Η προτεσταντική αντίληψη για την εργασία και ο Βέγγος

του Βασίλη Καραποστόλη

Να παράγετε περισσότερα! Να παράγετε ταχύτερα! Η εντολή από τον Βορρά φέρει μέσα της όλη τη βεβαιότητα του εντολέως σχετικά με το τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί προς τους οποίους απευθύνεται. Δείχνουν, πράγματι, ράθυμοι και φυγόπονοι οι Νότιοι στα μάτια εκείνων που βιάζονται πολύ να έχουν οφέλη από την εργασία τους. Αλλά τα οφέλη που θέλουν να αποκομίσουν οι Βόρειοι δεν είναι ακριβώς τα ίδια μ’ εκείνα που θέλουν οι Νότιοι. Και εκεί είναι το πρόβλημα.

Για τον Γερμανό και τον Ολλανδό το βασικό προσωπικό του επίτευγμα είναι το προϊόν της εργασίας του. Για τον άνθρωπο της Μεσογείου είναι η πράξη του. Θέλει περισσότερο να πράττει, παρά να παράγει. Θέλει να έχει την ικανοποίηση ότι είναι αυτός που ρυθμίζει τη σχέση του με την αδρανή ύλη, αντί να ικανοποιείται με το να υπακούει στην ύλη ώστε να μπορεί να τη δαμάσει στη συνέχεια.

Βαθιές διαφορές στο πνεύμα, στις στάσεις των λαών. Είναι βαθιές οι διαφορές, αλλά σήμερα που όλα θεωρείται ότι πρέπει επειγόντως να μπουν σε εύχρηστες φόρμουλες, οι διακρίσεις στα ήθη ξεχνιούνται, παραμερίζονται, εγκαταλείπονται για να ασχοληθούν μ’ αυτές οι ιστορικοί και οι φιλόσοφοι – όχι όμως και οι αγέρωχοι μηχανοδηγοί της Ευρώπης.

Μέσα στην πρεμούρα της αναδιοργάνωσης οι ιθύνοντες λησμονούν να αναρωτηθούν για τα μέσα τα οποία διαθέτουν. Ή μάλλον θεωρούν ότι όλα τα μέσα τους είναι μηχανικά. Να πατήσουν ένα κουμπί και αμέσως να γυρίσει ο τροχός. Να σηκώσουν τον μοχλό και να αρχίσει η πολυπόθητη ανάκαμψη. Ποιος, όμως, είναι αυτός που θα θελήσει να σηκώσει τον μοχλό;

Επαναστάτης με Αιτία

Φωτεινή Μαστρογιάννη 

Σύμφωνα με στοιχεία (Πετράκης, 2017), η παγκόσμια οικονομία δείχνει να ανακάμπτει με διεύρυνση ωστόσο των κοινωνικών ανισοτήτων τόσο εντός των χωρών όσο και μεταξύ χωρών ενώ οι ευκαιρίες για τους νέους είναι περιορισμένες. Η κατάσταση αυτή παρατείνει την πολιτική αναταραχή και η αβεβαιότητα είναι μεγάλη.

Ταυτόχρονα δημιουργούνται διάφορα κινήματα με σκοπό την ανατροπή αυτής της κατάστασης. Είναι η ανατροπή (κατ’άλλους επανάσταση) πιθανή; Υπάρχουν οι συνθήκες ανατροπής;

Ο Γουστάβος Λε Μπον στο βιβλίο του "Ψυχολογία των Επαναστάσεων" αναφέρει ότι τα στοιχεία του χαρακτήρα των ανθρώπων που επικρατούν σε περιόδους επανάστασης είναι το μίσος, ο φόβος, η φιλοδοξία, η ζηλοφθονία και ο ενθουσιασμός. Ενώ παρατηρούμε στην κοινωνία έντονα τα πρώτα δηλαδή τον φόβο, τη φιλοδοξία, τη ζηλοφθονία, εν τούτοις το στοιχείο του ενθουσιασμού λείπει.

Ο Λε Μπον αναφέρει ότι τον ενθουσιασμό μπορεί να δημιουργήσει ένας δημαγωγός, πολλή ενδιαφέρουσα όμως είναι και η άποψη του McLoughlin (1977) για τον ενθουσιασμό για την ελευθερία όσον αφορά τη μελέτη του για την Αμερικανική Επανάσταση.

