Η βόμβα του ιδιωτικού δανεισμού/ Του Βασίλη Βιλιάρδου

.

Τα νοικοκυριά της Ελβετίας έχουν το υψηλότερο χρέος ως προς το ΑΕΠ παγκοσμίως, ακολουθούμενα από τη Δανία και την Ολλανδία στην Ευρώπη – γεγονός που σημαίνει ότι, τυχόν αύξηση των επιτοκίων ή μία επόμενη κρίση, θα τους δημιουργήσει τεράστια προβλήματα.

.

Ανάλυση

Όταν μία χώρα είναι σοβαρή, ασφαλώς δεν εξετάζει μόνο τα χρέη των διαφόρων τομέων της οικονομίας της (δημόσιο, επιχειρήσεις, νοικοκυριά) αλλά, επίσης, τα περιουσιακά τους στοιχεία – καταρτίζοντας έναν ορθολογικό Ισολογισμό, όπου τα χρέη τοποθετούνται απέναντι στα περιουσιακά στοιχεία.

Στην Ελλάδα βέβαια δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, με άμεση συνέπεια οι εκάστοτε ανεύθυνοι ή ιδιοτελείς οικονομικοί σχολιαστές να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους μόνο την εξέλιξη των χρεών – χωρίς καν να αναφέρονται στην αντίστοιχη των περιουσιακών στοιχείων, τα οποία αποκτήθηκαν στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Το αποτέλεσμα είναι να διαστρεβλώνεται εντελώς η εικόνα, εξυπηρετώντας ουσιαστικά τους δανειστές – όπως το 2010, όταν κανένας δεν έδινε σημασία στην τότε αξία των περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου, η οποία σύμφωνα με το ΔΝΤ ανερχόταν στα 300 δις € (πηγή) χωρίς τα ενεργειακά αποθέματα. Ήταν δηλαδή περίπου ίση με τα χρέη του δημοσίου, οπότε ο ισολογισμός μας δεν ήταν αρνητικός – κάτι που άλλαξε έκτοτε ραγδαία, ως επακόλουθο της πολιτικής των μνημονίων.

Εξαιτίας της πολιτικής αυτής, η οποία δρομολογήθηκε από κόμματα χειρότερα από οποιαδήποτε άλλα στον πλανήτη, με αποκορύφωμα το σημερινό «τσίρκο», η αξία της δημόσιας περιουσίας μας μειώθηκε στα 50 δις € και στη συνέχεια διαμορφώθηκε πολύ χαμηλότερα – ενώ η αξία των ιδιωτικών ακινήτων παρουσίασε πτώση κατά 600 δις €, του χρηματιστηρίου κατά 200 δις € κοκ., επισφραγίζοντας την ελληνική τραγωδία, καθώς επίσης τεκμηριώνοντας τη συλλογική μας ανοησία.

Liberation: Δώστε πίσω στην Αθήνα τα χρήματα που βγάλατε Γερμανοί…

Τα επωφελή αποτελέσματα που είχε το ελληνικό πρόγραμμα δανεισμού για τον γερμανικό προϋπολογισμό, επισημαίνει σημερινό δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας Liberation. Μάλιστα, ο αρμόδιος για θέματα προϋπολογισμού των Γερμανών Πρασίνων Σβεν Κρίστιαν Κίντλερ τονίζει πως «τα κέρδη πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα».

«Αυτά τα κέρδη πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα. Μπορεί μεν να είναι νόμιμο να ωφελείται οικονομικά η Γερμανία από την ελληνική κρίση, αλλά αυτό δεν είναι νόμιμο από ηθική άποψη και βάσει της αρχής της αλληλεγγύης», δηλώνει ο Κίντλερ στο ίδιο άρθρο, που δημοσιεύεται κατά την ημέρα που ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν «ο οποίος υπενθυμίζεται έχει ταχθεί υπέρ της αμοιβαιοποίησης (και) του ελληνικού χρέους» επισκέπτεται την Αθήνα.

Η Liberation διαπιστώνει πως «η όποια συζήτηση για την κρίση του ελληνική χρέους απουσιάζει εντελώς από τη γερμανική προεκλογική εκστρατεία και δεν είναι τυχαίο ότι και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, δεν προτίθεται να θέσει με πιο συγκεκριμένο τρόπο τις προτάσεις του για μία μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, παρά μόνον μετά τις γερμανικές εκλογές στις 24 Σεπτεμβρίου.

Οποιαδήποτε προσπάθεια να θιγεί έστω και μόνο η ιδέα της αμοιβαιοποίησης του Ευρωπαϊκού χρέους αυτόματα προκαλεί την ιδιαίτερα επιθετική εκστρατεία από μέρους της λαϊκής εφημερίδας Bild Zeitung, η οποία είχε προτείνει στους Έλληνες να πουλήσουν τα νησιά τους για να λύσουν το πρόβλημά τους του χρέους».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ

http://www.defence-point.gr/news/liberation-doste-piso-stin-athina-ta-chrimata-pou-vgalate-germani

Η ωρολογιακή βόμβα του χρέους/Του Βασίλη Βιλιάρδου

.

Οι οφειλές των κρατών στις ανεξάρτητες από τα ίδια αλλά εξαρτημένες από το τοκογλυφικό κεφάλαιο κεντρικές τράπεζες, μετατρέπουν τους Πολίτες τους σε σκλάβους χρέους – ενώ το κραχ ίσως αργήσει, εκτός εάν υπάρξουν εξελίξεις στις Η.Π.Α., όπως η ανατροπή του κ. Trump ή/και κοινωνικές αναταραχές, σε βαθμό εμφυλίου πολέμου.

 .

.

