Ο ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΌ: Απόσπασμα Νικ. Μπερντιάγιεφ, Για την κοινωνική ανισότητα, σσ. 121-122.

"Δεν γνωρίζω τίποτε πιο αηδιαστικό και πιο ψεύτικο από τις απόπειρες ορισμένων από σας να θεμελιώσουν και να δικαιώσουν χριστιανικά τον διεθνισμό. Εντούτοις ο χριστιανισμός δεν μπορεί παρά να είναι εχθρικός στον διεθνισμό γιατί είναι αντίθετος στο πνεύμα της ανυπαρξίας, στην καταστροφή των συγκεκριμένων πραγματικοτήτων στο όνομα των αφαιρέσεων. Για τον χριστιανισμό υπάρχει πρώτα η ψυχή του κάθε ανθρώπου, του λαού και της ανθρωπότητας. Αγνοεί ο,τι δεν έχει ψυχή. Μια αφαίρεση δεν μπορεί να έχει ψυχή. Ο χριστιανισμός καλεί στην αδελφότητα των λαών όπως και στην αδελφότητα των ανθρώπων. Όμως η αδελφότητα των λαών υποθέτει την ύπαρξη των λαών, των εθνικών προσωπικοτήτων, όπως η αδελφότητα των ανθρώπων υποθέτει την ύπαρξη ανθρώπων και ανθρωπίνων προσώπων. Η ρωσική μου αγάπη για τον Γάλλο, τον Άγγλο ή τον Γερμανό δεν μπορεί να είναι μια αγάπη για τον αφηρημένο άνθρωπο, τον άνθρωπο γενικά• δεν μπορεί παρά να απευθύνεται παρά στον Γάλλο, τον Άγγλο ή τον Γερμανό, σε ο,τι αυτός έχει ιδιαίτερα εθνικό, στην ατομική του εικόνα (Ν. Μπερντιάγιεφ)"

Αρχιμ. Γερμανός Δημάκος: Ο «παπά – Ανυπόμονος» της Αντίστασης

Ο Γερμανός Δημάκος γεννήθηκε το 1912 στο Αγριδάκι Γορτυνίας και στα χρόνια της Κατοχής, αν και καλόγερος, εντάχτηκε στον ΕΛΑΣ, παίρνοντας το ψευδώνυμο «παπά – Ανυπόμονος» από τον Αρη Βελουχιώτη όταν κατατάχτηκε. Το 1940 ήταν ηγούμενος στο μοναστήρι Δαδιού – Αμφίκλειας Φθιώτιδας. Οργανώθηκε στο ΕΑΜ στο Δαδί. Διορίστηκε πρόεδρος της κοινότητας, με έγκριση της οργάνωσης του ΕΑΜ.

Στο χωριό Κουκουβίστα της Γκιώνας, στις 14 Μάη 1943, γνώρισε τον Άρη Βελουχιώτη. Από τότε, τον ακολούθησε στην Ηπειρο, στη Ρούμελη, στη Θεσσαλία, στο Μοριά. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ξαναγύρισε στο Μοναστήρι του Αγάθωνα της Υπάτης. .

Όλα τα κατοπινά χρόνια έμεινε ηγούμενος στη Μονή Αγάθωνα. Το 1968, επί χούντας, καταγγέλθηκε ότι εκφράζεται υπέρ της αριστεράς, ότι ανήκει σ’ αυτήν ιδεολογικά και ότι αρνείται να ψάλει το Πολυχρόνιο. Πέρασε από Συνοδικό Δικαστήριο, αλλά αθωώθηκε.

Ο Μητροπολίτης που βασανίστηκε από τους Ναζί

Ο ιερέας Διονύσιος Χαραλάμπους υπήρξε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Λειμώνος στην Καλλονή Λέσβου. Συνελήφθη από του Γερμανούς γιατί παρείχε κάλυψη και φροντίδα σε καταζητούμενους Άγγλους στρατιώτες. Βασανίστηκε σκληρά και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην πόλη Ζνόγμο της Τσεχίας.

Το ημερολόγιο του είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο. Ο δραστήριος ηγούμενος κατά την διάρκεια του ελληνο-ιταλικού πολέμου έστελνε ακατέργαστο μαλλί από τα μαξιλάρια και τα στρώματα της Μονής για να φτιάξουν ζεστά ρούχα για τους φαντάρους που πολεμούσαν στα παγωμένα βουνά της Αλβανίας. Αργότερα προσπάθησε μέσα σε αντίξοες συνθήκες να οργανώσει ένα μυστικό ορφανοτροφείο σε ένα από τα κτίρια της Μονής. Ωστόσο το επικίνδυνο εγχείρημα δεν στέφθηκε με επιτυχία, καθώς τον πρόλαβε η γερμανική κατοχή.

Η «αντίστροφη μέτρηση» ξεκίνησε τον Μάιο του 1942, όταν τον πληροφόρησαν ότι κάποιος Βρετανός στρατιώτης είχε βρεθεί στις Αλυκές της Λέσβου σε άσχημη κατάσταση. Αμέσως πρότεινε να τον φιλοξενήσουν στη Μονή. Ο ίδιος ανέφερε στο ημερολόγιο του:

