αγώνα μας αλλά και για στις αγωνίες μας. Επίσης νομίζω ότι η επιτροπή είναι αρκετά μονοσήμαντη, σαφώς οι ιστορικοί ή οι κοινωνικοί επιστήμονες αλλά λείπουν οι δημιουργοί όπως λείπουν και οι συμβολικές παρουσίες του Μανώλη Γλέζου ή του Μίκη Θεοδωράκη. Και καλά με τους Φιλέλληνες, οι Έλληνες όμως; Δηλαδή μού έλειψε ένα πανεθνικό σάλπισμα που θα ένωνε τα διεστώτα και θα υπερέβαινε τους κομματικούς και ιδεολογικούς διαχωρισμούς αφού κυριαρχεί μάλλον το politically correct.

Το άγος της Εθνικής Πινακοθήκης, Ή, λέγε με Picasso!

Του Μάνου Στεφανίδη

(Εγώ μια πλάκα ήθελα να κάνω αλλά ... προκλήθηκα. Ουαί υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί)

Έγραψα:"Η Εθνική Πινακοθήκη ετοιμάζεται στο φουλ για τους εορτασμούς του 2021. Ως γνωστόν θα τιμήσει το έθνος τα 200 χρόνια της Μαρίνας Λαμπράκη Πλάκα. Χιλιόχρονη!"

Και με κατηγόρησαν για χολή και όξος.

ΥΓ. Αν σας ενοχλεί το αντιαισθητικό, ή όπως μού γράφετε το κακό χιούμορ μου, ας το σοβαρέψω. Προσωπικά έχω μάθει και να εκτίθεμαι και να αναλαμβάνω το κόστος των καταγγελιών μου. Η κ. Λαμπράκη παραμένει τριάντα χρόνια και βάλε διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ και παρότι είναι περασμένα ογδόντα, κατέχει δημόσια θέση. Αν δεν είναι παράνομο, είναι άκρως προκλητικό. Και παρότι δεν εκλέχθηκε ποτέ μέσα από ανοιχτή διαδικασία, προκήρυξη θέσης κλπ αλλά διορίστηκε απευθείας από την τότε υπουργό πολιτισμού Άννα Ψαρούδα Μπενάκη. Έκτοτε την στήριξε ο Βενιζέλος, το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ. Δημόσιες σχέσεις και μικροπολιτική κατά το ειωθός. Με τεράστια, προσωπική ευθύνη για την κλοπή των Picasso, Mondrian.

(Τα αυγά και τα καλάθια)

Του Μάνου Στεφανίδη

Παθογένεια της παιδείας ή της οικογένειας;

Στη μνήμη του Μηνά Γουναρίδη, δάσκαλου μου στην πέμπτη του 43ου Δημοτικού, πρώην Μαντουβάλου - Σερεμετάκη στα Ταμπούρια

Οι μισοί μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διαπιστώνονται και επισήμως ως λειτουργικά αναλφάβητοι. Σιγά τα νέα. Ποιός έσπασε ποτέ αυγά σ' αυτό τον τόπο; Και το πιο δυσάρεστο (τα καλάθια του τίτλου):

Έξι χρόνια στο δημοτικό και έξι σε γυμνάσιο - λύκειο με τους μαθητές να βαριούνται θανάσιμα. Να μην διασκεδάζουν. Να βρίσκονται αλλού. Ανέμπνευστοι, ανέραστοι, αδιάφοροι. Ακόμη και στην στρατιωτική εκπαίδευση οι νεοσύλλεκτοι βρίσκουν τρόπους να περνάνε καλά. Όχι όμως και στο ελληνικό σχολείο. 

Πρόκειται για ένα δράμα που οι συνεπείς εκπαιδευτικοί το ζουν καθημερινά. Επί χρόνια. Η αληθινή, υπόγεια τραγωδία του τόπου. Νέοι άνθρωποι χαμένοι πριν ακόμα δώσουν τη μάχη, χαμένα χρόνια στην κυριολεξία, λάθος προσανατολισμένοι μαθητές, κατεστραμμένοι πριν καν αρχίσουν τη ζωή τους. Με λάθος εφόδια. Ή, καλύτερα, χωρίς εφόδια. Και το χειρότερο: 

Με αδιαφορία ή και μίσος για το σχολείο. Από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο (ιδιαίτερα στο τελευταίο με τους καταθλιπτικούς, βρώμικους χώρους του λόγω ... προοδευτικού ακτιβισμού)! 

Επειδή τα παιδιά μας βαριούνται θανάσιμα. Ή, καλύτερα, μάς βαριούνται. Κι εμας και τα δωρεάν - ίσως και γι' αυτό τόσο βαρετά, κακογραμμένα και κακοσχεδιασμένα - βιβλία που τούς παρέχουμε και τα οποία δεν ανοίγουν σχεδόν ποτέ. Τόσο μαζικά και απρόσωπα βιβλία. Βιβλία που δεν θα βάλεις ποτέ στη βιβλιοθήκη αλλά θα τα πετάξεις εκδικητικά με την πρώτη ευκαιρία. Δείτε τους όγκους των βιβλίων που δίνουν σε δημοτικό και γυμνάσιο και...φρίξτε. Για τον όγκο της υποκρισίας. Ποιός, διερωτώμαι, θα σπάσει τ' αυγά της εκπαιδευτικής ιδεοληψίας και θα αξιοποιήσει τα καλάθια της νέας εποχής; Τα τάμπλετ, ας πούμε, που τόσο λατρεύουν οι πιτσιρικάδες. Που θα πει, πρέπει να πάμε στο παιδί με οδηγό τις δικές του ανάγκες κι όχι τις δικές μας ανασφάλειες. Το ίδιο και με την διδασκαλία της ιστορίας, το θαυμαστό παραμύθι του έθνους. Δηλαδή την καλλιέργεια της φιλοπατρίας αλλά και την καταπολέμηση της εθνικιστικής μειονεξίας. 

Πατρίδα, μητέρα, μητριά

Μάνος Σ. Στεφανίδης

Πατρίδα, μητέρα, μητριά

"Η μοναξιά μας έχει κάτι από το μεγαλείο της μοναξιάς των πλανητών. Και το πένθος μας κάτι από την σποδό των άστρων".

