Xρ. Γιανναράς: Η διαχρονία του Ελληνικού τρόπου

1) Τι σήμαινε «κατ’ αλήθειαν βίος» για τους αρχαίους Έλληνες; Πώς σχηματίζεται το κατόρθωμα της πόλεως και της κοινωνίας των σχέσεων; Υπάρχουν δείγματα αυτής της προτεραιότητας σε μεταγενέστερες ιστορικές περιόδους της πατρίδας μας;

2) Πώς κατέστη δυνατός ο πολιτιστικός εξελληνισμός, η ένδοθεν άλωση της πανίσχυρης Ρωμαικής Αυτοκρατορίας;

3) Πώς απάντησε ο χριστιανισμός στις μεταφυσικές αναζητήσεις του ελληνισμού;

4) Είναι η γλώσσα μας το πιο απτό τεκμήριο της διαχρονικής μας συνέχειας; Πώς η αρχαία ελληνική γλώσσα υπηρέτησε το άθλημα της πολιτικής τέχνης στην κλασσική περίοδο, αλλά και το πρωταρχικό βιωματικό περιεχόμενο της χριστιανικής εκκλησιαστικής εμπειρίας;

5) Υπάρχει σύνδεση του αρχαιοελληνικού φιλοσοφικού λόγου με τον λόγο των Πατέρων της Εκκλησίας;

Συνηγορία υπέρ της «ελληνικής γλωσσικής μοναδικότητας»

 

 

Hermann David Salomon Corrodi – Resting before the Temple of Karnak

Συνδιαμόρφωση κειμένου: Μιχάλης Θεοδοσιάδης και Γιώργος Κουτσαντώνης

Σε πολύ πρόσφατο άρθρο του στην «Καθημερινή» ο Παντελής Μπουκάλας (Π.Μ) προσπαθεί να ασκήσει κριτική στις «γλωσσικές μας εμμονές» που για τον ίδιο αναπαράγονται σε άρθρο της Πολυβίας Παραρά*, περί «ανθρωποκεντρική[ς] υποστασιοποίηση[ς] της ελληνικής γλώσσας». Το άρθρο παρακάμπτει τα επιχειρήματα της Παραρά στην οποία αποδίδει πράγματα που ουδέποτε έγραψε, ένα λογικό σφάλμα γνωστό και ως Πλάνη του Αχυρανθρώπου (Straw Man fallacy). Έτσι, κακοποιεί και διαστρεβλώνει μέρος του κειμένου της, διότι η καθηγήτρια ουδέποτε ισχυρίστηκε ότι «[η] ανθρώπινη ιστορία … ξεκίνησε στην αρχαία Ελλάδα» ή ότι δεν «υπήρξαν σπουδαίοι πολιτισμοί πολύ πριν από τον αρχαιοελληνικό» ή ακόμη ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα έχει «μαγικές ιδιότητες». Έτσι, μετατοπίζει αυθαιρέτως τη συζήτηση σε θέματα τα οποία το κείμενο δεν είχε καμία πρόθεση να θίξει. Πρόκειται για ακραία περίπτωση στρεψοδικίας. Πράγματι, το άρθρο του Π.Μ. κατακλύζεται από έμμεσους αφορισμούς περί «εθνικών μύθων» και εμμονών». Είναι αδύνατο με τέτοιους γενικόλογους χαρακτηρισμούς να λάβει χώρα μια σοβαρή συζήτηση, δεδομένου ότι, υπό από αυτές τις συνθήκες, ο διάλογος παρεκτρέπεται σε απαξιώσεις οι οποίες οδηγούν σε κατηγορηματικά και απόλυτα συμπεράσματα περί «εμμονών», οι οποίες θα πρέπει να απορρίπτονται a-priori.

Στην πραγματικότητα, αν διαβάσει κανείς προσεκτικά το κείμενο της Παραρά μόνο «γλωσσικές εμμονές» δε θα βρει. Ο Π.Μ. ισχυρίζεται ότι η ελληνική γλώσσα δεν αποτελεί «μοναδικότητα» καθώς όλες έχουν μια κοινή ινδοευρωπαϊκή ρίζα. Με άλλα λόγια, όλοι οι πολιτισμοί συνδέονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Επομένως, ο ελληνικός γλωσσικός κόσμος δεν έχει τίποτα το μοναδικό να επιδείξει. Αυτή τη θέση συναντάμε στο ευρύτερο πολιτικό ρεύμα της «εθνοαποδόμησης», που ταυτίζει ή συνδέει κάθε αναφορά στην παράδοση, και στον ελληνισμό εν γένει, με τον κλειστοφοβικό εθνικισμό του μετεμφυλιακού νεοελληνικού κράτους της «επάρατης Δεξιάς» και της «οπισθοδρόμησης» (μάλιστα, μέσα στο άρθρο του Π.Μ. γίνεται λόγος και για κάποιους «χουνταίους»). Οτιδήποτε παραπέμπει στη ρίζα, στην ελληνικότητα καθώς και στα επιτεύγματα του ελληνισμού, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με καχυποψία, ως εμμονή με το παρελθόν, ως αταβισμός και τάση εγκλωβισμού στην ψευδή αίσθηση της δήθεν μοναδικότητάς μας. Η εθνοαποδομητική σχολή, κάθε άλλο παρά δημιουργική, εκφράζει την ελληνική εκδοχή της πολιτικής ορθότητας που κυριαρχεί στους ακαδημαϊκούς χώρους του δυτικού και ιδίως του αγγλοσαξονικού κόσμου. Είναι άλλωστε της μόδας σχεδόν όλα τα επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού να ταυτίζονται, έμμεσα ή άμεσα, με τη φρίκη της αποικιοκρατίας. Η πολιτική ορθότητα έχει πλέον εισέλθει για τα καλά στο ακαδημαϊκό και δημοσιογραφικό τοπίο σχεδόν κάθε δυτικής χώρας και η Ελλάδα δε στερείται εκπροσώπων. Αυτή η οπτική λειτουργεί κάθε φορά, ανάλογα με το ιστορικο-πολιτικό και κοινωνικό παρελθόν της κάθε κοινωνίας, πάνω στο οποίο η φιλελεύθερη Αριστερά επιχειρεί να χτίσει το αφήγημά της. Για παράδειγμα, η μάχη ενάντια στην αποικιοκρατία, το «κόκκινο πανί» για την Αριστερά της Βρετανίας, συνεπάγεται αφαίρεση σημαντικών Βρετανών φιλοσόφων και λογοτεχνών των προηγούμενων αιώνων από τη διδακτέα ύλη. Παρομοίως, για τις εγχώριες δυνάμεις του πολιτικά ορθού, κόκκινο πανί αποτελούν έννοιες όπως «παράδοση», «εθνική ταυτότητα» και γλώσσα, και αυτό επειδή κάποτε τις είχε επικαλεστεί το παλαιό κράτος της Δεξιάς (με στρεβλό τρόπο), το οποίο από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης η Ελληνική Δεξιά έπαιζε δυναμικό ρόλο στο πολιτικό σκηνικό και στη διαμόρφωση ενός φοβικού κλίματος ανελευθερίας. Συνεπώς, κάθε αναφορά στον ελληνισμό, εν γένει, θα πρέπει να ταυτίζεται με την «ανελευθερία» και την εθνική κλειστότητα των «σκοτεινών» εκείνων χρόνων.