«Του βρήκαμε απάνω του ένα ημερολόγιο και κάτι γράμματα που δείχνουν καθαρά πως δεν λέει ψέμματα. Τον έπιασαν αιχμάλωτο στην Πελοπόννησο. Για καλό και για κακό τα κάψαμε. Τον είχαν οι Γερμανοί σ’ ένα Στρατόπεδο Αιχμαλώτων, στην Καλαμάτα. Μα το ‘σκασε με κάτι άλλους. Στην αρχή πήγε στην Αθήνα κι έμεινε κάμποσον καιρό εκεί πέρα. Μα του είπαν πως από δω μπορεί να περάση στην Τουρκία κι από κει στην Αίγυπτο, και σηκώθηκε κι ήρθε…» Ο πάτερ – Διονύσιος Χαραλάμπους μαζί με άλλους μοναχούς, έκρυψαν και περιέθαλψαν τον βρετανό στρατιώτη και στη συνέχεια προσπάθησαν να τον φυγαδεύσουν. Στην προσπάθεια του να διαφύγει έπεσε πάνω σε μπλόκο της Γκεστάπο και συνελήφθη. Εκεί αποκαλύφθηκε ότι κρυβόταν στη Μονή. Λίγο αργότερα ο ιερέας δέχτηκε ένα απρόοπτο τηλεφώνημα στο γραφείο του. Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο έλληνας αστυνόμος Καλλονής. «Κατ’ εντολήν της Γερμανικής Αστυνομίας, να κατεβείτε μετά του υφηγουμένου αμέσως κάτω!». Ο Διονύσιος συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Α’ Τμήμα Μυτιλήνης, όπου αποκάλυψε ότι εκτός του βρετανού στρατιώτη, προσπάθησε να κρύψει και άλλους στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων….

Τα βασανιστήρια

Όπως ο ίδιος έγραψε στο ημερολόγιο, τα βασανιστήρια που υπέστη ήταν φρικτά. Τον χτυπούσαν για 4 ημέρες χωρίς έλεος παρουσία του διοικητή της Γκεστάπο: «— Τεός, ντεν έκει Τεός! Να Τεός! Και μου δείχνει το κάδρο του Χίτλερ. Μ’ όλο μου τον πόνο δεν βάσταξα κι’ εγώ: — Θεός υπάρχει, του λέω, και θαρθή η ώρα που θα ζητήσετε το έλεός Του».

«Δεν μπορώ να ορκίσω κυβέρνησιν προβληθείσαν υπό του εχθρού»

Η κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου ήταν η πρώτη διορισμένη κυβέρνηση της ελληνικής Πολιτείας από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Διορίστηκε επίσημα στις 30 Απριλίου 1941, αμέσως μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς, ενώ η νόμιμη κυβέρνηση Τσουδερού είχε ήδη καταφύγει στην Κρήτη.

Πρωθυπουργός και πρόεδρος του Υπουργικου Συμβουλίου ορίστηκε ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου, η κυβέρνησή του οποίου κράτησε τυπικά τα ηνία της χώρας μέχρι τις 2 Δεκεμβρίου 1942.

Ωστόσο, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 2 Ιουνίου του 1941, ο τελευταίος μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος (κατά κόσμον Χαρίλαος Φιλιππίδης), που εκείνη την περίοδο ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, είχε αρνηθεί να ορκίσει την κατοχική κυβέρνηση. Τότε, με συντακτική πράξη της κατοχικής κυβέρνησης, πλήρωσε αυτή την ηρωική στάση καθώς καθαιρέθηκε. Στις 2 Ιουλίου 1941, ο Χρύσανθος αντικαταστάθηκε από τον μητροπολίτη Κορινθίας Δαμασκηνό, με τον οποίο είχαν αντιπαρατεθεί στην εκλογή Αρχιεπισκόπου το 1937, και αποσύρθηκε στο σπίτι του στην Κυψέλη.

Σθεναρή υπήρξε η στάση του Χρύσανθου εναντίον των Γερμανών κατακτητών.

Είχε αποφύγει να παραστεί στην παράδοση της Αθήνας στα στρατεύματα κατοχής (27 Απριλίου 1941) και –όπως πραναφέραμε– είχε αρνηθεί να ορκίσει την πρώτη κυβέρνηση δοσιλόγων του στρατηγού Τσολάκογλου, τονίζοντας: «Δεν μπορώ να ορκίσω κυβέρνησιν προβληθείσαν υπό του εχθρού. Ημείς γνωρίζωμεν ότι τας κυβερνήσεις ορίζει ο λαός και ο Βασιλεύς. Εδώ τώρα, ούτε ο λαός εψήφισεν την κυβέρνησιν ούτε ο Βασιλεύς την όρισεν».

Αρνούμενος να αναγνωρίσει τις γερμανικές αρχές κατοχής, είχε πει χαρακτηριστικά: «Οι Έλληνες ιεράρχες δεν παραδίδουν τας πόλεις εις τον εχθρόν, αλλά καθήκον των είναι να εργασθούν για την απελευθέρωσιν αυτών». Επίσης, δεν είχε παραστεί ούτε στη δοξολογία λέγοντας μεταξύ άλλων πως «δοξολογία δεν έχει θέσιν επί τη υποδουλώσει της πατρίδος μας. Η ώρα της δοξολογίας θα είναι άλλη».

Στοχασμοί περί «Ουδετερόθρησκου κράτους»

O  π. Βασίλειος Θερμός, Ψυχίατρος παίδων και εφήβων και αναπλ. καθηγητής της ΑΕΑΑ μίλησε τον Απρίλιο του 2019 στην εκδήλωση του Χριστιανικού Ομίλου Φοιτητών και Επιστημόνων (ΧΟΦΕ) με θέμα:Στοχασμοί περί «Ουδετερόθρησκου κράτους».

“Φλογισμένο ράσο”: Χιμάρα & το μεγάλο σχέδιο διάλυσης του τουρκικού κράτους

Τo 1596 καθώς ο πόλεμος Αυστριακών και Τούρκων μαινόταν ο Έλληνας αρχιεπίσκοπος Αχρίδας Αθανάσιος σχεδίασε την εξέγερση των Ελλήνων στην περιοχή της δικαιοδοσίας του.

Επαναστατικές ζυμώσεις, με επίκεντρο την ελληνική Χιμάρα, βρισκόταν σε εξέλιξη ήδη από τη δεκαετία του 1570 μέσω δύο Ελλήνων αρχόντων του Μάνθου Παπαγιάννη και του Πάνου Στολίκου.

