Ἡ σημαία τῶν Ρωμιῶν στὴν Κωνσταντινούπολη τοῦ 1204

1.Ἡ σημαία τῶν Ρωμιῶν στὴν Κωνσταντινούπολη τοῦ 1204, ἀπὸ δυτικὸ μεσαιωνικὸ χειρόγραφο.
2. Μεγέθυνσή της
3. Ἡ σημαία τῆς Ἐπανάστασης τῆς 3-9-1843 γιὰ Σύνταγμα

Νίκος Σβορώνος: Ελληνισμός και Γέννηση της Ελληνικής Αστικής Τάξης.

Επιλεγμένα αποσπάσματα* από το βιβλίο του Νίκου Σβορώνου «Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας» εκδόσεις Θεμέλιο

Το ιδανικό είναι να φτάσουμε σ' ένα ελληνισμό, που δεν θα έχει ανάγκη ούτε να ταυτιστεί με μια μερίδα του πολιτισμένου κόσμου, για να διαλυθεί μέσα σε αυτήν την ταύτιση σαν μια μικρή επαρχία χωρίς αυτοτέλεια φωνής, ούτε να επιχειρεί να σβήσει τον άλλο κόσμο, κλείνοντας τα μάτια και μένοντας με την ψευδαίσθηση ότι καταφάσκει έτσι τον εαυτό του.[1]

Το κράτος ζούσε με εξωτερικό δανεισμό που είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για τους ξένους να εξασκούν πίεση, αυτός ο δανεισμός ωστόσο, δεν εμπόδισε την χρεωκοπία. 

Οι ρίζες του ελληνικού λαού βρίσκονται στην αρχαιότητα, αλλά το ελληνικό έθνος, σαν σύγχρονη ιστορική οντότητα, γεννήθηκε κατά το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.[2] 

Ο χώρος που μελετάμε δεν εγνώρισε τον πολιτικό κατακερματισμό της φεουδαλικής Δύσης.  Έζησε πάντα κάτω από τη συγκεντρωτική εξουσία του βυζαντινού κράτους και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, των οποίων η πολιτική, στρατιωτική, φορολογική και εκκλησιαστική υπαλληλία άπλωνε τα δίχτυα της ως την τελευταία αγροτική κοινότητα.

Οι ιδιαίτερες αυτές πολιτικές και οικονομικές συνθήκες έχουν σαν συνέπεια τις ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτισμικές δομές και σχέσεις. Οι επαφές ανάμεσα στον αγροτικό κόσμο και στον αστικό πληθυσμό των πόλεων είναι περισσότερο συχνές. Η πόλη, στην οποία εισβάλλει το χωριό, μετέχει κατά μεγάλο μέρος στη δημιουργία του λαϊκού πολιτισμού, που δεν έχει απόλυτα αγροτικό χαρακτήρα.[3] 

Η ανάπτυξη μιας μέσης τάξης εμπόρων και επιχειρηματιών που επωφελείται από την οικονομική δραστηριότητα των Ιταλών εμπόρων στα Βαλκάνια και στην Ανατολή, κι ένα μέρος της αριστοκρατίας της γης, δημιουργείται έτσι μια ανάμεικτη κοινωνική τάξη πλουσίων πολιτών που έρχεται σε αμεσότερη επαφή με τις πιο ανεπτυγμένες μορφές της οικονομίας των ιταλικών πόλεων, επηρεάζεται επίσης από τις πολιτικές τους ιδέες κι αρχίζει να προβάλλει, για πρώτη φορά με τέτοια ένταση, αξιώσεις συμμετοχής στην πολιτική ζωή και εν μέρει πετυχαίνει το σκοπό της.[4] 

Η μέση αυτή τάξη, με την υποστήριξη των βιοτεχνών και των λαϊκότερων κοινωνικών στοιχείων, εμφανίζει τέτοια πολιτική οργάνωση, ώστε μπορεί ν' αμφισβητεί με πραγματικές εξεγέρσεις την εξουσία από την αριστοκρατία της γης σε περιόδους πολιτικών κρίσεων.

Η ανάμεικτη αυτή τάξη, που βρίσκεται σε οικονομικό ανταγωνισμό με τους ξένους, σε αντίθεση με την παραδοσιακή προνομιούχα αριστοκρατία της γης, γίνεται με τα λαϊκότερα κοινωνικά στρώματα, το κύριο κοινωνικό βάθρο για την ανάπτυξη της εθνικής ιδέας.[5] 

Ο λαός των περιοχών που αποτελούν τη βυζαντινή επικράτεια είναι στη συνείδηση της εποχής ο ελληνικός λαός, που η πολιτισμική και φυλετική του συνέχεια δεν τίθεται σε αμφισβήτηση. 

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ονομάζεται τώρα από πολλούς Ελλάς. 

Ολόκληρη η πνευματική κίνηση και καλλιτεχνική παραγωγή του Βυζαντίου, στην τελευταία περίοδο της ιστορίας του, φανερώνει την ανασύνδεση των συγχρόνων με την ελληνική παράδοση. Ο ελληνικός χαρακτήρας εμφανίζεται καθαρότερα στην τέχνη που, πλουτισμένη με ζωντανά λαϊκά στοιχεία, δημιουργεί μορφές ελεύθερες που θυμίζουν ελληνικά και ελληνιστικά πρότυπα. Η λαϊκή γλώσσα αρχίζει να υψώνεται σε λογοτεχνική γλώσσα. 

ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΝΣΑΡΚΩΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ

Είναι γεγονός, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι κάποιος χρειάζεται εξαιρετικά καλή και ποιοτική μελέτη για να προβεί σε σίγουρα συμπεράσματα όσον αφορά τα πολιτισμικά «παραδείγματα» που υπήρξαν στην ιστορία. Όποιος προβαίνει σε συμπεράσματα χωρίς σφαιρική μελέτη των ζητημάτων πολύ πιθανόν να πέσει εύκολα έξω. Συνεπώς, τα γραφόμενα στις επόμενες παραγράφους μπορεί να χαρακτηριστούν από υποκειμενικά μέχρι ακραία.

