Η θρησκεία της «αέναης ανάπτυξης» και του «τεχνολογικού μεσσιανισμού»

Γιώργος Κολέμπας

Με αφορμή τις δηλώσεις του Stephen Hawking ότι «η πλήρης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους».

Στη νεωτερική εποχή υποτίθεται ότι οι παλιές θρησκείες και το συνδεόμενο με αυτές θρησκευτικό πνεύμα έχει υποχωρήσει. Αντί αυτών επικράτησε, μάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο, μια καινούργια θρησκεία, αυτή της «Συνεχούς Ανάπτυξης» και του «Τεχνολογικού Μεσσιανισμού». Αυτή υποσχόταν και υπόσχεται ακόμη ότι η ανάπτυξη της οικονομίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας θα λύσουν όλα τα προβλήματα του ανθρώπου και θα φέρουν την ευτυχία του.

Αρχιερείς αυτής της θρησκείας είναι βασικά οι οικονομολόγοι. Αυτοί υποστηρίζουν ότι το σημερινό παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα μπορεί να αυξάνεται απεριόριστα και παρουσιάζουν μια καμπύλη της οικονομίας που αυξάνεται εκθετικά προς τα πάνω, προς το άπειρο. Το «ιερατείο» της είναι οι κάθε είδους επιστήμονες, που υποστηρίζουν ότι η επιστήμη θα έχει τις λύσεις σε όλα τα μελλοντικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Στο ιερατείο ανήκουν επίσης και οι κάθε είδους κεφαλαιούχοι-επενδυτές και οι επαγγελματίες πολιτικοί. Απλοί ιερείς είναι οι κάθε είδους τεχνικοί στο πεδίο των καθημερινών εφαρμογών, που υπόσχονται τη λύση κάθε προβλήματος του κοσμάκη.

Κατηχητές αυτής της θρησκείας είναι το εκπαιδευτικό σύστημα -με επικεφαλής κάποιους καθηγητές, από το πανεπιστήμιο μέχρι τους κατώτερους βαθμούς εκπαίδευσης-και τα Μαζικά Μέσα Επικοινωνίας(ΜΜΕ)-με επικεφαλής τους αργυρώνητους «έγκριτους» δημοσιογράφους. Αυτοί αναλαμβάνουν να εκλαϊκεύουν την έννοια της «ανάπτυξης» με τον μύθο της συνεχούς αυξανόμενης «πίτας» και της παντοδύναμης επιστήμης-τεχνολογίας, που θα κάνουν πραγματικότητα τις «κοινωνίες της αφθονίας» και φυσικά και τον «παράδεισο» επί της γης. Οι «εκλεκτοί» αυτού του παραδείσου δυνητικά είναι όλοι οι άνθρωποι. Στην πράξη όμως είναι αυτοί που είναι σε θέση να πληρώσουν μέσω της αγοράς αυτά τα επιτεύγματα, αφού το «ιερατείο» με τις πολυεθνικές επιχειρήσεις που το χρηματοδοτούν, έχουν εξασφαλίσει την ιδιωτικοποίηση των διάφορων ευρεσιτεχνιών και των εφαρμογών τους.

Η κόκκινη κλωστή που υφαίνει τον νέο μύθο – θρησκεία, είναι και η υπέρβαση του ανθρώπινου είδους απ΄ τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο τωρινός ατελής άνθρωπος πρέπει να δημιουργήσει ο ίδιος τον νέο τέλειο άνθρωπο, τον λεγόμενο «Μετάνθρωπο», που θα οδηγήσει σε ένα κόσμο συνειδητής εξέλιξης. Η φυσική εξέλιξή του είναι πολύ αργή και χρονοβόρα. Αυτοί που έχουν τη δυνατότητα, πρέπει να παρέμβουν και να επιταχύνουν τον ρυθμό εξέλιξής του. Να περάσουμε από τη Δαρβίνεια φυσική εξέλιξη, στην «Μεταδαρβίνεια» τεχνική εξέλιξή του, απαλλαγμένου από αρρώστιες, με σωματική και νοητική βελτίωση, με παράταση της ζωής και αποτροπή των γηρατιών.