Ο Αθανάσιος (Ριζέας) είχε γεννηθεί στη Μάνη το 1560. Επαναστατικό πνεύμα είχε συλλάβει ένα ευρύτερο σχέδιο κατά των Οθωμανών. Η σχεδιαζόμενη εξέγερση αποτελούσε μέρος ευρύτερου σχεδίου που προέβλεπε επανάσταση όλων χριστιανών στην Βαλκανική.

Έτσι ο Αθανάσιος ήρθε σε επαφή με τον Βενετό Προβλεπτή της Κέρκυρας ζητώντας και τη βοήθεια της Βενετίας. Οι Βενετοί όμως απέρριψαν το σχέδιο και έτσι ο Αθανάσιος στράφηκε προς τον Ισπανό αντιβασιλιά της Νεαπόλεως ζητώντας του όπλα και την αποστολή 4.000 στρατιωτών.

Χιμάρα

Επίσης μετέβη και στη Ρώμη ζητώντας τη βοήθεια του πάπα. Μη αποδεχόμενος όμως την τους ουνιτικούς όρους του πάπα δεν έλαβε τα αναμενόμενα. Στο μεταξύ ο Ισπανός αντιβασιλιάς αποφάσισε να στείλει έναν αξιωματικό του στην περιοχή για να ενημερωθεί άμεσα για την κατάσταση.

Η άφιξη όμως του Ισπανού αξιωματικού αποτέλεσε το έναυσμα για την έκρηξη της επανάστασης των αδούλωτων Χιμαριωτών υπό τον αρχιεπίσκοπο Αθανάσιο. Οι επαναστάτες αρχικά είχαν επιτυχίες. Ενισχύθηκαν μάλιστα με λίγους Ισπανούς – περί τους 100. Ωστόσο ηττήθηκαν κατά την προσπάθειά τους να καταλάβουν το τουρκοκρατούμενο φρούριο της Τσέρνα, αν και είχαν καταφέρει σχεδόν να το καταλάβουν.

Η αποτυχία αυτή έθεσε τέλος στην εξέγερση. Ο Αθανάσιος κατέφυγε τότε στην Χειμμάρα όπου συναντήθηκε με τους οπλαρχηγούς Μιχαήλ Μπούα, Γιάννη Γκολέμι και Μιχαήλ Παπαδά με σκοπό την συνέχιση της επανάστασης. Η κίνηση αυτή απέτυχε όμως με βενετικό δάκτυλο.

Ο ίδιος πέρασε κατόπιν στην Ιταλία ζητώντας και πάλι ενίσχυση. Είδε πάλι τον πάπα, ακόμα και τον Αψβούργο αυτοκράτορα Ροδόλφο, αλλά και τον μεγάλο Ουμανιστή Μαρτίνο Κρούσιο, ενώ φέρεται να ταξίδεψε μέχρι και τη Ρωσία. Έχοντας αποτύχει, επέστρεψε στη Αχρίδα. Δεν κινήθηκε κατά το κίνημα του Διονυσίου του λεγόμενου «σκυλόσοφου», καθώς κατάλαβε ότι δεν είχε ελπίδα επιτυχίας.

Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός: «Οι Ιεράρχες της Ελλάδος δεν τουφεκίζονται. Απαγχονίζονται».

Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός στο εξώφυλλο του περιοδικού TIME

Της Κατερίνας Χουζούρη

Σε μια εποχή που απουσιάζουν τα πρότυπα, τα οποία έχουν αντικατασταθεί από «φιγούρες»! Η ιστορία είναι εδώ, για να μας θυμίζει τι σημαίνει να αγωνίζεσαι για υψηλά ιδανικά – στη συγκεκριμένη περίπτωση για την πατρίδα – ακόμη κι αν τα δεδομένα είναι εναντίον σου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ο Μουσολίνι βασιζόμενος στην περιορισμένη υλική δύναμη του ελληνικού στρατού, θεωρούσε ότι θα «τελείωνε» γρήγορα με την Ελλάδα. Δεν είχε υπολογίσει όμως το σθένος, τη δύναμη και τη μαχητικότητα του ελληνικού λαού, κάθε φορά που καλείται να υπερασπιστεί την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία. Πολλές είναι οι ηρωικές σελίδες στο «βιβλίο» της Κατοχής. Σήμερα θα «ξεφυλλίσουμε» μία απ’ αυτές: μία μόνο πτυχή της δράσης, που ανέπτυξε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός. Που μπορεί και σήμερα να αποτελέσει παράδειγμα σε μία Ευρώπη όπου η απειλητική σκιά της ξενοφοβίας και του ρατσισμού αρχίζει ν’ απλώνεται απειλητικά.

«Έχουν αρχίσει οι μέρες της μεγάλης πικρίας της Ελλάδας. Απρίλιος του 1941. Οι Γερμανοί έχουν φτάσει στην Αθήνα, η σημαία τους ανεμίζει στην Ακρόπολη.  Η Ελλάδα έχει γονατίσει, η Ελλάδα είναι μέσα στο πένθος.
Στην πρωτεύουσα των Ελλήνων ένας άνδρας, μορφή δωρική, πανύψηλη, σαν τα δέντρα των δασών του τόπου του, της ορεινής Δορβιτσάς, στέκεται όρθιος, κοιτάζει από το παράθυρο έξω στο δρόμο το θέαμα του δρόμου. Περνάν βογκώντας οι μαυροφορεμένες γυναίκες του πένθους, οι λαβωμένοι πολεμιστές των αλβανικών βουνών.
Είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός. Είναι ωχρός και αδύνατος από την πολύχρονη φυλακή», γράφει ο Ηλίας Βενέζης.[1]

