Πετούν και τράκες που κάνουν δυνατούς κρότους. Ο πατέρας όμως αυτά τα θεωρεί επικίνδυνα και δεν τους τα αγόρασε". Φορούν τα καλά τους, η μαμά καπέλο. Κάνουν Πάσχα στην πόλη. Κι εδώ τηρούν τα έθιμα. Τις λαμπάδες, τα αυγά, τον Επιτάφιο. Ένας περίπατος στο Πάσχα περασμένων δεκαετιών.
Μεγάλη Τρίτη σήμερα και θα ξεκινήσουμε αλλιώτικα! Δε θα έχουμε εργασίες, παρά μόνο αναγνώσεις και δημιουργικά παιχνίδια!!!
Θα μιλήσουμε, θα ακούσουμε και θα διαβάσουμε για την ΑΓΑΠΗ, που είναι το μεγάλο μήνυμα αυτών των ημερών. Ο Χριστός σταυρώθηκε από αγάπη για τους ανθρώπους!
Μέσα από το υπέροχο, τρυφερό παραμύθι της Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου που έχει τίτλο «Πασχαλιά και πασχαλίτσα»
"Σ΄ έναν κήπο μια φορά, φούντωσε και άνθισε μια πασχαλιά. Άνοιξη είχε φτάσει και κόντευε πια το Πάσχα και όλα τα φυτά είχαν φορέσει τα καλά τους. Καμάρωνε η πασχαλιά τα ευωδιαστά της ανθάκια, αλλά ένιωθε ακεφιά.
Ξάφνου ο ουρανός γέμισε σύννεφα και ξέσπασε μια φοβερή καταιγίδα! Όταν η καταιγίδα σταμάτησε, βγήκε το ουράνιο τόξο και ο λαμπερός ήλιος. Τότε τίναζε τα κλαδιά της η πασχαλιά και είδε ένα μικρό κόκκινο ζουζούνι με μαύρες βούλες γαντζωμένο σε ένα από τα κλαδιά της.
«Ποια είσαι ; Πως βρέθηκες εδώ;» ρώτησε η πασχαλιά το ζουζούνι.
«Η μπόρα πήρε τη φωλιά και τη μαμά μου μακριά και έτσι τώρα δεν έχω ούτε φωλιά, ούτε μαμά» είπε αυτό στεναχωρημένο.
«Μη στεναχωριέσαι, θα σε προσέχω εγώ» είπε η πασχαλιά.
Είσαι πολύ καλή», είπε το ζουζουνάκι και της έδωσε ένα γλυκό φιλί στα κλαδιά της.
Η πασχαλιά ένιωσε τόσο όμορφα που της έφυγε η ακεφιά και τα λουλούδια της μοσχοβόλησαν ακόμα περισσότερο.
«Πώς σε λένε;» ρώτησε το κόκκινο ζουζούνι.
«Με λένε Πασχαλιά, γιατί ανθίζω το Πάσχα.» Το ζουζούνι έμεινε σιωπηλό.
«Μην είσαι λυπημένο, θα σου βρω εγώ ένα όνομα και θέλω να γίνω η μαμά σου, γιατί σε αγαπώ, αν το θέλεις και συ».
Το ζουζούνι συμφώνησε και πήγε μια βόλτα στον κήπο, αλλά γύρισε στεναχωρημένο, επειδή ένα σαλιγκάρι του είπε πως δεν μπορεί να έχει μαμά ένα φυτό. Η πασχαλιά όμως του είπε πως το μόνο που μετράει είναι η αγάπη.
Την άλλη μέρα που πήγε βόλτα πάλι στεναχωρήθηκε, γιατί ένα σκουλήκι του είπε πως δε γίνεται να έχει μαμά του την πασχαλιά, γιατί δεν έχουν τα ίδιο χρώμα.
«Το χρώμα δεν έχει σημασία» είπε η πασχαλιά «το μόνο που μετράει είναι η αγάπη».
