Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 18 Απριλίου 2022

Τεχνολογία, Ορθολογισμός, Δημοκρατία, Γλώσσα και Γραφή

του Γιάννη Σαΐνη

Η κυριαρχία ανορθολογικών ρευμάτων, που επηρεάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας τις τελευταίες δεκαετίες, είναι δύσκολο να εξηγηθεί στα πλαίσια της «εποχής της πληροφορίας» όπου καθετί, από τις θέσεις του Πλάτωνα για την Ψυχή, τις απόψεις του Bill Gates για τον παγκόσμιο πληθυσμό, το περιεχόμενο των εμβολίων ή τις ακρότητες ενός πολέμου, μπορεί να διασταυρωθεί και να επιβεβαιωθεί κυριολεκτικά εν ριπή οφθαλμού.

Παραληρηματικά κείμενα χωρίς συνοχή, με αφετηρία μία, μερικώς ή ολικώς, κατασκευασμένη είδηση, κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η αντίφαση καθίσταται ακόμη πιο αξιοπρόσεκτη αν αναλογιστούμε πως στη Δύση, το ποσοστό των «μορφωμένων» – «εκπαιδευμένων» είναι το υψηλότερο από κάθε άλλη περίοδο στη μακραίωνη Ιστορία της.

Η επίκληση ιδιαιτεροτήτων Θρησκευτικών ή και Ιστορικών, οι διαφορές στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και η αντικειμενική δυσκολία να παρακολουθήσει η πλειοψηφία των πολιτών τις ραγδαίες εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας εξηγεί τα διαφορετικά ποσοστά των πολιτών που τέρπονται από ανορθολογικά ρεύματα σε διάφορες χώρες, υποβαθμίζει όμως το γεγονός πως τα ποσοστά αυτά είναι υψηλά, δυστυχώς, σε όλον τον Δυτικό Κόσμο. Υπάρχει συνεπώς ένα κοινό υπόβαθρο το οποίο τροφοδοτεί τον ανορθολογισμό και απλώς οι ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας βοηθούν, είτε αυτός να θεριέψει, είτε να περιορισθεί.

Πέμπτη 17 Μαρτίου 2022

Δε μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι...

 

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗΣ

Ο ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΧΑΡΙΣΕ μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη, που αντέχει ακόμη, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά, για να τη φάνε. Έφαγαν όσο μπόρεσαν, αλλά απομένει μαγιά. Δεν ξέρω πόσο θα βαστάξει ακόμη αυτό. Εκείνο που ξέρω είναι ότι η μαγιά λιγοστεύει και δε μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι. Δεν είναι καινούργια τα σημεία που δείχνουν ότι, αν συνεχίσουμε τον ίδιο δρόμο, θα αφεθούμε μοιρολατρικά στη δύναμη των πραγμάτων, θα βρεθούμε στο τέλος σε μια γλώσσα εξευτελισμένη, πολύσπερμη και ασπόνδυλη.

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ, ''Η γλώσσα στην ποίησή μας'', 1964

Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2022

Η συστηματική διάβρωση της Γλώσσας μας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και πολλούς άλλους…

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΖΑΝΟΥ*



Ενώ γιορτάζουμε με μεγάλη υπερηφάνεια τα 200 χρόνια από  την επανάσταση του 1821 που έφερε την  “ανάσταση του Γένους” και την σύσταση του πρώτου Ελληνικού κράτους στη πολυχιλιετή  ιστορία του Ελληνισμού.

Ενώ η διατήρηση της γλώσσα μας είναι ο κύριος συντελεστής της  επιβίωσης της ταυτότητας του  “Γένους”  μετά την επικράτηση των Ρωμαίων στον αρχαίο κόσμο.

Ενώ η γλώσσα μας είναι μια από τις ελάχιστες ζώσες γλώσσες – μαζί με αυτές των Κινέζων, Ινδών και Εβραίων – που έχουν αντέξει να γράφονται αδιάλειπτα εδώ και τουλάχιστον 3.500 χρόνια.  Η UNESCO καταμετρά σήμερα περισσότερες από 6.000 ζώσες γλώσσες στο πλανήτη. [Μαρία Ευθυμίου, Ρίζες και Θεμέλια, Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού, Εκδόσεις Πατάκη, Απρίλιος 2021]

«Ενώ το πιο κομβικό στοιχείο της ιστορίας του Ελληνισμού είναι η συνέχεια της γλώσσας του». [Μαρία Ευθυμίου, Ρίζες και Θεμέλια, Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού, Εκδόσεις Πατάκη, Απρίλιος 2021]

Ενώ η γλώσσα μας είναι το αυθεντικό μέσο επικοινωνίας με και άντλησης δύναμης από τις ρίζες μας, που είναι και ρίζες του πολιτισμού του δυτικού κόσμου.

Και ενώ όπως είπε ο Ελύτης η γλώσσα μας «κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια».

Σήμερα τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης – τύπος, τηλεόραση, διαδίκτυο –  μέρος του επιχειρηματικού κόσμου, και πολλοί άλλοι συστηματικά διαβρώνουν την γλώσσα μας μετατρέποντας της  σε ένα άχαρο  κατασκεύασμα ελληνοαγγλισμού –  γκρίγγλις.

  • Διαβάζουμε στο τύπο ή το διαδίκτυο


Η συνέχεια...
Η συστηματική διάβρωση της Γλώσσας μας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και πολλούς άλλους…: Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΖΑΝΟΥ* Ενώ γιορτάζουμε με μεγάλη υπερηφάνεια τα 200 χρόνια από  την επανάσταση του 1821

Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021

Συνηγορία υπέρ της «ελληνικής γλωσσικής μοναδικότητας»


 
 
Hermann David Salomon Corrodi – Resting before the Temple of Karnak

Συνδιαμόρφωση κειμένου: Μιχάλης Θεοδοσιάδης και Γιώργος Κουτσαντώνης

Σε πολύ πρόσφατο άρθρο του στην «Καθημερινή» ο Παντελής Μπουκάλας (Π.Μ) προσπαθεί να ασκήσει κριτική στις «γλωσσικές μας εμμονές» που για τον ίδιο αναπαράγονται σε άρθρο της Πολυβίας Παραρά*, περί «ανθρωποκεντρική[ς] υποστασιοποίηση[ς] της ελληνικής γλώσσας». Το άρθρο παρακάμπτει τα επιχειρήματα της Παραρά στην οποία αποδίδει πράγματα που ουδέποτε έγραψε, ένα λογικό σφάλμα γνωστό και ως Πλάνη του Αχυρανθρώπου (Straw Man fallacy). Έτσι, κακοποιεί και διαστρεβλώνει μέρος του κειμένου της, διότι η καθηγήτρια ουδέποτε ισχυρίστηκε ότι «[η] ανθρώπινη ιστορία … ξεκίνησε στην αρχαία Ελλάδα» ή ότι δεν «υπήρξαν σπουδαίοι πολιτισμοί πολύ πριν από τον αρχαιοελληνικό» ή ακόμη ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα έχει «μαγικές ιδιότητες». Έτσι, μετατοπίζει αυθαιρέτως τη συζήτηση σε θέματα τα οποία το κείμενο δεν είχε καμία πρόθεση να θίξει. Πρόκειται για ακραία περίπτωση στρεψοδικίας. Πράγματι, το άρθρο του Π.Μ. κατακλύζεται από έμμεσους αφορισμούς περί «εθνικών μύθων» και εμμονών». Είναι αδύνατο με τέτοιους γενικόλογους χαρακτηρισμούς να λάβει χώρα μια σοβαρή συζήτηση, δεδομένου ότι, υπό από αυτές τις συνθήκες, ο διάλογος παρεκτρέπεται σε απαξιώσεις οι οποίες οδηγούν σε κατηγορηματικά και απόλυτα συμπεράσματα περί «εμμονών», οι οποίες θα πρέπει να απορρίπτονται a-priori.