Η συγκλονιστική προσευχή του αγωνιστή Μακρυγιάννη

Σημειώνω και ένα μέρος από την αμαρτωλή μου και απλή και αγράμματη προσευκή μου: Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος, ελέησον ημάς. Δόξα σε, Κύριε Χριστέ, σταύρε σταυρωμένε, λαμπρέ και αναστισμένε, τριπόστατε Θεέ, αγία Τριάδα, Θεοτόκο, αγία σώματα˙ δόξα, δόξα, δόξα της παντοδυναμίας σου και της βασιλείας σου, Κύριε, άπλωσε το λαμπρό σου και ευλογημένο σου χέρι και βγάλε μας μέσα από τον σκοτον τον βαθύ όπου είμαστε πεσμένοι και χαμένοι και πνιμένοι τόσες αιώνες, και φέρε μας εις το φώς σου τ’ αληθινό της βασιλείας σου, και βλόγα μας, τους αμαρτωλούς, και συχώρεσέ μας και καθάρισέ μας και ανάστησέ μας ως τον Λάζαρον, οπότε είναι η αγαθή σου θέληση˙

βλόγα την σημαίαν όπου μας λευτέρωσες από τους Τούρκους και διά της αγαθότης σου αφιέρωσε την του άγιου Γιώργη, βλόγα την σημαίαν όπου μας λευτέρωσες από τους τυράγνους και αφιέρωσέ την του άγιου Δημήτρη˙ και όποτε είναι η αγαθή σου θέληση, να λευτερώσεις και να στερεώσεις την πατρίδα, την θρησκεία, τους τίμιους ορθόδοξους χριστιανούς, γενικώς τους τίμιους ανθρώπους, τις χήρες και ορφανά και δυστυχισμένους τίμιους ανθρώπους, το σπίτι της αγαθής σου θέλησης, της καθέντρας σου, την σκλάβα σου, τα σκλαβόπουλά σου και όλους του σπιτιού, και μένα τον ανάξιον δούλο σου, όσοι από το πλάσμα σου φέρνουν δοξολογίαν εις την παντοδυναμίαν σου και εις την βασιλείαν σου και έχουν δικαιοσύνη εις την κοινωνίαν˙ σώσε,

Οι τεράστιες θυσίες των Ιεραρχών της Ελληνορθοδοξίας το 1821

O Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ συρόμενος στην αγχόνη

(ελαιογραφία  Νικηφόρου Λύτρα).

Γράφει ο Ιωάννης Δ. Παπακωνσταντίνου

Σε προηγουμένη επετειακή δημοσίευση (24 Μαρτίου 2017), με τίτλο «Η παράδοση και η εθελοντική θυσία των προκρίτων και των ιερέων στις παραμονές του Αγώνα (Φεβρουάριος-Σεπτέμβριος 1821)», τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας ανέδειξαν μια σημαντική πτυχή τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, ότι δηλαδή οι ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ τής Ελληνορθοδοξίας συμμετείχαν στην απελευθέρωση της Ελλάδος όχι απλώς ως ιεροεθνομάρτυρες αλλά και ως ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΕΣ, στην πρώτη γραμμή του πυρός στην Επανάσταση του 1821, δεδομένου μεταξύ άλλων ότι έξι (6) ιεράρχες-μητροπολίτες τής Πελοποννήσου εθανατώθησαν κατά την πρώτη εξάμηνη περίοδο των εχθροπραξιών, μέχρι την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς το 1821.

Εντούτοις, συνεχίζει να πλανάται ανά την Ελλάδα ένα διαχρονικό πλέον «παραϊστορικό» ή «περιιστορικό» μύθευμα (κατά το «περιαστικός» μύθος) σχετικά με τις τεράστιες θυσίες τού ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ της Ελληνορθοδοξίας στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας. Αυτό τό μύθευμα πρεσβεύει ότι στην Επανάσταση του 1821 συμμετείχε (δήθεν) «μόνον ο κατώτερος κλήρος, εκτός ορισμένων περιπτώσεων που αποτελούν την εξαίρεση», και ότι (δήθεν) «η ηγεσία της επίσημης Εκκλησίας και στον ελλαδικό χώρο, όπως και το Φανάρι, ήταν  εχθρός της Επανάστασης».

151 βουλευτές διορθώνουν το κράτος που προέκυψε το 1821 – Ο πραγματικός διάλογος

Τσίπρας: Έχει έρθει, λοιπόν, ο καιρός ώστε να κατοχυρωθεί ρητά στο Σύνταγμα η θρησκευτική ουδετερότητα του ελληνικού κράτους.

Σβίγκου: Διαψεύστηκαν όσοι, είτε λόγω λανθασμένης πληροφόρησης, είτε από σκοπιμότητα, βιάστηκαν να πανηγυρίσουν για τη δήθεν απόρριψη της αναθεώρησης του άρθρου 3. Η κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους είναι ένα αναγκαίο βήμα προόδου κι ένα ώριμο κοινωνικό αίτημα.

Αναγνωστοπούλου: Για μένα έπρεπε να καταργηθεί και η διατύπωση «επικρατούσα» θρησκεία. Ήδη από τον Κοραή υπάρχει αυτό το αίτημα.

Καποδίστριας: Το τεράστιο κύρος της Εκκλησίας θα καταστεί ο φύλακας του έθνους. Αυτή θα είναι ίσως η μοναδική κοιτίδα του μέλλοντός του. … Το Έθνος πρέπει να είναι εξολοκλήρου αφοσιωμένο στην Εκκλησία του. (Επιστολή προς το υπόδουλο Ελληνικό Έθνος, Κέρκυρα, 6/4/1819)

Υψηλάντης: Η Ελλάς άπασα επίασε τα όπλα, δια να αποτινάξη τον βαρύν ζυγόν των Βαρβάρων και ενατενίζουσα εις το μόνον νικητήριον όπλον των Ορθοδόξων, τον τίμιον, λέγω, και ζωοποιόν Σταυρόν.(Επαναστατική Προκήρυξη, Ιάσιο, 24/2/1821)

