Το “Τεστ Δεξιοτήτων”* είναι ένα λογοτεχνικό έργο το οποίο αντιστέκεται στην συνηθισμένη ειδολογική κατηγοριοποίηση. Όσο πλησιάζει προς το τέλος, θυμίζει ολοένα και περισσότερο συλλογή διηγημάτων, ωστόσο το ζήτημα είναι τι συμβαίνει μέχρι τότε.
Το “Τεστ Δεξιοτήτων” του Alejandro Zambra κυκλοφόρησε στη Χιλή τo 2014. Στην Ελλάδα ήρθε το 2017 από τις εκδόσεις Ίκαρος, που φιλοξενούν τρία από τα έργα του Χιλιανού συγγραφέα, όλα σε μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, ο οποίος φαίνεται αποφασισμένος να μεταφράσει όσα περισσότερα παράξενα βιβλία προλάβει (οι Μπόρχες, Περέκ, Κενώ, Σεπούλδεβα και Κορτάσαρ είναι μόνο μερικοί απ’ όσους έχει μεταφέρει στη γλώσσα μας).
Χρησιμοποιώντας τη δομή του συστήματος εξετάσεων για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, όπως αυτή εφαρμόστηκε στη Χιλή από το 1967 μέχρι το 2002, ο Σάμπρα συνθέτει ένα τεστ πολλαπλών απαντήσεων με 90 ερωτήσεις. Ο αναγνώστης καλείται να απαντήσει σε αυτές, ερχόμενος συχνά αντιμέτωπος με σοβαρά ηθικά διλήμματα, αδιέξοδα ή αναπάντεχα κωμικές επιλογές. Αλλού του ζητείται να αναδιαρθρώσει σειρές αποσπασμάτων ώστε να φτιάξει την κατ’ εκείνον καλύτερη αφήγηση (και ανάλογα με τη σειρά παράγονται και πολλαπλά νοήματα).
Βρίσκεται ο ίδιος στη θέση του κριτικού και μπορεί, αν το επιλέξει, να διαγράψει τμήματα του έργου που τα βρίσκει φλύαρα ή μη αναγκαία, να επαινέσει τις ικανότητες του συγγραφέα ή να χλευάσει την ανικανότητά του. Εκπαιδεύεται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, περνώντας από απλούστερες ερωτήσεις συσχετισμού λέξεων σε άλλες δυσκολότερες, υποκειμενικότερες, όπου κάθε απάντηση φέρει και μεγαλύτερο αντίκτυπο, ώσπου καταλήγει να γίνει, πέρα από κριτικός, και ερμηνευτής των ιστοριών που του παρουσιάζει ο Σάμπρα.
Οι προκλήσεις για τον αναγνώστη
Μέσα στο βιβλίο, οι ιστορίες εμφανίζονται ολόκληρες, υπό μορφή αποσπάσματος ή θραύσματος, ή και εντελώς υπαινικτικά. Ρωτάει, φερ' ειπείν, τον αναγνώστη ποια από τις ακόλουθες λέξεις δεν έχει σχέση με τις υπόλοιπες:
-Προστατεύω
- καλύπτω
- φροντίζω
- λατρεύω
- συνοδεύω
- επαγρυπνώ
