Οι αντιφάσεις των Μάρξ-Ένγκελς για το Εθνικό Ζήτημα

ΚΛΙΚ στην εικόνα για να διαβάσετε την ανάρτηση...

Πατριωτισμός και ανθρωπισμός

Γράφει ο Απόστολος Παπαδημητρίου.

Ο λαός μας είναι από τους πρώτους, οι πρόγονοι του οποίου ασπάστηκαν τη χριστιανική πίστη. Επί δύο περίπου χιλιετίες πορεύτηκαν αυτοί έχοντας ως γνώμονα του κοινωνικού και προσωπικού τους βίου τη διδασκαλία του Ευαγγελίου. Βέβαια κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει επέλθει σημαντική μεταβολή. Η Πολιτεία ακολουθεί, μέσω των νομοθετημάτων της αποκλίνουσα πορεία απ’ εκείνη, που υποδεικνύεται από την Εκκλησία και την Πολιτεία μιμείται και ο λαός μας στην προσωπική του ζωή. Παρ’ αυτά κάποιοι εμμένουν στο έωλο ιδεολόγημα ότι ο πληθυσμός της χώρας μας είναι κατά 95% ορθόδοξος. Παρά την παρακμιακή εικόνα που εμφανίζει ο σύγχρονος ελληνισμός, μη αποδεκτή βέβαια από τους πλείστους, η Εκκλησία διατηρεί σημαντικά ερείσματα. Οι έχοντες απομακρυνθεί αισθητά ακόμη και οι εχθρικά διακείμενοι, αντικειμενικά κρίνοντας την κατάσταση, ασφαλώς και το αποδέχονται αυτό. Η χριστιανική πίστη έχει ισχυρά θεμέλια τουλάχιστο στους ορθοδόξους λαούς. Για τον λόγο αυτό με βάση την ευαγγελική διδασκαλία θα επιχειρήσω προσέγγιση στην πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης για τη διαφύλαξη των συνόρων προς αποτροπή της εισόδου δεκάδων χιλιάδων μεταναστών, μεταξύ των οποίων και μικρός αριθμός προσφύγων.

Η μέλλουσα κρίση, την οποία οι άθεοι ειρωνεύονται και πολλοί «πιστοί» εν πολλοίς παραβλέπουν, είναι από τα κεφαλαιώδη δόγματα της Εκκλησίας (Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος). Ο Χριστός έκανε γνωστά κατά τρόπο σαφή τα κριτήρια του δικαστηρίου αυτού τονίζοντας: «Επείνασα και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα και εποτίσατέ με, ξένος ήμην και συνηγάγετέ με, γυμνός και περιεβάλετέ με, ασθενής και επισκέψασθέ με, εν φυλακή και ήλθετε προς με». Μάλιστα με την παραβολή του καλού Σαμαρείτη δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία ότι πλησίον είναι ακόμη και ο αλλόφυλος και αλλόθρησκος πάσχων. Οι επιχειρούντες να εισέλθουν στη χώρα μας προβάλλονται ως πάσχοντες πλησίον μας. Μήπως λοιπόν η απόφαση να εμποδίσουμε την είσοδό τους προσκρούει στην ευαγγελική επιταγή; Ο ελληνικός λαός, με βάση τις δημοσκοπήσεις, επικροτεί στη μεγάλη του πλειοψηφία την απόφαση της κυβέρνησης. Μεταξύ αυτών η συντριπτική πλειοψηφία των εκκλησιαζομένων. Μαρτυρεί μήπως αυτή η στάση θλιβερή απομάκρυνση από την ευαγγελική διδασκαλία; Ας αναλύσουμε την όλη κατάσταση.

Αναμφισβήτητα μεταξύ των επιχειρούντων την είσοδο στη χώρα υπάρχουν πάσχοντες. Είναι μητέρες με αδύναμα βρέφη, που βιώνουν επί ημέρες υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες στην ύπαιθρο. Είναι όμως όλοι πάσχοντες; Είναι πάσχοντες οι νέοι, πλειοψηφία μάλιστα, οι οποίοι επιχειρούν κατά διαστήματα έχοντας την αμέριστη συμπαράσταση των τουρκικών αρχών, οι οποίες τους εφοδιάζουν με καπνογόνα, τα οποία εκτοξεύουν, και κοπτικά εργαλεία για την διάνοιξη οπών στα συρματοπλέγματα; Ας τονίσουμε ότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία αυτοί προέρχονται από τις χώρες Πακιστάν, Μπαγκλαντές και Αφγανιστάν. Το καθεστώς της πρώτης τρέφει διαχρονικά ιδιαίτερα φιλικά προς την Τουρκία αισθήματα και ο λαός της χώρας διώκει τους ελάχιστους εκεί χριστιανούς. Λίγοι είναι οι προερχόμενοι από την περιοχή Ιντλίπ της Συρίας. Η όψιμη φυγή τους, με την προέλαση του στρατού της Συρίας, μήπως μαρτυρεί ότι μετείχαν στις παραστρατιωτικές ομάδες (ISIS ή Αλ Νούσρα), οι οποίες ενέχονται για πληθώρα εγκλημάτων; Ποιος μπορεί να μας βεβαιώσει ότι μεταξύ των επιχειρούντων δεν υπάρχουν και τζιχαντιστές, έτοιμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε τρομοκρατικές ενέργειες στο ευρωπαϊκό έδαφος; Αυτό έκαναν κατά το παρελθόν τόσο στη Βοσνία, όσο και στο Κοσσυφοπέδιο υπό την σκανδαλώδη συγκάλυψη των κυβερνήσεων και του τύπου των δυτικών χωρών, οι οποίοι προέβαλαν ως στυγνούς εγκληματίες αποκλειστικά και μόνο τους Σέρβους! Κάνω την υπόθεση: Έστω ότι η κυβέρνηση ενέδιδε και επέτρεπε την είσοδο όλων αυτών στη χώρα μας, καθώς πρόσφατα ο πρωθυπουργός μας έπλεξε το εγκώμιο των πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Είναι αυτό το τελευταίο κύμα μεταναστών, που οδεύει προς την Ευρώπη; Ασφαλώς όχι. Θα ακολουθήσουν και άλλοι και άλλοι.

Η σχέση της εργατικής τάξης με το έθνος σύμφωνα με το Νίκο Πουλαντζά

Επίκαιρο ιδεολογικό ζήτημα

Δημήτρης Μπελαντής

Ο Νίκος Πουλαντζάς γράφει για την σχέση της εργατικής τάξης με το έθνος ( Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός, ελληνική έκδοση, Αθήνα 1984, Θεμέλιο, σελ. 169-170) :

"Όμως, το αληθινό πρόβλημα είναι, βέβαια, το πρόβλημα της σχέσης της εργατικής τάξης με το σύγχρονο έθνος : σχέση βαθιά, σε μεγάλο βαθμό υποβαθμισμένη από τον μαρξισμό, που είχε την τάση να το εξετάζει είτε κάτω από το πρίσμα της απλής ιδεολογικής κυριαρχίας της αστικής τάξης ( πράγμα που έκανε κυρίως η Γ' Διεθνής) είτε κάτω από το πρίσμα της συμμετοχής της κάθε εργατικής τάξης στον εθνικό πολιτισμό (αυστρο-μαρξισμός). Δεν μπαίνει φυσικά ζήτημα να αμφισβητήσουμε τις ιδεολογικές επιδράσεις του αστικού εθνικισμού πάνω στην εργατική τάξη, αλλά να αντιληφτούμε ότι δεν είναι παρά μία από τις πλευρές, πολύ μερική, του προβλήματος. Αν και η ύπαρξη και οι πρακτικές της εργατικής τάξης εγκυμονούν ήδη ένα ιστορικό ξεπέρασμα του έθνους με τη σύγχρονη έννοιά του, δεν μπορούν ωστόσο στις συνθήκες του καπιταλισμού να υλοποιηθούν παρά μόνο ως η εργατική παραλλαγή αυτού του έθνους. Η χωρότητα και η ιστορικότητα κάθε εργατικής τάξης είναι μια παραλλαγή του δικού της έθνους, τόσο γιατί είναι σφηνωμένες μέσα στη χωρική και στην χρονική μήτρα , όσο και διότι είναι συστατικό μέρος αυτού του έθνους ως συνιστώσα του συσχετισμού δυνάμεων ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική τάξη. Εφόσον υπάρχουν εθνικές εργατικές τάξεις , υπάρχει διεθνοποίηση της εργατικής τάξης , καθώς επίσης και εργατικός διεθνισμός : αυτό αρχίζουμε να το κατανοούμε και πρέπει να εννοούμε τούτη τη φράση με μια ριζική σημασία όχι πως υπάρχει κάποιος πρότερος διεθνισμός και κάποια διεθνοποίηση εργατών που παίρνουν σε συνέχεια εθνικές μορφές, μια ουσία υπερ- ή αν-εθνική που εκδηλώνεται μέσα σε ένα πλαίσιο εθνικό ή που απλώς συγκεκριμενοποιείται σε εθνικές συνθήκες και ιδιομορφίες. Η καπιταλιστική εργασιακή διαδικασία που συνεπάγεται τη διευρυνόμενη συνεργασία (τη διεθνοποίηση της εργατικής τάξης) προϋποθέτει την εθνική υλικότητα και θέτει έτσι τις αντικειμενικές βάσεις αυτής της συνεργασίας ως εργατικό διεθνισμό . Η σημερινή τάση προς την παγκοσμιοποίηση των διαδικασιών και του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας δεν είναι ποτέ-όπως και στην περίπτωση του κεφαλαίου που σπονδυλώνεται με αυτούς-παρά διεθνοποίηση ή υπερεθνοποίηση. Δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο εθνική μετάβαση στον σοσιαλισμό ( υπογραμμισμένο), όχι απλώς με την έννοια ενός καθολικού προτύπου, προσαρμοσμένου στις εθνικές ιδιομορφίες . αλλά με την έννοια μιας πολλαπλότητας; πρωτότυπων δρόμων προς τον σοσιαλισμό, που οι γενικές αρχές του αντλούνται από τη θεωρία και την πείρα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος και δεν μπορούν επομένως παρά να είναι πίνακες -οδηγοί...".