Στον χώρο της Ευρώπης, ιστορικά, φαίνεται ότι δύο ήταν τα βασικά πολιτισμικά παραδείγματα: αυτό της Δύσης και αυτό της Ελληνικής Ανατολής. Τα δύο αυτά παραδείγματα φαίνεται ότι έχουν ριζικές διαφορές και προσεγγίσεις όσο αφορά τις προτεραιότητες και τις ανάγκες του ανθρώπου.

Η μια θεωρεί, για παράδειγμα, τον άνθρωπο ως το κέντρο του κόσμου, θεωρεί ότι τα πάντα δημιουργήθηκαν για τον άνθρωπο και ότι είναι χρηστικά εργαλεία αυτού. Η άλλη θεωρεί ότι ο άνθρωπος δεν είναι το κέντρο του κόσμου, αλλά υπάρχει για να βρίσκεται σε αρμονία με τον κόσμο.

Η Ελληνική Αναγέννηση (1700-1922) – Μέρος Α΄ 1821, Η Παλιγγενεσία

Στα μέσα Νοεμβρίου θα κυκλοφορήσει το νέο βιβλίου του Γιώργου Καραμπελιά, ως συνέχεια του έργου του για το 1204 και ως δεύτερος τόμος της ιστορίας του νέου ελληνισμού (1204-1821). Το βιβλίο θα παρουσιαστεί στην Αθήνα Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου στην αίθουσα Ρήγας Βελεστινλής (Ξενοφώντος 4), στηνΠάτρα Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου στη Στοά Αργύρη, στη Θεσσαλονίκη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, ενώ στις 16 Δεκεμβρίου ο Γιώργος Καραμπελιάς θα συζητήσει με τονΣτάθη Σταυρόπουλο για το θέμα του Βιβλίου στον Ιανό. Διαβάζουμε από την Εισαγωγή του Βιβλίου:

Η α­πόπειρα, μιας ομαλής μετάβασης από τον μεσαιωνικό ελ­λη­νι­σμό, τον βυ­ζα­ντι­νό, στον νε­ώ­τε­ρο, μέ­σα α­πό τον στα­δια­κό με­τα­σχη­μα­τι­σμό του Βυ­ζα­ντί­ου, η πρώτη δηλαδή «Αναγέννηση», θα συν­θλι­βεί κά­τω α­πό την ταυ­τό­χρο­νη και συ­ντο­νι­σμέ­νη πί­ε­ση Α­να­το­λής και Δύ­σης. Ο νεώτερος ελληνισμός θα γεν­νη­θεί έτσι δια της αντιστάσεως και θα ζή­σει ε­φτά αιώ­νες –α­πό το 1204 έ­ως το 1922–, υ­πό­δου­λος εξ ο­λο­κλή­ρου ή εν μέ­ρει στην τουρ­κι­κή Α­να­το­λή ή τη φρα­γκο-λα­τι­νι­κή Δύ­ση, ε­νώ η α­ποι­κιοκρατούμενη και υποδεέστερη θέση έ­να­ντι της Δύ­σε­ως, καθώς και η αντιπαράθεση με την επεκτατική Ανατολή, θα συνεχίζεται μέχρι σήμερα, το 2015, όταν σύρονται αυτές οι γραμμές.

«Παράξενοι φτωχοί στρατιώτες» Ποιά είναι άραγε η εθνική τους ταυτότητα;

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

Το βιβλίο μιλά για κάποιους παράξενους πολεμιστές. Που στον 15^ο αιώνα εμφανίζονται στα βενετικά αρχεία με το όνομα «Στρατιώτες». Αργότερα εμφανίζονται με το όνομα «Αρβανίτες». «Αρβανίτες» ήταν για παράδειγμα πολλοί πρωταγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Από τα στοιχεία που μας δίνει το βιβλίο συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για στρατιωτική παράδοση, με εκπληκτικές επιδόσεις στον «ανορθόδοξο πόλεμο». Ποια ήταν άραγε η ταυτότητα αυτής της παράδοσης; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι και ο κεντρικός σκοπός του βιβλίου.

Θέμα παράξενο και συνάμα τρομερά ενδιαφέρον. Ιδίως ως προς τα γενικότερα συμπεράσματα στα οποία οδηγεί τον αναγνώστη.

Ξέρουμε ότι πολλοί συμπολίτες μας έχουν «αρβανίτικη καταγωγή». Μεταξύ αυτών και ο συγγραφέας του βιβλίου, καθώς επίσης και ο συν-εισηγητής μου Γιώργος Καραμπελιάς. Θα θέσω εξ αρχής το πολύ προκλητικό ερώτημα: γιατί άραγε δεν είναι «Αλβανοί» οι «Αρβανίτες»; Ξέρω βέβαια ότι θα διαμαρτυρηθούν έντονα, καθώς είναι ακράδαντα πεπεισμένοι ότι είναι Έλληνες. Για ποιον όμως λόγο είναι Έλληνες; Με ποιο κριτήριο;

Παράδοση και Εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα του 21ου αιώνα

Λαοκράτης Βάσσης

Ο ελληνισμός καλείται, «αναγιγνώσκοντας» σωστά την τρισχιλιετή διαδρομή του και τις ανελαστικές απαιτήσεις του αινιγματικού γυρίσματος των καιρών μας (αλλαγή αιώνα και χιλιετίας), να χαράξει την πολιτιστική του στρατηγική στην τροχιά της αμήχανα ενοποιούμενης Ευρώπης και του δυσανάγνωστα παγκοσμιοποιούμενου διεθνούς περιβάλλοντος, όπου, με κατακλυσμιαία την εξάπλωση μιας φαιάς υποκουλτούρας, μαζί με τα εθνικά κράτη, πρωτίστως δοκιμάζονται οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες, που είναι συνυφασμένες με την ύπαρξη των εθνικών συλλογικοτήτων και την πολύχρωμη ομορφιά της πλανητικής μας πατρίδας.

Δεν πρόκειται για νέο πρόβλημα καθώς, με διαφορετικές κάθε φορά όψεις και αιχμές, ταλανίζει τη νεοελληνική πνευματική ζωή απ’ την προεπαναστατική ακόμη περίοδο. Όπως δεν πρόκειται και για δικό μας μόνο πρόβλημα, καθώς, με διαφορετικό διατακτικό και διαφορετική ένταση, απασχόλησε και απασχολεί όλους τους λαούς απ’ τη μια άκρη της γης ως την άλλη.

