Διαφωτισμός και Παράδοση στην Ελλάδα

του Γιώργου Καραμπελιά, από το Άρδην τ. 27, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2000

Η σχιζοφρένεια μας με την πλέον βαρύνουσα έννοια του όρου καταδεικνύεται στην κλασική αντιπαράθεση “φωταδισμού”-“σκοταδισμού”, η οποία φαίνεται να διαπερνά την ιστορία των τελευταίων… χιλίων χρόνων και να σφραγίζει κατεξοχήν τη “νεοελληνική” ιστορία των τελευταίων 300 χρόνων. Οι οπαδοί του “διαφωτισμού” θα μιλήσουν για αντίθεση των “φώτων με τον σκοταδισμό”. Αντιστοίχως ο αντίπαλος πόλος, η εκκλησία, και οι διανοούμενοι της ορθοδοξίας, θα μιλήσουν για την “αντιπαράθεση της Ορθόδοξης Ανατολής με τη Δύση και τους εγχώριους υποστηρικτές της”. Το σχήμα αυτής της αντίθεσης μοιάζει ανυπέρβλητο και εδραίο. Ωστόσο πιστεύουμε ότι είναι απολύτως μανιχαϊστικό και φυλακίζει ή συσκοτίζει μια πιο πολύπλοκη και πλούσια πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα στα πλαίσια της οποίας, παράλληλα με το δίπολο που επισημάναμε, θα επιχειρείται και ένα συνθετικό εγχείρημα που, σε ό,τι αφορά στον 17°,18° και 19° αιώνα, θα χαρακτηρίζαμε ελληνικό διαφωτισμό, και στις μέρες μας εναλλακτικό όραμα του ελληνισμού, δηλαδή ένα εγχείρημα διαμόρφωσης ενός πρωτότυπου δρόμου προς την παγκοσμιότητα και την μοντερνικότητα. Δρόμος που δεν εντάσσεται μέσα στα σχήματα του όψιμου δυτικού εργαλειακού ορθολογισμού, ούτε παραμένει εγκλωβισμένος στα σχήματα της παράδοσης, αλλά συνιστά μια εξέλιξη αυτής της παράδοσης, εμπλουτισμένη με όλες τις κατακτήσεις της σκέψης και της επιστήμης άλλων πολιτισμών, και του δυτικού. Αυτο το αίτημα εξακολουθεί να παραμένει ανολοκλήρωτο εν πολλοίς, αλλά όχι και απόν από την ιστορία μας. Αντιθέτως, όπου και όποτε ο νεώτερος ελληνισμός θα επιχειρεί να βαδίσει προς τα μπροστά, σε οποιοδήποτε τομέα, αυτό το σχήμα θα ενεργοποιεί, σε αυτό και θα προσφεύγει.

Ο λατινοκρατούμενος ελληνισμός ως πειραματόζωο της αποικιοκρατικής μεθοδολο

Είναι πολύ σύνηθες στην νεοελληνική συνείδηση να προβάλλονται οι Οθωμανικές κατακτήσεις ως ο βασικός παράγοντας της παρακμής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Είναι αλήθεια ότι οι εξισλαμισμένοι τουρκόφωνοι πληθυσμοί και οι συνεχείς επιδρομές τους στο ζωτικό για την αυτοκρατορία χώρο της Μικράς Ασίας έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αποδυνάμωση της και εν τέλει στη οριστική υποταγή της σε αυτούς. Ταυτόχρονα όμως με τις επιδρομές των Τουρκικών φυλών στις ανατολικές επαρχίες, οι Λατίνοι από το 1096 και την πρώτη σταυροφορία, ανέπτυξαν επιθετική στρατιωτική και οικονομική πολιτική εναντίον της αυτοκρατορίας, με αυτή να κορυφώνεται το 1204 και την πρώτη άλωση της Πόλης από τους Λατίνους. Η χυδαιότητα και η βιαιότητα με την οποία λεηλατήθηκε η Πόλη και μάλιστα από ομόθρησκους, έστρεψε όλες τις μετέπειτα προσπάθειες του ελληνισμού ενάντια στους δυτικούς παραμελώντας και υποβαθμίζοντας το τουρκικό κίνδυνο, ο οποίος στο τέλος βρήκε την αυτοκρατορία εξαντλημένη, έτοιμη να πέσει στις αγκάλες του.

Με την άλωση λοιπόν της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους το 1204, πολλές επαρχίες της αυτοκρατορίας μοιράζονται στους ηγέτες των Δυτικών οι οποίοι περνούν αμέσως, σε άμεση αποικιοκρατικού τύπου εκμετάλλευση των περιοχών και των πληθυσμών τους. Πέρα από τη κατάλυση της ανεξαρτησίας, όλοι οι οικονομικοί πόροι συγκεντρώνονται στα χέρια των Φράγκων φεουδαρχών και των Ιταλών εμπόρων. Ακόμα πραγματοποιείται και μεταφορά εποίκων από τις πόλεις της Δύσης στα κατακτημένα εδάφη, καθώς και προσπάθεια να επιβληθεί η γλώσσα και η θρησκεία των κατακτητών. Τέλος, συντελείται η λεηλασία και καταστροφή στοιχείων πολιτισμού και γραμμάτων, όπως πολύτιμα χειρόγραφα και ιερά κειμήλια.

«Δύση-Τουρκία-συμμαχία»: Γιατί;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Ακόμα και στον επιπόλαιο πόλεμο του 1897, ήταν προφανές και βεβαιωμένο ότι οι Ελληνες ήξεραν τι πολεμάνε ή γιατί πολεμάνε. Το ίδιο, φυσικά, και στους μεγάλης τόλμης και ανδρείας πολέμους του 1912-13. Αλλά και στη μεγαλεπίβολη απερισκεψία της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Και στο απίστευτο κατόρθωμα να συντριβούν οι Ιταλοί στα βουνά της Βόρειας Ηπείρου, το 1940. Το ίδιο βεβαιωμένοι και όταν, με αίμα πολύ, απέτρεπαν τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό, το 1946-1949.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι Ελληνες ήταν αποφασισμένοι να θυσιαστούν (και θυσιάστηκαν πάμπολλοι, δυσφόρητα πολλοί) για «κάτι», που χωρίς αυτό η ζωή δεν έχει νόημα. Ποιο ήταν αυτό το «κάτι»; Αυτονόητα, η αίσθηση πατρίδας. Οχι η έννοια ούτε το συναίσθημα: η αίσθηση. Σήμερα, και μόνο με το άκουσμα της λέξης «πατρίδα» όλοι κουμπωνόμαστε. Κομίζει αποφορά καρκινωμάτων καπηλείας και ιδεολογικών εθνικισμών στη Νεωτερικότητα, εκμετάλλευση του συναισθηματισμού των πολλών που θωρακίζει τα συμφέροντα των λίγων.

Το υπόδειγμα των αντανακλαστικών μας, σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου σήμερα, το προτύπωσαν υποδειγματικά οι αδελφοί μας Ελληνοκύπριοι (συγκληρονόμοι κλέους τρεισήμισι χιλιάδων χρόνων): Οταν πλησίαζαν στα χωριά και στις πόλεις τους οι Τούρκοι εισβολείς, μπήκαν στα Ι.Χ. τους και έφυγαν. Ετσι, το άλλοτε 18% των κατοίκων του νησιού (βιαίως εξισλαμισμένοι, επομένως συμπτωματικά τουρκόφωνοι Ρωμιοί), αποτελούν σήμερα κράτος τουρκικό «ανεξάρτητο», εφαλτήριο ή αμπάριζα για να διεκδικεί ο οθωμανικός ιμπεριαλισμός τη μισή Μεσόγειο ως υφαλοκρηπίδα.

