Ισίδωρος Ζουργός | «Περί της εαυτού ψυχής»

Το βίντεο από την παρουσίαση του πρόσφατου βιβλίου του Ισίδωρου Ζουργού, "Περί της εαυτού ψυχής", εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2021. 

Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο βιβλιοπωλείο Ιανός της Αθήνας το Σάββατο 13 Νοεμβρίου. Το «Περί της εαυτού ψυχής» είναι ένα εσωτερικό χρονικό για τον τρόπο που ένας αντιγραφέας γίνεται συγγραφέας, ένα μυθιστόρημα οικογένειας, περιπέτειας και ελευθερίας, για το άλλο Βυζάντιο. Ένα βιβλίο για τη δύναμη της γραφής και της μνήμης, γι’ αυτήν την ορμή που απαιτεί να ονοματίσουμε τα πράγματα του κόσμου εξαρχής με ανάδοχο τη δική μας ψυχή. 

Ο συγγραφέας συνομιλεί με τον Δημήτρη Αγγελή, ποιητή, διευθυντή του περιοδικού «ΦΡΕΑΡ», και τον Σταύρο Γιαγκάζογλου, επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

ΠΗΓΗ: Σταύρος Γιαγκάζογλου

Κώστας Χατζηαντωνίου: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου

"ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ"
του σπουδαίου ιστορικού και λογοτέχνη, Κώστα Χατζηαντωνίου.

____*****____

Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: ο Ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο Άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σέξπιρ. Με αφορμή το διπλό αυτό γεγονός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου.

*****

Εορτάζουμε προτείνοντάς σας το πιο αξιόλογο, σύμφωνα με την κρίση μας, βιβλίο των ημερών μας.

Στο "Στέμμα των αυγών" αναβιώνει ένας χαμένος κόσμος αλλά και μια περίοδος κρίσιμη για την βυζαντινή ιστορία. Είναι ένα βιβλίο αναφοράς για την Αυτοκρατορία της Νίκαιας, όπου τέθηκαν οι βάσεις ώστε να γεννηθεί η νεοελληνική συνείδηση.

Στη συνέντευξη στην κ. Μαρία Τσακίρη και το vivlio- life.gr ο συγγραφέας μιλά για τη συγγραφή του βιβλίου.

Επτά χρόνια διήρκεσε η έρευνα του Κώστα Χατζηαντωνίου, για να παραδώσει σ’ εμάς τους αναγνώστες «Το στέμμα των αυγών». Μια έρευνα, στην οποία όχι μόνο έπρεπε να διασταυρώσει ιστορικές αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα αλλά και να ψάξει σε μεσαιωνικούς κώδικες σε μονές του Αγίου Όρους, σε ξένες βιβλιοθήκες ακόμη και σε βυζαντινά τμήματα πανεπιστημίων. Αντικείμενο της έρευνας ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα μεταγραμμένο στην νεοελληνική γλώσσα, σε έξι τετράδια που βρέθηκαν στα χέρια του.

"Η μάχη για να γίνει αλήθεια η αληθοφάνεια της έμπνευσης", όταν αρχίσει να ξεδιπλώνεται η γραφή για ένα βιβλίο που "φιλοδοξεί να διασώσει την αιωνιότητα ενός ψυχικού τοπίου που υπό υλικούς όρους χάθηκε για πάντα".

"... -Το μυθιστόρημά σας επιφυλάσσει μια ευχάριστη έκπληξη στους αναγνώστες. Ψιλές, δασείες, περισπωμένες μιας άλλης εποχής που, όμως, δένουν τόσο αρμονικά με το κείμενό σας! Μιλήστε μας για την απόφαση αυτού του είδους γραφής.

-Η γλώσσα και η γραφή δεν είναι απλώς εργαλεία επικοινωνίας. Είναι σύμβολα ενός ψυχικού τοπίου στο οποίο συναντιούνται δημιουργός, αναγνώστες και κόσμος. Σε ένα τέτοιο βιβλίο που φιλοδοξεί να διασώσει την αιωνιότητα ενός τοπίου που υπό υλικούς όρους χάθηκε για πάντα, οι τόνοι και τα πνεύματα ήταν απαραίτητοι για να περιγραφεί, στο μέτρο των μικρών μου δυνατοτήτων, ο τόνος και το πνεύμα ενός Πολιτισμού που θα ζει όσο υπάρχουν οι κληρονόμοι του και κυρίως όσο υπάρχει ελληνική γλώσσα..."

Συγγραφέας του βιβλίου «Το στέμμα των αυγών» – «Εκδόσεις Καστανιώτη»

Επτά χρόνια διήρκεσε η έρευνα του Κώστα Χατζηαντωνίου, για να παραδώσει σ’ εμάς τους αναγνώστες «Το στέμμα των αυγών». Μια έρευνα, στην οποία όχι μόνο έπρεπε να διασταυρώσει ιστορικές αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα αλλά και να ψάξει σε μεσαιωνικούς κώδικες σε μονές του Αγίου Όρους, σε ξένες βιβλιοθήκες ακόμη και σε βυζαντινά τμήματα πανεπιστημίων. Αντικείμενο της έρευνας ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα μεταγραμμένο στην νεοελληνική γλώσσα, σε έξι τετράδια που βρέθηκαν στα χέρια του. Ευχάριστη έκπληξη για τον αναγνώστη οι ψιλές οι δασείες και τα πνεύματα του κειμένου. Για τη συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου «που φιλοδοξεί να διασώσει την αιωνιότητα ενός τοπίου που υπό υλικούς όρους χάθηκε για πάντα», οι τόνοι τα πνεύματα κρίθηκαν απαραίτητα, γι’ αυτό και υποδεχόμαστε ευχάριστα το πολυτονικό σύστημα της ελληνικής γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε! Όπως λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας η έρευνά του για το αυθεντικό χειρόγραφο θα συνεχιστεί και μάλιστα σχεδιάζει να ταξιδέψει στα ερείπια της μονής των Σωσάνδρων, την οποία συναντούμε στην ανάγνωση και μας κρατά σε μεγάλη αγωνία!

Το απαίδευτο δεν μπορεί να κυβερνήσει είτε ως συμπολίτευση είτε ως αντιπολίτευση

«Πολίται Χρή Λέγειν τα Καίρια» Έλεγε ένας μεγάλος δάσκαλος κάτω από την Ακρόπολη.

Του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Στο Διεθνές Πεδίο

Η Κυβέρνηση δεν ξέρει και δεν μπορεί να διαχειρισθεί ηγεμονικά, ειρηνικά, βελούδινα, έξυπνα την ιστορικού τύπου Τουρκική κρίση ενώ η Ιστορία είναι πολύ μαζί μας. Για τις αντιπολιτεύσεις να μην μιλήσουμε. Ορισμένοι προηγήθηκαν εξ’ άλλου.