Αρχαία Ελληνικά στα γαλλικά σχολεία – Ρατσιστής και ο Μακρόν!

Αρχαία Ελληνικά στα γαλλικά σχολεία – Ρατσιστής και ο Μακρόν!: Ποιος θα διαφωνούσε με την φράση του Γάλλου υπουργού Παιδείας Jean-Michel Blanquer ότι η κλασική (ελληνική και ρωμαϊκή)

ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ

Notte della Taranta 2020 - KALINITTA (canto in grico)

Φοιτήτριες από την Κίνα τραγουδούν Σαββόπουλο και κλέβουν τις εντυπώσεις | 11/4/21 | ΕΡΤ

Subscribe στην ΕΡΤ: http://bit.ly/ERTYT​ Η γλυκιά Ελπίδα από την Κίνα, μιλά στην ΕΡΤ από το Πεκίνο για την αγάπη της για την Ελλάδα, τη γλώσσα και τον πολιτισμό της πατρίδας μας.

“Ρατσισμός και μισογυνισμός”: Ο Πόλεμος εναντίον της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

του Raphaël Doan, καθηγητή κλασικής λογοτεχνίας – Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος στο ιστολόγιο ΑΚΤΙΝΕΣ

Πρέπει να κάψουμε την ελληνορωμαϊκή κληρονομιά; Αυτή η παράλογη ερώτηση δεν προέρχεται από ένα Βησιγότθο του 5ου αιώνα, αλλά από τα καλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια του 21ου αιώνα.

Καθηγητής Ρωμαϊκής ιστορίας στο Στάνφορντ,  ο Dan-el Padilla Peralta, πιστοποίησε τι είναι για τους Αγγλοσάξονες οι κλασικοί, σε συνέδριο της Εταιρείας Κλασικών Σπουδών τον Ιανουάριο του 2019, με θέμα «ημιβρυκόλακες, ημικανίβαλοι». «Μακριά από το να είναι επιφανειακή η  μελέτη της Αρχαιότητας» , είπε, «η παραγωγή της λευκότητας βρίσκεται στα ίδια τα σπλάχνα των κλασικών». Και κατέληξε, χειροκροτούμενος: «Ελπίζω ότι η ύλη θα εξαφανιστεί και το συντομότερο δυνατό. “

 Όταν Πανεπιστημιακοί ζητούν να κάψουν την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή με το μήνυμά της: «Γεννήθηκα για ν’ αγαπώ και όχι για να μισώ» τότε μάλλον βιώνουμε μια επανεμφάνιση της βαρβαρότητας και τα περί υπεροχής των λευκών, ρατσισμού, κλπ αποτελούν προφάσεις ή ψυχιατρικά περιστατικά…

Ο Padilla δεν είναι μόνος του σε αυτή τη σταυροφορία. Για έναν άλλο καθηγητή του Στάνφορντ, Ian Morris, «Η Κλασική Αρχαιότητα είναι ένας ευρωαμερικανικός ιδρυτικός μύθος. Θέλουμε πραγματικά κάτι τέτοιο;» Η Johanna Hanink, αναπληρώτρια καθηγήτρια κλασικών γραμμάτων στο Brown University, βλέπει στη διδασκαλία «ένα προϊόν και συνεργό της λευκής υπεροχής». Η Donna Zuckerberg, κλασική και ιδρύτρια του ιστότοπου Eidolon, αναρωτιέται αν μπορούμε να σώσουμε μια «διδασκαλία που ιστορικά ενέχεται στον φασισμό και την αποικιοκρατία, και η οποία συνεχίζει να συνδέεται με την λευκή υπεροχή και το μισογυνισμό».

Οι αρχαίοι;-Τοξικοί!

Λογική κατάληξη: μια τακτική στήλη στον ιστότοπό της με σύνθημα ” φωτιά στα πάντα” μια κοινή έκφραση αυτού του κινήματος. Με λίγα λόγια, συνοψίζει η Nadhira Hill, υποψήφια διδάκτωρ στην ιστορία της τέχνης και την αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, ” οι κλασικοί είναι τοξικοί.”