Στην πραγματικότητα, αν διαβάσει κανείς προσεκτικά το κείμενο της Παραρά μόνο «γλωσσικές εμμονές» δε θα βρει. Ο Π.Μ. ισχυρίζεται ότι η ελληνική γλώσσα δεν αποτελεί «μοναδικότητα» καθώς όλες έχουν μια κοινή ινδοευρωπαϊκή ρίζα. Με άλλα λόγια, όλοι οι πολιτισμοί συνδέονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Επομένως, ο ελληνικός γλωσσικός κόσμος δεν έχει τίποτα το μοναδικό να επιδείξει. Αυτή τη θέση συναντάμε στο ευρύτερο πολιτικό ρεύμα της «εθνοαποδόμησης», που ταυτίζει ή συνδέει κάθε αναφορά στην παράδοση, και στον ελληνισμό εν γένει, με τον κλειστοφοβικό εθνικισμό του μετεμφυλιακού νεοελληνικού κράτους της «επάρατης Δεξιάς» και της «οπισθοδρόμησης» (μάλιστα, μέσα στο άρθρο του Π.Μ. γίνεται λόγος και για κάποιους «χουνταίους»). Οτιδήποτε παραπέμπει στη ρίζα, στην ελληνικότητα καθώς και στα επιτεύγματα του ελληνισμού, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με καχυποψία, ως εμμονή με το παρελθόν, ως αταβισμός και τάση εγκλωβισμού στην ψευδή αίσθηση της δήθεν μοναδικότητάς μας. Η εθνοαποδομητική σχολή, κάθε άλλο παρά δημιουργική, εκφράζει την ελληνική εκδοχή της πολιτικής ορθότητας που κυριαρχεί στους ακαδημαϊκούς χώρους του δυτικού και ιδίως του αγγλοσαξονικού κόσμου. Είναι άλλωστε της μόδας σχεδόν όλα τα επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού να ταυτίζονται, έμμεσα ή άμεσα, με τη φρίκη της αποικιοκρατίας. Η πολιτική ορθότητα έχει πλέον εισέλθει για τα καλά στο ακαδημαϊκό και δημοσιογραφικό τοπίο σχεδόν κάθε δυτικής χώρας και η Ελλάδα δε στερείται εκπροσώπων. Αυτή η οπτική λειτουργεί κάθε φορά, ανάλογα με το ιστορικο-πολιτικό και κοινωνικό παρελθόν της κάθε κοινωνίας, πάνω στο οποίο η φιλελεύθερη Αριστερά επιχειρεί να χτίσει το αφήγημά της. Για παράδειγμα, η μάχη ενάντια στην αποικιοκρατία, το «κόκκινο πανί» για την Αριστερά της Βρετανίας, συνεπάγεται αφαίρεση σημαντικών Βρετανών φιλοσόφων και λογοτεχνών των προηγούμενων αιώνων από τη διδακτέα ύλη. Παρομοίως, για τις εγχώριες δυνάμεις του πολιτικά ορθού, κόκκινο πανί αποτελούν έννοιες όπως «παράδοση», «εθνική ταυτότητα» και γλώσσα, και αυτό επειδή κάποτε τις είχε επικαλεστεί το παλαιό κράτος της Δεξιάς (με στρεβλό τρόπο), το οποίο από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης η Ελληνική Δεξιά έπαιζε δυναμικό ρόλο στο πολιτικό σκηνικό και στη διαμόρφωση ενός φοβικού κλίματος ανελευθερίας. Συνεπώς, κάθε αναφορά στον ελληνισμό, εν γένει, θα πρέπει να ταυτίζεται με την «ανελευθερία» και την εθνική κλειστότητα των «σκοτεινών» εκείνων χρόνων.

Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2021

Η ομογενοποίηση της γλώσσας είναι η γλώσσα του άψυχου ρομπότ.


Συχνά σκέφτομαι ότι δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με τις ολοκληρωτικές τάσεις του κράτους και του κεφαλαίου σήμερα όσο χάνεις τον έλεγχο πάνω στην γλώσσα, δηλαδή πάνω στο βασικό μέσο ορισμού αλλά και βίωσης της πραγματικότητας.

Η γλώσσα σταδιακά χάνεται και αυτό δεν είναι ένα ρομαντικό μελό αφήγημα αγκίστρωσης στο παρελθόν αλλά ένα τραγικό πρόβλημα του παρόντος καιρού.  Η ηλεκτρονική επικοινωνία, όσο και αν συμβάλλει σε πολλά πράγματα, ιδίως στην σμίκρυνση του χώρου και την ελαχιστοποίηση του χρόνου, αναδεικνύει μια πτωχευμένη και συρρικνωμένη μορφή της αγγλικής γλώσσας ως πλανητική κοσμογλώσσα  Οι νέοι άνθρωποι μιλούν συχνά με κώδικες λέξεις του υπολογιστή.  Οι αριθμοί αντικαθιστούν τις λέξεις : 4 u, 2u κ.λ.π.
 Όσοι γράφουν μεγάλες περιόδους και κείμενα, συχνά δεν διαβάζονται.  Η γλώσσα είναι ένα επείγον σήμα επικοινωνίας, τίποτε άλλο.  Η επικοινωνία αφορά μόνο τα στοιχειώδη και επείγοντα, και στην ουσία, παρά τις φιοριτούρες, θα καταλήξει σύντομα να είναι φτωχότερη και από την συμβολική του χιμπαντζή και του γορίλα, που είναι αξιόλογοι αλλά παραγνωρισμένοι συγγενείς μας.