Τα Πανεπιστημιακά τμήματα για αυτές τις σπουδές όταν υπάρχουν είναι πηγές απαιδευσίας και όχι μόνον απαιδευσίας. Παρ’ όλο που πληρώνονται από το Ελληνικό Δημόσιο και τους Έλληνες Πολίτες. Για αυτό το μεγάλο παράδοξο που συναντά η Επιστημονική Έρευνα και η Πολιτική στο «Νέο Ανατολικό Ζήτημα – Το Τουρκικό Πρόβλημα- Η Ανθρωπιστική Ελλάδα».

Στο Αναπτυξιακό Πεδίο – Εθνικό και Παγκόσμιο

Στο αναπτυξιακό μέτωπο δεν ξέρει να κατανείμει τους Ευρωπαϊκούς Πόρους κατά τρόπο που θα Επαναθεμελιώνει Χωρογραφικά, Τομεακά, Παραγωγικά την Χώρα. Συντηρεί τις παλιές προβληματικές δομές, το παλιό πρότυπο.

Στις κατανομές που μπορεί να διακρίνει κανείς σε ένα θολό τοπίο του «πάρε και εσύ κάτι…», απουσιάζει η Επιστήμη, η Αναπτυξιακή Παιδεία.

Απουσιάζουν η Θράκη, η Μακεδονία, η Δυτική Μακεδονία (υπάρχει μια πρόταση του ποδαριού), η Ρούμελη, η Ήπειρος, αυτές που ονομάζω οι Δέκα Ιστορικές Περιφέρειες. Απουσιάζουν τα Αγροβιομηχανικά  διατροφικά συμπλέγματα, οι Πόλοι Τεχνολογίας – Καινοτομίας. Απουσιάζουν η Κύμη, η Άρτα, η Φιλλιππιάδα, η Πέλλα, η Καστοριά, η Θεσσαλονίκη, η Αττική, η Δωδώνη (στο Αναστήλωση).

Δημητρίου Βικέλα, "Η ΕΛΛΑΣ ΠΡΟ ΤΟΥ 1821"

Του Μελέτη Μελετόπουλου

ΓΙΑ ΝΑ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ Η ΥΠΟΠΤΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΞΩΡΑΪΣΜΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ΩΣ ΜΙΑΣ "ΟΜΟΡΦΗΣ ΚΑΙ ΩΡΑΙΑΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ".

Ο φίλος μου, σπουδαίος κοινωνιολόγος και καθηγητής Σπύρος Γεωργίου, επανεξέδωσε με εισαγωγή και σχόλια το σπάνιο, εκπληκτικό κείμενο του Δημητρίου Βικέλα, Η ΕΛΛΑΣ ΠΡΟ ΤΟΥ 1821 (εκδόσεις Ντουντούμη). 

Ο Βικέλας, λοιπόν, γράφει: 

ότι επί Τουρκοκρατίας οι "περιελθόντες την Τουρκίαν ξένοι μετά φρίκης εκθέτουσι την καθ΄όλην αυτής την έκτασιν επικρατούσαν αθλιότητα.....Προς ουδεμίαν επί γης επικράτειαν ομοιάζει. Από της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι της απωτάτης του Ευξείνου άκρας, από του Βοσπόρου μέχρι της Αδριατικής, αι πόλεις αυτής είναι κοπρώνες, τα χωρία της φωλεαί ερημώσεως. Απανταχού ο λόγος περί μόνον πανώλης, ή πυρκαϊών, ή επιδημιών, ή λιμού. 

Δαμάζοντας την αποικιακή και μεταποικιακή ιστοριογραφία

Ο τόμος αυτός, που επιμελήθηκε η Αθηνά Συριάτου, μιλάει για την Βρετανική Αυτοκρατορία και τη διαμόρφωση της βρετανικής ταυτότητας κατά την αποικιακή, αλλά και μεταποικιακή περίοδο, και αποτελεί μάλλον την πρώτη συστηματική προσπάθεια να εκδοθεί κάτι σχετικό στην Ελλάδα με επίκεντρο την ιστοριογραφία.

Κλεονίκη Αλεξοπούλου

Εξουσιάζοντας τα κύματα

επιμ. Αθηνά Συριάτου

εκδόσεις Ασίνη, 2018 | 560 σελίδες

Τα τελευταία χρόνια αγάλματα πολιτικών ηγετών, επιφανών εμπόρων και αποικιακών αξιωματούχων αποκαθηλώνονται σε Βρετανία, Βέλγιο και άλλες πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις, με αποκορύφωμα τις κινητοποιήσεις κατά την μεγαλειώδη εξέγερση Black Lives Matter στις ΗΠΑ τον περασμένο Ιούνιο. Προγράμματα σπουδών στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες ανανεώνονται σε αρκετά πανεπιστήμια στον κόσμο, με σκοπό την αποαποικιοποίηση της φιλοσοφικής σκέψης, της ιστορίας και της λογοτεχνίας. Σε αυτό το momentum συλλογικά έργα, όπως αυτό που επιμελήθηκε η Αθηνά Συριάτου για τις εκδόσεις Ασίνη (2018), μας προσφέρουν την ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον αποικιακό, αλλά και μεταποικιακό κόσμο, να στοχαστούμε περισσότερο όχι μόνο γύρω από τις ιστορικές τομές, αλλά και τις ιστορικές συνέχειες.

Το βιβλίο αυτό είναι το βιβλίο που θα ήθελα να είχε βρεθεί στα χέρια μου, όταν ακόμα στη στροφή του 21ου αιώνα ήμουν φοιτήτρια πολιτικής επιστήμης και ιστορίας στην Ελλάδα κι ενδιαφερόμουν για τον κόσμο των αποικιακών αυτοκρατοριών. Τότε ελάχιστα σχετικά βιβλία κυκλοφορούσαν μεταφρασμένα στα ελληνικά, όπως η Μεταποικιακή Θεωρία του Robert Young με πρόλογο της Ιωάννας Λαλιώτου (Εκδόσεις Πατάκη, 2007). Τα περισσότερα προγράμματα σπουδών στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες δεν φιλοξενούσαν -και συνεχίζουν να μην φιλοξενούν- μαθήματα σχετικά με την αποικιακή ιστοριογραφία.

Τουλάχιστον τώρα φαίνεται να υπάρχει ένα πιο έντονο εκδοτικό ενδιαφέρον για βιβλία ιστορίας και θεωρίας που μας εισάγουν σε έναν λιγότερο ελληνοκεντρικό κόσμο και μας φέρνουν πιο κοντά σε φαινομενικά μακρινές και ξένες πραγματικότητες της Αφρικής και της Ασίας, που ήταν όμως καθοριστικές για την πορεία ολόκληρης της Ευρώπης αλλά και την εξέλιξη συνολικά του νεωτερικού και μετανεωτερικού κόσμου. Το 2016 η Νήσος εκδίδει τον συλλογικό τόμο «Αποδομώντας την αυτοκρατορία. Θεωρία και πολιτική της μετααποικιακής κριτικής» (επ. Αθηνά Αθανασίου) με κείμενα από τέσσερα διαφορετικά γνωστικά πεδία: την κοινωνική ανθρωπολογία, την ιστορία, τη λογοτεχνική κριτική και τη φεμινιστική θεωρία.