Εχετε ακούσει ποτέ ελλαδίτη πολιτευόμενο (πολιτικοί πια δεν υπάρχουν) να μιλάει για «οθωμανικό ιμπεριαλισμό»; Εχετε αντιληφθεί να υπήρξε ή να υπάρχει αγγλόγλωσση ελληνική γραφίδα στις ΗΠΑ ή γερμανόγλωσση στη Γερμανία, που να καταγγέλλει εμπεριστατωμένα το ασύμπτωτο και ασύμβατο των «πολιτισμών» Ισλάμ και Δύσης; Βέβαια, έχουν και τα δύο «παραδείγματα» τον ίδιο ατομοκεντρικό χαρακτήρα: Καταλαβαίνουν τη «σωτηρία» σαν ατομική «αιώνια» εξασφάλιση (με γραμμική, ατελεύτητη διαιώνιση της ροής των στιγμών). Η σωτηρία εξασφαλίζεται με ατομικά επιτεύγματα «αρετών», αρετή είναι η ατομική πειθάρχηση σε Νόμο με αλάθητες υπαγορεύσεις και απαγορεύσεις. Για το Ισλάμ και για τη Δύση αλήθεια είναι η ορθότητα, την ορθότητα εγγυάται μια αυθεντία ή μια σύμβαση. Δύση και Ισλάμ συγγενεύουν συναρπαστικά, με ομοιότροπη την υποταγή τους στην αυθεντία του Πάπα ή των «Γραφών» ή του «κοινωνικού συμβολαίου» ή κάποιου Αγιατολάχ.

Δυτικά αρνητικά στερεότυπα για τους Έλληνες

Η πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης. Οι Βενετοί χρησιμοποίησαν τα κατάρτια των πλοίων τους ως γέφυρα για να μπορέσει να μπει ο στρατός στην Πόλη πηδώντας πάνω από τα τείχη (E. Hallam, ed., Chronicles of the Crusades, 218-19)

του Θανάση Δ. Κωτσάκη*, Ιστορικού από το νέο Λόγιο Ερμή τ. 4 

Με τη ρωμαϊκή κατάκτηση ο ελληνικός κόσμος ήλθε ουσιαστικά για πρώτη  φορά σε στενή επαφή με τον λατινικό, σε μια συνύπαρξη με πολλαπλές παραμέτρους. Πέρα όμως από την πολιτισμική ώσμωση μεταξύ των δύο πλευρών (αφενός τις επιδράσεις του ελληνικού πολιτισμού στον ρωμαϊκό και αφετέρου την πρόσληψη ρωμαϊκών πρακτικών και θεσμών από την Ανατολή μέσω της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας), οι δύο κόσμοι ήλθαν και σε σύγκρουση ήδη από τον πρώιμο Μεσαίωνα. Παρατηρήθηκαν μάλιστα ανταγωνισμοί και προστριβές σε εκκλησιαστικό επίπεδο μεταξύ Παλαιάς και Νέας Ρώμης, που οδήγησαν στο σχίσμα μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων.
Οι σχέσεις μεταξύ Ανατολής – Δύσης επιδεινώθηκαν μετά τη μεγάλη μετανάστευση, που έλαβε χώρα από τον 3ο έως τον 5ο αι. μ.Χ., όταν τα γερμανικά φύλα κατέκλυσαν τη δυτική Ευρώπη και κατέλυσαν το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας, καταλαμβάνοντας τη Ρώμη (476 μ.Χ.)¹. Παρά όμως τις επιδρομές, τις λεηλασίες και τις καταστροφές και στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας, τα γερμανικά φύλα δεν κατόρθωσαν να επιβληθούν και εκεί. Επιφανή μέλη της κωνσταντινουπολίτικης αριστοκρατίας συγκρότησαν το «Πανελλήνιον», έναν φορέα με έντονο αντιγερμανικό προσανατολισμό, που είχε ως στόχο την εκδίωξή τους από την περιοχή, κάτι που τελικά πραγματοποιήθηκε με τη λαϊκή εξέγερση του 400 μ.Χ. και την εξόντωση των Γότθων του πολεμάρχου Γαϊνά, που παρεπιδημούσαν στην Κωνσταντινούπολη².

Κ. Παπαϊωάννου: Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός και η νόθα δυτικοευρωπαϊκή συνέχειά του

Του Σωτήρη Γουνελά, συγγραφέα από τον νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 5-6 που είχε αφιέρωμα στον Κώστα Παπαϊωάννου 

Ο Κώστας Παπαϊωάννου είναι ένας εξαιρετικός φιλόσοφος-μελετητής-οραματιστής. Τα έργα του κινούνται ανάμεσα στο δοκίμιο και τη μελέτη, αλλά καθένα τους προδίδει μεγάλη αναζήτηση, εποπτεία και εγρήγορση. Αυτό σημαίνει γνώση και εμβάθυνση σε περιοχές του λόγου και του πνεύματος αρχαιότερες και νεώτερες. Στις αρχαιότερες περιλαμβάνονται η αρχαία Ελλάδα με τους τραγικούς της, τη φιλοσοφία της και την ιστορία της, η Π. Διαθήκη –με έμφαση στους προφήτες– και η ιστορία των Εβραίων, η χριστιανική παράδοση –ανατολική και δυτική–, ενώ στις νεώτερες, βασικά έργα του ευρωπαϊκού πολιτισμού όπως αυτά των Καντ, Χέγκελ, Μαρξ. Όμως δεν μένει εκεί. Αναπτύσσει έναν στοχασμό κριτικό και ακονισμένο, καθώς τον ενδιαφέρει να εντοπίσει τον πυρήνα ή τους πυρήνες του ευρωπαϊκού λόγου ή της «περιπέτειας του πνεύματος», όπως γράφει στην εισαγωγή της Αποθέωσης της Ιστορίας ο Γ. Καραμπελιάς. Επιχειρώντας να εμβαθύνει μέσα τους, απομονώνει ιδιαίτερες πλευρές τους και παραλληλίζει με αρχαιότερα έργα ή συγκρίνει μεταξύ τους εποχές και ιστορικές περιόδους, αρχαιότερες και νεώτερες.
Εάν μελετήσει κανείς το έργο του, θα βρεθεί μπροστά στα ερωτήματα: Ποιος είναι ο σημερινός άνθρωπος και από πού έρχεται; Ποιος είναι ο Έλληνας ή ο Ευρωπαίος που κατοικεί σε κάποια χώρα της Ευρώπης, ποιος ο αλλοδαπός που περιφέρεται ή εγκαθίσταται εκεί, ποιος ο φοιτητής που πηγαινοέρχεται ανάμεσα Αμερική και Ευρώπη, ποιος ο επιχειρηματίας, ο καθηγητής, ο τεχνικός; Ποιος είναι και τι σχέση μπορεί να έχει ο άνθρωπος αυτός με το «ἐδιζησάμην ἐμεωυτόν» του Ηράκλειτου, με το «γνῶθι σαυτόν» του μαντείου και του Σωκράτη και με το «ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν» του Ευαγγελίου; Και, τέλος, ποιος είναι ο άνθρωπος αυτός σε σχέση με τον σύγχρονο μηδενισμό;
Το πρώτο βιβλίο του που διάβασα ήταν Η αποθέωση της Ιστορίας. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η αποσαφήνιση που περιέχουν οι παρακάτω γραμμές:
Υψώθηκε ένας ουμανισμός ο οποίος ήθελε να είναι η συνέχεια του ελληνικού ουμανισμού αλλά που υπήρξε ακριβώς το αντίθετό του. Για τους έλληνες η φύση ήταν το μέτρο των πάντων και η επιστήμη προσέφερε την αρετή. Στο εξής η φύση θα είναι αντικείμενο και η επιστήμη θα προσφέρει την εξουσία».
Γεννήθηκε, λοιπόν, ένα σύμπαν:
στο οποίο η φύση έπαψε να αποτελεί αξία καθ’ εαυτήν, για να γίνει αντικείμενο κυριαρχίας στερημένο από κάθε ηθική σημασιοδότηση. Παρομοίως η επιστήμη, είχε πει ο Γκρόστεστ, έπαψε να είναι αρετή, παθητική ενατένιση του κόσμου και δήλωση της σχέσης μας με αυτόν, για να γίνει δύναμη και αναγγελία της βασιλείας του ανθρώπου, βίαιη ανάκριση της φύσης και κατάφαση της απόλυτης εξουσίας του υποκειμένου που την κατανοεί για να την κυριαρχήσει ( σ. 110-111).