«Το παγκόσμιο χρέος κλιμακώνεται διαρκώς, υπερβαίνοντας πια το 325% του ΑΕΠ του πλανήτη (πηγή) ή τα 217 τρις $ – έχοντας αυξηθεί κατά περίπου 11 τρις $ τους πρώτους εννέα μήνες του 2016, εκ των οποίων το 50% αφορούσε τα χρέη των κυβερνήσεων. Νέα βουνά χρεών λοιπόν προστίθενται στα ήδη υφιστάμενα, χωρίς σταματημό – ενώ οι αναδυόμενες οικονομίες τριπλασίασαν τις εκδόσεις ομολόγων και κοινοπρακτικών δανείων, με την Κίνα να αντιπροσωπεύει τη μερίδα του λέοντος«.

 .

Ανάλυση

Η συνάντηση των κεντρικών τραπεζιτών στο Jackson Hole των Η.Π.Α. είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα – αφού για πρώτη φορά οι δύο ισχυρότερες τράπεζες του πλανήτη τάθηκαν εναντίον ενός αμερικανού προέδρου, όπως άλλωστε το σύνολο των ελίτ της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ.

Οι χρηματαγορές βέβαια επεφήμησαν τη στάση τους, γνωρίζοντας πως στηρίζουν κρυφά τα δικά τους συμφέροντα – παρά το ότι η διοικητής της Fed έδωσε διαφορετική εντύπωση, εμφανιζόμενη αντίθετη στην εξαγγελία χαλάρωσης του εποπτικού μηχανισμού του τραπεζικού συστήματος εκ μέρους του κ. Trump, το οποίο έγινε δήθεν πιο αυστηρό μετά την κρίση του 2008.

ΘΡΙΑΜΒΟΣ!!!

Η κοινωνική έκρηξη ως νομοτέλεια

Κάποια στιγμή οι Έλληνες θα αντιληφθούν την οικονομική βία που τους ασκείται, χωρίς καμία προοπτική για το μέλλον τους, οπότε θα αντιδράσουν – αφού το καπάκι μίας κατσαρόλας που βράζει χωρίς σταματημό, δεν μπορεί να διατηρηθεί αιώνια κλειστό.

.

«Άνθρωποι μηχανές, με τη λογική της μηχανής και με την καρδιά της μηχανής» (Charlie Chaplin στο «Ο μεγάλος δικτάτορας», για τους ναζί της Ευρώπης).

.

Άποψη

Απλά και μόνο το γεγονός ότι, η Ελλάδα ήθελε να πουλήσει ομόλογα αξίας 4 δις € πουλώντας τελικά 3 δις €, εκ των οποίων σχεδόν τα μισά αγοράσθηκαν από τις ελληνικές τράπεζες, σημαίνει ότι η έξοδος στις αγορές ήταν αποτυχημένη  – οπότε όλα τα υπόλοιπα σχετικά με τα υψηλότερα spreads αλλά χαμηλότερα επιτόκια από το 2014, η εξαγορά των παλαιοτέρων ομολόγων στο 102,6% της αξίας τους κοκ., είναι εντελώς αδιάφορα.

Όσον αφορά δε τους ισχυρισμούς, σύμφωνα με τους οποίους αυξήθηκε το δημόσιο χρέος κατά το 1,4 δις € που εισέπραξε η χώρα καθαρά, μη ανακυκλώνοντας δηλαδή παλαιά χρέη, είναι εσφαλμένοι – αφού το χρέος δεν αυξάνεται από τα δάνεια που καταλήγουν στα ταμεία του κράτους, αλλά από τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα μείον τις εθνικοποιήσεις.

Από μία άλλη οπτική γωνία βέβαια εντυπωσιάζεται κανείς από το θάρρος των επενδυτών, οι οποίοι δεν δίστασαν να αγοράσουν ομόλογα μίας χώρας που είναι χρεοκοπημένη – με την έννοια πως το ΔΝΤ θεωρεί το χρέος μας εξαιρετικά μη βιώσιμο, ενώ η ΕΚΤ επίσης, κρίνοντας από το ότι δεν επιτρέπει τη συμμετοχή της Ελλάδας στο QE.

Οι δανειστές των κρατών και η απειλή των ομολόγων/του Άρη Οικονόμου

.

Η επιτυχία της εξόδου της Ελλάδας στις αγορές θεωρείται βέβαιη, με μεγάλες πιθανότητες να διαμορφωθεί το επιτόκιο κάτω από το 4%, λόγω της ασφάλειας που προσφέρεται – ενώ το επόμενο παγκόσμιο κραχ μάλλον θα προέλθει από τη φούσκα στα ομόλογα.

.

Άρθρο

Μία από τις πλέον συχνές απορίες που εκφράζονται είναι σε ποιόν χρωστούν τα κράτη – γνωρίζοντας ότι όλα είναι χρεωμένα. Στα πλαίσια αυτά, το γράφημα που ακολουθεί δίνει τις απαντήσεις για ορισμένες χώρες – ενώ κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις υπόλοιπες.

Επεξήγηση γραφήματος: Πιστωτές των ανεπτυγμένων οικονομιών στα τέλη του 2016 ως ποσοστό επί του συνόλου. Ξένοι «θεσμικοί» (μαύρη στήλη), Εγχώρια κεντρική τράπεζα (γαλάζια), Ξένες τράπεζες (γκρίζα), Εγχώριες τράπεζες (κόκκινη), Ξένοι μη τραπεζικοί επενδυτές (πράσινη), Εγχώριοι μη τραπεζικοί επενδυτές (μπλε). Από αριστερά: Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Αυστραλία, Γαλλία, Γερμανία, Φινλανδία, Σλοβενία, Αυστρία, Η.Π.Α.. Ολλανδία, Βέλγιο, Νορβηγία, Καναδάς, Σουηδία, Μ. Βρετανία, Δανία, Ιταλία, Νέα Ζηλανδία, Ελβετία, Ιαπωνία, Κορέα, Τσεχία.

.

