«Η Θρησκεία είναι το όπιο του λαού»

«Η Θρησκεία είναι το όπιο του λαού» Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου Πηγή: http://www.parembasis.gr/2007/07_05_01.htm Δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό «Η Δάφνη»

1. Η θεωρία του Μαρξ

Διευκρινιστικά πρέπει να σημειωθή ότι ο Καρλ Μαρξ ήταν Γερμανοεβραίος, γεννήθηκε και μεγάλωσε έξω από την Βόννη, και όπως ήταν επόμενο έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στην ατμόσφαιρα των εβραίων Ραββίνων. Επίσης πολύ ενωρίς στράφηκε στην ελληνική φιλοσοφία και η διατριβή του έγινε στον Επίκουρο. Στην διατριβή του έγραψε ως προμετωπίδα: «Με ένα λόγο: προς όλους τους θεούς τρέφω μίσος».

Παρενθετικά θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι το μίσος εναντίον του θεού και της θρησκείας είναι ένα θρησκευτικό γεγονός, όσο κι αν εκ πρώτης όψεως φαίνεται παράδοξο, γιατί αν κανείς δεν πιστεύη σε ύπαρξη Θεού δεν στρατεύεται εναντίον αυτού του ανύπαρκτου, κατά την άποψή του, θεού. Το μίσος εναντίον του Θεού ερμηνεύεται από την άποψη ότι το κάνει εν ονόματι κάποιας άλλης πίστεως σε κάποια δική του θεότητα. Το μίσος και η πολεμική στον Θεό, γίνεται σε έναν υπαρκτό Θεό, γιατί ποτέ κανείς δεν μισεί και δεν πολεμά έναν Θεό, για τον οποίο πιστεύει ότι δεν υπάρχει.

Επανερχόμενος, θα ήθελα να τονίσω ότι ο φιλόσοφος Μπερδιάγεφ, που είχε ξεκινήσει την φιλοσοφική του εργασία ακολουθώντας τις μαρξιστικές θεωρίες, στην συνέχεια ερμήνευσε με πολύ ωραίο τρόπο τις απόψεις του Μαρξ. Ισχυρίσθηκε ότι ο Μαρξ, λόγω εβραϊκής καταγωγής, πίστευε στην μεσσιανική ιδέα, στον ερχομό «της βασιλείας του Θεού», που είναι ο προδομένος λαός. Επειδή έπαυσε να πιστεύη στην έλευση του Μεσσίου, όπως το έκαναν οι Εβραίοι, εκκοσμίκευσε αυτόν τον μεσσία, και τον ρόλο του τον απέδωσε στο προλεταριάτο, την τάξη των εργατών του εργοστασίου. Ο νέος μεσσίας, κατά τον Μαρξ, είναι το προλεταριάτο, που είναι απηλλαγμένο από το προπατορικό αμάρτημα και σ’ αυτό θα αποκαλυφθούν όλες οι αλήθειες και αυτό θα ξεσκεπάση όλες τις αυταπάτες και θα εξαφανίση την πάλη των τάξεων, οπότε θα επαναφέρη την ανθρωπότητα στην ενότητα, και θα επικρατήση η «νέα βασιλεία» στην γη.

Χριστιανοί και μαρξιστές

Ένα τολμηρό ζευγάρι σε διάλογο - Η κοινή πίστη χριστιανών και σοσιαλιστών σε έναν καλύτερο κόσμο - ας είναι και στα έσχατα. Το μοτίβο της αναγέννησης-ανάστασης, το μοτίβο του μεσσιανισμού . Μοτίβο κοινό με την παράδοση του εβραϊκού μυστικισμού και του Ευαγγελίου

Του Νίκου Ξυδάκη

Πολλές από τις φαινόμενες προστριβές Εκκλησίας και Πολιτείας είναι ιδιοτελείς και ψευδείς. Πρόκειται κυρίως για διαγκωνισμούς για το ποιος θα έχει την εξουσία, για διαγκωνισμούς για το ποιος νέμεται τον πλούτο. Στην πραγματικότητα, η πολιτική κοινωνία και οι πιστοί που αποτελούν το σώμα της Εκκλησίας δεν ενδιαφέρονται και τόσο για αυτή την κοκορομαχία. Αυτοί που ενδιαφέρονται είναι η οργανωμένη Εκκλησία, οι ιεράρχες -φυσικά όχι όλοι εξ αυτών- και οι πολιτικοί και πάλι όχι όλοι εξ αυτών. Κάποιες, δηλαδή, ελίτ είναι αυτές που κρατούν ζωντανή αυτή την ψευδοδιαμάχη, αυτή τη βατραχομυιομαχία.