Δεύτερο απόσπασμα από την ίδια έκδοση, σελ. 134 :

"... Πιο σημαντικό είναι το ότι οι κλασσικοί του μαρξισμού, αν και τονίζουν πάντοτε τις σχέσεις μεταξύ έθνους και κοινωνικών τάξεων, παραδέχονται καθαρά και ξάστερα ότι το έθνος εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τον μαρασμό του κράτους
στην αταξική "κομμουνιστική κοινωνία" . Πρόβλημα πελώριο: έχουμε εδώ μια πραγματικότητα, το "έθνος" που εξετάζεται ως οικονομικό-πολιτικό κι πολιτιστικό αντικείμενο στη θεμελιακή του σχέση με τις κοινωνικές τάξεις, ,που ανάγεται διαρκώς στο βασικό πολιτικο-στρατηγικό πρόβλημα του προλεταριακού διεθνισμού και του οποίου παραδεχόμαστε τη συνέχιση της ύπαρξής του ακόμη και μετά την απονέκρωση του Κράτους και το τέλος της διαίρεσης της κοινωνίας της τάξης..... Τονίζουμε βέβαια το γεγονός ότι δεν θα πρόκειται για το ίδιο έθνος.: ωστόσο καμία σύγκριση εδώ με τις αναλύσεις που αφορούν το σβήσιμο του Κράτους, αφού ο προλεταριακός διεθνισμός , μετά το τέλος του χωρισμού σε τάξεις, δεν μπορεί να υπηρετεί το σβήσιμο του έθνους, όπως η "αντικατάσταση της διακυβέρνησης των ανθρώπων από τη διαχείριση των πραγμάτων". .

-Συμπέρασμα πρώτο : οι εθνικά διαμορφωμένες εργατικές τάξεις γίνονται διεθνιστικές χωρίς να απωλέσουν την εθνική ουσία τους, χωρίς την οποίαν απλά δεν νοούνται στην ταξική πάλη. Το συμπέρασμα αυτό του Πουλαντζά συνιστά δημιουργική συνέχεια της σκέψης του Αντόνιο Γκράμσι ιδίως για την ενεργή συμμετοχή της εργατικής τάξης στην εθνική-λαϊκή ζωή, στην ζωή της εθνικής κοινότητας και στον ριζοσπαστικό της μετασχηματισμό.

Αντιεθνικισμός και αυτοκρατορίες: οι παρερμηνείες και τα αδιέξοδα της μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΡΗΞΗ φ, 120,121,122,123

του Σπύρου Κουτρούλη

Είναι ενδιαφέρον ότι μετά την άνοδο της παγκοσμιοποίησης, που επιδιώκει να αφαιρέσει από τα έθνη κάθε ισχύ, εμφανίζονται οι θεωρίες που προσπαθούν να τα απαξιώσουν, να τα σχετικεύσουν και να τα ερμηνεύσουν ως νεώτερες τεχνικές κατασκευές, οι οποίες έπαιξαν κάποιο ρόλο μεν στο παρελθόν, κυρίως κατά την άνοδο των αστικών τάξεων, αλλά τώρα πρόκειται να υποκατασταθούν από περιφερειακές συμμαχίες ή την παγκόσμια κοινότητα. Ειδικότερα το ελληνικό έθνος αποδίδεται στην ευέξαπτη φαντασία στοχαστών όπως ο Κοραής, ο Παπαρρηγόπουλος και ο Ζαμπέλιος

Είναι χαρακτηριστικό ότι όσοι στην χώρα μας χρησιμοποιούν τις θεωρίες του Άντονυ Σμίθ, του Β.Άντερσον και του Ε.Γκέλνερ, του Ε.Κεντούρι παραλαμβάνουν τα σχήματα τους, χωρίς όμως να αποδέχονται όλες τις συνέπειες τους. Δηλαδή η μεταμοντέρνα ιστοριογραφία μπορεί να ισχυρίζεται ότι τα έθνη σε αρκετές περιπτώσεις είναι πρόσφατες κατασκευές, του κράτους ή της κινητοποίησης κάποιων διανοητών, ή του συνδυασμού και των δύο αλλά το γεγονός αυτό δεν τους αφαιρεί σε τίποτε ούτε σε δυναμισμό ούτε σε μακρά προοπτική. Επίσης οι τέσσερις αυτοί ιστορικοί γνωρίζουν ο ένας το έργο του άλλου και σε άλλα σημεία συμφωνούν και σε άλλα διαφωνούν ώστε είναι δύσκολο να θεωρήσουμε ότι εκπροσωπούν μια ενιαία χωρίς αποκλίσεις σκέψη. Για παράδειγμα ο Γκέλνερ επικρίνει τον Ε.Κεντούρι για την άποψη που θεωρεί τον Ι.Κάντ ως πρόδρομο του εθνικισμού, ενώ ο Ε.Κεντούρι απορρίπτει την αποκλειστική συνύφανση του εθνικισμού με την βιομαχανική κοινωνία που διατυπώνει ο Γκέλνερ.

Στην χώρα μας, Ε.Γκέλνερ είναι κυρίως γνωστός για τα δύο έργα του με θέμα τον εθνικισμό, με τίτλο "Έθνη και εθνικισμός "(μετ. Δώρα Λαφαζάνη, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 1992) και "Εθνικισμός: πολιτισμός, πίστη και εξουσία"(μετ. Λύδια Παπαδάκη, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2002). Το βασικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι ο εθνικισμός αποτελεί στοιχείο της νεωτερικότητας. Ακολουθεί την εκβιομηχάνιση και την εγκαθίδρυση ενός κράτους που δίνει ενιαία χαρακτηριστικά στον κοινωνικό χώρο που ελέγχει. Ο προτεσταντισμός είναι η θρησκεία που περισσότερο από κάθε άλλη ευνόησε με πολλούς τρόπους, αλλά κυρίως με την καλλιέργεια των τοπικών γλωσσών την εμφάνιση των εθνικισμών. Αναφορές του Γκέλλνερ σχετικά με την συνάφεια προτεσταντισμού-εθνικισμού επαναλαμβάνονται και στα δύο παραπάνω έργα του. Το πόρισμα του -βεμπεριανής έμπνευσης- μπορεί να συμπυκνωθεί στην ακόλουθη απόφανση: "είναι σαφές ότι οι δύο διαδικασίες, ο εθνικισμός και ο προτεσταντισμός, έχουν μια συγγένεια τόσο στις κεντρικές ιδέες όσο και στις κοινωνικές συνέπειές τους"[1].