Φυσικά δεν είναι η πρώτη επίθεση που υφίστανται οι σπουδές των αρχαίων. Αλλά είναι πρωτόγνωρος ο καμικάζι χαρακτήρας της – από ειδικούς στην Αρχαιότητα – και από τη ρητή καταστροφική τους φιλοδοξία.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η δημόσια συζήτηση για το ενδιαφέρον αυτών των μελετών, κρυσταλλωμένο στο ζήτημα της διδασκαλίας των λατινικών και ελληνικών, επικεντρώθηκε στη χρησιμότητα αυτών των επιστημών. Στον 19ο, τον 20ο ή τον 21ο αιώνα, είναι ακόμη απαραίτητο να μελετούμε αυτούς τους πολιτισμούς που πέθαναν πριν από δύο χιλιετίες; Δεν έχουν οι μαθητές μας καλύτερα πράγματα να μάθουν; Δεν άλλαξε ο κόσμος;

Γιατί διχάζονται οι Έλληνες; – Η άλλη όψη

Ασημακόπουλος Βασίλης

Η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821, είναι εκ των πραγμάτων ένα σημείο, μία ρωγμή του χρόνου, μια δομή ευκαιρίας για έναν συλλογικό αναστοχασμό, τόσο του καθεαυτού ιδρυτικού γεγονότος του σύγχρονου ελληνικού κράτους, όσο και της πορείας των 200 χρόνων. Καθώς και μιας άλλης όψης: γιατί διχάζονται οι Έλληνες.

Τόσο σε επίπεδο πολιτικής κοινωνίας (κράτος, κόμματα, αυτοδιοίκηση), όσο και κοινωνίας πολιτών (επιχειρηματικοί φορείς, συλλογικά εκδοτικά εγχειρήματα, επιστημονικές μονογραφίες, αφιερώματα στον τύπο, διαδικτυακές συζητήσεις κ.α.), διατυπώνεται ένας πλούσιος διάλογος, συνθετικός και αντιπαραθετικός, εκδήλωση της αναστοχαστικής αυτής διαθεσιμότητας της ελληνικής κοινωνίας.

Η συζήτηση βέβαια για το παρελθόν, φέρει τη σφραγίδα του εκάστοτε παρόντος στο οποίο πραγματοποιείται και αφορά το μέλλον, την εθνική-κοινωνική προοπτική ενός λαού. Μεταξύ των αφιερωμάτων, η δημόσια τηλεόραση, η ΕΡΤ, προχώρησε σε μια σειρά 12 επεισοδίων με τίτλο “Γιατί 21; 12 ερωτήματα”. Την επιμέλεια της σειράς έχουν οι δημοσιογράφοι Μαριλένα Κατσίμη και Πιέρρος Τζανετάκος.

Το 2ο επεισόδιο, που προβλήθηκε από την ΕΡΤ-2 στις 4-4-2021, με τίτλο “Γιατί διχάζονται οι Έλληνες;”, επιχειρούσε να διευρευνήσει το ζήτημα του διχασμού, των εμφύλιων διαιρέσεων ή παθών, στην πορεία των 200 χρόνων, από την Επανάσταση μέχρι το Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο, όπως κωδικοποιείται από την ίδια την εκπομπή και με αφετηριακό ερώτημα αν ο διχασμός είναι χαρακτηριστικό του ελληνικού λαού ή ένα σύνηθες πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο των επιμέρους ομάδων που συναποτελούν ένα έθνος (Γιατί 21; 12 Ερωτήματα επεισόδιο 2 | Γιατί διχάζονται οι Έλληνες; ΕΡΤflix (ertflix.gr).

Ανατολή και Δύση

Γράφει ο Απόστολος Παπαδημητρίου

Οι όροι αυτοί πέρα από τη γεωγραφική τους σημασία απέκτησαν κατά καιρούς και άλλες, για να δηλώσουν μορφές σκέψης και πολιτισμού ή, πρόσφατα, πολιτικοστρατιωτικές συμμαχίες. Η χώρα μας βρίσκεται στο γεωγραφικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής (Ασίας) και Δύσης (Ευρώπης). Αυτό ασφαλώς κατά τους νεότερους χρόνους συνετέλεσε στο να εμπλακεί σε πολέμους, για τα συμφέροντα των ισχυρών, που θέλουν πάντα να διαφεντεύουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερες εκτάσεις. Πολιτιστικά όμως πού ανήκε και που ανήκει; Καθώς οι δυτικοί, ιστορικοί, κοινωνικοί αναλυτές και πολιτικοί, επιβάλλουν κατά τους τελευταίους αιώνες τις απόψεις τους, θεωρήθηκε ότι η χώρα μας ανήκει στην Ανατολή, με την έννοια ότι ο νεότερος πολιτισμός της, θεωρούμενος κατά πολύ διαφορετικός από τον αρχαιοελληνικό, εδραζόταν στον μυστικισμό, ο οποίος κυριαρχούσε και κυριαρχεί στην Ανατολή σε αντίθεση προς τον «ορθολογισμό», ο οποίος θεμελιώθηκε και έχει επικρατήσει στη Δύση. Αυτή η υπεραπλουστευμένη ανάλυση, η οποία γίνεται, δυστυχώς, αποδεκτή και από ομοεθνείς μας, κατά την καταγωγή, όχι μόνο είναι εσφαλμένη, αλλά και άκρως στρεβλωτική της ιστορικής πραγματικότητας, καθώς αδιαφορεί για την τρομακτική διαφορά τρόπου σκέψης και βιοτής των Ελλήνων, στην αρχή, και των άλλων ορθοδόξων λαών, στη συνέχεια σε σχέση με τους φορείς πολιτισμών και σκέψης της γεωγραφικής Ανατολής.