Η κακοδαιμονία των Ελλήνων: Μια σπάνια συνέντευξη του Οδυσσέα Ελύτη

Η κακοδαιμονία των Ελλήνων 

Μια σπάνια συνέντευξη του Οδυσσέα Ελύτη

«Ο Ελληνισμός επέτυχε ως Γένος αλλ' απέτυχε ως Κράτος»

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Αγαπητοί αναγνώστες το insider.gr δημοσιεύει μια σπάνια συνέντευξη που έδωσε ο Οδυσσέας Ελύτης στον Ρένο Αποστολίδη στην Ἐφημερίδα «Ἐλευθερία» στις 15 Ιουνίου του 1958. Ο μοναδικός λόγος του Ελύτη παραμένει δραματικά επίκαιρος.

«Ζητεῖται ἡ γνώμη σας, κύριε Ἐλύτη, ἡ ἐντελῶς ἀνεπιφύλακτη καί ἀδέσμευτη, ἐπάνω σέ ὅ,τι θεωρεῖτε ὡς τήν πιό κεφαλαιώδη κακοδαιμονία τοῦ τόπου. Ἀπό τί κυρίως πάσχουμε καί τί πρωτίστως μᾶς λείπει; Ποιά θά ὀνομάζατε «πρώτη μάστιγα» τῆς νεοελληνικῆς ζωῆς;

Ἀπό τί πάσχουμε κυρίως; Θά σᾶς τό πῶ ἀμέσως: ἀπό μιά μόνιμο, πλήρη, καί κακοήθηἀσυμφωνία μεταξύ τοῦ πνεύματος τῆς ἑκάστοτε ἡγεσίας μας καί τοῦ «ἤθους» πού χαρακτηρίζει τόν βαθύτερο ψυχικό πολιτισμό τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ στό σύνολο του!

Ἄ! Ἀρχίσαμε!… Μόνιμος, πλήρης καί κακοήθης ἀσυμφωνία!…

Βεβαίως! Ἀλλ᾿ ἀφῆστε με νά συνεχίσω. Αὐτή ἡ ασυμφωνία δέν εἶναι μιά συγκεκριμένη κακοδαιμονία, εἶναι, ὃμως, μιά αἰτία πού ἐξηγεῖ ὃλες τίς κακοδαιμονίες, μικρές καί μεγάλες, τοῦ τόπου αὐτοῦ. Ἀπό τήν ἡμέρα πού ἔγινε ἡ Ἑλλάδα κράτος ἕως σήμερα, οἱ πολιτικές πράξεις, θά ἔλεγε κανένας, ὅτι σχεδιάζονται καί ἐκτελοῦνται ἐρήμην τῶν ἀντιλήψεων γιά τή ζωή, καί γενικότερα τῶν ἰδανικῶν πού εἶχε διαμορφώσει ὁ Ἑλληνισμός μέσα στήν ὑγιή κοινοτική του ὀργάνωση καί στήν παράδοση τῶν μεγάλων ἀγώνων γιά τήν άνεξαρτησία του. Ἡ φωνή τοῦ Μακρυγιάννη δέν ἔχει χάσει, οὔτε σήμερα ἀκόμη, τήν ἐπικαιρότητά της. Σημειῶστε ὅτι δέν βλέπω τό πρόβλημα ἀπό τήν ἀποκλειστική κοινωνική του πλευρά, οὔτε κάνω δημοκοπία.

Ο πατέρας Φιλόθεος Φάρος εξομολογείται

Άνθρωποι έρχονται και φεύγουν χωρίς να αντιληφθούν τι είναι η ζωή

Λοιπόν, ο βαθμός στον οποίο η μέση ελληνική οικογένεια ευνουχίζει τα παιδιά της είναι τεράστιος και για μένα αυτή είναι η μεγαλύτερη συμφορά στην ελληνική κοινωνία. Μεγάλη τραγωδία. Η ελληνική οικογένεια είναι φυτώριο ψυχοπαθολογίας και ευνουχίζει συγκλονιστικά τους νέους ανθρώπους. Βλέπετε οργισμένους νέους που κινούνται από ιδεολογικές αντιλήψεις, κατά βάθος είναι άνθρωποι που είναι οργισμένοι με τους γονείς τους. Πολλές φορές όμως οι περισσότερες οικογένειες δεν αφήνουν τα παιδιά τους να θυμώσουν μαζί τους και το κάνουν με πολύ θρησκευόμενο τρόπο, όπως το τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, χρησιμοποιούν δηλαδή τον θεό για να καταπιέσουν την μοναδικότητα του παιδιού. Το παιδί στην ουσία υιοθετεί τις βρώμικες αξίες των γονέων.

ΚΕΙΜΕΝΟ Γιάννης Πανταζόπουλος

Ο πατέρας Φιλόθεος Φάρος, είναι ένας πεφωτισμένος κληρικός, θεολόγος και ψυχοθεραπευτής. Συζητώντας μαζί του ανακαλύπτεις νέους ορίζοντες, αποκομίζεις πλούτο γνώσης, συναισθημάτων και μια γλυκιά γεύση για την ζωή. Έχει συγγράψει πάνω από δέκα βιβλία με κύρια θέματα την ζωή του ανθρώπου, τον έρωτα, τον θάνατο και το πιο σημαντικό είναι ότι καταφέρνει με λόγια ψυχής να αφυπνίζει συνειδήσεις.

Η ελληνική κοινωνία νοσεί βαθιά, μπορεί να γιατρευτεί πάτερ και πώς;

Νομίζω ότι αυτό που απαιτείται είναι αλλαγή ήθους. Έχουμε δημιουργήσει ένα ήθος τις τελευταίες, τρεις ή τέσσερις, δεκαετίες το οποίο δεν είναι λειτουργικό, είναι ανθρωποκτόνο. Ο μέσος άνθρωπος έχει υιοθετήσει αυτό το ήθος και δεν έχει επίγνωση του γεγονότος ότι αυτό καταστρέφει την ζωή του και γενικότερα την κοινωνία. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτού του ήθους είναι ότι είναι αρκετά ατομικιστικό. Ο άνθρωπος πιστεύει ότι εξυπηρετεί το συμφέρον του όταν ενδιαφέρεται μόνο για αυτό και αδιαφορεί για οποιονδήποτε και οτιδήποτε άλλο. Νομίζει ότι έτσι κάνει το καλύτερο για τον εαυτό του, όμως  αυτό είναι πλάνη, είναι απάτη δεν λειτουργούν έτσι τα πράγματα, ο κόσμος είναι μια ενότητα. Εάν ο διπλανός μου δεν είναι καλά, αργά η γρήγορα δεν θα είμαι και εγώ καλά.