Σε αντίθεση με όσους επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν τον Γκέλλνερ ιδεολογικά και να του δώσουν μια μονολιθικότητα την οποία δεν είχε, η σκέψη του κριτική και αδογμάτιστη, εξομαλύνει ή και αναιρεί το θεμελιώδες πόρισμα του, ότι ο εθνικισμός αναδύεται μαζί με την εκβιομηχάνιση και το γραφειοκρατικό κράτος, με την παραδοχή γεγονότων που ούτε περιλαμβάνονται ούτε εξηγούνται από αυτό. Πιο συγκεκριμένα, διαπίστωσε ότι η επανάσταση των Ελλήνων και των βαλκανικών λαών γενικότερα, συνιστούν "μείζον πρόβλημα"[2] για την θεωρία του, διότι πρόκειται για εθνικά επαναστατικά κινήματα που αναδύθηκαν σε προβιομηχανικές και προαστικές κοινωνίες. Με τρόπο γλαφυρό γράφει: "το Ναύπλιο (πρώτη πρωτεύουσα της ανεξάρτητης Ελλάδας) και η Αθήνα του πρώιμου 19ου αιώνα παρουσιάζουν ελάχιστη ομοιότητα με το Μάντσεστερ του Ένγκελς, ενώ ο Μωριάς δεν έμοιαζε με τα λαγκάδια του Λάνκασαϊρ"[3]. Με οξυδέρκεια που δεν χαρακτηρίζει κάποιους νεοφιλελεύθερους ή κάποιους μαρξιστές αρνητές του εθνικού ζητήματος, επισημαίνει ότι "παρά την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, οι πόλεμοι δεν σταμάτησαν τον 20ο αιώνα .Και δεν ήταν η GATT αλλά η MAD (Mutually Assured Destruction: αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή) που εμπόδισε τη διεξαγωγή μεγάλης κλίμακας πολέμων μετά το 1945. Ο ισχυρισμός ότι η εργατική τάξη δεν διακατέχεται από εθνικισμό είναι αστείος"[4].

Στην φωτογραφία ο νικητής της κλήρωσης για την σημαία ανάμεσα στους εξεγερμένους Ζαπατίστας

Από Κώστα Σαμάντη:

Στην φωτογραφία ο νικητής της κλήρωσης για την σημαία ανάμεσα στους εξεγερμένους ζαπατίστας

"Η κρίση της εθνικής ταυτότητας σήμερα" - Θόδωρος Ζιάκας

Το θέμα που σκοπεύω να σας αναπτύξω είναι πολύ δύσκολο. Γίνεται δύσκολο από την απουσία της κοινής γλώσσας.

Επειδή ο σκοπός της ομιλίας μου είναι να φτάσουμε σε μια κοινή κατανόηση του θέματος πρέπει να ξεκινήσω αποκαθιστώντας μια κοινή γλώσσα. Έχουμε τρεις έννοιες: «κρίση», «εθνική ταυτότητα», «σήμερα». Τi νόημα τους δίνουμε; Ας τις πάρουμε μία-μία, ξεκινώντας από την εθνική ταυτότητα.

Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Οι απόψεις χωρίζονται κατ’ αρχάς σε δύο κατηγορίες: Στη μία ανήκουν εκείνοι, που πιστεύουν ότι η εθνική ταυτότητα δεν υπάρχει καν. Αυτοί είναι οι εθνομηδενιστές. Στην άλλη κατηγορία ανήκουν όλοι εκείνοι, που πιστεύουν ότι η εθνική ταυτότητα είναι κάτι το υπαρκτό, το πραγματικό. Αυτοί αποκαλούνται από τους πρώτους εθνικιστές. Ας αρχίσουμε από τον εθνομηδενισμό.

Α) Ο ΕΘΝΟΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ
Οι εθνομηδενιστές υποστηρίζουν ότι η εθνική ταυτότητα υπάρχει μόνο στη φαντασία των εθνικιστών. Είναι λένε μια ταυτότητα «νοερή». Μια ιδεολογική ψευδαίσθηση, που δεν έχει κανένα αντίκρυσμα στην πραγματικότητα. Ένα κούφιο ιδεολόγημα. Επί πλέον είναι ένα ιδεολόγημα πέρα για πέρα αντιδραστικό και παθολογικό.
Δεν ξέρω εδώ στη Λευκωσία, αλλά στην Αθήνα ο εθνομηδενισμός κυριαρχεί απόλυτα: στα ΜΜΕ, στα Πανεπιστήμια, στη διανόηση. Είναι η κυρίαρχη νοηματοδότηση της εθνικής ταυτότητας. Οι καθηγητές του ΕΛΙΑΜΕΤ π.χ, οι θεωρητικοί σύμβουλοι του ελλαδικού ΥΠΕΞ είναι όλοι θιασώτες του εθνομηδενισμού. Επιχειρηματολογούν αναφανδόν υπέρ του «νοερού» χαρακτήρα της εθνικής ταυτότητας. .

Β) Ο ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ
Οι λεγόμενοι εθνικιστές πιστεύουν ότι η εθνική ταυτότητα είναι πραγματική. Δεν έχουν όμως την ίδια άποψη για το ποιο είναι το περιεχόμενο της εθνικής ταυτότητας. Διαιρούνται σε έξι κατηγορίες ανάλογα με το αν ανάγουν την εθνική ταυτότητα στη φυλή, στη γλώσσα, στη θρησκεία, στο περιβάλλον, στη λαϊκότητα, ή σε κάποιο συνδυασμό από όλα αυτά.

Β1) Ο ΕΘΝΟΦΥΛΕTlΣΜΟΣΜια μερίδα, λοιπόν, πιστεύει ότι η εθνική ταυτότητα είναι θέμα ράτσας. Αίματος. Ότι είναι φυλετικό γονίδιο. Ζήτημα βιολογίας. Οι πιο φανατικοί εθνικιστές είναι οι ρατσιστές. Ανησυχούν πολύ για τους κινδύνους, που διατρέχει η εθνική μας ταυτότητα, αλλά δεν είναι καθόλου συνεπείς. Αν η ταυτότητα είναι θέμα ράτσας, θα μπορούσε να κινδυνεύει μόνο από τις επιμειξίες με τους ξένους και από την υπογεννητικότητα. Επιμειξίες σε ανησυχητική κλίμακα δεν ακούστηκε να έχουμε. Από δημογραφική άποψη όμως πάσχουμε οπωσδήποτε. Επ’ αυτού όμως δεν βλέπω να κάνουν και τίποτε. Αντίθετα δεν χωνεύουν καθόλου τον παραδοσιακό μας Θεό, που η πρώτη εντολή του είναι ακριβώς το «αυξάνεσθαι και πληθύνεσθαι». (Ως γνωστόν ο εθνοφυλετισμός είναι αντισημιτικός).

Β2) Ο «ΠΕΡΙΒΑΜΟΝΤΙΣΜΟΣ»

Η εποχή των τεράτων και των τερατολάγνων

Του Προκόπη Μπίχτα

«Σήμερα με την έννοια εθνικός δεν σκεπάζουμε τα συμφέροντα μιας ολιγαρχίας, μιας μικρής μερίδας του λαού, που εκμεταλλευότανε την έννοια αυτή για να προσδώσει γενικό χαρακτήρα σ’ εκείνο που ανταποκρινότανε μόνο στα προνόμια και τα συμφέροντά της. Σήμερα η έννοια εθνικός σημαίνει παλλαϊκός. Σήμερα, που συνειδητοποιούνται όλα τα στρώματα του λαού, έθνος και λαός τείνουν και πρέπει να συμπέσουν. Δεν μπορεί να είναι εθνικό ό,τι δεν είναι παλλαϊκό. Και εθνικό απελευθερωτικό μέτωπο, σημαίνει παλλαϊκό απελευθερωτικό μέτωπο. Και εθνικός αγώνας για τη λευτεριά, σημαίνει παλλαϊκός αγώνας για τη λευτεριά, και για σήμερα και για αύριο και για πάντα…»

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ

Είναι κοινή διαπίστωση ότι η αριστερά απέτυχε να δώσει λύσεις στα προβλήματα των λαών στην Ελλάδα και παγκόσμια. Όσο οξύνονται τα προβλήματα των εργαζομένων μαζών, η αποτυχία της γίνεται μεγαλύτερη και οφθαλμοφανέστερη.

Η ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης και οι πρακτικές της Νέας Τάξης, ύστερα από πολλά χρόνια προπαγάνδας, οικονομικής κατάστασης, πολιτικών πρακτικών και ανυπαρξίας αντίθετου λόγου έχει αλλοτριώσει τις συνειδήσεις των δεξιών, των κεντρώων και των αριστερών και έχει διαστρεβλώσει κάθε έννοια που, κάποτε, θεωρούνταν ορισμένη.

Σήμερα, στις αντικειμενικές συνθήκες της παγκόσμιας κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, δηλαδή στις αντικειμενικές συνθήκες της αποσύνθεσης του καπιταλισμού, η αριστερά και, κυρίως, οι αυτοαποκαλούμενες “πρωτοπορείες της εργατικής τάξης”, δεν βοηθούν του εργαζόμενους του χεριού και του πνεύματος να αποκτήσουν την ταξική συνείδηση που αναλογεί στην θέση τους στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής - όπως αυτή έχει ορισθεί στα τρία της σημεία – και δεν προωθούν την ταξική πάλη, σε κανένα από τα σημεία που αποτελούν την ολότητά της. Δεν συσπειρώνουν τον ελληνικό και τους άλλους λαούς στην κατεύθυνση της κατάργησης του συστήματος της μισθωτής εργασίας. 