Τα "γκουλάγκ" μεταναστών στα νησιά! – Η απάντηση-υπόδειγμα του Έλληνα πρέσβη σε φινλανδική "μελέτη" - slpress.gr

Τα "γκουλάγκ" μεταναστών στα νησιά! – Η απάντηση-υπόδειγμα του Έλληνα πρέσβη σε φινλανδική "μελέτη" - slpress.gr:

 Η αναλυτική απάντηση του Έλληνα πρέσβη στη Φινλανδία σε ανθελληνική μελέτη για το μεταναστευτικό σπάει την παράδοση αδράνειας της ελληνικής διπλωματίας.

 ΠΗΓΗ: Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Η Δύση και ο ελληνικός δρόμος

Γιώργος Κοντογιώργης,

Η Πολιτεία που επικράτησε στην Ευρώπη, αρχικά ως απολυταρχία/κρατική δεσποτεία και στη συνέχεια με το προσωνύμιο του κράτους-έθνους, ταξινομείται από το νεοτερικό άνθρωπο στις δημοκρατίες. Η κοσμοσυστημική γνωσιολογία την ορίζει ως μια εκλόγιμη μοναρχία με ισχυρή ολιγαρχική θεμελίωση. Επικράτησε στη Δύση ως φυσική συνέπεια της μετεξέλιξης των κοινωνιών της από τη φεουδαρχία στον πρώιμο ανθρωποκεντρισμό. 

Κατά τούτο, η Πολιτεία αυτή υπήρξε πλήρως συναρμοσμένη με την εξελικτική σημειολογία των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Αποτέλεσε, γι’ αυτές μια αδιαμφισβήτητη πρόοδο στο μέτρο που, είτε ως φιλελευθερισμός είτε ως σοσιαλισμός, έσυρε τις κοινωνίες στην απελευθέρωση. Στις χώρες της μετάβασης, η Πολιτεία αυτή εξακολουθεί να είναι εναρμονισμένη με το διατακτικό της ολιγαρχικής τάξης και να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις μεταλλάξεις της. Είναι επομένως ολιγαρχική στις πολιτικές της. Διαθέτει, ωστόσο, ακόμη ένα κανονιστικό περιβάλλον που επιτρέπει στην κοινωνία να διαλέγεται μαζί της, με πρόσημο την κοινωνική συνοχή. 

Τι συνέβη λοιπόν και η Πολιτεία αυτή, στο πλαίσιο του νεοελληνικού κράτους, εκφυλίσθηκε από την πρώτη στιγμή, από την εγκατάσταση συγκεκριμένα της βαυαρικής δυναστείας, σε μια πελατειακά διαρθρωμένη ολιγαρχική κομματοκρατία; Πρωταρχικά, απουσίαζε από την ελληνική κοινωνία η θεμέλια προϋπόθεση που τη γέννησε στις χώρες της Εσπερίας: Η μεταβατική φάση μιας κοινωνίας που επιζητούσε αποκλειστικά την θεσμική της υποστασιοποίηση υπό το πρίσμα της ατομικής ελευθερίας. Και περαιτέρω η ταξικά προσδιορισμένη πολιτική της αναφορά, που υπαγόρευε εν τέλει την εναρμόνιση των δημοσίων πολιτικών με την κοινωνική συλλογικότητα, στη βάση της ιδεολογίας.

Πελατειακή εξατομίκευση

Στο νεοελληνικό κράτος διαπιστώνεται ότι οι δημόσιες πολιτικές παραχώρησαν εξαρχής την θέση τους σε πολιτικές πελατειακής εξατομίκευσης, τις οποίες συνόδευε μια υψηλής διακινδύνευσης για τη χώρα ιδιοποίηση του κράτους. Η κρατούσα ερμηνευτική εκδοχή του πράγματος χρεώνει την ευθύνη αυτή στην ελληνική κοινωνία. Όπως ισχυρίζεται, οι Έλληνες δεν ακολούθησαν τον κατ’ αυτήν αξιολογικά ανώτερο δρόμο της Εσπερίας. Γι’ αυτό δεν διήλθαν από τα στάδια της Αναγέννησης, του Διαφωτισμού, της Μεταρρύθμισης, της βιομηχανικής επανάστασης και πολλά άλλα, για να οδηγηθούν στην κορωνίδα της δημοκρατίας, δηλαδή στο πολιτικό σύστημα της νεοτερικότητας.

Οι θρασύδειλοι του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.

Γιώργος Παπαδόπουλος Τετράδης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να δημιουργήσει έναν νέο Επίτροπο. Αυτόν του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής. Και όρισαν Επίτροπό τον Έλληνα κ Σχινά. Χτες ο φασίστας της περιοχής Έρντοαν έφτυσε στα μούτρα την Ευρωπαϊκή Ένωση, απειλώντας την ότι αν χαρακτηρίσει την εισβολή του στη Συρία εισβολή, θα στείλει στην Ευρώπη 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες που κρατάει. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και οι χώρες της, η κάθε μία χωριστά, σκουπίστηκαν από την τουρκική ροχάλα και έβαλάν την ουρά κάτω από τα σκέλια! Τσιμουδιά! Ούτε λέξη!

Αυτοί οι θρασύδειλοι πολιτικοί νάνοι, αυτά τα ανθρωποειδή που κυβερνάνε με τη γραφειοκρατία τους 400.000.000 πολίτες (υπηκόους καλύτερα) και ενεργοποιούνται μόνο για τα ευρώ και τις τράπεζές ΤΟΥΣ, που δεν τόλμησαν να εναντιωθούν στην εισβολή του φασίστα της περιοχής Έρντοαν και την ενδεχόμενη γενοκτονία των Κούρδων (είναι ειδική η Τουρκία στο είδος), κατάπιαν αμάσητη την περιφρόνηση και το ξεγύμνωμα της δειλίας τους από τον Τούρκο μακελάρη.

Αυτοί οι θρασύδειλοι, θέλουν Επίτροπο για τον Ευρωπαϊκό Τρόπο Ζωής, προφανώς αγνοώντας ότι αυτός ο τρόπος δεν είναι τα φράγκα, τα αμάξια, οι βιτρίνες και τα καφέ με τα ευχαριστώ και παρακαλώ της υποκρισίας.

Αν υπάρχει ευρωπαϊκός τρόπος ζωής είναι γιατί χτίστηκε με το αίμα αυτών που υπερασπίστηκαν την ελευθερία, τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη, την Παιδεία, την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και πάνω από όλα την υπεράσπιση του Δικαίου απέναντι στο Άδικο. Έτσι χτίστηκε η Ευρώπη των επαναστάσεων, των εθνικών απελευθερωτικών αγώνων και των εξεγέρσεων κατά της τυραννίας και των διακρίσεων.

