Π. Ήφαιστος, Η ΆΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ (συν 2 βίντεο)

Η διαδρομή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή όπως είναι πιο γνωστή της Βυζαντινής Οικουμένης αποτέλεσε, κατά κάποιο πολιτικά πολύ σημαντικό τρόπο, την κορύφωση της διαδρομής του πολιτικού πολιτισμού των ανθρώπων. Του πολιτικού πολιτισμού που είχε ως αφετηρία την κλασική εποχή και αφού διένυσε την Αλεξανδρινή και μετά-Αλεξανδρινή εποχή οδηγήθηκε στην μεγάλη διαίρεση μεταξύ Θεοκρατικής Ρωμαιοκαθολικής Αυτοκρατορίας και της Ανθρωποκεντρικής Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Στην Δύση κυριάρχησαν θεοκρατικές δομές. Μέχρι και τον 16 αιώνα (Συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648 όταν υιοθετήθηκε το καθεστώς της κυριαρχίας) κυριαρχούσε η Θεοκρατία, το φαινόμενο της δουλοπαροικίας και η δεσποτεία των ηγεμόνων, των φεουδαρχών και των γεωκτημόνων.

Στην Ανατολή είχαμε μια πρωτοφανή πνευματική ανάπτυξη και ένα σύστημα σχέσεων μεταξύ της Βασιλεύουσας Πόλης και των τοπικών κοινωνιών που αποτελεί ενδεχομένως το πιο σημαντικό παράδειγμα κοσμοσυστημικής δομής της ιστορίας. Μια διαδρομή πέραν των χιλίων ετών αναμφίβολα προσδιορίζεται από τον κανόνα και τις εξαιρέσεις. Ο κανόνας ήταν ότι η ετερότητα κάθε Κοινωνίας δεν αναιρείται και η κοσμοσυστημική δόμηση της Αυτοκρατορίας στερείται εξισωτικών και εξομοιωτικών προσεγγίσεων. Η κάθε Πόλη συμμετέχει με τους αντιπροσώπους της στην Σύγκλητο της Βασιλεύουσας Πόλης.

Αναμφίβολα, το Βυζαντινό κοσμοσύστημα συνόψισε ιστορικές τάσεις και επιρροές όλης της Ανατολής αν όχι της ιστορικής διαδρομής στο σύνολό της. Επηρεάστηκε από πλήθος άλλων Ανατολικών πολιτικών παραδόσεων αλλά κυριάρχησε ο διαχρονικός πολιτικός πολιτισμός της Ελληνικότητας και η ανθρωποκεντρική Χριστιανική Ορθόδοξη πίστη. Παρά την προσπάθεια των Ρωμαιοκαθολικών μετά το 1204 -και του μοντερνισμού υλισμού στην συνέχεια – να συκοφαντήσουν το Ανθρωποκεντρικό Βυζαντινό Παράδειγμα, παραμένουν πολλές μαρτυρίες που επιτρέπουν να έχουμε μια καλή θέαση του φαινομένου. Εν τούτοις, μπορούμε να πούμε ότι η Βυζαντινή Οικουμένη ως μοναδική ιστορική περίπτωση μετακρατοκεντρικού / κοσμοσυστημικού Παραδείγματος παραμένει, ουσιαστικά, αδιερεύνητη. Ελάχιστοι μοναχικοί ερευνητές όπως ο Γιώργος Κοντογιώργης και ο Θόδωρος Ζιάκας μελετούν την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από πολλές οπτικές γωνίες. Το ίδιο και μερικοί Ρώσοι και για λόγους που δεν είναι του παρόντος να επεκταθούμε. Σίγουρα, η Βυζαντινή Οικουμένη όπως και η Ελληνικότητα ως πολιτισμός και ως μεγάλος διαχρονικός ποταμός του πολιτικού πολιτισμού της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, θα μπορούσε να είναι ο άξονας της νεοελληνικής πολιτικής και πνευματικής ζωής. Αντίθετα, είναι θλιβερό αλλά αληθές ότι τα πεδία της πολιτικής και του πνεύματος κυριαρχεί πλέον το εθνομηδενιστικό κίνημα.

