Οικονομική κρίση, μνημόνια και υπηρεσίες υγείας: Η περίπτωση της Ελλάδας

Του Χαράλαμπου Οικονόμου, καθηγητή κοινωνιολογίας  Παντείου Πανεπιστημίου από το Άρδην τ. 112

Το ελληνικό σύστημα υγείας, το οποίο ήδη πριν την κρίση εμφάνιζε σοβαρά δομικά και λειτουργικά προβλήματα (Economou and Giorno, 2009, Economou, 2010), κλήθηκε να προσαρμοστεί στο νέο δυσμενές οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, που προσδιόρισαν οι μνημονιακές πολιτικές αυστηρής δημοσιονομικής λιτότητας, μείωσης των κοινωνικών δαπανών, περιορισμού των εισοδημάτων και πλήρους απορρύθμισης της αγοράς εργασίας.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο, το σύστημα υγείας αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει μεγαλύτερες ανάγκες με λιγότερους πόρους. Η περικοπή των δημόσιων δαπανών και η υψηλή ανεργία περιόρισαν τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας από κρατικούς πόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Η μακροχρόνια ανεργία διόγκωσε τον αριθμό όσων δεν μπορούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα ασφαλιστικής κάλυψης και πρόσβασης στη φροντίδα υγείας. Ταυτόχρονα, η επιδείνωση των κοινωνικών και οικονομικών προσδιοριστών της υγείας αύξησε τη νοσηρότητα και, συνεπακόλουθα, τη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας. Πολλά από τα μέτρα που υιοθετήθηκαν υπέσκαψαν, παρά προήγαγαν, τους στόχους της ισότιμης πρόσβασης και της παροχής αποδοτικών, αποτελεσματικών και ποιοτικών υπηρεσιών υγείας (Economou et al., 2015, Οικονόμου 2013).

Σύμφωνα με τα Μνημόνια Συνεννόησης, η δημόσια δαπάνη για την υγεία δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 6% του ΑΕΠ και η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 1% του ΑΕΠ. Δεδομένης της τάσης μείωσης που παρατηρείται συνεχώς στο παραγόμενο προϊόν της χώρας, αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή συρρίκνωση των δαπανών υγείας, με άμεσο κίνδυνο την απαξίωση του δημόσιου χαρακτήρα του συστήματος υγείας και την υποβάθμιση της επάρκειας και της ποιότητας των παρεχομένων από αυτό υπηρεσιών. Οι συνολικές δαπάνες υγείας μέσα σε μια εξαετία μειώθηκαν κατά 31,8%, οι δημόσιες κατά 39,4% και οι ιδιωτικές κατά 15%. Η μείωση ήταν ιδιαίτερα αισθητή στην περίπτωση των δαπανών υγείας των κοινωνικοασφαλιστικών φορέων, οι οποίες περικόπηκαν κατά 47,4%. Το αποτέλεσμα των παραπάνω εξελίξεων είναι η ιδιωτική δαπάνη να αυξήσει το μερίδιό της στο σύνολο της δαπάνης υγείας κατά 7,6 ποσοστιαίες μονάδες, αποτελώντας πλέον το 38,2% των δαπανών υγείας. Αξιοσημείωτο είναι ότι η δημόσια δαπάνη για υγεία, ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι αρκετά χαμηλότερη (5,2%) ακόμα και από το 6% που ορίζουν τα μνημόνια.

Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι, όπως προκύπτει από τις Έρευνες Οικογενειακών Προϋπολογισμών, αυξήθηκε η δαπάνη των νοικοκυριών για υγεία, ως  ποσοστό της συνολικής μέσης μηνιαίας δαπάνης τους, από 6,4% το 2010 σε 7,4% το 2016, κατατάσσοντας την Ελλάδα πρώτη στην ΕΕ, με τη μεγαλύτερη ιδιωτική δαπάνη για υγεία ως ποσοστό του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών. Ειδικότερα, μεταξύ 2010-2016, η δαπάνη των νοικοκυριών για φάρμακα αυξήθηκε κατά 29% (από 1,4 σε 1,8 δις ευρώ) και για νοσοκομειακή περίθαλψη κατά 33% (από 1,2 σε 1,6 δις ευρώ). Αντίθετα, μειώθηκε κατά 47% (από 1,1 δις σε 0,6 δις ευρώ) η δαπάνη των νοικοκυριών για πρωτοβάθμια φροντίδα και κατά 65% (από 1,7 δις σε 0,6 δις ευρώ) για οδοντιατρική περίθαλψη (Ελληνική Στατιστική Αρχή 2017).

