Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας…
του Δημήτρη Δαμασκηνού
Λογοτεχνικό αφιέρωμα
(Μέρος δεύτερο)
3. Έκσταση (1943)
«Μια φορά ήταν ένας άνθρωπος που είχε ένα πολύ ωραίο σπίτι. Ήταν ευτυχισμένος γι’ αυτό του το σπίτι, μα πιο πολύ ήταν για την
αγάπη του. Μια μέρα πήγαν και τον βρήκαν κάτι λαχανιασμένοι άνθρωποι. «Καίγεται το σπίτι σου», του είπαν. «Δεν πειράζει», τους αποκρίνεται. « Τι πειράζει αφού έχω αγάπη». Κι έχτισε ένα καινούργιο σπίτι. Μα τώρα πια δεν είχε αγάπη……….. «Καίγεται το σπίτι σου! Καίγεται και το καινούργιο σου σπίτι!» του ξαναφώναξαν πάλι. « Τι πειράζει – τους ξαναποκρίνεται – Τι πειράζει αφού δεν έχω πια αγάπη ; (1)»
Στις 23 Aπριλίου 1941, ο βασιλιάς και η κυβέρνηση του αναχώρησαν από την Αθήνα για την Κρήτη, ενώ οι Γερμανοί προέλαυναν προς την πρωτεύουσα. Χάος και παράλυση είναι τα χαρακτηριστικά του σύντομου διαστήματος από την αναχώρηση των κυβερνώντων ως την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα. Πολλοί είναι αυτοί που αναχώρησαν επίσης για την Κρήτη και τη Μέση Ανατολή ή απλώς κατέφυγαν στην Πελοπόννησο και τα νησιά. Οι συνεχείς βομβαρδισμοί δρόμων και λιμανιών από εχθρικά αεροπλάνα ολοκλήρωσαν την εικόνα της αποδιοργάνωσης και του φόβου. Στις 27 Απριλίου οι Γερμανοί εισήλθαν σε μια σχεδόν άδεια Αθήνα, αφού οι κάτοικοι έμειναν πεισματικά κλεισμένοι στα σπίτια τους. Η ύψωση της ναζιστικής σβάστικας στην Ακρόπολη σηματοδότησε την αρχή της γερμανικής κατοχής. Διόρισαν κυβέρνηση «κουΐσλιγκς» με πρώτο πρωθυπουργό το Γεώργιο Tσολάκογλου, το στρατηγό που υπέγραψε τη συνθηκολόγηση.
|
Γερμανικά τανκς στην οδό Αθηνάς τον Απρίλιο του 1941
|
Με την πτώση της Κρήτης στα τέλη του Μαΐου, σημειώθηκε η ολοκληρωτική κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς, που επέβαλαν τη «Nέα Tάξη», που σήμανε τη συσσώρευση εξαιρετικών δεινών και δοκιμασιών για τον ελληνικό λαό.
Η Ελλάδα περιήλθε σε τριπλή κατοχή, αφού διαμοιράστηκε ανάμεσα στους Γερμανούς και τους συμμάχους τους, Iταλούς και Bουλγάρους. Στη Bουλγαρία παραχωρήθηκε μια ζώνη ανάμεσα στο Στρυμόνα και το Nέστο, που αργότερα επεκτάθηκε ως την Αλεξανδρούπολη, καθώς και τα νησιά Θάσος και Σαμοθράκη. Oι Γερμανοί κράτησαν τα 2/3 του Έβρου, την κεντρική και ανατολική Mακεδονία, κάποια νησιά του Aιγαίου, την Aττική και την Kρήτη. Στην Iταλία περιήλθε η υπόλοιπη Eλλάδα.
|
Έντρομοι οι κάτοικοι της περιοχής Αμπελοκήπων υποχρεώνονται να περάσουν μπροστά από το πτώμα κρεμασμένου πατριώτη. Στο στήθος του η επιγραφή γράφει: «Έτσι τιμωρούνται οι δολοφόνοι των Εθνικιστών». Το φωτογραφιζόμενο τιμημένο θύμα της αντίστασης είναι κατά πάσα πιθανότητα, ο Βλ. Αποστολάρης.
|
Και στις τρεις ζώνες κατοχής η κατάσταση για τον ελληνικό λαό ήταν εξίσου απελπιστική. Στη γερμανική, ωστόσο, ζώνη η απομύζηση αγαθών, πόρων και των αποθεμάτων της χώρας, που καταδίκασε την οικονομία σε απόλυτο μαρασμό και συνακόλουθα τον πληθυσμό σε θανάσιμη πείνα, η καταστροφή της κάθε λογής υποδομής (συγκοινωνίες, κτίσματα), η απάλειψη κάθε ίχνους ελευθερίας, η τρομοκρατία των κατακτητών, οι φυλακίσεις, οι εκτελέσεις και οι εκτοπίσεις συνέθεσαν την εικόνα της ελληνικής εκδοχής της ναζιστικής νέας τάξης πραγμάτων, προκαλώντας την αντίσταση του ελληνικού λαού.