Περαιτέρω, μέσω των πακέτων ποσοτικής διευκόλυνσης (QE), μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση οι κεντρικές τράπεζες διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στην αγορά ομολόγων – όπου, για παράδειγμα, η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας έχει στην ιδιοκτησία της το 40% των χρεών της χώρας. Αντίθετα, στην Ελβετία η κεντρική τράπεζα κατέχει ελάχιστα κρατικά ομόλογα – αφού επεμβαίνει στις διεθνείς αγορές για να μειώσει την ισοτιμία του νομίσματος της, αγοράζοντας ξένα πάγια περιουσιακά στοιχεία, ενώ τα επιτόκια της χώρας είναι αρνητικά χωρίς τη βοήθεια της.

Ξέφρενοι οι πανηγυρισμοί για την έξοδο στις αγορές

Η Γερμανία κέρδισε 100 δισ. από την ελληνική κρίση

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 11.08.2015

Σε 100 δισ. ευρώ ανέρχεται το ποσό που έχει εξοικονομήσει η Γερμανία χάρη στην κρίση χρέους γενικότερα της Ευρωζώνης αλλά κυρίως της Ελλάδας και το οποίο υπερβαίνει το όποιο κόστος κατέβαλε η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Στη διαπίστωση αυτή καταλήγει σχετική έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών της Χάλε (IWI), μέλος της ένωσης ινστιτούτων Λάιμπνιτζ, που επισημαίνει πως η κρίση χρέους της ευρωπαϊκής περιφέρειας έχει οδηγήσει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα το κόστος δανεισμού της Γερμανίας, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στον ισοσκελισμό του γερμανικού προϋπολογισμού.

Οπως επισημαίνει, εξαιτίας της ανησυχίας που ενέσπειρε μεταξύ των επενδυτών η κρίση χρέους, οι αποδόσεις των ομολόγων του γερμανικού Δημοσίου υποχώρησαν κατά περίπου 300 μονάδες βάσης και η χώρα εξοικονόμησε έτσι πάνω από 100 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με το 3% του γερμανικού ΑΕΠ στην περίοδο 2010-2015. Το IWI υποστηρίζει μάλιστα πως σε μεγάλο βαθμό η μείωση των αποδόσεων των γερμανικών ομολόγων οφείλεται αποκλειστικά στην κρίση της Ελλάδας.

Ο νούμερο ένα εχθρός της Ελλάδας/ Βασίλης Βιλιάρδος

.

Η πρωσική πλευρά της γερμανικής κυβέρνησης, με εκτελεστή τον κ. Σόιμπλε, φοβάται τρία πράγματα όσον αφορά την Ελλάδα, εάν τυχόν αποκτήσει έναν ικανό, εθνικά υπερήφανο, αξιοπρεπή και θαρραλέο ηγέτη: (α) την ελεγχόμενη στάση πληρωμών εντός της Ευρωζώνης με δική της πρωτοβουλία, (β) την εκούσια έξοδο της από τη νομισματική ένωση μετά από νομικές διαδικασίες και συντεταγμένες διαπραγματεύσεις δύο ετών, καθώς επίσης (γ) τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας της αφού εγκαταλείψει το ευρώ, γνωρίζοντας ότι η χώρα έχει τις προϋποθέσεις για να τα καταφέρει.

Σύμφωνα τώρα με την βαθειά ριζωμένη αντίληψη της, όταν φοβάται κανείς ένα πράγμα πρέπει να προσπαθήσει να το εμποδίσει με κάθε τρόπο – έχοντας ο ίδιος την πρωτοβουλία των κινήσεων. Αυτό σημαίνει ότι, θα ήταν σωστό να αντιστρέψει την παραπάνω σειρά – δηλαδή, να φύγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη, να χρεοκοπήσει ανεξέλεγκτα και να καταρρεύσει εντελώς η οικονομία της, οπότε να λειτουργήσει ως παράδειγμα προς αποφυγή για όλες τις υπόλοιπες χώρες.

Ιδίως για την Ιταλία και την Ισπανία, αλλά και για τη Γαλλία, η επιστροφή των οποίων στο εθνικό τους νόμισμα θα ήταν ότι καλύτερο για την οικονομία τους – ενώ ειδικά όσον αφορά την Ιταλία, θα δημιουργούσε έναν σημαντικό ανταγωνιστή για τη γερμανική βιομηχανία, όπως συνέβαινε πριν από την ίδρυση της Ευρωζώνης.

Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος για την Ελλάδα είναι εξαιρετικά μεγάλος, πιθανότατα όταν λήξει η τρίτη δανειακή σύμβαση – ενώ έως τότε η πρωσική κυβέρνηση θα έχει εξασφαλίσει τον πλήρη έλεγχο της οικονομίας της, ενδεχομένως με το «διορισμό» μίας πιο φιλικής κατοχικής κυβέρνησης, καθώς επίσης την υποδούλωση της στο διηνεκές ως ένα de facto προτεκτοράτο. Ήδη άλλωστε τα άτομα της είναι τοποθετημένα στα βασικά ελληνικά υπουργεία, στη γραμματεία δημοσίων εσόδων, στην εθνική στατιστική υπηρεσία, στην Τράπεζα της Ελλάδας κοκ. – ενώ δικοί της ελεγκτές καταγράφουν τα περιουσιακά στοιχεία των Ελλήνων εντός και εκτός της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των κατοίκων του εξωτερικού.

Ο μονόδρομος της ονομαστικής διαγραφής

Picture: Ian Berry, CNN money

του Βασίλη Βιλιάρδου

Γνωρίζοντας πως οι Έλληνες είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν τα πάντα για τα παιδιά τους, είμαστε σίγουροι πως θα το έκαναν, αρκεί να πιστέψουν στη λύση που θα τους προταθεί – πόσο μάλλον εάν καταλάβουν πως κινδυνεύουν να χάσουν πάνω από 1 τρις €, έναντι δανείων που δεν θα υπερβούν ποτέ τα 350 δις €.