Eνημέρωση έκδοσης τεύχους των «Τετραδίων», αφιερωμένο στα 200 χρόνια από 1821

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Όταν στα τέλη του 2018 κάναμε τις πρώτες συζητήσεις στην Σ.Ε. των «Τετραδίων» για την προετοιμασία του τεύχους με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, αυτό που δέσποζε στην σκέψη μας ήταν ότι θα έπρεπε να καταβάλουμε όλες τις δυνατές προσπάθειες για την έκδοση ενός αφιερώματος που θα στεκόταν με προσήλωση και σεβασμό στο μέγα γεγονός, ένα αφιέρωμα στο οποίο δεν θα είχαν θέση η ιδεολογική χρήση της ιστορίας και η παρουσίαση ενός 1821 στα μέτρα της σύνολης σημερινής μας παρακμής.

Δύο και πλέον χρόνια κράτησε η περιπέτεια αυτή και τολμώ να πω, με όλο τον κίνδυνο να σας προκαταλάβω, ότι για τα μέλη της τριμελούς γραμματείας (τους Δημήτρη Δεληολάνη, Βασίλη Ασημακόπουλο και εμένα στον ρόλο και του γενικού συντονιστή), η Ιθάκη δεν μας έδωσε μόνον το ωραίο ταξίδι, αλλά και το συμπέρασμα ότι δεν την βρήκαμε διόλου φτωχική.

Έχοντας πλέον, τυπωμένο ανά χείρας, το πλουσιότερο σε ύλη (450 σελίδες) και συνεργάτες (25), τεύχος μας, θέλουμε, χωρίς λόγια περιττά, να επισημάνουμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα.

Πρώτον γιατί τα σχεδιασθέντα και συμφωνηθέντα επετεύχθησαν πλήρως και στον αυστηρά καθορισμένο χρόνο, γεγονός ασύνηθες στα καθ’ ημάς στην Ιερουσαλήμ.

Δεύτερον, γιατί στο εγχείρημα αυτό ανταποκρίθηκαν, πλην κυριολεκτικά ελαχίστων, όλοι οι προσκληθέντες, με κείμενα κριτικού στοχασμού που -κατά την γνώμη μας- φωτίζουν με επάρκεια και σε ικανοποιητικό βαθμό, πλείστες όσες πλευρές της Παλιγγενεσίας και δη από ποικίλες και διαφορετικές πτυχές, γεγονός που δίνει την δυνατότητα για μια σφαιρικότερη αποτίμηση της ανεπανάληπτης αυτής εφόδου στους ουρανούς.

Τρίτον γιατί η συμμετοχή στο παρόν εγχείρημα, η συγκέντρωση δυνάμεων και πυρός, δείχνει, χωρίς όμως αυταπάτες, ότι «ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει» και πολλά θα κριθούν από την περαιτέρω ενίσχυση αυτού που θα μπορέσουμε να θεωρήσουμε ως σοβαρή επιστημονική και συνεκτική πολιτισμική εθνικο-λαϊκή παρέμβαση/αντίσταση απέναντι στον επελαύνοντα και υπερεκχυλίζοντα τον δημόσιο βίο ιστορικό και πολιτικό αναθεωρητισμό.

Στο αφιέρωμα, πλην των μελών της τριμελούς γραμματείας Λουκά Αξελού, Βασίλη Ασημακόπουλου και Δημήτρη Δεληολάνη και των μελών της Σ.Ε. του περιοδικού Ηλία Νικολόπουλου και Πέτρου Παπαπολυβίου συμμετείχαν οι: Βάσσης Λαοκράτης, Δημητρόπουλος Κώστας, Ελληνιάδης Στέλιος, ‘Ηφαιστος Παναγιώτης, Κανταρτζή Ευαγγελία, Καραμπερόπουλος Δημήτρης, Καραποστόλης Βασίλης, Καψωμένος Ερατωσθένης, Κοντογιώργης Γιώργος, Μαργαρίτης Γιώργος, Μαυρής Γιάννης, Μπιντούδης Χρήστος, Ντόστας Μιχάλης, Σκλαβούνος Γιώργος, Στοφόρος Κώστας, Τασιόπουλος Γιώργος , Τσιβάκου Ιωάννα, Φιλιππίδης Ηλίας, Φούσκας Βασίλης και Φωτιάδης Κώστας, τους οποίους τα «Τετράδια» ευχαριστούν όχι μόνο για την συμμετοχή τους, αλλά και το πνεύμα συνεργασίας και την συμβολή τους στο να συμπυκνώσουν την όλη τους επιχειρηματολογία σε λόγο τεκμηριωμένο, πυκνό και λειτουργικό.

Για την Σ.Ε. των «Τετραδίων»

Λουκάς Αξελός

Πέντε θέσεις για το 1821

   

Περιοδικό «Τετράδια»: Τεύχος αφιερωμένο στο 1821

 

Στον παράδεισο των βιβλίων!

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ 

Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης» είχε πει ο Jorge Luis Borges.

Είναι παλιά, αγαπημένη συνήθεια η πρώτη ξέγνοιαστη εορταστική βόλτα των Χριστουγέννων να γίνεται στους πάγκους των βιβλιοπωλείων της Αθήνας! 

Έγινε και εφέτος, Τετάρτη βράδυ μετά το τέλος της τηλε"διδασκαλίας".

Διπλή η χαρά εφέτος, λόγω πανδημίας περισσότερος ο χρόνος για βιβλία και το σημαντικότερο, στον παράδεισο των βιβλίων θα πετάξω με βιβλία αγαπημένων φίλων. 

Όπως, "Κώστας Χατζηαντωνίου, Μιχάλης Χαραλαμπίδης, Σπύρος Κουτρούλης, Τάσος Χατζηαναστασίου, Δημήτρης Μπούσμπουρας, Παναγιώτης Μπούρδαλας, Αριστείδης Δάγλας τις περιοδικές εκδόσεις, 'ΣΥΝΑΞΗ', 'νεος ΕΡΜΗΣ ο ΛΟΓΙΟΣ'" (αναρτώ φωτογραφίες).

Θα συναντήσω τις σκέψεις τους στις σελίδες των βιβλίων τους με τη μυρωδιά του φρέσκου, ζεστού χαρτιού από το τυπογραφείο.

_______***_______

Από τη δεκαετία του '80 στη διαδρομή μου για τον βιβλιο - παράδεισο το πρώτο στέκι ήταν το μικρό ημιυπόγειο βιβλιοπωλείο "ΜΗΝΥΜΑ", στη Σόλωνος, απέναντι από το Χημείο. Εδώ συναντήθηκα με τους φίλους της Χ.Δ. - ΕΧΟΝ- ΧΣΚ, (Χριστανοσοσιαλιστές, οι πιο έντιμοι επαναστάτες που έχω γνωρίσει). 