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2020

Γλωσσική ακηδία, ένα μείζον θέμα

Του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη από την εφ. Καθημερινή:
"...Μίλησα για «γλωσσική αγγλοκρατία» και έγραψα:

Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία.
«Φοβούμαι ότι, με δική μας ευθύνη (ακηδία, ολιγωρία, ανοχή, ιδιοτέλεια, μιμητισμό, ξενομανία, μειωμένες αντιστάσεις, πολιτισμική αδιαφορία κ.λπ.) γενικότερα κι από καιρό πάει να κυριαρχήσει στη χώρα μας η αντίληψη ότι, χρησιμοποιώντας τα αγγλικά, έχουμε μεγάλη απήχηση (επικοινωνιακή, κοινωνική, αγοραστική, κύρους, γοήτρου, πειθούς κ.λπ.) που δεν την έχουμε όταν χρησιμοποιούμε τη μητρική μας γλώσσα! Τα “hair style”, “bread factory”, “butcher’s shop”, “food hall” κ.τ.ό. σε επιγραφές καταστημάτων της χώρας δείχνουν ότι οι ιδιοκτήτες τους πιστεύουν πως αποδίδουν περισσότερο εμπορικά!
Και μόνο αυτή η συναίσθηση φτάνει για να υποβαθμίσει σταδιακά τη χρήση της ελληνικής γλώσσας πρώτα στη συνείδησή μας και μετά στη γλωσσική πράξη».
Η δημοσίευση από την Καθημερινή:

Εκλεκτοί αρθρογράφοι της εφημερίδας «Η Καθημερινή», ο κ. Θεοδωρόπουλος και ο κ. Μανδραβέλης, σε κείμενά τους (της Κυριακής 6ης Δεκεμβρίου) που αναφέρονταν σε γλωσσικές απόψεις μου, άφησαν σχεδόν την εντύπωση ότι η δημόσια παρέμβασή μου ήταν για τέσσερις λέξεις! Για το πώς θα λέμε το lockdown (εισηγήθηκα «απαγορευτικό») και το take away («για το σπίτι») κ.λπ. Αυτό ήταν το νόημα της δημόσιας παρέμβασής μου; Αναγκάζομαι να διευκρινίσω ότι χρησιμοποίησα τις «προτάσεις» μου απλώς ως δείγματα πώς τέτοιες νεοεισαγόμενες λέξεις μπορούν να αποδοθούν στα ελληνικά. Κύρια (από χρόνια) θέση μου είναι ότι πρέπει να υπάρχουν γενικότερη ευαισθησία και «αίσθηση μέτρου», ώστε να αποφεύγεται αυτή η αθρόα εισαγωγή ξένων λέξεων, ξενόγλωσσων ονομασιών και ξενόγλωσσων επιγραφών στη γλώσσα μας. Δηλαδή, οι εν λόγω αρθρογράφοι είναι ευτυχείς με τέτοιες αναφορές, και δη και δημόσιες, σε lockdown, delivery, take away, click away, rapid test, Black Friday κ.τ.ό.;

Σάββατο 15 Αυγούστου 2020

Η ιδιαιτερότητα της ελληνικής σκέψης-γλώσσας


από Γιάννης Μαυρίκος


Πηγή: antifono.gr

Ο Γιάννης Μαυρίκος αναζητά και επισημαίνει την διαφορά του τρόπου θεώρησης των πραγμάτων και λειτουργίας της ελληνικής σκέψης και γλώσσας από την δυτική ή την ανατολική σκέψη, από τις απαρχές της έως σήμερα.

Όταν μιλάει κανένας για ελληνική σκέψη, καραδοκεί ένας κίνδυνος. Ο κίνδυνος των εθνικιστικών συνειρμών. Μια συζήτηση με εθνικιστικό περιεχόμενο ικανοποιεί αρχέγονα ένστικτα και είναι περιττή όταν υπάρχει διάθεση για κάτι πρωτότυπο. Πέρα όμως από την εθνικιστική, η ελληνική σκέψη έχει και οικουμενική διάσταση. Θέλει να αγκαλιάσει όλο τον κόσμο και να είναι σημείο αναφοράς για κάθε καλλιεργημένο άνθρωπο. Να μιλήσει κανείς για την ελληνική σκέψη είναι απαιτητικό και δύσκολο αλλά είναι και μία πρόκληση. Το ένστικτό μας μας λέει ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό, δυσκολευόμαστε όμως να πούμε πού ακριβώς έγκειται η σπουδαιότητα. Αυτό λοιπόν το πράγμα θα επιχειρήσουμε να κάνουμε εδώ μαζί σήμερα. Να δούμε αν το ένστικτό μας επαληθεύεται και αν τελικά μια τέτοια συζήτηση αξίζει τον κόπο. Πέρα από τα τετριμμένα που ακούμε συνήθως, αυτό που θα μας ικανοποιούσε θα ήταν να εντοπίσουμε μία πρωτοτυπία, κάτι που να κάνει την ελληνική σκέψη διαφορετική και μοναδική. Το ερώτημα λοιπόν που μπαίνει είναι, είναι πράγματι μοναδική;

Αν ναι, σε τι συνίσταται η πρωτοτυπία της: τι την κάνει να ξεχωρίζει από τους τρόπους με τους οποίους σκέφτονται άλλοι λαοί; Κάνοντας μία εισαγωγή θα πρέπει να ορίσουμε κάποιες συντεταγμένες. Πότε εμφανίζεται , πού εκδιπλώνεται και πως εκδηλώνεται η ελληνική σκέψη. Ας αρχίσουμε λοιπόν να σκαλίζουμε λίγο τα πράγματα.

Στον ελληνικό χώρο εμφανίζονται μεγάλοι πολιτισμοί πολύ πρώιμα. Από τους πολιτισμούς που μπορούμε να ανιχνεύσουμε αναφέρω τον Κυκλαδικό και τον Μινωικό πολιτισμό. Δύο πολιτισμοί σαφώς ελληνικοί αλλά με πολλά προελληνικά στοιχεία. Ο πρώτος όμως αμιγώς ελληνικός πολιτισμός, δημιουργημένος από ελληνικά φύλα που εισβάλλουν από βορά, είναι ο Μυκηναϊκός πολιτισμός. Ανήκει στους ανακτορικούς πολιτισμούς, ένα είδος πολιτισμών που εμφανίζεται και στην Μικρά Ασία. Χαρακτηρίζεται από την συγκέντρωση της ζωής σε όλες της τις εκφάνσεις, γύρω από ένα ισχυρό, οχυρωμένο ανάκτορο. Τέτοιο είδος ανακτορικού πολιτισμού έχουμε σε αρκετά σημεία της Ελλάδας, τη Θήβα, τον Ορχομενό, την Πύλο, την Τίρυνθα και φυσικά τις Μυκήνες. Ο πολιτισμός αυτός ακμάζει από το 1600 π.X περίπου και διαρκεί 400 χρόνια περίπου. Γύρω στο 1200 καταρρέει παντού, η αιτία της ξαφνικής και γενικευμένης κατάρρευσής του είναι άγνωστη. Από το σημείο αυτό αρχίζει μία περίοδος για την Ελλάδα, για την οποία γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα ή περίπου τίποτα. Είναι οι λεγόμενοι σκοτεινοί χρόνοι ή Γεωμετρική εποχή. Η άγνοιά μας οφείλεται κυρίως στο ότι απουσιάζει η γραφή. Θα με ρωτήσετε, στο διάστημα που προηγείται, στην μυκηναϊκή εποχή, δεν έχουμε γραφή; Η απάντηση είναι και ναι και όχι. Εξηγούμαι. Όχι μόνο έχουμε γραφή, που την αποκαλούμε γραμμική Β΄ αλλά στην δεκαετία του 50 είχαμε την τύχη να την διαβάσουμε .