.

Ανάλυση  

Το ΑΕΠ της Ελλάδας το 2016 σε τιμές αγοράς ανήλθε στα 175,9 δις € (πηγή) – άρα το πρωτογενές πλεόνασμα 3,9% του ΑΕΠ το 2016 ήταν 6,86 δις €. Οι τόκοι του 2016 ήταν 6 δις € (γράφημα), οπότε καλύφθηκαν – γεγονός που σημαίνει πως η χώρα μας είχε δημοσιονομικό πλεόνασμα (μετά από τους τόκους), ύψους 860 εκ. €.

.

Σύμφωνα όμως με τον ΟΔΔΗΧ (πηγή), το χρέος της κεντρικής διοίκησης στις 31.12.2016 αυξήθηκε κατά περίπου 3 δις € στα 326,36 δις € – κάτι που είναι δύσκολα κατανοητό, αφού θα έπρεπε να μειωθεί κατά το πλεόνασμα των 860 εκ. € (ενδεχομένως να οφείλεται κατά ένα μέρος στα έντοκα γραμμάτια των τραπεζών, με υψηλά επιτόκια).

Από την άλλη πλευρά, οι υποχρεώσεις του δημοσίου κατά τον ίδιο κρατικό οργανισμό αναφέρονται στον πίνακα που ακολουθεί – από τον οποίο συμπεραίνει κανείς ότι, ο λόγος που θέλει κυρίως η κυβέρνηση να κλείσει επειγόντως την αξιολόγηση είναι η συμμετοχή της χώρας στο QE της ΕΚΤ, έτσι ώστε να μπορεί να χρηματοδοτείται περισσότερο και φθηνότερα με τα έντοκα γραμμάτια των τραπεζών που είναι ακριβότερα σήμερα, εξαιτίας του αυξημένου δικού τους κόστους (επιτόκια).

Η έξοδος από τον φαύλο κύκλο του παράνομου ιδιωτικού χρέους στο Νότο του πλανήτη

του Eric Toussaint

Στην Ασία, την Αφρική όπως και στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, το «σύστημα χρέος» γίνεται πιο σκληρό, όπως και στις πιο βιομηχανοποιημένες χώρες.

Πολλές θεμελιώδεις αλλαγές συνέβησαν κατά την διάρκεια των τελευταίων 40 ετών, κυρίως από τότε που ξέσπασε η κρίση του χρέους στον Τρίτο κόσμο, στις αρχές της δεκαετίας του 80.

Οι πολιτικές λιτότητας για την δομική προσαρμογή ευνοούν την προσφυγή στο ιδιωτικό χρέος

Οι πολιτικές των διαρθρωτικών προσαρμογών γενικεύθηκαν με πρόσχημα την κρίση του δημοσίου χρέους. Η κρίση αυτή προκλήθηκε από την συνδυασμένη επίδραση της πτώσης των προϊόντων που εξήγαγε ο Τρίτος κόσμος στην παγκόσμια αγορά, από το 1981-1982 και της αύξησης των επιτοκίων που επέβαλε η Federal Reserve από το 1979-1980 . Η εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας και διαρθρωτικών προσαρμογών κυριάρχησε στο τέλος του 20ουαιώνα στις περισσότερες χώρες, ειδικότερα δε στις λεγόμενες «αναπτυσσόμενες» χώρες και αυτές του πρώην Ανατολικού μπλοκ.

Αυτές οι πολιτικές διαρθρωτικών προσαρμογών υπαγορεύτηκαν από τους διεθνείς θεσμούς ενώ οι δεξιές κυβερνήσεις δεν επιζητούσαν τίποτε περισσότερο παρά να βασιστούν σε αυτές τις επιταγές για να εφαρμόσουν μια σειρά αντιμεταρρυθμίσεων που, όλες τους, υπηρετούσαν τα συμφέροντα των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, των μεγάλων δυνάμεων και των τοπικών κυρίαρχων τάξεων . Οι πολιτικές αυτές έπληξαν τις συνθήκες ζωής ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού, ειδικότερα στις αγροτικές περιοχές αλλά και στις αστικές. Ποια είναι τα μέτρα που προκάλεσαν ειδικότερα στον πληθυσμό μεγαλύτερη ανάγκη να προσφύγει στο ιδιωτικό χρέος για να προσπαθήσει να επιβιώσει; Απαριθμούμε τα ακόλουθα:

– Το τέλος των επιδοτήσεων σε μια σειρά βασικών καταναλωτικών προϊόντων (τρόφιμα, καύσιμα θέρμανσης, κλπ) και υπηρεσιών (ηλεκτρική ενέργεια, νερό, μεταφορές) οδήγησε σε αύξηση του κόστους ζωής,

– Η πολιτική επιβολής πληρωμών στους τομείς της παιδείας και της υγείας ώθησε τις λαϊκές τάξεις να συνάψουν χρέη για να καταβάλουν τα έξοδα σχολείων και υγείας,

– Η κατάργηση ή ιδιωτικοποίηση των δημόσιων τραπεζών, ειδικότερα εκείνων που παρείχαν πιστώσεις σε αγρότες, γεγονός που τους έσπρωξε στην αγκαλιά των τοκογλύφων και/ή των οργανισμών μικροπίστωσης,

– Η κατάργηση των δημόσιων επιχειρήσεων που αγόραζαν από τους αγρότες βασικά αγροτικά προϊόντα σε εγγυημένες προκαθορισμένες τιμές. Η κατάργηση αυτή είχε δραματικές συνέπειες όταν έπεσαν οι τιμές των αγροτικών προϊόντων στις τοπικές ή παγκόσμιες αγορές και ώθησε τους αγρότες στη χρέωση,

Τα δίδυμα βουνά χρεών της Ευρωζώνης

Οι κίνδυνοι του τραπεζικού συστήματος της νομισματικής ένωσης επεξηγούν καλύτερα την πρόταση του ΔΝΤ να καταργηθούν τα μετρητά χρήματα – ενώ οι έξι πιο επικίνδυνες χώρες είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβενία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ιταλία.

