Μέγας Βασίλειος, το λιοντάρι του Χριστού

Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή, τις ιδέες και το κοινωνικό έργο του Μ. Βασιλείου, τα γυρίσματα του οποίου έγιναν στην Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιταλία και τη Συρία. 

Ο Βασίλειος γεννήθηκε το 330μ.Χ στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Σπούδασε φιλοσοφία, ιατρική, μαθηματικά και ρητορική στην Αθήνα. Πολέμησε τις αιρέσεις και αντιτάχθηκε στις αυθαιρεσίες της εξουσίας. Το 367-368 έπληξε την περιοχή της Καισάρειας λιμός. Ο Βασίλειος πούλησε την τεράστια οικογενειακή του περιουσία, στηλίτευε τους μαυραγορίτες, οργάνωνε λαϊκά συσσίτια και μερίμνησε για τα παιδιά όχι μόνο των χριστιανών αλλά και των εβραίων και των ειδωλολατρών, χωρίς καμία διάκριση.

Μ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ

ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ

[ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΤΟΥΝΤΑΣ]

       1.Έχομεν ομιλήσει και άλλοτε σχετικά με τον νεανίσκον¹ αυτόν και εξάπαντως θα ενθυμήται ο επιμελής ακροα­τής αυτά που εξετάσαμεν τότε. Πρώτον μεν δεν είναι ο ίδιος με τον νομικόν που αναφέρεται εις τον Λουκάν². Διότι ε­κείνος μεν ήταν πειρακτήριος με το να κάμνη ειρωνικάς ε­ρωτήσεις, αυτός δε καλά μεν ερωτούσεν, αλλά δεν εδέχετο με ευπείθειαν³. Διότι δεν θα έφευγε λυπημένος από τας απαντήσεις που τού έδιδεν ο Κύριος, εάν περιφρονητικώς τού απηύθυνε τας ερωτήσεις. Δια τούτο κάπως ανάμικτος μας εφαίνετο η συμπεριφορά του, διότι άλλοτε μεν η Γραφή⁴μας τον δεικνύει άξιον επαίνου, άλλοτε δε αθλιώτατον και καθ' ολοκληρίαν απελπισμένον.

 Το να γνωρίση δηλαδή τον αληθινόν διδάσκαλον και να περιφρονήση την αλαζονείαν των φαρισαίων και την γνώμην των νομικών και την ενόχλησιν των γραμματέων, και να αποδώση την ονομασίαν αυτήν εις τον μόνον αληθινόν και αγαθόν διδάσκαλον, αυτό ήταν εκείνο που επηνέσαμεν. Εκτός δε τούτου και το να φανή ότι φροντίζει πως θα ημπορούσε να κληρονομήση την αιώνιον βασιλείαν, και αυτό αξίζει να το παραδεχθούμεν. Αν­τιθέτως, εκείνο μάλιστα κρίνει ολόκληρον την διάθεσίν του, που δεν αποβλέπει εις το πραγματικώς καλόν, αλλά προσ­έχει αυτό που αρέσει εις τους  πολλούς, το ότι δηλαδή, αφού εδιδάχθη σωτήρια μαθήματα από τον αληθινόν διδά­σκαλον, δεν τα εχάραξεν εις την καρδίαν του και δεν εφήρμοσεν εις την πράξιν τα διδάγματα, άλλ' απήλθεν λυπημέ­νος, τυφλωμένος από το πάθοςτης φιλοπλουτίας.

 Αυτό δε ελέγχει την ανωμαλίαν της συμπεριφοράς και την ασυμφωνίαν προς τον εαυτόν του. Τον ονομάζεις διδάσκαλον⁵και δεν κάμνεις αυτά που κάμνουν οι μαθηταί; Τον λέγεις αγα­θόν⁶και περιφρονείς αυτά που δίδει; Και όμως είναι φανερόν ότι αυτός που είναι αγαθός παρέχει αγαθά.Και ερωτάς μεν να μάθης δια την αιώνιον ζωήν⁷, αποδεικνύεσαι όμως ότι ολόκληρος είσαι δεμένος εις την απόλαυσιν τού παρόν­τος βίου. Ποίον δε δύσκολον, βαρύν ή δυσβάστακτον λόγον σου απηύθυνεν ο διδάσκαλος;Να πωλήσης όσα έχεις και να τα μοιράσης εις τους πτωχούς⁸.

Εμπόρευμα και Άη Βασίλης…

Σταυρώστε τον χαζοχαρούμενο … Santa Claus του εμπορεύματος και του καταναλωτισμού… Άλλωστε, γιατί πάει καλύτερα  δώρα στα παιδιά που έχουν πλούσιους γονείς;.

Ας θυμηθούμε τον Άη Βασίλη των φτωχών και της αλληλεγγύης.

«…ο  Άγιος Βασίλειος, βοηθούσε πάντοτε τους αδικημένους και κουρασμένους, τους πεινασμένους και τους αρρώστους, ανεξάρτητα από το γένος, τη φυλή και το θρήσκευμα. Έτσι το όραμά του το έκανε πραγματικότητα ιδρύοντας ένα πρότυπο και για τις μέρες μας κοινωνικό και φιλανθρωπικό σύστημα, τη «Βασιλειάδα». Ένα ίδρυμα που λειτουργούσε νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο και ξενώνας για την φροντίδα και ιατρική περίθαλψη των φτωχών αρρώστων και ξένων. Τις υπηρεσίες του τις πρόσφερε το ίδρυμα δωρεάν σε όποιον τις είχε ανάγκη. Το προσωπικό του ιδρύματος αυτού ήταν εθελοντές που προσφέρανε την εργασία για το καλό του κοινωνικού συνόλου». 

Η ομιλία του επισκόπου Καισαρείας Βασιλείου «Προς τους πλουτούντας», μιλά με πάθος κατά της άνισης κατανομής του πλούτου και προτάσσει ένα ανεπεξέργαστο πρόταγμα κοινοκτημοσύνης, για να μην πούμε α-κτημοσύνης. Την εποχή εκείνη, ο Βασίλειος είχε αναλάβει την αλληλέγγυα δράση του μέσα από ένα ίδρυμα που οικοδόμησε ξοδεύοντας την περιουσία, που του είχε απομείνει καθώς την υπόλοιπη είχε μοιράσει ήδη σε φτωχούς.

[…] Ώστε όποιος αγαπά σαν τον εαυτό του αυτόν που είναι πλάι του δεν κατέχει τίποτα παραπάνω απ’ αυτόν που είναι πλάι του. Κι εσύ δείχνεις να έχεις πολλά. Από που; Προφανώς επειδή η δική σου απόλαυση σου φάνηκε προτιμότερη απ’ το να παρηγορείς τους πολλούς. Όσο όμως πλεονάζουν τα πλούτη σου, τόσο σου λείπει η αγάπη.[…] (σελ. 6-7)

Τρεις Ιεράρχες

Τάσος Χατζηαναστασίου

Των Τριών Ιεραρχών σήμερα, γιορτή της Παιδείας και των Γραμμάτων. Φαίνεται πως ενοχλεί ο σχετικός εορτασμός και τείνει να μετατραπεί σε "δίωρο" αφιέρωμα στα σχολεία, λες και είναι ενημερωτική εκδήλωση για το κάπνισμα ή τα τροχαία ατυχήματα.