Μια νύχτα πριν 200 χρόνια στη Γερμανία…

Του Χρίστου Πέτρου

Για το δημοτικό μας τραγούδι

Μετά το 1806, και αφού ο Ναπολέοντας έθεσε υπό τον έλεγχό του τη Γερμανία, ο βαρόνος Βέρνερ Φον Χαξτχάουζεν, ο οποίος μιλούσε δεκατρείς γλώσσες και είχε σπουδάσει Νομικά, Ανατολικές Σπουδές και Ιατρική, όντας πολέμιος του Βοναπάρτη, αποφάσισε να αυτοεξοριστεί στην Αγγλία. Για να βιοπορίζεται, έπιασε δουλειά ως γιατρός σε ένα ναυτικό νοσοκομείο κοντά στο Λονδίνο. Ο περίεργος αυτός γιατρός μια μέρα, καθώς περπατούσε στους διαδρόμους του νοσοκομείου, άκουσε μια παρέα Ελλήνων ναυτικών να σιγοτραγουδούν κάτι που το βρήκε ενδιαφέρον. Ο Χαξτχάουζεν, ο οποίος μιλούσε και ελληνικά, παράτησε τη δουλειά που έκανε και πήγε κοντά στους Έλληνες ναυτικούς παρακαλώντας τους να του πουν το τραγούδι τους. Τότε αυτοί ξεκίνησαν:

Συννέφιασε ο Παρνασσός,  

βρέχει στα καμποχώρια 
κι εσύ, Διαμάντω, νύχτωσες, 
πού πας αυτήν την ώρα;  
Πάω γι’ αθάνατο νερό, 
γι’ αθάνατο βοτάνι 
να δώσω της αγάπης μου 
ποτέ να μην πεθάνει. 

Η ανάπτυξη της εθνικής ελληνικής ιδέας, του Νίκου Σβορώνου

Συγγραφέας: Νίκος Σβορώνος

Από το Άρδην τ. 51 με αφιέρωμα: “1204-2004, οχτώ αιώνες αποικιοκρατίας”

*Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Σβορώνου, “Το Ελληνικό έθνος, γένεση και διαμόρφωση του νέου ελληνισμού” από τις εκδόσεις “Πόλις” με πρόλογο Σπύρου Ασδραχά.

Η νέα τούτη πορεία του Ελληνισμού αρχίζει να διαγράφεται καθαρά από το τέλος του 11ου και τις αρχές του 12ου αιώνα, για να διαρκέσει, περνώντας από διάφορα στάδια, ως τις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι η περίοδος που ένας παλαιός λαός, με την προοδευτική του διαμόρφωση σε ένα συντελεσμένο έθνος, ανανεώνεται και αποτελεί μια καινούργια ιστορική οντότητα, τον Νέο Ελληνισμό, δηλαδή το Ελληνικό έθνος.

Οι ιστορικοί παράγοντες, εσωτερικοί και εξωτερικοί, που θα προκαλέσουν το αδυνάτισμα και την πτώση της συγκεντρωτικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, έχουν βαθιές τις ρίζες, εκδηλώνονται όμως με ιδιαίτερη δύναμη από το τέλος του 11ου αιώνα και προκαλούν την πρώτη βαθιά κρίση, που η Αυτοκρατορία δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει τελικά. Η αριστοκρατία των μεγάλων γαιοκτημόνων στο τέλος του 11ου αιώνα έχει κερδίσει την οριστική της μάχη, και με τις συγκεντρωτικές της τάσεις απειλεί την ενότητα του κράτους. Οι εξωτερικοί εχθροί στα Βαλκάνια, την Ανατολή και στη Δύση, επωφελούμενοι από την εσωτερική κρίση,

Μηδενισμός και Πρόσωπο

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί εισήγηση στο συνέδριο που είχε οργανώσει στην Θεσσαλονίκη τον Μάϊο του 1996 ο καθ. του ΑΠΘ Λάμπρος Σιάσιος, με θέμα την Διεπιστημονική προσέγγιση του Προσώπου. Στο γεγονός είχε δοθεί ιδιαίτερη σημασία, καθότι ομιλητές ήταν σχεδόν όλοι οι εν τότε Ελλάδι περί Προσώπου δια-νοήμονες (μείζονες και ελάσσονες...) Σε αντίθεση δε με τα συνήθως κρατούντα, οι εισηγητές ήρθαν καλά προετοιμασμένοι. Δεν έλειψαν και οι σοβαρές αντιπαραθέσεις. Μια απ’ αυτές ήταν και το «Βατερλώ» που υπέστη ο Στέλιος Ράμφος από τον μακαρίτη Νίκο Ματσούκα... (Βλ. Ιμάτια φωτός αρρήτου. Διεπιστημονική προσέγγιση του Προσώπου. Επιμέλεια Λάμπρος Σιάσιος. Πουρναράς Π.Σ. 2002.) Στο εδώ κείμενο έχουν γίνει επουσιώδεις μόνο διορθώσεις – κυρίως γραμματικές. 

ΘΕΜΑ: Η ανθρωπολογική κρίση της εποχής μας ως αντικείμενο της οντολογίας του Προσώπου

Η ανακάλυψη της παραδοσιακής οντολογίας του Προσώπου δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί αν η κριτική σκέψη, πάνω στα μεγάλα προβλήματα του νεωτερικού πολιτισμού, δεν είχε ενοχοποιήσει την οντολογική του θεμελίωση, ήτοι τη νεωτερική νοηματοδότηση του υποκειμένου. Επομένως η συζήτηση για το Πρόσωπο αναφέρεται πρωτίστως στο ανθρωπολογικό πρόβλημα της εποχής μας και εντάσσεται στη σχετική ιστορική προβληματική. Η εισήγησή μου θέλει να φέρει τη συζήτηση στο συγκεκριμένο αυτό ιστορικό πλαίσιο.