Παρασκευή 24 Απριλίου 2020

Στα Άκρα - Γεώργιος Μπαμπινιώτης ΕΡΤ

Δίχως τη Γλώσσα μας και τον Πολιτισμό μας, η πατρίδα μας δεν έχει μέλλον



Στα Άκρα - Γεώργιος Μπαμπινιώτης | 22/04/2020 | ΕΡΤ



ΣΤΑ ΑΚΡΑ - «Γεώργιος Μπαμπινιώτης» | 28/04/17 | ΕΡΤ


Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2020

Γλώσσης Επίσκεψις

Kύριε Πρύτανη, κυρίες και κύριοι «πρυτάνεις του πνεύματος» –αν επιτρέπεται μια τέτοια προσαγόρευση σε πανεπιστημιακούς– αγαπητοί φίλοι, και αγαπητοί μου προπάντων συμφοιτητές,
Μην σας ξενίζει αυτό, γιατί κι εγώ θεωρώ τον εαυτό μου φοιτητή, που δίνει κατά κάποιο τρόπο τις εξετάσεις του και θητεύει στη ζωή προσπαθώντας να μάθει γράμματα και τέχνες. Μπορεί να σπούδασα Φιλολογία, ωστόσο πρέπει εντίμως να ομολογήσω πως είμαι και σ’ αυτό ένας δόκιμος, τελώ υπό δοκιμασία και δεν γνωρίζω ακόμη την ουσία του λόγου. Θυμάμαι πολύ ζωηρά τον αείμνηστο καθηγητή μας στη Φιλοσοφία Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, όταν με τ’ άσπρα του και κείνος μαλλιά μάς ανέλυε τον Φάουστ του Γκαίτε, σε δική του μάλιστα μετάφραση, που άρχιζε ως εξής: «Εσπούδασα, ναι, αχ, φιλοσοφία, νομική και ιατρική, και δυστυχώς και θεολογία!». Η διαρκής φοίτηση του Φάουστ στη γνώση και τη φύση των πραγμάτων, παρά τη γνωστική της πολυφαρμακία, δεν του γέμιζε την ψυχή, αφού ακόμη και η θεολογία δεν μπορούσε, αλίμονο, να πληρώσει το φαουστικό του κενό. Ας μην υπεισέλθουμε στο πώς και το γιατί εκείνης της αποτυχίας, που ώθησε τελικά τον Φάουστ να πουλήσει την ψυχή του στον διάβολο. Το αντάλλαγμα ήταν βαρύ, αλλά ο Φάουστ έτσι κι αλλιώς έτρεφε μέσα του και τον δικό του διάβολο, ένα πάθος, μια δίψα για ιδιωτική, απόλυτα δικιά του ικανοποίηση.
Σε τούτο ακριβώς υπάρχει μια αντίθεση μεταξύ της εγκόσμιας επιστήμης, αυτού δηλαδή που μπορεί να ενταχθεί ατομικά στη θύραθεν παιδεία, και του άλλου που υπερβαίνει το λογοκρατικό της πλαίσιο, καθώς ανήκει στη σφαίρα του υπέρλογου, όπου χωρεί και το άρρητο. Ο Μέγας Βασίλειος προσδιορίζει τη διαφορά με την εξής προς εαυτόν εντολή: «Μηδέ βλέπων τά ἄνω μόνον, ἀλλά καί περαιτέρω διαβαίνειν, καί εἰς βάθος ἔτι χωρεῖν ἐκ βάθους, ἄβυσσον ἀβύσσω προσκαλούμενος, καί φωτί φῶς εὑρίσκων, μέχρις ἄν φθάσω πρός τό ἀκρότατον». Το ακρότατον είναι βέβαια η ουράνια μέθεξη, η απερίγραπτη χάρις που δεν εξηγείται ούτε συλλαμβάνεται λογικά. Προϋπόθεση μιας τέτοιας χάριτος είναι και η κάθοδος εν τοις κατωτάτοις της γης, εκεί όπου ο άνθρωπος εγκαλεί την άβυσσο με της δικής του ψυχής το αβυσσαλέο – πλην όμως όχι περιπεπλεγμένο και δαιμονικά βασανιζόμενο, ωσάν του Φάουστ–βάθος. Και τούτο γίνεται εις αναζήτηση του φωτός, που μπορεί να αναβλύζει και από εκεί, από το σκότος· γιατί το φως είναι μέσα στον πεινώντα και διψώντα τον «ήλιον της δικαιοσύνης»· της δικαιοσύνης, που καθίσταται σύμφυτη με την ψυχή· την ψυχή που θροφίζεται από το Φως, καθώς πορεύεται προς την εσχατιά του νοήματος μιας άλλης πραγματικότητας. Ακόμη και από εδώ, επαληθεύεται ο λόγος του Σεφέρη για τους ήρωες, που «προχωρούν στα σκοτεινά». Νόμος και κανόνας, η οδός η άνω και η κάτω να είναι πάντα η αυτή. Όποιος ανέρχεται, θα πρέπει και να κατέλθει, αποτελώντας με τον τρόπο του μια κατακόρυφη συνισταμένη, που ενώνει τα εδώ με τα πέραν.

Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2019

Γιατί δεν χρησιμοποιούμε ελληνικές λέξεις*;

Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία.

Γιατί δεν χρησιμοποιούμε ελληνικές λέξεις*;

Έχουμε τόσο ωραία και πλούσια γλώσσα, που είναι απορίας άξιο γιατί συνήθως χρησιμοποιούμε ξένες λέξεις και εκφράσεις στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. 
Γιατί έχει επικρατήσει η ιδεοληψία, πως αν μεταχειριστούμε την ξένη λέξη θα προκαλέσουμε καλύτερη εντύπωση και ο λόγος μας θα γίνει πιο πειστικός; 
Πρόκειται άραγε για σύμπλεγμα κατωτερότητας;
Θεωρούμε εκσυγχρονισμό την καθημερινή μας συνεννόηση σε αμερικανο-ελληνικά ή γαλλο-ελληνικά κλπ, διεκδικώντας παγκόσμια πρωτοτυπία. 
Ποιος άλλος λαός (του οποίου η γλώσσα διδάσκεται σε σχολεία και πανεπιστήμια του εξωτερικού) προσπαθεί να εξαφανίσει τον γλωσσικό του πλούτο;
Και σ΄ αυτό (δυστυχώς) είμαστε μοναδικοί . . .