Μ.Σ

Ελλάδα, η χώρα των παλίμπαιδων, των δια βίου νηπίων όπως ο υπογραφόμενος αλλά και της αφόρητης γεροντοκρατίας. 

Ας αναρωτηθούμε, λόγου χάρη, πόσες είναι οι οργανικές κι οι ανόργανες θέσεις της κ. Αρβελέρ ακόμη και σήμερα; Δεν θα το εξιχνιάσουμε ποτέ. Είναι ταμπού όπως και η ηλικία της Μαρίνας Λαμπράκη Πλάκα.

Όμως ξέρουμε πως κοντά μισό εκατομμύριο νέοι επιστήμονες έχουν εγκαταλείψει την χώρα. Κι ότι εκατοντάδες ιστορικοί τέχνης, μουσειολόγοι ή θεωρητικοί του πολιτισμού είναι χωρίς δουλειά. 

Ενώ ο απαράδεκτος Γαβρόγλου έβαλε απ'το παράθυρο στα ΑΕΙ όσους δεν είχαν τα κότσια να μπουν από την πόρτα. Δηλαδή με ανοιχτές, ακαδημαϊκές διαδικασίες κι όχι ως ΕΔΙΠ, δηλαδή τσάτσοι καθηγητών με νοοτροπία φεουδάρχη. Τί θα κάνει σχετικά η Ν.Δ; Αναμένω. Πάντως είναι ντροπή πως ένα τέτοιο διάταγμα - έκτρωμα το κατάπιαν αμάσητο δεξιοί, αριστεροί, προοδευτικοί κλπ. καθηγητές των ΑΕΙ μας.

Κατά τα άλλα είμαστε όλοι ανανεωτές, αριστεροί, φιλονε-ιστές, φιλοπάτριδες, καλοί πολίτες ... Και δεν ντρεπόμαστε. 

Η Ελλάδα δεν σκοτώνει τα παιδιά της, τα τρώει κιόλας.

ΥΓ.1 Είναι γελοίο η αριστερά να δίνει μάχες οπισθοφυλακής για το ξεθυμασμένο άσυλο. Αλλά και οι της Ν.Δ δεν έχουν διόλου πολιτικό ή έστω πολιτικάντικο ένστικτο;

Γιατί δεν λένε πως δεν πρόκειται για κατάργηση του Ασύλου αλλά για ουσιαστική του αποκατάσταση, προάσπιση, αναβάθμιση, ουσιαστικοποίηση κλπ. ώστε να απομονώσει η ακαδημαϊκή κοινότητα όσους το καταστρατηγούν ή το βιάζουν. Τόσα απλά!

ΥΓ.2 Νύχτα που κατεβαίνει στον βράχο του Αγίου Ρωμανού ενώ ακόμη κρατάει το φως του ηλιοβασιλέματος κι ένα φεγγάρι μόλις αχνοφαίνεται. Θέλει να μεγαλώσει κόβοντας τον ουρανό σε μικρά κομμάτια. Λίγο ακόμα, λίγο σκύβοντας θα ξεπλύνει το αργυρό δρεπάνι του στο πέλαγο. Τα σύννεφα στο βάθος πάλι καίγονται εις μάτην. Ή έτσι νομίζουν οι αθώοι και οι απονήρευτοι.

...Μια λέξη μόνο η Πανσέληνος. Έλαμπε όμως τόσο όταν την συλλάβιζες...

Του Μάνου Σ. Στεφανίδη

Σκέψεις που κάνω όταν το φεγγάρι γεμίζει

...Μια λέξη μόνο η Πανσέληνος. Έλαμπε όμως τόσο όταν την συλλάβιζες...

Ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα αυτιστικό, εγωτικό, ανασφαλές. 

Ερωτευόμαστε τον πλειοδότη του εαυτού μας. Αυτόν που μας έπεισε πως μας θέλει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Με κόλπα και γητειές.

Κατ' ουσίαν ερωτευόμαστε κατοπτρικά το είδωλο μας. Ο φόβος της μοναξιάς είναι συχνά πολύ κακός σύμβουλος.

Αντίθετα, η αγάπη είναι δοτική, ταπεινή, ανεξίκακη, απροκάλυπτη, αθώα. Αυτή είναι η τυφλή, η θεότυφλη κι όχι ο έρως. 

Εκείνος και βλέπει και ακούει και αγγίζει και θυμάται. Προπαντός θυμάται. Ζηλότυπα, εμμονικά, εκδικητικά. Κι είναι έτοιμος να τιμωρήσει τον ερώμενο με την παραμικρή αφορμή. 

Η αγάπη αντίθετα υπομένει, συγχωρεί, μακροθυμεί, αρκείται στα ελάχιστα και δεν ζητάει τίποτα ενώ συχνά δίνει τα πάντα. 

Ο έρωτας είναι το εύκολο συναίσθημα της νεότητας, η αγάπη το κέρδος της ωρίμανσης. Ο έρωτας είναι ιστορία που αρχίζει την Άνοιξη και τελειώνει το Φθινόπωρο. Η αγάπη είναι το αειθαλές που βλασταίνει σε κάθε εποχή. Ο έρωτας είναι θνησιγενής, η αγάπη όμως παραμένει αθάνατη ακόμη και στις πιο οδυνηρές συνθήκες θνητότητας. 

Η αγάπη, τέλος, είναι εκείνο το τρυφερό αιλουροειδές που χωράει συσπειρωμένο ανάμεσα στο τίποτε και στα πάντα. Που κατοικεί στα ελάχιστα πράγματα, πολύ συχνά στην πίσω πλευρά των πραγμάτων και τούς δίνει καινούργιο περιεχόμενο. Η αγάπη είναι η βάτος η καιομένη αλλά μη κατακαιομένη. Είναι η πέτρα της αληθείας. Αν υποθέσουμε ότι υπάρχει κάποια αλήθεια ...

ΥΓ. Ο έρωτας είναι η Πανσέληνος. Έρχεται, λάμπει, τρελαίνει, μαγεύει και σβήνει. Η αγάπη είναι ο ανέσπερος ουρανός. Βρίσκεται εκεί, πάντα στη θέση του, προστατευτικός και απέραντος ακόμη κι όταν τον σκεπάζουν τα πιο βαριά σύννεφα.