Επίσης όμως ιδιοτελείς, εκτός θεολογίας και αντιδημοκρατικές, είναι και αυτές οι σχέσεις απόλυτης ταύτισης και εναγκαλισμού Εκκλησίας - Πολιτείας. Και εκεί έχουμε βαθύτατη ιδιοτέλεια, μια επιθυμία εξουσιαστικής κατίσχυσης.

Τα παραδείγματα στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα είναι πολύ ζωντανά. Θα αναφέρω τρια από τη γειτονιά μας, τη Μεσόγειο:

* Η περίπτωση της ιταλικής χριστιανοδημοκρατίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και πώς αυτή κατέρρευσε από τα σκάνδαλα που αναδύθηκαν μέσα από την ταύτισή της με τις σκοτεινές τραπεζικές δραστηριότητες του Βατικανού και τα συμφέροντα της μαφίας, μετά τις δεκάδες δίκες που έγιναν χωρίς να καταλήξουν πουθενά. Όλη η ιταλική περιπέτεια στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα είναι συνυφασμένη με αυτό το στοιχείο.

* Στην Ισπανία έχουμε το φαινόμενο του Opus Dei και την ταύτιση του σκληρού καθολικισμού με τον φρανκισμό, τη δικτατορία της ισπανικής Ακροδεξιάς στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

* Τέλος, η ελληνική εμπειρία. Εδώ έγινε μια βίαιη χρησιμοποίηση της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας από την Ακροδεξιά, στον Μεσοπόλεμο από το φασιστικό καθεστώς Μεταξά και στη μεταπολεμική περίοδο από το εμφυλιοπολεμικό κράτος, με αποκορύφωμα την επταετή δικτατορία των συνταγματαρχών 1967-1974, η οποία επέβαλε ως επίσημο δόγμα το «Ελλάς Ελλήνων χριστιανών».

Και στους τρεις πυρήνες βλέπουμε πρόδρομες μορφές αυτού που αναδύεται τώρα στην Ευρώπη από την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά και ονομάζεται λευκά χριστιανικά έθνη, λευκά χριστιανικά κράτη. Ο Όρμπαν στην Ουγγαρία, ο Κουρτς στην Αυστρία, ο Κατσλίκσνι στην Πολωνία, ακροδεξιοί στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Ιταλία, παντού, λένε αυτό το πράγμα, το οποίο μόλις και καλύπτει τον αποκρουστικό αντισημιτισμό τους, αλλά στο βάθος έναν εξίσου βαθύ και αποκρουστικό αντιισλαμισμό.

Ετερόδοξοι και αιρετικοί

Αυτό το τολμηρό ζευγάρι, αριστεροί και χριστιανοί, σε διαρκή διάλογο δεν είναι τόσο καινούργιο αν θεωρήσουμε τον μαρξισμό ως τη νεωτερική έκφραση μιας παλιάς άτυπης Αριστεράς, αυτής των ετερόδοξων, των εξεγερμένων και των επαναστατών. Θεωρώ πως μπορούμε, παράτολμα ίσως, να βρούμε κάποιες αναλογίες σε κινήματα αιρετικών ή ετεροδόξων μέσα στον χριστιανισμό ήδη από το 10ο, τον 12ο αλλά και αργότερα τον 15ο και τον 16ο αιώνα.

Με τον Μαρξ ή πέρα από τον Μαρξ;

Χάρης Ναξάκης

Ο Terry Eagleton, ένας πνευματώδης στοχαστής, μέσω δέκα ερωτοαπαντήσεων, που αφορούν τις κριτικές που έχουν διαχρονικά ασκηθεί στη σκέψη του Μαρξ, επιχειρεί να δείξει ότι ο μαρξισμός όχι μόνο δεν είναι νεκρός αλλά συνεχίζει να αποτελεί το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να οραματιστούμε ένα ανθρωπινότερο μέλλον. Το συμπέρασμά του είναι ότι όλοι όσοι επιδιώκουμε ένα δικαιότερο κόσμο αναπόφευκτα είμαστε μαρξιστές. Για τον Eagleton τα γνωστικά θεμέλια της μαρξιστικής θεωρίας, όχι των επιγόνων της, των μαρξιστών, είναι απολύτως επαρκή και δεν υπάρχει καμία ανάγκη να επανιδρύσουμε τον μαρξισμό ή να αναζητήσουμε μετα-μαρξιστικές απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα. Πρόκειται για την γνωστή αντίληψη που θεωρεί ότι οι επίγονοι και τα εγχειρήματα εφαρμογής της θεωρίας στην πράξη στρέβλωσαν τη μαρξιστική θεωρία. Ποτέ δεν πίστεψα, ακόμα και στην μαρξιστική μου νεότητα, το δογματικό αυτό επιχείρημα.

