Σχόλιο στον βίο του Αγίου νεομάρτυρος Γεωργίου

Ο «ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ο εξ Ιωαννίνων» 

Η πρώτη φορητή εικόνα του Αγίου Γεωργίου του εξ Ιωαννίνων, η οποία έγινε στις 30 Ιανουαρίου 1838 – 13 ημέρες μετά το μαρτύριο του Αγίου – «δια χειρός Ζήκου Χιοναδίτου» και με έξοδα του ιερομόναχου Χρύσανθου Λαϊνά.

«Τὸν πανεύφημον 

Μάρτυν Χριστοῦ Γεώργιον…»

του Γιάννη Σαΐνη από το Άρδην τ. 107-8

Γεννήθηκε στο χωριό Τσούρχλι Γρεβενών το 1808. Σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και από τους δύο γονείς και έτσι για να επιβιώσει μπαίνει στην υπηρεσία ενός Τούρκου αγά ως ιπποκόμος. Ο συγχρωτισμός με τους Τούρκους έχει ως αποτέλεσμα να του δώσουν το όνομα Χασάν. Όχι και τόσο ασυνήθιστο ακόμη και στις μέρες μας. Σκεφτείτε πώς αποκαλούσαμε και εμείς τους ξένους εργάτες στη χώρα μας, την εποχή που υπήρχαν ακόμη δουλειές. Μέχρις εδώ ο βίος του είναι τυπικός ενός φτωχού παιδιού της εποχής του.

Όμως τα πράγματα αλλάζουν άρδην λίγα χρόνια μετά. Κάποια στιγμή υποπίπτει στην αντίληψη κάποιου Τούρκου ότι ο «Χασάν» είναι Χριστιανός και τον κατηγορεί δημόσια ότι αλλαξοπίστησε. Στην «ανεκτική» Οθωμανική Αυτοκρατορία η αλλαξοπιστία μουσουλμάνου σε χριστιανό επισύρει τη θανατική καταδίκη. Η παρεξήγηση δεν αργεί να λυθεί καθώς οι αρχές κάνουν καλά τη δουλειά τους. Ο Γεώργιος προσάγεται βιαίως στον κατή, ο οποίος διαπιστώνει ιδίοις όμμασι ότι ο Γεώργιος δεν είναι περιτετμημένος. Ως αποτέλεσμα, η κατηγορία καταπίπτει και αφήνεται ελεύθερος.

Η Οθωμανοκρατία στο Μοριά (1460-1688)

Του καθηγητή 

Πέτρου Θέμελη

pthemeles@gmail.com

Ο Μωάμεθ Β' επέβαλε γρήγορα τους όρους του για την ειρήνη στο Μοριά, γιατί βιαζόταν να εκστρατεύσει στην Ασία ενάντια στον Τουρκομάνο Ουζούν Χασάν. Ο Θωμάς Παλαιολόγος όμως αδυνατούσε να συγκεντρώσει τα χρήματα που του είχε επιβάλει να πληρώνει ως φόρο ο σουλτάνος, με αποτέλεσμα να τον εξοργίσει και να προκαλέσει νέα κάθοδό του στην Πελοπόννησο τον Μάιο του 1460. Είχε παράλληλα το θράσος ο Θωμάς να επιχειρεί από την Καλαμάτα επιθέσεις ενάντια στον αδελφό του Δημήτριο που βρισκόταν στον Μυστρά. Ο σουλτάνος, σε μια ευφυή στρατηγική κίνηση, πολιόρκησε πρώτα το Μυστρά και ανάγκασε τον Δημήτριο να παραδοθεί· τον δέχτηκε μάλιστα με ηγεμονικές τιμές στη σκηνή του. Ζήτησε δε και του παρέδωσαν την όμορφη κόρη του Δημήτριου, Ελένη, που βρισκόταν με τη μητέρα της στην απόρθητη Μονεμβασία. Στράφηκε μετά ενάντια στον απομονωμένο και αδύναμο Θωμά, εκπορθώντας το ένα μετά το άλλο τα ισχυρά κάστρα της Καστρίτσας και του Γαρδικίου, και σφάζοντας ανελέητα τους κατοίκους. 