ΥΓ 2 .Μαστό ασημένιο χτες ξεγύμνωσε η Νύχτα. Στήθος ολοστρόγγυλο, πανσέληνος πόθος. Χρυσό το σπέρμα του Ουρανού στο πέλαγος για χάρη της. Ακόμη και για τα υπερφυά όμως η ηδονή είναι εφήμερη. Μόνη αιωνιότητα η ανάμνηση της.

Προσοχή, πολιτικό μήνυμα

Του Μάνου Στεφανίδη

Σήμερα είναι η αποφράδα ημέρα του μοιραίου δημοψηφίσματος. Του όχι που έγινε ναι. Των δακρύων της Περιστέρας (λες κι εμείς οι υπόλοιποι δεν κλαίμε. Χρόνια τώρα). Του πολιτικού "ρεαλισμού" που δημιούργησε τον διεθνή νεολογισμό "kolotoumpa". Η εθνική μας ταπείνωση.

Σε δύο μέρες ψηφίζουμε. Μακριά από εμένα η όποια καθοδήγηση. Ας ψηφίσει ο καθένας κατά την τιμή, την συνείδηση του, τις ανάγκες του. Εξ άλλου αυτό ήθελε κι ο Μαρξ. Ο οποίος μάλιστα δεν δήλωνε μαρξιστής! Ας ψηφίσει ο καθένας χωρίς να ξεχάσει τίποτα και χωρίς να συγχωρήσει κανέναν. Ας ψηφίσει, έστω, βουλώνοντας τη μύτη του. Ας ψηφίσει πέρα από κόμματα, τα πιο κατάλληλα, τα πιο ενημερωμένα, τα πιο αδιάφθορα πρόσωπα. Μακριά από σταρηλίκια και μόδες. Από τις αναγνωρίσιμες βεντέτες της μικρής οθόνης. Ας περιορίσουμε όσο γίνεται, την ολέθρια επίδραση της τηλεόρασης στον πολιτικό βίο και την αισθητική μας. Η δημοκρατία μας είναι εν πολλοίς φαλκιδευμένη, προαποφασισμένη, δεσμευμένη για 99 χρόνια (!) ένα είδος τηλεκοινοβουλευτισμού υπό επιτροπεία. Η ντροπή δηλαδή της πολιτικής. 

Κανόνας: Δεν ψηφίζουμε πρώην και νυν δημοσιογράφους επειδή η θέση τους είναι απέναντι και όχι επί της εξουσίας. Ο ρόλος τους δεν είναι στο κοινοβούλιο αλλά στο μετερίζι που το ελέγχει. Ψηφίζουμε, τέλος, για τα παιδιά μας. Για το υπονομευμένο μέλλον τους. Τα οποία ενώ δεν φταίνε, θα κληρονομήσουν μιαν καταπτοημένη, καταχρεωμένη πατρίδα. Ψηφίζουμε εγγράμματους, ψηφίζουμε και με αισθητικά κριτήρια, ψηφίζουμε κόμματα που έχουν, έστω, ψελλίσει κάτι ουσιώδες για τον πολιτισμό και την παιδεία. Έξω από σπέκουλες και λαϊκισμούς. Ψηφίζουμε χωρίς παρωπίδες, διχαστικά αδιέξοδα και μπαγιάτικα συνθήματα. Χωρίς ψευδοεπαναστατικές αυταπάτες. Αυτές οι εκλογές είναι, φευ, μια διαδικασία μειωμένων προσδοκιών με κυρίαρχο το μη χείρον, βέλτιστον.

Και το κυριότερο: Ψηφίζουμε! Δεν απέχουμε.

Εικαστικά, έτος μηδέν;

Εξ αφορμής του συνεχιζόμενου φιάσκου της Άρτ Αθήνα

Του Μάνου Στεφανίδη

Δεν μου αρέσει να γίνομαι μάντης κακών αλλά νομίζω πως διανύουμε το έτος μηδέν των εικαστικών μας πραγμάτων. Ποτέ άλλοτε, πλην της χούντας, δεν θυμάμαι τέτοια παρακμή σε θεσμικό επίπεδο, κρατικό ή ιδιωτικό. Αφορμή για την σημερινή ιερεμιάδα αποτελεί η καθίζηση, μετά από τόσα χρόνια εντυπωσιακής παρουσίας, της Αρτ Αθήνα η οποία φέτος διανύει την χείριστη οργανωτικά και επικοινωνιακά φάση της, με το μέλλον της να διαγράφεται είτε δυσοίωνο είτε ανύπαρκτο. Η ακατανόητη όσο και άδικη απομάκρυνση του Αλέξη Κανιάρη από την οργανωτική διεύθυνση της Άρτ Αθήνα ήταν η απαρχή των μυρίων κακών που επακολούθησαν. Ο Κανιάρης συκοφαντήθηκε σκαιά, οδηγήθηκε στα δικαστήρια, κι ενώ η δικαιοσύνη τον αποκατέστησε πανηγυρικά ούτε οι επικεφαλής του ΠΣΑΤ ζήτησαν συγγνώμη, ούτε οι ελληνικές γκαλερί άλλαξαν πολιτική και νοοτροπία. Τούτων δοθέντων τα χειρότερα έπονται.

‌ Επειδή, ποτέ άλλοτε η ανυπαρξία των θεσμών αλλά και η έντονη κρίση όλων των παραμέτρων που συγκροτούν όσα ονομάζουμε εικαστική κοινότητα - δηλαδή η αγορά και οι σχολές τέχνης, οι συλλέκτες, τα μουσεία, η επίσημη, πολιτιστική πολιτική κλπ. - δεν έχουν να επιδείξουν τόσο αρνητικές επιδόσεις. Μόλις το 1987(!) έγινε η τελευταία Πανελλήνια, Εικαστική Έκθεση, η λεγόμενη Πανελλήνια της Μελίνας, δηλαδή πριν από 32 ολόκληρα χρόνια, και έκτοτε άκρα του τάφου σιωπή από πλευράς κρατικής οργάνωσης μιας αντιπροσωπευτικής πανελλήνιας, εικαστικής έκθεσης... Την θέση της πήραν οι ιδιωτικές γκαλερί μέσω του επιτυχημένου θεσμού Αρτ Αθήνα για να φθάσουμε σταδιακά στη σημερινή διάλυση.