.

Άρθρο

Μετά τις πρώτες περιπέτειες που ακολούθησαν τη δήλωση της ελληνικής κυβέρνησης το 2010, σύμφωνα με την οποία η χώρα δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τα χρέη της χωρίς τη βοήθεια των εταίρων της και του ΔΝΤ, η ΕΚΤ ανακοίνωσε το 2012 πως σε περίπτωση ανάγκης θα έκανε τα πάντα για να στηρίξει το ευρώ – μεταξύ άλλων ότι, θα εξαγόραζε τα ομόλογα των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης ανεξαρτήτως ορίου από τη δευτερογενή αγορά για να μειωθούν τα επιτόκια, στηρίζοντας παράλληλα το χρηματοπιστωτικό τους σύστημα.

Από τη δική τους πλευρά, οι κυβερνήσεις δημιούργησαν μαζί με τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας ένα είδος νομισματικού ταμείου – το οποίο παρέχει σε περίπτωση ανάγκης δάνεια στα μέλη της Ευρωζώνης, με στόχο την καταπολέμηση των προβλημάτων των ισοζυγίων τους, έτσι ώστε να αποφεύγεται η χρεοκοπία τους.

Όμως, επτά χρόνια αργότερα διαπιστώνει κανείς πως τα κρατικά χρέη δεν μειώνονται. Αντίθετα, έχουν αυξηθεί στις περισσότερες χώρες, παρά τη βίαιη πολιτική λιτότητας που τους επιβλήθηκε, τα συνεχή πακέτα ποσοτικής διευκόλυνσης της ΕΚΤ (QE) για την αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης τους, καθώς επίσης όλες τις υπόλοιπες προσπάθειες. Έτσι το δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης είναι σήμερα υψηλότερο από το 2010 – ενώ σε μερικές από τις χώρες μέλη της, όπως στην Ιρλανδία και στην Ισπανία, έχει τριπλασιαστεί (γράφημα).

Η μετατροπή των χρεών σε χρήματα- του Βασίλη Βιλιάρδου

Πρόκειται για την καλύτερη δυνατή λύση, όσον αφορά την αποφυγή ενός παγκοσμίου κραχ – λόγω της συνεχιζόμενης υπερχρέωσης, η οποία επιβραδύνει νομοτελειακά το ρυθμό ανάπτυξης με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται ο δείκτης χρέος/ΑΕΠ, οπότε να αυξάνονται οι κίνδυνοι μαζικών αθετήσεων πληρωμών. 

.

Ανάλυση

Όλο και πιο συχνά ακούγεται τον τελευταίο καιρό ο όρος «χρήματα από το ελικόπτερο», ο οποίος σημαίνει παραστατικά το τύπωμα νέων χρημάτων και το μοίρασμα τους απ’ ευθείας στα νοικοκυριά – με στόχο την άνοδο της κατανάλωσης, οπότε των επενδύσεων και του ρυθμού ανάπτυξης. Η αιτία είναι το ότι, το καπιταλιστικό σύστημα μοιάζει με ένα αεροπλάνο, το οποίο είναι αδύνατον να πετάει οριζόντια χωρίς να γκρεμιστεί, αλλά μόνο προς τα επάνω – γεγονός που σημαίνει πως είτε αναπτύσσεται, είτε καταρρέει.

Ο όρος έχει αναφερθεί επίσης από τον διοικητή της ΕΚΤ, ο οποίος δήλωσε πως πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα – επειδή προφανώς διαπιστώνει ότι, τα προγράμματα ποσοτικής διευκόλυνσης (QE) δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα. Δεν αποδίδει άλλωστε ούτε το σχέδιο της Κομισιόν προς την ίδια κατεύθυνση – η χρηματοδότηση δηλαδή έργων υποδομής, με νέα χρήματα που δημιουργεί η ίδια με τη μέθοδο της μόχλευσης.

Το πρόβλημα όμως δεν λύνεται με αυτούς τους τρόπους, αφού εκείνο που εμποδίζει την ανάπτυξη είναι τα συσσωρευμένα χρέη – στα κράτη, στις επιχειρήσεις, στις τράπεζες και στους ιδιώτες. Λογικά λοιπόν θα έπρεπε να αναζητηθεί εδώ η λύση, η οποία δεν είναι άλλη από το μονεταρισμό τους – από την ελάφρυνση δηλαδή των υφισταμένων δημοσίων χρεών, καθώς επίσης των ελλειμμάτων, με τη βοήθεια της νομισματικής πολιτικής.

Πόσο μάλλον όταν διαπιστώθηκε πως τα ελλείμματα αρχίζουν ξανά να αυξάνονται, μετά από την αρχική μείωση τους, όπως φαίνεται από το γράφημα – αφού είχε προηγηθεί η βίαιη κατά κάποιον τρόπο συρρίκνωση τους, με την πολιτική λιτότητας που όμως έχει ημερομηνία λήξης.

Στα πλαίσια αυτά, ο μονεταρισμός των χρεών θα μπορούσε να έχει δύο διαφορετικές μορφές – να είναι δηλαδή είτε προσωρινός, είτε μόνιμος. Ειδικότερα τα εξής:

Ιδιωτικά συμφέροντα και… δημόσια χρέη

Του Νίκου Μέντζα

Το Ταμείο Αξιοποιήσεως Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ) ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2011 με στόχο να “αξιοποιηθεί” η ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Προς όφελος τίνος, όμως; Στους σκοπούς του αναφέρεται ότι:

«Σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο (Ν. 3986/2011), το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) αξιοποιεί την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, που του έχει ανατεθεί σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας και τις προβλέψεις των Μεσοπρόθεσμων Πλαισίων Δημοσιονομικής Στρατηγικής.