Τεχνολογική εξάρτηση και τέλος ελευθερίας

Από Brandon Smith - 4 Ιουλίου 2019 - Πηγή Alt-Market.com

Μπράντον Σμιθ

Μεταφράστηκε από τον Hervé, έγινε επεξεργασία από τον San για το Francophone Saker και αποδόθηκε στα ελληνικά από τον Γερομοριά

Η τεχνολογία μπορεί να είναι εκθαμβωτική αλλά και εξουθενωτική για την πραγματική ανθρώπινη πρόοδο και όταν λέω "πρόοδος" δεν εννοώ πρόοδο στον κόσμο των μηχανών αλλά πρόοδο στον κόσμο των πολιτών και κανείς δεν μπορεί να μας καθοδηγεί αναγκαστικά σε άλλο κόσμο.

Πρώτα απ 'όλα, αναγνωρίζω πλήρως ότι κάθε φορά που κάποιος προσπαθεί να επικρίνει την τεχνολογική καινοτομία, διατρέχει τον κίνδυνο να αποκαλείται  "τρελός"  ή  "παρωχημένο απολίθωμα", ένα βάρβαρο λείψανο μιας περασμένης εποχής. 

 Ωστόσο, αυτή η στάση δείχνει άγνοια. Υποθέτει ότι ο δρόμος στον οποίο συμμετέχουμε ως είδος είναι αυτός της διαρκούς βελτίωσης όσο συνεχίζουμε να ακολουθούμε τον μεγάλο θεό της τεχνολογίας. αλλά τι γίνεται αν αυτή η υπόθεση είναι εντελώς λανθασμένη; Και λοιπόν, αν αντισταθούμε αντι να την ακολουθούμε;

Δεν είμαι εδώ για να ακούω και να κινώ το δόρυ μου μπροστά στον τροχό και τη μηχανή καύσης και τον προγραμματιζόμενο υπολογιστή - μου αρέσουν όλα αυτά τα πράγματα. Αλλά αυτό που δεν μου αρέσει είναι το σκοτεινό μέλλον που βλέπω όταν η ανθρωπότητα μετατρέπει τις μηχανές σε μια μεγάλη ψηφιακή «νοσοκόμα στο σπίτι» από μέταλλο και χάνουμε την ικανότητά μας να φροντίζουμε τον εαυτό μας οι ίδιοι. Η εξάρτηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της δουλείας και ο πολιτισμός μας γίνεται όλο και πιο εξαρτώμενος.

Κατά τη διάρκεια της διαβίωσής μου σ 'αυτή τη γη, είχα το προνόμιο και τον πόνο να βλέπω την ψηφιακή εποχή να γίνεται πραγματικότητα. Ήμουν μάρτυρας της δημιουργίας του προσωπικού υπολογιστή, της γέννησης του Διαδικτύου, της διάδοσης της τεχνολογίας των κινητών τηλεφώνων και τώρα της διάδοσης της «τεχνητής νοημοσύνης» και της 5G. Έχω επίσης δει μια ολόκληρη γενιά χιλιετηρίδων να αποσυντίθεται σε άχρηστους και αποθαρρυμένους ανθρώπους, χωρίς πρακτικές δεξιότητες παραγωγής ή επιβίωσης και εντελώς εξαρτημένη από την ψηφιακή τεχνολογία για τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της  ψευδαίσθησης της ανάπτυξης φιλίας, της προστασία της ιδιωτικής ζωής. 

Τα αντεπιχειρήματα εναντίον αυτού θα ποικίλουν. Κάποιοι θα πουν ότι η κοινωνία μας έχει γίνει απλά πιο άνετη και άνετη και αυτό είναι καλό. Άλλοι θα υποστηρίξουν ότι οι σκεπτικιστές σαν κι εγώ φοβούνται τις κοινωνικές αλλαγές που έρχονται με την παγκοσμιοποίηση που έφερε η ψηφιακή εποχή. Ακόμα άλλοι θα ισχυριστούν ότι η συγκέντρωση και η εξάρτηση είναι "φυσικές" επεκτάσεις της ανθρώπινης εξέλιξης, ότι είναι αναπόφευκτη και ότι πρέπει να την αποδεχτούμε.

