Εκατό χρόνια μετά το 1922 : τετρακόσιοι τόνοι οστά Ελληνίδων και Ελλήνων …

Θεοφάνης Μαλκίδης

Εκατό χρόνια μετά το 1922: τετρακόσιοι τόνοι οστά Ελληνίδων και Ελλήνων …

Στη μνήμη τους η σημερινή αναγνώριση από έναν ακόμη Δήμο του Καναδά

Αυτές τις ημέρες του 1922 ετοιμαζόταν το χτύπημα της Τελικής Λύσης εναντίον των Ελλήνων της Θράκης, της Μικράς Ασίας, του Πόντου. Μία ήταν καταστροφή της Σμύρνης και η άλλη η ανακωχή των Μουδανιών, με την οποία ο Ελληνισμός υποχρεώθηκε σε φυγή και από τη Θράκη. Από τον όμορφο αυτό λιμένα όμως της Θρακικής ενδοχώρας, μερικούς μήνες αργότερα θα διαδραματιζόταν η πιο φρικιαστική πράξη του Ελληνικού Ολοκαυτώματος. Μπορεί οι Νεότουρκοι, Τζεμάλ, Ενβέρ και Ταλαάτ πασά και ο Μουσταφά Κεμάλ, να δολοφόνησαν ένα εκατομμύριο Έλληνες και Ελληνίδες, αλλά φρόντισαν να τα εξαφανίσουν τα ίχνη τους, με ένα τρόπο που αφού δεν τιμωρήθηκε, επαναλήφθηκε από τον πιστό τους μαθητή Χίτλερ, λίγα χρόνια αργότερα.

Το Δεκέμβριο του 1924 η εφημερίδα «New York Times» τον και με τίτλο «Μια απίθανη ιστορία από ένα φορτίο με ανθρώπινα οστά» παρουσιάζει την εξής συνταρακτική είδηση: «Η Μασσαλία είναι σε αναταραχή από μια ασύλληπτη ιστορία (που οφείλεται) στην άφιξη στο λιμάνι ενός πλοίου που φέρει βρετανική σημαία και ονομάζεται «Ζαν» και μεταφέρει ένα μυστήριο φορτίο 400 τόνων ανθρώπινων οστών για να χρησιμοποιηθούν στις εκεί βιοτεχνίες. Λέγεται ότι τα οστά φορτώθηκαν στα Μουδανιά, στη θάλασσα του Μαρμαρά και είναι τα απομεινάρια θυμάτων από τις σφαγές στη Μικρά Ασία. Εν όψει της φήμης που κυκλοφορεί αναμένεται να διαταχθεί έρευνα».

Για το ίδιο θέμα η γαλλική εφημερίδα «Midi» έχει τίτλο τη φράση «Πένθιμο φορτίο» και γράφει: «Συζητιέται πολύ στη Μασσαλία η προσεχής άφιξη του πλοίου μεταφοράς εμπορευμάτων «Ζαν», που μεταφέρει για τις βιομηχανίες της Μασσαλίας 400 τόνους ανθρώπινα λείψανα. Αυτά προέρχονται από τα στρατόπεδα της αρμενικής σφαγής στην Τουρκία και τη Μικρά Ασία κυρίως».

Ο Χρήστος Αγγελομάτης στο βιβλίο του «Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας» αναφέρει τα εξής: «Το προσεγγίσαν εις την Θεσσαλονίκην αγγλικόν πλοίον «Ζαν» μετέφερε τετρακοσίους τόνους οστών Ελλήνων από τα Μουδανιά. Ήσαν τα οστά Ελλήνων ηρώων… Ησαν τα οστά των Ελλήνων στρατιωτών που μετά τας ομαδικάς σφαγάς και εξοντώσεις αργοπέθαιναν εις τα στρατόπεδα αιχμαλώτων, από τα οποία το φοβερώτερον ήτο το στρατόπεδο του Ουσάκ. Οι εργάται του λιμένος Θεσσαλονίκης, πληροφορηθέντες το γεγονός, ημπόδισαν το πλοίον να αποπλεύση. Επενέβη όμως ο Αγγλος πρόξενος και επετράπη ο απόπλους». Οστά Ελληνίδων και Ελλήνων προς βιομηχανοποίηση, πολλά χρόνια πριν το Άουτσβιτς και το Νταχάου…

Γενοκτονία

Του Μανώλη Εγγλέζου-Δεληγιαννάκη από την Ρήξη φ. 177

Κάθε Μάιο τιμούμε τη μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Στις 19 Μαΐου του 1915, ο Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Αμισό κι η ίδια αυτή μέρα είναι η εθνική γιορτή των Τούρκων. Μιλώντας για τις φρικαλεότητες (λέξη που ωχριά μπροστά στην πραγματικότητα) αυτής της περιόδου, πρέπει να συνειδητοποιούμε κάποια πράγματα, τόσο από πλευράς των θυμάτων όσο και από πλευράς των Τούρκων.
Η Γενοκτονία είναι μία, όχι περισσότερες, αναλόγως το ποιος πληθυσμός κάθε φορά ήταν στο στόχαστρο. Πρόκειται για μια πολιτική που αφορούσε τους χριστιανικούς λαούς της Ανατολής. Δεν είναι ξεχωριστή η Γενοκτονία των Ποντίων από αυτήν των Αρμενίων, των Ασσυρίων, των ελληνικών πληθυσμών της υπόλοιπης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κι επειδή είναι μία η Γενοκτονία, η διεκδίκηση της δικαίωσης των θυμάτων οφείλει να είναι ενιαία, ο κατακερματισμός των προσπαθειών δεν βοηθάει ένα τόσο σοβαρό θέμα.
Η Γενοκτονία δεν είναι δημιούργημα κάποιων θερμοκέφαλων που προέβησαν σε ακρότητες κατά τη διάρκεια συγκρούσεων. Εκπορεύεται από το ίδιο το τουρκικό κράτος, αποτελεί θεσμική λειτουργία του, αποφασίστηκε δε το 1911 στο συνέδριο των Νεότουρκων στη Θεσσαλονίκη. Αυτό επισφράγισε μιαν ήδη καθιερωμένη τουρκική πολιτική. Διαχρονικά οι Τούρκοι χρησιμοποιούν τη Γενοκτονία και την εφαρμόζουν όπου μπορούν. Συστηματικοί διωγμοί στον Πόντο γίνονταν ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα, ως αντίδραση στις κρητικές εξεγέρσεις για την Ένωση. Τη Γενοκτονία εφαρμόζουν και σήμερα οι Τούρκοι, στο Κουρδιστάν, στη Συρία, στο Ιράκ.