Οι τάσεις που περιγράφηκαν παραπάνω είναι αποτέλεσμα εφαρμογής μέτρων για τη μείωση των δημόσιων δαπανών υγείας και την αύξηση των φορολογικών εσόδων, των ασφαλιστικών εισφορών και της συμμετοχής των πολιτών στο κόστος χρήσης των υπηρεσιών, ενώ δευτερογενείς επιδράσεις προκύπτουν και από την εφαρμοζόμενη πολιτική απασχόλησης και εργασιακών σχέσεων. Δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών για την υγεία, όπως έγινε στην περίπτωση των ασφαλισμένων του ΟΓΑ, ενώ επιβλήθηκε και εισφορά 6% για την υγεία στους συνταξιούχους.

ΝΕΕΣ ΦΟΥΡΝΙΕΣ ΑΣΤΕΓΩΝ, ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΤΗ ΦΤΩΧΙΑ, ΕΡΧΟΝΤΑΙ.

ΝΕΕΣ ΦΟΥΡΝΙΕΣ ΑΣΤΕΓΩΝ, ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΤΗ ΦΤΩΧΙΑ, ΕΡΧΟΝΤΑΙ.

...

Δεν είστε οφειλέτες ;

Θα γίνετε.

Με ανεργία 30%, συνεχόμενη αύξηση φόρων, τεράστια ακρίβεια παντού, σύντομα, αν δεν έχετε, ήδη, θα αποκτήσετε ληξιπρόθεσμα χρέη.

Μέχρις στιγμής, κάτι η προστασία της πρώτης κατοικίας, κάτι οι δόσεις, κάτι το ένα, κάτι το άλλο, υπήρχε μία ελπίδα.

Σύντομα…αυτά όλα τελειώνουν, ανεξάρτητα, το τι ψηφίζετε, και το τι δεν ψηφίζετε.

Ήδη, στους δρόμους, κυκλοφορούν 24.000 άστεγοι, με εξάμηνη λειτουργία των νέων μέτρων, που προβλέπονται να ψηφιστούν, πολύ σύντομα, θα διπλασιαστούν, αλλά και δεκάδες χιλιάδες οικογένειες εντίμων ανθρώπων, θα αναγκαστούν, να συγκατοικήσουν με τα παιδιά και τα εγγόνια τους, θα μείνουν χωρίς ρεύμα, και θέρμανση, χωρίς μαθήματα για τα παιδιά τους, κλπ.

Και όλα αυτά, μέσα από "Βουβές, και πολύ σύντομες δίκες", στις οποίες δεν θα υπάρχουν μάρτυρες, αλλά ούτε και εσείς θα έχετε τα λεφτά, να πληρώσετε έναν δικηγόρο,...

Δεν μας ενδιαφέρει το τι ψηφίζετε.

μας ενδιαφέρει, να αντιδράσετε, καταδικάζοντας, κάθε έναν και κάθε μία βουλευτή, που θα ψηφίσει αυτήν την τροποποίηση, όταν θα έρθει από τον Σεπτέμβριο στην Βουλή..

Η ψήφος τους, θα έχει ονοματεπώνυμο, και για κάθε έξωση, που θα αρχίσει, με καταιγιστικό μάλιστα ρυθμό, και θα είναι συνυπεύθυνοι, χωρίς καμία δικαιολογία όλοι τους .

Καμία δικαιολογία, για τρόικα, και ξε - τρόικα.

Εδώ, μιλάμε, για την επιβίωση του ελληνικού λαού.

Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αυτού, έρχονται σε συνέχεια σειράς βαρύτατα δυσμενών μέτρων κατά της μικρής και μεσαίας τάξης & της μικρής ιδιοκτησίας.

Ο προτεινόμενος επανακαθορισμός, ευνοεί αποκλειστικά τις Τράπεζες, σε βάρος κάθε άλλου δανειστή, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης.