Το σύστημα ολοκληρωτικής παρακολούθησης, αξιολόγησης και «ταξινόμησης» των πολιτών

Ο σύγχρονος Μεγάλος Αδελφός, και το τρομακτικό άγρυπνο μάτι του, λειτουργεί ήδη

Τη μετατροπή του περιγραφόμενου δυστοπικού μέλλοντος σε παρόν ζουν ήδη εκατομμύρια πολίτες στην Κίνα. Σκηνές από το προφητικό και εμβληματικό «1984» του Τζορτζ Όργουελ, υπό το άγρυπνο βλέμμα του «Μεγάλου Αδελφού» μοιάζουν να ξεπηδούν από τις σελίδες του βιβλίου και να γίνονται σκηνικά της καθημερινής ζωής. Της πραγματικής. Όχι των χάρτινων ηρώων, όπως ο Γουίνστον Σμιθ -γέννημα της φαντασίας του συγγραφέα- και όχι με φόντο την Ωκεανία - σκηνικό που επίσης φαντάστηκε και περιέγραψε ανατριχιαστικά ο Όργουελ. Αλλά πραγματικών ανθρώπων, αληθινών, όπως όλοι μας. Και με φόντο τη σημερινή Κίνα.

Στην πόλη Τσενγκζού, αστυνομικός που φορά γυαλιά με τεχνολογία αναγνώρισης προσώπων εντοπίζει έναν έμπορο ναρκωτικών σε σιδηροδρομικό σταθμό.

Στην πόλη Κινγκντάο, κάμερες με τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης βοηθούν την αστυνομία να εντοπίσει δεκάδες υπόπτους μέσα στο πολύβουο ετήσιο φεστιβάλ μπίρας.

Στην πόλη Γουχού, φυγάς ύποπτος για φόνο αναγνωρίζεται από κάμερα καθώς αγοράζει φαγητό από έναν πλανόδιο πωλητή.

Με εκατομμύρια κάμερες και δισεκατομμύρια στοιχεία, η Κίνα χτίζει μεθοδικά ένα απολυταρχικό και υπερ-εξελιγμένο τεχνολογικά μέλλον. Το Πεκίνο υιοθετεί τεχνολογίες όπως αυτή της αναγνώρισης προσώπων και της τεχνητής νοημοσύνης για να αναγνωρίζει και να εντοπίζει 1,4 δισεκατομμύριο πολίτες. Στόχος είναι να διαμορφωθεί ένα τεράστιο και πρωτοφανές εθνικό σύστημα παρακολούθησης, το οποίο θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην -ανθούσα- βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας της χώρας.

«Στο παρελθόν στηριζόμαστε στο ένστικτο» δηλώνει ο Shan Jun, υποδιοικητής της αστυνομίας στον σιδηροδρομικό σταθμό της Τσενγκζού, όπου συν ελήφθη ο έμπορος ηρωίνης. «Αν σου ξέφευγε κάτι, είχε ξεφύγει και τέλος».

Τώρα η Κίνα ανατρέπει, κατά κάποιον τρόπο, το «κοινό όραμα» της τεχνολογίας ως αρωγού της δημοκρατίας, που προσφέρει στους ανθρώπους μεγαλύτερη ελευθερία και τους συνδέει με τον κόσμο. Στην Κίνα, η τεχνολογία φέρνει ακόμα περισσότερο έλεγχο.

Όταν η ζωή μιμείται το Black Mirror: Πέντε τεχνολογίες θυμίζουν επεισόδια της σειράς

Λίγο πριν αρχίσει ο πέμπτος κύκλος του Black Mirror, αποφασίσαμε να ψάξουμε για ανατριχιαστικές τεχνολογίες στην πραγματική ζωή.

Η ιδιαίτερα δημοφιλής σειρά του Netflix, εξετάζει τις συνέπειες της σχέσης των ανθρώπων με την τεχνολογία. Η απόσταση όμως μεταξύ της πραγματικότητας και των σεναρίων του Black Mirror μπορεί να μην είναι και τόσο μεγάλη.

Μπορεί η ανθρωπότητα να μην έχει φτάσει στο επίπεδο να μεταφέρει την συνείδησή της σε διαφορετικό εγκέφαλο, υπάρχουν κάποιες αρκετές τρομακτικές ανακαλύψεις που δεν απέχουν και τόσο από τη σειρά φαντασίας.