Ο Χρήστος Βακαλόποπουλος για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και τη χαμένη Ρωμηοσύνη

Όλα έγιναν πάρα πολύ γρήγορα. Η Έρση ήρθε ένα απόγευμα και σου είπε ότι είμαστε πίσω, έχουμε μείνει πολύ πίσω. Ο γνωστός κόσμος προχωρούμε ακάθεκτος, δεν προλαβαίναμε με τίποτα, είμαστε καταδικασμένοι. Είχαμε μείνει πολύ πίσω γιατί ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία και τους έψησε για τον Πλάτωνα. Από τη στιγμή που ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία μείναμε πάρα πολύ πίσω. Όσοι έμειναν εδώ δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, κάθισαν εδώ, αυτό ήταν το λάθος τους. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κάθισε να τον φάνε, αυτό ήταν το λάθος του. Θα μπορούσε να είχε πάει στην Ιταλία και να τους λέει για τον Πλάτωνα, θα είχε προλάβει τις εξελίξεις. 

Κάθισε να τον φάνε, τι δουλειά είχε με τα στίφη των αγρίων, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά και θα μπορούσε άνετα να γίνει καθηγητής στην Ιταλία, να τους λέει για τον Πλάτωνα. Κάθισε να τον σφάξουν κι έτσι μείναμε πίσω, πάρα πολύ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι, μείναμε απελπτιστικά πίσω, μείναμε εδώ, είμαστε εδώ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι να πάμε στην Ιταλία, να γίνουμε καθηγητές. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, κάτι θα είχαμε να διδάξουμε. Θα παίρναμε το πρωϊνό μας, θα διαβάζαμε τρείς σελίδες Πλάτωνα, θα παίρναμε το ελαφρύ μεσημεριανό μας. Θα μας άκουγαν με ανοιχτό το στόμα, θα είμασταν πολύ μπροστά. Μείναμε πίσω και δεν γίνεται τίποτα, ο Γοδεφρείδος Βιλλαρδουίνος διάβασε τρείς σελίδες Πλάτωνα και τώρα έχει νοικιάσει όλα τα δωμάτια. Από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο δεν έμεινε τίποτα ενώ θα μπορούσε να έχει γράψει σαράντα βιβλία, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά. Η στέψη του έγινε εκεί, ήταν η πιο μελαγχολική στέψη αυτοκράτορα που έγινε ποτέ, όλοι ήξεραν. Κάθισαν να σφαγιασθούν κι έτσι μείναμε πίσω.

Η πρώτη Άλωση της Πόλης από τούς Φράγκους πριν 800 χρόνια

Η πρώτη Άλωση της Πόλης

από τούς Φράγκους πριν 800 χρόνια
Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Μεταλληνού

Καθηγητού Πανεπιστημίου

          ΑΝη 29η Μαΐου είναι ημέρα πένθους για τον Ελληνισμό, διότι φέρνει στη μνήμη μας την Άλωση της Πόλης από τούς Οθωμανούς το 1453, άλλο τόσο αποφράς είναι για το Γένος μας και η 13η Απριλίου, διότι κατ' αυτήν έπεσε η Πόλη το 1204 στους Φράγκους. Το δεύτερο γεγονός δεν υστερεί καθόλου σε σημασία και συνέπειες έναντι τού πρώτου. Αυτή είναι σήμερα η κοινή διαπίστωση της ιστορικής έρευνας. Από το 1204, η Πόλη, και σύνολη η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, δεν μπόρεσε να ξαναβρεί την πρώτη της δύναμη. Το φραγκικό χτύπημα εναντίον της ήταν τόσο δυνατό, πού έκτοτε η Κωνσταντινούπολη ήταν«μια πόλη καταδικασμένη να χαθεί»(Ελ. Αρβελέρ).

Αξίζει, συνεπώς, μια θεώρηση τού γεγονότος αυτού, έστω και στα περιορισμένα όρια ενός άρθρου.