Αντίθετα, ονομάζουν “εθνικιστικό”, “φασιστικό” και “ρατσιστικό” ο,τιδήποτε έχει σχέση με τις δημοκρατικές διεκδικήσεις του ελληνικού λαού, την λαϊκή κυριαρχία και τον διεθνισμό κι έχουν βαφτίσει «διεθνιστικό» και «δημοκρατικό» κάθε επιταγή του ισοπεδωτικού κοσμοπολιτισμού και της απάνθρωπης παγκοσμιοποίησης. Αντίστοιχα, οι δεξιοί και κεντρώοι υπηρέτες του κατεστημένου ονομάζουν «λαϊκισμό» ο,τιδήποτε έχει σχέση με ανάλογες διεκδικήσεις.

Είναι παρωχημένος ο Δημοκρατικός Πατριωτισμός του Ρήγα;- Λουκάς Αξελός

 

Στο πεδίο της δημοκρατίας, του δήμου, των ισονομικών διατάξεων που αφορούν τους πολίτες τόσο κατά μόνας, όσο και ως δημοκρατικά οργανωμένο σύνολο, τα συγκλίνοντα και από κοινού αναδεικνυόμενα παραδείγματα είναι αρκετά, έτσι όπως αποτυπώνονται στην αναλυτική από τον Ρήγα περιγραφή των φυσικών δικαίων στο  τμήμα των «Δικαίων του Ανθρώπου», στο άρθρο 2 σε σχέση με το αντίστοιχο γαλλικό, στην ισότητα όλων απέναντι στον νόμο ανεξάρτητα από την εθνική, θρησκευτική ή ταξική τους κατάσταση στο άρθρο 3, στην ιεράρχηση της ελευθερίας ως μέγιστης θετικής αξίας στα άρθρα 6 και 9, στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων της ανεξιθρησκίας, του συνέρχεσθαι, συνεταιρίζεσθαι και της ελευθεροτυπίας στο άρθρο 7.

Η ριζοσπαστικότητα του Ρήγα, διάχυτη σε όλο το σώμα της Νέας Πολιτικής Διοικήσεως,κορυφώνεται στο ζήτημα των δικαιωμάτων κάθε κατηγορουμένου, όπου πέρα από την ρητή διατύπωση, του ότι δεν υφίσταται αδίκημα και δεν επιβάλλεται ποινή άνευ νόμου που από προηγούμενα ορίζει τα του αδικήματος και της ποινής (Nullum crimen nulla poena sine lege), απαιτεί την πλήρη τήρηση της νομιμότητας, την ανθρώπινη μεταχείριση των κρατουμένων και την απαγόρευση βασανιστηρίων (άρθρα 10-14).

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αλλά και πρωτοπόρες για την εποχή του είναι οι ισονομικές προσεγγίσεις του, που –τηρουμένων των αναλογιών– αντιστοιχούν σε μια προχωρημένη-προοδευτική αντίληψη «κράτους προνοίας» της εποχής μας. «Αι δημόσιαι συνδρομαί και ανταμοιβαί είνε ένα ιερόν χρέος της πατρίδος» επισημαίνει στο άρθρο 21 για να προχωρήσει στο επόμενο άρθρο 22 στην άκρως προοδευτική διατύπωση, που απουσιάζει από το αντίστοιχό του γαλλικό άρθρο «Όλοι χωρίς εξαίρεσιν έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η πατρίς έχει να καταστήσει σχολεία εις όλα τα χωρία δια τα αρσενικά και τα θηλυκά παιδία. Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη. Να εξηγούνται οι παλαιοί ιστορικοί συγγραφείς, εις δε τας μεγάλας πόλεις να παραδίδεται η γαλλική και η ιταλική γλώσσα. η δε ελληνική είναι απαραίτητος».

Σε αυτό το πνεύμα κινείται και μια σειρά άρθρων, όπως λ.χ. η ανάδειξη της ασφάλειας των πολιτών σε ύψιστο αγαθό (άρθρο 23).

Παραίτηση του Παναγιώτη Λαφαζάνη με αναφορά στις αιτίες!!!

Την παραίτησή του από τη θέση του γραμματέα της Λαϊκής Ενότητας υπέβαλε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης με αρκετές αλήθειες σχετικά με τις αιτίες και για την προοπτική αναγέννησης του δημοκρατικής αριστεράς.

"...Πρώτον: Συντρόφισσες και σύντροφοι, για την Αριστερά στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και τον κόσμο έχει κλείσει ένα ολόκληρο ιστορικό κεφάλαιο και έχει κλείσει οριστικά επί ποινή αφανισμού για όσους επιμένουν να αναπαράγουν στο σήμερα τα συστατικά του...

...Όπως επανειλημμένα έχω τονίσει, η Αριστερά στην χώρα μας και μέσα σε αυτήν και η ΛΑ.Ε, οφείλει να επαναθεμελιωθεί εκ βάθρων και χωρίς αναστολές, μέσα από τη συνέχεια των καλύτερων παραδόσεων της....
Δεύτερον: Η Αριστερά, συντρόφισσες και σύντροφοι, αντιμετωπίζει στην χώρα μας και ένα άλλο κρίσιμο δίλημμα: ή θα καταξιωθεί εκ νέου ως η κατ΄εξοχήν βαθιά πατριωτική δύναμη της εθνικής μας ζωής ή θα πνιγεί βαλτωμένη στην αναξιοπιστία και σε μύριες ανεπίλυτες αντιφάσεις.

Και αυτή η εκ νέου ανάδειξη της Αριστεράς σε πατριωτική δύναμη επιβάλλεται πολύ περισσότερο στις σημερινές συνθήκες όπου το ευρωενωσιακό εγχείρημα αποσυντίθεται, η ψευδο – παγκοσμιοποίηση καταρρέει και το έθνος κράτος επανέρχεται με νέους όρους στο προσκήνιο ως καταφύγιο των εργαζομένων, ενώ ζούμε σε μια περιοχή όπου οι εθνικές απειλές και οι κίνδυνοι μεγεθύνονται.

Η αναφορά της Αριστεράς στον πατριωτισμό δεν μπορεί να είναι αισχυντηλή και ενοχική, δεν μπορεί να θεωρείται ολίσθημα, αν όχι και παρέκκλιση από τις αρχές μας. Και θεωρώ υποχρέωσή μου να πω πως είναι αδιανόητο ότι δεν μπορέσαμε ως σχήμα της ΛΑ.Ε να βγάλουμε μια κοινή θέση για την Συμφωνία των Πρεσπών, ενώ όταν προσωπικά διαρκώς εκφωνούσα μια άποψη εναντίον αυτής της Συμφωνίας μια άποψη που είχε αρχή, μέση και τέλος, δεχόμουνα καταιγιστικά πυρά και εύκολες κατηγορίες για εθνικισμό, οι οποίες συχνά έφταναν από επαγγελματικά αριστερόμετρα σε πρωτοφανείς συκοφαντικές κατηγορίες, οι οποίες, δυστυχώς, έβρισκαν έδαφος στις γραμμές των άλλων συνιστωσών της ΛΑ.Ε αλλά ακόμα και του Αριστερού Ρεύματος. Λυπάμαι ειλικρινά.

Η Αριστερά της Ελλάδας συγκροτήθηκε ως μαζική λαϊκή πολιτική δύναμη με ρίζες και εθνική εμβέλεια, όταν με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ ανέλαβε τολμηρά ένα απελευθερωτικό εθνικά και κοινωνικά ρόλο. Της Αριστεράς προσέδωσε, επίσης μια νέα λαϊκή αίγλη η υπεράσπιση μεταπολεμικά και στην πρώτη γραμμή του Κυπριακού και της ενιαίας ανεξάρτητης Κύπρου και στη συνέχεια το Πολυτεχνείο. Είμαι υποχρεωμένος να θυμηθώ ότι στην πύλη του Πολυτεχνείου, όταν έμπαινε το τανκς, ψάλαμε όλοι οι πολιορκημένοι τον εθνικό ύμνο και ανεμίζαμε ψηλά τις ελληνικές σημαίες, τις οποίες αν κρατήσουμε τώρα σε καμμιά ανάλογη διαδήλωση πιθανόν να βρεθούμε κατηγορούμενοι, απ’ όσους κλειδοκράτορες προφυλάσσουν τις παραχαραγμένες αρχές μας.

Αυτό το νήμα του δημοκρατικού προοδευτικού πατριωτισμού πρέπει να ξαναπιάσει η ΛΑ.Ε και συνολικά η Αριστερά της εποχής μας για μια κυρίαρχη, ασφαλή, ακέραια και ανεξάρτητη Ελλάδα, χωρίς ευρωατλαντικά δεσμά. Και πρέπει να ξαναπιάσει η ΛΑ.Ε αυτό το νήμα, προκειμένου να υπηρετήσει μια προοδευτική αλλαγή στη χώρα και για να φράξει τον δρόμο στην εθνοκαπηλεία της πιο αντιδραστικής Δεξιάς, της Ακροδεξιάς και του νεοναζισμού..."