Αυτός είναι ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, Της εξημέρωσης των ανθρώπων και της όσμωσης των πολιτισμών. Και, κυρίως, της υπεράσπισης του Δικαίου όπου κι αν παραβιάζεται.Ένας τρόπος ζωής χτισμένος πάνω σε ποταμούς αίματος, μέχρι να μπορεί κανείς να κυκλοφορεί ασφαλής από άκρη σε άκρη μιας Ηπείρου και να διαλαλεί ελεύθερα τις απόψεις του.

Τι σχέση έχει αυτός ο τρόπος, που έχει για βάση του τις Αξίες, με τον τρόπο που δρούν και σκέφτονται οι χαρτογιακάδες και οι πολιτικοί της Ευρώπης εδώ και 40 χρόνια;

Τι σχέση έχει ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής με τους θρασύδειλους νάνους, που είτε συναλάσσονται με δικτάτορες, φασίστες και μακελάρηδες, είτε γράφουν το διεθνές δίκαιο και το Δίκαιο στα πανάκριβά τους παπούτσια. Που συμμαχούν με τους Ουκρανούς φασίστες, σωπαίνουν για τη γενοκτονία των Παλαιστίνιων, συμμετέχουν στο αιματοκύλισμα του Ιρακ, της Συρίας, της Λιβύης, της Υεμένης, στα πραξικοπήματα κατά της Αιγύπτου και της Τυνησίας και χρηματοδοτούν τον Χίτλερ της Μέσης Ανατολής Ταίπ Έρντοαν.

Οι πληγές τού Δυτικού διαφωτισμού στη νεόκοπη Ελλάδα τού 19ου αιώνα

Διήγηση της διάλυσης τών μοναστηριών επί Όθωνα, από τον Στρατηγό Μακρυγιάννη

Αναδημοσίευση σε τρία μέρη, από: http://cacofonix-cacofonix.blogspot.com/2007/09/2_17.html http://cacofonix-cacofonix.blogspot.com/2007/09/3.html http://cacofonix-cacofonix.blogspot.com/2007/09/blog-post_14.html   Όταν οι Προτεστάντες και οι "Διαφωτιστές" κατηγορούν την Εκκλησία για πολλά προβλήματα, "ξεχνούν" να μάς πουν ότι τις πληγές αυτές οι ίδιοι φρόντισαν να τις δημιουργήσουν ήδη από την αρχή τού Ελληνικού κράτους, μέσω τού Όθωνα. Στα παρακάτω ο στρατηγός Μακρυγιάννης, καταγράφει τα δεινά που προκάλεσαν οι Δυτικοί στην εποχή του, από τη διαφθορά και την κομματοποίηση και διάλυση τού Ελληνισμού, μέχρι τους διωγμούς τών Μοναχών. Ένα παρελθόν όχι και τόσο διαφορετικό από το παρόν μας στον 21ο αιώνα... Δυτικός διαφωτισμός κι Ελλάδα Μέρος 1ον Ας αφήσουμε τον Μακρυγιάννη να μας αφηγηθεί... Όσα θα ειπώ εγώ είναι εις βάρος μου, και τα καλά και τα κακά- πες του κομαντάντη Ποίον βάρβαρον έθνος έκαμε όσα κάνει το Γαλλικόν έθνος σ’ εμάς τους Έλληνες; δεν σεβάστη τα αίματά μας εδώ-μέσα οπού πατούνε, οπού αχνίζουν ακόμα; Όλους μας έκαμαν άτιμους κι άναντρους και μας ξαρματώνουν με την δύναμή τους και μας κάνουν γυναίκες. Και τις γυναίκες άντρες και φρουρά της Κυβέρνησής μας.  Τα σπαθιά των μπακάληδων φυλάνε την Κυβέρνησίν μας, το σπαθί του Νότη Μπότζαρη, του Φωτομάρα, του Κριτζώτη κι αλλουνών πολλών αγωνιστών τα ‘χετε πεταμένα μέσα -εις τα υπόγεια των Βενετζάνων- σπαθιά μας και ντουφέκια μας και πιστιόλες μας. Σήμερα πάμεν να πεθάνωμεν μ’ εκείνους οπού μας κυβερνούνε, (μ’ αυτούς τους ευγενείς), και να χαθούμεν όλοι εμείς (οι λησταί του Ζωγράφου) κι όταν πάμεν να πεθάνωμεν μ’ εκείνους, κοπιάστε και η αφεντειά σας να μας τελειώσετε μίαν ώρα αρχύτερα». Σηκώνεται και πάγει ο κομαντάντης εις τον Ρουάν τον Αντιπρέσβυ της Γαλλίας, του λέγει αυτά, στέλνουν τον Κλωνάρη και μου μίλησαν να ησυχάσω. Σ’ ένα-κάρτο βλέπω τους δυο γκενεραλαίους κι όλους τους αξιωματικούς -και το σπαθί μου το είχαν στη μέση, κ’ έρχονται εις το σπίτι μου και μου λένε το «παρντόν» και μου δίνουν το σπαθί. «Δεν το θέλω, τους λέγω αυτό το σπαθί είναι πολύ κατώτερον από του Νότη, από του Φωτομάρα, από του Κριτζώτη κι αλλουνών.

Η 4η Σταυροφορία και η Λατινοκρατία στο Αιγαίο

Γράφει ο Μανόλης Πλούσος

Η κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τα στρατεύματα του Σαλαδίν στα 1187 κλόνισε την χριστιανική Ευρώπη που είδε την ιερή πόλη να πέφτει στα χέρια των μουσουλμάνων. Σχεδόν άμεσα, στα 1189, ξεκίνησε σταυροφορία για την ανάκτηση των Αγίων Τόπων, γνωστή και ως η «Σταυροφορία των Βασιλέων». Τα αποτελέσματα της 3ης κατά σειρά σταυροφορίας (1189- 1192) δεν ήταν τα αναμενόμενα αφού ο κύριος στόχος, η κατάληψη της Ιερουσαλήμ, δεν επετεύχθη. Λίγα μόλις χρόνια μετά και συγκεκριμένα το 1201 ξεκινάει η 4η σταυροφορία με κύριο στόχο την κατάληψη της Ιερουσαλήμ. Ιθύνων νους του εγχειρήματος ήταν ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ που από το 1198 προσπαθούσε να συνασπίσει τους χριστιανούς ηγεμόνες της Ευρώπης για μια νέα απόπειρα απελευθέρωσης των Αγίων Τόπων. Στο πρόσωπο του Βονιφάτιου του Μομφερατικού (Bonifacio I del Monferrato) βρήκε τον κατάλληλο ηγέτη για την εκστρατεία, ενώ κομβική για την ευόδωση του σχεδίου ήταν η συμμετοχή της Βενετίας του Ερρίκου Δάνδολου κυρίως όσον αφορά στην παροχή των πλοίων για την μεταφορά των σταυροφόρων. Η Βενετία θα παρείχε 50 πολεμικές γαλέρες και 400 μεταγωγικά πλοία, αλλά για όλα αυτά ο δαιμόνιος Δάνδολος ζητούσε 85.000 ασημένια μάρκα από τους σταυροφόρους.