Οι δε Τράπεζες αποκτούν συμμετοχή στη διανομή του πλειστηριάσματος ακόμα και με την προσημείωση υποθήκης, χωρίς να είναι αναγκασμένες να την έχουν τρέψει σε υποθήκη.

ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΤΕ ΓΙΑΤΙ ΠΡΑΓΜΑ ΜΙΛΑΜΕ , Ή, ΟΧΙ;;;

Μακρόν αλά ελληνικά;

Μια ραδιογραφία της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Του Γιώργου Καραμπελιά, Κείμενο που δημοσιεύτηκε, ελαφρά συντομευμένο, στην ιστοσελίδα Liberal. gr

Ο οριστικός ενταφιασμός της μεταπολίτευσης αλλά και της παραδοσιακής εμφυλιοπολεμικής διαίρεσης, αριστεράς-δεξιάς, ολοκληρώθηκε με τις εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019 και τη συγκρότηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σχημάτισε μία κυβέρνηση που προσπαθεί να ανταποκριθεί στο αίτημα της υπέρβασης αριστεράς-δεξιάς, γεγονός που αντανακλάται τόσο στη σύνθεση της κυβέρνησής του όσο και στις προγραμματικές της δηλώσεις, και αυτό, παρ’ ότι εξελέγη επικεφαλής του παραδοσιακού πόλου της ελληνικής κεντροδεξιάς.

Πράγματι, ο Μητσοτάκης και οι περί αυτόν (καθόλου τυχαία, στους βασικούς του συμβούλους περιλαμβάνεται ο παλαιός γραμματέας της ΚΝΕ και στενός συνεργάτης  του Λαλιώτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, και ο πρώην διευθυντής των Νέων, Δημήτρης Μητρόπουλος) επιχείρησαν να τετραγωνίσουν τον κύκλο. Από τη μία πλευρά, να στηριχτούν στη μόνη υπαρκτή πολιτική δύναμη την οποία διέθεταν, δηλαδή τη Νέα Δημοκρατία, και από την άλλη, να την υπερακοντίσουν μέσα από μια «μακρονική» λογική. Έτσι, και σε προγραμματικό επίπεδο, στη διάρκεια μιας μακράς προεκλογικής περιόδου, όσο και στα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης, επέλεξαν έναν προγραμματικό λόγο που αρνείται τις παραδοσιακές διαιρέσεις.

Όλοι θεωρούσαν, και εν μέρει είναι ακριβές, πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η στενή του ομάδα εμφορούνται από φιλελεύθερες αντιλήψεις. Δηλαδή, στοχεύουν στη περαιτέρω αποδυνάμωση της κρατικής παρέμβασης και την ενίσχυση των μηχανισμών της αγοράς. Ωστόσο, κάτι που εξέπληξε πολλούς, στο μείγμα που επιχείρησε να διαμορφώσει, συμπεριλαμβάνει και μία διάσταση πατριωτισμού. Σε σχέση με τη Συμφωνία των Πρεσπών, κατόρθωσε να αποκρούσει τα σχέδια του Τσίπρα να προκαλέσει ρήγμα στο εσωτερικό της κεντροδεξιάς και να μεταβάλει αυτή τη συμφωνία σε όπλο για την κατίσχυση επί του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ίδια κατεύθυνση αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας, στη δημογραφική ενδυνάμωση της χώρας με μέτρα ενίσχυσης της τεκνοποιίας, καθώς και σε μέτρα για το μεταναστευτικό.

Εγκολπώθηκε το αίτημα νόμου και τάξης, σε ό,τι αφορά τα Εξάρχεια, το άσυλο, την επιβολή του νόμου και την ασφάλεια γενικότερα, που παραδοσιακά εκφραζόταν από τις πιο δεξιές συνιστώσες της Νέας Δημοκρατίας.