1. Το αντινιχιλιστικό κίνημα

 Η ενοχοποίηση του νεωτερικού ανθρωπολογικού τύπου άρχισε στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, από το αντινιχιλιστικό - αντιμηδενιστικό κίνημα. Προφήτες του κινήματος αυτού στάθηκαν ο Κίρκεγκωρ, ο Νίτσε, ο Ρεμπώ, ο Ντοστογιέφσκι κ.ά. Διορατικότερος ο Ντοστογιέφσκι. Η ιδιοφυία του, ζυμωμένη με τη νηπτική πνευματικότητα, μας άφησε την ακριβέστερη ανθρωπολογική ακτινογραφία του αιώνα που ερχόταν: του 20^ου αιώνα. 

 Το αντινιχιλιστικό πνεύμα, επηρέασε βαθειά τον 20^ο αιώνα, ιδίως στον τομέα της τέχνης, και απεκάλυψε, ως εστία των μεγάλων προβλημάτων, τη θεμελίωση του πολιτισμού της Νεωτερικότητας στον μηδενισμό. Φανέρωσε το γεγονός ότι το νεωτερικό ανθρωπολογικό καλούπι είναι φτιαγμένο για να παράγει μηδενιστές. Δηλαδή ανθρώπους ικανούς μονάχα να καταστρέφουν ό,τι ζωντανό υπάρχει μέσα τους και γύρω τους.

Οι μορφές της προσευχής Από τον βερμπαλισμό του Ρωμανού στον αποφατισμό του Κουκουζέλη

Γιώργος Ντόκος

Την 1η Οκτωβρίου η Εκκλησία τιμά μαζί την μνήμη του αγίου Ρωμανού του Μελωδού και του αγίου Ιωάννη του Κουκουζέλη. Οι δυο αυτοί άγιοι έζησαν σε διαφορετικές περιόδους, ωστόσο υπήρξαν σταθμοί στην διαμόρφωση και εξέλιξη της λατρείας στον τομέα της μουσικής και της υμνογραφίας. Ο Ρωμανός έζησε τον 6ο μ.Χ. αιώνα στα χρόνια του Ιουστινιανού, ενώ ο Κουκουζέλης τον 13ο-14ο μ.Χ. αιώνα στα χρόνια που είχε ξεκινήσει χωρίς γυρισμό η πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Χαρακτηριστικό της ποίησης του Ρωμανού (Κοντάκια) είναι ο βερμπαλισμός. Το έργο του είναι σε μέγεθος τεράστιο (1000 μακροσκελή ποιήματα)[1]. Ο Ρωμανός αφήνει την πατρίδα του Συρία και πηγαίνει στην πρωτεύουσα της ισχυρής αυτοκρατορίας Κωνσταντινούπολη, όπου θα πραγματοποιήσει μια λαμπρή καριέρα. Ο Κουκουζέλης επτά αιώνες αργότερα κινείται αντίθετα. Εγκαταλείπει απογοητευμένος την σταδιοδρομία του μουσικού στο παλάτι και εμφανίζεται σύμφωνα με τον θρύλο στη Μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους ως βοσκός. Μετά την αναγνώρισή του ξεκινάει το έργο του, που το χαρακτηρίζει ο αποφατισμός. Στο έργο του Κουκουζέλη ίσως για πρώτη φορά ο λόγος παίρνει διαζύγιο από το μέλος-μουσική. Είναι η εποχή κατά την οποία η εκκλησιαστική ποίηση αρχίζει να φθίνει και αρχίζουν να δημιουργούνται τα αργά μουσικά μέλη. 

Η οριακή κοινωνία

Ο Έλληνας, ιδιαίτερα, των τελευταίων ετών της προ-μεταπολιτευτικής περιόδου έθετε σαν στόχο την αναζήτηση νέων συνόρων, την κυριαρχία στη φύση, τη βελτίωση της παραγωγικής του ικανότητας, την κοινωνική αλλαγή, ακολουθώντας, λίγο ως πολύ, το κυρίαρχο εισαγόμενο δυτικό πρότυπο.

του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

Η μεταπολίτευση έθεσε στο επίκεντρο την αναζήτηση του εαυτού, την αυτοπραγμάτωση, την αυτοεκπλήρωση και τα διάφορα άλλα.. «-αυτό», αντιγράφοντας και πάλι τη δυτική ναρκισσιστική επιταγή, «να είσαι ο εαυτός σου και στ᾿....... σου».

Τόσο, δηλαδή, ο προ-ναρκισσιστικός εαυτός, όσο και ο ναρκισσιστικός άνθρωπος της μεταπολίτευσης, έθεταν στόχους με θετικό πρόσημο. Κάτι ήθελαν να πετύχουν.

Αντίθετα, από το κρίσιμο μνημονιακό ορόσημο και εφεξής, ο μετα-ναρκισσιστικός Έλληνας, έχοντας απολέσει σε σημαντικό βαθμό την καταναλωτική του ευχέρεια, που τροφοδοτούσε τον ακόρεστο ναρκισσισμό του, ξεκινά να θέτει, για πρώτη σχεδόν φορά ύστερα από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, στόχους με αρνητικό πρόσημο. Δεν επιδιώκει πια να συμβεί κάτι, αλλά αντίθετα, στοχεύει στο «μην τυχόν και συμβεί». Μην τυχόν και μειωθεί περαιτέρω το εισόδημα του, μην τυχόν και βγούμε από το ευρώ, μην τυχόν και χάσει τη δουλειά του, μην τυχόν και συμβεί αυτό, μην τυχόν και συμβεί το άλλο...μην τυχόν. Μια ατέλειωτη λίστα με «μην τυχόν» υπερτροφοδοτεί με άγχος έναν «ανεκπαίδευτο» στην απώλεια ναρκισσιστικό ψυχισμό.