 Ίσως γιατί επαναφέρει επίμονα τη σχέση της Παιδείας και της Εκκλησίας σε μία χώρα που δεν γνώρισε την απόλυτη διάσταση μεταξύ Διαφωτισμού και Εκκλησίας, όπως στη Δύση. 

Ίσως γιατί δεν ταιριάζει με το σύγχρονο πρότυπο του μοναχικού, εγωπαθούς, απαλλαγμένου δήθεν από κάθε στοιχείο συλλογικής ταυτότητας, ατόμου, που δεν είναι πια ούτε καν άτομο παρά ένα αυτόματο υποταγμένο σε ποικίλους μηχανισμούς χειραγώγησης.

Εγώ θαυμάζω και τιμώ τους Τρεις Ιεράρχες γιατί ενσαρκώνουν με τη ζωή και το έργο τους τα τρία διαχρονικά πρότυπα της ελληνικής παράδοσης: του Αγίου, του Σοφού και του Ήρωα, με το τεράστιο φιλανθρωπικό τους έργο, την ευρύτατη μόρφωση και το ανοιχτό πνεύμα (μόνο να σκεφτούμε πως τον 4ομ.Χ. αιώνα μετά τη λήξη των διωγμών, υπερασπίστηκαν τα κλασικά γράμματα και την αρχαία ελληνική σκέψη) και τέλος, την αντίστασή τους απέναντι στην εξουσία, πολιτική, εκκλησιαστική και οικονομική. 

(Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος πέθανε στην εξορία, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος παραιτήθηκε από το ιερατικό του αξίωμα ενώ ο Μέγας Βασίλειος ξόδεψε την περιουσία του για την στήριξη των ασθενών, νόσησε και πέθανε κι ο ίδιος σε ηλικία 50 ετών).

Αν σκεφτούμε τι πνευματικούς ανθρώπους διαθέτουμε σήμερα, μόνο θλίψη μάς πιάνει και μελαγχολία...

Χρόνια μας πολλά συνάδελφοι! (Η εικόνα του 14ου αιώνα βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο)

Γιώργος Τσιτσιμπής: "Τρεις Ιεράρχες, η γιορτή των Γραμμάτων"

Γιώργος Ηλ. Τσιτσιμπής

Σημείο των καιρών μας η μεγάλη έλλειψη της ζωντανής επικοινωνίας. Αυτό που στερούμαστε όλο αυτό το διάστημα, είναι η ζεστή σχέση με τον Άλλο.

Εδώ, ο Μέγας Βασίλειος είναι καταλυτικός. Όπως αναφέρει ο Σέρβος επίσκοπος Ερζεγοβίνης, π. Αθανάσιος Γιέφτιτς, βαθύς γνώστης των Πατέρων του 4ου αιώνα και ιδίως του Μ. Βασιλείου (σε μια συνέντευξη του 1987, στην εκπομπή «Σήμερα είναι Κυριακή»), κατά τον Μέγα Βασίλειο, η Θεία Ουσία είναι η Κοινωνία (κοινωνώ, κάνω κάτι από κοινού με άλλον, συμμετέχω, προσφέρω, μοιράζομαι). Γι’ αυτό και χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως «κοινοτικό όν», ξεπερνώντας το αριστοτελικό «πολιτικό όν». Συγχρόνως, όλο το Ευαγγέλιο, κατά τον Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, είναι μια δέσμη βασικών σχέσεων μεταξύ των προσώπων της Αγίας Τριάδος, μεταξύ Θεού και ανθρώπων, καθώς και των ανθρώπων μεταξύ τους. Αυτές τις σχέσεις διερεύνησαν αλλά και υπηρέτησαν οι Άγιοί μας. Δόθηκαν ολοκληρωτικά στο Θείο αλλά και στο ανθρώπινο. Διδάσκοντας, συγγράφοντας, υλοποιώντας. Ο π. Γιέφτιτς, συνοψίζει, πως η ορθόδοξη πίστη είναι η δυνατότητα του ανθρώπου να επικοινωνεί σε όλες τις διαστάσεις. Πόσο επίκαιρο!

Σύντομο ιστορικό της γιορτής

Οι Τρεις Ιεράρχες καθιερώθηκαν σε κοινή εορτή τον 11ο αιώνα, σε μια περίοδο «διανοητικού» αναβρασμού, για να κοπάσει η έντονη διαμάχη των «μορφωμένων οπαδών» τους που είχαν χωριστεί σε Ιωαννίτες, Βασιλείτες και Γρηγορίτες και που η κάθε μια ομάδα υποστήριζε φανατικά τον «δικό» της ως σπουδαιότερο. Εύστοχο εγχείρημα του επισκόπου Ευχαϊτών, Ιωάννη Μαυρόποδα, που θα μπορούσαμε να πούμε πως αποτελεί μια συμπύκνωση των Τριών σε μια γιορτή (πέραν από τις κατά μόνας αγιοκατατάξεις τους) καταδεικνύοντας το μεγαλείο των λόγων και κυρίως των έργων τους. Μια τριλογία σε απόλυτη σύμπνοια και σύζευξη μεταξύ τους. Και οι Τρεις τους, δραστήριοι και κυρίως δημιουργικοί, δεν περιορίζονταν μόνο στην ατομική προσευχή, αλλά προσπαθούσαν κοπιαστικά να επαληθεύσουν τα λόγια με πράξεις.

Το 1841 το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, συνέδεσε την γιορτή τους με τα Ελληνικά Γράμματα, κάτι που αργότερα, το 1911, θεσμοθετήθηκε επίσημα.

Σημερινά ατοπήματα

Ως ημέρα εορτασμού των Γραμμάτων συνεπώς, θα άξιζε να δούμε, έστω και επιφανειακά, κάποιες ιδέες για τα τωρινά «Γράμματα».

“Ὁ τιμουλκῶν σῖτον δημοκατάρατος”

“Ὁ τιμουλκῶν σῖτον δημοκατάρατος”

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Παραθέτω απόσπασμα από τον Μέγα Βασίλειο, μιας και είναι των τριών Ιεραρχών. Σαν γράμμα προς φαρμακευτικές εταιρίες του 2021 και τα τσαλίμια τους για την μεγιστοποίηση του κέρδους σε καιρό λοιμού. Τσαλίμια, όχι ως κάτι τάχα αδιανόητο που αίφνης το σκαρφίστηκαν κάποιοι κακοί, αλλά ως κανονικότατα σκέρτσα στον κανονικότατο χορό του αδηφάγου καπιταλισμού.

«Μην αυξάνεις τις τιμές ανεβάζοντάς τες μόλις ο κόσμος πέσει σε ανάγκη. Μην περιμένεις να λείψει το σιτάρι για να ανοίξεις τις σιταποθήκες σου. Όποιος ακριβαίνει το σιτάρι, έχει την κατάρα του κόσμου. Μην περνάς τον λιμό για χρυσάφι, και τις στερήσεις της κοινωνίας για δική σου καλοπέραση. Μην καπηλεύεσαι τις συμφορές των ανθρώπων, μην κάνεις την οργή του Θεού ευκαιρία να πλουτίσεις. Αποβλέπεις στον χρυσό και δεν βλέπεις τον αδερφό. Ξέρεις καλά να διακρίνεις τα γνήσια από τα πλαστά χρήματα, αγνοείς όμως τον αδερφό σου, παρόλο που βρίσκεται σε ανάγκη. Η ομορφιά του χρυσαφιού σε υπερευχαριστεί, δεν λογαριάζεις όμως πόσοι στεναγμοί φτωχών σε ακολουθούν».