Αναπαράσταση Σταυροφόρων

Πράγματι, τον Μάιο του 1202 φτάνουν στη Βενετία οι σταυροφόροι, αλλά ο αριθμός τους ήταν μικρότερος από αυτόν που αρχικά είχε υπολογιστεί. Ενώ οι οργανωτές της σταυροφορίας υπολόγιζαν σε περίπου 30.000 σταυροφόρους ο τελικός αριθμός τους δεν υπερέβαινε τις 15.000. Αυτό δημιούργησε χρηματοδοτικό κενό το οποίο οι σταυροφόροι αδυνατούσαν να καλύψουν και έτσι ο επιχειρηματίας Δάνδολος σκαρφίστηκε ένα άλλο σχέδιο για να «πατσίσει» την οικονομική διαφορά με τους «στρατιώτες του Χριστού». Αντί της εξόφλησης των χρωστούμενων ζήτησε την κατάληψη, για λογαριασμό της Βενετίας, της Δαλματικής πόλης Ζάρα (το σημερινό Ζαντάρ), που τότε ήταν υπό ουγγρική κατοχή. Η απαίτηση του Δόγη δημιούργησε αρνητικά συναισθήματα σε κάποιους από τους σταυροφόρους, αφού η πόλη ήταν χριστιανική και μάλιστα καθολική. Η… λεπτομέρεια αυτή δεν πτόησε τους περισσότερους σταυροφόρους που κατέλαβαν την πόλη, παρά τους αφορισμούς του Πάπα ενάντια σε μια τέτοια ενέργεια. Ο παμπόνηρος Βονιφάτιος κράτησε τους παπικούς αφορισμούς κρυφούς από τους σταυροφόρους από τον φόβο λιποταξιών…

Μικρασιατική Kαταστροφή: Ο βρώμικος ρόλος των Μεγάλων Δυνάμεων στη Σμύρνη

Γράφει ο Νίκος Ψυρούκης

Οι πρωταίτιοι τής τραγωδίας στην Εγγύς Ανατολή μετά τόν πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, οι δυνάμεις τής Άντάντ απαθέστατα καί μέ κυνική βιασύνη τακτοποιούσαν τους λογαριασμούς τους. Ή Αγγλία από τις αρχές Αυγούστου γύρεψε νά τήν πληρώσει ή όφειλέτιδα Ελλάδα τα χρέη της.

Μέ τήν κατάρρευση τού μετώπου καί την απασχόληση τών Τούρκων στην εκδίωξη καί σφαγή τών Ελλήνων, οί «Αγγλοι ανενόχλητα τόν ‘Οκτώβρη του 1922 στέλνουν στρατιωτικά τμήματα αραβικού στρατού τής Μεσοποταμίας καί καταλαμβάνονν τήν Μοσούλη, Στις 10/10/1922 ή Αγγλία έκλεινε συμφωνία μέ τό Ιράκ από 18 άρθρα, συμφωνα μέ τήν οποία σταθεροποιούνταν η αγγλική Κηδεμονία καί επιρροή στή Μεσοποταμία.

Ό «Αγγλος υπουργός των Εξωτερικών λόρδος Κώρζον είχε πραγματοποιήσει τήν επιθυμία του. Ο Κώρζον της Turkish Petroleum ησύχασε. Τά πετρέλαια τής Μοσούλης ήταν στά χέρια τής αγγλικής αποικιοκρατίας. H επιχείρηση κόστισε στην Έλλάδα πολύ ακριβά, στην Αγγλία όμως τίποτα. «Οχι μόνο έπαιρνε την Μοσούλη αλλά είχε νά εισπράττει άπό τήν Ελλάδα, γιά τά έξοδα τής μικρασιάτικης εκστρατείας, χρέη με τόκους και επιτόκια. Οι Αμερικανοί πάλι εισέπρατταν τό αντίτιμο τής «φιλίας» τους προς τήν κεμαλική Τουρκία. Ό Γ. Δαφνής αναφέρει ότι πρίν ακόμα καί άπό τήν υπογραφή τής συνθήκης της Λωζάννης «οί Αμερικανοί ανέλαβαν έν Τουρκία μεγάλα έργα, σιδηροδρόμους, λιμένας, ανοικοδομήσεις».

Στις 24 τού Σεπτέμβρη 1922 ό Σοβιετικός υπουργός τών Εξωτερικών γύρεψε όπως συγκληθεί αμέσως διεθνής διάιτκεψη μέ τήν συμμετοχή της Σοβιετικής Ρωσίας, της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας καί της Αιγύπτου. Σκοπός τής διάσκεψης θά ήταν να ρυθμισθούν τα οξύτατα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην Εγγύς Ανατολή καί στην περιοχή τών Στενών μέ βάση τά συμφέροντα τών λαών της περιοχής. Ή σοβιετική πρόταση απόβλεπε στό νά εμποδίσει τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να εκμεταλλευθούν τό χάος πού δημιουργήθηκε προς όφελός τους. Η πρόταση γινόταν πρίν άπό την ανακωχή στα Μουδανιά καί τήν κατάληψη άπό τους «Αγγλους της Μοσούλης. Είναι φανερό ότι μια τέτοια διεθνής διάσκεψη θα διευκολύνε κατά πολύ τήν ελληνική θέση. Η κεμαλική Τουρκία θά είχε ανάγκη τής ελληνικής υποστήριξης γιά νά μήν χάσει τήν Μοσούλη καί ή Ελλάδα τήν τουρκική διαλλακτικότητα γιά νά ρυθμίσει, όσο πιό καλά μπορούσε, τό πρόβλημα τών Ελλήνων τής Μικράς Ασίας καί της Θράκης. Αυτό πού έγινε στην Λωζάννη μέ την συμφωνία Βενιζέλου – Ινονού, τον Σεπτέμβρη τού 1922 θά μπορούσε νά είχε γίνει με καλύτερα αποτελέσματα καί γιά τις δυο πλευρές. Η σοβιετική όμως πρόταση συνάντησε τήν κατηγορηματική άρνηση τής Άνταντ καί τά πράγματα τράβηξαν τόν δρόμο πού οί αποικιακές δυνάμεις επιθυμούσαν.

Μέ τήν κατάρρευση τού μετώπου καί τό ξερίζωμα τού μικρασιάτικου ελληνισμού δημιουργήθηκε στην Ελλάδα επαναστατική κρίση. Ό ελληνικός λαός. οργισμένος καί ασυγκράτητος, γύρευε τήν παραδειγματική τιμωρία των ενοχων της συμφοράς του καί την δημιουργία εγγυήσεων οτι στό μέλλον δέν πρόκειται νά ξαναπέσει θύμα τυχοδιοκτισμών.

Oι Φράγκοι μας απελευθερώνουν

Χρήστος Βακαλόπουλος

Άν δεν έμπαιναν στην Κωνσταντινούπολη, δεν θ’ αποκτούσε ποτέ η ανθρωπότητα χαρτοπετσέτες, διαφημιστικά, ωραία μακαρόνια με κιμά, ξεναγούς με ωραία παντελόνια. Ήταν ιστορική αναγκαιότητα τα παντελόνια, η πρόταση γάμου του Γιάννη ήταν ιστορική αναγκαιότητα, το στιβαρό χέρι του Γοδεφρίδου Βιλλαρδουίνου την οδήγησε να πει το ναι με μεγάλη αποφασιστικότητα. Ήταν ένας γάμος με φόντο τους κλεμμένους βυζαντινούς θησαυρούς, μέσα σε μαύρα σεντόνια 

(Χ. Βακαλόπουλος, Η γραμμή του ορίζοντος, σ. 101)

