Ο φανατικός και η υποκρισία του
Θεωρούμε πως η γλώσσα μπορεί και πρέπει να φανερώνει την αλήθεια· πως οι λέξεις, όταν δεν αλλοιώνεται σκοπίμως η ουσία τους, είναι δυνατόν να αποσαφηνίσουν, να προσδιορίσουν και, αν θέλετε, να επιστρέψουν το χαμένο τους νόημα σε κακοποιημένες ή πλήρως στρεβλωμένες έννοιες.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την λέξη φανατικός, η οποία είναι μια μεταγραφή στα ελληνικά της λατινικής λέξεως fanaticus. H λέξη αυτή, στην αρχαία Ρώμη, προσδιόριζε τον θρησκόληπτο, τον θεόληπτο, και εν γένει τον άνθρωπο που, στο όνομα της θρησκευτικής του ιδεολογίας ενδέχεται να εμφανίσει βίαιες συμπεριφορές έναντι οιασδήποτε διαφορετικής απόψεως, να συμπεριφερθεί εν ολίγοις ως μανιακός και παράφρων. Ως εκ τούτου, μπορεί να ειπωθεί πως το επίθετο fanaticus αναφερόταν σε ανθρώπους μισαλλόδοξους, εχθρούς του ελεύθερου λόγου, ενδεχομένως και της λογικής.
Το fanaticus, με τη σειρά του, προέρχεται από το λατινικό fanum, το οποίο δηλώνει το ιερό, το ναό, στο οποίο ανήκει ο fanaticus. Από ό,τι εύκολα γίνεται αντιληπτό, για να υπάρξουν φανατικοί, απαιτείται η ύπαρξη του «ναού», είτε αυτός διαθέτει υλική υπόσταση είτε ολοκληρώνεται μόνον ως ιδεολογία στο νου των φανατικών. Είναι επίσης γενικώς παραδεκτό πως ο φανατικός ισχυρίζεται ότι κατέχει την «απόλυτη αλήθεια», για την οποία, όταν ο φανατισμός που τον διατρέχει αγγίζει το ύψιστο, μπορεί, ενδεχομένως, όχι απλώς να ασκήσει βία, άλλα και να σκοτώσει ή να σκοτωθεί.
Είναι εύκολο, λοιπόν, να κατανοήσουμε πως ο φανατισμός και η αλήθεια είναι έννοιες που απέχουν τουλάχιστον όσο η Γη από τη Σελήνη. Κατ’ αρχάς, η αλήθεια των ανθρώπινων όντων δεν μπορεί να είναι «απόλυτη». Ακόμα κι αν κάποιος αντιλαμβανόταν την «απόλυτη» αλήθεια, είμαστε βέβαιοι πως θα την κρατούσε για τον εαυτό του, απλώς επειδή θα του ήταν αδύνατον να την εκφράσει και να την μεταδώσει στους άλλους. Η απολυτότητα γίνεται, εν δυνάμει, προθάλαμος κάθε εξουσίας. Η αναζήτηση της αλήθειας προϋποθέτει, πρώτα από όλα, πνεύμα ευρύ, δηλαδή ανοιχτό και ταυτόχρονα κριτικό σε ερεθίσματα, ποτέ απόλυτο. Αντιθέτως, για τον φανατικό «αλήθεια» είναι ΜΟΝΟΝ ό,τι εξυπηρετεί το fanum όπου ανήκει, δηλαδή το «ναό», την ιδεολογία του.