Ο Μαρξ είναι ένας ριζοσπάστης διανοητής του διαφωτιστικού τόξου, που μας πρόσφερε μια ριζική κοινωνιολογική κριτική της νεωτερικότητας, του βιομηχανικού καπιταλισμού, τα γνωστικά θεμέλια της οποίας δεν επαρκούν για να ερμηνεύσουν τη νέα φάση της νεωτερικότητας. Ο Μαρξ είναι ένας κλασικός, που η σκέψη του είναι γόνιμη και αναγκαία, αλλά δεν μας είναι περισσότερο ή λιγότερο χρήσιμη απ’ ότι μας είναι η σκέψη του Αριστοτέλη, του Επίκουρου και του Ηράκλειτου, του Σπινόζα, του Χέγκελ, του Ρουσσώ και του Φρόυντ, της Άρεντ, του Καστοριάδη και του Παπαϊωάννου. Ο Μαρξ ως κλασικός είναι ξεπερασμένος αξεπέραστος.

Θα καταπιαστώ ακροθιγώς, σ’ αυτή τη σύντομη βιβλιοκριτική, με έναν από τους διαφωτιστικούς μύθους που γοήτευσαν τον Μαρξ και ατυχώς υπερασπίζει ο Eagleton. Ο Μαρξ, σε αντιπαράθεση με τον μονοδιάστατο άνθρωπο του φιλελευθερισμού, τον ορθολογικό ατομιστή, που ασκεί ελεύθερα με ρυθμιστή την αγορά την εγωιστική του φύση, θεμελίωσε επίσης ένα ανθρωπολογικά μονοδιάστατο ον, τον homo faber (άνθρωπος κατασκευαστής). Πρόκειται για μια μονοφυσιτική αντίληψη για την ανθρώπινη ταυτότητα, στο βαθμό που της αναγνωρίζει ως κύρια την ιδιότητα του κατασκευαστή (παραγωγού) των μέσων της ύπαρξης της. Η ανθρώπινη ουσία ταυτίζεται με την παραγωγική δύναμη του ανθρώπου, με την εργασία και τον αγώνα ενάντια στη φύση, με την οντολογία των παραγωγικών δυνάμεων και της τεχνικής.

Δυτικός «μαρξισμός» και φιλοϊμπεριαλιστές «κομμουνιστές» (ή το «αυγό τού κούκου»)

Samir Amin (1977)

Νόμος τής Αξίας και ιστορικός υλισμός (1977/80, σελ.128 και επ.), Μετάφρ. Μ. Κρητικού

Η αντικειμενική βάση τής φιλοϊμπεριαλιστικής τάσης μέσα στο μαρξισμό [οφείλεται] στην ηγεμονία τής σοσιαλδημοκρατικής και ρεβιζιονιστικής ιδεολογίας στις εργατικές τάξεις τού κέντρου. Στο θεωρητικό πεδίο, η τάση αυτή εκδηλώνεται με τη διαρκή προσπάθεια εξάλειψης τού ζητήματος τής συλλογικής και παγκόσμιας γένεσης και κατανομής τής υπεραξίας. Αυτή η τάση οδηγεί σε αποτελέσματα που συμφωνούν, σε όλα τα πεδία, με τις απαιτήσεις τής προοπτικής τής κρατικιστικής έκβασης. Πράγματι, η εξάλειψη τού συγκεκριμένου ζητήματος βάζει τέλος στον προλεταριακό διεθνισμό που στην εποχή μας δεν μπορεί να συνίσταται παρά στην αντι-ιμπεριαλιστική αλληλεγγύη με τους λαούς τής περιφέρειας. Επιπλέον συμβάλλει στη διατήρηση τής οικονομιστικής ιδεολογίας των εμπορευματικών σχέσεων στις εργατικές τάξεις τού κέντρου. Με αυτόν τον τρόπο, δικαιολογεί επίσης τη διαιώνιση τόσο τής εσωτερικής εκμετάλλευσης (ανανεώνοντας τα οικονομικά επιχειρήματα σχετικά με την ουδετερότητα τής τεχνολογίας, τον καταμερισμό τής εργασίας, τις διαφορές τής παραγωγικότητας κ.λπ.) όσο και τής εξωτερικής (διαφορές παραγωγικότητας σε παγκόσμια κλίμακα) […]

Διάλεξη Γ. Καραμπελιά | Η αρνητική προκατάληψη των «πατέρων του μαρξισμού» απέναντι στην Ελλάδα. (βίντεο)

2 Μαρτίου 2018 14:26

Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης και ο ελληνικός δρόμος

Από την Οκτωβριανή επανάσταση και το δράμα του ελληνικού σοσιαλιστικού κινήματος  στο όραμα μιας ελληνικής (;) επανάστασης

Την Τρίτη 27 Φεβρουαρίου 2018 στις 19.00 η διάλεξη είχε θέμα:

 Η αρνητική προκατάληψη των «πατέρων του μαρξισμού» απέναντι στην Ελλάδα.