Τι φοβερό το «δημοκατάρατος» - αυτός που επισύρει «την κατάρα του κόσμου»! Ε, όχι με ξόρκια και βογγητά! Η κατάρα / η αποδοκιμασία του «δήμου» αφορά την πράξη. Κάτι πρέπει να γίνει μ’ αυτό τον χορό!

Θ.Ν.Π. / 29-1-2021

ΥΓ 1: Το έγραφα και στο κείμενό μου στην πρόσφατη «Σύναξη». Η δεσποτεία εταιριών (των οποίων τη σκόνη τρώνε οι εκλεγμένες κυβερνήσεις σε κάθε επίπεδο – διαχείρισης του κυβερνοχώρου, της έρευνας, της υγείας κλπ) είναι ο χάρτης του σήμερα. Η κατάρα / αποδοκιμασία του «δήμου» αφορά και την απόκτηση διαυγούς ματιάς. Πράξη είναι κι ο κόπος γι’ αυτή την απόκτηση.

ΥΓ 2: Έλεος! Μη σκοντάψουμε στη φράση περί οργής του Θεού! Είναι ζητήματα χιλιοεξηγημένα. Οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις (ο Θεός «οργίζεται», «λυπάται», «ξεχνάει», «μισεί» κλπ) είναι τρόπος (κατά τη γνώμη μου, τρόπος πολύ ζωντανός, κι όχι απόβλητος) για να καταδειχτεί ποιοι τρόποι ζωής αντιβαίνουν βάναυσα στο θέλημα του Θεού. Κι από το να κολλήσει κανείς σε ερωτήματα που είναι ανοιχτά (σαν ερωτήματα περί του δρόμου σε κάποιον που ακόμη είναι καθ’ οδόν), θεωρώ σημαντικότερο το να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει. Λακωνική υπενθύμιση: ο Μέγας Βασίλειος έχει γράψει την πραγματεία «ότι δεν είναι ο Θεός αίτιος των κακών».

ΥΓ 3: Το απόσπασμα, απόδοση από το πρωτότυπο στην Patrologia Graeca 31:265.

YΓ 4: Η ζωγραφιά: Carl Schleicher (1825-1903), “O τοκογλύφος”, http://www.artnet.com/.../the-pawnbroker...

Η γονιμότητα της συνάντησης πολιτισμών

Σπύρος Βασιλείου (1936-39)

Το κήρυγμα του απ. Παύλου στον Άρειο Πάγο

Ναός Αγ. Διονυσίου, Αθήνα

Με αφορμή τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών

Η γονιμότητα της συνάντησης πολιτισμών

Του Μιλτιάδη Κωνσταντίνου

Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα στο ερώτημα τι θα συνέβαινε αν το “φως του Απόλλωνα” δεν συναντιόταν με το “φως του Θαβώρ”. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα ιστορικά δεδομένα, κανείς δεν μπορεί να υποθέσει ποια θα ήταν η εξέλιξη του ελληνικού πνεύματος αν δεν το προσλάμβανε ο χριστιανισμός, ούτε μπορεί να φανταστεί ποια θα ήταν η τύχη εκείνης της μικρής ιουδαϊκής αίρεσης αν δεν αξιοποιούσε τις δυνατότητες που της προσέφερε ο ελληνισμός. 

Το βέβαιο, από τα ιστορικά πάντοτε δεδομένα, είναι ότι η συνάντηση των δύο πολιτισμικών παραδόσεων στους αιώνες που προηγήθηκαν της γέννησης του Χριστού δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη γέννηση ενός πολιτισμού που καταύγασε την ανθρωπότητα ολόκληρη.

Βλ https://free.openeclass.org/.../announcements/index.php...

Η Τέχνη στην αγωγή παιδιών και νέων

ό

 π. Σταμάτης Σκλήρης

 -

Εισήγηση του πρωτοπρεσβυτέρου Σταμάτη Σκλήρη, Ιατρού και Αγιογράφου, με θέμα:

«Η Τέχνη και ο Πολιτισμός στην αγωγή παιδιών και νέων» στις Τριήμερες Εκδηλώσεις για την εορτή των Τριών Ιεραρχών του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών με τίτλο: «Η Τέχνη στην Αγωγή Παιδιών και Νέων», 1-3 Φεβρουαρίου 2019 στο Πολιτιστικό Κέντρο Ι. Α. Αθηνών.

Τρεις Ιεράρχες: Θεολογική και επιστημονική συγκρότηση, ανοικτό πνεύμα, ριζοσπαστική κοινωνική παρουσία

του Ανδρέα Αργυρόπουλου*

Γ

ια πολλές δεκαετίες η γιορτή των Τριών Ιεραρχών στα σχολεία και όχι μόνο, προσφερόταν για την αναπαραγωγή θεολογιών στερεοτύπων και παράθεση ηθικοπλαστικών προτροπών προς τους νέους. Αποτελεί ευτύχημα ότι τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός θεολόγων αλλά και κληρικών όλων των βαθμίδων προβάλλει το επαναστατικό μήνυμα των Τριών Πατέρων της Εκκλησίας, μήνυμα που έρχεται να μας θυμίσει τη χριστιανική αυθεντικότητα, και να δώσει κατευθύνσεις, που γεμίζουν ελπίδα και απελευθερώνουν.

Οι Τρεις Ιεράρχες χαρακτηρίζονταν για τη θεολογική αλλά και την ευρύτερη επιστημονική τους συγκρότηση, τη ριζοσπαστική κοινωνική τους παρουσία, την ανοικτότητα του πνεύματος και την κριτική στάση τους απέναντι στο θρησκευτικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής τους, θύματα του οποίου υπήρξαν.

Οι Τρεις Πατέρες της Εκκλησίας μας τάραξαν τα νερά της εποχής τους και άφησαν παρακαταθήκες με αιώνια αξία. Παγκοσμίως δεν είναι λίγοι οι ερευνητές από το χώρο της Ιατρικής, της Κοινωνιολογίας, των Πολιτικών Επιστημών, της Παιδαγωγικής, της Φιλοσοφίας, της Θεολογίας και της Ψυχολογίας που μελέτησαν το έργο των Πατέρων της Εκκλησίας τονίζοντας την αξία του. Στη Γερμανία για παράδειγμα μεγάλοι κοινωνιολόγοι του προηγούμενου αιώνα αλλά και σύγχρονοι στοχαστές όπως ο Έριχ Φρόμ, αναφέρονται με θαυμασμό στις κοινωνικές απόψεις των Πατέρων της Εκκλησίας μας. 

ΛΙΓΑ ΜΟΛΙΣ ΧΡΟΝΙΑ μετά το θάνατό των Τριών Ιεραρχών τα κείμενά τους μεταφράζονται στα Λατινικά, στα Κοπτικά ,στα Αραβικά, Αρμενικά, στα Συριακά και με την πάροδο του χρόνου σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα έργα του Μεγάλου Βασιλείου άρχισαν να διδάσκονται στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων το 16ο αιώνα, το δε πόνημά του: «Προς τους νέους…» απέκτησε τόσους θαυμαστές στη Δύση, που εντός 50 ετών (1449-1500) γνώρισε 20 εκδόσεις.