Την επόμενη μέρα πάλι πήγε βόλτα, όμως γύρισε χαρούμενη.
«Κάποιος προσπάθησε σήμερα να με στεναχωρήσει, αλλά δεν τα κατάφερε» είπε το ζουζούνι.
«Μια κερασιά μου είπε ότι έπρεπε εκείνη να είναι η μαμά μου, γιατί έχουμε το ίδιο χρώμα, αλλά εγώ της είπα πως έχω μαύρες βούλες, ενώ τα κεράσια δεν έχουν. Επίσης μου είπε πως κοντά της θα είχα πολύ φαγητό και θα ζούσα μες τα πλούτη. Εγώ όμως της είπα πως δε μετράνε τα πλούτη, αλλά μόνο η αγάπη έχει σημασία !»
Η πασχαλιά δάκρυσε από χαρά και αποφάσισε να τη βαφτίσει, της έδωσε ένα όνομα που έμοιαζε πολύ με το δικό της, για να μοιάζουνε σε αυτό τουλάχιστον, την ονόμασε... Πασχαλίτσα.
«Επειδή το όνομά σου, θα θυμίζει το Πάσχα, τα βαφτίσια σου θα γίνουν τη μέρα της Ανάστασης». Τη μέρα εκείνη μαζεύτηκαν όλα τα λουλούδια, τα δέντρα, τα πουλιά και τα ζουζούνια του κήπου και με νονές τις ηλιαχτίδες, έγινε η βάφτιση.
Από τότε η Πασχαλιά και η Πασχαλίτσα μαζί αγκαλιά και αγαπημένες ζουν την άνοιξη και μας φέρνουν το Πάσχα."
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
Από την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει ουσιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών.
Διδάσκων (ΕΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας Διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»
Καλή Ανάσταση!
Ξεχειλίζει γύρω μας η ευχή, καθώς ζυγώνει το Πάσχα! Και προσοχή: Την διατυπώνουν και ένθεοι και άθεοι. Άλλοι κυριολεκτικά, άλλοι μεταφορικά, πάντως την κάνουν όλοι, κι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία: Φανερώνει δίψα για ζωή, ελπίδα για ζωή αληθινή, απελευθερωμένη από κάθε θανατίλα!
Δυο σκέψεις έχω, ωστόσο:
Και η έννοια της Ανάστασης και η έννοια της Επανάστασης (θυμίζω ότι η επανάσταση νοείται ως ανατολή ενός νέου κόσμου, όπου το άδικο θα τερματιστεί) είναι αδιανόητες δίχως τον Χριστιανισμό. Είτε δέχεται είτε δεν δέχεται κάποιος τη χριστιανική πίστη, η έννοια της Ανάστασης και της ποθούμενης κατάργησης του κακού (σε κάθε του μορφή) αποτελεί χριστιανική συμβολή στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Οι «αναστάσεις» που παρουσιάζονται σε άλλες θρησκείες και φιλοσοφίες είναι εντελώς άλλο πράγμα. Σ’ αυτές ο χρόνος είναι κυκλικός, πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος για πάντα θα υπάρχει με τον τρόπο που υπάρχει τώρα. Η Περσεφόνη «ανασταίνεται» μεν κάθε άνοιξη, αλλά αυτό σημαίνει ότι ξαναπεθαίνει άλλες τόσες φορές! Ο κύκλος είναι αιώνιος κι αδιάρρηκτος, και ο θάνατος ακατάργητος. Αιώνια είναι και η αδικία. Το δίκιο την αντιπαλεύει μεν, αλλά δεν κυριαρχεί οριστικά ποτέ. Με δυο λόγια, στο μοντέλο αυτών των πεποιθήσεων, ένας άλλος κόσμος δ ε ν είναι εφικτός.