ΤΗΝ 19η ΜΑΐΟΥ 2022 ΑΝΑΒΟΥΜΕ ΔΥΟ ΚΕΡΙΑ – ΔΥΟ ΛΑΜΠΑΔΕΣ

 

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

(μιλώντας σε Ρ/Σ)

Ο ΜΑΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΗΝΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΩΝ

ΤΗΝ 19η ΜΑΐΟΥ 2022 ΑΝΑΒΟΥΜΕ ΔΥΟ ΚΕΡΙΑ – ΔΥΟ ΛΑΜΠΑΔΕΣ

ΣΤΕΦΑΝΩΝΟΥΜΕ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΝΤΑΧΑΟΥ

ΤΩΝ ΑΜΦΙΒΙΩΝ ΑΟΥΣΒΙΤΣ

Ποια ήταν η ευγενής επιδίωξη μου, ο ευγενής στόχος μου προτείνοντας την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας τον Αύγουστο του 1988. Το Σεπτέμβριο του 2004 πρότεινα στις Βρυξέλλες την προέκταση της ως Ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης των θυμάτων του Κεμαλισμού.  Τότε η Εργκενεκόν και οι Αλβανοί πριν επιστρέψω στην Ελλάδα κατέστρεψαν την ιστοσελίδα μου. Παρ΄ όλο που δεν ασχολήθηκα με τους δεύτερους.

Αυτή ήταν η διαδρομή της μετατροπής, της μεταμόρφωσης μιας ημέρας Θανάτου σε Ημέρα Ζωής. Είναι η Νίκη της Ζωής επί του Θανάτου είπα στο συμβολικό Χαϊδάρι το 1990 μιλώντας για την σημασία, τον συμβολισμό της ημέρας.

Ορισμένοι, ένας υπόκοσμος επίσημων και ανεπίσημων, προσπάθησαν βρώμικα να ιδιοποιηθούν την πατρότητα της, να περιορίσουν το ισχυρό μήνυμα της ημέρας. Άλλοι όπως κόμματα και κυβερνήσεις, το ΥΠΕΞ, συντονισμένοι μαζί τους, να την καταργήσουν.

Πολλοί έχουν χάσει τον ύπνο τους από αυτό το ιστορικό τρόπαιο μου.

Η Ιστορία όμως δεν ασχολείται με τα σκουπίδια. Έμμισθα μάλιστα σκουπίδια.

Η 19η Μαΐου είναι ο δικός μας Ανθρωπιστικός Δρόμος. Από το Σεν Μισέλ, τον Όλυμπο, τον Βόσπορο, τον Ευφράτη έως το Αραράτ. Είναι η Οικουμενική Λεωφόρος μας.

Την 19η Μαΐου 2022 ημέρα Πέμπτη θα συνεχίσουμε τον δρόμο που ανοίξαμε πριν ένα χρόνο ανάβοντας Δύο Κεριά, Δύο Λαμπάδες στους Ναούς της του Θεού Σοφίας.

Το ένα είναι για τους νεκρούς της γενοκτονίας των ετών 1914 – 1923. Των γυναικών, των παιδιών, των γερόντων, των αντρών. Η Κεμαλική μηχανή του θανάτου λειτούργησε αδηφάγα στον Πόντο.

Το δεύτερο για τα θύματα της πολύμορφης γενοκτονίας, της Εθνοκτονίας των ετών 1923 – 2022 στον Ιστορικό Πόντο. Μέχρι την 19η Μαΐου του 2021 τα κεριά για αυτούς, τα θύματα της συνεχιζόμενης γενοκτονίας ήταν άναφτα. Τα θύματα αυτής ομιλούν την πλησιέστερη προς την Αρχαία Ελληνική ομιλούμενη σήμερα γλώσσα.

Στην επικαιρότητα και την σημασία της επικέντρωσης της πρωτοβουλίας μας στους Ναούς της του Θεού Σοφίας αναφέρομαι στο βιβλίο μου το “Νέο Ανατολικό Ζήτημα Το Τουρκικό Πρόβλημα Η Ανθρωπιστική Ελλάδα”.

Στις πόλεις, στους τόπους όπου δεν υπάρχουν Ναοί της του Θεού Σοφίας, η ατομική και συλλογική έκφραση, ο εξαγνισμός της ψυχής μας μπορεί να επικεντρωθεί στους Μητροπολιτικούς Ναούς των πόλεων και των οικισμών.

Αν την προσεχή 19η Μαΐου ήμουν στην Ελλάδα θα άναβα δύο κεριά στον Ναό της του Θεού Σοφίας στην Άνω Πόλη της Μονεμβασίας. Όπως έκανα τον προηγούμενο χρόνο στην Αγία Σοφία στα Μανιάτικα του Πειραιά.

Πρόκειται για μια προσωπική έκφραση, κατάθεση Μνήμης, Νου και Ψυχής όλων των Ελλήνων, όλων των Ελληνίδων, όλων των Παιδιών. Όταν μάλιστα τα αρμόδια Υπουργεία, το Παιδείας και του Πολιτισμού παρουσιάζονται ανάξια, δουλικά και ανήθικα.

Η δεύτερη δράση μας επικεντρώνεται στην Θάλασσα, στις άκρες της Θάλασσας, τα Θαλασσάκρια στην Ποντιακή.

Την 19η Μαΐου θα στεφανώσουμε εκ νέου τους νεκρούς μας, τα θύματα των θαλάσσιων Νταχάου, των αμφίβιων Άουσβιτς του Πόντου. Όταν η Ευξείνια Θάλασσα έγινε κόκκινη από το αίμα τους. Στην Θεσσαλονίκη, την Μακεδονία, την Κρήτη, τον Σαρωνικό, στην ίδια την Ευξείνια Θάλασσα.

Οι πρωταγωνιστές αυτού του ευγενούς ανθρωπιστικού κινήματος δεν είναι Πόντιοι. Δεν είναι μόνον Πόντιοι.

Είναι όλοι οι Έλληνες. Είναι η “Ποντιακή Φιλόμουσος” όλων των Ελλήνων.

Τώρα βάζουμε τα Πρώτα Θεμέλια του, τις Πρώτες Πέτρες αυτού του κινήματος. Εξάλλου ο Πολιτισμός μας είναι ο Πολιτισμός της Πέτρας και του Μαρμάρου.

“Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα” λέει ένας στίχος.

Η Ιστορία και οι Νεκροί είναι μαζί μας.