Τα Άπαντά του έχουν εκδοθεί στην Αγγλία το 1610 και στη Γερμανία το 1776. Δεν πρέπει να παραλείψουμε και τις εκατοντάδες εκδόσεις μεμονωμένων έργων τους σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Μεταξύ αυτών η έκδοση της ποιητικής συλλογής του Αγίου Γρηγορίου στη Βενετία το 1054. Είναι ευτύχημα ότι τα τελευταία χρόνια και στην πατρίδα μας έχει αρχίσει μια προσπάθεια ανακάλυψης του έργου των Τριών Ιεραρχών και στο θεολογικό χώρο, αλλά και πέρα απ’ αυτόν, πράγμα πολύ ελπιδοφόρο.

Α.Αργυρόπουλος(Θεολόγος, συγγραφέας)-Οι Τρεις Ιεράρχες μιλούσαν για μια κοινωνία ισότητας…

Από: Γιώργος Γκόντζος 

(ggontzos@yahoo.gr)—- 

“Μιλούσαν ξεκάθαρα οι Τρεις Ιεράρχες για μια κοινωνία ισότητας,για μια κοινωνία στην οποία δεν θα υπάρχει εκμετάλλευση ,για μια κοινωνία που ο καθένας θα αμείβεται σύμφωνα με τις ανάγκες του..”. Με αυτά τα λόγια ο Ανδρέας Αργυρόπουλος,συγγραφέας,θεολόγος, αναφέρθηκε αρχικά στους Τρεις Ιεράρχες, σε συνέντευξή του(Ηχητικό ΕΔΩ) στην εκπομπή “ό,τι πεις εσύ” (Γιώργος Γκόντζος),στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων.Στην συνέχεια εστίασε την αναφορά του σε τρία στοιχεία που χαρακτηρίζουν την συνολική παρουσία τους: “Τις απόψεις για ένα σύστημα ισότητας στην κοινωνία,τις πρωτοβουλίες και τις θέσεις τους για την δημόσια υγεία,και την προσωπική στάση απέναντι σ’αυτούς που περνούσαν δύσκολα…”.

Σε άλλο σημείο τόνισε πως “σε γενικές γραμμές η στάση των Τριών Ιεραρχών απέναντι και στην Ελληνική Παιδεία και ευρύτερα στις επιστήμες,ήταν ανοικτή” ,και υπογράμμισε πως έθεσαν “σε σωστή βάση την σχέση επιστήμης και πίστης”.

Για το θέμα του εορτασμού της ημέρας των Τριών Ιεραρχών, σημείωσε: “Η μέση λύση ,η ουσία των πραγμάτων είναι: Την μέρα ούτε πρέπει να έχουμε αργία,η αργία πολλές φορές δεν δίνει αυτό που πρέπει να δώσει ,αλλά δεν πρέπει να είναι και μέρα εργασίας.Πρέπει να είναι μια γιορτή και η γιορτή αυτή που θα γίνει στα σχολεία να είναι γιορτή μελέτης και πληροφόρησης του έργου των Τριών Ιεραρχών,την οποία θα αναλαμβάνει ο σύλλογος διδασκόντων μαζί με τον θεολόγο βέβαια…Μπορεί βέβαια και ένας άλλος συνάδελφος ,ένας φιλόλογος, ένας μαθηματικός , να έχει περισσότερες γνώσεις, να είναι καλύτερος σε ένα τομέα για την ζωή και την δράση των Τριών Ιεραρχών, και να μιλήσει,αυτά μπορεί δημοκρατικά να τα αποφασίσει ο σύλλογος διδασκόντων .Δηλαδή να γίνεται μια γιορτή και μετά τα παιδιά να φεύγουν ,πως γίνεται με το Πολυτεχνείο, έτσι να γίνεται και με την γιορτή των Τριών Ιεραρχών.”

Ο Α.Αργυρόπουλος τέλος έθεσε και μια άλλη διάσταση που αφορά τους Τρεις Ιεράρχες:

“Στενοχωριέμαι για μερικούς που ανήκουν σε κάποιους χώρους και έχουν μείνει 50 και 100 χρόνια πίσω.Όταν οι μεγάλοι κοινωνιολόγοι από τις αρχές του 20ου αιώνα , άνθρωποι που δεν ανήκουν ούτε στους χώρους της εκκλησίας , ούτε του Χριστιανισμού εξυμνούν τους Τρεις Ιεράρχες για τις κοινωνικές τους θέσεις, δεν μπορεί να έρχεται ο ‘Έλληνας “προοδευτικός”, γιατί ο αγράμματος δεν μπορεί να είναι προοδευτικός, και να θέτει θέμα συντηρητικότητας των Τριών Ιεραρχών ….Όταν η ίδια η Ρόζα Λούξεμπουργκ καθόταν και έγραφε για τους Τρεις Ιεράρχες,όταν ο Κάουτσκι έγραφε για τους Τρεις Ιεράρχες, δηλαδή σε όλον τον πλανήτη εξυμνούν τους Τρεις Ιεράρχες και στην χώρα που υποτίθεται τους γιορτάζουμε,έχουμε άγνοια του έργου τους.  Ο Έριχ Φρομ, ας πούμε, γράφει για το κοινωνικό έργο των Τριών Ιεραρχών, το λέμε ποτέ στις ομιλίες; Δεν τα λέμε και ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του γιατί δεν τα λέμε…Γιατί κάποιους δεν βολεύει να τ’ ακούνε και κάποιοι άλλοι τους αρέσει να μένουν στα στερεότυπά τους”

Στην πράξη, στην πράξη…

Papathanasiou Athanasios

1. «ΕΙΣ ΤΟΠΟΝ ΚΑΙ ΤΥΠΟΝ ΧΡΙΣΤΟΥ»…, ΠΟΙΟΙ ΕΙΠΑΜΕ;

"Υπάρχουν κάποιες άγιες τράπεζες, που τις έχει οικοδομήσει ο ίδιος ο Θεός. Βρίσκονται παντού, στις αγορές και στους δρόμους. Σ’ αυτές ιερουργεί κάθε πιστός. Αυτές οι άγιες τράπεζες είναι οι φτωχοί. Οι φτωχοί, που αποτελούν θυσιαστήριο μεγαλύτερου δέους κι από την αγία τράπεζα των χριστιανικών ναών. Οι πέτρινες άγιες τράπεζες των ναών αγιάζονται από τη θεία Ευχαριστία που τίθεται πάνω της. Αυτές όμως οι άγιες τράπεζες (οι φτωχοί) είναι καθαυτές αγιασμένες, επειδή εικονίζουν τον ίδιο τον Χριστό".

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος

2. ΤΟ ΣΥΡΜΑΤΟΠΛΕΓΜΑ ΣΤΑΜΑΤΑΕΙ ΤΑ ΜΟΣΧΑΡΙΑ. ΟΧΙ ΤΟΝ ΑΝΕΜΟ ΠΟΥ ΦΥΣΑ ΟΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΕΛΕΙ.