Η επιστολή παραίτησης του Π. Λαφαζάνη: 

Εισηγητική παρέμβαση Παναγιώτη Λαφαζάνη στην Κεντρική Επιτροπή του Αριστερού Ρεύματος της ΛΑ.Ε.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Από την πρώτη στιγμή και χωρίς καμμιά ταλάντευση ανέλαβα πλήρως και στο ακέραιο την πολιτική ευθύνη του κάκιστου εκλογικού αποτελέσματος της ΛΑ.Ε στις Ευρωεκλογές.

Σε μια ευρωεκλογική μάχη ήττας της Αριστεράς σε όλη την Ευρώπη, στασιμότητας και υποχώρησης της Αριστεράς στην Ελλάδα, η ΛΑ.Ε σημείωσε ένα οδυνηρό αποτέλεσμα.

Με ρώτησαν αρκετοί μετά την δήλωσή μου. Μα εσύ αναλαμβάνεις μόνος όλη την ευθύνη; Οι άλλοι δεν έχουν μερίδιο;

Απαντούσα ειλικρινά. Ο επικεφαλής οφείλει πάντα την ευθύνη της ήττας να την αναλαμβάνει στο ακέραιο χωρίς να προσπαθεί να την καταμερίσει σε φέτες. Από κει και πέρα το κάθε στέλεχος κάνει τις επιλογές του.

Ένα γνωρίζω, στις νίκες υπάρχουν πολλοί που συνωστίζονται για μερίδιο, στις ήττες κανένας.

Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,

Η πολιτική μου ευθύνη για την ήττα της ΛΑ.Ε αφορά πολλά λάθη, ανεπάρκειες και ολισθήματα.

Ως κύρια και μεγαλύτερη ευθύνη μου θεωρώ, όμως, ότι, παρά τις κατά καιρούς προτάσεις μου, δεν επιχείρησα, με επιμονή, σθένος και διαδικασίες δημιουργικού σοκ ώστε να πραγματοποιηθούν, όλες εκείνες οι ριζοσπαστικές τομές και βαθιές ανατροπές που όφειλαν να γίνουν στην ΛΑ.Ε για να προχωρήσει η αναγκαία κατά την γνώμη μου πολιτική, ιδεολογική, προγραμματική, οργανωτική της ανασυγκρότηση και επαναθεμελίωσή της με σύγχρονους ριζοσπαστικούς όρους.

Αντιεθνικισμός και αυτοκρατορίες - Σπύρος Κουτρούλης

Οι παρερμηνείες και  τα αδιέξοδα της μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας

Είναι ενδιαφέρον ότι μετά την άνοδο της παγκοσμιοποίησης, που επιδιώκει να αφαιρέσει από τα έθνη κάθε ισχύ, εμφανίζονται οι θεωρίες που προσπαθούν να τα απαξιώσουν, να τα σχετικεύσουν και να τα ερμηνεύσουν ως νεώτερες τεχνικές κατασκευές, οι οποίες έπαιξαν κάποιο ρόλο μεν στο   παρελθόν, κυρίως κατά την άνοδο των αστικών τάξεων, αλλά τώρα πρόκειται να υποκατασταθούν από περιφερειακές συμμαχίες ή την παγκόσμια κοινότητα. Ειδικότερα το ελληνικό έθνος αποδίδεται  στην ευέξαπτη φαντασία στοχαστών όπως ο Κοραής, ο Παπαρρηγόπουλος και ο Ζαμπέλιος

 Είναι χαρακτηριστικό  ότι όσοι στην χώρα μας χρησιμοποιούν τις θεωρίες του Άντονυ Σμίθ, του Β.Άντερσον και του Ε.Γκέλνερ, του Ε.Κεντούρι  παραλαμβάνουν τα σχήματα τους, χωρίς όμως να αποδέχονται όλες  τις συνέπειες τους. Δηλαδή η μεταμοντέρνα ιστοριογραφία  μπορεί  να ισχυρίζεται  ότι τα έθνη σε αρκετές περιπτώσεις είναι πρόσφατες κατασκευές, του κράτους ή της κινητοποίησης κάποιων διανοητών, ή του συνδυασμού και των δύο  αλλά το γεγονός αυτό δεν τους αφαιρεί σε τίποτε ούτε σε δυναμισμό ούτε σε μακρά προοπτική. Επίσης οι τέσσερις αυτοί ιστορικοί γνωρίζουν ο ένας το έργο του άλλου και σε άλλα σημεία συμφωνούν και σε άλλα διαφωνούν ώστε είναι δύσκολο να θεωρήσουμε ότι εκπροσωπούν μια ενιαία χωρίς αποκλίσεις σκέψη. Για παράδειγμα ο Γκέλνερ επικρίνει τον Ε.Κεντούρι  για την άποψη που θεωρεί τον Ι.Κάντ ως πρόδρομο του εθνικισμού, ενώ ο Ε.Κεντούρι απορρίπτει την αποκλειστική συνύφανση του εθνικισμού με την βιομαχανική κοινωνία που διατυπώνει ο Γκέλνερ.

Στην χώρα μας, Ε.Γκέλνερ είναι κυρίως γνωστός για τα δύο έργα του με θέμα τον εθνικισμό, με τίτλο “Έθνη και εθνικισμός “(μετ. Δώρα Λαφαζάνη, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 1992) και “Εθνικισμός: πολιτισμός, πίστη και εξουσία”(μετ. Λύδια Παπαδάκη, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2002). Το βασικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι ο εθνικισμός αποτελεί στοιχείο της νεωτερικότητας. Ακολουθεί την εκβιομηχάνιση και την εγκαθίδρυση ενός κράτους που δίνει ενιαία  χαρακτηριστικά στον κοινωνικό χώρο που ελέγχει. Ο προτεσταντισμός  είναι η θρησκεία που περισσότερο από κάθε άλλη ευνόησε με πολλούς τρόπους, αλλά κυρίως με   την καλλιέργεια των τοπικών γλωσσών  την εμφάνιση των εθνικισμών. Αναφορές του Γκέλλνερ σχετικά με την συνάφεια προτεσταντισμού-εθνικισμού επαναλαμβάνονται και στα δύο παραπάνω έργα του. Το πόρισμα του -βεμπεριανής έμπνευσης- μπορεί να συμπυκνωθεί στην ακόλουθη απόφανση: “είναι σαφές ότι οι δύο διαδικασίες, ο εθνικισμός και ο προτεσταντισμός, έχουν μια συγγένεια τόσο στις κεντρικές ιδέες όσο και στις κοινωνικές συνέπειές τους”[1].

Έχει νόημα σήμερα ο πατριωτισμός των Ελλήνων;

του Γιώργου Καραμπελιά από το slpress.gr 

Έχει οποιοδήποτε νόημα ο πατριωτισμός στην εποχή μας; Ή μήπως αποτελεί κάτι ιστορικά ξεπερασμένο, μια απλή «ιδεολογία» δεμένη με το παρελθόν, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου η ιστορία έχει καταστεί κυριολεκτικά παγκόσμια; Πολλές φορές, όσοι ιδιαίτερα προερχόμαστε από την αριστερά και έχουμε αναφορές σε μια ιδεολογία οικουμενικών και πλανητικών διαστάσεων, έχουμε αναρωτηθεί μήπως έχουμε πάρει λάθος δρόμο. Μήπως τελικώς έχουν δίκιο οι εθνομηδενιστές που διακηρύσσουν την ιστορική υπέρβαση της εποχής των εθνών και την μετάβαση σε μια εποχή υπερεθνικών ή μάλλον μεταεθνικών ενοτήτων;

Είναι προφανές, βέβαια, πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη ιστορική καμπή, πλανητικών διαστάσεων, που δεν αφορά μόνο τους Έλληνες και τον ελληνισμό αλλά το ίδιο το ανθρώπινο είδος, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι ακόμα και της αυθυπέρβασής του μέσα από την παραγωγή ενός νέου είδους, του αποκαλούμενου μετανθρώπου. Όλα τα έθνη βρίσκονται λοιπόν μπροστά στην απειλή της βύθισής τους στη χοάνη μιας παγκοσμιοποίησης που δεν είναι μόνο οικονομική ή πολιτισμική αλλά πρωτίστως τεχνολογική.

Προσωπικά, λοιπόν, επειδή δεν αντλώ τον εθνισμό μου από μια αποκλειστική προσκόλληση στο ιστορικό παρελθόν του έθνους μας, θέτω πολύ συχνά στον εαυτό μου τα σχετικά ερωτήματα. Και κάθε φορά καταλήγω στην ίδια απάντηση, grosso modo: Τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του τρέχοντος αιώνα, συνεχίζεται και θα συνεχιστεί η πορεία των εθνών, και μάλιστα οξύνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ τους, για να καταλάβουν μια καλύτερη θέση σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Και εμείς οι Έλληνες κινδυνεύουμε μέχρι το τέλος του αιώνα με ιστορική έκλειψη.