Το ΤΑΙΠΕΔ υλοποιεί ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα αξιοποίησης της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου με τρόπο που αφενός θα συμβάλλει αποφασιστικά στη μείωση του δημόσιου χρέους και αφετέρου θα δημιουργεί τις βάσεις για την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας στη χώρα μας με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία. Για το λόγο αυτό, το ΤΑΙΠΕΔ, ανταποκρινόμενο στις συνθήκες της αγοράς και πάντα με γνώμονα τη διαφάνεια και το δημόσιο συμφέρον, κινείται με την απαραίτητη ευελιξία ώστε να διαμορφώσει τους καλύτερους δυνατούς όρους που θα συμβάλλουν στη μεγιστοποίηση των ωφελειών για το Ελληνικό Κράτος.”

Μέχρι πότε θ' ανεχόμαστε την υποδούλωση στους τοκογλύφους;

Ο πίνακας στις διπλανές στήλες περιλαμβάνεται στην εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού 2017, που κατατέθηκε στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση, και αποτυπώνει τα ποσά που πληρώνει κάθε χρόνο το ελληνικό κράτος για τόκους και χρεολύσια του λεγόμενου μεσομακροπρόθεσμου χρέους του. Δεν περιλαμβάνονται τα υπέρογκα ποσά που πληρώνονται κάθε χρόνο στις ελληνικές τράπεζες, που είναι αυτές που αγοράζουν το λεγόμενο βραχυπρόθεσμο χρέος (έντοκα γραμμάτια κυρίως).

Τα ποσά των ετήσιων τοκοχρεολυσίων είναι ιλιγγιώδη. Για να μείνουμε μόνο στα λεγόμενα μνημονιακά χρόνια (από το 2010 μέχρι το 2016), με μια άθροιση διαπιστώνουμε ότι πληρώθηκαν για τοκοχρεολύσια 215 δισ. ευρώ. Ποσό που ξεπερνά το μέσο ετήσιο ΑΕΠ της ίδιας περιόδου (κυμαίνεται κάτω από τα 180 δισ. ευρώ). Δηλαδή, μέσα σε μια επταετία, ο ελληνικός λαός έδωσε το ακαθάριστο προϊόν ενός χρόνου στους τοκογλύφους του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου! Αν είχαμε στη διάθεσή μας το καθαρό προϊόν, το εθνικό εισόδημα, τότε θα αισθανόμασταν μεγαλύτερη έκπληξη, καθώς μέσα σε εφτά χρόνια οι τοκογλύφοι θα μας είχαν πάρει το εθνικό εισόδημα περισσότερων της μίας χρονιάς!

Αν συγκρίνουμε τα τοκοχρεολύσια αυτής της επταετίας με το ύψος του χρέους, που κυμαίνεται αυτά τα χρόνια γύρω στα 320 δισ. ευρώ, θα διαπιστώσουμε ότι μέσα σε εφτά χρόνια οι διεθνείς τοκογλύφοι πήραν περίπου το 70% του κεφαλαίου που έχουν «επενδύσει» με τη μορφή κρατικού χρέους στην Ελλάδα! Χοντρικά, κάθε δέκα χρόνια εισπράττουν όλο το κεφάλαιο που έχουν βάλει στο ελληνικό κρατικό χρέος!

Και το χρέος παραμένει στα ίδια εφιαλτικά επίπεδα, παρά τις ρυθμίσεις που έχουν κάνει («κούρεμα» με το PSI και με την «ανταλλαγή» ομολόγων του 2013). Γιατί γίνεται αυτό; Οταν από μια οικονομία παίρνεις το 20% του ΑΕΠ της κάθε χρόνο, δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνάπτει νέο δανεισμό για να ξεπληρώνει τα προηγούμενα δάνεια.

Δείτε τα στοιχεία, όπως παρατίθενται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού: το 2014 το χρέος ήταν 324,13 δισ. (182,2% του ΑΕΠ). Το 2015 το χρέος ήταν 321,33 δισ. (182,9% του ΑΕΠ). Το 2016 εκτιμάται ότι θα είναι 326,57 δισ. (186,7% του ΑΕΠ). Το 2017 προβλέπεται ότι θα είναι 330,07 δισ. (182,5% του ΑΕΠ). Δηλαδή, και το 2017, το «έτος της ανάπτυξης» (οι υπολογισμοί γίνονται με αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,4%) και παρά τα ποσά από τις ιδιωτικοποιήσεις, το χρέος θα αυξηθεί ως απόλυτο μέγεθος, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ θα είναι κατά τι υψηλότερο από το αντίστοιχο του 2014!

Ο ιδιωτικός δανεισμός

Του Βασίλη Βιλιάρδου

Σε έναν πλανήτη με χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης τα χρέη είναι επικίνδυνα, ενώ σε έναν αποπληθωριστικό πλανήτη τα χρέη είναι εξαιρετικά τοξικά – οπότε η Ελλάδα, βυθισμένη στην ύφεση και στον αποπληθωρισμό, δεν έχει καμία προοπτική εξόδου από την κρίση.

.

Ένας από τους πολλούς μύθους που κυκλοφορούν στην Ελλάδα αφορά τον δήθεν υπερδανεισμό του ιδιωτικού της τομέα, πριν από το ξέσπασμα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους – ένα μέγεθος που οφείλει όμως να το ερευνήσει κανείς συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης, πόσο μάλλον αφού είναι γνωστό πως η συμμετοχή στο ευρώ είχε ως αποτέλεσμα τον φθηνότερο και ευκολότερο δανεισμό όλων των κρατών.