«Όπως πολλοί από τους δικούς μας [τους Χριστιανούς] δεν είναι πραγματικά μαζί μας, γιατί η ίδια τους η ζωή τούς αποξενώνει από το κοινό σώμα, έτσι και πολλοί απ’ αυτούς που βρίσκονται μακριά μας, φτάνουν την πίστη μέσω του τρόπου ζωής τους, και τους απομένει η ονομασία [Χριστιανός], αφού τη χριστιανική ζωή την έχουν έμπρακτα».

Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος

Θ.Ν.Π. / 30-1-2020

ΥΓ 1: Όσον αφορά ασκήσεις μας επί χάρτου, τα ως άνω τα έχω περιλάβει σε μελετήματά μου (βλ. παρακάτω). Αμήν, και για τις ασκήσεις μας επί βίου, δια βίου!

- «Χαμένοι στην ηθική. Στάσεις της σύγχρονης Ορθόδοξης θεολογίας», στο: Η επιστροφή της ηθικής. Παλαιά και νέα ερωτήματα (επιμ. Σταύρος Ζουμπουλάκης), εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα 2013, σσ. 281-318.

- «Η γοητεία της ειδωλολατρίας, ή Ποιες ασφάλειες αναζητούν οι Χριστιανοί όταν δεν αντέχουν την ελευθερία του Θεού», στο: Σύναξη 140 (2016), σσ. 5-21.

ΥΓ 2: Η ζωγραφιά είναι από το: https://www.cartoonmovement.com/cartoon/50854

Συζητώντας για τον ιστορική, κοινωνική και ιδεολογική σημασία του έργου των Τριών Ιεραρχών;

Βλάσης Αγτζίδης

Η ανάδειξη της σημασίας των Τριών Ιεραρχών και των πατερικών κειμένων στη σχολική αίθουσα συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση

Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει με αφορμή την κατάργηση της σχολικής αργίας την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου) και τη μετατροπή της σε μέρα εκδηλώσεων μέσα στο σχολείο. Είναι αυτό τόσο αρνητικό όπως προβάλλεται;

Βεβαίως και όχι! Γιατί η κοινωνική σημασία του έργου των 3 αυτών θεολογων (Ιωάννης Χρυσόστομος, Βασίλειος ο Μέγας και Γρηγόριος Ναζιανζηνός) υπήρξε αντιπλουτοκρατική - και με βάση τη σύγχρονη ορολογία αντικαπιταλιστικη- και αντιεξουσιαστική. Στα πατερικά κείμενα ενυπάρχει η ριζοσπαστική κριτική του πλούτου και της ιδιοκτησίας, η αντίθεση στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση, και συνυπάρχει με το πνεύμα της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς τους αδυνάτους μέσα από την κοινωνική στράτευση. 

Ουσιαστικά οι Πατέρες υποστήριξαν το πρωτοχριστιανικό εξισωτικό πνεύμα και αγωνίστηκαν για ένα από τα χριστιανικά αξιώματα, που ήταν η άρνηση των κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων μεταξύ των ανθρώπων. Επανέφεραν τον ορισμό της ελευθερίας ως κανόνα των ανθρώπινων σχέσεων, έτσι όπως διατυπώθηκε στην Επί του Όρους Ομιλία:

 «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Αυτά τα πρωταρχικά αξιώματα ελευθερίας και ισότητας αποτυπώθηκαν εξαιρετικά στην εξής πρόταση: «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.» (Προς Γαλάτας επιστολή γ΄23–δ΄5) 

Το πνεύμα αυτό περιθωριοποιήθηκε από τη στιγμή που η κοσμική εξουσία -μετά την καταστολή του επαναστατικού χριστιανικού = κινήματος όπως υποστηρίζει ο Κάουτσκι- ενσωμάτωσε τον χριστιανισμό και τον μετέτρεψε σε κρατική ιδεολογία. 

Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στον Κάουτσκι

Ακριβώς αυτή τη κοινωνική σημασία του έργου των Πατέρων της Εκκλησίας περιγράφει η Ρόζα Λούξεμπουργκ στο κείμενό της «Socialism and The Churches» (Ο Σοσιαλισμός και οι Εκκλησίες-1905). Γράφει: “The Fathers of the Church struggled for a long time, yet, with burning words, against this penetration of social inequality into the Christian community, scourging the rich and exhorting them to return to the communism of the early Apostles. Saint Basil, in the fourth century after Christ, preached thus against the rich: “Wretches, how will you justify yourselves before the Heavenly Judge? You say to me, ‘What is our fault, when we keep what belongs to us?’ I ask you, ‘How did you get that which you called your property? How do the possessors become rich, if not by taking possession of things belong to all? If everyone took only what he strictly needed leaving the rest to others, there would be neither rich nor poor’.”

It was St. John Chrysostom, patriarch of Constantinople, (born at Antioch in 347, died in exile in Armenia in 407), who preached most ardently to the Christians the return to the first communism of the Apostles….”

Δηλαδή: 

«Οι Πατέρες της Εκκλησίας όμως, πάλεψαν επί μακρόν, με πύρινους λόγους, εναντίον αυτής της διείσδυσης της κοινωνικής ανισότητας μέσα στη χριστιανική κοινότητα, επιπλήττοντας τους πλουσίους και προτρέποντάς τους να επιστρέψουν στον κοινοκτημονισμό (κομμουνισμό) των πρώτων Αποστόλων. Ο Άγιος Βασίλειος, τον τέταρτο αιώνα μετά τον Χριστό, κήρυξε έτσι εναντίον των πλουσίων: "Κακοί, πώς θα δικαιολογήσετε τον εαυτό σου ενώπιον του Ουράνιου Δικαστή; Μου λέτε: «Ποιο είναι το λάθος μας, όταν κρατάμε αυτό που μας ανήκει;» Σας ρωτώ: «Πώς πήρατε αυτό που κάνατε ως ιδιοκτησία σας; Πώς οι πλούσιοι γίνονται πλούσιοι, αν όχι με την κατοχή των πραγμάτων ανήκουν σε όλους; Αν όλοι πήραν μόνο αυτό που μόνο είχαν ανάγκη, αφήνοντας τα υπόλοιπα στους άλλους, δεν θα υπήρχαν ούτε πλούσιοι ούτε φτωχοί».

Για την αργία των Τριών Ιεραρχών, οι «τεμπέληδες» και η πρόταση της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας

Πάτρα, 27/1/2020

Στη σημερινή τεχνοκρατική εποχή – και παρά την κρίση του καπιταλισμού κατά καιρούς- η παραγωγικότητα της εργασίας εκτοξεύεται. Εννοείται και στην Ελλάδα των μνημονίων. Γι αυτό,το ζήτημα του χρόνου εργασίας και πολιτισμού των εργαζομένων ξαναμπαίνει από μεν τις ελίτ εις βάρος μας, ενώ από μας αρχίζει να μπαίνει επιτακτικά αντίστροφα, παρά την ήττα μας στην κανονικότητα των μνημονίων που ήλθαν για να μείνουν. Όχι μόνο για τους εκπαιδευτικούς, αλλά για όλους τους εργαζόμενους και κυρίως τη νέα γενιά.