Η εξουσία των διανοουμένων

Του Χάρη Ναξάκη*

Υπάρχουν 2 (;) δρόμοι για να αναλύσεις τους λόγους αποτυχίας της πρώτης (;) πληβειακής επανάστασης, της Οκτωβριανής. Ο πρώτος, που ακολούθησα κι εγώ στα νιάτα μου, αλλά γρήγορα τον εγκατέλειψα, είναι ότι για όλα φταίει η σταλινική γραφειοκρατία, η σταλινική αντεπανάσταση, η προσωπολατρία, κλπ. Ο δρόμος αυτός είναι εύκολος και απλοϊκός. Για να τεκμηριώσει κάποιος τον σταλινικό ολοκληρωτισμό αρκούν τα στοιχεία που παραθέτει ο Κ. Παπαϊωάννου στη Γένεση του Ολοκληρωτισμού: από τους 82 ηγέτες που πέρασαν από την Κεντρική Επιτροπή και τη Γραμματεία από το 1917 έως το 1929, οι 14 καταδικάστηκαν σε θάνατο ή σε μακροχρόνια φυλάκιση, 3 αυτοκτόνησαν, 3 δολοφονήθηκαν και 41 εξαφανίστηκαν χωρίς να αφήσουν ίχνη την περίοδο των εκκαθαρίσεων (1935-38). Όσον αφορά τα μεσαία στελέχη, το 70% των μελών της Κεντρικής Επιτροπής, το 60% των αντιπροσώπων του κόμματος στο 17ο συνέδριο, εξαφανίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ο δεύτερος δρόμος ερμηνείας της αποτυχίας της Οκτωβριανής Επανάστασης, που και αυτόν ακολούθησα στα νιάτα μου, αλλά επίσης εγκατέλειψα, είναι η άποψη ότι πριν τη σταλινική αντεπανάσταση και μέχρι το θάνατο του Λένιν είχαμε ένα αυθεντικό σοσιαλιστικό καθεστώς ή η αντίληψη ότι και ο λενινισμός ήταν μια μορφή ιακωβίνικης αυταρχικής εξουσίας, αλλά η θεωρία, ο Μαρξ είχε δίκιο. Φταίνε οι μαρξιστές, οι επίγονοι, η εφαρμογή της θεωρίας, όχι ο Μαρξ. Είναι όμως γνωστό ότι ο Λένιν υποστήριζε την εξουσιαστική αντίληψη ότι η σοσιαλιστική ιδεολογία εισάγεται από τους διανοούμενους στην εργατική τάξη, μέσω του κόμματος-μεσσία, γιατί οι πληβείοι είναι ανίκανοι να παράγουν αυθόρμητα το σοσιαλιστικό πρόταγμα.

Τα φαντάσματα που λατρεύουν τα πλήθη

του Στάθη Ανδρέου  – 

Αν πριν από δύο αιώνες πλανιόταν πάνω από την Ευρώπη ένα φάντασμα, όπως έλεγε ο Μαρξ, το φάντασμα του κομμουνισμού, μετά το θάνατό του ένα φάντασμα εξακολουθεί να πλανάται όχι μόνο πάνω από την Ευρώπη, αλλά πάνω από ολόκληρο τον κόσμο: το δικό του. Μοίρα ή ειρωνεία της τύχης; Επικίνδυνη επιλογή λέξεων για κάποιον που πολέμησε την μοίρα, αλλά αγάπησε την ειρωνεία.

Αλλά γιατί τελοσπάντων τα φαντάσματα είναι τρομαχτικά; Τι κάνουν, λοιπόν, τα φαντάσματα; Τα φαντάσματα στοιχειώνουν, αυτή είναι η λειτουργία τους. Καταλαμβάνουν και ιδιοποιούνται έναν συγκεκριμένο χώρο, που στο εξής νέμονται αποκλειστικά. Κανένας δεν μπορεί να τον παραβιάσει, χωρίς να υποστεί τις συνέπειες. Μα είναι τα φαντάσματα πραγματικά; Βεβαίως, είναι η απάντηση. Αρκεί να ξέρει κανείς πού να τα αναζητήσει.

Μην ψάχνετε άσκοπα σε ερημικούς πύργους και σκοτεινές επαύλεις, ούτε σε παλιά νεκροταφεία και ξεχασμένα μαυσωλεία. Τα φαντάσματα δεν κατοικούν εκεί. Ίσως κάποια μόνο, τα μυθιστορηματικά, τα μονόχνωτα. Εν πάση περιπτώσει εκείνα που η χάρη τους θα τα ανεβάσει το πολύ στα δελτία των ειδήσεων και στα διηγήματα τρόμου και φαντασίας.

Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν και μετανάστευση

Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν και μετανάστευση

Ορισμένοι που θεωρούν ότι κρατούν το «αριστερόμετρο» και το «δημοκρατικόμετρο», καταγγέλλουν ως «ακροδεξιούς», «φασίστες» και «εθνικιστές» όσους τολμούν να ορθώσουν λόγο ενάντια στη λαθρομετανάστευση. Επειδή αυτοί οι τύποι εκθέτουν και διαστρεβλώνουν το σοσιαλισμό, την Αριστερά και την ευρύτερη δημοκρατική παράταξη, πρέπει να αποκαλυφθούν.

Ουδέποτε ο μαρξισμός ή ο κανονικός σοσιαλισμός (όχι αυτός του νεοΠΑΣΟΚ) ήταν υπέρ της παράνομης μετανάστευσης. Όλοι οι κύριοι και κυρίες που θέλουν ανοιχτά σύνορα και παριστάνουν τους «αριστερούς», τους «σοσιαλιστές» και τους «δημοκράτες», όπως θα διαβάσετε στα αποκαλυπτικά κείμενα που ακολουθούν, στην πραγματικότητα εξυπηρετούν τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου σε βάρος των εργατών και των μη προνομιούχων!

Αυτοί οι σύγχρονοι μεταμοντέρνοι «σοσιαλιστές» έχουν συγχέουν προφανώς το διεθνιστικό σοσιαλισμό του μαρξισμού με το διεθνισμό της παγκοσμιοποίησης του σύγχρονου καζινο-κλεπτοκρατικού χρηματιστηριακού καπιταλισμού. Διαβάστε τι έλεγε ο Μάρξ και οι Μαρξιστές για την αποκατάσταση της αλήθειας :

Ο ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ που έχει πει τη χαρακτηριστική φράση ότι

«δε θα υπήρχαν καλοί Σαμαρείτες αν δεν υπήρχαν ληστές», αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής : 

• Σκοπός της εισαγωγής ξένων εργατών είναι η διατήρηση της δουλείας και η ακύρωση όλων των διεκδικήσεων των ντόπιων εργατών για μισθούς και συνθήκες εργασίας. 

• Ο μετανάστης ανταγωνίζεται τον ντόπιο εργάτη και σιγά σιγά αναγάγει το μεροκάματο στο δικό του επίπεδο. Είναι το πιο αποτελεσματικό όπλο του κεφαλαίου. 

M. Heidegger: προς δημιουργικό διάλογο με τον μαρξισμό

Δημήτρης Τζωρτζόπουλος

Martin Heidegger

1889-1976

Τι είναι κομμουνισμός;

§1

  Θα συζητήσουμε για τον κομμουνισμό. Ο κομμουνισμός και γενικότερα ο μαρξισμός έχουν μιλήσει, ανάμεσα στα άλλα, για την ανεστιότητα υπό τη μορφή της αποξένωσης του ανθρώπου. Η μαρξική έννοια της αποξένωσης, σύμφωνα με τον Χάιντεγκερ, έχει τις ρίζες της στο γεγονός ότι ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ανέστιος, δεν έχει πατρίδα (Heidegger, GA 9, σ. 339). Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι αυτός της πλανητικής εποχής, της εποχής δηλαδή που έχει διαμελίσει το Είναι του ανθρώπου και η οποία επιχειρεί να συγκολλήσει εκάστοτε τα κομμάτια αυτού του ανθρώπινου θρυμματισμού σε ένα τεχνικό-ζωικό όλο, με την τεχνικο-επιστημονική του περικύκλωση, επενδυμένη με ουκ ολίγη ηθικιστική-ανθρωπιστική συναισθηματοποίηση: ο άνθρωπος τελεί σε πλαισιοθέτηση (Gestell). Ο Χάιντεγκερ ορισμένως προσεγγίζει όλη τη μαρξιστική πραγματικότητα μέσα από την οπτική της ιστορίας του Είναι, αναγνωρίζοντας πως η αντίληψη του Μαρξ για την ιστορία είναι ανώτερη από κάθε άλλη ιστοριογραφική πρόσληψη της ιστορίας (ό.π., σ. 340). Γι' αυτό θεωρεί πως ένας διάλογος, δημιουργικός και παραγωγικός πάντοτε, είναι αναγκαίος όσο και εφικτός: 

«ούτε η Φαινομενολογία ούτε ο Υπαρξισμός φτάνουν σε εκείνη τη διάσταση, που καθιστά πρωτίστως δυνατό έναν δημιουργικό διάλογο με τον μαρξισμό» (ό.π., σ. 340).