Ο McLoughlin υποστηρίζει ότι οι θρησκευόμενοι (οι καλβινιστές της εποχής) ήταν περισσότερο επαναστάτες από τους ορθολογιστές γιατί ένας ορθολογιστής δέχεται τον κόσμο ως έχει ενώ ο θρησκευόμενος έχει μία διαφορετική αίσθηση της πραγματικότητας. Ο θρησκευόμενος βλέπει τον κόσμο όπως θα έπρεπε να είναι και όχι όπως είναι. Ο ορθολογιστής αποδέχεται έννοιες όπως το κύρος, η δύναμη, η μάθηση και ο πλούτος ενώ ο θρησκευόμενος τα θεωρεί προσωρινά αγαθά, ανάξια μπροστά στη θεία ευλογία. Ενώ ο ορθολογιστής δρα με προσοχή, ο θρησκευόμενος μπορεί να δώσει τα πάντα για να δημιουργήσει ένα καλύτερο κόσμο και εμπιστεύεται πάνω απ’όλα τον Θεό. 

Ευαγγελιστές: Μία θρησκεία της παγκοσμιοποίησης

Ο Μπένυ Χιν από τους γραφικότερους τηλε-ευαγγελιστές των ΗΠΑ

του Αντώνη Σπυρόπουλου από το Άρδην τ. 16 (Νοέμβριος 1998)

Ένα από τα κύρια θρησκευτικά δόγματα στην Αμερική έχουν γίνει οι ευαγγελιστές. Οι ευαγγελιστές αποτελούν την κυρίαρχη σήμερα αμερικάνικη εκδοχή του προτεσταντισμού, παρόλο που εμφανίστηκαν σχετικά πρόσφατα (ιδρύθηκε το 1906 και εγκαταστάθηκε σε μια παλιά αποθήκη του Λος άντζελες). Αποτελούν την «δυναμικότερη» εκκλησία σε παγκόσμια κλίμακα, με ρυθμούς ετήσιας αύξησης του ποιμνίου τους που ξεπερνούν το 5% και διεκδικούν 150 εκατομμύρια πιστούς σε όλο τον κόσμο.

Μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου οι ευαγγελικοί οργανώνονται και επαναπροσδιορίζουν το ρόλο τους ξεκόβοντας τους δεσμούς τους με τους φονταμενταλιστές, οι οποίοι είχαν στενούς δεσμούς και σχέσεις με τους ακροδεξιούς.

Αρχικά το ευαγγελικό κήρυγμα έχει καθαρά θρησκευτικό και κοινωνικό χαρακτήρα ενώ πολύ αργότερα στα μέσα της δεκαετίας του ’70 -ως απάντηση στην άνοδο των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων στην Αμερική- θα αναπτύξει και πολιτικές δραστηριότητες. Αντλεί τα διδάγματα από τη Βίβλο και εντείνει τη προσοχή του σε θέματα ηθικής δίνοντας έμφαση στις οικογενειακές και συντηρητικές αξίες.

Giorgio Agamben: Ο καπιταλισμός ως θρησκεία

GIORGIO AGAMBEN, Βεβηλώσεις, εκδόσεις Άγρα, μετάφραση-σημειώσεις: Παναγιώτης Τσιαμούρας, Αθήνα 2006, ISBN:960-325-637-4.

Απόσπασμα από το προτελευταίο δοκίμιο του βιβλίου με τίτλο: «Εγκώμιο της Βεβήλωσης», σελ.131-133.

Ο καπιταλισμός ως θρησκεία (Kapitalismus als Religion)είναι ο τίτλος ενός από τα διευσδυτικότερα θραύσματα, που δημοσιεύθηκαν μετά θάνατον,  του Μπένγιαμιν. Κατά τον Μπένγιαμιν, ο καπιταλισμός δεν αντιπροσωπεύει μόνο, όπως στον Max Weber, μία εκκοσμίκευση της προτεσταντικής πίστης, αλλά αυτός ο ίδιος συνιστά ουσιαστικώς ένα θρησκευτικό φαινόμενο, που αναπτύσσεται παρασιτικώς αρχής γενομένης από τον χριστιανισμό. Ως τέτοιος, ως θρησκεία της νεωτερικότητας, αυτός προσδιορίζεται από τρία χαρακτηριστικά: (1) Είναι μια λατρευτική θρησκεία,ίσως η πιο ακραία και απόλυτη που υπήρξε ποτέ. Τα πάντα σε αυτήν έχουν νόημα μόνο όταν αναφέρονται στην επιτέλεση μιας λατρείας, όχι εν σχέσει πρός ένα δόγμα ή μια ιδέα. (2) Αυτή η λατρεία είναι διηνεκής, είναι «ο εορτασμός και η ιερουργία μιας λατρείας sans treve et sans merci«*. Δεν είναι δυνατόν να διακρίνουμε εδώ μεταξύ ημερών εορτής και ημερών εργασίας, αλλά υφίσταται μια μοναδική, ατελεύτητη ημέρα γιορτής, όπου η εργασία ταυτίζεται με τον εορτασμό της λατρείας. (3)  Η καπιταλιστική λατρεία δεν αποβλέπει στη λύτρωση, ή στην εξιλέωση για μια ενοχή, αλλά στην ίδια την ενοχή. (…)