Στον ίδιο δρόμο, λιγα μέτρα πιο πάνω και λίγα χρόνια αργότερα, η "ΠΑΡΟΥΣΙΑ", δίπλα στον παλιό Λιβάνη με τους ίδιους συντελεστές, τα αδέλφια Γιώργο και Βασίλη Χατζηιακώβου και τον Γιώργο Τσιάκαλο. 

Λίγο αργότερα, μετά την επιστροφή από το στρατό, ο "ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟΣ" και οι εκδόσεις "ΓΟΡΔΙΟΣ", λίγο πιο κάτω στα Εξάρχεια του αγαπημένου Θόδωρου Σοσάνογλου.

Σήμερα απέμειναν δύο οάσεις στο γεμάτο ξηρασία κέντρο, δύο από τα ελάχιστα βιβλιοπωλεία με τον αέρα της παλαιάς Αθήνας.

Για το πρώτο μιλήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, το αγαπημένο στέκι του "ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΥ" του αγαπημένου φίλου Δημήτρη Δημόπουλου.

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=3593839670652101&id=100000783099165

Το δεύτερο, το βιβλιοπωλείο «ΝΑΥΤΙΛΟΣ» στην Χ.Τρικούπη 28, (επίσημη ονομασία «Η βιβλιοθήκη του Ναυτίλου») 

Έφυγαν νωρίς, και δεν θα συναντήσεις στο μικρό χώρο τον Λάγιο και τον Κονδύλη, συχνάζουν όμως αρκετοί συγγραφείς και άνθρωποι του πνεύματος μαζί με ονειροπόλους "Δον Κιχώτες" και εθισμένους βιβλιοφάγους!

Εδώ δεν θα βρεις μόνο όλες τις νέες εκδόσεις αλλά και σπάνια βιβλία, περιοδικά και πάνω απ' όλα τη βοήθεια των Γιώργου Τσιάκαλου και Κώστα Χριστόπουλου, αφιερωμένων από την εφηβεία τους στο βιβλίο. Ο Γιώργος ξεκίνησε από το "Γρηγόρη" "Μήνυμα" και την Παρουσία, ο Κώστας από το βιβλιοπωλείο "Γρηγόρη" στη Σόλωνος. Οι δύο τους, οι ψυχές του βιβλιοπωλείου, θα σε οδηγήσουν σε θησαυρούς, καθώς είναι βαθείς γνώστες του βιβλίου και των ανθρώπων του.

Επιπλέον, αυτή την περίοδο στους πάγκους του βιβλιοπωλείου παρουσιάζονται οι νέες κυκλοφορίες μαζί με παλαιότερα αλλά και δυσεύρετα βιβλία που αγνοείς την ύπαρξή τους για την Επανάσταση του 1821!

Υγ. Δεν θα ξεχάσω πριν είκοσι χρόνια, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη "Θεωρία Πολέμου" και ανέβαλα την αγορά του, ο Γ. Τσιάκαλος αντιλαμβανόμενος κάποια οικονομική δυσχέρεια, προθυμοποιήθηκε πιεστικά να φωτοτυπηθεί το τελευταίο κεφάλαιο γιατί ήταν στις αναζητήσεις μου και έπρεπε να το διαβάσω οπωσδήποτε!

ΠΗΓΗ-Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Τουρκικό Πρόβλημα" του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι ένας γνωστός δημόσιος διανοούμενος, μάχιμος στοχαστής του πολιτικού λόγου και πράξης, με την κλασική και ορθόδοξη έννοια του ελληνικού τόπου και χρόνου. Με συνεχή, συνεπή και δημιουργική παρουσία από τα χρόνια του αγώνα ενάντια στη δικτατορία μέσα από τις γραμμές του ΠΑΚ και στη συνέχεια ιδρυτικό-ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.

Κοινωνιολόγος και Πολιτικός Επιστήμονας ο Χαραλαμπίδης κινείται στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ανατολική Μεσόγειο, ενεργητικά παρών στο πλευρό των λαών-εθνών της παγκόσμιας περιφέρειας απέναντι στις δυνάμεις και τις δομές της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης. Το ιδιαίτερο πολιτικό ρεύμα ιδεών που διαμόρφωσε εντός ΠΑΣΟΚ, από το 1977 και μετά, αποτέλεσε έναν κριτικό αντίλογο-πρόταση για την πορεία της χώρας, απέναντι στην κρατικοποιημένη γραφειοκρατική εκδοχή του κόμματος και στην τριτοδιεθνιστική της περίοδο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού (1979-1989) και στο μεταμορφισμό της μέσω της τηλεκρατίας κατά την εκσυγχρονιστική-νεοσοσιαλδημοκρατική φάση της.

Αυτή την πολιτική ταυτότητα ο Χαραλαμπίδης τη χαρακτηρίζει, ήδη από το προσυνεδριακό διάλογο του 2ου συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ το 1990, όταν πρωτο-εμφανιζόταν, ως ψεύτικη και μη ανταποκρινόμενη στα ιστορικά σημαινόμενα των συγκεκριμένων πολιτικών κατηγοριών και όρων. Ο ίδιος αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ το 1999 και παραμένει ενεργός και δραστήριος πολιτικο-διανοητικά.

Στη μακρά, αλλά πάντα νεανική, διαδρομή του, ο Χαραλαμπίδης, έχει ασχοληθεί με ζητήματα θεωρίας και εμπειρίας σοσιαλιστικής μετάβασης, εργατικού κινήματος, θεσμικά-πολιτικά, κινηματικά-κομματικά, αγροτικού χώρου, πόλεων και περιφερειών, θεωρία και προτάσεις για την ανάπτυξη, εθνικά θέματα, το δικαίωμα στη μνήμη, τον αγώνα για την απελευθέρωση των λαών, τον περιφερειακό διεθνισμό, τον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό κ.α.

Ορισμένα από τα πρόσφατα βιβλία του, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Στράβων, είναι: "Από το ΠΑΣΟΚ στο ΚΚΚΑΣΟΡ, ο εκφυλισμός ενός ιστορικού εγχειρήματος" (2009), "Το Μικρά Ασία ενώνει, το Τουρκία εκβαρβαρίζει. Πόντος, η επιστροφή μιας πανάρχαιας ταυτότητας" (2011), "Ελληνική Πολιτική Παιδεία-Η Πολιτική ως Ανώτερη Τέχνη" (2012), "Αναστήλωση. Ο Τουρισμός ως Πολιτιστική Οικονομία" (2015), "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία-Η ανάκτηση του ελληνικού τρόπου" (2017), "Μακεδονικότητα-Ελληνικότητα-Οικουμενικότητα. Μακεδονία δικαίωμα στη μνήμη" (2018), "Καλαβρία-Η βαθειά Ελλάδα" (2019) κ.α.