Μένουμε λοιπόν στην αναγκαιότητα του διαλόγου, με δεδομένο και το γεγονός ότι η ιστορική πράξη του κομμουνισμού επιδείνωσε την ως άνω αποξένωση-ανεστιότητα, την οποία ο θεωρητικός λόγος του Μαρξ καταπολέμησε. Οι σκέψεις, που θα εκτεθούν στη συνέχεια, αποτελούν προδημοσιεύματα μιας φιλοσοφικής πραγμάτευσης του ζητήματος του κομμουνισμού σε ένα νέο βιβλίο μου με τίτλο: Martin Heidegger, Ανεστιότητα και κομμουνισμός. 

Μαρξισμός και αλαζονεία

Του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου 

Σύμμαχός μου ο …Μαρξ, επαναλαμβάνοντας την τετριμμένη φράση του: «Δεν είμαι μαρξιστής». Μια καραμέλα που πιπίλιζαν, για δεκαετίες ολόκληρες, πολλοί ντόπιοι και αποικιακοί «επαναστάτες μαρξιστές». Αυθεντικοί νάρκισσοι, μπροστά στον θεαματικό καθρέπτη του ορθόδοξου ή ανορθόδοξου «μαρξιστή», εντυπωσίαζαν στα αμφιθέατρα και στις παρέες. Μάλλον από «αριστερή» αυταρέσκεια, παρά από γνήσιο ενδιαφέρον να κατανοήσουν την προέλευση της … καραμέλας, που ίσως τους οδηγούσε σε μια δύσκολη και γενναία προσπάθεια να προσεγγίσουν τον ίδιο τον Μαρξ, πέρα από μυθοποίηση και τσιτάτα.

Ο σκληρός πυρήνας των νοημάτων, που υποδαύλιζε τη λοξοδρόμηση της σκέψης του Μαρξ σε μονοπάτια ολοκληρωτικών ερμηνειών από τον μαρξισμό (ιδιαίτερα από τη δυτική και λογοκρατική εκδοχή του και τη δογματική σοβιετική ερμηνεία του), εντοπίζεται στη φράση «επιστημονικός σοσιαλισμός». Η «ιδιοκτησία» της απόλυτης επιστήμης για τον σοσιαλισμό περιείχε, από τα γεννοφάσκια της, την ολοκληρωτική και αλαζονική παραδοχή της απόλυτης σοσιαλιστικής αλήθειας, ενώ όλες οι άλλες απόπειρες κοινωνικής απελευθέρωσης, είναι… απλές οδοντόκρεμες.

Θυμάμαι πόσο αμήχανα δεχόμουν τον όρο «ουτοπιστές σοσιαλιστές» για τους πρώτους αναρχοσοσιαλιστές. Ήταν σχεδόν σαφής ο περιφρονητικός και περιπαικτικός προσδιορισμός της λέξης «ουτοπιστές». Δεν αναφερόταν σε αναζητητές της κοινωνικής ουτοπίας, αλλά σε κάποιους οραματιστές, συμπαθείς μεν, αλλά ανεδαφικούς ερασιτέχνες της επαναστατικής αλλαγής, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση. Και επειδή την επιστήμη την κατέχουν μόνο οι μαρξιστές, όλες οι άλλες θεωρίες είναι «ψευδείς συνειδήσεις», δηλαδή παράγουν ιδεολογία και όχι επιστήμη!

Ολοκληρωτικός «μαρξισμός» ως αποθέωση της μεθόδου ενάντια στη φύση και την ελευθερία

Κι αν ο Τρότσκι λεγόταν Ιωσήφ;

Το ότι δεν ασπαζόμαστε τον συμψηφισμό κοινωνικών συστημάτων και θεωριών, που οδηγεί ενίοτε σε μηδενισμό της ανθρώπινης εμπειρίας και ιστορίας, δεν σημαίνει ότι θάβουμε τους εφιαλτικούς παράδρομους της «επιστημονικής σοσιαλιστικής» ιδέας, επειδή πρέπει να αναγνωρίζουμε αγνές προθέσεις στους δημιουργούς της. Είναι γνωστή η ρεαλιστική αμφισβήτηση και η αναθεώρηση της μαρξιστικής οντολογίας, από ένα πλήθος διανοητών και κινημάτων.

Ξεκινώντας από τους αναρχικούς, που πρώτοι ένιωσαν στο κορμί τους την «προσαρμογή» της σοβιετικής επανάστασης στην αποθέωση των αντικειμενικών συνθηκών, προχωράμε στον Καστοριάδη, τον Κώστα Παπαϊωάννου, την Χάννα Άρεντ, και άλλους αιρετικούς διανοητές ή απόκληρα παιδιά του Μαρξ, που μπροστά στην αλήθεια, δεν προτίμησαν την σιωπή και τη μεταφυσική σκέψη.

