Α. Η αποεκκοσμίκευση, η υπερφαλάγγιση του μαρξισμού
από τον Αναρχισμό και ένα υβρίδιο
Ήδη από το τέλος του 20ου αιώνα παρατηρείται μια δραστική αλλαγή στο παγκόσμιο σκηνικό των θρησκειών. Οι θρησκείες, που στα πλαίσια της εκκοσμίκευσης, μιας γενικής τάσης περιορισμού της κοινωνικής επιρροής τους, είχαν καταστεί ιδιωτική υπόθεση, αναδεικνύονται σε μια ολοένα και περισσότερο ορατή πλευρά της δημόσιας ζωής. Η τάση αυτή, η λεγόμενη αποεκκοσμίσκευση, μέσω της οποίας η θρησκεία επανεπιβεβαιώνει την ακτινοβολία της στην κοινωνία, επιστρέφοντας στη δημόσια σφαίρα, γίνεται αισθητή κατ’ αρχάς με την αναγέννηση του ισλαμισμού σ’ όλο τον κόσμο, την διάδοση των πεντηκοστιανών και ευαγγελικών εκκλησιών στην Αφρική και αλλού και την αναβίωση της Ορθοδοξίας στη Ρωσία, όπως και του κομφουκιανισμού στην Κίνα. Στην ίδια τη Δύση τώρα και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, με την αυξανόμενη παρουσία μουσουλμάνων μεταναστών, αναπτύσσεται υπογείως και λανθανόντως, μια κάποια μειοψηφική αναγέννηση του Χριστιανισμού. Αυτό που κυριαρχεί πάντως στην σκηνή των δυτικών χωρών, είναι η ενίσχυση των άκρων του πολιτικού φάσματος, της Ακροδεξιάς, κυρίως και δευτερευόντως, και του Αναρχισμού, ο οποίος τις τελευταίες δεκαετίες υπερφαλαγγίζει τον Μαρξισμό στα πλαίσια των κοινωνικών κινημάτων.
Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο οι δύο κρατικιστικές εκδοχές του σοσιαλισμού, που προώθησαν την κοινωνική αλλαγή με μοχλό το κράτος, η σοσιαλδημοκρατία και ο μαρξισμός – λενινισμός, κατόρθωσαν, μεταξύ των άλλων, να περιθωριοποιήσουν σχεδόν πλήρως τον ισχυρό μέχρι τότε ανταγωνιστή τους, τον Αναρχισμό. Σήμερα που η εποχή του κρατικιστικού οπτιμισμού έχει παρέλθει, η αριστερά στην Ευρώπη και στην Αμερική, αναγεννημένη σ’ ένα βαθμό από την τρέχουσα κρίση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, ψάχνει να βρει στον Αναρχισμό εναλλακτική διέξοδο, πιο ταιριαστή με την ατομικιστική και μεταμοντέρνα εποχή που διανύουμε. Αν οι λόγοι της διείσδυσης των αναρχικών ιδεών στα κοινωνικά, καθώς και στα πολιτικά κινήματα, είναι προφανείς, τα αίτια της αποεκκοσμίκευσης, της «επιστροφής του Θεού», είναι λιγότερο φανερά. Σχετίζονται με την παρακμή της Νεωτερικότητας, όχι μόνο με την έννοια της αποδυνάμωσης, έως εκλείψεως, της κύριας οραματικής διεξόδου της, της μαρξιστικής αριστεράς, αλλά κυρίως με την μορφή της ανάπτυξης καταστροφικών και μηδενιστικών τάσεων χωρίς όρια, που οδηγούν στην αποσύνθεση των ατομικών και των συλλογικών υποκειμένων (Εθνών - Κρατών). Η αναβίωση των θρησκειών υψώνεται ως ανάχωμα στη μηδενιστική αυτή διάβρωση.