Έτσι συνέβαινε πάντα, υπήρχε μόνο παρόν και μάς τό έκρυβαν, ο ξανθός κόσμος μάς απελευθέρωσε, οι ρακέτες μάς απελευθέρωσαν, τα διαστημικά φουσκωτά μάς απελευθερώνουν συνεχώς, οι αιώνες βάραιναν επικίνδυνα πάνω μας και δεν μάς άφηναν ν’ απολαύσουμε, όλα ήταν βαρετά και δεν μάς το έλεγαν, θυμόντουσαν παλιές ανύπαρκτες ιστορίες, πλάσματα της φαντασίας τους. Μάς είχαν φυλακίσει στη φαντασία μας, νομίζαμε ότι οι γειτονιές μας είχαν το αναφαίρετο δικαίωμα να διαρκέσουν χίλια χρόνια. Οι πολύχρωμες ρακέτες μάς απελευθέρωσαν, τα μπαλάκια που έρχονται με φουσκωτά σε λίγη ώρα, τα ξανθά μαυρισμένα κορμιά, ο στρατός του παρόντος, ο εξολοθρευτής των ταπεινών αιώνων που νομίσαμε ότι μάς μεγάλωσαν όπως όπως. Κάποτε το παρόν ήταν συμπαθητικό κι αργότερα κατάλαβε το λάθος του, στάθηκε στο ύψος του και κυρίευσε την οικουμένη 

(Χ. Βακαλόπουλος, Η γραμμή του ορίζοντος, σ. 123)

Όλα είναι πολύ φυσικά, όλα έχουν γίνει φοβερά φυσικά, επιτέλους η ζωή έγινε φυσική, από το 1204 και μετά η ζωή άρχισε να γίνεται απίστευτα φυσική, καθαρή, δημοκρατική, ισορροπημένη. Καθώς περνάει ο χρόνος γίνεται όλο και πιο φυσική, σχεδόν χαμογελαστή, όλο ευχάριστες μπουκιές, μακαρόνια, σάλτσα, κιμάς, κόκκινο κρασί, ψίχουλα στο τραπεζομάντιλο που θα τα μαζέψει ο Γιάννης και θα τα πετάξει στα περιστέρια. Επιτέλους μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη, διέλυσαν την αυτοκρατορία των Ρωμαίων, τά έκαναν γυαλιά καρφιά. Το στιβαρό χέρι του Γοδεφρίδου Βιλλαρδουίνου οδήγησε την πολιτισμένη ανθρωπότητα με αποφασιστικότητα προς τα διαφημιστικά 

(Χ. Βακαλόπουλος, Η γραμμή του ορίζοντος, σ. 100)

Το «Συνδικάτο» του Μισελληνισμού και το 1821

Γράφει ο Θανάσης Κ.

Ακούω τελευταία (και παλαιότερα, βέβαια) το γνωστό «επιχείρημα» ότι οι Έλληνες απελευθερώθηκαν το… 1827, χάρις στην παρέμβαση των τριών συμμαχικών στόλων (Βρετανίας, Γαλλίας, Ρωσίας) στο Ναυαρίνο!

Άρα, δεν «κερδίσαμε» την Ανεξαρτησία μας. Μας τη «χάρισαν»…

Μήπως τους τη… «χρωστάμε», κι όλα;

Πρώτη παρατήρηση: Κάθε μεγάλη Επανάσταση βοηθήθηκε με κάποιο τρόπο από το εξωτερικό. Όχι μόνο στην Ελλάδα. Παντού…

Στην Αμερικανική Επανάσταση (1775-81) καθοριστική ήταν η παρέμβαση του Γαλλικού Ναυτικού και του ίδιου του Γάλλου ευγενούς Λαφαγιέτ, ο οποίος άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο πολεμούσαν ως τότε οι «Πατριώτες» του Τζόρτζ Ουάσιγκτον.

Στην κορύφωση του Πολέμου (μετά το 1780), μάλιστα, το Γαλλικό Ναυτικό υπό τον Ναύαρχο Κόμη Γκράς, κατάφερε να νικήσει (και να αποκλείσει) παρέμβαση του Βρετανικού Ναυτικού. Ήταν μια από τις ελάχιστες φορές που το Γαλλικό Ναυτικό νίκησε τη θαλασσοκράτειρα Βρετανία!

Την ίδια εποχή, στο Πόλεμο κατά των Βρετανών – και υπέρ των Αμερικανών Επαναστατών – είχε μπει και η Ισπανία με την Αρμάδα της υπό τον Ναύαρχο Λουί ντε Κορντομπά (σε ξεχωριστές – αλλά και σε κοινές – ναυτικές επιχειρήσεις με το γαλλικό στόλο του Ατλαντικού, κατά του βρετανικού ναυτικού).

Στην τελική και πιο αποφασιστική μάχη του Yorktown (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1781) ο Βρετανός αρχιστράτηγος Κορνουάλις, έχασε, γιατί οι ενισχύσεις που περίμενε δεν έφτασαν ποτέ – τους παρεμπόδισε το Γαλλικό Ναυτικό. Αντίθετα αποβιβάστηκαν τότε μερικές χιλιάδες Γαλλικού τακτικού στρατού (με πυροβόλα), που ενώθηκαν με τους Αμερικανούς και έγειραν την πλάστιγγα της μάχης υπέρ τους.

Όταν συνθηκολόγησε μετά την ήττα στο Yorktown, o Κορνουάλις παραδόθηκε σε δύο στρατούς περίπου ισοδύναμους: τον Αμερικανικό υπό τον Ουάσιγκτον και το Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα υπό τον Κόμη Ροσσαμπώ.

Η μαγεία του μοντερνισμού του Φώτη Κόντογλου (β’ μέρος)

(Φράγκοι και Έλληνες)

από Δημήτρης Γ. Ιωάννου

Από την συνάντηση Ρωμιών και άλλων λαών προέκυψαν πολύ όμορφες ιστορίες.Μαζί με τα πάθη των Ελλήνων, ανακατωμένα και ζυμωμένα ιδιότροπα μαζίτους, έρχονται και τα πάθη των Φράγκων. Μέσα στο «μύθο» ωστόσο του Κόντογλου, πρέπει να πούμε ότι οι δυτικοί απομυθοποιούνται και γίνονται πιο οικείοι. Ως γνωστόν, οι σταυροφόροι που έφθασαν στην Ελλάδα ήταν απλοί τυχοδιώκτες, ένας συρφετόςαπό κάθε λογής άσωτους και περιφερομένους αχρείους, μαζί με φτωχούς, που, εκτόςαπό την όποια τους επιθυμίαν υπερασπιστούν την πίστη, διακρίνονταν και για τηναπληστία τους, την μεγάλη τους φιλοδοξία. Όλοι αυτοί άκουσαν καλά τη φωνή του Πάπα: «η γη σας δεν είναι αρκετή να σας θρέψει, πηγαίνετε να κατακτήσετε». Πολύαπέχουν, όπως και να είναι, οι Φράγκοι αυτοί, από τον τύπο του πρώιμου ορθολογιστή, του μεθοδικά σχολαστικού, του νοησιαρχικού τύπου, που αντιπροσωπεύει ο «δυτικός» της καθωσπρέπει ιστοριογραφίας. Περισσότερο ο Κόντογλου έχει στο νου, ως άξιος ποιητάρης, τον ιππότη και τον τροβαδούρο. Υπάρχει άλλωστε στ’ αλήθεια κάτι που να ενώνει τον Θωμά Ακινάτη με τον Θερβάντες, τον ορθολογισμό με την Αναγέννηση; Φτάνοντας, όπως και να είναι, μακριά, τούτοι οι Φράγκοι υφίστανται ένα συμβολικό είδος «θανάτου», αποπροσανατολίζονται, χάνουν τον όποιο εαυτό κουβαλούν, αναπτύσσουν μια εντελώς ιδιαίτερη παθολογία: την αντιμετώπιση της κατάκτησης ως «ιεραποστολής», αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Δεν βρίσκουν πουθενά γαλήνη, κάτιτους ξεσηκώνει διαρκώς, βρίσκονται σε διαρκή αναβρασμό, μονίμως ετοιμοπόλεμοι, ξεσαλωμένοι. Εύκολα μάλιστα γίνονται ακόμη περισσότερο αχρείοι, μόνο και μόνο για να εκδικηθούν ασυνείδητα τον ίδιο τους τον εαυτό, την απληστία τους.