Διεπιστημονική ματιά συγγραφέα

Covid-19: To αιφνίδιο τέλος του ελληνικού παρασιτισμού

Του Γιώργου Καραμπελιά

Στην Ελλάδα, με την κρίση που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού, ολοκληρώθηκε – και ελπίζω να μείνουμε έως εκεί – η δραματική περίοδος μιας υπερδεκαετούς κρίσης που μοιάζει με έναν πόλεμο μεγάλης διάρκειας. Και δυστυχώς όπως όλες, οι ιστορικές περίοδοι στη χώρα μας, έτσι και η μεταπολιτευτική περίοδος έλαβε τέλος μέσα σε μια καταστροφική κρίση. Ολόκληρο το παραγωγικό και το κοινωνικό-πολιτικό τοπίο της χώρας ανασκάφτηκε διαλύοντας παραγωγικούς τομείς και πλήττοντας τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, και υπονομεύοντας την αμυντική αξιοπιστία της με την συρρίκνωση των αμυντικών δαπανών, συρρίκνωση που μας απειλεί και με νέο μείζον πιθανό πλήγμα. 

Αυτή η κρίση μακράς διάρκειας προκάλεσε μια βαθιά ρήξη στο κοινωνικό και πολιτικό σώμα μιας κοινωνίας με καταναλωτικά παρασιτικά χαρακτηριστικά και μια –επίπλαστη μεν αλλά ταυτοχρόνως υπαρκτή– καταναλωτική ευημερία. Επρόκειτο για έναν κυριολεκτικό σεισμό που ανάλογό του δεν γνώρισε καμμιά άλλη ευρωπαϊκή κοινωνία (με απώλεια 35% του ΑΕΠ σωρευτικά, μέχρι το 2020, και ίσως του 50% του μέσου εισοδήματος, εξ αιτίας της υπερφορολόγησης για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους).

Αναπόφευκτη λοιπόν υπήρξε και η πολιτική κρίση που γνώρισε το πολιτικό σύστημα της χώρας το οποίο αρχικώς κυριολεκτικά κονιορτοποιήθηκε, αναδεικνύοντας νέες δυνάμεις και συρρικνώνοντας τις παλιές. Τί πιο εμβληματικό από την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, του κόμματος-τοτέμ της μεταπολίτευσης.

Νέα κυκλοφορία: Παράδοση και Μοντερνισμός στον νέο ελληνισμό

Τίτλος: Παράδοση και Μοντερνισμός στον νέο ελληνισμό

Συγγραφέας: Σπύρος Κουτρούλης

Εναλλακτικές Εκδόσεις 2020

Η ερμηνεία του ελληνισμού προϋπέθεσε την «ένδον» πορεία του ελληνικού στοχασμού, την προσπάθεια, δηλαδή, να αντικρύσουμε τον εαυτό μας όπως αυτός πραγματικά είναι. Η πνευματική πορεία για την ανάδειξή του δεν έγινε από πνευματικούς ανθρώπους που είχαν υψώσει τείχη απέναντι στον κόσμο, αλλά από εκείνους που είχαν στέρεη γνώση του ευρωπαϊκού –ίσως και του παγκόσμιου– στοχασμού. Στοχαστές όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Θεοτοκάς, ο Τσαρούχης, ο Δημαράς, ο Πικιώνης, που υπήρξαν εξέχοντα μέλη της γενιάς του ’30, συνδύασαν τον μοντερνισμό με την ανάδειξη στοιχείων που καθόρισαν τη φυσιογνωμία του ελληνισμού, όπως τα γραπτά του στρατηγού Μακρυγιάννη, η τέχνη του Θεόφιλου, ο Ερωτόκριτος, τα δημοτικά τραγούδια, η αισθητική της ντόπιας αρχιτεκτονικής κ.α. Συγχρόνως, όλοι τους μας κάλεσαν να «πάμε στον λαό και να φωτιστούμε από αυτόν». Οι λόγοι για μια τέτοια κίνηση είναι πολλοί. Πρώτα-πρώτα, απέδιδαν καίρια σημασία στη λαϊκή παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό. Κατά δεύτερον, θεωρούσαν ότι στοιχεία της παράδοσης διέσωζαν αυθεντικά το αρχαίο τραγωδία (όπως η εκκλησιαστική λειτουργία διέσωζε την αρχαία τραγωδία, το ύφος και το πνεύμα της), ίσως αρτιότερα απ’ ό,τι συμβαίνει στην ευρωπαϊκή φιλολογία.

Εκατό χρόνια από το «Εμείς», του Γεβγένι Ζαμιάτιν

skal 

Ο Γεβγένι Ζαμιάτιν

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

          Εκατό χρόνια πέρασαν από τότε που ο Ρώσος συγγραφέας Γεβγένι Ζαμιάτιν (1884-1937) έγραψε το δυστοπικό του έργο «Εμείς». Το έγραψε το 1920 και ποτέ δεν εκδόθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Το 1924 εκδόθηκε στα αγγλικά, και το 1929 στα γαλλικά,. Ακολούθησε η έκδοσή του σε πολλές άλλες γλώσσες, μεταξύ των οποίων στην Ελληνική, από τις εκδόσεις «Πλέθρον», το 1978, σε μετάφραση Αλίκης Αλεξανδράκη.

          Το έργο του Ζαμιάτιν «Εμείς» παρουσιάζει μιαν δυστοπία, δηλαδή τη φρικιαστική εικόνα ενός ολοκληρωτικού κράτους. Σ΄ αυτό υπάρχει ο ηγέτης «Ευεργέτης». Αυτός δημιουργεί ένα κατάλληλο μηχανισμό, τον «Ολοκληρωτή», με τον οποίο αφαιρεί από τους κατοίκους του κράτους του την «άγρια κατάσταση της ελευθερίας» και τους υποχρεώνει να καταλάβουν  ότι τους φέρνει σε μια κατάσταση «μαθηματικά αλάνθαστης ευτυχίας». Όλοι τότε, στο όνομα του «Ευεργέτη» θα είναι υποχρεωμένοι «να γράφουν διατριβές, ποιήματα, ωδές και άλλα κομμάτια σχετικά με την ομορφιά και το μεγαλείο του Μονοκράτους». Όλοι θα είναι ελεύθεροι να κραυγάσουν: « Ζήτω το Μονοκράτος! Ζήτω οι αριθμοί! Ζήτω ο Ευεργέτης».

Όποιος άνθρωπος, ή όποια οργάνωσή του θέτει ως σκοπό   να απελευθερωθεί «από τον ευεργετικό ζυγό του Μονοκράτους» θεωρείται ότι έχει «εγκληματικά ένστικτα». Το πρώτο που του αφαιρείται είναι να σκέφτεται ελεύθερα. Ο μηχανισμός του «Ολοκληρωτή», τον «αναμορφώνει» και τον καθιστά «ευτυχή».