Η Κυπαρισσία, τελευταία έδρα του Θωμά, η Καρύταινα, η Ανδρούσα και η Ιθώμη παραδόθηκαν στον κατακτητή αμαχητί. Από τη Μεσσηνία, τον κήπο της Ελλάδας, όπως χαρακτηρίζεται στις πηγές, περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι οδηγήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη αιχμάλωτοι. Ο Θωμάς δεν προσπάθησε καν να υπερασπιστεί τις κτήσεις του. Κατέφυγε πρώτα στη Μαντίνεια και στη συνέχεια στο Πεταλίδι και το Ναβαρίνο, από όπου οι Βενετσιάνοι, φοβούμενοι εμπλοκή, τον υποχρέωσαν να φύγει με δύο πλοία για τον Μάραθο και από κει για την Κέρκυρα με την οικογένειά του και μερικούς ευγενείς. Από την Κέρκυρα κατέφυγε στην Αγκόνα και στη συνέχεια κατέληξε στη Ρώμη, όπου πέθανε στις 12 Μαϊου 1465 και ενταφιάστηκε με τιμές στην κρύπτη του Αγίου Πέτρου. 

Οθωμανικά ή τουρκοκρατούμενα Βαλκάνια;

του Τάσου Χατζηαναστασίαου από το τ.2 του νέου Λόγιου Ερμή

Η επαναξιολόγηση της περιόδου της Τουρκοκρατίας είναι ένα ζήτημα που επανέρχεται διαρκώς στην επικαιρότητα. Σύμφωνα, μάλιστα, με ορισμένους συγγραφείς, ακόμη και ο όρος Τουρκοκρατία είναι πλέον αδόκιμος και θα έπρεπε να αντικατασταθεί με τον όρο Οθωμανική Περίοδος. Το βασικότερο επιχείρημα των υποστηρικτών της άποψης αυτής είναι πως ο προτεινόμενος όρος είναι ουδέτερος και άρα δεν εμπεριέχει το στοιχείο της αρνητικής αξιολόγησης μιας ιστορικής περιόδου που είχε πολλές θετικές πλευρές, και σε καμία περίπτωση δεν επρόκειτο για μια «σκοτεινή περίοδο» όπου όλα «τα ’σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Κατά συνέπεια, δεν δικαιολογείται η χρήση όρων όπως Κατάκτηση, Κατοχή, ή ακόμη χειρότερα, Τουρκικός Ζυγός. Άλλωστε, όπως αναφέρει ο Καστελάν (1995: 306):

Τέσσερις-πέντε αιώνες «κοινής» ζωής δημιούργησαν αρκετές εννοιολογικές αποχρώσεις στον όρο Οθωμανικός Ζυγός.

Επιπλέον, όπως υποστηρίζεται, η Τουρκοκρατία υπήρξε σαφώς ηπιότερη σε σχέση με το προηγούμενο φεουδαρχικό καθεστώς του ύστερου Βυζαντίου και της Φραγκοκρατίας, αλλά και με τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Δύση την ίδια περίοδο. Τα όποια προβλήματα υπήρχαν, παρατηρούνται κατά την περίοδο της παρακμής της Αυτοκρατορίας, δηλαδή από τα μέσα του 16ου αι. και μετά, όταν ο θεσμός του τσιφλικιού, που αντικαθιστά σταδιακά αυτόν του τιμαρίου, οδηγεί στην εξαθλίωση των χωρικών, ενώ η εκτεταμένη διαφθορά της διοίκησης οδηγεί σε αύξηση των φαινομένων αυθαιρεσίας και καταπίεσης σε βάρος των ραγιάδων. Η όξυνση αυτών των προβλημάτων οδήγησε στις εθνικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα.

Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση των σχετικών ιστοριογραφικών προσεγγίσεων, η Ελένη Γκαρά (2005: 17-23) επιχειρεί να καταρρίψει τον «εθνικό μύθο» περί τουρκικού ζυγού, βασικά επιστρατεύοντας την άποψη περί μη ύπαρξης ελληνικού έθνους κατά την περίοδο αυτή – οπότε, κάτι που δεν υπάρχει, δεν μπορεί και να καταπιέζεται! Πρόκειται για τη γνωστή εμμονή πως μοναδικό παγκόσμιο πρότυπο έθνους αποτελεί το γαλλικό και άρα, πριν από τη Γαλλική Επανάσταση δεν υφίσταται κανένα έθνος στον κόσμο. Σύμφωνα με την Γκαρά, στην περίπτωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι διαφοροποιήσεις αφορούσαν τους μουσουλμάνους και τους μη μουσουλμάνους, τους φορολογούμενους και τους μη φορολογούμενους, και όχι τις εθνικές ομάδες. Έτσι, θεωρεί ότι απορρίπτει τον «μύθο» του οθωμανικού ζυγού.

Διονύσιος Μητροπολίτης Λαρίσης, «Φιλόσοφος» ή «Σκυλόσοφος»

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων.

Ο Δημήτριος Παπάζης, Αναπληρωτής Καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, συνέγραψε μία εμπεριστατωμένη, γλαφυρή και διαφωτιστική μελέτη για τον Εθνομάρτυρα Επίσκοπο Λαρίσης- Τρίκκης Διονύσιο, τον οποίο οι θαυμαστές του ονόμαζαν Φιλόσοφο και οι επικριτές του «Σκυλόσοφο». Το βιβλίο εξεδόθη το 2016 από την Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου. Αποτελείται από 490 σελίδες και εντυπωσιάζει για την πλούσια βιβλιογραφία και τις 1383 υποσημειώσεις. Το βιβλίο προλογίζει ο Σεβ. Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος.

Ο Διονύσιος γενννήθηκε μάλλον το 1541 στην Ήπειρο (Παραμυθιά;) και θανατώθηκε μαρτυρικά από τυς Τούρκους το 1611 μετά από την αποτυχία της δεύτερης εξεγέρσεώς του. Έλαβε σημαντική παιδεία στην Ιταλία και στην Κωνσταντινούπολη, γι’ αυτό ονομάστηκε και Φιλόσοφος. Το χλευαστικό προσωνύμιο «Σκυλόσοφος». με το οποίο κατεγράφη στην ιστορική μνήμη, τού το απέδωσαν οι κατήγοροί του. Θεωρήθηκε υπαίτιος για δύο αποτυχημένες εξεγέρσεις των Ελλήνων κατά των Οθωμανών και για τη συνεπακόλουθη σκληρή τιμωρία, την οποία επέβαλαν οι κατακτητές στους Έλληνες.

Ο Διονύσιος εξελέγη Επίσκοπος Λαρίσης το 1593, αλλά μετέφερε επί ένα διάστημα την έδρα του στα Τρίκαλα. Γι’ αυτό προσέθεσε στον τίτλο του και τον όρο «Τρίκκης». Διατηρούσε επαφή με το Οικουμενικό Πατριαρχείο ακόμη και μετά την πρώτη εξέγερσή του, η οποία εκδηλώθηκε τον Νοέμβριο του 1600 στη Θεσσαλία. Ο Πατριάρχης Νεόφυτος Β΄ έστελνε επιστολές στους ηγεμόνες της Δύσεως περί το έτος 1607 καλώντας τους να βοηθήσουν την επανάσταση των Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους. Μάλιστα επεκαλείτο το επιχείρημα ότι οι Δυτικοί οφείλουν στον Μέγα Κωνσταντίνο τον εκχριστιανισμό των ειδωλολατρών, άρα πρέπει τώρα να βοηθήσουν το Χριστιανικό Γένος των Ελλήνων, που είναι οι πνευματικοί κληρονόμοι του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Η ελληνική καταγωγή του Ερντογάν – Κατάγεται από αντάρτες του Πόντου

Η ελληνική καταγωγή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένα σχεδόν αποδεδειγμένο θέμα, αν και ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος δίχως να το αρνείται το «ξορκίζει».

Μιλώντας σε εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη πριν λίγο καιρό και αναφερόμενος στην εθνική του καταγωγή είπε:

«Ρώτησα τον συγχωρεμένο τον πατέρα μου αν είμαστε Λαζοί ή Τούρκοι» ομολόγησε ο Ερντογάν.