ΣΤΙΣ 13 Απριλίου 1204, έπειτα από μια πεισματική και μακρόχρονη πολιορκία, κατελάμβαναν οι Φραγκολατίνοι Σταυροφόροι την Κωνσταντινούπολη. Η χριστιανική Αυτοκρατορία της Ρωμανίας/Βυζαντίου έσβηνε κάτω από το θανάσιμο πλήγμα της φραγκικής Δύσεως. Το γεγονός αυτό ήταν σημαντικότατο σε δύο κατευθύνσεις

α)εσωτερικά, διότι σφράγισε καθοριστικά την περαιτέρω πορεία της Αυτοκρατορίας και
β)εξωτερικά, διότι καθόρισε επίσης τελεσίδικα τις σχέσεις με τη Δύση, αλλά και με την ανερχόμενη δύναμη των Οθωμανών.

Η τραγική ιστορική επιλογή τού Ρωμαίικου, πού εκφράζεται με τον γνωστό εκείνο λόγο«κρειττότερον (..) φακιόλιον (..) Τούρκων ή καλύπτρα λατινική», υποστασιώνεται στα 1204, όταν πλέοναποκαλύπτονται αδιάστατα οι διαθέσεις της Φραγκιάςέναντι της Ρωμαίικης Ανατολής.

Από το1095αρχίζουν οι Σταυροφορίες, εκστρατείες δηλαδή τού χριστιανικού κόσμου της Ευρώπης, με σκοπό, κατά τις επιφανειακές διακηρύξεις, την απελευθέρωση και υπεράσπιση των Αγίων Τόπων.

Π. Ήφαιστος, η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης. Μια αξιοπρόσεκτη ρωσική ταινία.

ΕΝΑ ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟ ΡΩΣΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΑΚΜΗ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΕΗΛΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ.

Η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης είναι ένα πολλαπλά σημαντικό γεγονός. Κατά την εκτίμηση πολλών το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός.

Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΑΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΜΕΤΑΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟ-ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.

O τελευταίος Έλληνας του Ελύτη

Έτσι καθώς εστέκονταν ορθός μπροστά στην Πύλη κι άπαρτος μες στη λύπη του

Μακριά του κόσμου, που η ψυχή του γύρευε να λογαριάσει στο φάρδος Παραδείσου. Και σκληρός πιο κι απ' την πέτρα που, δεν τον είχανε κοιτάξει τρυφερά ποτέ, κάποτε τα στραβά δόντια του άσπριζαν παράξενα.

Κι όπως περνούσε με το βλέμμα του λίγο πιο πάνω απ' τους ανθρώπους κι έβγανε απ' όλους Έναν που του χαμογελούσε, τον Αληθινόν που ο χάρος δεν τον έπιανε.

Πρόσεχε, να προφέρει καθαρά τη λέξη θάλασσα, έτσι που να γυαλίσουν μέσα της όλα τα δελφίνια. Κι η ερημιά πολλή που να χωρά ο Θεός κι η κάθε μια σταγόνα σταθερή στον ήλιο ν' ανεβαίνει!

Νέος ακόμα, είχε δει στους ώμους των μεγάλων, τα χρυσά να λάμπουν και να φεύγουν. Και μια νύχτα θυμάται, σ' ώρα μεγάλης τρικυμίας, βόγκηξε ο λαιμός του πόντου τόσο, που θολώθη μα δεν έστερξε να του σταθεί!

Βαρύς ο κόσμος να τον ζήσεις, όμως για λίγη περηφάνια το άξιζε.

Στη ΜΝΗΜΗ του μεγάλου Δασκάλου-Πατριώτη Νεοκλή Σαρρή με αφορμή τα τρία χρόνια από την εκδημία του

Χωρίς αμφιβολία, ο Νεοκλής Σαρρής ήταν ένας από τους τελευταίους μεγάλους μιας χώρας που με θλίψη διαπιστώνουμε ότι βυθίζεται για δεκαετίες στη μετριότητα.

Δημοσιεύουμε αποχαιρετιστήριες ομιλίες και κείμενα του Νεοκλή Σαρρή, που αποθησαύρισε ο φίλος Γιάννης Γκ. - Ιωαν.

..................................................................................................................................

Θεοφάνης Μαλκίδης: Για τον Νεοκλή Σαρρή 

(τρία χρόνια μετά….)