(…)Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο καπιταλισμός αποσκοπεί με όλες τις δυνάμεις του όχι στη λύτρωση, αλλά στην ενοχή, όχι στην ελπίδα, αλλά στην απελπισία. Ο καπιταλισμός ως θρησκεία δεν στοχεύει στον μετασχηματισμό του κόσμου, αλλά στον αφανισμό του, στον όλεθρο. 

Ειρ. Ψυχάρη: Το χρέος, ο Καλβίνος και ο Θωμάς Ακινάτης

Ειρήνη Ψυχάρη 

 

Εμανουέλ Μακρόν: θρησκευτικός πόλεμος πίσω από την ευρωπαϊκή κρίση χρέους

 

Δημοσιονομική πειθαρχία, επιτόκια, ελάφρυνση χρέους: οικονομικοί όροι με τους οποίους βομβαρδίζονται καθημερινά οι πολίτες της Ευρώπης. Ο γάλλος υπουργός Οικονομίας Εμανουέλ Μακρόν τους προσέδωσε πρόσφατα ακόμη μία διάσταση, τη θρησκευτική. Συγκεκριμένα, όπως σχολίασε σε ένα συνέδριο διπλωματών στο Βερολίνο, στην Ευρώπη «έχει ξεσπάσει ένας θρησκευτικός πόλεμος για το χρέος», στον οποίο το κυρίαρχο θρησκευτικό δόγμα της κάθε χώρας καθορίζει με ποια πλευρά θα συμπαραταχθεί: με τα τέκνα του Καλβίνου, τους άτεγκτους οπαδούς της δημοσιονομικής πειθαρχίας του ευρωπαϊκού Βορρά ή με τους πιο χαλαρούς Νότιους που πιστεύουν ότι οι αμαρτίες  πρέπει να συγχωρούνται; Το τεκτονικό ρήγμα της Ευρώπης, υποστήριξε ο Μακρόν, εντοπίζεται στα διαφορετικά δόγματα του χριστιανισμού. Από τη μία, ο προτεσταντικός Βορράς του οποίου ηγείται η γερμανίδα καγκελάριος και κόρη πάστορα Ανγκελα Μέρκελ και από την άλλη ο καθολικός - και ορθόδοξος στα Βαλκάνια - Νότος, στον οποίο πολιτισμικά ανήκει και η Γαλλία.

 

Τα σχόλια του γάλλου υπουργού μπορεί να έγιναν στο πλαίσιο μιας ανάλαφρης, ίσως χιουμοριστικής, συζήτησης για τις γαλλογερμανικές διαφορές σε σχέση με τη δημοσιονομική πειθαρχία, δεν είναι όμως αβάσιμα: περιγράφουν πραγματικές θρησκευτικές διαφορές ως προς το ζήτημα του χρέους, οι οποίες είναι βαθιά ριζωμένες στον πολιτισμό του κάθε κράτους. «Ο προτεσταντισμός ενδεχομένως δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στο να μη χρωστάει ένα άτομο και να είναι αυτόνομο. Οι καθολικοί και οι ορθόδοξοι από πολύ παλιά έβλεπαν το χρέος μερικές φορές ως έναν θετικό δεσμό ευγνωμοσύνης, παρότι ο καπιταλισμός έχει διαβρώσει αυτή την έννοια» είπε στο «Βήμα» ο Τζον Μίλμπανκ, καθηγητής Θεολογίας, Πολιτικής και Ηθικής στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ στη Βρετανία.