Περαιτέρω, η ταυτότητα του «Φράγκου», που εγκαθίσταται στην κατακερματισμένη Ελλάδα, με τα αμέτρητα φέουδα, βαφτισμένα σε βασίλεια, δουκάτα, πριγκιπάτα κλπ, αρχίζει να κλονίζεται ακόμη περισσότερο. Ένας Φράγκος, που ζει λ.χ. δεκαετίες στο Μοριά, με το τόσοόμορφο τοπίο του, την στρατηγική, κομβική του θέση, την ισχυρή πολιτιστική παράδοσηκ.λ.π., ριζώνει παράξενα στα ξένα εδάφη, που πια τον στοιχειώνουν. Στο μεταξύ των πολιτισμικών ταυτοτήτων, μη μπορώντας να θυμηθεί ποιος ακριβώς είναι, θαμπωμένος απότον γύρω κόσμο, εν τέλει απομένει αυτός και η ψυχή του. Γίνεται καλός ή κακός, πατέρας ή δυνάστης, ανάλογα με το τι του υπαγορεύει μονάχα η καρδιά του.

"Ένας λαός χωρίς ταυτότητα" Δημήτρης Λιαντίνης

Είμαστε ένας λαός χωρίς ταυτότητα. Με μια ιστορία που ο ίδιος τη νομίζει λαμπρή. Και απορεί, πώς και δεν πέφτουν οι ξένοι ξεροί μπροστά στο μεγαλείο της. Οι ξένοι όμως, σαν συλλογιούνται την ελληνική ιστορία, την αρχαία εννοώ, γιατί για τη νέα δεν έχουν ακούσει, και βάλουν απέναντι της εμάς τους Νεοέλληνες, φέρνουν στο μυαλό τους άλλες παραστάσεις. Φέρνουν στο μυαλό τους κάποιους καμηλιέρηδες που περπατούν στο Καρνάκ και στη Γκίζα.

Τι σχέση ημπορεί να 'χουν, συλλογιούνται, ετούτοι οι φελλάχοι του Μισιριού σήμερα με τους αρχαίους Φαραώ, και το βασιλικό ήθος των πυραμίδων τους;

Την ίδια σχέση βρίσκουν οι ξένοι στους σημερινούς Έλληνες με τους αρχαίους. Οι θεωρίες των διάφορων Φαλμεράυερ έχουν περάσει στους Φράγκους. Εμείς θέλουμε να πιστεύουμε ότι τους αποσβολώσαμε με τους ιστορικούς, τους γλωσσολόγους, και τους λαογράφους μας. Λάθος. Κρύβουμε το κεφάλι με το λιανό μας δάχτυλο. Και βέβαια. Πώς μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού ο μέγας γλωσσολόγος Γ. Χατζιδάκις έλεγε αυτά που έλεγε, -ορθά- κι από την άλλη έβριζε το Σολωμό μας αγράμματο, και τη γλώσσα του σκύβαλα και μαλλιαρά μαλλιά;

Σχέση με τους αρχαίους Έλληνες έχουμε εμείς, λένε οι Γάλλοι, οι Εγγλέζοι και οι Γερμανοί. Εμείς, που τους ανακαλύψαμε, τους αναστυλώσαμε, τους εξηγήσαμε. Για τους Ευρωπαίους οι Νεοέλληνες είμαστε μια δράκα ανθρώπων απρόσωπη, ανάμεσα σε βαλκανιλίκι, τουρκολογιά και αράπηδες. Είμαστε οι ορτοντόξ. Με το ρούσικο τυπικό στη γραφή, με τους κουμπέδες και τους τρούλλους πάνω από τα σπίτια των χωριών μας, με ακτινογραφίες σωμάτων και σκουληκόμορφες φιγούρες αγίων στους τοίχους των εκκλησιών. Οι Ευρωπαίοι βλέπουνε τους πολιτικούς μας να ψηφίζουν στη Βουλή να μπει το «ορθόδοξος» στην ευρωπαϊκή μας ταυτότητα, κατά τη διαταγή των παπάδων, και κοιτάνε ανακατωμένοι και ναυτιάζοντας κατά το θεοκρατικό Ιράν και τους Αγιατολάχους. Τέτοιοι οι βουλευτές μας, ακόμη και της Αριστεράς. «Αυτοί οι πολιτικοί, αυτοί οι βουλεπταί (sic) εκατάστρεψαν το έθνος». Έτσι γράφει ο Παπαδιαμάντης.

Η διάσταση αγγλοσαξωνικού Βορρά και ευρωπαϊκού Νότου - Γιώργος Κοντογιώργης

 

Το σημερινό κράτος είναι πολιτικά κυρίαρχο (ενσαρκώνει το όλον του πολιτικού συστήματος) αφενός έναντι των άλλων κρατών και αφετέρου έναντι της κοινωνίας. Σήμερα, με την κοσμοσυστημική διακτίνωση της επικοινωνίας και της οικονομίας, αυτός χρησιμοποιεί την πολιτική (ως δύναμη που απαντάται στο διακρατικό πεδίο), θα οικειοποιηθεί αντιστοίχως την εσωτερική πολιτική κυριαρχία του κράτους, επί της κοινωνίας.

Αντίβαρο στην εξέλιξη αυτή δύναται να υπάρξει μόνο με την ανάκτηση της μερικής έστω πολιτικής αρμοδιότητας (μέρους της πολιτικής κυριαρχίας του κράτους) από την κοινωνία των πολιτών. Πράγμα που μπορεί να γίνει μόνο με την θεσμική είσοδο της κοινωνίας των πολιτών στην Πολιτεία. Το γεγονός αυτό, προϋποθέτει την αποκοπή της ιδιότητας του εντολέα από την πολιτική εξουσία και την απόδοσή της στον φυσικό της φορέα, την κοινωνία των πολιτών.

Το γεγονός αυτό υποδηλώνει την μεταβολή της Πολιτείας, δηλαδή τη μετάβαση από την μοναρχευομένη ολιγαρχία στην αντιπροσωπευτική Πολιτεία, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ κοινωνίας και οικονομίας. Πρέπει να αναπροσανατολιστεί ο σκοπός της πολιτικής στο συμφέρον της κοινωνίας. Η μετάβαση της κοινωνίας στο μέλλον, ως διακύβευμα, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, στη φάση αυτή, ούτε με την υπέρβαση του κράτους-έθνους και τη συγκρότηση ενός κοσμοκράτους, ούτε και με τις παραδοσιακές πολιτικές πρακτικές.

Θα απαιτηθεί ο ριζικός μετασχηματισμός του πολιτικού συστήματος εντός του κράτους που κληρονόμησε η πρωτο-ανθρωποκεντρική εποχή από τη δεσποτεία. Όσο οι θεμέλιες παράμετροι που κινούν την εξέλιξη θα διακτινώνονται στο σύνολο του πλανήτη, τόσο οι κοινωνίες θα επιδιώκουν την αντιστάθμιση της ισχύος τους με την είσοδό τους στην Πολιτεία. Πώς θα γίνει αυτή η είσοδος; Με την αντιπροσωπευτική προσομοίωση του πολιτικού συστήματος σε μια πρώτη φάση και προοπτικά με τη μετάβαση στη δημοκρατία.