Μιλώντας με τους νεκρούς μέσω bots

Στο επεισόδιο «Be Right Back» του δεύτερου κύκλου, μια πενθούσα χήρα βρίσκει παρηγοριά σε ένα ανθρωποειδές του νεκρού άνδρα της, το οποίο δημιουργήθηκε με βάση τα δεδομένα του στο διαδίκτυο. Το επεισόδιο αναδεικνύει τελικά πόσο επώδυνο μπορεί να είναι αν δεν επιτρέψεις σε κάποιον να πενθήσει καταλλήλως το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου και θα μπορούσε να συνιστά και μια προειδοποίηση για να μην δημιουργηθούν τέτοια bots στην πραγματική ζωή.

Το MIT χρησιμοποιεί το ψηφιακό αρχείο ενός ατόμου για να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα Τεχνίτης Νοημοσύνης «ενισχυμένης αιωνιότητας» με τεχνητά νευρωνικά δίκτυα που μπορούν να καταλάβουν τα γλωσσικά πρότυπα και να επεξεργαστούν νέες πληροφορίες. Αυτό επιτρέπει στην ψηφιακή έκδοση ενός ατόμου να αναπτυχθεί και να μπορεί ακόμη και να εκφράσει άποψη για τρέχοντα ζητήματα.

Ο Μεγάλος Αδελφός γίνεται πραγματικότητα στην Κίνα: Εφαρμόζεται η «αξιολόγηση» των πολιτών

Στην Κίνα άρχισε να εφαρμόζεται ένα σύστημα ολοκληρωτικής παρακολούθησης, αξιολόγησης και «ταξινόμησης» πολιτών παραπέμποντας σε σενάριο ταινίας δυστοπικού τεχνολογικού μέλλοντος.

Σε σκηνικό που παραπέμπει στο προφητικό «1984» του Τζορτζ Όργουελ ή σε σενάριο του δυστοπικού Black Mirror αρχίζει να μετατρέπεται η καθημερινή ζωή στην Κίνα, καθώς εκατομμύρια πολίτες ζουν ήδη υπό το άγρυπνο βλέμμα του «Μεγάλου Αδελφού».

Με εκατομμύρια κάμερες και συλλογή ηλεκτρονικών δεδομένων, η Κίνα χτίζει μεθοδικά ένα σύστημα ολοκληρωτικής παρακολούθησης των πολιτών.

Χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως αυτή της αναγνώρισης προσώπων και της τεχνητής νοημοσύνης αναγνωρίζονται και εντοπίζονται 1,4 δισεκατομμύρια πολίτες, ενώ παράλληλα, με βάση τα ηλεκτρονικά τους δεδομένα κάθε πολίτης μπορεί να αξιολογείται σε επιμέρους τομείς της ζωής του και της καθημερινότητάς του.

Σαρωτές αναγνώρισης προσώπου προστατεύουν τις εισόδους κτηριακών συγκροτημάτων.

Κάμερες ανιχνεύουν σιδηροδρομικούς σταθμούς για να εντοπίσουν καταζητούμενους.

Οθόνες δείχνουν τα πρόσωπα των περαστικών και απαριθμούν τα ονόματα των ανθρώπων που δεν πληρώνουν τα χρέη τους. 

Στόχος είναι ένα σύστημα «κοινωνικής αξιολόγησης» που θα «βαθμολογεί» τους πολίτες, και μάλιστα κάποιες φορές και σε πραγματικό χρόνο.

Το σύστημα παρακολουθεί, εντοπίζει και ταξινομεί τους Κινέζους πολίτες με βάση συνδυασμό παραγόντων που διαμορφώνουν το ατομικό «σκορ» του καθενός.

Υπάρχουν πέντε κατηγορίες αξιολόγησης και ταξινόμησης πολιτών.

Είσαι Eθισμένος στα Κοινωνικά Μέσα;

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει και σύγχρονους τρόπους εθισμού. Οι τρόποι αυτοί είναι τόσο ισχυροί όσο είναι ο εθισμός στα ναρκωτικά. Ένας από αυτούς είναι η υπερβολική χρήση του κινητού τηλεφώνου και τα κοινωνικά μέσα. Πολλές φορές, το ένα συμπληρώνει το άλλο, το κινητό τηλέφωνο, δηλαδή, χρησιμοποιείται για να είναι διαρκής η επαφή με τα κοινωνικά μέσα. 