Η πρώτη Πανελλήνια, υπενθυμίζω, οργανώθηκε το 1938 στο Ζάππειο και έκτοτε παρουσιαζόταν κανονικά κάθε δύο χρόνια με το κράτος να είναι παρόν και το υπουργείο Παιδείας να προβαίνει σε στοχευμένες, αναλογικά, αγορές. Αργότερα το αντικατέστησε το Υπουργείο Πολιτισμού ενώ η Εθνική Πινακοθήκη, ήδη από την δεκαετία του '70, διέθετε κάθε χρόνο ένα σημαντικό ποσόν από τον προϋπολογισμό της για να αγοράζει έργα πρωτοεμφανιζόμενων ή και καταξιωμένων καλλιτεχνών ώστε να εμπλουτίζει τις συλλογές της. Πρωταθλητής των αγοραστικών επιδόσεων εκείνη την εποχή, ήταν ο αείμνηστος διευθυντής της Δημήτρης Παπαστάμου. Ο οποίος αγόραζε μάλιστα από τις γκαλερί και σπάνια από συλλογές ή από εργαστήρια ακριβώς για να τονώνει αλλά και τρόπον τινά να ρυθμίζει την αγορά τέχνης. Το καθεστώς αυτό λειτουργούσε απολύτως θετικά, παρά τα - αναπόφευκτα - μικροσκάνδαλα τα οποία γνωρίζουν οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ του Κολωνακίου - προς τους συλλέκτες οι οποίοι διέθεταν έτσι ένα grosso modo επίσημο μέτρο σύγκρισης. Παράλληλα αγόραζαν και οι Τράπεζες με επικεφαλής την Εθνική, την Τράπεζα της Ελλάδος αλλά και την Αγροτική, την Πίστεως κλπ.

Ο καθρέφτης

Ο καθρέφτης

Μάνος Στεφανίδης

Κοιτάζομαι προσεχτικά στον καθρέφτη
και βλέπω το πρόσωπο του πατέρα μου.
Τι κάνεις εδώ; τον ρωτάω. Δεν πέθανες;
Εσύ πέθανες, μου απαντάει...
                                                      1/5/15

Η αιώνια εφηβεία των νεκρών

Οι ζωντανοί γερνάνε μέρα με τη μέρα
κουβαλώντας τον χρόνο που τελειώνει 
κατάσαρκα σαν πληγή βαθιά.
Οι νεκροί υπάρχουν διαρκώς νέοι,
δεν φοβούνται μην γεράσουν,
οι ρυτίδες τους εξαφανίστηκαν,
η ηλικία τους μηδενίστηκε.
Μέσα στο διάφανο φως και τη σιωπή,
δεν φοβούνται τίποτε πια.
Η αιώνια εφηβεία των νεκρών.

ΥΓ. Από το βιβλίο "Τραγούδια για το Πένθος".

Μάνος Σ. Στεφανίδης: Ψηφίζουμε Καραμπελιά επειδή εγγυάται εν τοις πράγμασιν την υπέρβαση του έωλου διδύμου δεξιά αριστερά.

 

 Η αναβίωση ενός εμφυλιακού κλίματος τίποτα δεν προσφέρει σήμερα στη χώρα. Απλώς δίνει άλλοθι στους πονηρούς και τους ανίκανους. Για μένα ο Καραμπελιάς είναι το συμβολικό πρόσωπο που συνδυάζει παιδεία, αριστερή, κινηματική συνείδηση και πατρίδα. Όσο για την πάλη των τάξεων, τη ζω από παιδί στο πετσί μου. Δυστυχώς και επί ΣΥΡΙΖΑ. Κι αν δεν κατανοείτε το χιούμορ ή τα γραφόμενα μου, να διαβάζετε καλύτερα τα ποστ της Δούρου. Αρκετά με το ταξικό μίσος. Και λίγη, ταξική αγάπη σύντροφοι.

Μάνος Σ. Στεφανίδης

Μάνος Σ. Στεφανίδης: Το κορμί. Ο έρωτας

Σε κοίταξα κι άρχισα από τότε 

να μην εμπιστεύομαι τα όνειρα μου.

Μη κοιμάσαι, έλεγα στον εαυτό μου.

Δεν έχεις τίποτε να δεις πιο πολύ. 

Κράτα τα μάτια σου ανοιχτά,

ορθάνοιχτα και κοίταζε την...

Άρμεξέ την με το βλέμμα.

Φτωχές οι νύχτες σου από εδώ

και εμπρός, χωρίς εικόνες.

Να οι εικόνες. Είναι εκεί έξω,

γατζωμένες στα μαλλιά της.

Καθρεφτίζονται στα μάτια της

σαν ήλιοι σε λίμνη, ή σαν κύκνοι.

Φτεράκια βγάζουν και πετάνε

σαν χαρούμενες πεταλούδες.

Όχι, σαν λυπημένες πεταλούδες...

Υποψιασμένες για το τέλος.

Το τέλος, πάλι, θα μοιάζει μ' έναν ύπνο

δίχως όνειρα, μ' ένα σκοτάδι μαύρο

χωρίς άστρα. Σου λέω το μυστικό.

Αν έρθει το τέλος, όταν έρθει το τέλος...

θα κλείσω τα μάτια, θα σ' ονειρευτώ

και το ταξίδι θα είναι ευτυχισμένο.

Μάνος Σ. Στεφανίδης

ΥΓ. Στην φωτογραφία: "Αγάπη" και βέβαια θάνατος από τον Robert Indiana που πέθανε συμπτωματικά πέρσι, τέτοια μέρα.

Δήλωση στήριξης Μάνου Στεφανίδη στον συνδυασμό «Αθήνα για την Ελλάδα» και τον Γ. Καραμπελιά

Δήλωση στήριξης Μάνου Στεφανίδη

Τιμώ και στηρίζω την πολύτιμα εναλλακτική υποψηφιότητα του Γιώργου Καραμπελιά στο Δήμο της Αθήνας απέναντι στα τζάκια και την μικροκομματική διαπλοκή. Απέναντι στους γόνους, τα γονίδια και τα σταγονίδια. Τιμώ τον Γιώργο Καραμπελιά και για την παιδεία και για την πολιτική οξυδέρκεια και για την αταλάντευτη στάση όλα αυτά τα χρόνια της παρακμής και του καθολικού ξεπουλήματος. Τον τιμώ γιατί τιμά την πατριωτική – πνευματική παράδοση της αριστεράς παραμένοντας και παρεμβατικός διανοούμενος και ενεργός, ασυμβίβαστος πολίτης. Ψηφίζω Άρδην και Γιώργο Καραμπελιά, γιατί έτσι υπερασπίζομαι την συλλογική μας αξιοπρέπεια που δοκιμάζεται τόσο ιταμά. Γιατί έτσι διαμαρτύρομαι για την εθνική μας τύφλωση. Καλύτερα, την εθνική μας εθελοτυφλία!