Μάιος 22

Ἡ ἄγνωστη ἐθνική δρᾶσις τοῦ Μητροπολίτου Δράμας Παύλου

Οἱ μυστικές βαπτίσεις ἐξισλαμισθέντων Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, οἱ χειρισμοί τoυ γιά τό Σκοπιανό καί ὁ πόθος του γιά τήν γενέτειρα Τραπεζοῦντα

Τοῦ Μανώλη Κοττάκη Μάι 05, 2022

Η ΑΦΟΡΜΗ γιά τήν γνωριμία μας ὑπῆρξε ἄκρως ἐπεισοδιακή: ἡ ἀπόφασή του νά παραστεῖ στήν δεξίωση πού διοργάνωσε τέλη Ὀκτωβρίου τοῦ 2019 τό Τουρκικό Προξενεῖο Κομοτηνῆς γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς Τουρκικῆς Δημοκρατίας καί ἡ ἐπ’ ὀλίγον συνύπαρξή του σέ πηγαδάκι μέ τόν Πρόξενο καί τόν ψευδομουφτῆ Κομοτηνῆς Ἰμπραήμ Σερίφ προεκάλεσαν ἕνα πρωτοσέλιδο δηκτικό σημείωμά μου μέ τόν τίτλο «Τί δουλειά εἶχες, Σεβασμιώτατε, ἐκεῖ;». Οἱ συνάδελφοί του Μητροπολῖτες τῆς Θράκης πού εἶχαν πληροφορηθεῖ τίς προθέσεις του νά παραστεῖ τοῦ εἶχαν ζητήσει νά μήν πάει. Ἀλλά ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Δράμας Παῦλος, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη προχθές αἰφνιδίως σέ ἡλικία 59 ἐτῶν σκορπῶντας θλίψη στό ποίμνιό του, εἶχε τούς λόγους του. Πῆγε. Λίγες μέρες μετά τό σημείωμά μου «προσγειώθηκε» στό γραφεῖο μου στήν Ἐρατοσθένους 1 ἕνα ὀγκῶδες δέμα μέ βιβλία. Ἀποστολέας του ἦταν ἡ Μητρόπολη Δράμας. Τά ἔχω δίπλα μου κάθε μέρα: τό δίτομο ἔργο τοῦ Ἀρχιμανδρίτη Πανάρετου Τοπαλίδη «Ὁ Πόντος ἀνά τούς αἰῶνας, ἡ Ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Προδρόμου Βαζελῶνος», τά ἔργα τοῦ ἰδίου τοῦ Μητροπολίτου Δράμας Παύλου Ἀποστολίδη «Ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Γεωργίου Χαλιναρᾶ τῆς Χαλδιᾶς» (εὑρίσκεται στόν Πόντο), «Ὁ Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος Χρύσανθος Φιλιππίδης», «Ἡ Μητρόπολη Ροδοπόλεως, τό ζήτημα τῶν Ἐξαρχιῶν τοῦ Πόντου» καί, τέλος, τό βιβλίο τοῦ ἐπίσης ἀείμνηστου ἱστορικοῦ Σπύρου Σφέτα «Ἡ ἀτυχής ἐξέγερση τῆς Δράμας, 1941, κατά τά βουλγαρικά καί στρατιωτικά ἀρχεῖα». (Ὁ Σφέτας ἦταν μέγας Σλαβολόγος, μετεῖχε στήν διαπραγματευτική ὁμάδα γιά τά σχολικά βιβλία ἱστορίας τῆς ΠΓΔΜ καί τόν ἔτρεμαν οἱ Σκοπιανοί.)

Φασίστες βεβήλωσαν το μνημείο του σοβιετικού στρατιώτη που έπεσε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο...

Φασίστες βεβήλωσαν το μνημείο του σοβιετικού στρατιώτη που έπεσε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο...

Το μνημείο αυτό βρίσκεται στην Λεωφ. Συγγρού και δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία Ποντίων από την τ. ΕΣΣΔ στη μνήμη των ηρώων παππούδων τους.
Θέλουν έτσι τα φασιστοειδή να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στα φασιστικό τάγμα Αζόφ.

Στη Μαριούπολη, στην νοτιοανατολική Ουκρανία, όπου ζουν χιλιάδες ρωσόφωνοι -μεταξύ τους και χιλιάδες Έλληνες Ομογενείς- είναι μια από τις περιοχές που όλα τα προηγούμενα χρόνια αλλά ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες, αναπτύσσει τη φρικιαστική του δράση το τάγμα Αζοφ, το φασιστικό στρατιωτικό τάγμα που αποτελεί επίσημα τμήμα των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων.
https://www.imerodromos.gr/ti-kanei-to-fasistiko-tagma.../

ΠΗΓΗ:ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ

Η γλώσσα των Ελλήνων της Μαριούπολης

του Α. Μπιελιέτσκι, από το Άρδην, τ. 36, Μάιος-Ιούνιος 2002

Από τους πανάρχαιους χρόνους οι Έλληνες είχαν τις αποικίες τους στο έδαφος της σημερινής Ουκρανίας και στην Κριμαία.

Στην Ουκρανία είναι γνωστά τα ερείπια των πόλεων Τύρας και Ολβίας, αποικίες των Μιλησίων, και στην Κριμαία υπήρχαν αρκετά κέντρα του ελληνικού πολιτισμού: Καρκινίτιδα, Καλός Λιμήν, Λιμήν των Συμβόλων, η Ταυρική Χερσόνησος, Θεοδοσία, το Παντικάπαιον ή Βόσπορος και πολλές πόλεις στην χερσόνησο του Κερτς.

Εκτός απ’ αυτές τις πόλεις υπήρχαν πολλά, όχι τόσο σημαντικά, κέντρα στις παραλίες της Κριμαίας και στα βουνά της.

Ύστερα από την ταταρική κατάκτηση της Κριμαίας και των νότιων περιοχών της Ουκρανίας για τον υπόδουλο ελληνικό πληθυσμό δυσκολεύονταν οι σχέσεις του με τους Έλληνες της Στερεάς Ελλάδας και των νησιών του Αιγαίου, αλλά από την Μικρά Ασία κατά πάσα πιθανότητα γίνονταν μεταναστεύσεις στην Κριμαία και την εποχή της ταταροκρατίας. Στην Κριμαία δεν υπήρχε γλωσσική ενότητα των Ελλήνων.

Στην προεπαναστατική Ρωσία (συμπεριλαμβανομένης και της Ουκρανίας) υπήρχαν ελληνικές κοινότητες στην Οδησσό, στη Νιέζιν, στο Ελισα-βετογκράντ, στο Ταϊγάνιο και στο Καύκασο.

Μετά την αναγκαστική μετανάστευση του χριστιανικού πληθυσμού από την Κριμαία στην Ουκρανία (τότε Ρωσία), στα τέλη του 18ου αιώνα, οι Έλληνες μετανάστες ίδρυσαν στην ανατολική Ουκρανία 24 χωριά και μια πόλη που πήρε το όνομα Μαριούπολη (Μαριανόπολη).

Μέχρι τα μισά του 19ου αιώνα, τα γλωσσικά ιδιώματα των Ελλήνων μεταναστών στην Ουκρανία δεν έγιναν αντικείμενο των επιστημονικών ερευνών. Προφανώς, ο πρώτος που άρχισε να τα μελετάει ήταν ο Φ.Α. Χαρτα-χαι. γεννημένος στο χωριό Τσερντακλύ (Κρεμενίβκα) που είχε συνθέσει ένα μικρό γλωσσάριο του ιδιώματος του χωριού του. Εκείνος νόμιζε (στα 1859) πως τα γλωσσικά ιδιώματα των συμπατριωτών του πεθαίνουν, αλλ’ αυτή η γνώμη του αποδείχτηκε, ευτυχώς για τους διαλεκτολόγους, εσφαλμένη. Τα ιδιώματα αυτά έμειναν ζωντανά και χρησιμοποιούνται μέχρι τώρα από τους Έλληνες της Ουκρανίας παράλληλα με τα ρωσικά και τα ουκρανικά.