Άμεσοι διορισμοί λοιπόν χθες, ενώ τα όρια ηλικίας διορισμού στην εκπαίδευση οφείλουν να κατέβουν πολύ χαμηλά και μόνο από τα δημόσια πανεπιστήμια. Αντίστοιχα, κίνητρα για να φεύγουμε στη σύνταξη με τριάντα χρόνια εργασίας και στα 60 με αξιοπρεπείς συντάξεις. Μείωση του χρόνου εργασίας και κατά εβδομάδα, ώστε να εργαστούν οι νέοι εργαζόμενοι και να φρεσκάρονται οι παλαιότεροι. Δεν ξεχνάμε όμως ούτε τους πολιτισμικούς ή θρησκευτικούς λόγους. Δεν θα επιτρέψουμε επομένως το ξήλωμα.

Ειδικά το φωνάζουμε δυνατά οι εκπαιδευτικοί που κράτησαν τα μνημονιακά χρόνια όρθια τα σχολεία, παρά τις μειώσεις των μισθών κατά 40% κατά μ. ό., την αύξηση των ορίων ηλικίας και του διδακτικού ωραρίου, την ελαχιστοποίηση των μεταθέσεων και αποσπάσεων και τις θανατηφόρες μετακινήσεις μας.

Τρεις Ιεράρχες και σχολείο σήμερα…

από

 Γιώργος Μάλφας

 -

Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Γρηγόριος ο Θεολόγος: συμπιέζουμε την αγιότητα σε βιβλία και ομιλίες, σε αργίες και επετείους. Πάντα μας διαφεύγει…  

Τους «Προστάτες της Παιδείας και των Γραμμάτων» τιμά ράθυμα και υποκριτικά η δημόσια εκπαίδευση, σε μια συγκυρία φέτος [2010] για την πατρίδα καταθλιπτική. Η απειλή της επιτήρησης, η παύση πληρωμών, ο εφιάλτης της χρεοκοπίας… Μια κοινωνία που καλόμαθε να καταναλώνει σαν παράσιτο γίνεται τώρα «πεδίο βολής φτηνό» για τους πειραματισμούς των κερδοσκόπων του χρήματος.

«Η πλουτοκρατία ήταν, είναι και θα είναι ο μόνιμος άρχων του κόσμου, ο διαρκής αντίχριστος» που θα ’λεγε και ο Παπαδιαμάντης. Συνθλίβει μικρούς και αδύνατους. Αποθρασύνει μεγάλους και ισχυρούς. Μα πίσω από την κρίση των αριθμών, των δεικτών, και των ελλειμμάτων αποκαλύπτεται μια κρίση βαθιά πνευματική. Γιατί αν «ο αγώνας για το ψωμί μου είναι ζήτημα υλικό, ο αγώνας για το ψωμί του διπλανού μου είναι ζήτημα πνευματικό». Αυτό δεν θα σου το μάθουν βέβαια οι οικονομολόγοι που διαχειρίζονται τις κρίσεις του συστήματος, που καταρτίζουν «προγράμματα σταθερότητας». Θα σου το μάθουν δάσκαλοι ψυχωμένοι που μορφώνουν τα παιδιά μας.

Ποιος, αλήθεια, γιορτάζει και γιατί σήμερα; Ποια πρόταση ζωής εμπνέει το μαθητή, το δάσκαλο και το γονιό; Ποιον άνθρωπο διαπλάθουμε στο σχολείο σήμερα; Τι σχέση μπορεί να έχει η άσκηση στην αλήθεια της ζωής που μας υπέδειξαν οι τιμώμενοι Ιεράρχες, με την καθημερινότητα του σχολείου που βιώνουμε;

Από την αγωγή στην παιδεία και την εκπαίδευση, από την εκπαίδευση στην εξειδίκευση και μετά στην …ευέλικτη απασχόληση. Φαύλος κύκλος, ανακυκλώνει αδιάκοπα τη ζωή σαν επιβίωση.
Αγαπημένη μου μαθήτρια, αγαπημένε μου μαθητή

Τούτα τα χρόνια της σχολικής σου διαδρομής συμμετέχεις σ’ έναν αγώνα ανελέητο. Σ’ έναν πρωταθλητισμό ακραίων επιδόσεων. Δυνατότερα, ψηλότερα, γρηγορότερα!

Ενοχλητικά μονότονα και εκβιαστικά επαναλαμβάνεται η προτροπή των γονιών, των συγγενών και των δασκάλων σου: «Τώρα κρίνεται το μέλλον σου, πρόσεξε!».

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ. Όχι στην υποβάθμιση της γιορτής των Τριών Ιεραρχών!

Την υποβάθμιση και περιθωριοποίηση του εορτασμού των Τριών Ιεραρχών στα σχολεία, που επιφέρουν οι αλλαγές που πραγματοποιεί το Υπουργείο Παιδείας καταγγέλλει το Κίνημα της Χριστιανικής Δημοκρατίας, με την ακόλουθη ανακοίνωση:   

1. Το Κίνημα της Χριστιανικής Δημοκρατίας καταδικάζει την επιλογή της Υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως, την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών στις 30 Ιανουαρίου, το σχολείο να λειτουργεί κανονικά και να πραγματοποιείται το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας.
2. Το γεγονός ότι προβλέπεται στο ως άνω πλαίσιο η πραγματοποίηση εορταστικών εκδηλώσεων, δεν αναιρεί την ανεπίτρεπτη υποβάθμιση και περιθωριοποίηση της σχολικής αυτής εορτής, εκ μέρους της εκλεκτής της «Λέσχης Μπίλντερμπεργκ» κας Υπουργού.
3. Μέχρι σήμερα, ολόκληρη η ημέρα της 30ής Ιανουαρίου ήταν αφιερωμένη στους Τρεις Ιεράρχες. Είτε με την τέλεση αποκλειστικά εκκλησιασμού και σχολικών εκδηλώσεων, είτε με την καθιέρωση της ημέρας ως σχολικής αργίας.
4. Το καινοφανές πρότυπο που εισάγει η κα Κεραμέως, αντιγράφει τη νεοφιλελεύθερη μεθόδευση της κατάργησης της Κυριακής αργίας, με την έναρξη της λειτουργίας των καταστημάτων στις 11 π.μ.. Όλως υποκριτικώς, αφήνεται ένα δίωρο για όσους θέλουν να παραστούν στη Θεία Λειτουργία. Όμως, η αργία στην πράξη καταργείται, και αυτό είναι πρακτική αντιορθόδοξη και αντιχριστιανική, αφού η Κυριακή αργία συνδέεται άμεσα με την αφιέρωση της όλης ημέρας της Ανάστασης στο Θεό. Όπως διευκρινίζουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, η μέρα αυτή έχει να κάνει με την ξεκούραση και την αναψυχή του ανθρώπου, καθώς και με ποικίλα δυνατά έργα ευποιΐας. Το ίδιο ίσχυε στα σχολεία μας για την 30ή Ιανουαρίου, όσον αφορά στους Τρεις Ιεράρχες, διότι πρόκειται για μια μέρα συλλογικής μνήμης τριών από τους πλέον κορυφαίους αγίους της Ορθόδοξης πίστης μας.
5. Οι αργίες καταργούνται στα πλαίσια της υλιστικής χρησιμοθηρίας και της αντίχριστης νεοφιλελεύθερης λογικής ότι «ο χρόνος είναι χρήμα». Αντί οι πολίτες, στα πλαίσια ενός δίκαιου καταμερισμού της εργασίας και των αγαθών, να χρειάζεται να βιοπορίζονται για λιγότερες μέρες, ο αδηφάγος «Μαμμωνάς της αδικίας» απαιτεί τους σκλάβους στα δεσμά της υπερεκμετάλλευσης προς όφελός του ολοένα περισσότερο χρόνο. Ο αληθινός στόχος είναι, όμως, ο ευτελισμός και η απαξίωση στη συνείδηση του κόσμου του αιτίου της καθιέρωσής τους.
6. Την μεθοδευόμενη αυτή υποβάθμιση του εορτασμού των Τριών Ιεραρχών όφειλε να είχε καταδικάσει άμεσα η Διοικούσα Εκκλησία. Αντί γι’ αυτό, Ιεράρχες, έρχονται να επαινέσουν την αντιεκκλησιαστική στάση της Υπουργού και να χειροκροτήσουν την περιθωριοποίηση του εορτασμού από ημερήσιο σε ωριαίο ή δίωρο το πολύ. Διότι στο εκτός της εορταστικής εορταστικής εκδήλωσης διάστημα, για πρώτη φορά εφέτος, επί διακυβέρνησης Μητσοτάκη-Κεραμέως, η 30ή Ιανουαρίου θα είναι πια μια μέρα όπως οι άλλες. Φαίνεται πως ό,τι και να πράξει η λεγόμενη «Δεξιά του Κυρίου», καθαγιάζεται εξ ορισμού. Από ό,τι φαίνεται, «εποιήσαμε φίλους ημίν εκ του Μαμωνά της αδικίας».