Αν θέλει το έθνος να πεθάνει, ας πεθάνει

22.3.2019 / ΣΤAΘΗΣ Σ.

Αν θέλουμε να πιστεύουμε ότι το χορός του Ζαλόγγου δεν έγινε ποτέ, κι ας τον περιγράφει κι ας τον υμνεί ο Σολωμός, αν δεν μας νοιάζει ότι ο Μακρυγιάννης ήταν ήρωας και μας νοιάζει ότι ήταν αλκοολικός, αν θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο Κολοκοτρώνης ήταν σφαγέας, το έθνος αυτό θα πεθάνει.

  Και εάν το έθνος θέλει να πεθάνει, ας πεθάνει.

  Όταν στα σχολεία διδάσκουμε την Ιστορία διαμελισμένη, όταν τα παιδάκια εξ απαλών ονύχων μαθαίνουν τη γλώσσα μας μέσα από σχολικά ανθολόγια με συνταγές μαγειρικής ή από διαφημιστικά κείμενα κι όχι από τον λογοτεχνικό μας θησαυρό, όταν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές έχουν απεργήσει για όλα τα άλλα εκτός από το περιεχόμενο των σπουδών, τότε αυτή η χώρα πάει για προτεκτοράτο, πήγε κι έφθασε.

  Όταν στα ΑΕΙ λυσσομανάει ο εθνομηδενισμός, όταν τα μπροστοκρίαρα του εθνομηδενισμού έχουν το λύειν και το δεσμείν, όταν κάνουν κουμάντο σε καριέρες και ακολουθούνται από χαμερπείς γλείφτες, όταν η ιδεολογική γλίτσα γίνεται βία και τρομοκρατία, τότε το έθνος πεθαίνει. Και αν αυτό το έθνος θέλει να πεθάνει, ας πεθάνει.

  Όταν ο κυρίαρχος Τύπος γράφει ψέματα, όταν διαπλέκεται με εταιρείες και κόμματα, όταν οι δημοσιογράφοι ταυτίζονται με τα αφεντικά, όταν οι δημοσιογράφοι επιτρέπουν να τους ταυτίζουν με τα αφεντικά, όταν τα παίρνουν (από πέι ρολς, από ΜΚΟ, από ποικιλώνυμα γραφεία Τύπου, από πολιτικούς, από μυστικές υπηρεσίες), όταν η ιδεολογία είναι υπόθεση ιδιοτέλειας, τότε το έθνος δεν έχει φωνή. Κι όταν ο λαός δεν κάνει τίποτα για να έχει το έθνος φωνή, τότε το έθνος πεθαίνει.

  

ΜΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: Απεμπολήσαμε το δικαίωμά μας να υποστηρίζουμε τα σύμβολά μας, από τον φόβο... Πάψαμε να μιλάμε για ό,τι αγαπάμε

«Απεμπολήσαμε το δικαίωμά μας να υποστηρίζουμε τα σύμβολά μας, από τον φόβο μην μας ταυτίσουν με τον Φασισμό, τον εθνικισμό και, ακόμα χειρότερα, με τον νεοναζιστικό εσμό. Πάψαμε να μιλάμε για ό, τι αγαπάμε. Πάψαμε, γιατί μ΄ αυτά και μ΄ αυτά μας έκαναν να πάψουμε να νιώθουμε περήφανοι για τον Τόπο που μας γέννησε.

Αυτός ο Τόπος ωστόσο έχει επίσης το δικαίωμα να κρατήσει την ιστορία του, τον πολιτισμό του, τα σύμβολά του ακέραια και ζωντανά, μακριά από το φόβητρο της υπαρκτής πατριδολατρείας και της πατριδολαγνείας, προστατεύοντας αυτόν τον πολιτισμό, την ιστορία και τα εδάφη μας από τους εθνικισμούς και την πατριδοκαπηλεία των “άλλων”».

ΜΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ηθοποιός - σκηνοθέτις

Πολιτισμικός Ιμπεριαλισμός: Γλωσσική διαστροφή και συσκότιση της Αυτοκρατορικής επέκτασης

Του James Petras*

Ιανουάριος 19, 2019

(Επεξηγηματική σημείωση του μεταφραστή: Στο κείμενο που ακολουθεί οι αγγλικοί όροι nationalism και nationalist αποδίδονται στα ελληνικά άλλοτε ως εθνισμός και εθνιστής και άλλοτε ως εθνικισμός και εθνικιστής. Ως εθνισμός ορίζεται η άποψη που ενθαρρύνει την έκφραση και την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης και παράλληλα αναγνωρίζει και σέβεται τις εθνικές διαφορές. Πρόκειται δηλαδή για την απόλυτη αλλά  χωρίς παρωπίδες, πίστη και αφοσίωση κάποιου στα ιδεώδη του έθνους στο οποίο ανήκει, χωρίς καμία διάθεση περιφρόνησης ή υποτίμησης των ιδεωδών άλλου έθνους. Πάνω σε τούτη την, με θετικό πρόσημο, έννοια του εθνισμού εδράζεται και η έννοια του διεθνισμού. Αντίθετα, ως εθνικισμός ορίζεται η απόλυτη και με πάθος, έως την τύφλωση, προσήλωση των ατόμων στο έθνος τους, η οποία φτάνει ως την περιφρόνηση και την εχθρότητα προς άλλα έθνη, για να καταλήξει στην αντιδραστική έννοια και πρακτική του σωβινισμού.)

---

Στο σύγχρονο κόσμο, οι δυτικοί  προπαγανδιστές του ιμπεριαλισμού, ειδικά οι δημοσιογράφοι και οι αρχισυντάκτες των ΜΜΕ, καταφεύγουν στην παραχάραξη των καθημερινών εννοιών και τη διαστρέβλωση της γλώσσας της πολιτικής. Η χρήση και η κακοποίηση του πολιτικού λόγου χρησιμοποιείται προκειμένου να μπουν στο στόχαστρο της κριτικής τα ίδια τα θύματα και να δικαιολογηθούν οι ιμπεριαλιστικές επιθέσεις. Οι συνέπειες είναι πολλαπλές, αναφορικά τόσο με την προσπάθεια νομιμοποίησης των εγκλημάτων πολέμου και της οικονομικής λεηλασίας όσο και με την εξουδετέρωση  της όποιας εσωτερικής αντίστασης.

Θα προσπαθήσουμε εν πρώτοις να εξετάσουμε την ορολογία-κλειδί η οποία προάγει τις ιμπεριαλιστικές επιθέσεις. Θα περιγράψουμε, έπειτα, τους οικονομικούς και πολιτικούς στόχους του γλωσσικού ιμπεριαλισμού και θα ολοκληρώσουμε με τη διερεύνηση των πολιτικών/πολιτισμικών εναλλακτικών λύσεων.

Η πλέον κακοποιημένη και συσκοτισμένη έννοια στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό λεξιλόγιο είναι η έννοια «λαϊκισμός». Με την αρχική του σημασία ο όρος «λαϊκισμός» αναφερόταν σε μαζικά κινήματα εργατών που ήσαν αντικείμενα εκμετάλλευσης. Τα λαϊκά κινήματα στρέφονταν ενάντια στους ολιγάρχες τραπεζίτες και στους μεγιστάνες των ΜΜΕ.

Πατριωτισμός και Παγκοσμιοποίηση

Ναρκισσισμός και Άποφις στον άνθρωπο-κράτος

Στη δια-δραστική και διαρκώς αυξανόμενη κινητικότητα της γεωπολιτικής σκακιέρας επαφίεται το δίπολο του πατριωτισμού - που σύμφωνα με τις νόρμες της νέας εποχής μεταλλάχτηκε και εξελίχθηκε σε ένα νέο-εθνικισμό παλαιάς κοπής - και της παγκοσμιοποίησης, το προσωπείο του Άποφι που καταβροχθίζει τα κράτη σαν σύμπαντα και τα τοποθετεί στο χωνευτήρι της βιομηχανοποιημένης, εικονικής ύπαρξης. Για να υπάρξει σωστή προσέγγιση επί του θέματος, είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των διοπτροφόρων ιδεολογιών που φιλτράρουν κατά το δοκούν και καβουρδίζουν κάθε έννοια λογικής συνάρτησης.

Αφού σταματήσουν την κοπιαστική δουλειά της μαριονετοποίησης οι δημόσιοι υπάλληλοι στο σπήλαιο του καρεκλοκένταυρου Πλάτωνα, μπορούμε να συνεχίσουμε την έκθεση ιδεών απερίσπαστα.