Για την ονομασία των Ελλήνων

Συχνά αυτοί οι Έλληνες της Ουκρανίας μέχρι τώρα ονομάζονται οι Έλληνες της Μαριούπολης (ρωσ. Mapwynojib).

-Σύγχρονες ερμηνευτικές αντιφωνίες και ιδεολογικές συγκρούσεις

Του Βλάση Αγτζίδη

Η διαφορά των προσεγγίσεων και των ερμηνειών για το ιστορικό μεταίχμιο  του 1908-1923 είναι γνωστή, όπως γνωστές είναι και οι σφοδρές συγκρούσεις για την ιστορία.  Με αφορμη τη δημοσίευση ενός κειμένου του Λάμπρου Μπαλτσιώτη με τίτλο   «Ποιον ωφελεί η αναδιάταξη της θέσης των Ποντίων. Γενοκτονία, πολιτική και ιστορία» στο οn-line περιοδικό «Xρόνος», έγραψα ένα συνολικό «κείμενο αντίκρουσης» με τίτλο «Σχόλιο πάνω στο κείμενο του Λ. Μπαλτσιώτη. Γενοκτονία, Πόντιοι, Μικρά Ασία: η σκοτεινή πλευρά του νεοελληνικού μας κόσμου«.

 Επί πλέον -έχοντας μια γενική αντίληψη ότι μόνο η ελεύθερη και ανεμπόδιστη διατύπωση της γνώμης μαζί με τη συνάντηση των διαφορετικών προσεγγίσεων γύρω από ένα τραπέζι, μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα συνεννόησης και, γιατί όχι, αναζήτησης των κοινών τόπων- επικοινώνησα με τον Λ. Μπαλτσιώτη και καταλήξαμε σε μια θετική συμφωνία: να διοργανωθεί στις 21 Φεβρουαρίου 2014 ένα Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ιστορίας της Κηφισιάς με τη συμμετοχή των Βασίλη Μεϊχανετσίδη, Λάμπρου Μπαλτσιώτη, Δημήτρη Χριστόπουλου, Χριστίνας Κουλούρη και εμού, που θα συζητήσει τα «επίμαχα» ζητήματα….

  Το «κείμενο αντίκρουσης» που έγραψα είναι το εξής: 

Γενοκτονία, Πόντιοι, Μικρά Ασία:
η σκοτεινή πλευρά του νεοελληνικού μας κόσμου
.

«Οι πόντιοι άρχισαν να καταφθάνουν μετά τους βαλκανικούς πολέμους
 και, κυρίως, μετά την λεγόμενη Μικρασιατική Καταστροφή.
Οι τελευταίοι μας ήρθανε από την Σοβιετική Ένωση το 1940,
 σαν ένα πεσκέσι του Στάλιν.
Δηλαδή, οι πόντιοι είναι επήλυδες, είναι ξενόφερτοι, είναι πρόσφυγες.
Οι ελλαδικοί νεοέλληνες δεν συμπαθούν τους πρόσφυγες….
 Οι πόντιοι κατέληξαν να είναι ο ύστατος στόχος
των ελλαδικών ρωμιών.»

(Ηλίας Πετρόπουλος, «Οι Πόντιοι», περ. Σχολιαστής, 1987)

Το πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Λάμπρου Μπαλτσιώτη[1], δίνει την ευκαιρία για αναστοχασμό πάνω σε κρίσιμα και αδιερεύνητα ζητήματα της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας και κοινωνίας. Ζητήματα που είτε ανήκουν στο χώρο της κοινωνίας (νεοπρόσφυγες από την πρώην Σοβιετική Ένωση) είτε στο χώρο της ιστορίας, σχετιζόμενα με το μεγάλο γεωπολιτικό και κοινωνικό-οικονομικό μετασχηματισμό που συνέβη στην Εγγύς Ανατολή την περίοδο 1908 (κίνημα Νεότουρκων) έως 1923 (Συνθήκη Λωζάννης), αλλά και με το σοβιετικό πείραμα και ειδικότερα τη σταλινική του περίοδο.  

 Δίνει επίσης την ευκαιρία να εξεταστούν οι εικόνες που διαμορφώθηκαν στον ελλαδικό χώρο για τα θέματα αυτά, ο τρόπος πρόσληψης των γεγονότων εκείνων τόσο από την κυρίαρχη εξουσία (στη μοναρχική, στη δικτατορική και στη δημοκρατική της εκδοχή) όσο και από τη διανόηση (καθεστωτική και μη), τους ιστορικούς κ.λπ. Όπως επίσης να τεθεί υπό το φως της κριτικής η «οριενταλιστική» ματιά για τα θέματα αυτά, που κυριαρχεί σε ένα σημαντικό τμήμα Νεοελλήνων ιστορικών.

Το «κενό»

 Η έλλειψη κοινά συμφωνημένου αφηγήματος για τα συγκεκριμένα  ιστορικά και κοινωνικά θέματα δημιούργησε ένα ερμηνευτικό «κενό», που το αντιλαμβάνονται άμεσα όλοι όσοι ασχολούνται μ’ αυτά, είτε ως ερευνητές είτε ως φορείς κοινωνικής αλληλεγγύης προς πάσχοντες πληθυσμούς (νέο-πρόσφυγες από την τ. ΕΣΣΔ). Απόρροια αυτού του «κενού» υπήρξε και ο εξαιρετικά ενδιαφέρον τρόπος που οι κυρίαρχες πολιτικές αλλά και ιδεολογικές δυνάμεις, δεξιά κι αριστερά, αντιμετώπισαν τα νέα αιτήματα και ζητήματα του προσφυγικού χώρου, και ειδικότερα:

-τη δημόσια κατάθεση της ιστορικής τους άποψης ότι υπήρξαν θύματα οργανωμένης Γενοκτονίας (1914-1923) από τον τουρκικό εθνικισμό,

-την αναφορά στις διώξεις που υπέστη στην ΕΣΣΔ από το σταλινισμό η ελληνική μειονότητα μετά το 1937-38.

Ακόμη ένας γιος του Πόντου: ο Αντρέα Σαντόρο, του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Ο Πόντος έχει έναν ακόμη Άγιο. Τον Αντρέα Σαντόρο ο οποίος δολοφονήθηκε από το κεμαλοΙσλαμικό φασιστικό κράτος μέσα στην Εκκλησία της Σάντα Μαρία της Τραπεζούντας στις 5 Φεβρουαρίου 2006. Πριν 16 χρόνια.

Οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανή την μνήμη του. Πολύ περισσότερο όταν αυτοί που έχουν χρέος να το κάνουν, δεν το έκαναν και δεν το κάνουν.