Πειρασμοί για το «Κράτος – Ευεργέτη» του Ζαμιάτιν θα υπάρχουν όσο θα υπάρχουν άνθρωποι. Αυτό μπορεί να είναι ωμό και απροκάλυπτο, όπως ήταν των ναζιστών και των μπολσεβίκων, μπορεί να είναι και συγκαλυμμένο. Ας σκεφθούμε πόσα κράτη σήμερα έχουν στον τίτλο τους τη λέξη «Δημοκρατία», είναι μέλη του ΟΗΕ και υποτίθεται ότι τηρούν τις θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όμως ρέπουν προς τον ολοκληρωτισμό…

Κοινωνία Μονοκράτους μπορεί να δημιουργηθεί και σε χώρες της Δύσης (Σημ. Με την πολιτισμική και όχι γεωγραφική έννοια του όρου). Σε αυτές εμφανίζεται μια τάση επιβολής στην κοινωνία αυτού, που από το ιδεολογικό εποικοδόμημά τους, θεωρείται ως το «πολιτικά, ή λογικά ορθό». Είναι γνωστό ότι στα κέντρα αποφάσεων, εθνικά και υπερεθνικά, υπάρχουν ιδεολογικές και επιχειρηματικές ομάδες πίεσης. Οι περισσότερες από αυτές έχουν στις κοινωνίες τους λίγα μέλη, αλλά μεγάλη πολιτική, οικονομική και κοινωνική ισχύ. Οι δυναμικές αυτές μειοψηφίες στις επιδιώξεις τους αποκτούν συμμάχους σχεδόν το σύνολο όσων απευθύνονται στην κοινή γνώμη και αλίμονο σε όποιον διαφωνήσει. Ή περνά από «Ολοκληρωτή», ή φιμώνεται και εξουδετερώνεται.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ 12 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ –από τον Στέφαν Τσβάιχ και τον Φίλιπ Ροθ μέχρι τον Ζαν Μπροντριγιάρ και τον Χάουαρντ Ζιν– εντρυφούν, καθένας με τον τρόπο του, στο πώς και με βάση ποιες αξίες δημιουργήθηκε αυτό το νεωτερικό και ιδιαίτερα δυναμικό έθνος και εξελίχθηκε σε υπερδύναμη, στο τι ιδέες γέννησε, τι πολιτικοκοινωνικές αναταράξεις βίωσε, στους πολλούς εξωτερικούς αλλά και εσωτερικούς του πολέμους αλλά και στο ιδιαίτερο συμβολικό φαντασιακό του με τις πολλές διαφορετικές ερμηνείες και την παγκόσμια απήχηση.

 

Φωτίζονται επιπλέον (Καρπόζηλος και άλλοι) οι επιρροές και η πρόσληψη της αμερικανικής κουλτούρας στην Ελλάδα, η πολιτικοποιημένη όψη της εγχώριας και όχι μόνο μετανάστευσης στις ΗΠΑ, η ίδια η ιστορία της αμερικανικής Αριστεράς και των κινημάτων, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα και ο προεδρικός θεσμός, συν μια προφητική πολιτική σάτιρα του Λιούις Σινκλέρ και μια απολαυστική επισκόπηση του «φαινομένου» Ντόναλντ Τραμπ διά χειρός Μάικλ Γουλφ που έκανε αίσθηση διεθνώς.

 

«Αμέρικο – Αναδρομή σε ένα ιστορικό λάθος»

του Στέφαν Τσβάιχ

εκδ. Καστανιώτης

Έχοντας αφετηρία τον θαλασσοπόρο Αμέρικο Βεσπούκι, τον πρώτο που απέδειξε ότι τα νεοανακαλυφθέντα εδάφη πέραν του Ατλαντικού αποτελούν ξεχωριστή ήπειρο και τιμήθηκε γι' αυτό ονοματίζοντάς τα, ο σπουδαίος και πολυταξιδεμένος Αυστριακός συγγραφέας «βυθίζεται σε μία από τις πιο μεγάλες αυτές περιπέτειες που οδήγησαν τον κόσμο στη σύγχρονη εποχή, αυτή της ανακάλυψης –από τους Ευρωπαίους– και της βάπτισης του Νέου Κόσμου», ένα καταλυτικό γεγονός για την εξέλιξη της ανθρωπότητας συνολικά. Ήταν το τελευταίο έργο του Τσβάιχ – την επομένη της έκδοσής του, στις 22/2/1942, θα αυτοκτονούσε με βαρβιτουρικά στη Βραζιλία, όπου βρισκόταν μαζί με τη δεύτερη γυναίκα και πρώην γραμματέα του Ελίζαμπετ Σαρλότε. Το ζευγάρι δεν άντεχε άλλο να βλέπει την Ευρώπη, τον πολιτισμό και τις αξίες της να συνθλίβονται στη δίνη του Β' Παγκοσμίου.

«ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ»

«ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ» – ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Αντίστροφη μέτρηση πλέον για την κυκλοφορία από τις “Εκδόσεις Καστανιώτη” του νέου μου μυθιστορήματος και στον “Χάρτη” του Νοεμβρίου μπορείτε να διαβάσετε προδημοσίευση του εισαγωγικού κεφαλαίου: «Το χειρόγραφο των Σωσάνδρων και πώς ήρθε στα χέρια μου». Έξι τετράδια που σώθηκαν το 1922 στην φλεγόμενη Μαγνησία κι ένας μοναχός του 13ου αιώνα που ζωντανεύει την αυτοκρατορία της Νικαίας και την εποχή στην οποία τέθηκαν τα θεμέλια της νεοελληνικής συνείδησης. Το χαμένο στέμμα που ενσάρκωνε ολόκληρο πρόγραμμα για την ανόρθωση της οικονομίας και την αποκατάσταση της ακεραιότητας μιας χώρας που αγωνιζόταν να επιβιώσει μαχόμενη σε όλα τα μέτωπα.