Μάνος Στεφανίδη

Μια χώρα σε ολοσχερή διάλυση. Μια δημοκρατία σε ελεύθερη πτώση

Μάνος Σ. Στεφανίδης

Μια χώρα σε ολοσχερή διάλυση

Μια δημοκρατία σε ελεύθερη πτώση

Το κριτήριο στις προσεχείς και τις μεταπροσεχείς εκλογές θα είναι, νομίζω, το μη χείρον βέλτιστον. 

Υπάρχει μια κρίσιμη μάζα αριστερών ψηφοφόρων που θεωρεί πως είναι καλύτερο τη δεξιά πολιτική να την ασκούν επαγγελματίες δεξιοί κι όχι τυχοδιώκτες αριστεροί όπως επίσης υπάρχουν πολίτες θα θεωρήσουν το ΚΙΝΑΛ μια αξιόπιστη λύση απ'το πολιτικό αδιέξοδο. 

Υπάρχουν επίσης αριστεροί ψηφοφόροι που ψάχνονται αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος βέβαια φρονεί πως η εξουσία και μόνη είναι ο τελικός σκοπός και ότι δικαιούται για έναν τέτοιο σκοπό να εξαντλεί τα όποια μέσα (συνεργασία με Καμμένο, συμπεριφορές Πολάκη, άνοιγμα στο κατεστημένο των κότερων, ψηφοθηρικές παροχές, ύμνους στον Τραμπ και την Μέρκελ κλπ.) 

Τέλος υπάρχει και εκείνη η κρισιμότερη μάζα που περιμένει ως την τελευταία στιγμή και κρίνει συμπεριφορές και πολιτικές προτάσεις πιστεύοντας ότι οφείλουμε πλέον να υπερβούμε ως ψευδεπίγραφο το δίπολο Αριστερά - Δεξιά αλλά και ως πλαστογραφία του κοινού μέλλοντος και ότι ο Εμφύλιος, 70 χρόνια μετά, πρέπει να σταματήσει. Ό,τι δηλαδή υποστηρίζει ο Γ. Καραμπελιάς, το ήθος και την αριστεροσύνη του οποίου δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει. Ιδιαίτερα οι περί τον Τσίπρα.

Κι έρχομαι τώρα στον πιθανότερο επόμενο πρωθυπουργό και διερωτώμαι: Είναι δυνατόν να πιστεύει ο κ. Μητσοτάκης ότι περιμαζεύοντας αστείους τυχοδιώκτες τύπου Ψαριανού ανανεώνει την παράταξη του; Θα περίμενε κανείς από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ένα γενναίο άνοιγμα στην αξιοκρατία και το προοδευτικό κέντρο κι όχι να λειτουργεί σαν γαλάζιος Τσίπρας. Το ότι μάλιστα το κόμμα του δεν εξασφαλίζει αυτοδυναμία ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί διψήφιο ποσοστό (!) πρέπει να προβληματίσει τους επιτελείς του.

Κατά τα άλλα ο τόπος βουλιάζει γλυκά με οργανωμένες μειοψηφίες να καπελώνουν την τρομοκρατημένη πλειοψηφία, είτε δηλώνοντας αντιεξουσιαστές, είτε χούλιγκανς σε διατεταγμένη υπηρεσία, είτε χρυσαυγίτες σε νυχτερινά περίπολα. Με την αστυνομία σε ρόλο παθητικού θεατή. Ιδού κάποια πρόσφατα παραδείγματα:

Ομάδες αναρχικών (;) στήνουν ενέδρα και ξυλοκοπούν αστυνομικούς της ΔΙΑΣ ενώ κάθε Παρασκευή και Σάββατο η Τοσίτσα, η Σολωμού και η Στουρνάρη γίνονται πεδίο μάχης με το κέντρο κομμένο κυριολεκτικά στα δύο. Μετανάστες κατασκηνώνουν απειλώντας και χειροδικώντας στο Σύνταγμα ενώ στη Βουλή απέναντι τυχάρπαστοι εθνοπατέρες οχυρώνονται πίσω από την βουλευτική ασυλία την κατάργηση της οποίας όμως έχουν ψηφίσει πανηγυρικά. 

Γελοιότητα, υποκρισία, ασήμαντα μεγέθη πολλάκις και ηθικό πλεονέκτημα! Μια πατρίδα χωρίς έρμα, χωρίς μπούσουλα, χωρίς αξιοπρέπεια. Εδώ και χρόνια η δικαιοσύνη είναι η μεγάλη ασθενής με αποτέλεσμα πρακτικά την αρνησιδικία ενώ το σωφρονιστικό σύστημα έχει παραδοθεί στις ποικίλες μαφίες των φυλακών με την πολιτική ηγεσία να παρακολουθεί άβουλη τα τεκταινόμενα. Οι μεγαλοδικηγόροι χρόνια τώρα εξαγοράζουν δικαστές, αθωώνουν ναρκέμπορους, ξεπλένουν νονούς ... και βαφτιστήρια , διαπλέκονται γενικώς με την κατάλυση οποιασδήποτε έννοιας δικαίου και την ηγεσία της δικαιοσύνης, θεραπαινίδα της πολιτικής. Η παρακμή χειροπιαστή παντού. Από τα πανεπιστήμια ως τις φυλακές. Ο υπουργός Παιδείας ψηφοθηρώντας βαφτίζει εν μιά νυκτί τα ΤΕΙ σε πολυτεχνεία χωρίς αξιολόγηση και μελέτη με την ακαδημαϊκή ηγεσία, τους πρυτάνεις κλπ. να χειροκροτούν συγκινημένοι. Παρακμή και διάλυση λοιπόν με την αξιοκρατία και την αριστεία σταθερά στο στόχαστρο και την πνευματική ηγεσία να είναι κατώτερη των περιστάσεων, ευθέως ανάλογη προς την πολιτική.