Εξεπλάγην από την ανήθικη σιωπή ορισμένων κρατών και εκκλησιαστικών θεσμών τις ημέρες της δολοφονίας του. Αναφέρομαι πολλές φορές στον Αντρέα Σαντόρο. Μένω όμως σε αυτά που λέω στο “ΚΑΛΑΒΡΙΑ Η ΒΑΘΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ – CALABRIA ELLADE PROFONDA”.

Ο Πόντος πρέπει να επιστρέψει ως τόπος του ανθρωπισμού, ως τόπος της αγάπης όπως λένε τα Ποντιακά τραγούδια, “τα Τραγωδίας” τα οποία τόσο υμνεί ο Κωνσταντίνος Καβάφης.

Πρόσωπο, παρουσία αγάπης ήταν ο Αντρέα Σαντόρο στην Τραπεζούντα.

Η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία μπορούν να τον αναδείξουν ως κοινό Άγιο.

ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ

Θα ζητήσουμε να επιστρέψει ως χώρος χριστιανικής λατρείας ένα Αρχιτεκτονικό στολίδι της Τραπεζούντας. Ο Ναός της Του Θεού Σοφίας. Η Μητροπολιτική Εκκλησία των Ποντίων, όλης της Ποντιακής Διασποράς.

Τα επόμενα χρόνια θα αναδείξουμε Διεθνώς το αίτημα επιστροφής του Ναού στην αρχική ιδρυτική του λατρεία. Θα την ζητήσουμε, θα μας την δώσουν οι πατριώτες μας που έμειναν εκεί. Πριν δύο εκατονταετίες σώζονταν στον Πύργος της αυτό που ονομάστηκε “Ποικίλη Στοά”. Μία από τις πλέον υψηλές καλλιτεχνικές και αισθητικές εκφράσεις του πολιτισμού μας.

Στον Πόντο η Αρχαία Ελληνική γλώσσα, η γλώσσα των γλωσσών, έμεινε, παραμένει ζωντανή πολύ περισσότερο από ότι σε άλλους Ελληνικούς Τόπους.

Συνεχίζουν να την μιλούν σήμερα παρ όλες τις διώξεις, καταναγκασμούς, την τρομοκρατία.

Κάθε άνθρωπος καλής θέλησης, κάθε έντιμος άνθρωπος ανεξαρτήτως θρησκείας, είτε είναι Χριστιανός, είτε Μουσουλμάνος θα είναι μαζί μας.

Ποιος μπορεί να το αρνηθεί.

Για την υπόθεση δολοφονίας του Σαντόρο βλ. ΕΔΩ

Η αντίδραση για την Παναγία Σουμελά ήρθε από την Μόσχα όχι από το Πατριαρχείο!

Η αντίδραση για την Παναγία Σουμελά ήρθε από την Μόσχα όχι από το Πατριαρχείο!: Σε κλαμπ μετέτρεψε το καθεστώς Ερντογάν την Παναγία Σουμελά, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας.

ΑΚΟΜΗ ΕΝΑΣ ΑΓΙΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ Ο ΑΝΤΡΕΑ ΣΑΝΤΟΡΟ*

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

(Μιλώντας σε Ρ/Σ)

ΑΚΟΜΗ ΕΝΑΣ ΑΓΙΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ Ο ΑΝΤΡΕΑ ΣΑΝΤΟΡΟ

Ο Πόντος έχει έναν ακόμη Άγιο. Τον Αντρέα Σαντόρο ο οποίος δολοφονήθηκε από το κεμαλοΙσλαμικό φασιστικό κράτος μέσα στην Εκκλησία της Σάντα Μαρία της Τραπεζούντας στις 5 Φεβρουαρίου 2006. Πριν 16 χρόνια.
Οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανή την μνήμη του. Πολύ περισσότερο όταν αυτοί που έχουν χρέος να το κάνουν, δεν το έκαναν και δεν το κάνουν.
Εξεπλάγην από την ανήθικη σιωπή ορισμένων κρατών και εκκλησιαστικών θεσμών τις ημέρες της δολοφονίας του. Αναφέρομαι πολλές φορές στον Αντρέα Σαντόρο. Μένω όμως σε αυτά που λέω στο “ΚΑΛΑΒΡΙΑ Η ΒΑΘΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ – CALABRIA ELLADE PROFONDA”.

Ο Πόντος πρέπει να επιστρέψει ως τόπος του ανθρωπισμού, ως τόπος της αγάπης όπως λένε τα Ποντιακά τραγούδια, “τα Τραγωδίας” τα οποία τόσο υμνεί ο Κωνσταντίνος Καβάφης.
Πρόσωπο, παρουσία αγάπης ήταν ο Αντρέα Σαντόρο στην Τραπεζούντα.
Η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία μπορούν να τον αναδείξουν ως κοινό Άγιο.
ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ

Θα ζητήσουμε να επιστρέψει ως χώρος χριστιανικής λατρείας ένα Αρχιτεκτονικό στολίδι της Τραπεζούντας. Ο Ναός της Του Θεού Σοφίας. Η Μητροπολιτική Εκκλησία των Ποντίων, όλης της Ποντιακής Διασποράς.
Τα επόμενα χρόνια θα αναδείξουμε Διεθνώς το αίτημα επιστροφής του Ναού στην αρχική ιδρυτική του λατρεία. Θα την ζητήσουμε, θα μας την δώσουν οι πατριώτες μας που έμειναν εκεί. Πριν δύο εκατονταετίες σώζονταν στον Πύργος της αυτό που ονομάστηκε “Ποικίλη Στοά”. Μία από τις πλέον υψηλές καλλιτεχνικές και αισθητικές εκφράσεις του πολιτισμού μας.

 
Στον Πόντο η Αρχαία Ελληνική γλώσσα, η γλώσσα των γλωσσών, έμεινε, παραμένει ζωντανή πολύ περισσότερο από ότι σε άλλους Ελληνικούς Τόπους.
Συνεχίζουν να την μιλούν σήμερα παρ όλες τις διώξεις, καταναγκασμούς, την τρομοκρατία.
Κάθε άνθρωπος καλής θέλησης, κάθε έντιμος άνθρωπος ανεξαρτήτως θρησκείας, είτε είναι Χριστιανός, είτε Μουσουλμάνος θα είναι μαζί μας.
Ποιος μπορεί να το αρνηθεί.

--------------------------

*Σαν Σήμερα 5 Φεβρουαρίου του 2006 δολοφονήθηκε την ώρα της Προσευχής στην Εκκλησία Santa Maria της Τραπεζούντας ο Ιερέας Αντρέας Σαντόρο από το Τουρκικό Κράτος.

Πυροβολήθηκε πισώπλατα την ώρα που είχε γονατίσει για προσευχή στην εκκλησία.

Η Γενοκτονία δεν αρχειοθετείται…

Γενοκτονία Ποντιακού Ελληνισμού

Της Τζούλιας Λιακοπούλου

Η αναγγελία της ανέγερσης του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων, στον Δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης, με δαπάνη του Σπύρου Λάτση, είναι εστία διαφύλαξης των πλούσιων παραδόσεών και της συλλογικής μας μνήμης!