Προτιμούμε, για παράδειγμα, να λέμε (και το χειρότερο, να γράφουμε!):
Πρεστίζ αντί κύρος 
Καριέρα αντί σταδιοδρομία 
Ίματζ αντί εικόνα 
Σαμποτάζ αντί δολιοφθορά 

Δευτέρα 17 Ιουνίου 2019

Για τη γλώσσα - Ιωάννα Τσιβάκου

Πριν από λίγο καιρό έγραψα ένα σημείωμα για τη γλώσσα. Ίσως οι σκέψεις που εξέθεσα νάναι χρήσιμες για ορισμένους νέους σε ηλικία φίλους. Γι’ αυτό και τις αναρτώ.
Ξεκινώ από τη διάχυτη πλέον αντίληψη πως η γλώσσα μας, όπως και ο πολιτισμός μας εξ άλλου, έχει λάβει την κατιούσα. Παρά την αισιοδοξία ορισμένων πως η γλώσσα διαθέτει ακόμη μεγάλες αντοχές, ο προσεκτικός παρατηρητής διαπιστώνει πως ο δημόσιος λόγος (όπως τουλάχιστον εκφέρεται από τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα μεταδόσεως των πληροφοριών) έχει φτωχύνει σημαντικά, όχι μόνο στο νόημα αλλά και στο λεξιλόγιο. Ίσως η γλώσσα της ποίησης και της καλής πεζογραφίας να αντιστέκονται, όμως το μικρό μέγεθος του αναγνωστικού τους κοινού αποτελεί αψευδή μαρτυρία της περιορισμένης τους εμβέλειας. Δεν είναι η δική τους γλώσσα που διαμορφώνει το κοινό γλωσσικό αίσθημα, αλλά η γλώσσα των ΜΜΕ και του Διαδικτύου.


Πώς θα ήταν άλλωστε δυνατόν η παρατηρούμενη στα καθ’ ημάς έκπτωση του νοήματος να μην συνοδευόταν και από έκπτωση της γλώσσας, δεδομένης της αλληλεξαρτήσεως γλώσσας και νόησης -όπως τουλάχιστον έχουν καταδείξει έγκυροι γλωσσολόγοι και ψυχολόγοι; Το ένα συμπαρασύρει αναγκαστικά και το άλλο. Δεν μπορούμε πλέον να σκεφθούμε και να εκφράσουμε την ποικιλία και πολυπλοκότητα του σύγχρονου γίγνεσθαι στα ελληνικά. Εξ ου και η εισαγωγή αγγλικών όρων και, το χειρότερο, φράσεων. Ο σύγχρονος κόσμος απαιτεί νέες έννοιες και νέους τρόπους για τη σύλληψη και έκφρασή του, γεγονός ωστόσο που προσκόπτει στην όλο και επεκτεινόμενη απαιδευσία μας η οποία δεν επιτρέπει τον εμπλουτισμό και την περαιτέρω εξέλιξη του γλωσσικού μας οργάνου.

Κυριακή 5 Μαΐου 2019

Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας...

Η εικόνα ίσως περιέχει: ένα ή περισσότερα άτομα, υπαίθριες δραστηριότητες και εσωτερικός χώρος

Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας. 

Σπέρνουνται γεννιούνται σαν τα βρέφη
ριζώνουν θρέφουνται με το αίμα. 

Όπως τα πεύκα
κρατούνε τη μορφή του αγέρα
ενώ ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί
 
το ίδιο τα λόγια
φυλάγουν τη μορφή του ανθρώπου 

κι ο άνθρωπος έφυγε, δεν είναι εκεί.


Ο Σεφέρης στα "τρία κρυφά ποιήματα"

Γλυπτή φιγούρα, (λεπτομέρεια) Αλίκη Μεγαρίτη, (γύψος) από την έκθεση του εργαστηρίου Γλυπτικής Χαλκίδας.

Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2019

Μικρή εἰσαγωγή στήν σημασία τῆς γλώσσης

«Τά λόγια ἵπτανται, τά γραπτά μένουν»

«Ἔπεα πτερόεντα»(=λόγια πτερωτά, πού πετοῦν), Ὁμήρου, Ἰλιάς, Α, 201.

Τεκμήρια γραφῆς καί χρήσεως τῆς ὁμιλίας

Το Χαλκιδικό Αλφάβητο
Πρίν προχωρήσωμεν στήν ἀνάλυσιν τῶν θεμάτων, πού ἔχουν σχέσι μέ τήν γλῶσσα θά κάμνωμεν ὁρισμένες ἐπισημάνσεις.
Λέγεται ὅτι ἡ γλῶσσα εἶναι ἑνιαία. Παρ’ ὅτι ὑπάρχει μεγάλη δόσις ἀληθείας εἶναι χρήσιμον νά εἰπωθῆ ὅτι στόν ἑλλαδικό χῶρο τά γλωσσικά ἰδιώματα πού ὠμιλοῦντο κατά τήν ἀρχαιότητα ἦταν περισσότερα τοῦ ἑνός. Ἑπομένως, τό ἑνιαῖο συνυπάρχει μέ τήν πολυμέρεια. Εἶναι χαρακτηριστικόν ὅτι μία σειρά ἀπό διαλέκτους ἤ γλῶσσες κατετάχθησαν ὡς ὑποδιαιρέσεις αὐτοῦ πού ὀνομάζεται Ἑλληνική. Ὑπάρχει, μάλιστα, μία ἰδιαιτέρως λεπτομερής καταγραφή αὐτῶν τῶν διαλέκτων.

Ἐν τούτοις, μετά ἀπό ἔρευνες, ἔχει ἐξακριβωθεῖ ὅτι παρά τίς διαφορές, οἱ ὁποῖες ὑπῆρχαν μεταξύ τῆς Ἰωνικῆς καί τῆς Ἀττικῆς ἤ τίς ἰδιαιτερότητες τῆς Ἀχαϊκῆς (Αἰολικῆς), ὁ κορμός τῆς γλώσσης ἦταν ἑνιαῖος. Αὐτό τό συμπέρασμα προφανῶς καί δέν ὀφείλεται σέ κάποιου εἴδους κατασκευή, ἀλλά σέ μίαν πραγματικότητα τήν ὁποίαν ὀφείλομεν νά ἀναγνωρίσωμεν.
Εἶναι αὐτονόητον ὅτι ὅλες αὐτές οἱ ἔρευνες καί τά συμπεράσματα βασίζονται καί ὀφείλονται σέ γραπτά κείμενα πού προέρχονται ἀπό διάφορες πηγές. Σχετικῶς μέ αὐτές τίς πηγές ἔχει ἐκφρασθεῖ κατά καιρούς ὁ ἰσχυρισμός ὅτι ἡ γλῶσσα πού ἔφθασε ἕως ἐμᾶς εἶναι αὐτή τῆς λογοτεχνίας καί τῶν ἐπιγραφῶν, ἐνῶ οἱ πληθυσμοί τῶν διαφόρων περιοχῶν ὁμιλοῦσαν «φυσικά καί ἀβίαστα». Εἶναι σαφές ὅτι ὑπῆρχε, ὑπάρχει καί θά ἐξακολουθεῖ ἐπί μακρόν νά ὑφίσταται, διαφορά μεταξύ τοῦ γραπτοῦ καί τοῦ προφορικοῦ τρόπου μέ τόν ὁποῖον ἐκφράζονται οἱ ἄνθρωποι. Ὅμως, αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ὑπάρχουν δυό γλῶσσες, ἡ «φυσική ἤ ἀβίαστος» καί ἡ «ἀφύσικη ἤ ἐξαναγκαστική».