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του 2017, 4 εκατ. Έλληνες συνδέονταν καθημερινά με το Facebook και 3,4 εκατ συνδέονταν μέσω του κινητού τους τηλεφώνου ενώ γενικότερα η χρήση των κοινωνικών μέσων ήταν μεγαλύτερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου. 


Όταν λαμβάνουμε ειδοποιήσεις από τα κοινωνικά μέσα, ο εγκέφαλός μας εκκρίνει ντοπαμίνη η οποία μας προκαλεί το συναίσθημα της ευχαρίστησης. Σιγά σιγά αυτό γίνεται συνήθεια, αποκτούμε εξαρτημένη συμπεριφορά και αναζητάμε όλο και περισσότερη επιβράβευση (μέσω λάικ) από τις αναρτήσεις μας. Όταν δεν την λαμβάνουμε τότε μειώνεται η αυτό-εκτίμησή μας και όχι μόνο. 

Πώς καταλαβαίνει όμως κάποιος ότι είναι εθισμένος στα κοινωνικά μέσα; 
Τα συμπτώματα είναι αρκετά και περιλαμβάνουν τα ψέματα που λέει κάποιος όσον αφορά τη χρήση τους, να βασίζεται σε αυτά για να αλλάξει τη διάθεσή του, να μην ενδιαφέρεται για άλλες δραστηριότητες, να μην μπορεί να περιορίσει τη χρήση τους, να τα αποζητά όταν αποφασίσει να τα σταματήσει και τέλος να αφιερώνει υπερβολικό χρόνο σε αυτά (οι εθισμένοι χρησιμοποιούν τα κοινωνικά μέσα άνω της μίας ώρας ημερησίως) . 

Δεν υπάρχει όριο στις τεχνικές ελέγχου της σκέψης, του συναισθήματος

ΟυίλιαμΜπάροουζ 

(απόσπασμα από συνέντευξη σε αμερικάνικο περιοδικό τεχνολογίας και επιστήμης το 1987).

High Frontiers: Προς ποια κατεύθυνση πιστεύετε ότι προσανατολίζονται οι τεχνολογίες ελέγχου του νου και της σκέψης, όσον αφορά τις φαρμακευτικές ουσίες, τις χειρουργικές ενθέσεις εμφυτευμάτων και τις εξωσκελετικές τεχνολογίες;

Ουίλιαμ Μπάροουζ: Δεν υπάρχει όριο στις τεχνικές ελέγχου της σκέψης, του συναισθήματος και του αισθητηριακού αντιληπτικού μηχανισμού. Ο καθηγητής Χοσέ Ντελγάδο κατάφερε να σταματήσει έναν αφιονισμένο ταύρο. Έχοντας εμφυτεύσει ένα ηλεκτρόδιο στον εγκέφαλο του ζώου, πάτησε απλά ένα κουμπί και ο μαινόμενος ταύρος σταμάτησε την εφόρμησή του. Το ίδιο μπορούν να κάνουν και με τους ανθρώπους. Μπορούν να εκμαιεύσουν το θυμό, το φόβο, τη χαρά, τον ενθουσιασμό, απλά και μόνο πατώντας κουμπιά.

ΠΟΙΟΣ ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ; Αναζητώντας πυξίδα στον «Θαυμαστό καινούργιο κόσμο» της ψηφιακής τεχνολογίας

• ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

(30/04/2019)

Δημοσιεύουμε με περηφάνια και θαυμασμό την εργασία των μαθητών, και υπευθύνων καθηγητών, του Αρσακείου Γυμνασίου και Λυκείου Θεσσαλονίκης με θέμα τον σύγχρονο άνθρωπο και τη σχέση του με την ψηφιακή τεχνολογία. Η προσέγγιση μεγάλων και σύνθετων ζητημάτων, από τόσο νέα παιδιά, συνιστά ένα ελπιδοφόρο μήνυμα: αν οι μελλοντικοί ενήλικοι πολίτες προβληματίζονται με τόσο ώριμο, αλλά και ακομπλεξάριστο, τρόπο για θεμελιώδη προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, τότε η ελπίδα να αλλάξει κάποτε η κοινωνία προς το καλύτερο παραμένει ζωντανή.