Το Kitsch το Επιούσιον

"...Η gauche caviar έχει την καλαίσθητη, ελληνική εκδοχή της κι όποιος δεν το βλέπει, είναι απλώς μίζερος και ζηλόφθονος. Εξάλλου τί άλλο είναι η εργατική Πρωτομαγιά, παρά η ευκαιρία για να δείξουν τα αφεντικά στο λουμπεναριό το ακαταμάχητο χαμόγελο τους;..."

Του Μάνου Στεφανίδη

Δος ημίν την επανάσταση ως κιτς

Η χτεσινή αυτή φωτογραφία λειτουργεί ιδανικά ως οπτική ερμηνεία ηθών, φαινομένων, ιδεολογιών κλπ. σε έναν τόπο που διανύει τον δέκατο χρόνο της βαθιάς του σύγχυσης και παρακμής. 

Το κυρίαρχο δήθεν, φωτεινό, αυτάρεσκο, νεανικό δείχνει πόσο εύκολα είναι, κατά βάθος, όλα τα προβλήματα παρά την θεωρούμενη, τεράστια δυσκολία τους. 

Ούτε φτώχεια, ούτε ανεργία, ούτε κοινωνική αναλγησία, ούτε κρατική αυθαιρεσία, ούτε παιχνίδια των ξένων απέναντι σε μιαν γονατισμένη, καθημαγμένη χώρα, ούτε συμφωνίες νεοαποικιακού τύπου, ούτε τσογλανοπολιτικές που καταρράκωσαν το εθνικό μας γόητρο καθιστώντας μας ακόμη πιο έκθετους και πιο ευάλωτους. 

Όλα βαίνουν καλώς, οφείλουμε να αισιοδοξούμε και να απαιτούμε τα καλύτερα, εφόσον διαθέτουμε ένα τέτοιο χαμόγελο επιτυχίας και αφού έχουμε καρφιτσωμένο σε ένα τέτοιο βιολετί πουκάμισο το ίδιο εκείνο γαρύφαλλο του Μπελογιάννη που πριν από εξήντα χρόνια έβαλε φωτιά στις συνειδήσεις των διανοουμένων και των καλλιτεχνών της γηραιάς Ηπείρου. 

Οι συνειρμοί είναι αυθόρμητοι, η εικόνα υπερισχύει του όποιου νοήματος, η μακάρια αμνησία σβήνει την κάθε οδυνηρή μνήμη, η ιστορία δεν είναι τίποτα άλλο παρά η φωτογραφία ενός ευτυχισμένου - επιτυχημένου ζευγαριού κάτω από τον μαγιάτικο ήλιο. Αν αυτό δεν είναι ποίηση, διερωτώμαι τι άλλο θα μπορούσε να είναι. Εκρηκτικά χρώματα υποκαθιστούν την εκρηκτικότητα του δράματος που σοβεί μακριά απ' το image making. 

Οι θλιμμένοι Τροπικοί γύρω από την πλατεία Ομονοίας ψάχνουν δήμαρχο

Του Μάνου Στεφανίδη

Οι θλιμμένοι Τροπικοί γύρω από την πλατεία Ομονοίας ψάχνουν δήμαρχο

Προχτές το βράδυ ένιωσα για μιαν ακόμη φορά πόσα λίγα ξέρουμε για την Αθήνα και τις πέριξ γειτονιές της, για την διαρκώς μεταβαλλόμενη, την τόσο απρόβλεπτη ανθρωπογεωγραφία της. (Πάντως ξέρουμε περισσότερα από τους περισσότερους, υποψηφίους δημάρχους της).

Ήταν 9.30 μ.μ περίπου όταν πήρα το λεωφορείο Ν. Φιλαδέλφεια - Χαλκοκονδύλη, για πρώτη φορά στη ζωή μου, από το ύψος του άλσους Ν. Φιλαδέλφειας για να επιστρέψω στο κέντρο. Δεν θέλω να προβώ σε διαπιστώσεις ή συμπεράσματα, τη συνήθη δηλαδή ασθένεια του f/b, αλλά απλώς να μεταφέρω πρωτογενείς εντυπώσεις. Αν είχα ταλέντο, θα έκανα ένα σχετικό ντοκιμαντέρ κι αν ήμουν αληθινά επιστήμων θα έγραφα εθνοπολιτισμική πραγματεία. Η πλάκα είναι ότι γύριζα από ένα σεμινάριο όπου μίλησα ως "ειδικός" για τον λαϊκό πολιτισμό. 

Στη μισή ώρα περίπου που διήρκεσε η διαδρομή στο όχημα ανεβοκατέβηκαν δεκάδες άνθρωποι ποικίλων προελεύσεων, Ρομά με μωρά, Πακιστανοί με μακριές πουκαμίσες, Σενεγαλέζες με πολύχρωμους μανδύες, ένας Σιχ και μια Ινδή τυλιγμένη στο σάρι, νεαρές Αφγανές με μαντήλες, οι συνήθεις Αλβανοί, Γεωργιανοί κ.λ.π. με τα σπαστά ελληνικά τους, ένας πελώριος μαύρος με στιλ Μπρονξ δίπλα σε πιτσιρίκες δικές μας που φλυαρούσαν στα κινητά και σε βλοσυρούς νεαρούς που τις επιτηρούσαν με λάγνα αυστηρότητα.

Ο γοτθικός ναός, μια αρχιτεκτονική πρόκληση

Μάνος Σ. Στεφανίδης

Ο γοτθικός ναός είναι μια αρχιτεκτονική πρόκληση όχι μόνον για εκείνη την περίκλειστη κοινωνία αλλά για κάθε εποχή. Προαναγγέλλει τους ουρανοξύστες του 19ου στο Σικάγο χρησιμοποιώντας μια χειροποίητη όσο και σοφή τεχνική. Θα έλεγα κάτι περισσότερο ότι δηλαδή συνιστά συγκλονιστική, κατασκευαστική αυθάδεια. Την γοητευτικότερη υπερβολή που μπορεί να αντέξει η πέτρα. Να υπηρετήσει η κατακόρυφος. Είναι όμως συγχρόνως και υψηλή, ποιητική σύλληψη με ακόμη υψηλότερο, μεταφυσικό συμβολισμό. Οι οξυκόρυφοι πύργοι, τα υπερυψωμένα σταυροθόλια, τα δαντελένια κωδωνοστάσια κλπ. ανεβαίνουν σαν από θαύμα σε δυσθεώρητα ύψη για να λογχίσουν νευρωτικά τον ουρανό ψάχνοντας τα ίχνη του Θεού. Καλύτερα, εκβιάζοντας την ύπαρξη Του. Αφού πραγματώνονται κατασκευές τέτοιας εξωπραγματικής εμφάνισης δεν μπορεί, ο Θεός υπάρχει.