Ἐκεῖνο τό ὁποῖον ἔχει σημασία εἶναι πώς ὑπάρχει ἡ γραπτή ἱστορία τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία βασίζεται στά «ἐξαναγκαστικά» κείμενα καί δευτερευόντως στήν προφορική παράδοση, ἡ ὁποία φέρει στούς ὤμους της σωρεία μετατροπῶν καί στρεβλώσεων καί ὡς ἐκ τούτου καθίσταται ἀδύνατος ἡ διακρίβωσις τῶν περιγραφομένων, με τρόπον ὥστε νά ἐξαχθῆ ἕνα ἀσφαλές συμπέρασμα περί τῆς φύσεως καί τῆς ὑποστάσεώς τους. Τίς οἶδε πῶς θά ἦσαν στίς ἡμέρες μας τά Ὁμηρικά Ἔπη ἐάν δέν κατεγράφοντο.

Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2019

"ΒΟΜΒΑ" ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΚΟΥΝΑΔΗ: ΤΕΡΜΑ Η ΔΗΘΕΝ ΦΟΙΝΙΚΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ!ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!!


   Μια συγκλονιστική ομιλία για την ελληνική γλώσσα και την αυθεντική ελληνική γραφή της (αλφάβητο) που δεν προέρχεται από τους Φοίνικες και τους ανύπαρκτους "Ινδοευρωπαίους"θεωρία που ζητά να αφαιρεθεί από τα σχολικά βιβλίαέκανε στην Ακαδημία Αθηνών ο απερχόμενος πλέον Πρόεδρός της, Ακαδημαϊκός Αντώνιος Κουνάδηςστις 14 Ιανουαρίου 2019 μ.Χ., κλείνοντας την εκεί ετήσια θητεία του.
 
 Το παρακάτω κείμενο της ομιλίας του, πρωτοδημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Εφημερίδας "Εστία" σε ατόφια πολυτονική γραφή. Για την καλύτερη και ευκολότερη κατανόηση και μελέτη, το ΝΟΙΑΖΟΜΑΙπρόσθεσε υπογραμμίσεις, τίτλους παραγράφων και οπτικό υλικό. Διαβάστε την. Αξίζει!

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ: ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΗΣ
Ομιλία τοῦ τ. προέδρου τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν Ἀντωνίου Κουνάδη
εκφωνήθηκε στην Ακαδημία Αθηνών στις 14 Ἰανουαρίου 2019 μ.Χ.

ΥΨΙΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΑΓΑΘΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

   "Η προβληθείσα τόν 18ο αἰῶνα ἄποψη, ὅτι ἡ Ἑλληνική γλῶσσα ἀνήκει στήν Ἰνδοευρωπαϊκή οἰκογένεια γλωσσῶν, καθώς καί ἡ ἄποψη ὅτι τό Ἑλληνικό ἀλφάβητο εἶναι Φοινικοσημιτικῆς προελεύσεως ἀπετέλεσαν ἀντικείμενα συνεχιζομένων μέχρι σήμερα ἐντόνων συζητήσεων καί ἀμφισβητήσεων. Δύο θέματα, τά ὁποῖα δέν πρέπει νά ἀφήνουν ἀδιάφορο κανένα Ἕλληνα, ἀφοῦ τό ὑψίστης σημασίας ἀγαθό τῆς πολιτισμικῆς μας κληρονομιᾶς, ἡ Ἑλληνική γλῶσσαπροφορική καί γραπτή, ἀρρήκτως συνδεδεμένη μέ τήν ταυτότητα, τήν συνέχεια, τήν ἐπιβίωση καί τήν προοπτική τοῦ Ἑλληνισμοῦ, εἶναι ὑπόθεση ὅλων μας.

   Βεβαίως καί τοῦ ὁμιλοῦντος, λόγω τῆς μακρόχρονης ἐνασχόλησής μου μέ τήν Ἐκπαίδευση καί τήν συναφῆ ἀρθρογραφία μου, μέ τήν ὁποία ἐστηλίτευσα τίς ὀλέθριες νομοθετικές παρεμβάσεις στή γλῶσσα μας, μέ τόν ψευδεπίγραφο χαρακτηρισμό ὡς Ἐκπαιδευτικῶν Μεταρρυθμίσεων.

Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2018

Μερικές πτυχές σχετικές μέ τό θέμα τῆς γλώσσης.