Ο Όττο Ρύλε, ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Αλμπέρ Καμύ, ο Λούις Μάμφορντ, ο Ζάκ Ελλύλ, η Σχολή της Φραγκφούρτης, ο  Σαρλ Φουριέ, ο Άλντους Χάξλευ, ο Τζώρτζ Όργουελ, 0 Εντγκάρ Μορέν, ο Ιβάν Ίλιτς, οι Καταστασιακοί με τον Ντεμπόρ, ο Ζακ Κλώντ Μισεά και ένα πλήθος ετερόκλητων προσώπων, μας φωτίζουν και μας ανοίγουν το μυαλό με το έργο τους. Κι αν είναι αναγκαίος, ο απολογητικός αυτός πρόλογος, είναι επειδή τα αριστερά, τα ακροαριστερά και ψευδοαντιεξουσιαστικά ιερατεία, με το μένος παρεκκλησιαστικών οργανώσεων, εγκαλούν ως «πράκτορες του ιμπεριαλισμού» στην καλύτερη και φασίστες στην χειρότερη, όσους συνεχίζουν να σκέφτονται εναλλακτικά. Εγκαθιστώντας την μεταφυσική της απαράβατης αναγκαιότητας ενός ολοκληρωτικού «επαναστατικού» πεπρωμένου, ακρωτηριάζουν εντέλει, τη συνολική απελευθέρωση του ανθρώπου ως συνολικό πρόσωπο μέσα στην συλλογική πάντα εξέλιξη του κόσμου. Παραμένοντας ανήλικα πληγωμένα παιδιά, που πασχίζουν να μην τους λιώσουν την ψευδοεπαναστατική καραμέλα και βγουν από τον αμνιακό κόσμο τους.

Επτά απλά μαθήματα μαρξισμού

Από το Δεκέμβριο του 2014 μέχρι τον Απρίλιο του 2015 το info-war.gr παρακολούθησε και κατέγραψε τα Επτά Απλά Μαθήματα Μαρξισμού, που παρουσίασαν δωρεάν ο Όμιλος Μαρξιστικών Ερευνών, ο Σύλλογος Μαρξιστικής Σκέψης «Γ.Κορδάτος» και οι Όμιλοι Μελέτης Επαναστατικής Θεωρίας


Μπορείτε να παρακολουθήσετε τις παραδόσεις ή να τις κατεβάσετε σε podcast πατώντας την εικόνα.

Καρλ Μαρξ, κατά αθεϊσμού

Συγγραφέας : Καρλ Μαρξ

Βιβλίο          : Για το Εβραϊκό ζήτημα

Εκδόσεις      : Γκοβόστη

Έτος            : 1932 

11

Η ικανότητα των Εβραίων και των σημερινών χριστιανών να γίνουν ελεύθεροι

Κάτω απ' αυτή τη μορφή ο Bauer εξετάζει τις σχέσεις της εβραϊκής και της χριστιανικής θρησκείας και τις σχέσεις των με την κριτική. Η σχέση με την κριτική είναι η σχέση των με "την ικανότητα να γίνουν ελεύθεροι".

Ο Bauer καταλήγει στο εξής:

"Για το χριστιανό φτάνει μια βαθμίδα, να ξεπεράσει τη θρησκεία του, για να καταργήσει γενικά τη θρησκεία" και να γίνει συνεπώς ελεύθερος· "ο Εβραίος απεναντίας είναι αναγκασμένος ν' απαλλαγεί όχι μόνον απ' την εβραϊκή φύση του, αλλά και απ' την τελειοποιημένη μορφή της θρησκείας του, έχει μείνει ξένη".

Έτσι ο Bauer μεταμορφώνει το ζήτημα της χειραφέτησης των Εβραίων σε ζήτημα καθαρά θρησκευτικό. Η ανόητη θρησκευτική λεπτολογία για το ποιος έχει μεγαλύτερες πιθανότητες ν' απολαύσει την αιώνια μακαριότητα, ο Εβραίος ή ο χριστιανός, επαναλαμβάνεται εδώ με φιλοσοφικότερη τάχα μορφή: Ποιος απ' τους δυο είναι ικανότερος να χειραφετηθεί. Δεν διερωτώνται πια: Ποιος είναι εκείνος που ελευθερώνει, ο ιουδαϊσμός ή ο χριστιανισμός; Αλλά αντίθετα: Ποιο είναι εκείνο που ελευθερώνει περισσότερο, η άρνηση του ιουδαϊσμού ή η άρνηση του χριστιανισμού;

Παν. Κονδύλης: Ο μαρξισμός, ο κομμουνισμός και η ιστορία του 20ου αιώνα (I)