Πρώτη προσωρινή κυβέρνηση: Δεκαοκτώ ήδη ολόκληροι μήνες διέτρεξαν, αφ΄ ου η Ελλάς ήρχισε να πολεμή με τον εχθρόν του χριστωνύμου πληρώματος. … Από την αρχήν του πολέμου μέχρι τούδε δις ύψωσεν η Ελλάς την φωνήν της δια μέσου των νομίμων αυτής παραστατών, εξαιτουμένη την συνδρομήν και αντίληψιν των χριστιανικών Βασιλείων της Ευρώπης. … Ποταμοί αίματος έρρευσαν έως την σήμερον, αλλ’ όμως η του ζωοποιού Σταυρού τροπαιοφόρος σημαία υψωθείσα, κυματίζει ήδη εις τα οχυρώτερα τείχη της Πελοποννήσου, της Αττικής, της Ευβοίας, της Βοιωτίας, της Ακαρνανίας … Οι Έλληνες θέλουν υπερασπισθή μέχρι τέλους την αγίαν του Χριστού Εκκλησίαν, τας πατρικάς των εστίας και τους των προγόνων τάφους, μακαρίζοντες εαυτούς, ότι αποθνήσκουσι Χριστιανοί και ελεύθεροι, ή ότι νικώσι καθώς διήρκεσαν μέχρι την σήμερον, δηλονότι, με μόνην την δύναμιν του Κυρίου Ιησού Χριστού, και με την κραταιάν του αντίληψιν.  (Διακήρυξη προς το συνέδριο της Βερόνα, Άργος, 29/8/1822)

Βιβλιπαρουσίαση: Εκκλησία και γένος εν αιχμαλωσία, του Γ. Καραμπελιά (βίντεο)

Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις παρουσίασαν στις 13/2/19 το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά, «Εκκλησία και γένος εν αιχμαλωσία«.

Μίλησαν οι:

κ. Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου,

Γιώργος Κοντογιώργης, ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου,

Κωνσταντίνος Χολέβας, πολιτικός επιστήμονας

και ο συγγραφέας του βιβλίου.

Συντονιστής: Μανώλης Κοττάκης, διευθυντής της εφ. Εστία.

Στον χώρο πολιτικής και πολιτισμού, «Ρήγας Βελεστινλής», Ξενοφώντος 4, Σύνταγμα, Αθήνα.

Βιβλιοπαρουσίαση: Εκκλησία και γένος εν αιχμαλωσία, δηλώσεις ομιλητών (βίντεο)

Εκκλησία και γένος εν αιχμαλωσία

Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις παρουσίασαν το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά, «Εκκλησία και γένος εν αιχμαλωσία». Μιλούν οι: κ. Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, Γιώργος Κοντογιώργης, ομότιμος καθηγητής Παντείου πανεπιστημίου, ο συγγραφέας του βιβλίου και ο Μανώλης Κοττάκης, διευθυντής της εφημερίδας Εστία.

Ευχαριστούμε τον Γιώργο Κιούση για την κάλυψη της βιβλιοπαρουσίασης.

Μητροπολίτης κ. Ιερόθεος: «Οι Ιεράρχες της Μακεδονίας έπραξαν το καθήκον τους» (βίντεο)

Οι Ιεράρχες της Μακεδονίας έπραξαν το καθήκον τους

«Ήταν δικαιολογημένη η αγανάκτηση του κόσμου για την Μακεδονία… Δυστυχώς δεν έγινε σοβαρή συζήτηση γι αυτό το θέμα. Έπρεπε να υπάρχει κοινή πολιτική στα εθνικά μας θέματα». Μιλά ο κ. Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου. #livemedianews

Η οικουμενική Ορθοδοξία, το εθνικό και το αληθές

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου 

Δρ. Θεολογίας, Διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»

Διδάσκων (ΕΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας 

Ποια μπορεί να είναι η στάση της Εκκλησίας απέναντι στο ερώτημα της «εθνικής συνεννόησης»;

Πιθανολογώ ότι η απάντηση εκ μέρους εκκλησιαστικών ανθρώπων αναμένεται πανεύκολη και στερεότυπη: «Η Εκκλησία πάντα πρωτοστάτησε στους εθνικούς αγώνες», «Η Εκκλησία είναι εθναρχούσα», ή ακόμα «Ορθοδοξία και ελληνικό έθνος ταυτίζονται». Κατά την ταπεινή μου άποψη, ωστόσο, ακριβώς το γεγονός ότι αυτές οι απαντήσεις αναμένονται ως αυτονόητες, μάλλον αποτελεί πρόβλημα για μια στιβαρή προσέγγιση. 

Η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να αρθρωθεί αλλιώς. Η Εκκλησία θα συμβάλει τα μάλα στο ερώτημα της «εθνικής συνεννόησης», αν καλλιεργήσει διαύγεια στα κριτήρια. Διαύγεια και σχετικά με το εθνικό, διαύγεια και σχετικά με το εκκλησιαστικό. Το μείζον πρόβλημα σήμερα είναι η ικανή σύγχυση όσον αφορά τα κριτήρια. Και η σύγχυση αυτή αφορά όλες τις πλευρές. Επιτρέψτε μου λοιπόν να σκιαγραφήσω την αναμέτρηση με τα κριτήρια:

Τι αποτελεί εθνικό; Ξέρουμε ότι το επίθετο χρησιμοποιείται κατά βούληση, άλλοτε για να προσδιορίσει κάτι πολύτιμο, κι άλλοτε για να μεταμφιέσει ό,τι βρωμερότερο. Παράδειγμα απλό: Η δικτατορία του 1967 προσδιόριζε εκκωφαντικά τον εαυτό της ως εθνικό. Το 1969 όμως ο Γιώργος Σεφέρης χαρακτήρισε ωςεθνική επιταγή την ανάγκη τερματισμού της δικτατορίας. Και άλλα πολλά, ων ουκ έστιν αριθμός, τα οποία πλημμυρίζουν και τις μέρες μας. Πράγμα που σημαίνει: Τι νόημα μπορεί να έχει μια επίκληση του «εθνικού», η οποία είναι διαζευγμένη από πανανθρώπινες αλήθειες, όπως η ελευθερία;

Ανάγκη πρώτη, λοιπόν, να πάρουμε τοις μετρητοίς τη φράση του εθνικού μας ποιητή, τη φράση την πολύτιμη, την οποία απειλεί να φθείρει η συχνή κι αναίσθητη επίκληση: «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές». Δεν υπάρχει κάτι εθνομηδενιστικό σ’ αυτή την παραχώρηση προτεραιότητας στην αλήθεια. Οι εθνικές ταυτότητες δεν είναι ομάδες αίματος. Η πατρίδα είναι «ο τόπος του τρόπου» [1]. Του τρόπου ζωής, ο οποίος μας κάνει αυτό που είμαστε κι όχι κάτι άλλο. Το εθνικό, λοιπόν, έχει σπουδαίο περιεχόμενο, εφόσον υποστασιάζει στον τόπο και στον χρόνο τα πολύτιμα πανανθρώπινα. 