Το ίδιο συνέβαινε με τους τρούλους της Ανατολής και κυρίως με την Αγία του Θεού Σοφία. Το ύψος του τρούλου της οποίας είναι ανάλογο με το ύψος της οροφής της Notre Dame. Εβδομήντα μέτρα περίπου. Και βέβαια επίτευξη ανάλογου θαύματος. Ο σκοπός της αρχιτεκτονικής του Μεσαίωνα. Να δεί με τα ίδια του τα μάτια ο πιστός το υπερφυσικό πραγματοποιημένο. Οι βυζαντινοί κρεμάνε μαγικές καμπύλες από τα σύννεφα, οι τέκτονες της Δύσης αιχμηρά οξυκόρυφα. Διαφορά ταμπεραμέντου.

Όμως ο γοτθικός ναός καταφέρνει και ένα άλλου είδους θαύμα. Καταργεί ορισμένους, φέροντες (!) τοίχους και τους αντικαθιστά με υαλοστάσια (vitraux) γεμίζοντας το εσωτερικό με πολύχρωμο φως και εικόνες που κολυμπάνε στα χρώματα. Η αντίστοιχη έκφραση με τα ψηφιδωτά της Ανατολής. Γυαλί και μέταλλο αντί της τοιχοποιίας. Όπως και στις δημιουργίες του Mies van der Rohe στον εικοστό αιώνα!

Η ομορφιά θα ξανασώσει τον κόσμο;

Του Μάνου Σ. Στεφανίδη

Η ομορφιά θα ξανασώσει τον κόσμο;

( από τα μαθήματα μου για την αρχιτεκτονική στο τμήμα θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ )

...Ο γοτθικός ναός παραμένει μια αρχιτεκτονική πρόκληση όχι μόνον για εκείνη την μακρινή, την περίκλειστη κοινωνία αλλά για κάθε εποχή. Προαναγγέλλει τους ουρανοξύστες του 19ου στο Σικάγο χρησιμοποιώντας όμως μια χειροποίητη όσο και σοφή τεχνική. Θα έλεγα κάτι περισσότερο ότι δηλαδή συνιστά η όλη σύλληψη και εκτέλεση μια συγκλονιστική, κατασκευαστική αυθάδεια. Η γοητευτικότερη υπερβολή που μπορεί να αντέξει η πέτρα. Να υπηρετήσει η κατακόρυφος.

Είναι όμως συγχρόνως και υψηλή, ποιητική σύλληψη με ακόμη υψηλότερο, μεταφυσικό συμβολισμό. Οι οξυκόρυφοι πύργοι, τα υπερυψωμένα σταυροθόλια, τα δαντελένια κωδωνοστάσια κλπ. ανεβαίνουν σαν από θαύμα σε δυσθεώρητα ύψη για να λογχίσουν νευρωτικά τον ουρανό ψάχνοντας έτσι τα ίχνη του Θεού. Καλύτερα, εκβιάζοντας την ύπαρξη Του. Αφού πραγματώνονται κατασκευές τέτοιας εξωπραγματικής εμφάνισης δεν μπορεί, ο Θεός υπάρχει. 

Το ίδιο συνέβαινε εξάλλου και με τους ανάλογα υπερφυείς τρούλους της Ανατολής και κυρίως με την Αγία του Θεού Σοφία. Το ύψος του τρούλου της οποίας είναι ανάλογο με το ύψος της οροφής της Notre Dame. Εβδομήντα μέτρα περίπου. Και βέβαια πρόκειται επίτευξη ανάλογου θαύματος. Ο σκοπός, εν ολίγοις, της αρχιτεκτονικής του Μεσαίωνα έγκειται στο να δεί με τα ίδια του τα μάτια ο πιστός το υπερφυσικό, πραγματοποιημένο.

Οι βυζαντινοί κρεμάνε μαγικές καμπύλες από τα σύννεφα, οι τέκτονες αντίστοιχα της Δύσης αιχμηρά οξυκόρυφα. Διαφορά, μάλλον, ταμπεραμέντου. Θυμίζω ότι ο τρούλος της Αγίας Σοφίας έπεσε τουλάχιστον δύο ή τρεις φορές κατά την υπερχιλιετή βίο της. Αυτή είναι η μοίρα ακόμη και τον πλέον ιερών κτισμάτων. Αλλά και η ευλογία τους ώστε να αντέχουν.

Όμως ο γοτθικός ναός καταφέρνει και ένα άλλου είδους θαύμα. Καταργεί ορισμένους, φέροντες (!) τοίχους και τους αντικαθιστά με υαλοστάσια (vitraux) γεμίζοντας το εσωτερικό με πολύχρωμο φως και εικόνες που κολυμπάνε στα χρώματα. Η αντίστοιχη έκφραση της Δύσης με τα ψηφιδωτά της Ανατολής. Γυαλί λοιπόν και μέταλλο αντί της πέτρινης τοιχοποιίας. Όπως και στις δημιουργίες του Mies van der Rohe στον εικοστό αιώνα!

Μάνος Σ. Στεφανίδης:Ανοιχτή Επιστολή στον Κ. Γαβρά

Μάνος Σ. Στεφανίδης

Ανοιχτή Επιστολή στον Κ. Γαβρά

Αγαπητέ Κώστα Γαβρά

Μακριά από μένα η μεμψίμοιρη αμφισβήτηση ή και η λογοκρισία του έργου σου. Τόσο πολύ αγαπημένου εξάλλου από την εποχή του Ζ και της Κατάστασης Πολιορκίας. Όπως επίσης και η μικρόψυχη a priori απόρριψη των απόψεων σου όποιες κι αν είναι αυτές... 