Καταδίκη και εξορία Αγίου Χρυσοστόμου 10 Ιουνίου 404 μ.Χ.

Επιμέλεια της Σοφίας Ντρέκου

3. Καταδίκη και εξορία του Χρυσοστόμου

συνέχεια από το προηγούμενο

Η Ψευδοσύνοδος, στην οποία τα άγρια ανθρώπινα πάθη και το αβυσσαλέο μίσος εναντίον ενός συνεπισκόπου τους καθ' όλα αθώου, εθριάμβευσαν, -συχνά ο Θεός επιτρέπει να συκοφαντείται και να αδικείται ο δίκαιος- κατεδίκασε ερήμην τον Χρυσόστομον, τον καθήρεσε και αποφάσισε την εξορία του. Την απόφαση της Ψευδοσυνόδου αυτής επικύρωσε ο αυτοκράτορας.

Για να αποφευχθούν αιματοχυσίες και άλλες συνέπειες των οπαδών του Χρυσοστόμου οδηγήθηκε κρυφά και με στρατιωτική συνοδεία στη Βιθυνία (Πραίνετον). Ο λαός όμως, το πιστόν ποίμνιό του, πληροφορήθηκε τα διαδραματισθέντα και με διαδηλώσεις γύρω από τα ανάκτορα ζητούσε επιμόνως την ανάκληση του Χρυσοστόμου.

Επηκολούθησαν συγκρούσεις με τραυματισμούς και φόνους. Τότε, κατά σύμπτωση, συνέβη ένας μεγάλος σεισμός στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος, εκτός των άλλων καταστροφών γενικότερα, προκάλεσε και στο υπνοδωμάτιο της αυτοκράτειρας κάποιες καταστροφές.

Το γεγονός αυτό η δεισιδαίμων αυτοκράτειρα απέδωσε σε θεία οργή, συνδέοντάς το με την εξορία του Χρυσοστόμου, και συναισθανομένη ενδομύχως την ενοχή της για την σύμπραξή της, στην εξορία του Αγίου ανδρός, έντρομη ζήτησε επιμόνως από το σύζυγό της αυτοκράτορα Αρκάδιο την ανάκληση του Χρυσοστόμου, την οποία και έκανε δεκτή αμέσως ο σύζυγός της.

Ο Χρυσόστομος όμως ζητούσε να υπάρξει σχετική απόφαση Συνόδου για να επανέλθει, αλλά τέτοια Σύνοδος δεν προλάβαινε τότε να συγκληθεί γιατί οι επίσκοποι μόλις είχαν αναχωρήσει για τις επαρχίες τους μετά την Ψευδοσύνοδο παρά την Δρυν. Και έτσι ο Χρυσόστομος αναγκάσθηκε να συμμορφωθεί με την αυτοκρατορική απόφαση, χωρίς απόφαση Συνόδου και να επανέλθει στο θρόνο του.

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών και η αργία των τεμπέληδων

Του Χριστόφορου Γ. Παπασωτηρόπουλου*

Για πρώτη φορά με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων,2 καταργείται η αργία των Τριών Ιεραρχών και μετατρέπεται σε «ημέρα εορτασμού», ούτε καν σε σχολική εορτή. Παρουσιάζεται μια ειδοποιός διαφορά στη νομοθεσία που καθορίζει τις σχολικές αργίες και εορτές σε σχέση με όλες τις προηγούμενες, εδώ και δεκαετίες, εγκυκλίους. Οι εκπαιδευτικοί υποχρεώνονται ρητώς να τηρήσουν το Ωρολόγιο Πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας. Το νέο στοιχείο είναι ότι εντάσσει τη συγκεκριμένη εορτή, ως παρένθεση στη λειτουργία του Ωρολογίου Προγράμματος. Τι σημαίνει αυτό; 

Ο καλός δάσκαλος κατά το Χρυσόστομο

Ο καλός δάσκαλος κατά το Χρυσόστομο εμπνέει, προσελκύει και πείθει (MG. 57327)

Δεν είναι εγωιστής ούτε αλαζόνας, δε διακρίνεται για το εξουσιαστικό του ύφος, έχει πνεύμα μαθητείας, δεν περιαυτολογεί. 

Είναι ταπεινός έχοντας συναίσθηση των ατελειών και αδυναμιών του.

 Γνωρίζει καλά «ότι η επιείκεια είναι πιο δυνατή από τη βία», (MG. 57,61 ).

Ο παιδαγωγός πρέπει να επιδεικνύει δημοκρατικό πνεύμα και να σέβεται τη γνώμη των μαθητών του, ( MG. 60,35-36 ).

 Απέναντι τους να είναι απλός, ειλικρινής, απονήρευτος, άδολος.

 Να αποφεύγει την ειρωνεία και την υποκρισία. (MG. 61,404-406 ). 

Οι δάσκαλοι κατά τον Άγιο Πατέρα δεν πρέπει να είναι φορτικοί και πιεστικοί αλλά φιλόστοργοι. (MG. 62,402-403 ).

 Οφείλουν να υπερβάλλουν σε φιλοστοργία τους φυσικούς πατέρες.

 «Ο λόγος (του δασκάλου)», λέει ο Χρυσόστομος πρέπει να είναι «λόγος ανθρώπου που διδάσκει μάλλον παρά ελέγχει, που παιδαγωγεί παρά τιμωρεί, που βάζει τάξη παρά που διαπομπεύει, που διορθώνει παρά που επεμβαίνει στη ζωή του άλλου (του μαθητού)», (MG. 61 593-594).

Τα βασικά στοιχεία της αληθινής παιδείας για τους Τρεις Ιεράρχες είναι: η αγάπη, η ελευθερία και ο σεβασμός του ανθρώπινου προσώπου.

 Και οι τρεις τονίζουν πως η σχέση παιδαγωγού μαθητή είναι μια σχέση ελευθερίας και δημιουργίας.