Η Εκκλησία τιμά κατά τη δεύτερη Κυριακή των νηστειών μεγάλο άγιό της, αλλά εν πολλοίς άγνωστο, τον Γρηγόριο Παλαμά. Με τη θεολογία του αυτός περί των ακτίστων ενεργειών του Θεού έδωσε απάντηση στη διαμορφούμενη τότε στη Δύση σχολαστική θεολογία, μετά την κυριαρχία εκεί των Φραγκογερμανών. Ο κυριότερος εκπρόσωπος της σχολαστικής θεολογίας, ο Θωμάς Ακινάτης, έζησε δύο γενιές πριν από τον άγιο Γρηγόριο. Δεν θα υπεισέλθω στις θεολογικές διαφορές, καθ’ ότι δύσκολος για μας τους πολλούς ο λόγος. Περιορίζομαι να επισημάνω δύο ουσιώδη θέματα, στα οποία αποκλίνουν σημαντικότατα οι ορθόδοξοι, δηλαδή η καθ’ ημάς Ανατολή, και οι δυτικοί. Το πρώτο είναι η μεγάλη διαφορά ήθους και αυτή οφείλεται στη διαφορά δόγματος. Όσο και αν οι σύγχρονοι καταφρονητές του θεολογικού λόγου χλευάζουν το δόγμα, ως ανούσιο κώδικα αποστεωμένων εντολών, η ιστορία διδάσκει ότι το ορθό δόγμα οδήγησε τους αποδεχόμενους αυτό σε υπέρτατο ήθος, ενώ το εσφαλμένο σε τρομακτικά εγκλήματα. Βέβαια οι ερμηνεύοντες υλιστικά την ιστορία χλευάζουν με απόψεις σαν κι αυτήν. Χλευάζουν, επειδή απαξιώνουν να μελετήσουν τον βίο και τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας και περιορίζονται να επισημάνουν τις αστοχίες αυτοκρατόρων και εκκλησιαστικών προσώπων, αστοχίες, που στη γλώσσα του Ευαγγελίου αποκαλούνται αμαρτίες. Οι Πατέρες της Εκκλησίας, ακολουθώντας το αιώνιο πρότυπο, τον Ιησού Χριστό διακρίθηκαν για τη θαυμαστή συνέπεια λόγων και έργων. Και αυτό ενοχλεί διαχρονικά τους άκρως ασυνεπείς δημαγωγούς πάσης φύσεως.

1821-2021: Aς λευτερωθούμε, πραγματικά. Ας επανιδρύσουμε των Ελλήνων τις Κοινότητες.

Στους 2 αιώνες υποτελούς ανεξαρτησίας, εκπαιδευτήκαμε έτσι ώστε να λησμονήσουμε τον διαχρονικό τρόπο ευημερίας, ελευθερίας και ανεξαρτησίας των Ελλήνων: 

Την Εκκλησία, την αληθώς Άγια Κοινωνία. Την έλεγαν και Αδελφότητα, Κοινότητα, Συντροφία, Κομπανία και στα δικά μας μέρη, που βίωσαν κατοχή 660 χρόνων(1204-1864) την είπαν Συναδελφική Εκκλησία.

Ήταν ο τρόπος των Ελλήνων με τον οποίο αντιστάθηκαν, διέσωσαν την πίστη τους και τη φύση τους, την ουσία της ελληνικότητας, ενώ παράλληλα, μεγαλουργούσαν. Χάρις στον τρόπο της Κοινότητας, έγιναν η ισχυρότερη και πιο αξιοζήλευτη μικροκοινωνία, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, όπου βρέθηκαν Έλληνες.

Ως τις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν οι μεγαλοαστοί της Οθωμανικής, της Ρώσικης και της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, ενώ μεγαλουργούσαν στην Ιταλική χερσόνησο, στην Αίγυπτο, ήταν πρωτεργάτες στην ίδρυση του Σίτυ του Λονδίνου κι έλαμπαν κι όπου αλλού τους έστελνε ο ξενιτεμός. Στα κατεχόμενα από Λατίνους και Άγγλους Επτάνησα, παρ’ όλο που είχαν στερηθεί τη δυνατότητα να λειτουργούν σε αυτοδιοίκητες κοινότητες, ευημερούσαν επίσης. Όταν οι πρώτοι Λατίνοι και στη συνέχεια οι Ενετοί απαλλοτρίωσαν όλους τους ναούς και τους έκαμαν κρατικούς, διορίζοντας παπάδες της αρεσκείας των, οι Επτανήσιοι άρχισαν να κτίζουν τις δικούς τους ναούς και να δημιουργούν γύρω τους τις δικές τους Συναδελφικές εκκλησίες. Ως το τέλος της μακρόχρονης Κατοχής, είχαν απομείνει ελάχιστες κρατικές εκκλησιές. Οι Ορθόδοξοι στο θρήσκευμα Έλληνες τις περιφρονούσαν και δεν τις πλησίαζαν, αποκτώντας με το έτσι θέλουμε κι έτσι μας αρέσει» ένα ντε φάκτο αυτοδιοίκητο, που αναγνωρίστηκε, τελικά, στον 18ο αιώνα, λίγο πριν την αποχώρηση των Ενετών.