Το χειρόγραφο των Σωσάνδρων και πώς ήρθε στα χέρια μου

του Κώστα Χατζηαντωνίου

ΧΑΡΤΗΣ 23 {ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020}

{Ποίηση & Πεζογραφία} Κείμενα

Όλα άρχισαν ένα κρύο πρωί του Γενάρη του 2012. Είχαν περάσει λίγες εβδομάδες αφότου κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γόρδιος και ο τρίτος τόμος της Ιστορίας της Μικράς Ασίας, και μέσα σε μιαν Αθήνα που βίωνε με δακρυγόνα τις σκληρές ημέρες της χρεωκοπίας, ένιωθα μια μικρή αλλά βαθιά ικανοποίηση· είχα ολοκληρώσει ένα συνθετικό έργο, συμβολή στην συνοπτική όσο και συνεκτική μνήμη του κόσμου της Ανατολής, ενός κόσμου μυθικού στην συνείδησή μου από τα πρώτα μου χρόνια, από τα πρώτα μου ακούσματα και διαβάσματα. Ο αγαπητός φίλος και εκδότης Θόδωρος Σωσάνογλου –καλή του ώρα εκεί στο χωριό τού Κιλκίς όπου έχει εδώ και χρόνια αποσυρθεί– με ενημέρωσε εκείνο το πρωί πως μια αναγνώστρια, συγκινημένη με την Ιστορία, ζητούσε με ιδιαίτερη ζέση να με συναντήσει. Δεν είχα λόγο, φυσικά, να μην ανταποκριθώ, κι έτσι του είπα να την ειδοποιήσει ώστε την επόμενη ημέρα να βρεθούμε στα γραφεία του εκδοτικού οίκου, σ’ έναν πεζόδρομο των Εξαρχείων.
Η ηλικιωμένη γυναίκα, που, κρατώντας μια τσάντα από την οποία προεξείχε ένα μαύρο ντοσιέ, κατέβηκε με προσοχή τα τρία σκαλιά της εισόδου για να εισέλθει στον Γόρδιο το άλλο πρωί, αφού με συνεχάρη θερμά και με ολοφάνερη συγκίνηση για τα βιβλία –γρήγορα αντιλήφθηκα πως είχε διαβάσει συστηματικά και τα τρία, τι σπάνια χαρά!– προχώρησε, με κάποιο δισταγμό, στο θέμα που την απασχολούσε και για το οποίο είχε σκεφθεί να απευθυνθεί σ’ εμένα. Κατά την τραγική οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού από την Μικρά Ασία τον Αύγουστο του 1922, ένας δάσκαλος από την Μαγνησία, λόγιος άσημος μα φωτισμένος, όπως σύντομα θα διαπίστωνα, για λόγους άγνωστους στους οικείους του, λίγο πριν η φλεγόμενη πόλη τους εκκενωθεί από τα τελευταία τμήματα του ελληνικού στρατού, την αυγή της 26ης Αυγούστου 1922, ξεκίνησε με κατεύθυνση το παρακείμενο όρος Σίπυλος. Έκτοτε χάθηκε. Οι δικοί του μάταια προσμένανε να φτάσει στην Σμύρνη, όπου κατέφυγαν με την ψυχή στο στόμα, έως ότου την εγκαταλείψουν κι αυτήν, εκείνες τις ημέρες της συμφοράς. Φοβούνταν πως μη αντέχοντας την ζωή χωρίς την Ιδέα που οιστρηλατούσε τον βίο και νοηματοδοτούσε τον κόσμο του, ο αγαπημένος τους αρνήθηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του και έτσι βρήκε οικτρό τέλος, όπως χιλιάδες άλλοι.

«ΕΠΑΝΗΛΘΟΝ ΕΙΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΝ

από Kostas Hatziantoniou

«ΕΠΑΝΗΛΘΟΝ ΕΙΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΝ

μετά τας ατυχείς προς Άγκυραν επιχειρήσεις, αι οποίαι απετέλεσαν την αρχήν του τέλους. Δεν δύναμαι να μη δακρύζω ενθυμούμενος σκηνάς, όπως αυτάς της 4ης Νοεμβρίου 1921, ημέρας μνήμης του βασιλέως Ιωάννου Βατάτζη του ελεήμονος, εις το επ’ ονόματί του κλίτος του μητροπολιτικού ναού του αγίου Αθανασίου. Η Μαγνησία ήτο πάλιν περίδοξος, τα δε συστήματα των φιλεόρτων είχον συνέλθει ίνα εορτάσωσιν την τρίτην και αλλοίμονον εσχάτην εν ελευθερία πανήγυριν του άνακτος, μετά δουλείαν έξι αιώνων. Ηγάλλετο εν χορώ η ελληνική κοινότης το ιδιόμελον ψάλλουσα “Ευφραίνου η πόλις Μαγνησία, ευφροσύνην την εν Θεώ. Απόδυσαι τον πενθήρη χιτώνα, ένδυσαι της αγαλλιάσεως το ιμάτιον” ενώ οι ευτυχείς κάτοικοι απορούσαν ποία υμνωδία κάλλους, ποία νικητήρια έπη, ποία άνθη μελωδικά, τα εναγή των χείλη ηδύναντο να αποθέσωσιν εις το σεπτόν λείψανον, το κροκοειδές και ηδύπνοον, το κατά τον υμνογράφον τερπνόν δοχείον της χάριτος και αέναον των ιαμάτων βρύσιν. Διότι όλοι ησθάνοντο ότι περί την τράπεζαν της τρυφής, παρηυρίσκετο και ο βασιλεύς, ολόσωμος, φαιδρότατος, ευώδης, άφθαρτος εν τη θεία δόξη του».

(Από "Το Στέμμα των Αυγών")

Τρίτομη Ιστορία του Σ. Καργάκου: Οι μεγάλες αλήθειες για το 1821

             

 Α. Χαρακτήρας  και ταυτότητα του ΄21      

Του Λαοκράτη Βάσση

            Ένα μνημειώδες έργο, πλούτος για την ιστοριογραφία μας, όπως η τρίτομη ιστορία του Σαράντου Καργάκου, για την Επανάσταση του ’21, πάνω από 2.000 σελίδες, εκδ. ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ, δεν χωράει σε σύντομες κριτικές θεωρήσεις.  Γιατί, τι να πρωτοαναφέρεις απ’ τη συναρπαστική ιστόρηση των στρατιωτικών της γεγονότων ή απ’ τη στοχαστική ανάλυση της σύνθετης πολιτικής της διάστασης, απ’ τα πολύπλοκα δηλαδή πολιτικά της γεγονότα;  Προέκρινα, γι’ αυτό, να επικεντρώσω την προσέγγισή  μου στις πολύ κρίσιμες και καίριες αλήθειες του Καργάκου για τον χαρακτήρα και την ταυτότητα του ’21.  Όπου, φωτίζοντας, με έξοχη ερμηνευτική πειστικότητα, την εθνο-αναγεννητική και όχι εθνο/γενετική  ιστορική αλήθεια του Μεγάλου μας Ξεσηκωμού, κάνει, με την ευθύνη του επιστήμονα ιστορικού, «φύλλο-φτερό» τον ύπουλο και ύποπτο επιστημονικοφανή λόγο του επελαύνοντος, τα τελευταία χρόνια, νεο-ιστορικού αναθεωρητισμού και εθνο-αποδομητισμού. Που βάλθηκε να ξεθεμελιώσει παν τι το εθνικό και ελληνικό.