Αντιθέτως, η Βίβλος και ο Χριστιανισμός έφεραν την έννοια της ευθύγραμμης (ή μάλλον: της σπειροειδούς) πορείας του χρόνου, δηλαδή της πορείας του κόσμου προς ένα μέλλον το οποίο δεν έχει ξαναϋπάρξει: της πορείας προς το απόλυτα καινούργιο! Κι επειδή όλοι οι κόποι του ανθρώπου (ακόμα και οι πιο υπέροχοι) υποτάσσονται, τελικά, στον θάνατο, γι’ αυτό η Ανάσταση επιτεύχθηκε από τον κορυφαίο αλληλέγγυο, από έναν Θεό ο οποίος, μέσω της πράξης του, θανατώνει τον θάνατο και χαρίζει στους ανθρώπους μια δυνατότητα, η οποία δεν μπορεί να προκύψει από την ανθρώπινη φθαρτότητα. Και είναι μια δυνατότητα, την οποία ο άνθρωπος καλείται να δεχτεί όχι μοιρολατρικά, αλλά με την απόφασή του και με την πράξη του, και να την κάνει τρόπο ζωής. Ναι! Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός! Αυτό σημαίνει σπάσιμο του κύκλου και τίναγμα του ταξιδιώτη κόσμου προς το ακατόρθωτο. Ιδού η έννοια της επ-ανάστασης!
Φτιαγμένος από τη «στόφα» των προφητών και ως εκ τούτου εν δυνάμει επικίνδυνος. Ο λόγος του παθιασμένος, είτε ανακουφίζει, είτε ερεθίζει, ανάλογα με την διάθεση που θα τον προσεγγίσει κανείς. «Έφηβος» στην ψυχή, με βλέμμα που πετάει σπίθες, οι κινήσεις του γεμάτες ζωντάνια τονίζουν την αποφασιστικότητά του και τις βαθιές του πεποιθήσεις. Ο μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος είναι ο ορισμός του αναστάσιμου ανθρώπου και μας επιτρέπει να διερευνήσουμε από που πηγάζει αυτή η διαρκής λαχτάρα του για ζωή και η διαφορετική προσέγγισή του για τον θάνατο.
«Η Ανάσταση σημαίνει συντριβή του θανάτου» μας λέει με μια παρανοϊκή βεβαιότητα που σαστίζει, το καταλαβαίνει και εισαγάγει το στοιχείο της πίστης ως προϋπόθεση για να καταλάβει κανείς τα δυσνόητα, τα αφανή. «Η πίστη σε ανεβάζει, σε κάνει τρισδιάτατο! Σου δίνει όγκο, χώρο, δύναμη, ορατότητα, αναπτύσσει την οπτική της ψυχής και σου επιβεβαιώνεται!» λέει και το πρόσωπό του φωτίζει για να γίνει αυστηρό μέσα σε δευτερόλεπτα, καθώς όπως υπογραμμίζει «το φαινόμενο της Ανάστασης έρχεται το σύστημα να το συμπιέσει. Να το μελετήσει χωρίς πίστη, χωρίς Θεό, να το καταντήσει έθιμο».
Τα λόγια αυτά έχουν μια επιπλέον βαρύτητα, δεδομένης της επιστημονικής αυθεντίας του μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κάτι για το οποίο δεν καυχάται, αλλά δεν εμποδίζει και εμάς να θαυμάζουμε και να απορούμε. Να απορούμε, για παράδειγμα, πώς ένας επιστήμονας, ένας φυσικός τέτοιου διαμετρήματος, αντιλαμβάνεται ως θαύμα την προέλευση του Αγίου Φωτός.
«Δεν ξέρω εάν ο Θεός το ανάβει στον Πατριάρχη, σίγουρα όμως το ανάβει στον λαό! ...δεν ασχολούμαι παραπάνω, αλλά χαίρομαι πάρα πολύ που φέτος θα πάω εκεί για να φέρω Αληθινό Φως από τον Πανάγιο Τάφο!» λέει μεταξύ άλλων.