Ενδεικτικά, στο άγνωστο στην Ελλάδα Μίσκολτς(Miskolc) της σημερινής Ουγγαρίας, υπήρχε ελληνόφωνη κοινότητα Βλάχων, για την οποία διαβάζουμε σε άρθρο του περιοδικού «Εώα και Εσπέρια», στο τεύχος 7 του 2007:

«Σύμφωνα με απογραφή τοΰ 1783, άπό τους 12.767 κατοίκους της πόλης οί 212  ήταν μη ουνίτες Έλληνες, οι 82 Εβραίοι, ένώ σε απογραφή τοΰ 1792-1793 απαντούν 97 έλληνες οικογενειάρχες. Τό 1817, όπως μας πληροφορεί σύγγραμμα με στατιστικά στοιχεία τού νομού Borsod, όπου υπαγόταν διοικητικά το Miskolc, οί μή ουνίτες Έλληνες, μολονότι αποτελούσαν τό 1/463 τοΰ πληθυσμού τού νομού, κατείχαν ακίνητα, βοσκοτόπια, και ώς προς τά ιδρύματα τους «κανένα έθνος δέν μπορεί νά τους παραβληθεί». Στον κεντρικό δρόμο, στά ισόγεια τών σπιτιών, καταστήματα, καφενεία και τά ϊδια τά οικήματα καταδείκνυαν τόν πλούτο τους» (ΟΛΓΑΚΑΤΣΙΑΡΔΗ-HERING, ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ, ΚΟΜΠΑΝΙΑ, ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ. ΓΙΑ ΜΙΑ ΤΥΠΟΛΟΠΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ TOY MISKOLC (1801)).

Ο γεννημένος στην Κεφαλονιά, Κωνσταντίνος Καραβίδας, είχε γράψει το 1931:

(οι κοινοτικοί θεσμοί)«αν και υστερούσαν, τεχνικώς και ποσοτικώς, όντες κατώτεροι και πενιχρότεροι, βιολογικώς όμως ήσαν απολύτως πληρέστεροι και ζωντανότεροι από τους εν εξελίξει ακόμα και σήμερον ευρισκόμενους σχηματισμούς του καπιταλισμού… είχαν διευθετήσει τα εγγενή εις κάθε παραγωγικόν σχηματισμόν καθαρώς οικονομικά ζητήματα –το της οργανώσεως της παραγωγής δηλαδή, το της πίστεως, το της ασφαλίσεως, το της αποσβέσεως, το της κεφαλαιοποιήσεως… παραλλήλως είχε επιτευχθή οργανική λύσις όχι μόνον δια το κοινωνικόν λεγόμενον ζήτημα(μοιραία συγκέντρωσις δηλαδή του πλούτου και σχέσεις πλουσίων προς πτωχούς) αλλά και το ηθικόν και ψυχολογικόν ευρύτερα(σχέσεις ανθρώπου προς άνθρωπον και προς την ανάγκην της εργασίας και προς την φύσιν)». (από το βιβλίο του “Αγροτικά”).

Ελλήνων δρώμενα | Ο άνθρωπος μουσείο – Φώτης Ραπακούσης

ΚΛΙΚ στην εικόνα...

«Στο πρώτο ορφανοτροφείο είχα ένα παράπονο κι έκλαιγα διαρκώς. Δεν μου είχε στείλει ποτέ κανείς γράμμα. Πριν από το φαγητό, θυμάμαι, μας έβαζαν στη γραμμή και μας μοίραζαν την αλληλογραφία, ενίοτε και κάποιο δεματάκι, συνήθως λίγες καραμέλες. “Φώτης Ραπακούσης” δεν είχαν φωνάξει ποτέ! Για να έχω την ψευδαίσθηση ότι κάποιος στέλνει και σ’ εμένα, μάζευα τους άδειους φακέλους που πέταγαν τα παιδιά. Γρήγορα απομυθοποιήθηκε κι αυτό γιατί έβλεπα ότι δεν είχαν γραμμένο το όνομά μου. Έτσι άρχισα να μαζεύω τα γραμματόσημα που είχαν πάνω τους, καθώς με μάγευαν οι απεικονίσεις τους: ήρωες της Επανάστασης, του Τρωικού Πολέμου, μορφές βυζαντινών. Τα έχω ακόμη. Ήταν η πρώτη μου συλλογή…»

«Το επάγγελμα που έκαναν οι φτωχοί Ηπειρώτες ήταν αυτό του αρτοποιού. Ήταν δύσκολη δουλειά. Τη διάλεξα γιατί δεν είχα άλλους τρόπους. Ό,τι περίσσευε για πολλά χρόνια το μάζευα για τη διάσωση και περισυλλογή ελληνικών κειμηλίων και στην πορεία ηπειρώτικων κειμηλίων. Έφτασα σε ένα σταυροδρόμι που έπρεπε να επιλέξω τη “στάση” της ζωής μου. Το περίσσευμα έπρεπε να το μετατρέψω σε βίλες, αυτοκίνητα, μπουζούκια, μεγάλη ζωή ή κάτι πιο ουσιαστικό; Ακολούθησα τον άλλο δρόμο…».
«Ο τρόπος με τον οποίο η γιαγιά μου, διηγούνταν τα διάφορα γεγονότα της ζωής της, αποτέλεσε την αφορμή να αγαπήσω τον πολιτισμό και την ιστορία της πατρίδας μου και με οδήγησε στην μέχρι τώρα πορεία μου στον χώρο του συλλεκτισμού…».

Η Ιωάννα Τσιβάκου, στα Άκρα

ΚΛΙΚ στην εικόνα για να μεταφερθείτε στην συνέντευξη...