            α. Στο εισαγωγικό πρώτο μου μέρος θέλω να τονίσω:  

   Πρώτον, ότι ο Σαράντος Καργάκος ανήκει στους αληθινά μεγάλους της πνευματικής μας ζωής, όπως δείχνει και το τεράστιο συγγραφικό του έργο.  Υπερβαίνουν τα εκατό τα βιβλία που έχει γράψει, τα περισσότερα πολύτομα.  Ιδίως τα ιστορικά, χάρη στα οποία και ανήκει στους κορυφαίους Νεοέλληνες ιστορικούς, δίπλα στον Παπαρρηγόπουλο, τον Βακαλόπουλο και τον Σβορώνο.  Καθώς, σημαντικά συγγράμματά του, όπως η τρίτομη Ιστορία των Αθηνών, η δίτομη Ιστορία της Σπάρτης, η δίτομη ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου,  η δίτομη Μικρασιατική Εκστρατεία, η τετράτομη Ιστορία του Β΄ Παγκόσμιου  Πολέμου και η τρίτομη Επανάσταση του ’21, για να αρκεστούμε σ’ αυτά, δικαίως τον ανυψώνουν στην πρώτη αυτή κατηγορία ιστορικών μας.

Η διαδρομή της ξενικής εξάρτησης

Του Γιώργου Καραμπελιά από το Ποντίκι

Ο έλεγχος της Ελλάδας μέσα από τον φαύλο κύκλο δανεισμού και χρεοκοπίας

Μπροστά στη διακοσιοστή επέτειο από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, η μεταμοντέρνα ιστοριογραφία έχει επιδοθεί σ’ ένα εγχείρημα να ξαναγράψει την Ιστορία του Αγώνα ώστε να υπακούει στην εθνομηδενιστική πολιτική ορθότητα. Αυτό το εγχείρημα προωθεί η επίσημη επιτροπή εορτασμών του «Ελλάδα 2021» και εδώ είναι το φαινομενικά παράδοξο:

Το ελληνικό κράτος θα γιορτάσει επίσημα δυο αιώνες ελεύθερου βίου με μια… «επίθεση στο παρελθόν»· ως τέτοια θα πρέπει να εκλάβουμε την επίθεση του Αρ. Χατζή στον Καποδίστρια πριν από μερικούς μήνες. Και αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι, αν και συμβολική, η επίθεσή του δεν είναι και τόσο διαφορετική από εκείνων που κατεδαφίζουν τα αγάλματα στις ΗΠΑ.

Το βιβλίο του Τάσου Λιγνάδη (1926-1989) «Η ξενική εξάρτησις κατά την διαδρομήν του νεοελληνικού κράτους», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις, δεν εντάσσεται στη σχολή της «επίθεσης στο παρελθόν». Σέβεται την Ιστορία και ξεκινάει μέσα από αυτήν για να φωτίσει τους μηχανισμούς ξενικής εξάρτησης μέσα από τους οποίους οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις θα παίξουν τον δικό τους ανασταλτικό ρόλο στην έκβαση του Αγώνα, αλλά και μετέπειτα, στις προσπάθειες του νεότευκτου κρατιδίου να σταθεί στα πόδια του.

Η «διαδρομή» βέβαια του βιβλίου αφορά όλη την περίοδο μέχρι το 1940 και περιγράφει τον έλεγχο της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής μέσα από τον φαύλο κύκλο δανεισμού και χρεοκοπίας στον οποίο είχε βυθιστεί το ελληνικό κράτος. Ήδη, μάλιστα, πριν καν… γεννηθεί, από τα πρώτα χρόνια της επανάστασης και τα δυο δάνεια που σύναψε η επαναστατική κυβέρνηση των Ελλήνων στο Λονδίνο.

Ζεύγος ποιμένων στην Αρκαδία, C. Delort, D΄ Apres M. H. Belle, 1879.

Υποθήκη οι εθνικές γαίες

"Τεστ Δεξιοτήτων": Κάν’ το μόνος σου

Μαύρος Δημήτρης

Το “Τεστ Δεξιοτήτων”* είναι ένα λογοτεχνικό έργο το οποίο αντιστέκεται στην συνηθισμένη ειδολογική κατηγοριοποίηση. Όσο πλησιάζει προς το τέλος, θυμίζει ολοένα και περισσότερο συλλογή διηγημάτων, ωστόσο το ζήτημα είναι τι συμβαίνει μέχρι τότε.

Το “Τεστ Δεξιοτήτων” του Alejandro Zambra κυκλοφόρησε στη Χιλή τo 2014. Στην Ελλάδα ήρθε το 2017 από τις εκδόσεις Ίκαρος, που φιλοξενούν τρία από τα έργα του Χιλιανού συγγραφέα, όλα σε μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, ο οποίος φαίνεται αποφασισμένος να μεταφράσει όσα περισσότερα παράξενα βιβλία προλάβει (οι Μπόρχες, Περέκ, Κενώ, Σεπούλδεβα και Κορτάσαρ είναι μόνο μερικοί απ’ όσους έχει μεταφέρει στη γλώσσα μας).

Χρησιμοποιώντας τη δομή του συστήματος εξετάσεων για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, όπως αυτή εφαρμόστηκε στη Χιλή από το 1967 μέχρι το 2002, ο Σάμπρα συνθέτει ένα τεστ πολλαπλών απαντήσεων με 90 ερωτήσεις. Ο αναγνώστης καλείται να απαντήσει σε αυτές, ερχόμενος συχνά αντιμέτωπος με σοβαρά ηθικά διλήμματα, αδιέξοδα ή αναπάντεχα κωμικές επιλογές. Αλλού του ζητείται να αναδιαρθρώσει σειρές αποσπασμάτων ώστε να φτιάξει την κατ’ εκείνον καλύτερη αφήγηση (και ανάλογα με τη σειρά παράγονται και πολλαπλά νοήματα).

Βρίσκεται ο ίδιος στη θέση του κριτικού και μπορεί, αν το επιλέξει, να διαγράψει τμήματα του έργου που τα βρίσκει φλύαρα ή μη αναγκαία, να επαινέσει τις ικανότητες του συγγραφέα ή να χλευάσει την ανικανότητά του. Εκπαιδεύεται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, περνώντας από απλούστερες ερωτήσεις συσχετισμού λέξεων σε άλλες δυσκολότερες, υποκειμενικότερες, όπου κάθε απάντηση φέρει και μεγαλύτερο αντίκτυπο, ώσπου καταλήγει να γίνει, πέρα από κριτικός, και ερμηνευτής των ιστοριών που του παρουσιάζει ο Σάμπρα.

Οι προκλήσεις για τον αναγνώστη

Μέσα στο βιβλίο, οι ιστορίες εμφανίζονται ολόκληρες, υπό μορφή αποσπάσματος ή θραύσματος, ή και εντελώς υπαινικτικά. Ρωτάει, φερ' ειπείν, τον αναγνώστη ποια από τις ακόλουθες λέξεις δεν έχει σχέση με τις υπόλοιπες:

-Προστατεύω

• καλύπτω
• φροντίζω
• λατρεύω
• συνοδεύω
• επαγρυπνώ