Νίκος Ζαχαριάδης: Ορθοδοξία

Πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν σε αθηναϊκές εφημερίδες μας πληροφορούν ότι στο Λονδίνο ο Μακαριότατος θα συζητήσει με τους υπεύθυνους αγγλικούς κύκλους και το ζήτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι ολοφάνερο ότι ξαναγίνεται προσπάθεια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Πόλης να μεταβληθεί πάλι όχι μόνο σε στίβο προσωπικών αντιζηλιών και επιδιώξεων που έχουν συναμεταξύ τους διάφοροι χρεοκοπημένοι ιεράρχες, μα και σε όργανο μεγαλοδυναμικών εξωορθοδοξιακών βλέψεων. 

Στο σημείο αυτό ο ελληνικός Λαός πρέπει να προσέξει εξαιρετικά. Χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να πέσει σε ανακρίβειες, μπορεί κανείς να ισχυριστεί εδώ ότι η λαοφθόρα διαμάχη ανάμεσα στους βαλκανικούς λαούς χρονικά συμπίπτει με την εποχή που το Οικουμενικό Πατριαρχείο αρχίζει να κομματιάζεται και να γίνεται όργανο ξένων, ανθελληνικών, αντιβαλκανικών και αντιορθοδοξιακών συμφερόντων. 

Ο μεγαλοτυχοδιωκτικός εθνικισμός μέσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έβλαψε και αυτός λίγο το έργο για μια δημοκρατική συνεργασία και συμβίωση στα Βαλκάνια και με τους φατριασμούς της φαναριώτικης παπαδοκρατίας τράφηκε πολλές φορές και ενισχύθηκε το τοπικιστικό διασπαστικό πνεύμα μέσα στους κόλπους της ορθοδοξίας, που τόσο έβλαψε τη λαϊκή και εθνική εξέλιξη και πρόοδο όλων των βαλκανικών λαών. 

Το ξάπλωμα και η επικράτηση της Ορθοδοξίας στις χώρες και τους λαούς της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης καθώς και στη Μικρασία και τη Μέση Ανατολή ανταποκρίνεται ιστορικά στην αντίδραση που προκαλούσαν οι τάσεις για πνευματική, πολιτική και οικονομική επέκταση και επιβολή του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους και του καθολικισμού - παπισμού. Μα η επικράτηση αυτή δεν οφείλεται μονάχα σε αρνητικά αίτια. Έχει και θετικά βάθρα, γιατί χωρίς να παραγνωρίζουμε τις εθνικές και τοπικές ιδιομορφίες, η Ορθοδοξία ιδεολογικά - πνευματικά ανταποκρίνεται σε μια νοοτροπία λαϊκή, σ' ένα εσωτερικό ψυχικό δεσμό, που ο Ευρωπαίος κοσμοπολίτης ονομάζει "Ανατολικό πνεύμα" και ο ξεπεσμένος και έκφυλος Λεβαντίνος περιφρονεί μα που συγκεντρώνει και εκφράζει εσωτερική λαϊκή ενότητα και εκδηλώνει ανώτερα ιδεώδη και χαρίσματα, άσχετα αν στα χρόνια εκείνα της μεσαιωνικής κατάστασης και του ασιατικού δεσποτισμού του Βυζαντίου κάνουν την εμφάνιση τους με μορφή θρησκευτικο-εκκλησιαστική. 

π. Μεταλληνός: Ο Ευγένιος Βούλγαρης και ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός

Ο Πρωτοπρ. Γεώργιος Μεταλληνός μιλάει για την μετάβαση του Ευγένιου Βούλγαρη στην Δύση και τη σχέση του με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.

ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Θεοφάνεια versus μηδενισμός

Το αθεϊστικό, αντί-πνευματικό και εθνομηδενιστικό μείγμα της συμφοράς των νεοελλήνων. Εν τέλει, εάν μιλάμε για ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα δεν έχει σημασία να πασχίζουμε γύρω από πολιτικούς στοχασμούς. Πολιτική και βαρβαρότητα ή πολιτική και αποκτήνωση δεν είναι συμβατά με τον πολιτισμένο άνθρωπο.

Άρθρο

– του Παναγιώτη Ήφαιστου

Πέραν των πατροπαράδοτων διδαχών για την φανέρωση της Αγίας Τριάδας την στιγμή της Βάπτισης όπως αναφέρονται στα σχετικά Ευαγγελικά αποσπάσματα, η εορτή των Θεοφανείων είναι βαθιά ριζωμένη στις παραδόσεις της Ελληνικής διαχρονίας. Σε άλλη περίπτωση τα Θεοφάνεια αποτέλεσαν αφορμή για προβληματισμό στα πεδία της θεολογίας αλλά και της ανθρωποκεντρικής / Αριστοτελικής Ορθόδοξης θρησκευτικής παράδοσης.

Εδώ περιοριζόμαστε να πούμε λίγα μόνο λόγια. Κυρίως ότι για όλα τα έθνη η μεταφυσική πίστη ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι Καταστατικής, αξονικής και διαμορφωτικής σημασίας. Η μεταφυσική πίστη, οι απορρέουσες παραδόσεις, οι ανθρωποκεντρικές προεκτάσεις των Ορθόδοξων Χριστοκεντρικών διδαχών και ο εν γένει ρόλος της Χριστιανικής μεταφυσικής πίστης υπήρξαν κύριοι άξονες της διαδρομής των Ελλήνων.