Παν. Κονδύλης: Ο μαρξισμός, ο κομμουνισμός και η ιστορία του 20ου αιώνα (I)

Το δεύτερο μέρος υπάρχει εδώ: Παν. Κονδύλης: Ο μαρξισμός, ο κομμουνισμός και η ιστορία του 20ου αιώνα (IΙ)

Κείμενο: Παναγιώτης Κονδύλης*

Η ιστορική κατάταξη του μαρξισμού και του κομμουνιστικού κινήματος εξαρτάται από το πως αποτιμά κανείς στο σύνολο της την πορεία της πλανητικής ιστορίας του 20ου αι. Για να το πούμε αλλιώς: ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα σε τούτον τον ιδιαίτερο τομέα της ιστορικής έρευνας προϋποθέτει μιά συγκεκριμένη αντίληψη του τι διαδραματίσθηκε μέσα στην οικουμενική ιστορία αυτού του αιώνα, και μάλιστα τόσο στο επίπεδο της κοινωνικής όσο και στο επίπεδο της εθνικής και διεθνούς πολιτικής ιστορίας. Τούτο παύει να αποτελεί κοινότοπη μεθοδολογική επιταγή μόλις αναλογισθούμε πόσο επίμαχο μπορεί να γίνει ένα τέτοιο εγχείρημα ήδη από τα πρώτα του βήματα, προ παντός όταν αμφισβητήσει κανείς την ιδεολογική αυτονομιμοποίηση της σημερινής «Δύσης» ως της νικήτριας του Ψυχρού Πολέμου. Η αυτονομιμοποίηση αυτή στηρίζεται στην αποδοχή ορισμένων ιστορικών συνεχειών, δηλαδή σε ρητές ή σιωπηρές περιοδολογήσεις της ιστορικής πορείας, και αναφέρεται σε κάποιες ιστορικά διαμορφωμένες κοινωνικές οντότητες, των οποίων η ουσία, όπως νομίζεται, διατηρήθηκε παρ’ όλες τις μεταβολές των συμβεβηκότων. Η ευρύτερη από τούτες τις κατασκευασμένες οντότητες είναι η «Δύση» ως ιδεατή σύνοψη αρχαίων-κλασσικών, χριστιανικών και φιλελεύθερων παραδόσεων, δηλαδή ως κρυστάλλωση μιας σχεδόν τρισχιλιετούς ιστορίας.

Τι ήταν ο κομμουνισμός;

Τι ήταν ο κομμουνισμός;

Κείμενο: Παναγιώτης Κονδύλης*

Είναι ευνόητο και αναπόφευκτο ότι οι διάφορες ερμηνείες σχετικά με την ήττα του κομμουνισμού στον Ψυχρό Πόλεμο αναμιγνύονται συχνά στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα με τις ηχηρές ή διακριτικές θριαμβολογίες των νικητών. Ανθρώπινη είναι η επιθυμία των πεπεισμένων και αδιάλλακτων ψυχροπολεμικών να επικαλεστούν τα πρόσφατα γεγονότα για να παρουσιάσουν τώρα ως ετυμηγορία της ιστορικής δικαιοσύνης και ως απόδειξη της δικής τους προβλεπτικότητας ό,τι αποτελούσε προηγουμένως το περιεχόμενο της πολεμικής τους – και πάρα πολύ ανθρώπινη είναι η προσπάθεια εκείνων, οι οποίοι ακόμα πριν από λίγο μέμφονταν κάθε «τυφλό αντικομμουνισμό» ως θανάσιμο αμάρτημα του ανθρωπιστικού-προοδευτικού πνεύματος, τώρα, μετά την απροσδόκητη γι’ αυτούς τροπή των πραγμάτων, με επιδεικτικές αποκηρύξεις του «ολοκληρωτισμού» και με την ενεργή τους συμμετοχή στην αποκάλυψη και δίωξη των ενόχων, να σβήσουν από τη μνήμη και να αρνηθούν όσα τους χώριζαν μόλις χθες από τους σημερινούς νικητές, έτσι ώστε να μη συμμερισθούν την πικρή μοίρα των αποβλήτων. Μέσα στη γενική ευφορία, η οποία δημιουργείται έτσι ή αλλιώς, φαίνεται πάντως να έχει εδραιωθεί η άποψη ότι τάχα η Ιστορία, μετά από μιαν εξ ίσου αινιγματική όσο και τρομακτική απόκλιση, επιστρέφει στη βασιλική οδό της ελευθερίας και ότι η ανθρώπινη φύση μπορεί και πάλι να αναπτυχθεί ελεύθερα, αφού χάρη στην αντίστασή της απέτυχε η προσπάθεια του «ολοκληρωτισμού» να τη μετεκπαιδεύσει ριζικά.