Καλοκαίρι στο Όρος

Φώτης Κόντογλου

Στ' Άγιον Όρος πήγα πολλές φορές. Την πρώτη φορά κάθησα παραπάνω από δυο μήνες κ' έκανα γνωριμία με πολλούς πατέρες και λαϊκούς, γιατί υπάρχουνε εκεί πέρα και αγωγιάτες αρβανίτες, παραγυιοί και γεμιτζήδες πού φορτώνουνε κερεστέ1 στα καράβια. Στη Δάφνη, που είναι η σκάλα που πιάνουνε τα βαπόρια, βρισκόντανε και κάτι ψαράδες κοσμικοί, κ' εκεί γνωρίσθηκα με τρείς Αϊβαλιώτες και περάσαμε πολύ έμορφα. Από κει πήγα στις Καρυές, μα δεν κάθησα πολύ, γιατί γύρευα θάλασσα. Πήγα στο μοναστήρι των Ιβήρων μαζί με ένα γέροντα που πουλούσε βιβλία στις Καρυές και που τον λέγανε Αβέρκιον Κομβολογάν. Σ' αυτό το μοναστήρι κάθησα κάμποσο. Πιο πολύ με τραβούσε ο αρσανάς, δηλαδή το μέρος που βάζουνε τις βάρκες και τα σύνεργα της ψαρικής.

Άφησα τα γένεια μου, τα ξέχασα όλα και γίνηκα ψαράς. Έτρωγα, έπινα, δούλευα, κοιμώμουνα μαζί με τους ψαράδες που ήτανε όλο καλόγεροι, οι πιο πολλοί Μπουγαζιανοί, δηλαδή από τα μπουγάζια της Πόλης. Τί ξέγνοιαστη ζωή που πέρασα! Ιδιαίτερη φιλία έδεσα με τρεις. Ό ένας ήτανε ως εικοσιπέντε χρονώ, καλή ψυχή, φιλότιμος, στοχαστικός, πρόθυμος στο κάθε τι κ' είχε καλογερέψει από μικρός: τον λέγανε Βαρθολομαίο. Ο άλλος ήτανε ως σαράντα χρονών, ψαράς από το χωριό του, κοντόφαρδος, απλός, ήσυχος, λιγομίλητος, άκακος, «πτωχός τω πνεύματι», ταπεινός και τον λέγανε Βασίλειο. Ο άλλος ήτανε γέρος σον τον άγιο Πέτρο, γελαζούμενος, χωρατατζής και τον λέγανε Νικάνορα.

Ο Βαρθολομαίος διάβαζε και βιβλία με ταξίδια θαλασσινά. Ανάμεσα σε άλλα είχε στο κελλί του και δυο τρία βιβλία του Ιουλίου Βερν. Μ' αυτόν ψαρεύαμε αστακούς. Έβγαζε και κοράλλια και μου έδειχνε πώς να τα ψαρεύω. Ο αρσανάς ήτανε ένα σπίτι μακρύ, χτισμένο απάνω στη θάλασσα μέσα σ' έναν κόρφο που τον αποσκέπαζε ένας κάβος και για κεραμίδια είχε μαύρες πλάκες. Μπροστά είχε κάτι ξέρες που σκάζανε οι θάλασσες όποτε έπερνε βοριάς, κι από πάνω κατεβαίνανε τα βράχια φυτρωμένα με μυρσίνες, με πουρνάρια και κάθε άγριο χαμόδεντρο. Ο αρσανάς είχε πεντέξι κάβιες2 αραδιασμένες και μπροστά είχε ένα χαγιάτι που ακουμπούσε σε κάτι δοκάρια από αγριόξυλα. Εκεί μέσα κοιμόμαστε. Από κάτω είχε κάτι χαμηλές καμάρες και μέσα στις καμάρες τραβούσανε τις βάρκες. Τα δίχτυα τα απλώνανε απάνω στα μπαρμάκια3 του χαγιατιού. Εκεί που κοιμόμαστε ακούγαμε από κάτω μας τη θάλασσα που έμπαινε μέσα στις καμάρες και κυλούσε τα χαλίκια και μας νανούριζε. Παλιά εικονίσματα ήτανε κρεμασμένα μέσα στον αρσανά κ' έκαιγε ακοίμητο καντήλι.

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Άγιον Όρος! Η Μοναστική Πολιτεία! Στην χερ­σόνησο του Άθω πάνω από χίλια χρόνια διασώζεται η πεμπτουσία της ορθόδο­ξης εκκλησιαστικής ζωής. Η μετοχή στον Σταυρό και την Ανάσταση! Η ζωή των μοναχών είναι ένας συνεχής Σταυρός και μια πρόγευση της Αναστάσεως του Χριστού, από αυτήν εδώ την ζωή.

Υπάρχει το ασύντριφτο, Του Κώστα Ζουράρι

... ίσως πάλι η μέθη μας να μας επέβαλε
την πειθώ του ακατόρθωτου. 

Γ. Ρίτσος, Αγαμέμνων

Κάθε φορά που πρωτοαντικρίζω το Άγιον Όρος, ψηλαφητά προπονούμαι στο πολίτευμα της φρόνιμης μέθης. Όταν μπαίνω εκεί, αγκαλιά με τη σωματοψυχή του Ρίτσου καθώς θεολογεί, συνομολογώ ότι υπάρχει το ασύντριφτο. Μόλις όμως μου γνέφει ο γνόφος της ξενιτείας – γιατί όλοι είμαστε οι παρεπίδημοι του Όρους – τότε επιβάλλει την πειθώ του, επειδή η μέθη είναι συντεταγμένη. Το πολίτευμα της σώφρονος μανίας είναι συνταγματικό.

Κανείς δεν είδε ποτέ το Όρος θεοβάδιστο. Όλοι όμως ζούμε σε τόπο υλικό και σαρκωμένο, όλοι λιαζόμαστε στο περιβόλι της Παναγίας. Περιβόλι μας περιβάλλει κι αμέσως γνωρίζουμε το απέραντο πέρας, που μας ανακουφίζει: δεν είναι μετά τα φυσικά η πολιτεία τούτη της φιλοκαλίας. Είναι προσφυής η φύση που μας προσφέρεται σε έντευξη καθολική, δεν περιμένουμε στην αναμονή, μένουμε σε Μονή.

Μένουμε σε Μονή, τω καιρώ εκείνω. Εδώ. Πάντα μέσα στον καιρό. Πάντα συγκεκριμένοι, χοϊκοί, όπως η ανέσπερη ύλη του θυμιατού, πάντα υπαρκτοί μέσα στον χειροπιαστό μας τον καιρό, τον εκείνον, τον τωρινό και τον αυριανό μας θεληματικό καιρό. Εδώ, βίος κοινός, τω καιρώ εκείνω, ψηλαφεί την καθημερινή ύπαρξη των πραγμάτων και των όλων. Από δω, κι από κει, κι από τώρα. Μονοί, αλλά έθελουσίως κοινωνοί. Στη Μονή.Το κοινόβιο είναι μεθοδολογία σύμπραξης, άρα στο περιβόλι της Παναγίας, κάθε μοναστήρι ασκεί ημερήσια και ολονύχτια πολιτειακή πραγματογνωμοσύνη.

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ - ΤΑΙΝΙΑ