Στα Άκρα | Ιωάννα Τσιβάκου, καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τι είναι η εργαλειακή ορθολογικότητα της Δύσης και πώς επιδρά στο συναίσθημα του ελληνικού λαού;

Πώς προετοιμάστηκε η Ελληνική Επανάσταση με νωπές ακόμα τις μνήμες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην συνείδηση των Ελλήνων;

Με ποιο τρόπο το θέατρο, το 1821, έγινε ο προπομπός της Ελληνικής Επανάστασης του ’21 στα Βαλκάνια και την Ευρώπη με πρωταγωνιστές ηθοποιούς-δραματουργούς-πολεμιστές;

Πώς ήταν οι κοινωνίες στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, από όπου ξεκίνησε η Επανάσταση;

Ποια ήταν τα ήθη και τα έθιμα, η διατροφή και η ιατρική φροντίδα πριν και κατά την περίοδο του Απελευθερωτικού Αγώνα;

Η μακρά πορεία του ελληνισμού μέσα στο χρόνο: πραγματικότητα ή επινόηση;

από

 Σπύρος Κουτρούλης

 -

16 Μαρτίου 2021

0

117

Ο ελληνισμός είναι συνομήλικος με την ελληνική γλώσσα. Ό,τι έχει γραφεί στην γλώσσα αυτή, είναι το ζωντανό αλλά όχι και το μοναδικό τεκμήριο της ύπαρξής του.  Συνεπώς  στο χρονικό  εύρος αυτής της γλώσσας,  δηλαδή στην διάσταση περίπου τριών χιλιάδων χρόνων ξετυλίγει την ιστορική του πορεία ως σύνολο που έχει συνείδηση της ενότητάς του.

Ο Ρ. Μπήτον σε μια πρόσφατη συνέντευξη στο περιοδικό «Φρέαρ» (Περ. «Φρέαρ», Ιούλιος 2020, τεύχος 27-28, σελ. 21) διαπιστώνει το στοιχείο της ελληνικής συνειδητοποίησης  να αναδεικνύεται κατά τους Περσικούς πολέμους, δηλαδή την  πρώτη οργανωμένη συλλογική προσπάθεια του ελληνισμού να αντισταθεί σε ένα πολλαπλάσιο εχθρό που εισβάλλει από την ανατολή. Στα ίδια συμπεράσματα δεν κατέληξαν μόνο οι παλαιότεροι ιστορικοί μας ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, ο Σ. Ζαμπέλιος, αλλά και οι νεότεροι ο Κ. Δημαράς, ο Ν. Σβορώνος και ο Γ. Δερτιλής. Σε αυτή την συζήτηση η συνεισφορά της γενιάς του ’30  είναι πολύτιμη: επέτυχε με το έργο της τον συγκερασμό παράδοσης και νεοτερικότητας, οικουμενισμού και ελληνισμού, η υιοθέτηση της φόρμας του μοντερνισμού και η ανανέωση της ποίησης  συνδυάστηκε με την ανακάλυψη των σημασιών που έχουν ο Μακρυγιάννης, ο Θεόφιλος, η λαϊκή παράδοση αλλά και η εκκλησιαστική λειτουργία ως διάσωση του ύφους της αρχαίας τραγωδίας.

Απέναντι σε αυτή την σχολή σκέψης διαμορφώθηκε, κυρίως μετά την άνοδο της παγκοσμιοποίησης και τις προσδοκίες που αυτή έφερε για την κατάργηση των εθνικών κρατών, μια αντίθετη σχολή σκέψης που θεωρεί τον ελληνισμό ως κατασκευή του ελληνικού κράτους και των ιστορικών του. Το συμπέρασμα αυτό όχι μόνο περιφρονεί την ιστορική πραγματικότητα αλλά παρερμηνεύει πολλούς νεότερους ιστορικούς  που κάποιοι όπως ο Ε. Γκέλλνερ παραδέχονται ότι το ελληνικό έθνος προϋπήρξε της επανάστασης του 1821. Συνεπώς δεν είναι το ελληνικό έθνος πρόσφατη κατασκευή, αλλά οι θεωρίες που ερμηνεύουν αυτό ως πρόσφατη κατασκευή.

Ο Γιώργος Κοντογιώργης για το 1821-Στα Άκρα

Τι είναι η εργαλειακή ορθολογικότητα της Δύσης και πώς επιδρά στο συναίσθημα του ελληνικού λαού;

Πώς προετοιμάστηκε η Ελληνική Επανάσταση με νωπές ακόμα τις μνήμες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην συνείδηση των Ελλήνων;

Ν. Σβορώνος: Ο αντιστασιακός χαρακτήρας του Νου Ελληνισμού

Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί απόσπασμα της παρουσίασης της ζωής και του έργου του μεγάλου ιστορικού Νίκου Σβορώνου στην εκπομπή «Μονόγραμμα» το 1985.

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε σε λίγες φράσεις το νόημα της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η Ιστορία των επίπονων προσπαθειών ενός αρχαίου λαού να συγκροτηθεί σε σύγχρονο έθνος· να πάρει συνείδηση της ταυτότητας του για να εξασφαλίσει τη θέση του ως μιας καθορισμένης ιδιαίτερης οντότητας στο σύνολο του σύγχρονου κόσμου. Προσπάθεια δύσκολη και επίπονη, γιατί ο ελληνισμός βρέθηκε επί αιώνες άλλοτε σα στοιχείο κυρίαρχο και άλλοτε σα στοιχείο πολιτικά υποταγμένο αλλά πολιτισμικά σημαντικό ή πρωταρχικό ανάμεσα σε άλλους λαούς στα όρια υπερεθνικών συγκροτημάτων του Ελληνιστικού Κόσμου, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο όρος «Ελλάδα» ακόμα και ύστερα από την ίδρυση του πρώτου ελεύθερου ελληνικού κράτους έπαιρνε πάντα τη σημασία ενός κέντρου έλξης του ελληνισμού που σκορπισμένος από αιώνες στις χώρες της ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται σε στενή επαφή με τον ελλαδικό ελληνισμό. Εδώ ίσως βρίσκονται οι ρίζες που καθόρισαν τις μεγάλες γραμμές που χαρακτηρίζουν τη νεοελληνική ιστορία. Και πρώτα πρώτα ο αντιστασιακός χαρακτήρας της Ιστορίας αυτής που την διατρέχει σα σταθερή συντεταγμένη ολόκληρη. Ο ελληνισμός ανήκει πράγματι στην ομάδα των μικρών λαών που βρίσκονται στην περιφέρεια του νεότερου κόσμου. Στην προσπάθειά του να αναπτύξει εθνική συνείδηση, να συγκροτηθεί σε καινούργιο τελειωμένο έθνος και να διεκδικήσει την πολιτική και οικονομική του ανεξαρτησία και αυτονόμηση χρειάστηκε αρχικά να παλέψει εναντίον υπερεθνικών αυτοκρατοριών και ύστερα έναντι υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών συγκροτημάτων.