Ως εκ τούτου, επειδή δεν είχε υιοθετηθεί η σωστή μακροοικονομική πολιτική περιορισμού του δανεισμού όπως, για παράδειγμα, αυτή που έχει δρομολογήσει η Γερμανία σήμερα δυσχεραίνοντας τα ενυπόθηκα (πηγή), ήταν φυσιολογική η αύξηση των δανείων – για την οποία βέβαια δεν ήταν υπεύθυνος ο ιδιωτικός τομέας, αφού έτσι συνήθως συμπεριφέρεται (κάτι που συνεχίζεται στη Σουηδία, στη Δανία κοκ., λόγω των μεγάλων διευκολύνσεων που προσφέρονται από τις τράπεζες, με τη βοήθεια της κεντρικής).

Στα πλαίσια αυτά, σύμφωνα με μία έρευνα της κεντρικής τράπεζας της Φινλανδίας, ο ιδιωτικός τομέας της Ελλάδας δανειζόταν πριν από το 2008 λιγότερο από αρκετά άλλα κράτη – κάτι που τεκμηριώνεται από το γράφημα που ακολουθεί, από το οποίο φαίνεται ότι, μόνο η Γερμανία και η Γαλλία εμφάνιζαν χαμηλότερο δανεισμό από τη χώρα μας.

Ερίκ Τουσέν: Πως ο Αλέξης Τσίπρας έθαψε την υπόθεση της διαγραφής του χρέους πριν ακόμη κερδίσει τις εκλογές 

Συνέντευξη στον Benjamin Lemoine, ερευνητή κοινωνιολογίας στο CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών), με ειδίκευση στο δημόσιο χρέος και τις σχέσεις μεταξύ κρατών και χρηματοπιστωτικών θεσμών.[1]

Μετάφραση: Πάνος Αγγελόπουλος 

Εισαγωγή

Η βαθύτερη κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν στην συνθηκολόγηση της ελληνικής κυβέρνησης τον Ιούλιο του 2015 και στην υπογραφή ενός επαίσχυντου τρίτου Μνημονίου αποτελεί ένα από τα κεντρικά επίδικα αυτής της περιόδου. Επίδικο όχι μόνο ιστορικού αλλά άμεσα πολιτικού χαρακτήρα. Είναι προφανές ότι μια τέτοιου μεγέθους συντριβή δεν μπορεί να εξηγηθεί με όρους ψυχολογίας, ούτε με όρους απλών λαθών, ούτε αποκλειστικά με όρους προσώπων, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προσωπικές ευθύνες, και μάλιστα τεράστιες, από την πλευρά όσων ηγήθηκαν αυτής του εγχειρήματος.

Η μαρτυρία του Ερίκ Τουσέν αποτελεί πολύτιμη συμβολή σ’αυτήν την προσπάθεια. Το ελληνικό κοινό γνώρισε τον Τουσέν όταν ανέλαβε τον επιστημονικό συντονισμό της Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος που συγκροτήθηκε τον Απρίλιο του 2015 υπό την αιγίδα της τότε προέδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου. Ο Τουσέν αριθμεί όμως πολλές δεκαετίες δουλειάς και δράσης πάνω στα ζητήματα του δημόσιου χρέους, και, πριν από την Ελλάδα, είχε συμβάλει στις διαδικασίες λογιστικού και πολιτικού έλέγχου του χρέους σε χώρες της Λατινικής Αμερικής (Ισημερινός, Παραγουάη, Βραζιλία), της Ασίας (Ανατολικό Τιμόρ) καθώς και στο πλαίσιο οργανισμών όπως η Αφρικανική Ενωση. Χάρη σ’αυτήν την πλούσια διεθνή εμπειρία βρισκόταν σε προνομιακή θέση όχι μόνο για να συμβάλει στην έρευνα για τις αιτίες που οδήγησαν την Ελλάδα στα νύχια της ευρωπαϊκής και διεθνούς «χρεοκρατίας» αλλά και για να εκτιμήσει τις πολιτικές στρατηγικές που ακολούθησαν σ’αυτό το κομβικής σημασίας πεδίο οι πρωταγωνιστές της νέας ελληνικής τραγωδίας.

Η σημασία της μαρτυρίας του βρίσκεται ακριβώς εδώ. Από την σκοπιά του, αυτήν ενός εξωτερικού παίκτη που βρέθηκε όμως από την αρχή στην πρώτη γραμμή του μετώπου της ελληνικής κρίσης, είχε άμεση γνώση του τρόπου με τον οποίο προσέγγισε το θέμα του χρέους η πολιτική δύναμη που σύντομα αναδείχθηκε ως ο βασικός πρωταγωνιστής των εξελίξεων, ο ΣΥΡΙΖΑ και ειδικότερα ο ηγέτης του, ο Αλέξης Τσίπρας. Αυτό που αποκαλύπτει στο κείμενο που ακολουθεί, απόσπασμα μιας ευρύτερης αφήγησης που αξίζει να μεταφραστεί στα ελληνικά και να διαβαστεί ολόκληρη, είναι ότι η μετατόπιση στο θέμα του χρέους, από την αρχική θέση για διαγραφή και λογιστικό έλεγχο σε λογικές «συναινετικών» και παντελώς ανέφικτων όσο και ανιστόρητων λύσεων τύπου «συμφωνία του Λονδίνου 1953», δεν είναι κάτι που συνέβη όταν ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ την κυβερνητική εξουσία αλλά πολύ νωρίτερα, και πιο συγκεκριμένα την επαύριο των εκλογών της άνοιξης του 2012, όταν το κόμμα γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση και τα ηγετικά του κλιμάκια αυτονομούνται από τον κομματικό οργανισμό και αρχίζουν ουσιαστικά να λειτουργούν ως «σκιώδη κυβέρνηση».

Η παγίδα του περιουσιολογίου

Θεωρείται πως η πλειοψηφία θα αντιμετωπίσει χαιρέκακα την επιβολή εφάπαξ φόρου, σε όλους όσους θα διαθέτουν ακόμη περιουσιακά στοιχεία – οπότε όχι μόνο δεν θα εξεγερθεί αλλά, αντίθετα, θα χαρεί ενδόμυχα με αυτήν την εξέλιξη, αφού δεν θα είναι η μοναδική που θα υποφέρει..