ResPublica

Η συνέχεια ΕΔΩ

ΠΗΓΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Harari Y. (2015), Sapiens. Αθήνα: Αλεξάνδρεια
• Harari Y. (2017), Homo Deus. Αθήνα: Αλεξάνδρεια
• Mumford L. (1966), Technics and the nature of man, Technology and Culture, Vol. 7, No. 3, σελ. 303 – 317
• Ware Κ. Επίσκοπος Διοκλείας (2005), Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα. Αθήνα: Ἴνδικτος
• Εγγονόπουλος Ν. (1985), Το γλωσσάριο των ανθέων. Στο: Νίκος Εγγονόπουλος, Ποιήματα Β΄, Αθήνα: Ίκαρος, σ. 140-141
• Εμπειρίκος Α. (1980), Τὰ βέλη, Στο: Ἐνδοχώρα (1945), Αθήνα: Άγρα
• Εμπειρίκος Α. (1984), Μία ριξιά ζαριῶν δὲν καταργεῖ ποτὲ τὴν τύχη. Στο: Αἰ γενεαὶ πᾶσαι ἤἩ σήμερον ὡς αὔριον καὶ ὡς χθές. Αθήνα: Άγρα, 1984, σ. 99.
• Ζηζιούλας Ι. Μητροπολίτης Περγάμου (1985), Ευρωπαϊκό πνεύμα και Ελληνική Ορθοδοξία. Ευθύνη, Φυλλάδιο Νεοελληνικού Προβληματισμού. 163 & 167, πηγή: https://www.oodegr.com/oode/koinwnia/politika/europ_entaksi_1.htm
• Ζηζιούλας Ι. Μητροπολίτης Περγάμου (2002), Ορθοδοξία και σύγχρονος πολιτισμός. Διάλογοι Καταλλαγής.

Το αβέβαιο μέλλον της ανθρώπινης εργασίας

Έχουμε ακούσει κορυφαία στελέχη μεγάλων πολυεθνικών να αναφέρονται στις δημόσιες τοποθετήσεις τους για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και μηχανής στον εργασιακό χώρο, όμως οι ιδιωτικές τους συζητήσεις -εκεί δηλαδή που δεν φτάνουν κάμερες και μικρόφωνα- έχουν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο.

Πίσω από τις κλειστές πόρτες, εκφράσεις όπως «ψηφιακός μετασχηματισμός» και «συνύπαρξη ανθρώπου και μηχανής» αντικαθίστανται από πολύ πιο πεζούς όρους όπως «κέρδη» και «μείωση προσωπικού». Τα όσα κατέγραψε ο δημοσιογράφος των New York Times Κέβιν Ρόουζ στο φετεινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός στην αρχή της χρονιάς είναι ενδεικτικά.

Τα στελέχη ανυπομονούν για τα μεγάλα περιθώρια κέρδους που υπόσχεται η εφαρμογή των αυτοματισμών, υποστηρίζει ο Ρόουζ και προς επίρρωση των λεγομένων του, επικαλείται τον Μόχι Τζόσι, προέδρου της συμβουλευτικής εταιρείας Infosys που παρατηρεί πως παλαιότερα οι επιχειρηματίες αναζητούσαν τρόπους για αύξηση του κέρδους με μείωση του προσωπικού κατά 5% ή 10%, τώρα ρωτούν αν μπορούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους με μόλις 1% των εργαζομένων.

Η εποχή των ευφημισμών

Οι επιχειρήσεις έχουν εφεύρει μια σειρά από ευφημισμούς για να καλύψουν τις προθέσεις τους, λέει ο Ρόουζ. Μιλούν για ψηφιακό μετασχηματισμό και για αποδέσμευση των εργαζομένων από τις ανούσια επαναλαμβανόμενες εργασίες αλλά δεν μιλούν για απολύσεις και  θέσεις εργασίας που θα χαθούν.

Συμφωνίες Πρεσπών, Άαχεν και ασύμμετροι πόλεμοι

ΚΛΙΚ στην εικόνα ή ΕΔΩ για να διαβάσετε τη συνέχεια της δημοσίευσης...