https://anarchypress.wordpress.com

Γλῶσσα, τεκμήριον διανοίας

Τά κείμενα πού κάμνουν ἀναφοράν στήν γλῶσσαν ἀφιερώνονται σ’ ὅλους ὅσους συνεχίζουν νά μάχονται γιά τήν ἀνύψωσιν τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος, ἡ ὁποία εἶναι σημαντικός συντελεστής γιά τήν ἀτο­μικήν, ἀλλά καί τήν συνολικήν ἀπελευθέρωσιν, ἀπό κάθε εἴδους καταπίεσιν καί ἐκμετάλλευσιν.
Τά κείμενα ΔΕΝ ἀφιερώνονται σ’ αὐτούς πού ὡς ὄρνεα ἐπέπεσαν νά κατασπαράξουν ἕνα ὑπέροχο δῶ­­ρο τῆς φύσεως, πού μετά κόπων καί βασάνων ἀνε­πτύχθη καί τό ὁποῖον ἔχει προσφέρει τόσα πολλά εἰς τήν ἀνάπτυξιν καί λάμπρυνσιν τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος.
ΔΕΝ ἀφιερώνονται στούς γραικύλους, οἱ ὁποῖοι τούς τελευταίους δυό αἰῶνες ἔκαναν καί κάμνουν τά πάντα γιά τήν ἐξαφάνισιν τῆς γλώσσης καί τήν ἀντικατάστασίν της ἀπό ἕνα σύστημα ἀπό-νοήσεως.
ΔΕΝ ἀφιερώνονται στἰς ἄθλιες κλίκες τῶν ἀρι­στερῶν πάσης φύσεως καί ἰδιαίτερα στήν «κυ­βερ­νώσα» συμμορία τοῦ Σύριζα καί τῶν ΑΝΕΛ, πού μέ τίς ἀποφάσεις ἑνός θλιβεροῦ δημοσιογραφίσκου, ὁ ὁποῖος προσπαθεῖ νά ὑποδυθεῖ τόν ὑπουργόν παι­δείας, ἑτοιμάζεται νά δώσει μίαν ἀκόμη ὤθησιν πρός τήν γνωσιακήν ὑποβάθμισιν τῶν νέων, ἀλλά καί τοῦ ἑλλαδικοῦ πληθυσμοῦ εὐρύτερα, συρρικνῶνον ἀκόμη περισσότερον τήν δυνατότητα κατανοήσεως καί διακρίσεως γεγονότων, καταστάσεων καί ἀπό­ψεων. Ὁ περιορισμός –εν προκειμένω– τοῦ μα­θή­­ματος τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν, ἀλλά καί τῆς ἐκ­μαθήσεως τῶν ἑλληνικῶν εὐρύτερα, ὁδηγεῖ πρός το τελικόν βῆμα: αὐτό τῆς πλήρους ἀποξενώσεως τῶν νέων γενεῶν ἀπό τήν ἱστορικήν καί γλωσσικήν ἐμπειρίαν και γνῶσιν. Ἐπειδή, ὡς γνωστόν, ἡ ὀρθή γλωσσική ἔκφρασις συ­μπορεύεται μέ τήν ὀρθήν γνῶσιν τῆς ἱστορίας (γι’ αὐτό καί τά συμβάντα στό λιμάνι τῆς Σμύρνης, τό 1922, δέν ἀποδίδονται μέ τήν λέξιν συνωστισμός ἀλλά μέ τήν ἐκδηλοῦσαν τήν ἀλήθειαν λέξιν σφαγή, οὔτε ἡ γενοκτονία εἶναι ἴδια μέ τήν ἐθνοκάθαρσιν), οἱ λεκτικές καί ἱστορικές παραποιήσεις τῶν ἐξουσιαστῶν δέν δύναται νά ἐπιβληθοῦν μέ εὐκολίαν, ἡ ὁποία τούς προσφέρεται μόνον ὅταν ὑπάρχει ἄγνοια ἤ ἀδιαφορία. Δέν εἶναι, ἑπομένως, ἄνευ σημασίας ἡ στην οὐσίαν κατάργησις τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν, ἐφ’ ὅσον καί αὐτή ἡ στοιχειώδης ἐπαφή μέ αὐτά, πού ὑφίστατο ἕως τώρα, παύει νά ἰσχύει.
 Ἡ ἐπιβολή μιᾶς γλώσσης
Ἡ ἐπί τῆς οὐσίας, συζήτησις καί ἀναζήτησις ἀναφορικά μέ τό γλωσσικόν θέμα, προϋποθέτει ὁρισμένες χρήσιμες ἐπισημάνσεις. Ἡ ἑκάστοτε μορφή ἐξουσίας, ὅταν μά­λιστα διαθέτει τά χαρακτηριστικά τῆς κυριαρχίας, ἐπιβάλλει καί ἀ­παι­τεῖ τήν ἀποκλειστικήν χρῆσιν τῆς γλώσσης της. Ἔτσι, ἡ ρωμαϊκή αὐτοκρατορία ἀπαιτοῦσε τήν γρα­φήν τῶν ἐπισήμων ἐγγράφων στήν Λατινική γλῶσσαν. Ὑπῆρξαν, βε­βαίως, καί σ’ αὐτές τίς καταστάσεις, πε­ριπτώσεις ἀσυναρτήτου γραφῆς κειμένων, ἐπιστολῶν κ.λπ. στήν λατι­νοελληνικήν.[1]

Σάββατο 4 Αυγούστου 2018

Κείμενα ὑπὲρ τοῦ πολυτονικοῦ


Για όσους θυμούνται, το σκάνδαλο για την κατάργηση του πολυτονικού δεν εστιάζεται μόνο σε ότι αφορά την απόφαση για την γλωσσική μεταρρύθμιση αλλά επιπλέον γιατί αυτή έγινε δίχως ουσιαστικό διάλογο, και στο όνομα της προόδου.

Από τα κείμενα που ακολουθούν για την υπεράσπιση του πολυτονονικού επιλέγουμε να προτάξουμε το κείμενο του Άγγελου Ελεφάντη, τόσο για τα αντεπιχειρήματα που παραθέτει σε αυτά για την κατάργηση των τόνων όσο και τον αποκαλυπτική του γραφή ως προς τη λειτουργία των κομματικών-συνδικαλιστικών φορέων σε σχέση με το ζήτημα.

Ο Άγγελος Ελεφάντης (1936 - 29 Μαΐου 2008), δημοσιογράφος και συγγραφέας, γνωστός ως εκδότης και διευθυντής του περιοδικού «Ο πολίτης». Υπήρξε από τους ιδρυτές της εφημερίδας «Η Εποχή», τακτικός συντάκτης της εφημερίδας «Η Αυγή» και δημοσίευσε βιβλία, άρθρα και δοκίμια για πολιτικά, ιστορικά και προσωπικά θέματα. Επιλέξαμε το κείμενό του γιατί ήταν διανοούμενος της ελληνικής Αριστεράς και έχαιρε της εκτίμησης του αριστερού εκπαιδευτικού κόσμου που δυστυχώς μέχρι σήμερα αναλόγως πορεύεται σε ζητήματα παιδείας, πριονίζοντας στο χώρο της εκπαίδευσης το κλαδί που κάθεται.

Οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα τοῦ κακοῦ


[Τοῦ Ἄγγελου Ἐλεφάντη, περιοδικὸ «Ὁ Πολίτης», τ. 25, Μάρτιος-Ἀπρίλιος 1979.]

Ἄμεση καὶ ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη θεώρησαν τὴν ἁπλοποίηση τοῦ τονικοῦ μας συστήματος οἱ συνδικαλιστικοὶ ἐκπρόσωποι τῶν ἐκπαιδευτικῶν ὄλης τῆς χώρας, δηλαδὴ ἡ Διδασκαλικὴ Ὁμοσπονδία Ἑλλάδος, ἡ Ὁμοσπονδία Λειτουργῶν Μέσης ᾽Εκπαιδεύσεως καὶ ἡ Ομοσπονδία ᾽Ιδιωτικῶν ᾽Εκπαιδευτικῶν Λειτουργῶν Ἑλλάδος. Οἱ τρεῖς ὀργανώσεις σὲ συγκέντρωση ποὺ ὀργάνωσαν στὶς 2.4.79 στὸ Πολυτεχνεῖο, (ὁμιλητὲς ἧταν ὁ καθηγητὴς κ. ᾽Εμμ. Κριαρᾶς καὶ ἡ ψυχολόγος κ. Ἐλπίδα Καλύβα), σὲ σχετικό τους ψήφισμα τονίζουν ὅτι ἡ μεταρρύθμιση τοῦ τονικοῦ συστήματος ἐπιβάλλεται διότι: 
  • Καμιὰ ἱστορικὴ συνέπεια δὲν ἐπιβάλλει τὴ διατήρηση τοῦ πολυτονισμοῦ γιατὶ αὐτὸ εἶναι μεταλεξανδρινὸ κατάλοιπο καὶ δὲν ἀποτελεῖ κλασική μας παράδοση. 
  • Ἡ ποικιλία τῶν τριῶν τόνων δἐν ἐξυπηρετεῖ κανένα πρακτικὸ σκοπὸ καὶ καμιὰ γλωσσικὴ ἀνάγκη. 
  • Ἡ ἐκμάθηση τῶν κανόνων τοῦ τονισμοῦ στερεῖ ἀπὸ τὰ παιδιὰ χρόνο καὶ δυνάμεις, ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ διατεθοῦν γιὰ ἄλλη, οὐσιαστικὴ μόρφωση. 
  • Ἡ μηχανικὴ ἀπομνημόνευση ἄχρηστων τύπων μαραίνει τὸ πνεῦμα, δεσμεύει τὴ σκέψη, ναρκοθετεῖ τὴ μάθηση καὶ κλονίζει τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν παιδιῶν πρὸς τὸ Σχολεῖο καὶ τὴ φυσική τους ἔφεση γιὰ μάθηση. 
  • Ἡ χρήση τῶν τόνων ἔξω ὑπὸ τὸ Σχολεῖο ἐπιβαρύνει τὴν οἰκονομία μὲ ἀνυπολόγιστη δαπάνη σὲ χρῆμα καὶ χρόνο ἐργασίας. 
  • Τὴν τονικὴ μεταρρύθμιση τὴ ἔχουν ἤδη ἀποδεχτεῖ καὶ ἐν μέρει τὴν ἔχουν ἐφαρμόσει πλῆθος παράγοντες (συγγραφεῖς, ἡμερήσιος καὶ περιοδικὸς τύπος). 