«Ο δικός μου παππούς μού είπε ότι, όταν πεθάνουμε και πάμε στον άλλον κόσμο, θα μας ρωτάνε «σε ποιον Θεό πιστεύεις;», «ποιος είναι ο προφήτης σου;» και «ποια είναι η θρησκεία σου;». Δεν θα μας ρωτήσουν για την εθνική μας καταγωγή.

Ύστερα από αυτά, όταν ρωτούν εσένα ποια είναι η εθνική σου καταγωγή, εσύ να λες ότι είσαι μουσουλμάνος και να τραβάς τον δρόμο σου» ήταν η απάντηση που είχε λάβει από τον πατέρα του ο Ερντογάν, όπως τουλάχιστον τη μετέφερε στο ακροατήριό του.

Και το μήνυμα το πέρασε: Το Ισλάμ υπεράνω εθνικής ταυτότητας.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε τηλεοπτική συνέντευξη στο κανάλι NTV, στις 10 Ιουνίου 2011, σε σχετική ερώτηση που αφορά τη καταγωγή του, μίλησε με τον ποιο προσβλητικό και απαξιωτικό τρόπο για την ελληνική του καταγωγή, λέγοντας τη φράση που συνηθίζεται να λέγεται όταν αναφέρεται η λέξη διάβολος, δηλαδή «ο έξω από εδώ», όταν είπε τη λέξη Rum (Έλληνας).

Τούρκοι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο Ερντογάν έχει ελληνική καταγωγή, από το χωριό Ποταμιά της Ριζούντας του Πόντου.

Ο ερευνητής Cezmi Yurtsever αναφέρει ότι με τον εξισλαμισμό των Ποντίων ταυτόχρονα έγινε αλλαγή του δημογραφικού χαρακτήρα του Πόντου, αλλάζοντας τις ελληνικές ονομασίες χωριών και πόλεων με τουρκικές.

Όπως αναφέρει, παρόλο ότι έχουν περάσει τόσα χρόνια που ο Fatih Sultan Mehmet που κυρίευσε τον Πόντο, εξισλαμίζοντας τον ελληνικό πληθυσμό και με φιρμάνι (διάταγμα) άλλαξε τις ονομασίες, μέχρι σήμερα οι κάτοικοι του Πόντου χρησιμοποιούν την ελληνική ονομασία των χωριών τους.

Ο Ερντογάν, σε περιοδεία του στην περιοχή της Ριζούντας (η ονομασία που έδωσαν οι Τούρκοι της Ριζούντας είναι RIZE), επισκέφθηκε και το χωριό καταγωγής των γονιών του, την Ποταμιά.

Η κοινωνική σημασία της Επανάστασης του 1821

Η κοινωνική σημασία της Επανάστασης του 1821

Του Νικόλα Δημητριάδη

Εδώ και κάποια χρόνια, τέτοιες μέρες, στην επέτειο του ’21, έχει καθιερωθεί από τον πνευματικό κόσμο της χώρας μας ένα ιδιότυπο ιβέντ: Βγαίνουν οι διανοούμενοί μας –κυρίως οι ιστορικοί– και κάνουν διαγωνισμό ποιος θα πει την πιο μεγαλοφυή αρλούμπα. Κορδώνονται κιόλας ότι λένε τάχα μου πολύ σπουδαία πράματα, κι ας γελάει ο κόσμος. Δεν τους νοιάζει – έχουν μάθει, άλλωστε, να περιφρονούν την «πλέμπα» και τον αγράμματο, λούμπεν, οπισθοδρομικό «λαουτζίκο».