Ο άνθρωπος σαν υπόσταση - ας πάρουμε ένα πρόχειρο παράδειγμα τον Homo Universalis, όχι το τέλειο μοντέλο ανθρώπου που κυκλοφορεί σήμερα, δεν θα ήταν δίκαιο για τον αναχρονιστικό Ντα Βίντσι, προσπερνάμε τα “Ποιός;” και συνεχίζουμε - τόσο εικονικά όσο και καθ’ ομοίωσιν, αποτελεί μια αποκλειστική μονάδα μέσα σε ένα ενιαίο σύνολο. Αυτό είναι που ξεχωρίζει την προσωπικότητα και την μορφολογία του κάθε ένα, παράλληλα όμως δημιουργεί και ένα περιβάλλον που φαινομενικά πάντα, μην παρεξηγηθούμε, προασπίζει το γενικό συμφέρον. Η θεωρία της εξέλιξης μπορεί να δείξει ότι πέρα από την εξέλιξη των ειδών, υπάρχει και μια παράλληλη εξέλιξη τον προϊόντων της πνευματικής παραγωγής του ανθρώπου που μεταφράζεται στην τεχνολογική πρόοδο, πολιτισμική πρόοδο κ.ο.κ. Αυτή η προσφορά αποδίδεται στην ατομική προσπάθεια η οποία προσφέρει, συνασπίζεται και ενσωματώνεται αλυσιδωτά στη διαχρονική πρόοδο του είδους. Μεγάλες προσωπικότητες έβαλαν το λιθαράκι τους, διατηρώντας τη μοναδικότητά τους αναλλοίωτη ιστορικά, συμβάλλοντας στην ενιαία εξέλιξη του ανθρώπου. Το πρωτότυπο αυτό ανάγεται κατά τον ίδιο τρόπο στα κράτη και τις μεταξύ τους σχέσεις.

Μπιτσάκης για Μακεδονία: Οι αριστεροί αντιεθνικιστές βλέπουν μόνο τον ελληνικό εθνικισμό

Ένας ιδιότυπος αριστερός αντιεθνικισμός ευδοκιμεί τα τελευταία χρόνια σε ορισμένους χώρους της ελληνικής Αριστεράς. Αλλά οι αριστεροί είναι εξ ορισμού αντιεθνικιστές. Ακόμα περισσότερο: είναι διεθνιστές. Πού βρίσκεται λοιπόν το πρόβλημα; 

Το πρόβλημα δεν είναι σημερινό και ο ελληνικός εθνικισμός δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Εθνικισμός σε βάρος των Σλαβομακεδόνων, των Μουσουλμάνων και των Πομάκων της Θράκης. Οξύνθηκε όμως τελευταία με την επιμονή των Σλαβομακεδόνων της FYROM να ονομάζουν τους εαυτούς τους Μακεδόνες και το κράτος τους Μακεδονία. Λοιπόν;

Ο αριστερός αντιεθνικιστής θα αντιτείνει: Κάθε λαός έχει δικαίωμα να επιλέγει το όνομα του έθνους ή της κρατικής του υπόστασης. Σύμφωνοι. Όμως με μια προϋπόθεση: ότι δεν θα πλαστογραφεί την ιστορία, δεν θα διεκδικεί τίτλους ή εδάφη που δεν του ανήκουν, και δεν θα απειλεί γειτονικούς λαούς. Ας δεχτούμε λοιπόν ότι υπάρχει έθνος Σλαβομακεδόνων (επ’ αυτού φαντάζομαι έχουν γνώμη οι ιστορικοί). Το έθνος αυτό δικαιούται να επιλέξει όποιο όνομα θέλει, σεβόμενο τα αυτονόητα τα οποία σημείωσα.

Τι γίνεται λοιπόν με τη γειτονική Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη FYROM; Κατ’ αρχάς, στη FYROM συνυπάρχουν δύο εθνότητες: οι Σλαβομακεδόνες και οι Αλβανοί. Ας αγνοήσουμε όμως τις μεταξύ τους διαφορές και ας ασχοληθούμε μόνο με την ισχυρότερη εθνότητα: τους Σλαβομακεδόνες. Επίσης ας αναγνωρίσουμε το καθεστώς του έθνους σε αυτή την εθνότητα. Και ρωτάμε: Πότε εμφανίστηκαν οι Σλάβοι στον ελληνικό χώρο, και ειδικά στην ιστορική Μακεδονία; Γνωστό: τον 6ο, 7ο, 8ο αιώνα μ.Χ. Δηλαδή χίλια χρόνια περίπου μετά το Μακεδονικό βασίλειο και τον Αλέξανδρο. Δεν πάσχω από κανένα είδος προγονοπληξίας. Οι Μακεδόνες εξάλλου θεωρούνταν βάρβαροι από τους κατοίκους της Νότιας Ελλάδας. Είναι γνωστό ότι τα σλαβικά φύλα έφτασαν μέχρι την Πελοπόννησο και βαθμιαία αφομοιώθηκαν. Έμειναν βεβαίως τα τοπωνύμια, που πολλά επιβιώνουν μέχρι και σήμερα, παρ’ όλες τις μετονομασίες στις οποίες προχώρησε το ελληνικό κράτος. Όμως συμπαγείς σλαβικοί πληθυσμοί, πλειοψηφικοί, υπήρχαν μόνο σε ορισμένες περιοχές της βόρειας ελληνικής Μακεδονίας, και κυρίως στη βόρειο Μακεδονία, στη σημερινή FYROM. Πού στηρίζεται λοιπόν ο σλαβομακεδονικός, όψιμος και ανιστορικός εθνικισμός και ο συνακόλουθος αλυτρωτισμός;

Η οικουμενική Ορθοδοξία, το εθνικό και το αληθές

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου 

Δρ. Θεολογίας, Διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»

Διδάσκων (ΕΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας 

Ποια μπορεί να είναι η στάση της Εκκλησίας απέναντι στο ερώτημα της «εθνικής συνεννόησης»;

Πιθανολογώ ότι η απάντηση εκ μέρους εκκλησιαστικών ανθρώπων αναμένεται πανεύκολη και στερεότυπη: «Η Εκκλησία πάντα πρωτοστάτησε στους εθνικούς αγώνες», «Η Εκκλησία είναι εθναρχούσα», ή ακόμα «Ορθοδοξία και ελληνικό έθνος ταυτίζονται». Κατά την ταπεινή μου άποψη, ωστόσο, ακριβώς το γεγονός ότι αυτές οι απαντήσεις αναμένονται ως αυτονόητες, μάλλον αποτελεί πρόβλημα για μια στιβαρή προσέγγιση. 

Η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να αρθρωθεί αλλιώς. Η Εκκλησία θα συμβάλει τα μάλα στο ερώτημα της «εθνικής συνεννόησης», αν καλλιεργήσει διαύγεια στα κριτήρια. Διαύγεια και σχετικά με το εθνικό, διαύγεια και σχετικά με το εκκλησιαστικό. Το μείζον πρόβλημα σήμερα είναι η ικανή σύγχυση όσον αφορά τα κριτήρια. Και η σύγχυση αυτή αφορά όλες τις πλευρές. Επιτρέψτε μου λοιπόν να σκιαγραφήσω την αναμέτρηση με τα κριτήρια:

Τι αποτελεί εθνικό; Ξέρουμε ότι το επίθετο χρησιμοποιείται κατά βούληση, άλλοτε για να προσδιορίσει κάτι πολύτιμο, κι άλλοτε για να μεταμφιέσει ό,τι βρωμερότερο. Παράδειγμα απλό: Η δικτατορία του 1967 προσδιόριζε εκκωφαντικά τον εαυτό της ως εθνικό. Το 1969 όμως ο Γιώργος Σεφέρης χαρακτήρισε ωςεθνική επιταγή την ανάγκη τερματισμού της δικτατορίας. Και άλλα πολλά, ων ουκ έστιν αριθμός, τα οποία πλημμυρίζουν και τις μέρες μας. Πράγμα που σημαίνει: Τι νόημα μπορεί να έχει μια επίκληση του «εθνικού», η οποία είναι διαζευγμένη από πανανθρώπινες αλήθειες, όπως η ελευθερία;

Ανάγκη πρώτη, λοιπόν, να πάρουμε τοις μετρητοίς τη φράση του εθνικού μας ποιητή, τη φράση την πολύτιμη, την οποία απειλεί να φθείρει η συχνή κι αναίσθητη επίκληση: «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές». Δεν υπάρχει κάτι εθνομηδενιστικό σ’ αυτή την παραχώρηση προτεραιότητας στην αλήθεια. Οι εθνικές ταυτότητες δεν είναι ομάδες αίματος. Η πατρίδα είναι «ο τόπος του τρόπου» [1]. Του τρόπου ζωής, ο οποίος μας κάνει αυτό που είμαστε κι όχι κάτι άλλο. Το εθνικό, λοιπόν, έχει σπουδαίο περιεχόμενο, εφόσον υποστασιάζει στον τόπο και στον χρόνο τα πολύτιμα πανανθρώπινα. 