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραβρέθηκε στην επίσημη παρουσίαση του σχεδίου ανέγερσης του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων, στον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού. Στόχος, είπε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης αλλά και της συμβολής των Ελλήνων Ποντίων στην ανάπτυξη του νέου Ελληνικού κράτους: «Εστία διαφύλαξης των παραδόσεων και της συλλογικής μνήμης, η ανέγερση του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων. Η τραγική κατάληξή της Γενοκτονίας, με τους διωγμούς, τις σφαγές, τις προσπάθειες βίαιου εξισλαμισμού και την ανείπωτη βαρβαρότητα, ξερίζωσε τον Ποντιακό Ελληνισμό από τις πατρογονικές εστίες και τους έφερε στον δρόμο της προσφυγιάς! Αυτό  είναι ανεπούλωτο τραύμα!»

«Ο Βυζαντινός Ελληνισμός, ακοίμητος φρουρός του Παγκοσμίου Πολιτισμού, με τον έναν οφθαλμόν, την Κωνσταντινούπολιν, έβλεπε τη Δύσιν, και με τον άλλον οφθαλμόν, την Τραπεζούντα, έβλεπεν όλη την Ανατολήν».

Η  ιστορία  δεν  κάνει  άλματα.  Είναι  μία  συνεχής  πορεία,  μια  εξέλιξη  του  ανθρώπινου  δράματος  μέσα  στο  χώρο  και  το  χρόνο.  Ως  εκ  τούτου,  δεν  έχουμε  το  δικαίωμα  να  διαγράφουμε  –  βάσει  των  δικών  μας  ιδεολογιών  ή  προκαταλήψεων  –  καμία  ιστορική  περίοδο.  Εκεί,  ακριβώς,  ανθεί  η  προπαγάνδα…

Η συγκλονιστική ιστορία του Τούρκου εθνικιστή που ανακάλυψε ότι είναι Έλληνας (video)

Ο Ιμπραήμ Γιαϊλάλι ήταν τούρκος ριζοσπαστικός εθνικιστής, περήφανος για την εχθρότητά του προς τους Κούρδους και τους άλλους αυτόχθονες λαούς της Μικράς Ασίας.

Μετά τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, ορισμένοι έλληνες του Πόντου έγιναν μουσουλμάνοι και αναγκάστηκαν να δεχτούν τουρκικά ονόματα. Συνεχίζοντας έτσι την πολυετή διαδικασία τουρκοποίησης. Ωστόσο, αυτό αρχίζει να αλλάζει…

Μια περίπτωση κατά την οποία τούρκος πολίτης διαπίστωσε ότι ήταν Ελληνας, είναι ο Γιάννης – Βασίλης Γιαϊλάλι.

Δείτε την πολύ ενδιαφέρουσα εκπομπή του Π. Σαββίδη, με καλεσμένο τον ίδιο και τον Σάββα Καλεντερίδη, όπου παρουσιάζεται η ιστορία του:

Έχει αποκλειστεί η προσφυγική μνήμη από την επίσημη Ιστορία

Έχει αποκλειστεί η προσφυγική μνήμη από την επίσημη Ιστορία: Δεξιά κι Αριστερά αρνήθηκαν να συμπεριλάβουν στην επίσημη Ιστορία την προσφυγική μνήμη του 1922, αλλά και των νεο-προσφύγων από τη Σοβιετική Ένωση.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης για την αναγνώριση της ποντιακής γενοκτονίας από το Die Linke

Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ DIE LINKE

 
Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΟΥ 

                _____***_____

  

Αγαπητή/ε

όταν δεκαετίες πριν ξεκίνησα τον αγώνα μου για την επιστροφή των Ανθρωπιστικών Αξιών στην Μικρά Ασία, Ζώνη της Humanitas την ονόμαζε ο Κικέρων, μετέφρασα στην Ελληνική τα κείμενα της Ρόζας Λούξεμπουργκ για το Ανατολικό Ζήτημα.

Είναι νομίζω η πρώτη και μόνη έκδοση σε άλλη γλώσσα.

Διαβάζοντας πριν λίγες ημέρες έναν Λόγο Παρρησίας της ηγεσίας της Die Linke, του κόμματος σας ο οποίος αναφέρονταν στην γενοκτονία των Ποντίων σκέφθηκα: Είναι ακόμη ζωντανό το πνεύμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ στην Γερμανία.

Για εμένα που έχω θετικές μνήμες από συζητήσεις σε ακαδημαϊκούς και πολιτικούς θεσμούς στην Γερμανία ήταν αναμενόμενο.

Πρόκειται για μια ευγενή πολιτική πράξη Ιστορικής σημασίας.

Η Μικρά Ασία βγαίνει από την γεωπολιτική φυλακή της που δολοφονούσε επί δεκαετίες την Μνήμη, την Αλήθεια, την Επιστήμη, τους Αυτόχθονους Λαούς.

Θα ήθελα να σας συγχαρώ ως Πολιτικό Κίνημα, ως Die Linke, και τον καθένα σας, την κάθε μία προσωπικά.

Η Die Linke πρέπει να είναι υπερήφανη για την πράξη της.

Έριξε ένα τείχος. Τα τείχη στην Ευρώπη για την Μικρά Ασία είναι πολλά. Είναι περισσότερα στην ίδια την Μικρά Ασία.

Αντιπροσωπεύει ένα δικό μου προσωπικό Δώρο Ιδεών, Λόγου, Νέων Οριζόντων προς εσάς το βιβλίο που σας αποστέλλω.

Η Ευρώπη και η μικρή αδελφή της η Μικρά Ασία έχουν ανάγκη τον Λόγο και μια Ανθρωπιστική Ματιά.

Χωρίς Μνήμη και Λόγο δεν υπάρχει Ανθρωπισμός και Πολιτική.

Με τις καλύτερες ευχές μου

Σας Χαιρετώ

Μιχάλης Χαραλαμπίδης

       _____****_____ 

  Το κείμενο στη  γερμανική γλώσσα

Sehr geehrte Damen und Herren,

als ich vor Jahrzehnten meinen Kampf für die Rückkehr der humanitären Werte in Kleinasien begann, Cicero nannte sie Zone der Humanitas, übersetzte ich die Texte von Rosa Luxemburg zur Ostfrage ins Griechische.

Ich denke, es ist die erste und einzige Ausgabe in einer anderen Sprache.

Als ich vor einigen Tagen eine Rede der Führung Ihrer Partei "Die Linke" las, die sich auf den Völkermord an Pontos bezog, dachte ich: Der Geist von Rosa Luxemburg lebt immer noch in Deutschland.

Für mich, der positive Erinnerungen an Diskussionen in wissenschaftlichen und politischen Institutionen in Deutschland hat, war das zu erwarten.

Dies ist ein nobler politischer Akt von historischer Bedeutung.