Έτσι, άλλοι λένε ότι το 1821 ήταν ένα ευρωπαϊκό γεγονός, όπου οι άξεστοι ανατολίτες μπουρτζόβλαχοι Έλληνες αποφάσισαν να μοιάσουν στους Ευρωπαίους, για να εκσυγχρονιστούν και να γίνουν άνθρωποι. Άλλοι λένε ότι δεν υπήρχαν τότε Έλληνες αλλά περιφερόμενοι τσομπαναραίοι χωρίς εθνική ταυτότητα, ενώ την ελληνική ταυτότητα την κατασκεύασαν οι αστοί διανοούμενοι και την επέβαλε το σύγχρονο κράτος με το ζόρι. Άλλοι λένε ότι οι κλεφταρματωλοί θέλανε απλώς μερίδιο από τη φορολογία και τα σπάσανε με τους πασάδες στη μοιρασιά.  Άλλοι, πάλι, βρίσκουν λανθασμένη ενέργεια την Επανάσταση και πιστεύουν ότι θα ήμασταν καλλίτερα αν παραμέναμε ραγιάδες (Όπως και σήμερα, που πολλοί προτιμούν να γίνουμε ξανά μια επαρχία στη σύγχρονη οθωμανική αυτοκρατορία του Ερντογάν, μήπως εξασφαλίσουν έτσι τη θεσούλα και το πορτοφόλι τους).

1453-1821: 124 επαναστάσεις

Του Κάρολου Μπρούσαλη από την ιστοσελίδα protagon.gr 

Ένας ταχυδρόμος έφερε το δυσάρεστο μήνυμα στην Υψηλή Πύλη, την 1η Μαρτίου του 1821: Ο υπασπιστής του τσάρου Αλέξανδρου Α’ της Ρωσίας, στρατηγός Αλέξανδρος Υψηλάντης, εδώ και πέντε μέρες, ξεσήκωσε τους Έλληνες της Μολδοβλαχίας σε επανάσταση και βοηθά και τους Βλάχους του Βλαδιμηρέσκου που επαναστάτησαν από τις 17 Ιανουαρίου. Για τον σουλτάνο Μαχμούτ Β’, το μήνυμα ήταν σαφές: Ο τσάρος παρασπόνδησε τη στιγμή που η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε προβλήματα και προσπαθούσε να του πάρει κι άλλα εδάφη. Το ίδιο άλλωστε είχε κάνει και η μεγάλη Αικατερίνη, καμιά τριανταριά χρόνια πριν.

Με τον Αλή πασά επαναστατημένο και τους Σουλιώτες να έχουν γυρίσει στα μέρη τους και να ξαναχτυπούν τους Τούρκους στην Ήπειρο, με τους Μολδαβούς ξεσηκωμένους στον Δούναβη και με προβλήματα στην Περσία, στη Συρία (με τους Δρούσους), στην Αραβία (με τους σεΐχηδες) και στην Αίγυπτο που έδειχνε χωριστικές τάσεις, ένα του έλειπε του Μαχμούτ: Ν’ ανοίξει μέτωπο και με τους Ρώσους. Θα περνούσε καιρός, ώσπου να μάθει πως ο τσάρος δεν είχε καμιά σχέση. Ως τότε, η ασπίδα της επανάστασης θα κρατούσε τους Τούρκους μακριά από την Πελοπόννησο. Το σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας πετύχαινε στο ακέραιο.

Πώς παρουσιάζεται η Eλληνική Eπανάσταση (1821) στα Τουρκικά σχολικά βιβλία

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μετάφραση του τουρκικού σχολικού εγχειριδίου (Emin Oktay, Tarih, Lise: III, έκδ. 1988, σσ. 237-240) και καταδεικνύει τον τρόπο που διδάσκονται οι γείτονες την κοινή μας Ιστορία.

Τα σχόλια και οι υποσημειώσεις είναι των συγγραφέων Κατσουλάκου Θ.,Τσαντίνη Κ. από το βιβλίο τους “Προβλήματα Ιστοριογραφίας στα Σχολικά Εγχειρίδια των Βαλκανικών Κρατών. Επανάσταση του. ΄21, Βαλκανικοί Πόλεμοι. εκδ. Εκκρεμές” (ηλεκτρονική μορφή κειμένου από 24grammata.com)

Η Ελληνική Επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1820-1829), κατά το Τουρκικό εγχειρίδιο

Οι Έλληνες1, οι οποίοι είχαν περισσότερα προνόμια2 απ’ όλους τους χριστιανικούς λαούς που τελούσαν υπό οθωμανική κυριαρχία, ζούσαν κυρίως στην Ελλάδα3, στην Πελοπόννησο, στα νησιά του Αιγαίου, στη Δυτική Μικρασία και στα παράλια της Προποντίδας και του Εύξεινου Πόντου, όπου ήταν εγκαταστημένοι σε πόλεις και κωμοπόλεις και ασχολούνταν με τις τέχνες και το εμπόριο και ιδιαίτερα με τη ναυτιλία.
Οι Έλληνες είχαν υποταχτεί οριστικά στο οθωμανικό κράτος επί Μωάμεθ του Πορθητή4. Είχαν παραχωρηθεί τότε και σ’ αυτούς, όπως και στους άλλους χριστιανούς, ελευθερίες ως προς τα θέματα θρησκείας και γλώσσας.