Λόγος για τον Οίκο και τη Φύση του Ανθρώπου

από

 Κώστας Χατζηαντωνίου

 -

8 Μαρτίου 2021

0

99

Τα τελευταία χρόνια, οι εκκλήσεις προς «διάσωση του πλανήτη» ακούγονται όλο και εντονότερα. Οι εκκλήσεις αυτές εν τούτοις, ακόμη και όταν είναι ειλικρινείς, δηλαδή δεν υποκρύπτουν πολιτικά ή οικονομικά κίνητρα, τις περισσότερες φορές στερούνται λογικής συνέπειας. Διότι πώς μπορούμε, παραδείγματος χάριν, να καταγγέλλουμε τη μαζική παραγωγή ή την καταναλωτική κοινωνία και να εμμένουμε ταυτόχρονα στον μύθο της απεριόριστης προόδου και της διαρκούς ανάπτυξης; Πώς αποδοκιμάζουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και συγχρόνως υποστηρίζουμε την επιβολή μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης; Και τι νόημα έχει να επισημαίνουμε τις συνέπειες της φιλελεύθερης οικονομικής απορρύθμισης όταν διακονούμε τις ιδέες ενός “ελευθεριακού” οράματος για τον άνθρωπο και την κοινωνία;

Η φύση, είτε πρωτόγονη και αγνή είτε σύγχρονη και μολυσμένη, ανεβάζει με επιμονή ενώπιον της αιωνιότητας, χιλιετίες τώρα το ίδιο θεατρικό έργο. Ακριβέστερα, είναι η σκηνή όπου «ανεβαίνει» το έργο της ανθρώπινης ύπαρξης, είτε αυτή ασκητικά αγωνίζεται είτε στην ηδονή παραδίδεται, καταδικασμένη πάντα σε ρόλους οδυνηρούς με τυποποιημένο τραγικό τέλος. Ωστόσο, ο άνθρωπος δεν παύει να επιζητεί κάτι πιο πλατύ και πιο βαθύ πίσω από τις κουίντες της φθοράς. Θα ήταν ένα σημαντικό πρώτο βήμα συνεπώς, αν συνειδητοποιούσαμε πως ο άνθρωπος είναι το ξεχωριστό ον που δίνει νόημα στην κτίση και δεν είναι ένα ακόμη στοιχείο της, οπότε θα επιτρέπονταν όλα στη λογική της φυσικής επιλογής και της επιβολής. Καμία φθορά της φύσεως δεν θα αντιμετωπιστεί λοιπόν, όσο δεν κοιτούμε κατάματα το πρόβλημα της φθοράς της ύπαρξης. Κι αυτό το κοίταγμα δεν είναι ζήτημα θεσμικό αλλά εσωτερικού κλονισμού και τελικά πνευματικής αναγέννησης, πριν η νεωτερικότητα μετά τον Θεό και τη φύση, σκοτώσει όχι μόνο την Ιστορία αλλά και τον ίδιο τον  άνθρωπο.

Κωστής Μοσκώφ: Δομές και Πράξη στην Ελληνική Ιστορία

Γιατί ο Κωστής Μοσκώφ;

 Ο Δρόμος στην προσπάθειά του να έχει μια παρουσία στην υπόθεση των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, συνεχίζει στο μονοπάτι της ιστοριογραφίας με έναν ιδιαίτερο και σημαντικό διανοούμενο, τον Κωστή Μοσκώφ. Ειδική και γόνιμη περίπτωση και αξιοπρόσεκτο έργο, έχει περάσει στην αφάνεια, γιατί δεν ανήκει –όπως νομίζουν– στην ορθόδοξη αριστερή οικογένεια, αλλά ούτε και στην άλλη πλευρά άσχετα αν η καταγωγή του βρίσκεται στους κόλπους της αστικής τάξης.

Ο ίδιος ήταν τοποθετημένος στην κομμουνιστική αριστερά παρότι το έργο του ξέφευγε από σημάνσεις και έσπαγε ιδεολογικά και πολιτικά ταμπού. Η συνάντησή του με τον τόπο και τους καημούς του λαού του και ο έρωτάς του για την ιστορία θα τον κάνει να παράξει πρωτότυπο έργο και να προσπαθήσει να φωτίσει μια δυο περιοχές που η κλασσική μαρξιστική ιστοριογραφία δεν ακουμπούσε. Ο ίδιος θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην συνάντηση του Ελληνισμού με την Ορθοδοξία και θα ασχοληθεί με τον τρόπο και το βάθος που αυτές οι δύο διαστάσεις θα σημαδέψουν και τη σύγχρονη ιστορία. Αυτή η ιδιοτυπία του ερμηνεύονταν από την κομματική στέγη (χώρος του ΚΚΕ) είτε σαν προϊόν των μεγάλων δυσκολιών που συναντούσε με την υγεία του είτε σαν αποτέλεσμα μεγάλης απογοήτευσης. Από ένα σημείο και μετά βρήκε ο ίδιος μια διέξοδο προσφέροντας ένα αξιολογότατο έργο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου διαδίδοντας τα σύγχρονα ελληνικά γράμματα, φέρνοντας πιο κοντά τους λαούς της Ανατολικής Μεσογείου.