Λαδοκρασάδες και βουτυρομπιράδες

Του Χάρη Ναξάκη* 

Τι σημαίνει ότι ανήκομεν στη Δύση; Αλήθεια τι έχει μείνει ζωντανό από το τρίπτυχο της Γαλλικής επανάστασης, ελευθερία-ισότητα-αδελφοσύνη; Ακόμα και η έμμεση δημοκρατία έχει προ πολλού εκπέσει σε ολιγαρχική δημοκρατία. Εκτός και  αν το ανήκομεν στη Δύση, στην Εσπερία, σημαίνει την επιθυμία μας να εξισωθούμε με αυτό που είναι η Δύση. Ο νεωτερικός εξατομικευμένος δυτικός άνθρωπος, ο homo economicus, είναι μία μηχανή παραγωγής ατομικών επιθυμιών και ικανοποίησή τους με εμπορεύματα.

ΘΗΒΑΙΟΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΧΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ | ΕΝΩΣΙΣ ΙΟΥΛΙΟΥ

Θηβαίο, ξευτίλα, μυρίζεις νταλαρίλα

Χαμός στο διαδίκτυο με τις κατάπτυστες δηλώσεις του Χρήστου Θηβαίου. Ο γνωστός τροβαδούρος, σε ζωντανή ραδιοφωνική εκπομπή στον FM100 της Θεσσαλονίκης, είπε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι οι άνεργοι Έλληνες νέοι είναι άνεργοι επειδή βαριούνται να δουλέψουν και όχι επειδή δεν υπάρχουν δουλειές, ότι μια πενταμελής οικογένεια (όπως η δική του) μπορεί να ζει με 15 ευρώ ημερησίως και δεν καταλαβαίνει γιατί χρειάζονται περισσότερα λεφτά, ότι η δημοσιογράφος που τον φιλοξενούσε στην εκπομπή της είναι αντιπαραγωγική και θα πρέπει να αφήσει το ραδιόφωνο για να πιάσει δουλειά στα λιπάσματα, μιας και έχει πτυχίο Χημικού, και άλλα πολλά.

Με αφορμή, λοιπόν, το εν λόγω περιστατικό, αξίζει να πούμε πέντε πράματα για τον κόσμο του οποίου εκπρόσωπος είναι ο Θηβαίος και όλα τα άλλα μαχαιριτσοειδή. Την αυτοαποκαλούμενη σύγχρονη έντεχνη σκηνή. Από πού μας προέκυψε, λοιπόν; Τι κομίζει, ποιον αξιακό και ιδεολογικό κόσμο εκπροσωπεί και τι ρόλο έπαιξε όλα αυτά τα χρόνια στη διαμόρφωση των συνειδήσεων των νεοελλήνων;

Αναφορά στο σύγχρονο έντεχνο τραγούδι

Ως λαϊκό έντεχνο ορίστηκε το τραγούδι εκείνο που από τη δεκαετία του ’60 είχε ως κύριο γνώρισμά του τη μελοποίηση εγνωσμένης αξίας ποιημάτων. Με αφετηρία τον «Επιτάφιο» του Ρίτσου το 1958, ο Μίκης Θεοδωράκης μαζί με τον τρισμέγιστο Χατζιδάκι δημιούργησαν μία «σχολή» την οποία συνέχισαν ο Ξαρχάκος, ο Μαμαγκάκης, ο Λοΐζος, ο Μούτσης, ο Λεοντής, ο Μαρκόπουλος κ.ά. Τα έντεχνα τραγούδια της εποχής εκείνης, τα οποία άλλοτε κυκλοφορούν σαν «κύκλοι τραγουδιών» και πιο σπάνια μεμονωμένα, έχουν τις περισσότερες φορές το γνώρισμα ότι στην ενορχήστρωσή τους το δημοφιλέστερο λαϊκό μας όργανο, το μπουζούκι, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο αφ’ ενός, αφ’ ετέρου όμως οι μελωδίες είναι βασισμένες κυρίως σε δυτικές κλίμακες. Δεν γίνεται δηλαδή εκτενής χρήση των λαϊκών μας δρόμων (ουσάκ, χιτζάζ κτλ.). Πώς όμως έγινε και το έντεχνο από όρος προσδιορισμού της μουσικής τάσης από την οποία βγήκε το «Άξιον Εστί», ο «Μεγάλος Ερωτικός», οι «Μετανάστες» κ.ά. τώρα χρησιμοποιείται για να προσδιορίσουμε το σινάφι του Πλιάτσικα και του Μαχαιρίτσα;

Η Ελληνική ιδιοπροσωπία

του Γιώργου Καραμπελιά

Προδημοσίευση από την Εισαγωγή του βιβλίου του συγγραφέα, Η ελληνική Αναγέννηση (1700-1922) Μέρος πρώτο, Η παλιγγενεσία(1700-1821), Τόμος Α΄, το οποίο θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του 2015 από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. Το βιβλίο αποτελεί τη συνέχεια του βιβλίου, 1204, Η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού.

Η ενασχόλησή μου, μακρά και συστηματική πλέον, με την ιστορία του νεώτερου ελληνισμού υπήρξε συνέπεια της συνειδητοποίησης του «ιστορικού» χαρακτήρα της ελληνικής ιδιοπροσωπίας. Σε μια συγκυρία βαθύτατης κρίσης του υπαρκτού ελληνισμού –ενώ μετεωριζόμεθα, κυριολεκτικώς, μεταξύ της ισλαμικής Ανατολής και της τευτονο-φραγκικής Δύσης–, αναγκαία προϋπόθεση, για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως αυτόνομο συλλογικό υποκείμενο, είναι η συναγωγή των διαγραμματικών συμπερασμάτων της ιστορικής μας διαδρομής, ώστε να επιχειρήσουμε, in extremis, να λύσουμε τον γόρδιο δεσμό του «καημού της ρωμιοσύνης». Όσο αυτός δεν επιλύεται, και βέβαια όχι απλώς ως θεωρητικό ή ιστοριογραφικό εγχείρημα, αλλά εν τοις πράγμασι, απειλούμεθα, κυριολεκτικώς, με ιστορική έκλειψη.