Στην Πελοπόννησο μάλιστα και στα νησιά του Αιγαίου οι Έλληνες ζούσαν σχεδόν αυτόνομοι5.

Οι Οθωμανοί θεωρούσαν ανώτερους τους Έλληνες από τους άλλους χριστιανούς και τους διόριζαν σε ορισμένες θέσεις και ιδιαίτερα σε θέσεις διερμηνέων6. Ορισμένοι μάλιστα Έλληνες άρχοντες από το Φανάρι της Κωνσταντινουπόλεως προωθούνταν σε θέσεις ηγεμόνων της Βλαχίας και της Μολδαβίας7.

«Λυκόμορφοι φορολόγοι» και καθ’ έξιν μπουρδολόγοι…

Μην πάει το μυαλό σας στο κακό. Όσα ιστορούνται στη συνέχεια δεν έχουν σχέση με τη σημερινή Ελλάδα. Καμία! Αυτά γίνονταν παλιά. Συνέβαιναν επί Τουρκοκρατίας. Και είναι πραγματικά να φρίττεις και να τρέμεις από οργή με τα (επί Τουρκοκρατίας…) βάσανα του λαού.

Διαβάζουμε (*):

«Κύριο καθήκον των κοινοτικών αρχόντων της εποχής, ήταν το "στρώσιμο των τεφτεριών". "Εριχναν τα τεφτέρια", σήμαινε ότι όριζαν το φόρο που έπρεπε να πληρώσει κάθε μέλος της κοινότητας, ανάλογα με την περιουσιακή του κατάσταση (ιδιόκτητο σπίτι, χωράφια κλπ.) και τα εισοδήματά του, με βάση το "κατάστιχο" που συντασσόταν από εκτιμητές κάθε 7 χρόνια. Την είσπραξη έκανε ο "γραμματικός" του χωριού ή κάποιος ειδικός φοροεισπράχτορας. Οι φόροι, αυτοί ήταν άσχετοι από άλλα "δοσίματα" για κοινοτικές ανάγκες (δρόμους, γεφύρια, κονάκι του βοεβόδα, πληρωμή ζημιών, αμοιβή κοινοτικών υπαλλήλων, δασκάλων, υδρονόμων, αγροφυλάκων κλπ.). Οι κοινοτικοί άρχοντες εισέπρατταν μισθό και απαλλάσσονταν από φόρους. 

Γενικά, οι φόροι που πλήρωναν οι σκλάβοι στους Τούρκους ήταν πολλοί και δυσβάστακτοι (...). Κάθε οικογένεια κατέβαλλε επίσης πολλά άλλα "χαράτσια" (φόρους) για τα παραγόμενα προϊόντα, για τα κτήματα. Επίσης πλήρωνε το φόρο "καπνού" (δηλαδή για το αναμμένο τζάκι της οικογένειας), και τους φόρους για το γάμο, τα καταλύματα, τα επαρχιακά έξοδα, την τιμητική στολή ("καφτάνια"), τα καρφοπέταλα κι άλλους που είχε δικαίωμα να επιβάλλει ο κάθε τοπικός Οθωμανός διοικητής. Οι κάτοικοι των Αγράφων πλήρωναν για πολλά χρόνια μόνο το "χαράτσι"-"κεφαλικό φόρο". Έπρεπε όμως να δίνουν και ένα "αστάρι" (φόδρα), 6 πήχες η κάθε οικογένεια, που χρησίμευε "ως σφογγιστήρι των αγγείων του σουλτάνου". Το ύφασμα αυτό το ύφαιναν στον αργαλειό και το συγκέντρωνε ο "αστάρ τσαούσης", που είχε την έδρα του στη Λάρισα.