Απευθύνθηκε, παράλληλα, προνομιακά στα μεσαία στρώματα, με την άμεση μείωση του ΕΝΦΙΑ και τις φορολογικές ελαφρύνσεις που υιοθέτησε αλλά ταυτόχρονα –και εξέπληξε πολλούς– στράφηκε και στα φτωχότερα λαϊκά στρώματα, μέσα από τη διατήρηση του μειωμένου αφορολόγητου, τη μείωση του ΦΠΑ και τη διατήρηση των επιδομάτων που είχε θεσμοθετήσει προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η εμπέδωση της τοξικής μνημονιακής κανονικότητας

Του Γεωργίου Παπασίμου

Η επιφανειακή «νεκρανάσταση» του μεταπολιτευτικού δικομματισμού με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στη θέση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. μετά τον δεκαετή μνημονιακό «οδοστρωτήρα» και η αυτοδυναμία της Ν.Δ. με ποσοστό 40% περίπου, επαναφέρει τη χώρα στην «κανονικότητα» του μεταπολιτευτικού πολιτικού οικοδομήματος (δύο εναλλασσόμενα κόμματα και μικρός αριθμός συμπληρωματικών άλλων).

Πρόκειται για προσπάθεια εμπέδωσης της «μνημονιακής κανονικότητας», αφού πλέον το σύνολο του πολιτικού προσωπικού, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έχει ψηφίσει και εφαρμόσει τις μνημονιακές πολιτικές και έχει ασπαστεί την αντίληψη της νέο-αποικιοποίησης της χώρας. Παράλληλα, η πλειονότητα των Μ.Μ.Ε., αλλά και της διανόησης (ιδιαίτερα χαμηλής στάθμης), έχει προσχωρήσει στο «κάλπικο αφήγημα» της δήθεν μεταμνημονιακής Ελλάδος.

Για την επιβολή του μνημονιακού «ακάνθινου στεφανιού» απαιτήθηκαν δύο φάσεις:

Η πρώτη φάση (2010-2014) υλοποιήθηκε από τα κόμματα του κλασσικού μεταπολιτευτικού δικομματισμού (ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Ν.Δ.), φάση όπου συνυπήρχε η χειρουργική χωρίς αναισθητικό κοινωνική επέμβαση και η έντονη αντίδραση των λαϊκών στρωμάτων, που αποτέλεσε τον λόγο διάρρηξης των έως τότε κοινωνικών ισορροπιών, με συνέπεια την πολιτική σύνθλιψη του ενός πόλου (ΠΑ.ΣΟ.Κ.) και τη σμίκρυνση του άλλου πόλου (Ν.Δ.), αναδεικνύοντας νέες κινήσεις και κόμματα, με κυρίαρχη δύναμη τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., που από το 3% εκτοξεύθηκε στο 36%.

Η δεύτερη φάση (2015-2019) χρωματίστηκε από την άνοδο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην εξουσία, που εξέφραζε τότε τις ελπίδες αυτού του έντονου αντιμνημονιακού κινήματος για μια αντιστροφή της αποικιοποίησης και της πολιτικής αναξιοπρέπειας της χώρας. Η μνημονιακή όμως μετάλλαξή του από το καλοκαίρι του 2015 και η μετατροπή του σε πιστή «θεραπαινίδα» των εντολών των δανειστών, αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα σε αυτές τις ελπίδες, αλλά και έντονο χειραγωγικό μοχλό κατά των κινημάτων αντίστασης. Η απόλυτη εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής των δανειστών, καθώς και η απουσία οποιουδήποτε σχεδίου στοιχειώδους παραγωγικής ανασυγκρότησης, αφού η οικονομική του αναφορά ήταν η φοροεπιδρομή στα παραγωγικά στρώματα, έστρεψε ένα μεγάλο κοινωνικό τμήμα, κυρίως των μεσαίων στρωμάτων προς τη Ν.Δ., με διάθεση πρωτίστως τιμωρητική προς τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Από την άλλη πλευρά, το 31,5% που έλαβε ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α., οφειλόμενο στα κλασσικά «δεξιά αντανακλαστικά», διαμόρφωσε έναν δικομματισμό νέου τύπου, ο οποίος όμως, εάν αναλυθεί σε βάθος, έχει έντονα τα στοιχεία της ατροφικότητας.

Έλα να Δεις…

Kώστας Λουλουδάκης (Ιουλιανός)

Στον ελληνικό πολιτικό ορίζοντα παγιώθηκε ένας νέος, ακίνδυνος για την καπιταλιστική αναδιάρθρωση, δικομματισμός ο οποίος συμβάλει στην συντήρηση της διαδικασίας της κεφαλαιακής συσσώρευσης και στο περαιτέρω άνοιγμα στο ιδιωτικό κεφάλαιο των δημόσιων αγαθών για να βελτιώνονται οι δείκτες της οικονομίας.