Το δύσκολο άθλημα

Του Μάνου Στεφανίδη

Δεν το έμαθα τώρα. Το ήξερα ανέκαθεν. Η αριστερά είναι ένα δύσκολο, επίμοχθο άθλημα. Ένα άθλημα που απαιτεί συνεχή επιβεβαίωση της σχέσης. Και δεν εξαντλείται σε δηλώσεις ή πόζες αλλά είναι εσωτερική βάσανος και στάση ζωής...

Έχει να κάνει μ' εσένα τον ίδιο τελικά και τη θέση που εσύ προσωπικά παίρνεις στον κόσμο για τον κόσμο. Σαν κάποιος θεός να έχει εναποθέσει την μοίρα του κόσμου στα χέρια σου. Αποκλειστικά. Όχι για να σε κάνει ευτυχισμένο αλλά υπεύθυνο. Δηλαδή δυστυχισμένο.

Κι επειδή κάποιοι, πολλοί, ενδεχομένως οι περισσότεροι, απέτυχαν ως εκφραστές μιας αριστερής ιδεολογίας και έγιναν κυνικοί επαγγελματίες της εξουσίας, αυτό δεν σημαίνει ότι ακυρώνεται ούτε η αριστερά ούτε ότι διαγράφεται η ιστορία της (και η καλή και η μαύρη. Γιατί υπάρχει κι αυτή. Η πληγή του Μακεδονικού λ.χ. ανήκει σ' αυτές τις μαύρες σελίδες της αριστεράς στην Ελλάδα).

Από την άλλη πλευρά ακριβώς τώρα, στην εκκωφαντική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ και την προϊούσα κατακρήμνιση του, οφείλει κανείς να παραμείνει αριστερός και να οραματιστεί μιαν αριστερά με εθνικό-πατριωτικό πρόσημο και αληθινή φροντίδα για το δίκιο των ασθενέστερων και των πληττομένων περισσότερο από την συνεχή, μη αναχαιτιζομένη κρίση. Μιαν αριστερά που θα βρει τις ισορροπίες ανάμεσα στην υγιή επιχειρηματικότητα, την παραγωγικότητα, τον ανταγωνισμό και στα δικαιώματα των εργαζομένων (αλλά και τις υποχρεώσεις όλων των εμπλεκομένων στην ανωτέρω κοινωνικοοικονομική εξίσωση απέναντι στη πατρίδα). Γιατί από εκεί και μόνο από εκεί εκπηγάζει ο διεθνισμός μας. Από την αγάπη για τον τόπο μας. 

Ο υγιής πατριωτισμός, η αγάπη για τον τόπο, για τα κοινά μας γνωρίσματα, για κάτι πέρα από το τυφλό μας μικρό εγώ, η αίσθηση του ανήκειν, η καλλιέργεια ρίζας και προσωπικής ματιάς (πράγματα που δεν γίνονται χωρίς να πατήσει κανείς σε μια παράδοση... είναι η προϋπόθεση του αληθινού κοσμοπολιτισμού.

Του Σπύρου Γιανναρά

Οι επιτυχημένοι έλληνες αθλητές -σε αντίθεση με κάθε άλλο αθλητή- απαγορεύεται να κραδαίνουν τη σημαία της χώρα τους. Απαγορεύεται επίσης -σε αντίθεση και πάλι με οποιονδήποτε άλλο αθλητή - να αισθάνονται ή να εκφράζουν υπερηφάνεια για τη χώρα τους μετά από οποιοδήποτε νίκη.

Γιατί για τους συμπατριώτες τους αυτά είναι ρατσισμός. Κι είναι ρατσισμός και φασισμός γιατί ότι αφορά στο συλλογικό μας ιστορικό βίο, τα έχουμε παραδώσει ανεπιστρεπτί στους φασίστες.

Πρέπει να αισθανόμαστε μονάχα ευρωπαίοι ή διεθνιστές, δηλαδή άριζοι και μετέωροι. Χωρίς δικά μας χαρακτηριστικά. Οχι καλύτερα ή χειρότερα, αλλά δικά μας. Αποδεχόμαστε τον εαυτό μας μονάχα ως συμπίλημα δανείων. Δεν υπάρχει ευρωπαίος χωρίς ιδιαίτερη εθνική ταυτότητα, όμως εμείς τον εφηύραμε προκειμένου να απαλλαγούμε από κάθε έννοια εθνικής, συλλογικής ταυτότητας. Από κάθε σχέση με τον διπλανό μας. Με τον οποίο δεν θα συμφωνήσουμε ποτέ και πουθενά σε τίποτε που να αφορά την (δυστυχώς πλέον αδύνατη) συνύπαρξή μας.

Συνεπώς οι έλληνες αθλητές, αν θέλουν να εκφράζουν τους υπόλοιπους έλληνες θα πρέπει να πανηγυρίζουν και να χαίρονται μονάχα για την πάρτη τους. Για τον εαυτό τους. Το μόνο που τους συνδέει με τους συμπατριώτες τους είναι η λατρεία και ο φθόνος του επιτυχημένου.

Ο Γάλλος μπορεί να αισθάνεται περηφάνεια για το ότι είναι γάλλος, να θεωρεί αξεπέραστη την κουζίνα ή τα κρασιά του. Ο αμερικανός επίσης, να θεωρεί εαυτόν πρωτοπόρο σε πλείστους τομείς, όπως ο γερμανός, ο σουηδός κλπ

Αν το κάνει έλληνας είναι εθνικιστής και δυνητικά επικίνδυνος.

Αυτή η χωριάτικη μειονεξία, ο τριτοκοσμικός επαρχιωτισμός, το βαθύ κι ανήκεστο κομπλεξ, έχουν γιγαντώσει το τέρας του εθνικισμού. Το βαθύ κομπλεξ και η μειονεξία, το απωθημένο εκδικείται με τον χειρότερο τρόπο. Τον πιο νοσηρό και επικίνδυνο. Γεννώντας τέρατα.

Όμως ο υγιής πατριωτισμός, η αγάπη για τον τόπο, για τα κοινά μας γνωρίσματα, για κάτι πέρα από το τυφλό μας μικρό εγώ, η αίσθηση του ανήκειν, η καλλιέργεια ρίζας και προσωπικής ματιάς (πράγματα που δεν γίνονται χωρίς να πατήσει κανείς σε μια παράδοση, σε κάτι πολύτιμο που του δόθηκε για να το αυγατίσει) είναι η προϋπόθεση του αληθινού κοσμοπολιτισμού.

Η Συμφωνία των Πρεσπών διαιρεί την χώρα στα τρία.

Του Δημήτρη Μπελαντή

Η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί μια πολύ σημαντική διαιρετική τομή.  Μόνο που δεν διαιρεί την χώρα και την κοινωνία στα δύο, όπως φαίνεται εκ πρώτης όψεως.  Την διαιρεί στα τρία.  

Σε ένα τμήμα κοινωνικά και ταξικά προνομιούχο, που υποτάσσεται στον ιμπεριαλισμό και εγκαταλείπει την εθνική ιστορικότητα της χώρας.  Το τμήμα αυτό έχει σημαντικούς συμμάχους, μερικούς από τους οποίους καλοπροαίρετους, και στην ιστορική Αριστερά και διανόηση (εννοείται και στην Αριστερά πέραν του ΣΥΡΙΖΑ και όχι μόνο την συριζαική). 

Ένα τμήμα σωβινιστικο και δεξιό/ακροδεξιό, το οποίο ενώνει τμήματα της ελίτ με κάποια πληβειακά στρώματα.  

Και ένα κομμάτι, πλειοψηφικό, ταξικά λαϊκό και εργατικό, που βιώνει αρνητικά και την έντονη ταξική καταπίεση αλλά και την εθνική ταπείνωση κάτω από τον ζυγό του ιμπεριαλισμού και της συμμαχίας του με την άρχουσα τάξη.  

Το τρίτο πλειοψηφικό αυτό τμήμα δεν εκπροσωπείται καθόλου σχεδόν στο πολιτικό σύστημα, είναι προδομένο, εγκαταλελειμμένο από την διανόηση, συκοφαντημένο.  Όσο δύσκολο και να είναι το καθήκον της πολιτικής και ιδεολογικής του συγκρότησης, αυτό είναι το καθήκον ενός συνεπούς πατριωτικού και αντικαπιταλιστικού κινήματος για τις επόμενες δεκαετίες.  Είναι το ρεύμα που ούτε αποδέχεται τον ιμπεριαλισμό ως ειρηνευτική δύναμη, ως pax imperialistica, ούτε αποδέχεται τον ιμπεριαλισμό ως σύμμαχο του ομορφότερου εθνικισμού.  Αυτό το ρεύμα καλούμαστε να υπηρετήσουμε.  Ας χαίρονται οι κόλακες του καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού, δεξιοί και αριστεροί.  Δεν θα τους βγει σε καλό η χαρά τους.