Το ερώτημα του πόσο θρήσκοι και Εκκλησιαζόμενοι είμαστε στην προσωπική μας ζωή δεν είναι του παρόντος και ίσως ποτέ δεν πρέπει να τίθεται διατακτικά. Ανεξαρτήτως αυτής της παραμέτρου, όμως, για όσους διαθέτουν Ελληνική υπόσταση –και εάν δεν διαθέτουν Ελληνική υπόσταση ένα ερώτημα που τίθεται είναι τι υπόσταση διαθέτουν, αν διαθέτουν υπόσταση κάποιας άλλης εθνικής υπόστασης ή εάν είναι ανυπόστατοι– η Ορθόδοξη Χριστοκεντρική παράδοση ενέχει οντολογικές προεκτάσεις στην εθνική ιδιοσυστασία των μελών του Ελληνικού έθνους. Και αυτές οι προεκτάσεις δεν σχετίζονται κατ’ ανάγκη με τις βαθμίδες μεταφυσικής πίστης και Εκκλησιασμού.

π. Γεώργιος Μεταλληνός: «Οπισθοδρόμηση ο διαχωρισμός Ελληνισμού και Ορθοδοξίας»

Τοῦ πατρὸς Γεωργίου Μεταλληνοῦ

Ὁ Ἑλληνισμός, βρῆκε τὴν ὁριστικὴ ταυτότητά του μέσα στὴν Ὀρθοδοξία. Ἡ ἑλληνικὴ αὐτοσυνειδησία ἔγινε ἑλληνορθόδοξη καὶ μὲ αὐτὸ τὸ περιεχόμενο ἔζησε καὶ ἐμεγαλούργησε τόσους αἰῶνες. Κάθε ἀπόπειρα συνεπῶς ἀποορθοδοξοποιήσεως τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὡς ἀποεκκλησιοποιήσεώς του, θὰ ἐπαναλαμβάνει τὸ ἀπονενοημένο διάβημα τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ τοῦ Πλήθωνος. Ὁ Νέος Ἑλληνισμὸς διατηρεῖ τὴν συνάφειά του μὲ τὴν ἀρχαιότητα μέσω τῆς βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς περιόδου τοῦ ἱστορικοῦ του βίου, μέσα στὴν ὁποία διαμόρφωσε τὴν ἐθνική του αὐτοσυνειδησία. Μέτρο καὶ κριτήριο καὶ τῆς πολιτιστικῆς του αὐτοσυνειδησίας εἶναι ἡ ὀρθόδοξη λατρεία καὶ ἡ πατερικὴ θεολογία. Ο Ἑλληνισμὸς δοξάζεται μέσα στὴν Ὀρθοδοξία. Ἔξω ἀπὸ αὐτὴν γίνεται ἀρχαῖος, εἰδωλολατρικός, ἀγνώριστος. Τὸ φρόνημα τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ διαπλάσσεται μέσα στὴν Ὀρθοδοξία. Μὲ τὸ φρόνημα αὐτὸ εἶναι ὑπερήφανος γιὰ τὴν ἑλληνορθόδοξη… παράδοσή του. Ἡ ἀπώλεια ὅμως τοῦ φρονήματος αὐτοῦ ἀφαιρεῖ καὶ τὴν ἱκανότητα γιὰ ὀρθὴ ἐκτίμηση τῆς παραδόσεώς του. 

Στὴν περίπτωση αὐτὴ εἶναι, ποὺ ἀναδύεται τὸ ἐρώτημα: ποὺ ἀνήκουμε, στὴν Ἀνατολὴ ἢ τὴν Δύση… Γιὰ τὸν Ἕλληνα ὅμως, ποὺ ἔχει πατερικὴ ἐπίγνωση τῆς ταυτότητάς του, τὸ ἐρώτημα δὲν εἶναι «ποὺ ἀνήκουμε”, ἀλλὰ «ποιοὶ ἀνήκουν σέ μᾶς», πέρα ἀπὸ κάθε ἐθνικιστικὴ αὐτοέξαρση. Ποιοὶ δηλ. εἶναι μέτοχοι τῆς παραδόσεώς μας. Καὶ αὐτοὶ δὲν εἶναι οὔτε ἡ (σημερινὴ) Ἀνατολή, οὔτε ἡ (σημερινὴ) Δύση, ἀλλ’ ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι σ’ Ἀνατολὴ καὶ Δύση. 

Τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα του Αγίου Όρους!!!

Σε μια εποχή που η τυπογραφία άνηκε ακόμη στο μακρινό μέλλον, τα χειρόγραφα αποτελούσαν το μοναδικό τρόπο για να διασωθούν οι αρχαίες γνώσεις στο διηνεκές.

Τα χειρόγραφα αυτά αντιγράφονταν από μοναχούς μέσα στο ημίφως των μοναστηριακών εργαστηρίων, στα περίφημα καλλιγραφεία. Τα περισσότερα αρχαιοελληνικά κείμενα που διασώθηκαν ως τις μέρες μας, είναι αποτέλεσμα των ακατάπαυστων αντιγραφών, που γίνονταν σ’ αυτά τα εργαστήρια από ορισμένους γενναίους μοναχούς.

Οι αγιορείτες μοναχοί έδιναν έμφαση στο γραπτό λόγο, θεωρώντας ότι συμβάλει στην πνευματική αναβάθμιση των ανθρώπων. Γι’ αυτό και έγραφαν, αντέγραφαν και διαφύλατταν χιλιάδες χειρόγραφα, όχι μόνο θεολογικού ή λειτουργικού χαρακτήρα, αλλά και «κοσμικών γνώσεων», οι οποίες κληροδοτήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς.