Τεχνολογία και Ανθρωπολογία. Μία κρίσιμη σχέση

Παρουσίαση του τεύχους 147 του περιοδικού Σύναξη, με θέμα

Τεχνολογία και Ανθρωπολογία

Μία κρίσιμη σχέση

Μιλούν: π. Βασίλειος Θερμός, Ψυχίατρος παίδων και εφήβων, Αν. Καθηγητής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας Μάριος Κουκουνάρας-Λιάγκης, Επ. Καθηγητής Διδακτικής των Θρησκευτικών, Θεολογική Σχολή ΕΚΠΑ Θεοφάνης Τάσης, Λέκτορας στο τμήμα Φιλοσοφίας του Alpen-Adria Univerisität, Αυστρία Τη συζήτηση συντονίζει ο Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, αρχισυντάκτης του περιοδικού Σύναξη

Ωσεί παρών και οιονεί απών !

Βασίλης Στοϊλόπουλος

Μπροστά στο κινητό του ένας «νέος» άνθρωπος, ο λεγόμενος και «Smombie» (από το «Smartphone-Zombie»), είναι ωσεί παρών και ταυτόχρονα οιονεί απών, βυθισμένος σε πομποδέκτες ραδιοκυμάτων και σε αλγορίθμους της μεταπραγματικότητας. Εγκαταλείπει στο χώρο το σώμα του και πορεύεται, όντως με σταθερό βήμα, στον παράλληλο κόσμο των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Γλιστρά μέσα στους δαιδαλώδεις ατραπούς της digital τεχνολογίας και χάνεται στη βουή της πόλης, σαν αόμματος. Αμίλητος, σκοντάφτει ανεπαίσθητα στο επόμενο, απροσδιόριστο εμπόδιο. Ποδοπατά χωρίς συγγνώμη, μπερδεύει τουαλέτες, πέφτει στις κυλιόμενες σκάλες. Όταν γύρω του είναι όλα ορατά αυτός δεν βλέπει. Φαινόμενο παράδοξης αποπολιτικοποίησης και ακοινώνητης συμπεριφοράς. Χάνει την απόσταση και του μένει μόνο ο χρόνος, επιβεβαιώνοντας τους στίχους του Αρτούρο Ρεμπώ: «Εγώ, είμαι αλλού!»

Ρομπότ με «καρδιά»;

ΠΕΡΙ «ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗΣ» ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

Το ρομπότ Pepper, που κατασκευάζεται ως βοηθός - παρέα για ηλικιωμένους

«Συγγνώμη, δεν σας άκουσα». Αυτή ίσως ήταν η πρώτη φράση «ενσυναίσθησης», από μηχανή που κυκλοφόρησε στο εμπόριο, έξω από τους τοίχους των εργαστηρίων. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, μια εταιρεία με έδρα τη Βοστόνη των ΗΠΑ άρχισε να προμηθεύει άλλες εταιρείες με λογισμικό εξυπηρέτησης πελατών, προγραμματισμένο να χρησιμοποιεί αυτήν τη φράση, όταν δεν καταλάβαινε τι του ζητήθηκε. Στα χρόνια που πέρασαν συνηθίσαμε να μιλάμε με μηχανές. Σχεδόν κάθε κλήση σε κέντρο εξυπηρέτησης πελατών αρχίζει με μια συζήτηση με ρομπότ. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν όλη μέρα μέσα στην τσέπη τους έναν έξυπνο προσωπικό βοηθό, με τη μορφή της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) των σύγχρονων κινητών τηλεφώνων, από την οποία ζητούν να καλέσει τους φίλους τους, να βρει εστιατόριο, ή να βάλει να παίζει ένα τραγούδι που αρέσει στον κάτοχο του τηλεφώνου. Συχνά αυτές οι απλές εκδοχές τεχνητής νοημοσύνης εμφανίζουν συμπεριφορά που έχει αρκετή ομοιότητα με αυτή των ανθρώπων, ώστε να προκαλεί αμηχανία. Αν κάποιος ρωτήσει μια απ' αυτές: «Με αγαπάς Σίρι;», θα πάρει την απάντηση «Δεν είμαι ικανή να αγαπήσω»!