Το παγκόσμιο χρέος αυξάνεται διαρκώς, παρά το ότι έχουν δημιουργηθεί ήδη τεράστια βουνά (άρθρο), αδύνατον ποτέ να πληρωθούν. Μπορεί βέβαια ως ποσοστό επί του ΑΕΠ να διατηρείται ελεγχόμενο, αφού αυξήθηκε από το 246% του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2000 στο 286% το 2014, αλλά σε απόλυτα μεγέθη έχει ξεφύγει εντελώς – στα 199 τρις $ το 2014, από μόλις 87 τρις $ στα τέλη του 2000 (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του συνολικού παγκοσμίου χρέους ως ποσοστό επί του ΑΕΠ και σε απόλυτο μέγεθος (τρις $), μεταξύ του 4ου τριμήνου του 2000, καθώς επίσης του 2ου τριμήνου του 2014. Από επάνω προς τα κάτω: Νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δημόσιο, χρηματοπιστωτικός κλάδος.

Υπάρχουν τώρα, εξαιρώντας τον υπερπληθωρισμό και το κραχ που θέλει να αποφύγει η διεθνής ελίτ με κάθε τρόπο, φοβούμενη μεταξύ άλλων την κατάρρευση της νομισματικής πυραμίδας, δύο βασικοί τρόποι ειρηνικής μείωσης του – τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε εθνικό επίπεδο: Ειδικότερα, είτε

(α) η διαγραφή ενός μέρους του εκ μέρους των δανειστών (πλούσιοι ιδιώτες, επενδυτές, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία κοκ.), είτε

(β) η επιβολή φόρου περιουσίας, έτσι ώστε να μην υποχρεωθούν μόνο οι δανειστές να υποστούν τη ζημία, αλλά όλοι οι υπόλοιποι – είτε οφείλουν οι ίδιοι, είτε όχι.

Το σύστημα της δημιουργίας σκλάβων μέσω του χρέους και το νέο Euro Group

Υπενθυμίζουμε πως υπήρχαν εποχές όπου η ελίτ, οι κάτοχοι της εξουσίας δηλαδή στον πλανήτη, οδηγούσαν μαζικά τους ανθρώπους στο θάνατο – συνήθως όμως θεωρούσαν προτιμότερο να εργάζονται οι άλλοι για αυτούς, έτσι ώστε να αποκομίζουν κέρδη.

Ειδικότερα, από το ξεκίνημα της ανθρώπινης ιστορίας, όλα εξελίσσονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: υπάρχει μία περιορισμένη ελίτ, η οποία προσπαθεί να αναγκάσει την υπόλοιπη ανθρωπότητα να τοποθετηθεί κάτω από το ζυγό της.

Όταν λοιπόν κάποιος έπρεπε στο παρελθόν να συμμετέχει ως εργάτης στην κατασκευή μίας πυραμίδας, να προσφέρει αργότερα το ένα τρίτο της σοδειάς του στο γαιοκτήμονα ή να δίνει σήμερα το μισό του εισόδημα στην εφορία, συνεχίζει ουσιαστικά να υποχρεώνεται στην ίδια διαδικασία: να κάνει πλουσιότερους τους ισχυρούς, εις βάρος του. Με απλά λόγια, μετατρέπεται σε σκλάβο, σε ανθρώπινο δυναμικό, σε «φυσικό πόρο», ο οποίος αξιοποιείται καταληστευμένος, εξυπηρετώντας αποκλειστικά και μόνο τα συμφέροντα αυτών που κατέχουν τη Δύναμη.

Το Washington Club, το re-profiling και ποιος δουλεύει ποιον για το χρέος…

«Η είδηση περί «ελληνικής πρότασης» προφανώς απευθύνεται σε Λωτοφάγους. Δεν είναι τίποτε άλλο από την πρόταση που έχει επεξεργαστεί από τον Σεπτέμβριο του 2015 η Κομισιόν. Είναι επίσης παραλλαγή αντίστοιχης πρότασης που είχε διατυπώσει ο ESM, επιχειρώντας να γεφυρώσει το χάσμα με το ΔΝΤ. Το τρικ να αναπαράγεται ως «ελληνική» η πρόταση της Κομισιόν γίνεται πιθανότατα με παρότρυνση ή ανοχή της τελευταίας, και αποκαλύπτει τις «συμμαχίες της απελπισίας» στις οποίες στηρίζεται η κυβέρνηση. «

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Θεωρητικά μέχρι την Κυριακή, στην Ουάσιγκτον, θα υπάρξει μια συνάντηση του ομώνυμου «κλαμπ» των πιστωτών που συγκροτήθηκε για τους πειραματισμούς επί του ελληνικού χρέους, με τη συμμετοχή των 4 ισχυρότερων χωρών της Ευρωζώνης και εκπροσώπων του Eurogroup, της ΕΚΤ, του ESM και του ΔΝΤ.

 Το «κλαμπ» είναι κλειστό. Είναι μια κανονική λέσχη πιστωτών, όπως η «Λέσχη του Παρισιού» που έχουν συγκροτήσει από το 1956 οι 20 μεγαλύτερες πιστώτριες χώρες για να διαχειριστούν κρατικά χρέη 90 χωρών ύψους 583 δισ. ευρώ. Στις λέσχες αυτές οι οφειλέτριες χώρες δεν καλούνται.

Μπορούν απλώς να διατυπώσουν το αίτημά τους για αναδιάρθρωση του χρέους τους. Δεν συμμετέχουν σε κανένα στάδιο της διαπραγμάτευσης.

Απλώς τους ανακοινώνεται η απόφαση των πιστωτών, συνοδευόμενη από αυστηρούς όρους.