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ – 4. Σικελικός Εσπερινός (1282)

by karavaki

Θυρεός των Καπετιδών του Ανζού

Οι σχέσεις του Καρόλου A΄ του Ανζού (Ανδεγαυού) της Σικελίας  με τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο στα τέλη του 13ου αιώνα έρχονται να επιβεβαιώσουν την παλαιά αντιπαλότητα της Φραγκικής Δύσης έναντι της Ρωμαϊκής Ανατολής. Μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης (1261) και την εγκαθίδρυση της δυναστείας των Παλαιολόγων ο Κάρολος του Ανζού από τον οίκο των Καπετιδών (Capétiens d’Anjou) σχεδίασε την επανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης, ώστε να επανενταχθεί οριστικά στην λατινική αυτοκρατορία των Φράγκων. Με τη σειρά του ο Μιχαήλ Η΄ σχεδίασε ή μετείχε στην ανατροπή του Καρόλου. Αντίπαλη προς την δυναστεία των Ανδεγαυών στην Σικελία ήταν αυτή της Αραγωνίας, επειδή ο Πέτρος της Αραγωνίας είχε παντρευτεί την Κωνσταντία Χοενστάουφεν (Costanza di Hohenstaufen). Η Κωνσταντία ήταν κόρη του ηγεμόνα της Σικελίας που είχε δολοφονήσει ο Κάρολος Α΄. Μητέρα της ήταν η Βεατρίκη από τον Γερμανικό οίκο της Σαβοΐας. Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος καλλιέργησε φιλικές σχέσεις με τον Πέτρο της Αραγωνίας, όταν ο Κάρολος μετέφερε την πρωτεύουσα στην Νάπολη και απέκτησε τον τίτλο του βασιλιά της Ιερουσαλήμ. Μέσα από τις αντιπαλότητες των δουκάτων και των επίδοξων αυτοκρατόρων του 13ου αιώνα διαγράφεται η ευρύτερη πάλη για την ταυτότητα μιας οικουμενικής Ρώμης.

Τον Μάρτιο του 1282 οι Φράγκοι του Ανζού κατασφάζονται από τους Σικελούς που πρόσκεινται στο σχέδιο του Παλαιολόγου. Οι σφαγές ξεκίνησαν στην διάρκεια των Εσπερινών της Δευτέρας του Πάσχα, γι αυτό και ο τίτλος που έμεινε στην ιστορία είναι «Σικελικός Εσπερινός». Επανήλθε έτσι η ανατολική νομιμότητα στην Σικελία με τον Πέτρο Γ΄ της Αραγωνίας. Δεν θα επανέλθει όμως και η ισχύς του Ρωμαϊκού κράτους της Κωνσταντινούπολης που αντιμετωπίζει τρείς εχθρούς: τους Φράγκους στα δυτικά, τους Τούρκους στα ανατολικά και τον κακό εαυτό του.

Το ντοκιμαντέρ του Δήμου Θέου που ακολουθεί προβλήθηκε το 1991 στην ΕΡΤ. Είναι από μια σειρά 11 επεισοδίων με τίτλο «Ελληνισμός και Δύση». Σχολιάζει η ερευνήτρια Antonina Costa.

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ – 1. Το χρονικό της Δ’ Σταυροφορίας

 

Όταν ο Σουλτάνος έμαθε το 1815 περί της «Ιεράς Συμμαχίας» ζήτησε να πληροφορηθεί τις λεπτομέρειες. Ήταν ανήσυχος μήπως αυτή η Συμμαχία συγκροτούσε μια Σταυροφορίαεναντίον του βασικού ισλαμικού κράτους που ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Όμως το Συνέδριο της Βιέννης (που τελείωσε στο Παρίσι) εγγυήθηκε τα σύνορα του μεγάλου ασθενούς. Τουλάχιστον σε τυπικό επίπεδο, αφού μια επανάσταση Γραικών στα όρια Πελοποννήσου-Στερεάς Ελλάδας θα αναγνωριζόταν από την χριστιανική κοινότητα. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία που ίδρυσε την Ιερά Συμμαχία, δήλωσε «άσχετη» με το 1821, αλλά έδωσε την οφειλόμενη λύση το 1828-29. Το περίπλοκο σκηνικό του επανελληνισμού στα 1800 είχε αντίστοιχη προϊστορία.

Τι ήταν οι Σταυροφορίες; Μαζικές εκστρατείες των δυτικών χριστιανών κατά των μουσουλμάνων. Ξεκίνησαν λίγο μετά την επισημοποίηση του χριστιανικού σχίσματος, της κατάληψης των Αγίων Τόπων από τους Άραβες, της αποδυνάμωσης που άρχισε στο Ρωμαϊκό κράτος της Κωνσταντινούπολης, αλλά και της προσπάθειας εκδίωξης των μουσουλμάνων Αράβων από την Ισπανία. Πώς η Δ΄ Σταυροφορία κατέληξε στην άλωση της Κων/πολης; Αφορμές και αίτια περιπλέκονται και πρέπει κανείς να ψάξει βαθύτερα. Γεγονός είναι ότι αυτή ήταν και η καθοριστική πτώση του λεγόμενου Βυζαντινού κράτους. Το 1261 η Κωνσταντινούπολη ανακαταλήφθηκε, αλλά ήταν αργά. Το 1453 ήρθε η επιβεβαίωση της μεγάλης οικονομικής παρακμής και των εσωτερικών διχασμών.

Η Φραγκική-Βενετική κατάκτηση προηγήθηκε της Μουσουλμανικής, αλλά οι δύο χώροι (ιδιαίτερα η Βενετία), μέσω μιας ιδιαίτερης σύμπραξης ορθοδόξων-ρωμαιοκαθολικών έπαιξαν ρόλο και στην ελληνική έγερση. Το ντοκιμαντέρ του Δήμο Θέου που ακολουθεί προβλήθηκε το 1991 στην ΕΡΤ. Είναι από μια σειρά 11 επεισοδίων με τίτλο «Ελληνισμός και Δύση». Βλέπει όμως τον «ελληνισμό» με την στενή, κοραϊκή διάσταση, άρα, περιορίζει αντίστοιχα την διερεύνησή του. Σχολιάζει ο πανεπιστημιακός Παύλος Πετρίδης.

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ – 2. Τα Ελληνικά Δεσποτάτα

by karavaki

Την λατινική άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204) ακολουθεί η κατάτμηση της αυτοκρατορίας των Ελλήνων. Ιδρύονται λατινικά πριγκιπάτα και ελληνικά δεσποτάτα. Ο ελληνισμός κατατέμνεται διοικητικά αλλά βρίσκει και νέες διόδους διατήρησης της πνευματικής του υπόστασης. Εκτός από την Νίκαια και την Τραπεζούντα στην Ανατολή, ο ελληνισμός αναδεικνύει νέες εστίες στον ελλαδικό κορμό, όπως η Άρτα και ο Μυστράς. Από εκεί, ένα τμήμα του θα διαδώσει και στην Δύση το οικουμενικό, ανθρωπιστικό και χριστιανικό του πνεύμα.

Το ντοκιμαντέρ του Δήμου Θέου που ακολουθεί προβλήθηκε το 1991 στην ΕΡΤ. Είναι από μια σειρά 11 επεισοδίων με τίτλο «Ελληνισμός και Δύση». Επηρεασμένο έντονα από την δυτική διάρθρωση της ιστορίας, εξομοιώνει την ανατολή με τη δύση, κάνοντας λόγο για «ελληνικό μεσαιωνικό κόσμο» που στο τέλος της ζωής του αναπτύσσει «νεότερη ελληνική συνείδηση σε αντίθεση προς την οικουμενική και ολιστική ιδεολογία που αντιπροσώπευε η Κωνσταντινούπολη των αυτοκρατόρων».