Στο έργο του Μοσκώφ βλέπουμε ενδιαφέροντα και γόνιμα σχήματα για το ιδεολογικό και πολιτιστικό εποικοδόμημα του μεταπρατικού χώρου. Το έργο του είναι ένα «παράθυρο» για το ρίζωμα στο χρόνο και στη παράδοση αλλά ταυτόχρονα ο ίδιος έκανε πρακτικά βήματα για την συνάντηση της Ελλάδας και του κόσμου της Ανατολικής Μεσογείου

ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ του έργο δεν είναι μεγάλο ειδικά το ιστορικό. Δύο κυρίως βιβλία και μερικά δοκίμια. Κι όμως είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Το ένα «Η διαμόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα – Ιδεολογία του μεταπρατικού χώρου» (1972) και το άλλο «Θεσσαλονίκη, τομή της μεταπρατικής πόλης, 1700 – 1912» (1974). Το πρώτο βιβλίο θα γνωρίσει μερικές εκδόσεις και συμπληρώσεις και θα «δεθεί» με μια εκτενέστερη μελέτη με τίτλο «Εισαγωγικά στην Ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης – Η διαμόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα» (1978).

Πυθαγόρας-Πλάτων- Ηράκλειτος& Πολύντροπος Αρμονία (ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!

Συνέντευξη του καθηγητή του τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χαράλαμπου Χ. Σπυρίδη

ΔιαδικτυΔιαδικτυακή συζήτηση: “Ο ελληνικός δρόμος” (ζωντανά)ακή συζήτηση: “Ο ελληνικός δρόμος” (ζωντανά)

 2021

Το Άρδην με αφορμή το βιβλίο της Ιωάννας Τσιβάκου, Συναίσθημα και ορθολογικότητα: η ελληνική εμπειρία διοργανώνει την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2021 στις 19.00  διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα:

“Ο ελληνικός δρόμος”

Συζητούν:

Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας

Βασίλης Καραποστόλης, καθηγητής ΕΚΠΑ

και η συγγραφέας

Την εκδήλωση μπορείτε να την παρακολουθήσετε από την ιστοσελίδα του Άρδην και από το κανάλι του Παντελή Σαββίδη στο youtube

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Λέγεται συχνά, και μάλιστα από μεγάλο μέρος της ελληνικής διανόησης, πως είμαστε λαός επιρρεπής στο συναίσθημα, με έλλειμμα ορθολογικότητας. Διερωτάται κανείς αν η άποψη αυτή επαληθεύεται από την πραγματικότητα. Η απάντηση σε αυτήν την απορία αποτέλεσε το έναυσμα –όχι όμως τον σκοπό– για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου. Καθώς το συναίσθημα συνδέεται με την ταυτότητα των Ελλήνων, η διερεύνηση της τελευταίας υπό το πρίσμα του συναισθήματος και της ορθολογικότητας συνέστησε το κεντρικό αντικείμενο της έρευνας. Η προσέγγισή του επέβαλε να τεθούν στο τραπέζι του προβληματισμού, αφ’ ενός, η βιοψυχική συγκρότηση του συναισθήματος και η κοινωνικά συγκροτημένη έννοια της ορθολογικότητας και, αφ’ ετέρου, η σχέση μεταξύ ορθολογικότητας και συναισθήματος, όπως αυτή διαδραματίζεται πάνω στα πεδία της ατομικής, κοινωνικής και συλλογικής/εθνικής συνείδησης και ταυτότητας.

Η Ιωάννα Τσιβάκου είναι ομότιμη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου. Πριν από την ακαδημαϊκή της καριέρα συνεργάστηκε με ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις στον τομέα της επιχειρηματικής διοίκησης και προγραμματισμού, ενώ αποτέλεσε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

«Το ζεϊμπέκικο της Βυρηττού»

Δείτε το εξαιρετικό 14λέπτο ντοκιμαμντέρ του ελληνολιβανέζου Τζόρτζ Ιντ, για τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες του Λιβάνου μετά την μεγάλη έκρηξη της 4ης Αυγούστου 2020. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε για πρώτη φορά στο Lebanon MTV την Κυριακή, 1 Νοεμβρίου 2020.

Που είναι αυτοί οι άνθρωποι, για τις ελληνικές κυβερνήσεις –και την τρέχουσα– τις ΜΚΟ, και ιδρύματα σαν κι αυτό του ΕΛΙΑΜΕΠ; Για την δική τους περίπτωση δεν θα λειτουργήσει καμία ευαισθησία και κανένας «ανθρωπισμός». Αποδεικνύεται έτσι, πόσο ψεύτικοι και υποκριτικοί είναι αυτοί οι μηχανισμοί, όταν ισχυρίζονται ότι πρεσβεύουν αυτές τις αξίες.

Αλφαβητάρι του Νεοέλληνα

Στην εκπομπή "Πολιτική Φιλοσοφία" ο δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης συζητά με τον Χρήστο Γιανναρά για το βιβλίο του διαπρεπούς Έλληνα φιλοσόφου "Αλφαβητάρι του Νεοέλληνα" και για επίκαιρα φιλοσοφικά ζητήματα.