Τα χειρόγραφα αυτά, πέρα από το περιεχόμενο τους, ήταν και διακοσμημένα με καλλιγραφίες, πράγμα που τα καθιστούσε αληθινά μνημεία τέχνης. Παρά τις καταστροφές και τις αφαιμάξεις που υπέστησαν, οι βιβλιοθήκες των μοναστηριών του Άθω κρύβουν έναν πραγματικό θησαυρό αρχαιοελληνικών γνώσεων.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΟΙ-ΜΟΝΑΧΟΙ ΤΟΥ ΑΘΩΝΑ

Η χερσόνησος του Άθω άρχισε να αναδύεται ως μοναστικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας προς τα τέλη του 10ου μ.Χ. αιώνα, όταν κατέφθασε εκεί κρυφά ο μοναχός Αθανάσιος, ο οποίος ίδρυσε στο νοτιοανατολικό άκρο της χερσονήσου τη μονή Μεγίστης Λαύρας(963μ.Χ.). Ο Αθανάσιος, ο ιδρυτής του αγιορείτικου κοινοβιακού μοναχισμού, ήταν προσωπικός φίλος του Ιωάννη Τσιμισκή καθώς και διακεκριμένος καλλιγράφος και ταχυγράφος.

Επέλεξε τη χερσόνησο του Άθω ως τόπο μοναστικής ζωής εξ αιτίας της απαράμιλλης φυσικής της ομορφιάς, της φυσικής της προστασίας από τις εχθρικές επιδρομές, του γεγονότος ότι ήταν ουσιαστικά ακατοίκητη από ανθρώπους, καθώς και εξ’ αιτίας της γεωγραφικής της εγγύτητας με τη συμβασιλεύουσα πόλη της αυτοκρατορίας, τη Θεσσαλονίκη. Εξαιτίας αυτών των πλεονεκτημάτων ο Άθως εξελίχθηκε σύντομα στο σημαντικότερο μοναστηριακό κέντρο του ορθόδοξου χριστιανισμού, με πολυάριθμα μοναστήρια και χιλιάδες μοναχούς.

Π.Κητρομηλίδης, Ν.Ζαχαριάδης, για τον ρόλο της Ορθοδοξίας

Εν όψει του προβληματισμού που αναπτύσσεται για την κατάργηση του μαθήματος των Θρησκευτικών δύο ενδιαφέροντα κείμενα που αναδεικνύουν τον ρόλο της Ορθοδοξίας και του Χριστιανισμού γενικότερα  για την διαμόρφωση του νέου ελληνισμού και της ευρωπαϊκής συνείδησης. 

                                        

Πασχάλιδης Κητρομηλίδης: 

Ο κίνδυνος του θρησκευτικού αναλφαβητισμού

ΠΗΓΗ:ΤΟ ΒΗΜΑ http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=746633

Η συζήτηση που ανέκυψε σε σχέση με το μάθημα των Θρησκευτικών και τη θέση του στο αναλυτικό πρόγραμμα των ελληνικών σχολείων δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορους όσους κήδονται πραγματικά της Παιδείας της χώρας. Οπως είναι σε όλους γνωστό, τα φλέγοντα και τα επείγοντα προβλήματα στον χώρο της Παιδείας είναι άλλα και όχι το μάθημα των Θρησκευτικών και η διδασκαλία του. Η σκέψη πάντως που έχει ακουστεί για μεταβολή του μαθήματος σε προαιρετικό, διά της εισαγωγής της δυνατότητας αναιτιολόγητης επιλογής για απαλλαγή από αυτό, συνεπάγεται την κατάργησή του. Ποιος μαθητής ή μαθήτρια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν θα θελήσει να απαλλαγεί από τον φόρτο ενός ακόμη μαθήματος που απαιτεί μελέτη και εκμάθηση πληροφοριών; Ετσι με την άσκηση της ελεύθερης επιλογής μαθητών και γονέων για την «ελάφρυνση του φόρτου εργασίας των παιδιών» - αυτό είναι το ακαταμάχητο παιδαγωγικό επιχείρημα - θα μπορέσει να επέλθει, επιτέλους, η απαλλαγή του αναλυτικού προγράμματος από το «φοβερό» μάθημα των Θρησκευτικών.

Και όμως πρόκειται για ένα μάθημα εντελώς παρεξηγημένο, με ευθύνη βέβαια των βιβλίων, πλείστων από τους διδάσκοντες αλλά και λόγω της γενικότερης προκατάληψης που έχει καλλιεργηθεί στην κοινωνία μας εναντίον κάθε εκδοχής της πνευματικής ζωής που θα μπορούσε να εκληφθεί ως συντηρητική. Μαζί με το εξίσου πολύπαθο μάθημα της Ιστορίας, η διδασκαλία των Θρησκευτικών, αν δεν μεταβάλλεται σε ιδεολογικό πειθαναγκασμό, μπορεί να συμβάλει με ουσιώδη τρόπο στη γενικότερη παιδεία των παιδιών, παρέχοντας πληροφορίες και ενημέρωση για μία από τις θεμελιώδεις εκδηλώσεις του πνευματικού βίου της ανθρωπότητας, συντελώντας συγχρόνως και στην καλλιέργεια της ανεκτικότητας και του σεβασμού της ετερότητας. Ας υπενθυμίσουμε και το αυτονόητο ότι παιδεία σημαίνει κυρίως την καλλιέργεια της γλωσσικής ικανότητας, δηλαδή την επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, και την εγκυκλοπαιδική μόρφωση των παιδιών, όχι την απόκτηση τεχνικών δεξιοτήτων τις οποίες τα παιδιά διαθέτουν ούτως ή άλλως από μικρά, ζώντας σε κοινωνίες που συνθλίβονται πλέον από τις ψηφιακές τεχνολογίες. Αυτό βέβαια είναι μια άλλη, μάλλον σοβαρότερη συζήτηση, αλλά το πρόβλημα αντιμετωπίζεται δυστυχώς με έναν πραγματικά απίστευτο στρουθοκαμηλισμό.