Η συνείδηση της παρακμής του «γένους» με παρακίνησε, και όχι μόνο εμένα, προφανώς, να διερευνήσω τις αιτίες που μας άφησαν «λειψούς». Αναζητώντας λύση στα δραματικά αδιέξοδα που βιώνουμε, κινούμενος μεταξύ θεωρητικής αναζήτησης, ιστορικής έρευνας και δημόσιας παρέμβασης, κατέληξα στο συμπέρασμα πως αυτή δεν μπορεί να ανευρεθεί αν δεν επιχειρηθεί ένας απολογισμός της ιστορικής πορείας του νεώτερου ελληνισμού, που αριθμεί πλέον οκτώ ή δέκα αιώνες.

Αυτή η «παράκαμψη» μέσω της ιστορικής μας διαδρομής καθίσταται περισσότερο επείγουσα και αναγκαία καθώς συνειδητοποιούμε πως η ίδια η ιδιοπροσωπία του ελληνικού έθνους –κατ’ εξοχήν του νεώτερου ελληνισμού– είναι ιστορικής υφής, δηλαδή μπορεί να αντικρύσει το ίδιο του το μέλλον μόνον εφ’ όσον έχει μια βαθειά συνείδηση και γνώση της ιστορικής του διαδρομής και της ιστορικής του συνέχειας. Και παρότι κάτι ανάλογο ισχύει καθολικότερα, για όλους τους λαούς και τα έθνη, καθίσταται αποφασιστικής σημασίας για τους νεώτερους Έλληνες, δεδομένης της ιδιαίτερης ιδιοπροσωπίας μας.

O Χρήστος Γιανναράς μιλά για το βιβλίο του "Έξι Φιλοσοφικές Ζωγραφιές" - Εκδόσεις Ίκαρος

ρήστος Γιανναράς

Ξεκίνησα από την συνειδητοποίηση της σημασίας του αποφατισμού. Ήταν το κλειδί για την αποφυγή της διολίσθησης στον σχετικισμό, στον αγνωστικισμό, κλειδί για να περισωθεί η προτεραιότητα εμπειρικής επαλήθευσης της γνώσης. Όρισα τον αποφατισμό: Είναι η άρνηση να εξαντλήσουμε τη γνώση στη διατύπωσή της. Άρνηση να ταυτίσουμε την κατανόηση των σημαινόντων με τη γνώση των σημαινομένων…» ο καθηγητής φιλοσοφίας Χρήστος Γιανναράς, δίδει στην Κρυσταλία Πατούλη, μία «σύνοψη εισαγωγική και πάντως αυτεξεταστική», για το βιβλίο του «Έξι Φιλοσοφικές Ζωγραφιές» των εκδ. Ίκαρος.

«…Αναζήτησα την ιστορική αφετηρία του αποφατισμού. Την εντόπισα στην Αρχαία Ελλάδα: Αρχή σαφέστατα εκφρασμένη από τον Ηράκλειτο, αυτονόητα προϋποτιθέμενη στη σύνολη αρχαιοελληνική γραμματεία.

Είδα τις επιπτώσεις της αποφατικής αρχής στη γλώσσα της Τέχνης, αρχαιοελληνικής και ελληνοχριστιανικής («βυζάντινής»). Την είδα ως τον παράγοντα που ενοποιεί την εκφραστική, της χαρίζει λειτουργική, γνωστοποιό ομοτροπία – από το άγαλμα και την Εικόνα ως την αρχιτεκτονική και τη δραματουργία, ως και την «πολιτική τέχνην».

Οδηγήθηκα στον εντοπισμό του ελληνικού κριτηρίου επαλήθευσης της γνώσης: στην κοινωνική επαλήθευση – καθ’ ό,τι αν κοινωνήσωμεν αληθεύομεν, ά δε αν ιδιάσωμεν ψευδόμεθα.

Η γνώση είναι εμπειρική, η εμπειρία επαληθεύεται όταν κοινωνείται, ο τρόπος κοινωνίας της εμπειρίας είναι η γλώσσα.

Βιβλιοκριτική για το "Πέρα από το άτομο" - Βασίλειος Μπετσάκος

 

Όπως δηλώνει ο υπότιτλος του βιβλίου, ο Θ. Ζ. ασχολείται με το πολυσυζητημένο και κατά τινας εξαντλημένο ερώτημα: Ποιος είναι ο Έλληνας; τι σημαίνει (σήμερα) ελληνική ταυτότητα; Και διακινδυνεύει να εισπράξει την αδιαφορία του κουρασμένου αναγνωστικού κοινού. Συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: το δοκίμιο μετατρέπει τον σκεπτικιστή αναγνώστη σε μέτοχο της εναγώνιας ανάγκης να κατανοηθούν απτά προβλήματα του συλλογικού μας βίου.

Η απάντηση του Θ.Ζ. στο ερώτημα της ελληνικής ταυτότητας αποφεύγει τους καθιερωμένους τρόπους προσέγγισης. Αποφεύγει, αφενός, τη μελέτη του ελληνισμού στη διαχρονία του, τη μελέτη της παράδοσης ως πολιτιστικής κληρονομιάς· η πολιτιστική μας κληρονομιά έχει αρκούντως μελετηθεί από νεοέλληνες διανοητές κορυφαίους, οι οποίοι έδειξαν την αλήθεια ζωής που αυτή εγκιβωτίζει (είναι, εξάλλου, κοινό μυστικό πως η πλούσια κληρονομιά δεν εγγυάται στους ευτυχείς κληρονόμους ούτε το οργανικό ρίζωμα στο παρελθόν ούτε την επιβίωση της ταυτότητάς τους στο μέλλον). Αποφεύγει, αφετέρου, και την άλλη καθιερωμένη μέθοδο, τη συγχρονική μελέτη του νεοέλληνα· και αυτή έχει δώσει οξυδερκείς κοινωνιολογικές προσεγγίσεις (αλλά και σχηματοποιήσεις και καρικατούρες).

Διερωτώμαστε για την ελληνική ταυτότητα, τη διαχρονική αυτοομοιότητα και τη συγχρονική ετερότητα του Έλληνα. Αλλά η όλη συζήτηση διεξάγεται συνήθως εις πείσμα της προϋποθετικής απορίας: «υπάρχει πλέον Έλληνας;», υπάρχει πλέον αυτό το υποκείμενο η ταυτότητα του οποίου ζητείται προκειμένου να του χορηγηθεί και το διαβατήριο του μέλλοντος; Υπάρχουν άραγε τα σύνορα που η διάβασή τους θα όριζε την Ελλάδα και τους Έλληνες;

"Το χάσμα μεταξύ Ελληνικού και Δυτικού Πολιτισμού" του Μάνου Δανέζη

Η Πολιτισμική κατάρρευση

Ο Δυτικός Πολιτισμός διέρχεται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κοινωνικής κρίσης, η οποία συν τω χρόνω αποσαρθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές.