Αγαπητέ μου Νεοκλή

Υπήρξα ένας από τους χιλιάδες φοιτητές σου και συνδέθηκα, όπως άλλωστε το συνήθιζες, γιατί έτσι ήταν η παιδεία σου, με δεσμούς (εκ)παίδευσης, εκτίμησης και φιλίας.

Είναι οι πολλές οι στιγμές, όπου πραγματοποιήσαμε συζητήσεις για απλά και σύνθετα ζητήματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο και Έλληνα.

Οι ώρες που πέρασα μαζί σου μου άνοιξαν ένα διαφορετικό κόσμο σκέψης, λόγου και έργου. Τα χαρακτηριστικά σου αναλλοίωτα, Ελληνικά, Ρωμαίικα, Οικουμενικά, του Γένους μας.

Με στήριξες, με βοήθησες, μου έδωσες τα εφόδια να κατανοήσω πολλά από αυτά που ο ίδιος και πρώτος είχες μιλήσεις και γράψει στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Είναι βέβαιο ότι στη ζωή κάθε ανθρώπου, η γνωριμία με ορισμένους συνανθρώπους του, έχει σαν αποτέλεσμα να αλλάξει την πορεία του. Διαμορφώνεται μία νέα στάση ζωής και αναδεικνύεται λόγος και πράξη που μέχρι πρότινος ούτε καν είχε σκεφτεί η ανθρώπινη οντότητα. Και από τότε φανερώνεται ένας άλλος κόσμος και ο σπόρος βγάζει καρπούς.

Θρύλοι,θρήνοι και Παραδόσεις για την Άλωση της Πόλης.

Απόσπασμα

επιμέλεια:πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.

                                   
Ω Πόλις, Πόλις πόλεων πασών κεφαλή!
Ω Πόλις, Πόλις κέντρου των τεσσάρων του κόσμου μερών!
Ω  Πόλις, Πόλις Χριστιανών καύχημα και βαρβάρων αφανισμοί.
Ω  Πόλις, Πόλις άλλη παράδεισος φυτευθεισα πρὸς δυσμάς,
έχουσα ένδον φυτὰ πάντοτα βρίθουσα καρποὺς πνευματικούς!
Ποῦ σου το κάλλος, παράδεισε;

Θρήνοι  

Θρήνοι για την καταστροφή και την άλωση πόλεων ή χωρών σώζονται και σε παλιότερα λογοτεχνικά δημιουργήματα. Ιδιαίτερα όμως αναπτύσσονται μετά την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Το πάρσιμο της Πόλης, που αποτελούσε το κέντρο του Ελληνισμού, είχε βαθιά και οδυνηρή απήχηση στην ψυχή του λαού και θεωρήθηκε ως τραγικό σημάδι για τη μοίρα ολόκληρου του Έθνους. Ήταν επόμενο η λαϊκή μούσα και η λόγια ποίηση να θρηνήσουν την απώλεια, με ιδιαίτερα συγκινητικό τρόπο. Παράλληλα όμως με την ψυχική συντριβή, οι θρήνοι εκφράζουν και τις ελπίδες του έθνους ότι δε θα αργήσει η μέρα για την απελευθέρωση: «Πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας είναι». Έτσι ο λαός, μέσα στα τραγικά χρόνια της σκλαβιάς, έβρισκε κάποια παρηγοριά για τα δεινά του.

Από τη «Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη», Νικηφόρου Βρεττάκου.

 

Ουκ εάλω η ρίζα! Ουκ εάλω το φως!
Ενυπάρχει στο φως η ψυχή σου,
στη ρίζα το σώμα σου.
Ουκ εάλω η Βασιλεύουσα ψυχή των Ελλήνων».

......................................................................................................................................

«Είναι εύνοια να γεννιέται κανείς,
Έστω κι ως ένας θάμνος στο χώμα σου…
Και το όνομα Ελλάδα, δεν είναι λέξη, αλλά λόγος·
Όλες οι λέξεις που ονομάζουν το φως.
Κι είχε πήξει το φως , κ’ είχε γίνει το μάρμαρο.
Και εκλήθης εσύ να μπορέσεις το θαύμα.
Κ’ έκαμες πάλι το μάρμαρο φως.
Κ’ ήταν δείχτες οδών προς τα πάνω οι κολώνες σου.