Ωστόσο ο Μητροπολίτης το Μεγάλο Σάββατο δεν μετέβη στα Ιεροσόλυμα για να συνοδέψει το Άγιο Φως στην Αθήνα, καθώς ενώ εδώ και δεκαετίες η υποδοχή του Αγίου Φωτός από τις επίσημες πολιτικές και θρησκευτικές αρχές πραγματοποιείται στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας, εν προκειμένω στο «Ελ.Βενιζέλος», φέτος προέκυψε μια αλλαγή κυριολεκτικά της τελευταίας στιγμής και η υποδοχή του Αγίου Φωτός πραγματοποιήθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Το υπουργείο Εξωτερικών δεν έδωσε κάποια επίσημη εξήγηση γι΄αυτή την αιφνίδια αλλαγή, ενώ ο υφυπουργός Εξωτερικών, ο κ. Μάρκος Μπόλαρης, ο οποίος εκπροσώπησε την κυβέρνηση στην τελετή της αφής του Αγίου Φωτός, φέρεται να δήλωσε προς τον τοπικό Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ.Νικόλαο ότι αυτό «γίνεται με εντολή άνωθεν».Έπειτα από αυτή την εξέλιξη ο Μητροπολίτης αρνήθηκε να επιβιβαστεί στο κυβερνητικό αεροσκάφος σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επιχειρούμενη, όπως τη χαρακτήρισε, υποβάθμιση.
Η συζήτησή μας χωρίς να χάνει τον πνευματικό της προσανατολισμό ακουμπά όλες τις πτυχές της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, από την οικονομική και κοινωνική κρίση, το brain drain, την παιδεία, το προσφυγικό, τις σχέσεις εκκλησίας - κράτους και ίσως, εάν υπάρχουν ευήκοα ώτα, να προκύπτει μια πρόταση ζωής και ανάστασης σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.
Σεβασμιώτατε, οι γιορτές ήταν παιδαγωγία, όχι μόνο ανακούφιζαν τονάνθρωπο αλλά και τον δίδασκαν. Εξακολουθούν να έχουν την ίδια δυναμική σήμερα; Σας ρωτάω διότι και αυτό το Πάσχα θα περάσει, όπως όλες οι μεγάλες γιορτές και τη χαρά θα διαδεχθεί η δύσκολη καθημερινότητα. Πώς μπορεί κανείς να παραμείνει αναστάσιμος;
«Όσο υπάρχουν άνθρωποι που αδικούνται και βασανίζονται ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Έτσι έγραφε η αφίσα μας, που με σπουδή κνίτη ξεκολλούσαν οι θρησκευόμενοι της γειτονιάς, οι οποίοι, προφανώς, πιστεύουν ότι η ανάσταση του Κυρίου έγινε για να ανταλλάσσουμε ψοφοδεείς ευχές και να βαρυστομαχιάζουμε κάθε άνοιξη.
Ας είμαστε έντιμοι ετούτες τις ημέρες. Μια αργία κοντά στις άλλες είναι και το παραθεωρημένο Πάσχα μας, αφού οι περισσότεροι είμαστε αμέτοχοι στο αναστάσιμο, στο χαροποιόν πένθος του. Επετειακά λιβανισμένοι κι ανυποψίαστα δυστυχισμένοι, ξοδεύουμε αστόχαστα τις ανάλατες ημέρες μας με έγνοιες του συρμού και του διασυρμού, παντελώς άσχετες με τον εθελούσιο θάνατο του Θεού.
Σε αντίθεση όμως μ’ εμάς που πανηγυρίζουμε με κροτίδες τους μικρούς καθημερινούς θανάτους μας, θυμάμαι την ολιγογράμματη γιαγιά μου, άνθρωπο απονήρευτο, που νήστευε όλη τη Σαρακοστή. Νηστεία αληθινή. Όχι faux. Ελιά και παξιμάδι. Έπιανε το στασίδι της στην εκκλησιά, στόλιζε τον επιτάφιο με λουλούδια από τον μικρό της κήπο κι έκλαιγε τον Εσταυρωμένο, τον «πρωτότοκο των νεκρών», με μια ειλικρινή, ολόκαρδη και διόλου γλυκανάλατη θλίψη. Μια θλίψη που την επλάτυνε τόσο όσο η ανυπόκριτος συντριβή της να χωράει όλη την απελπισία του κόσμου. Με όλες τις σκοτούρες που είχε η χαροκαμένη ζωή της, βλαστήμια δεν την άκουσα ποτέ να ξεστομίζει. «Έχει ο Θεός», έλεγε. Κι είχε –τουλάχιστον για όποιον, σαν εκείνη, καταδεχόταν τα πλούτη της εντίμου πενίας του.
