Η αύξηση της συχνότητας των κρίσεων του καπιταλιστικού συστήματος, η σκλαβιά του χρέους, η περιθωριοποίηση μεγάλων μερίδων του πληθυσμού κοκ., λειτουργούν ασφαλώς εναντίον του – οπότε δεν μπορεί να θεωρηθεί απίθανη η παταγώδης κατάρρευση του, άρα ούτε η επάνοδος του κομμουνισμού.
.«Θα είχε αλήθεια τελειώσει η εποχή της πρώτης αποικιοκρατίας, χωρίς την εμφάνιση του κομμουνισμού; Η δεύτερη εποχή της αποικιοκρατίας που βιώνουμε ήδη στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία (άρθρο), η οποία επιβάλλεται με οικονομικά όπλα πλέον που μετατρέπουν τις χώρες σε μη εθνικά κυρίαρχα προτεκτοράτα και τους Πολίτες τους σε λεηλατημένους, εξαθλιωμένους σκλάβους χρέους, θα είχε άραγε δρομολογηθεί, εάν δεν κατέρρεε προηγουμένως ο υπαρκτός κομμουνισμός;Με απλά λόγια, θα βιαζόταν τόσο εύκολα οι ιθαγενείς, λέγοντας επί πλέον ευχαριστώ στους βιαστές τους (= επιθυμία να κλείσει η αξιολόγηση για να μη χαθεί το τέταρτο μνημόνιο!), εάν είχαν πράγματι μία εναλλακτική λύση;Συνέβαλλε ο κομμουνισμός στη διατήρηση των εισοδηματικών και λοιπών ανισοτήτων που παράγει ο καπιταλισμός, σε κάπως πιο περιορισμένα επίπεδα; Αύξησε την κοινωνική κινητικότητα, με την έννοια της μετακίνησης των ανθρώπων σε διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, από αυτά στα οποία γεννήθηκαν; Επιτάχυνε τη μετάβαση από την αγροτική οικονομία στη βιομηχανική κοινωνία, στα κράτη της Ασίας;» (B. Milanovic με παρεμβάσεις).
Ανάλυση
Αυτές, καθώς επίσης πολλές άλλες ανάλογες ερωτήσεις υπάρχουν για εκείνο το σύστημα, το οποίο αποτελεί πλέον παρελθόν μετά το θάνατο του τελευταίου συντελεστή του, του Φ. Κάστρο – ο οποίος, καλώς ή κακώς, ήταν ο ηγέτης μίας επανάστασης που ανέτρεψε την προηγούμενη τάξη πραγμάτων, κατήργησε την ιδιωτική ιδιοκτησία, κυβέρνησε τη χώρα του με ένα μονοκομματικό σύστημα και αμύνθηκε με επιτυχία απέναντι στις πάσης φύσεως καπιταλιστικές επιθέσεις.