Γιὰ τοὺς παραπάνω λόγους, τονίζεται στὸ ψήφισμα, οἱ τρεῖς συνδικαλιστικὲς ὀργανώσεις «ἀπαιτοῦν ἀπὸ τὸ κράτος νὰ ἀπαλλάξει τὴν ἐκπαίδευση καὶ τὸ λαὸ ἀπὸ ἕνα ἐπιζήμιο βάρος».

Τετάρτη 27 Ιουνίου 2018

Για το Γκώστα, το Γκαβάφη, ντε!


Του Μάνου Στεφανίδη

Το πιο γελοίο: Ο Κώστας, ο Καβάφης κατά Φλομπέρ, τον διανοούμενο της Κυβέρνησης! Ψιλά γράμματα θα μού πείτε. Όπως λένε κι οι πασόκοι "ο Κώστας ο Καφάσης"! Με πρόταξη και επανάληψη του άρθρου.
Το γελοιοδέστερο ή μάλλον το θλιβερότερο είναι ότι πια οι πολλοί δεν κατανοούν την διαφορά... Ένα "ν" συχνά κάνει όλη την διαφορά ή τη ζημιά. Σαν μια φάλτσα νότα. Αν πούμε "το Καβάφη", θα ακούσουμε Γκαβάφη!
 Επειδή η γλώσσα είναι οι αποχρώσεις της. Είναι οι κυματισμοί και ο ρυθμός της. Είναι οι αναρίθμητες λεπτομέρειες της που πάντως δημιουργούν το ύφος. Είναι τέλος η αμείλικτη κυριολεξία της. 
Πράγματα πλέον ακατανόητα από όσους θεωρούν ότι οι λέξεις, τα ονόματα και οι σημασίες τους είναι απλώς πράγματα που τα χρησιμοποιούμε όπως μάς βολεύει και μετά τα πετάμε στην άκρη. Μια σαχλαμάρα εδώ, μια ατάκα εκεί, ένας στίχος ξεκάρφωτος πάρα πέρα για μικροπολιτικές εντυπώσεις. Από ημιμαθείς προς ημιμαθείς. Που δεν έχουν καν τον φόβο της αγνοίας τους. Που λένε, κυριολεκτικά, ό τι τούς γουστάρει. Ο Αλέξης, ο Φλομπέρ, ο Μπαρούφας, ο Κοτζιάς, ο Φίλης με τις γενοκτονίες ( της γλώσσας και των σημασιών της ) κλπ...

Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018

Ο Παναγιώτης Κονδύλης για τη συρρίκνωση της ελληνικής γλώσσας και της ποίησης…

Αντιγράφουμε από το βιβλίου του Παναγιώτη Κονδύλη: «Η παρακμή του αστικού πολιτισμού»(Θεμέλιο, Αθήνα, 1991): 
«Όπως και να έχει, η τέτοια είσοδος του μεταμοντερνισμού στις ελληνικές συνθήκες αποτελεί την ολοκλήρωση, και εν μέρει την κορύφωση, της κρίσης όλων των θεμελιωδών δεδομένων της ελληνικής εθνικής ζωής. Η εκποίηση του έθνους με την υλική έννοια θα συνοδευτεί κι από την πλήρη πνευματική του στειρότητα, αν η μεταμοντέρνα σύμφυρση των πάντων με τα πάντα πραγματωθεί αποκλειστικά ως σύμφυρση μεταξύ κακοχωνεμένων δάνειων στοιχείων και αν η φθορά των ελληνικών ή εν πάση περιπτώσει, εξελληνισμένων ιδεολογημάτων καταλήξει συν τοις άλλοις σε συρρίκνωση ή εργαλειοποίηση της γλώσσας τέτοια, ώστε να μην μπορεί πια να παραχθεί στον νεοελληνικό χώρο το μόνο προϊόν που- ακριβώς χάρη στη μοναδική δυναμική μιας πολυστρώματης και παμπάλαιας γλώσσας – που έχει παραχθεί ως τώρα σε υψηλή ποιότητα: η ποίηση.
Απέναντι, σε όλα αυτά τα φαινόμενα, μπορεί κανείς να δοκιμάζει οδύνη, νιώθοντας μετέωρος και δίχως εθνικές ρίζες, ή μπορεί και να τα θεωρεί ασήμαντα, πιστεύοντας ότι πατρίδα του ανθρώπου, προπαντός σήμερα, είναι ο κόσμος και ότι την τροφή που δεν μπορεί να τους δώσει ο ένας τόπος του την παρέχει ένας άλλος. Οποιαδήποτε προσωπική στάση κι αν επιλέξει ο καθένας, γεγονός είναι ότι η νεοελληνική γλώσσα, έτσι όπως την γνωρίσαμε τα τελευταία διακόσια χρόνια, κλείνει τον κύκλο της. Ασφαλώς τα τραγικά και κωμικά της επεισόδια δεν τελείωσαν ακόμη, όμως χάνεται η ενότητα της προβληματικής της και ο ειδοποιός της χαρακτήρας. Η Ελλάδα εντάσσεται σε πολύ χαμηλή θέση στο σύστημα του διεθνούς καταμερισμού της υλικής και πνευματικής εργασίας».
Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου· ποιητού εν Kομμαγηνή· 595 μ.X.- Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου
είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.
Δεν έχω εγκαρτέρησι καμιά.
Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως,
που κάπως ξέρεις από φάρμακα·
νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω.
Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.—
Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως,
που κάμνουνε —για λίγο— να μη νοιώθεται η πληγή.