 Ο διάλογος είναι το καλύτερο μέσο για να επιτευχθεί ο σκοπός της αγωγής. 

Η εξουσιαστικότητα και ο δογματισμός όχι μόνο δείχνουν έλλειψη αγάπης, (M.G. 62,404), αλλά και δε φέρνουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.

 Ο εκπαιδευτικός οφείλει πρώτιστα να σέβεται το δώρο της ελευθερίας που χάρισε ο δημιουργός στα παιδιά και να μη φυλακίζει τις ανησυχίες τους, αλλά να ανοίγει δρόμους.

ΜΙΑ «ΑΒΟΛΗ» ΓΙΟΡΤΗ

Πρώτη δημοσίευση εφ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ φ. 1049 23.1.2020

του Αντώνη Παναγάκη

Πριν 150 χρόνια περίπου η κοινή εορτή των 3 Ιεραρχών της 30ης Ιανουαρίου ορίσθηκε και ως σχολική, με την ιδιαίτερη έμφαση ότι εκτός από την υπόλοιπη προσφορά τους στη θεολογική, κοινωνική ζωή οι Τρεις Ιεράρχες αποτελούν και τους προστάτες των Γραμμάτων και της Παιδείας. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα με αποτέλεσμα αυτή η γιορτή να είναι "άβολη" για το σημερινό σχολείο. 

Μεγάλο μέρος εκπαιδευτικών ούτε πιστεύουν, άλλοι έχουν ιδεολογικά κωλύματα και κολλήματα με τους 3 ιεράρχες (οι ημιμαθείς...) όλοι όμως αυτοί δεν πρόβαλλαν ποτέ εναντίωση στον γιορτασμό (πέρα από κάποιες μικρές φωνές) γιατί τους βόλευε να κάθονται στο σπίτι τους κι ούτε να συμμετέχουν σε τίποτα σχετικά με τον εορτασμό στο σχολείο. Μέχρι πριν 15 περίπου χρόνια έστω και να μην πήγαιναν στην εκκλησία σχεδόν όλοι οι εκπαιδευτικοί μαζεύονταν στο σχολείο, μετά το πέρας του εκκλησιασμού μοίραζαν τους άρτους, έκοβαν πίτα μπορεί να έκαναν μια άτυπη συνεδρίαση να συζητήσουν θέματα του σχολείου ή ακόμα και μια μικρή συνεστίαση. Ακόμα την ημέρα αυτή τοπικοί συνδικαλιστικοί σύλλογοι εκπαιδευτικών διοργάνωναν τιμητικές συγκεντρώσεις για τους αποχωρούντες από την υπηρεσία συνταξιούχους συναδέλφους. Όλα αυτά έχουν πλέον εκλείψει και μόνο στην επαρχία γίνεται σχεδόν ομαδικός εκκλησιασμός και ομιλία εκπαιδευτικού για την ημέρα ιδιαίτερα στα μέρη που δεν έχουν δυνατότητα να φύγουν οι εκπ/κοί για μια μέρα. 

Τα τελευταία χρόνια επικρατούσε σύγχυση σχετικά με τον τρόπο που θα εορτασθεί η μέρα αυτή στα σχολεία και κάθε χρόνο είχαμε και μια διαφορετική εγκύκλιο από το υπουργείο μέχρι το σημείο πέρυσι τα σχολεία να μείνουν κλειστά την ημέρα αυτή με την οδηγία εκκλησιασμός ή εκδηλώσεις να γίνουν την προηγούμενη ημέρα.

Σιγά - σιγά λοιπόν απαξιώθηκε η γιορτή αυτή από το υπουργείο και τους εκπαιδευτικούς και η Κεραμέως μαζί με τον αρχιεπίσκοπο έβαλαν το κερασάκι στην τούρτα. Φέτος και εορτή και μάθημα κανονικά.

Κι όμως θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα. Να καταργηθεί μεν ως αργία με κλειστά σχολεία αλλά να γίνουν εκδηλώσεις για τα Γράμματα και την Παιδεία που θα έχουν διοργανώσει οι εκπαιδευτικοί μαζί με τους μαθητές τους πέραν του εκκλησιασμού. Όπως ακριβώς έχει ορισθεί η ημέρα σχολικού αθλητισμού στις αρχές του σχολικού έτους όπου ΔΕΝ γίνονται μαθήματα αλλά αθλήματα που έχουν διοργανώσει οι γυμναστές μαζί με τους δασκάλους και ολόκληρη η μέρα είναι αφιερωμένη σε αυτά. Αν αυτό γίνεται για το σχολικό αθλητισμό πόσο μάλλον θα πρέπει να γίνεται για την κατεξοχήν γιορτή του σχολείου.

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

του Ανδρέα Αργυρόπουλου

.....Οι κοινωνικές θέσεις τους είναι τόσο σύγχρονες και ριζοσπαστικές που νομίζει κανείς πως έχουν γραφεί μόλις τον τελευταίο αιώνα και μάλιστα κατά τα διαστήματα των μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων και συγκρούσεων. Ο Νικόλας Μπερντιάεφ ο μεγαλύτερος ίσως Ρώσος διανοητής του 20ου αιώνα μεταξύ των άλλων αναφέρει «στον Μεγάλο Βασίλειο όπως και στον Ιωάννη τον Χρυσόστομο η κοινωνική αδικία, δημιούργημα της κακής διανομή του πλούτου κριτικάρεται με μια δριμύτητα που θα έκανε τον Προυντόν και τον Καρλ Μαρξ να χλωμιάσουν».

 

Ο γνωστός σε όλους ΄Εριχ Φρομ στο βιβλίο του «Να έχεις ή να είσαι» προβάλλει τις απόψεις των Πατέρων για την κοινοκτημοσύνη αξιολογώντας τες θετικά. Για τους Τρεις Ιεράρχες το πρόβλημα της ανισοκατανομής των αγαθών δεν αποδίδεται στο θέλημα του Θεού, ούτε σε φυσικές αιτίες και τυχαία γεγονότα αλλά σε συγκεκριμένες ενέργειες αυτών που κατέχουν την εξουσία και τον πλούτο. «Οι κοινωνικές ανισότητες δεν είναι θέλημα Θεού», λέει ο άγιος Γρηγόριος «ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο ελεύθερο… Με την πτώση θρυμματίστηκε η αρχική ενότητα και ισοτιμία μεταξύ των ανθρώπων, οι θρασύτεροι με τη βοήθεια του πολιτικού νόμου, τον οποίο κατέστησαν όργανο καταδυναστεύσεως, επιβλήθηκαν στους ασθενέστερους και έτσι οι άνθρωποι χωρίστηκαν σε πλούσιους και φτωχούς, ελεύθερους και δούλους και σε πολλές άλλες κατηγορίες. Εμείς όμως, σαν χριστιανοί οφείλουμε να αποβλέπουμε και να τείνουμε στην αρχική ενότητα και όχι στην κατοπινή διαίρεση, στο νόμο του Θεού και όχι στο νόμο του ισχυρού», (Περί φιλοπτωχίας PG 35, 892 Α-Β). Είναι πασιφανές ότι ο νόμος του Θεού, δηλαδή ο νόμος της αγάπης, της ισότητας, της ελευθερίας της ειρήνης, δεν έχει τίποτα κοινό με το νόμο των ισχυρών κάθε εποχής.