Συναισθήματα

Αλλά οι μηχανές δεν απαντούν πάντοτε όπως θα θέλαμε. Το λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας κάνει λάθη. Οι μηχανές συχνά αποτυγχάνουν να αντιληφθούν τις προθέσεις των συνομιλητών τους. Δεν αντιλαμβάνονται το συναίσθημα και το χιούμορ, τον σαρκασμό και την ειρωνεία. Αν στο μέλλον πρόκειται να αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο για να αλληλεπιδρούμε μ' αυτές - και αυτό είναι μάλλον σίγουρο, είτε πρόκειται για έξυπνες ηλεκτρικές σκούπες, είτε για ρομποτικές ανθρωποειδείς νοσοκόμες - πρέπει να πετύχουμε να αντιλαμβάνονται κάτι περισσότερο από τις λέξεις που λέμε: Πρέπει να μας καταλαβαίνουν ουσιαστικά. Πρέπει να «καταλαβαίνουν» και να «μοιράζονται» τα ανθρώπινα συναισθήματα ή τουλάχιστο να δείχνουν ότι το κάνουν: Να έχουν ή να δείχνουν ότι έχουν ενσυναίσθηση.

Γιουβάλ Νώε Χαράρι: Η τεχνητή νοημοσύνη ανοίγει τον δρόμο για ψηφιακές δικτατορίες

Η τεχνολογία, ιδίως οι δύο αιχμές της, η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία, μπορούν να διαβρώσουν τα θεμέλια της δημοκρατίας και να υποσκάψουν την ελευθερία και την ισότητα, ευνοώντας τη συγκέντρωση δύναμης στα χέρια μιας μικρής ελίτ, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη τυραννία, μια ψηφιακή δικτατορία.

Αυτό προειδοποιεί ο διάσημος ισραηλινός ιστορικός Γιουβάλ Νώε Χαράρι, συγγραφέας των μπεστ-σέλερ (και στη χώρα μας) "Sapiens" και "Homo Deus", στο νέο βιβλίο του «21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα», το οποίο μόλις κυκλοφόρησε.

Ο Χαράρι θυμίζει ότι δεν υπάρχει τίποτε αναπόφευκτο και μη αναστρέψιμο στις σημερινές δημοκρατίες, οι οποίες, παρά τις επιτυχίες τους, αποτελούν ένα «ανοιγοκλείσιμο» του ματιού στον μακρύ ιστορικό χρόνο. Οι μοναρχίες, οι ολιγαρχίες και άλλες μορφές αυταρχικής διακυβέρνησης έχουν υπάρξει για πολύ περισσότερο καιρό -και συνεχίζουν να υπάρχουν σήμερα σε ουκ ολίγες χώρες.

Τα ιδανικά της ελευθερίας και της ισότητας είναι πολύ πιο ευάλωτα από ό,τι νομίζουμε, συνεπώς υπάρχει κίνδυνος να αποδειχθούν εφήμερα, κυρίως λόγω των νέων τεχνολογιών. Ήδη, όπως λέει, στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα η φιλελεύθερη δημοκρατία φαίνεται να χάνει σταδιακά την αξιοπιστία της, καθώς «στριμώχνεται» το μεγάλο στήριγμά της, η μεσαία τάξη, ενώ παράλληλα σε αρκετές χώρες ο πολιτικός λόγος γίνεται ολοένα πιο διχαστικός, δημαγωγικός και αυταρχικός.

Εν μέρει αυτό οφείλεται στο ότι αλλάζει πλέον η τεχνολογία που έως τώρα στήριζε τη δημοκρατία. Οι νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία, ευνοούν πια αντιδημοκρατικές επιλογές. Οι δύο αυτές τεχνολογίες από κοινού θα προκαλέσουν άνευ προηγουμένου αναστατώσεις στην ανθρώπινη κοινωνία, σε σημείο που η δημοκρατία και η ελεύθερη αγορά μπορεί να χάσουν το νόημά τους.

Σύμφωνα με τον Χαράρι, ο μέσος άνθρωπος αισθάνεται ολοένα λιγότερο - αντίθετα με το παρελθόν - ότι αποτελεί «τον ήρωα του μέλλοντος». Εν έτει 2018, κατακλύζεται πια από όρους (μηχανική μάθηση, γενετική μηχανική, blockchain κ.α.), που αισθάνεται ότι κατά βάση δεν τον αφορούν.