«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται» και «Τον Νυμφώνα Σου βλέπω».
Ποια είναι όμως η σημασία τους;
Το πρώτο απ’ αυτά λέει:
«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται
εν τω μέσω της νυκτός,
και μακάριος ο δούλος,
ον ευρήσει γρηγορούντα.
Ανάξιος δε πάλιν
ον ευρήσει ραθυμούντα.
Βλέπε ουν, ψυχή μου,
μη τω ύπνω κατενεχθείς,
ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς
και της βασιλείας έξω κλεισθείς.
Αλλά ανάνηψον κράζουσα·
Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών,
διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».
Στα νέα ελληνικά, το τροπάριο λέει (κάπως ελεύθερα): «Δείτε, έρχεται ο Γαμπρός (Νυμφίος) καταμεσίς της νύχτας, και καλότυχος ο δούλος, που θα τον βρει ξύπνιο, αλλά ανάξιος εκείνος που θα πιαστεί στον ύπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μην αφεθείς στον ύπνο, για να μην παραδοθείς στο θάνατο και κλειστείς έξω από τη βασιλεία. Αλλά σύνελθε και φώναξε: Είσαι Άγιος, Άγιος, Άγιος, Θεέ μας, μέσω της Θεοτόκου ελέησέ μας».
Ξ Α Ν Α , λοιπόν, όπως κάθε χρόνο, κάθε βράδυ στην εκκλησιά, με ανοικτό το Εγκόλπιο της Μεγάλης Εβδομάδας στις σελίδες όσων ψάλλονται: Ένα θησαυροφυλάκιο ανεξάντλητο. Με πλούτη αμύθητα κι ανυπολόγιστης αξίας πολύτιμους λίθους. Όσα πολλά κι αν παίρνεις απ’ αυτό, περισσότερα ανακαλύπτεις ότι έχει διαθέσιμα. Για να «κλέβει», να «υπεξαιρεί» και να τα «ιδιοποιείται» - και πολύ καλά κάνει - ο καθένας κι όλος ο κόσμος.
Θησαυρός γλώσσας, συν τοις άλλοις.
Ακούς με λίγη προσοχή τα Ευαγγέλια, ακροάζεσαι τα μελωδούμενα κι εντοπίζεις πλήθος ρήσεις και λέξεις της Μεγ. Βδομάδας που χρησιμοποιούνται, μετά από τόσους αιώνες, στον προφορικό και στον γραπτό λόγο, στις εφημερίδες, στα ραδιόφωνα, στις τηλεοράσεις.
Α Π Ε Ρ Α Ν Τ Η ομορφιά της Γλώσσας,
κορμός της μυσταγωγίας.
Πώς παρελαύνουν, κορδωτές καμαρωτές, πλήθος δοτικές. Συγκεντημένες με τις πιο όμορφες μετοχές. Και τα εξαίσια απαρέμφατα. Ένα αριστούργημα τέχνης, ονόματι «Μεγάλη Εβδομάδα και Ελληνική Γλώσσα»; Απ’ το οποίο διαρκώς τσιμπολογάμε, αιώνες τώρα, για ν’ αρδεύουμε την καθ’ ημέραν καθομιλουμένη. Από το «δεύρο έξω», το Σάββατο του Λαζάρου, ως το «βάλω τον δάκτυλόν μου εις τον τύπον των ήλων» του Θωμά, την Κυριακή της Λαμπρής.