Η οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε, αλλά και η κατάρρευση όλων των κοινωνικών δομών, δεν είναι το αίτιο αλλά το αποτέλεσμα μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης αξιών και ιδεών.

Αυτό που καταρρέει είναι ολόκληρο το «Δυτικό Πολιτισμικό Ρεύμα» όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου -17ου αιώνα

Ο Δυτικός Πολιτισμός, άρα και η Οικονομία, από τότε ασπάστηκαν τα φιλοσοφικά και επιστημονικά δόγματα αυτής της Επανάστασης τα οποία όμως ήδη έχουν καταρρεύσει κάτω από τα πορίσματα της σύγχρονης Επιστημονικής Σκέψης.

Με βάση τα δόγματα της Επιστημονικής Επανάστασης του 16ου - 17ουαιώνα, το Δυτικό πολιτισμικό ρεύμα αναγόρευσε την ύλη ως πρωταρχικό και μοναδικό αξιακό γεγονός.

Στο βωμό αυτού του αγαθού και των παραγώγων του, ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός, επί αιώνες, θυσίαζε και θυσιάζει ακόμα, το σύνολο των ανθρώπινων αξιών του, ακόμα και την ίδια την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Με τον τρόπο αυτό, δημιουργήθηκε ένα υλιστικό και μηχανοκρατικό πολιτισμικό ρεύμα το οποίο κυριάρχησε σε όλο το δυτικό κόσμο, ως μια νέα Δογματική Θεολογία.

Θεός αυτής της θεολογικής δομής είναι η φιλοσοφική έννοια της ύλης. Είναι «πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός».

Οι επί της Γης Απόστολοι και Νομοθέτες του νέου αυτού Θεού είναι οι Χρηματιστηριακοί Οίκοι, οι οποίοι συντάσσουν τις δέκα εντολές, δηλαδή τους κανόνες αγιοσύνης, τους οποίους οι πολίτες πρέπει να τηρούν αν θέλουν να έχουν τις ευλογίες του Θεού της «ύλης».

Το «Άγιο Πνεύμα» αντικαθίσταται από την έννοια του «χρήματος». το οποίο εκπορεύεται από τον θεό της Ύλης ως ανταπόδοση σε εκείνους τους πολίτες που τον υπηρετούν.

Ναοί του Θεού της ύλης, τα χρηματιστήρια και οι τράπεζες.

Το απάνθρωπο αυτό οικονομικό σύστημα το οποίο καταδυναστεύει τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό στηρίχθηκε σε μια παραχάραξη της έννοιας και της πρακτικής έκφρασης της έννοιας της Λογικής.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΕΥΡΩ Η ΕΥΡΩΠΗ

Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΕΥΡΩ Η ΕΥΡΩΠΗ

ΕΥΡΩΛΑΓΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΙΔΙΟΠΡΟΣΩΠΙΑ

του Γιώργου Καραμπελιά

Σε ολόκληρη τη μεταπολιτευτική περίοδο, η Ελλάδα ενσωματώθηκε σταδιακώς στην Ενωμένη Ευρώπη και στο «ευρωπαϊκό όνειρο». Απέναντι στην εκ νέου ανάδυση της τουρκικής απειλής, μετά την κατοχή της Κύπρου, η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού πολιτικού κόσμου και των κοινωνικών δυνάμεων, προσχώρησε στην πραγματικότητα μιας ευρωπαϊκής ενοποίησης, που πραγματοποιούνταν μονομερώς, με αφετηρία τη Δυτική Ευρώπη. Αρχικώς, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, στη συνέχεια το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου, εν τέλει δε, μετά την κατάρρευση της Σοβ. Ένωσης, και το μεγαλύτερο μέρος της παραδοσιακής Αριστεράς, προσχώρησε στην «ευρωπαϊκή ιδέα». Αρχικώς εξ ανάγκης, εν συνεχεία απόσυμφέρον (μέσα από τη ροή ευρωπαϊκών προγραμμάτων, μιζών, επιδοτήσεων κ.ο.κ.) και τέλος απόιδεολογία (ο ευρωπαϊσμός ως υποκατάστατο της ελληνικής εθνικής ταυτότητας), σταδιακώς, το σύνολο των ελίτ (πολιτικών, οικονομικών και κυρίως πνευματικών) προσχώρησε σε έναν ευρωπαϊσμό που δεν τον έβλεπε ως συμπλήρωμα και επέκταση της ελληνικής ιδιοπροσωπίας αλλά ως την καταστροφή της και την αντικατάστασή της από τον ευρωπαΪσμό. Γι’ αυτό, σταδιακώς, και ιδιαίτερα μετά το 1990, το αποκλειστικό όνειρο των Ελλήνων (στο οποίο, μέσω επιδοτήσεων, χρηματιστηρίων, φτηνών δανείων και ταξιδιών στο εξωτερικό) γίνεται η ενσωμάτωσή τους σε μια μυθική, υπερεθνική Ευρώπη. Γι’ αυτό και στο ιδεολογικό πεδίο θα κυριαρχήσει ο εθνομηδενισμός, η ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης και ο αποεθνικοποιημένος πολυπολιτισμός. Όλα αυτά περπατούσαν, παρά τις αντιφάσεις και τις κρίσεις, λίγο πολύ, έως το 2009, μάλλον ομαλά και απρόσκοπτα και μόνο λίγες δυνάμεις, είτε από την Εκκλησία (αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, Άγιο Όρος, ιδιίτερα κατά τις δεκαετίες 1990 και 2000), και ελάχιστες δυνάμεις από τα υπολείμματα του «πατριωτικού ΠΑΣΟΚ» ή της πατριωτικής Αριστεράς, προσπαθούσαν να βάλουν έναν φραγμό σε αυτή τη γενικευμένη παρασιτική ενσωμάτωση στον ευρωπαϊσμό.