Όμως, για να μην θεωρήσει κάποιος καλοπροαίρετος πως προβαίνω σε αυθαίρετες εκτιμήσεις για την σημερινή ελληνική πραγματικότητα, επιτρέψτε μου να καταφύγω σε έναν άνθρωπο που η σκέψη, ο λόγος και η δράση του μαρτυρούν άνθρωπο μηδαμινό αλλά πονηρότατα δικτυωμένο. Μιλώ βέβαια για τον Υπουργό Ανάπτυξης Σπύρο (Άδωνις) Γεωργιάδη, ο οποίος είναι δεμένος με το πλέγμα που περιλαμβάνει ιδιωτικά, διεθνή και εγχώρια συμφέροντα:

Ο τηλεβιβλιοπώλης ακροδεξιών βιβλίων με το κιλό και τηλεπωλητής θεραπευτικών νανογιλέκων Σπύρος Γεωργιάδης αποτελεί πρότυπο φιλελεύθερου υπουργού, καθώς οι αποφάσεις του αποβλέπουν στην ενσωμάτωση της συνάρθρωσης των ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων στις διαδικασίες διαμόρφωσης των δημοσίων αποφάσεων.

Εκτός όμως από την απαραίτητη θεσμοθέτηση της ανακατανομής του δημόσιου πλούτου υπέρ του κεφαλαίου, επιβάλλεται, σύμφωνα με τον πρόεδρο του νεοφιλελεύθερου μορφώματος «Δράση», ιδιοκτήτη εταιρειών επικοινωνίας και διαχείρισης κρίσεων, επιχειρηματίας αγρότης και υφυπουργός δημοσιονομικής πολιτικής, Θεόδωρο Σκυλακάκη: «πολιτική χαμηλής φορολογίας την οποία θα εγγυάται η χώρα με δεσμεύσεις κεφαλαίων της στο εξωτερικό και η δραστική βελτίωση της απονομής της δικαιοσύνης, έτσι ώστε όσοι αγοράζουν να έχουν εξασφαλίσει την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων που αποκτούν». (Θεόδωρος Σκυλακάκης: Οι «μάγοι» της αποκρατικοποίησης και η εναλλακτική athensvoice.gr 29-7-2014)

Σήμερα, η όποια επιρροή και παρεμβολή των κυβερνήσεων στη γένεση μορφών συλλογικού πράττειν, προσανατολισμένων στην επιδίωξη της κοινωνικής ανακατανομής του δημόσιου πλούτου έχει χαθεί. Αυτοί λοιπόν που θα «επενδύσουν» τα λεφτά τους (κατά κανόνα σε αγαθά που δεν έχει ο πολίτης την δυνατότητα να μην τα χρησιμοποιήσει: υγεία, ύδρευση ενέργεια, ασφάλιση, στέγαση, μεταφορές) που προέρχονται από επιδοτήσεις, δανεισμό, και εντάξεις σε διάφορα επιχειρηματικά προγράμματα, «φυσικό» είναι να έχουν και φωνή και απαίτηση, μα κύρια μέριμνα από την κυβέρνηση ώστε να συνεχίσουν να παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο τους. Τι ποιο φυσιολογικό λοιπόν από την απαίτηση του επενδυτή, πέρα από τους νόμους που κατοχυρώνουν τα κεφάλαιά τους, «την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων που αποκτούν», που λέει ο επιχειρηματίας αγρότης και υφυπουργός Σκυλακάκης, να συμμετάσχουν και στην διοίκηση του δημοσίου για να μπορούν να ελέγχουν τον κόπο και την περιουσία τους βρε αδελφέ;

Αυτό είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της κυβέρνησης του Κυριάκου «Κούλη» Μητσοτάκη, ότι δηλαδή στελεχώνεται από πρώην στελέχη (Partners) επιχειρήσεων, πρώην στελέχη της Ε.Ε, ακόμη και του ΣΕΒ. (Ημεροδρόμος – Γερασιμος Λιβιτσάνος: Μία …Α.Ε μέσα στη νέα κυβέρνηση).

Στο σημείο αυτό Συβαρίτες και Κλαζομένιοι χειροκροτούν!

Στην υγειά των κοροΐδων!