19η Μάη: ημέρα μνήμης, συμβολισμός και ορόσημο για το μέλλον

19η Μάη: ημέρα μνήμης, συμβολισμός και ορόσημο για το μέλλον

Έργο του Gjergj Kola για την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

Αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις

Αντισθένης

  Από: Ιάσων Γαβριηλίδης

Η γνώση της σύνδεσης ανάμεσα στους όρους και το περιεχόμενο τους έχει κομβική σημασία για την ορθή κατανόηση και χρήση τους, προκειμένου να αποδίδουν τα ακριβή νοήματα και έννοιες που περιγράφουν. Δεν είναι ζήτημα γλωσσικού και λεκτικού παιχνιδιού. Ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με ορολογία και ορισμούς με επιστημονικό (π.χ. ιστορικό, νομικό) και πολιτικό βάρος. Ο όρος «Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου» δεν είναι μία τυχαία διατύπωση. Η επιλογή των λέξεων, ακόμη και η σειρά τοποθέτησης τους αποδίδει ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο.  Ο όρος «Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου» ορίζει ένα ιστορικό γεγονός με νομικές και πολιτικές προεκτάσεις και στοχεύσεις.

  Τα γεγονότα που συνιστούν τη γενοκτονία είναι ιστορικά, καθώς συνέβησαν σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο και έχουν συγκεκριμένα υποκείμενα που τα προκάλεσαν και συγκεκριμένους αποδέκτες που τα υπέστησαν. Από την άλλη ο όρος Γενοκτονία είναι νομικός, ενώ το ζήτημα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας έχει κύρια πολιτικό περιεχόμενο και είναι μία πολιτική πράξη. Άλλωστε η αναγνώριση της Γενοκτονίας γίνεται ή αναμένεται να γίνει από επίσημους πολιτικούς θεσμούς (κοινοβούλια, κυβερνήσεις).

  Σε ένα πρώτο επίπεδο η προώθηση του ζητήματος αποσκοπεί στην ανάδειξη του για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας. Σε δεύτερο επίπεδο στοχεύει στην ανάληψη της ευθύνης για το απαράγραφο έγκλημα, όχι για την ποινική καταδίκη και τιμωρία των φυσικών αυτουργών. Αυτοί άλλωστε δεν βρίσκονται πλέον στην ζωή. Το ζητούμενο είναι η ιστορική και ηθική δικαίωση των θυμάτων και η υπευθυνοποίηση του καθεστώτος, που κυβερνά πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά την Τουρκία. Αυτό αποτελεί συνέχεια του καθεστώτος εκείνου, που διέπραξε το έγκλημα της Γενοκτονίας. Η αναγνώριση από τον θύτη, η συγγνώμη σημαίνει την αναγνώριση του λάθους και την μεταμέλεια, την μη επανάληψη. Άλλωστε η λέξη συγγνώμη στα ελληνικά εμπεριέχει και την γνώση, και συνεπώς τη συμμόρφωση. Έχει δηλαδή θετικό και εποικοδομητικό περιεχόμενο. Δεν είναι μια τυπική απολογία ή μία τιμωρητική πράξη.  

  Τα όσα συνέβησαν στον Πόντο από την αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το 1923 αποτελούν μέρος μιας μεθοδευμένης και συστηματικής ακραίας εθνοκάθαρσης, που στράφηκε εναντίον όλων των χριστιανικών λαών και αφορούσε την εξόντωση αμάχων. Οι Έλληνες ήταν ένας από αυτούς τους λαούς. Στην περίπτωση του Πόντου, η εθνοκάθαρση αυτή έφτασε στον υπερθετικό βαθμό της, έγινε γενοκτονία. Τα αρχειακά ντοκουμέντα από οθωμανικές και διεθνείς πηγές, οι μαρτυρίες και τα στοιχεία, που συνεχώς έρχονται στο φως από την έρευνα -πλέον και μέσα στη ίδια την Τουρκία- αποδεικνύουν πως πρόκειται για γενοκτονία.

Ένα εξαιρετικό κείμενο από μία Τουρκάλα για τη Γενοκτονία εναντίον των Ελλήνων

Τα ερείπια της Σάντας στην Τουρκία: η καταστροφή της Ελληνικής πολιτισμικής κληρονομιάς

Της Ουζάι Μπουλούτ

Απομεινάρια της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλη την Τουρκία είναι πλέον ερείπια ή στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Οι τουρκικές αρχές δεν φροντίζουν αυτούς τους θησαυρούς, εν μέρει επειδή η τουρκική κυβέρνηση εξόντωσε τους περισσότερους απογόνους των πραγματικών κατασκευαστών, που ήταν ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός στην περιοχή, μέχρι πριν από εκατό χρόνια.

Μια τέτοια περίπτωση είναι ο αρχαιολογικός χώρος των ερειπίων της Σάντας που βρίσκεται στην επαρχία Γκιουμούσχανέ στη βόρεια Τουρκία. Η τουρκική εφημερίδα Χουργιέτ ανέφερε στις 19/10 ότι τα ερείπια της Σάντας, που ονομάστηκαν «κρυφή πόλη κοντά στον ουρανό», έχουν καταχωρηθεί ως «ευάλωτη περιοχή που πρέπει να προστατευτεί».

Η Επίσημη Εφημερίδα της Τουρκίας ανακοίνωσε τον Οκτώβριο ότι οι ιστορικές δομές «θα φέρουν τουρίστες στην περιοχή», παρά το γεγονός ότι έχασαν μεγάλο μέρος της ομορφιάς τους από αρχαιοκάπηλους και από επίσημη παραμέληση.

«Υπάρχουν επτά οικισμοί στα ερείπια της Σάντας, που καλύπτουν τρεις διαφορετικές πλαγιές, οι οποίες είναι ορατές μεταξύ τους».

«Σημειώνοντα ςο Τζοσκούν Ερούζ, ακαδημαϊκός από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Μαύρης Θάλασσας, ότι οι γύρω περιοχές στα ερείπια χρησιμοποιούνται μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η περιοχή παραμένει απροστάτευτη και είναι στόχος αρχαιοκάπηλων, δήλωσε ότι το σχέδιο προστασίας και ανάπτυξης, όπως καθώς και το σχέδιο διαχείρισης της περιοχής θα εφαρμοστεί σε βάθος μερικών χρόνων».

«Η περιοχή κατοικείται μόνο για τρεις ή τέσσερις μήνες το καλοκαίρι. Δυστυχώς, οι γέφυρες, τα σιντριβάνια, οι εκκλησίες και ακόμη και τα σπίτια όπου ζουν οι άνθρωποι αφήνονται απροστάτευτα και έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές σε άλλες εποχές», δήλωσε ο Ερούζ.