Όμως ελπίζω να επιτρέψεις και σε μένα - σ'εμάς, τους εντόπιους θαυμαστές σου - το δικαίωμα της κριτικής ή της διαφωνίας. Και μάλιστα για ένα θέμα που, επίτρεψε μου να σου πω, το ξέρω καλύτερα από εσένα όχι λόγω κάποιας άλλης υπεροχής αλλά εξ αιτίας βαθύτατης, άκρως οδυνηρής, προσωπικής εμπλοκής. Πάθος και μάθος. Κι αυτό αφορά επίσης στην συντριπτική πλειονότητα των συμπατριωτών μας. 

Καλώς η κακώς η πρόσφατη ταινία σου αναμιμνήσκεται εκείνων των οικείων κακών τα οποία, φευ, πληρώνουμε άπαντες αλλά και θα ξεπληρώνουν, ως μη όφειλαν, οι επόμενες γενιές. Και δεν εννοώ μόνο σε, δυσβάσταχτο, οικονομικό επίπεδο. Αλλά και δε ηθικό, κοινωνικό, πολιτικό, εθνικό. Αναφέρομαι ευρύτερα στο κύρος της χώρας.

Κάποιοι λοιπόν έπαιξαν, αβρόχοις ποσίν και με τυχοδιωκτική επιπολαιότητα, τη μοίρα της χώρας στα ζάρια παραδίδοντας έπειτα τους συμπολίτες μας στα χέρια και την ασυδοσία των πιο σκοτεινών συμφερόντων. Μακάρι να επρόκειτο για έναν ηρωισμό που όμως απέτυχε. Δυστυχώς εδώ έχουμε να κάνουμε με μιαν συλλογική εθελοτυφλία. Μια μαζική παράκρουση που μοιάζει να τιμωρεί τον τόπο ως εκδίκηση της ιστορίας, πέραν των ασήμαντων μεγεθών που για μια στιγμή φαντασιώθηκαν ότι έγιναν οι ηγέτες μιας επανάστασης που θα άλλαζε τον κόσμο. Αν και εσύ πίστεψες κάτι τέτοιο, τότε υπήρξες θύμα μιας μηντιακής σκευωρίας όπως αυτές που συστηματικά παρουσιάζουν σε παγκόσμια αναμετάδοση τα σκουπίδια σαν διαμάντια. 

Το ακάνθινο στεφάνι του Χριστού...

Μάνος Σ. Στεφανίδης

Το φερόμενο ως ακάνθινο στεφάνι του Χριστού φυλασσόταν, αν θυμάμαι καλά, στην Κωνσταντινούπολη και ήταν ένας από τους πιο σπάνιους θησαυρούς της για το οποίο την ζήλευαν οι βάρβαροι Γότθοι. Το πούλησε όμως ένας υπερχρεωμένος Λατίνος αυτοκράτορας τον 13ο αι. σε κάποιον ανερχόμενο Λουδοβίκο, τον μετέπειτα Άγιο. Μάζευε τότε ο Γαληνότατος χρήματα για ν' αντιμετωπίσει τους Οθωμανούς που ήταν ήδη στη Μικρά Ασία και να συμπήξει πανευρωπαϊκή σταυροφορία. Επίσης οι Παλαιολόγοι αργότερα περιέφεραν ανάλογα κειμήλια ανά τας Ευρώπας για να μαζέψουν κανένα δουκάτο, κωνσταντινάτο, βενέτικο κλπ. Επίσης ο Ιωάννης Καντακουζηνός φορούσε ψεύτικα πετράδια στο στέμμα του γιατί τα αληθινά ήταν ενέχυρο στο ΔΝΤ της εποχής. Θυμάμαι σωστά μοιραίε όσο και πολυμαθή Αλέξη;

2014, Έτος Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (1541-1614)

ΜΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ

Βελτιωμένη αναδημοσίευση από την έκδοση "επίλογος 2014" προς χρήση των φοιτητών ιστορίας της τέχνης.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (1541 – 1614) συνιστά ένα αληθινό μετέωρο: Ισορροπεί ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, τη βυζαντινή παράδοση και τους νεωτερισμούς της Αναγέννησης, τον Μανιερισμό και το Μπαρόκ ενώ εισάγει τη τέχνη μαζί με τον Caravaggio στη νέα εποχή του Seicento. Ο Γκρέκο αποστρέφεται νωρίς την καλλιέπεια της βενετσιάνικης ή ρωμαϊκής ζωγραφικής και ενσωματώνεται στον ισπανικό μυστικισμό για να εκφράσει τα συχνά υπερφυή και τρομακτικά οράματα της αντιμεταρρύθμισης. Γοητευτικό αμάλγαμα βυζαντινών τύπων και καθολικής θεματογραφίας η τέχνη του παραμένει ως σήμερα αινιγματική και άκρως υποβλητική. Ανήκει σε συγκεκριμένη εποχή και τόπο και είναι συγχρόνως παγκόσμια και εξαιρετικά σύγχρονη. Σε βαθμό ώστε να προοικονομεί τους εξπρεσιονιστές και τους σουρεαλιστές του Μοντερνισμού.

Η Πέμπτη Σφραγίδα της Αποκαλύψεως και η Πάτμος ως εκδοχή του Παραδείσου.

Όσο είναι βέβαιο ότι η ιταλική Αναγέννηση, αυτό το ξανακέρδισμα της οπτικής εμπειρίας και αυτή η επανανάγνωση της Αρχαιότητας, στηρίχθηκε καθοριστικά στον Πλάτωνα και την ανακάλυψή του από τον βυζαντινό ουμανισμό, άλλο τόσο είναι βέβαια πως ο κόσμος του Βυζαντίου όδευε προς το τέλος του, καθώς είχαν ολοκληρωθεί οι ιστορικές του δυνατότητες, ασχέτως του αν η πτώση της Πόλης καθόρισε τα πράγματα ταχύτερα. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η τέχνη των Λατίνων στάθηκε μισητή, όσο και οι Λατίνοι οι ίδιοι, για τους χειμαζόμενους της Ανατολής. Είναι λοιπόν η ματαιωμένη -ή ματωμένη- Αναγέννηση της Ανατολής ένα ιδεολόγημα, μια κατασκευή ιστορίας, στηριγμένη καθαρά σε φανταστικές «αναλογίες» ή στην επιθυμία συγκεκριμένων ερευνητών, οι οποίοι υπερασπίζονται το πατροπαράδοτο σέβας, όπως έγραφε ο Γεννάδιος ;