Η Χουργιέτ προσέθεσε: «Πιστεύεται ότι η Σάντα, η πολιτισμική κληρονομιά του ελληνικού Πόντου στην ανατολική Μαύρη Θάλασσα, χτίστηκε τον 17ο αιώνα… Περίπου 5000 άνθρωποι ζούσαν εκεί μεταξύ 1700 και 1900. Μόνο λίγοι τουρίστες την επισκέπτονται τώρα λόγω της έλλειψης συγκοινωνίας.Οι δομές που εγκαταλείφθηκαν όταν οι Έλληνες εγκατέλειψαν την περιοχή το 1923 βρίσκονται στο χωριό Ντουμανλί, 72 χιλιόμετρα από το Γκιουμούσχανέ και 42 χιλιόμετρα από την Τραπεζούντα».

Μία σημαντική διόρθωση για την Χουργιέτ: Οι Έλληνες του Γκιουμούσχανέ και της ευρύτερης περιοχής δεν άφησαν την αρχαία πατρίδα τους με τη δική τους ελεύθερη βούληση. Από το 1914 έως το 1923, δολοφονούνταν στα πλαίσια οργανωμένης γενοκτονίας από δύο διαδοχικά τουρκικά καθεστώτα. Οι επιζώντες απελάθηκαν λόγω της συνθήκης ανταλλαγής πληθυσμών του 1923 μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.

Αυτή η σειρά των γεγονότων είναι διπλά τραγική και άδικη δεδομένου ότι οι περισσότερες πόλεις στη σημερινή Τουρκία χτίστηκαν από Έλληνες. Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Ερευνών: «οι ελληνικοί οικισμοί στη Μικρά Ασία χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα π.Χ. όταν οι Έλληνες μετανάστευσαν από την ηπειρωτική Ελλάδα. Ίδρυσαν πόλεις όπως η Μίλητος, η Έφεσος, η Σμύρνη, η Σινώπη, η Τραπεζούντα και το Βυζάντιο (αργότερα γνωστό ως Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Αυτές οι πόλεις άνθισαν πολιτισμικά και οικονομικά».

«Η Μικρά Ασία γέννησε τους πρώτους μεγάλους στοχαστές της αρχαιότητας, όπως ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης, ο Στράβων και ο Ηράκλειτος. Αυτοί οι φιλόσοφοι απέρριψαν τη μυθολογική εξήγηση του σύμπαντος και ήταν οι πρώτοι που ζήτησαν μια λογική εξήγηση όλων των πραγμάτων. Έτσι, η Μικρά Ασία ήταν η γενέτειρα της δυτικής φιλοσοφίας και επιστήμης».

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, γνωστή και ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, ήταν μια ελληνόφωνη αυτοκρατορία. Ήταν εκπρόσωπος του κορυφαίου πολιτισμού του Μεσαιωνικού Χριστιανισμού.Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διήρκεσε 11 αιώνες (από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.) και έπεσε στους Οθωμανούς Τούρκους το 1453. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ήταν η τελευταία ελληνοκρατούμενη περιοχή στη Μικρά Ασία και έπεσε στα τουρκικά χέρια το 1461.

Πως οι Πόντιοι διατήρησαν την ιστορική τους μνήμη

Αγτζίδης Βλάσης

27 Δεκεμβρίου 2020

1416

Το ερώτημα "γιατί σημαντικά τμήματα της νεότερης ελληνικής ιστορίας έμειναν στο σκοτάδι ως άγραφες Λευκές Σελίδες" έχει πλέον απαντηθεί: Γιατί η ιστοριογραφία μας καθορίστηκε από τα στενά συμφέροντα του έθνους-κράτους και των διαφόρων πολιτικών εκδοχών που εμφανίστηκαν αποκλειστικά στα όριά του. Αναπαράχθηκε έτσι πιστά η πολιτική, που χαρακτήρισε τις πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας, που διαχειρίστηκαν τη μικρασιατική πρόκληση.

Η συνάντηση της ακροδεξιάς άποψης του Ιωάννη Μεταξά με την πρώιμη κομμουνιστική του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ, καθόρισε και την ματιά της νεοελληνικής ιστοριογραφίας. Ο περιορισμός παράλληλα του βενιζελισμού στην κρατική εκπροσώπηση και μόνο, συνέβαλε στο να μετατραπεί η συγκεκριμένη ματιά σε καθολική. Η νομιμοποίηση των εθνικών εκκαθαρίσεων που διέπραξε ο τουρκικός εθνικισμός υπήρξε στη συνέχεια κοινός τόπος.

Ως εξέλιξη της ίδια πολιτικής μπορεί να θεωρηθεί η αποσιώπηση και η απουσία κάθε ερευνητικής απόπειρας, για τις σταλινικές διώξεις που πραγματοποιήθηκαν εναντίον των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης από το 1937. Η πραγματικότητα αυτή θα αμφισβητηθεί μόνο κατά τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, όταν θα προβάλλει, με όχι επιτυχημένο πάντα τρόπο, μια ιστοριογραφική σχολή που θα γεννηθεί στους κόλπους των προσφυγικών οργανώσεων.

Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει την αντίδραση της παραδοσιακής ιστοριογραφίας, συμπεριλαμβανομένων των "νέων ιστορικών", των αποκαλούμενων "μεταμοντέρνων", οι οποίοι θα κινηθούν μ’ ένα σπασμωδικό τρόπο καταγγελίας και αμφισβήτησης της νέας αυτής τάσης. Η ενόχλησή τους θα είναι τόσο έντονη, ώστε θα καταφύγουν και σε μεθόδους συνειδητής παραχάραξης και παρανόησης, ακόμα και διεθνών νομικών όρων, όπως αυτόν της "γενοκτονίας", προκειμένου να υποστηρίξουν την παραδοσιακή εκδοχή.

Η διατήρηση και ο μετασχηματισμός της μνήμης

Ας δούμε όμως πώς διατηρήθηκε η μνήμη στις κοινότητες των προσφύγων σ’ έναν άξενο τόπο, όπως ακριβώς υπήρξε η Ελλάδα του Μεσοπολέμου για τους πραγματικούς ηττημένους του ΄22. Και ας περιοριστούμε στο ποντιακό υποσύνολο της προσφυγικής κοινότητας, αφού περιγράψουμε πρώτα τη συγκρότησή της. Ο οργανωμένος προσφυγικός χώρος, δηλαδή οργανώσεις που έχουν δημιουργηθεί ή επανδρώνονται από απογόνους των προσφύγων του ’22 και θέτουν ως καταστατικό στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, είναι εκατοντάδες στην Ελλάδα, την πρώην ΕΣΣΔ και την διασπορά.

Το μεγαλύτερο ποσοστό ενεργοποίησης ανήκει στους προερχόμενους από τον Πόντο, με την ευρεία σημασία του όρου. Μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερες από 600 ποντιακές οργανώσεις, εκ των οποίων οι 60 περίπου, στο Λεκανοπέδιο και άλλες τόσες στη Θεσσαλονίκη. Η σημασία των οργανώσεων αυτών είναι ιδιαίτερη, σε σχέση με τις παραδοσιακές εθνικοτοπικές οργανώσεις, γιατί εκτός από τα λαογραφικά ενδιαφέροντα και τα ιστορικά που αφορούν την μνήμη, υπάρχουν και πολιτικά αιτήματα.