 

«Και η Γερμανία χρειάζεται τη δική της ισορροπία»

 

«Ενδεχομένως να ισχύουν ακόμη οι διαφορετικές πολιτισμικές προσεγγίσεις ως προς το χρέος, που έχουν τις ρίζες τους στις θρησκευτικές παραδόσεις. Η Γαλλία εντοπίζεται κάπου στη μέση. Οι νοτιοευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν το χρέος περισσότερο ως ένα είδος δεσμού, έναν κοινό σύνδεσμο μέσα στα χρόνια. Οι βορειοευρωπαϊκές χώρες το βλέπουν ως ανευθυνότητα. Παραδοσιακά ο χριστιανισμός γνώριζε ωστόσο ότι το υπερβολικό χρέος μπορεί να αποδειχθεί δηλητηριώδες για όλους. Γι' αυτό περιοδικά πρέπει να διαγράφεται. Ο καπιταλισμός με την τυπικότητα που προκύπτει από το συμβόλαιο το βρίσκει δύσκολο να αποδεχθεί την αναγκαιότητα της γενναιοδωρίας. Στην Ελλάδα πρέπει να επιτραπεί να ξεκινήσει από την αρχή αλλά με μια πιο συνετή προσέγγιση: περισσότερη προσπάθεια για να γίνει η οικονομία πιο παραγωγική αλλά και δίκαιη, χωρίς φοροδιαφυγή από τους πλούσιους. Και η Γερμανία χρειάζεται τη δική της ισορροπία: να ξοδεύει και να εισάγει περισσότερα για να αντιμετωπίσει τη ροπή προς τις εξαγωγές. Αυτή θα ήταν μια χριστιανική προσέγγιση για την Ευρώπη» προσέθεσε ο καθηγητής Μίλμπανκ.

Μακρόν: Οι διαφορές καλβινιστών - καθολικών εμποδίζουν τη λύση για το χρέος

«Χρεοκοπήσαμε, αλλά πάμε στην εκκλησία»

Για «θρησκευτικό πόλεμο» στην Ευρώπη για το χρέος, μεταξύ των Καλβινιστών και των Καθολικών, έκανε λόγο ο γάλλος υπουργός Οικονομίας Εμανουέλ Μακρόν, τονίζοντας ότι αυτός πρέπει να τερματισθεί.

Όπως μεταδίδει το πρακτορείο Bloomberg, ο Μακρόν ανέπτυξε την προσέγγισή του για τα οικονομικά προβλήματα της Ευρωζώνης σε συνέδριο γερμανών διπλωματών, αναφερόμενος στους καλβινιστές από τη μία πλευρά, που επιπλήττουν όσους έχουν χρέη, και τους πολύ ελαστικούς καθολικούς από την άλλη πλευρά. Οι δύο πλευρές, σημειώνει το Bloomberg, αντανακλούν τη νοητή διάκριση μεταξύ των καθοδηγούμενων από τη Γερμανία οπαδών της δημοσιονομικής πειθαρχίας στον Βορρά και του πιο χρεωμένου Μεσογειακού Νότου.

Μιλώντας στο Βερολίνο, ο Μακρόν στην αρχή κέντρισε τους καλβινιστές, λέγοντας: «Κάποιοι άνθρωποι, κάποια κράτη-μέλη, χρεοκόπησαν. Δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους. Θα πρέπει να πληρώνουν έως το τέλος της ζωής τους» είπε. Στο αντίθετο άκρο είναι οι καθολικοί, «σαφώς η Γαλλία είναι στην πλευρά αυτή», με μια πιο χαλαρή προοπτική όσον αφορά τη σπατάλη. «Χρεοκοπήσαμε, αλλά πάμε στην εκκλησία, εξηγούμε την κατάσταση και μπορούμε να ξεκινήσουμε την επόμενη ημέρα μία άλλη εβδομάδα» δήλωσε ο Μακρόν.

Τι ποιήσω ίνα έχω ζωήν αιώνιον; (Ματθ. 19,16-26. Λουκ. 10,25-37)

Αλέξανδρος Κοσματόπουλος      

«Και ιδού εις προσελθών είπεν αυτώ∙ διδάσκαλε αγαθέ, τι αγαθόν ποιήσω ίνα έχω ζωήν αιώνιον; Ο δε είπεν αυτώ∙ τι με λέγεις αγαθόν; Ουδείς αγαθός ει μη εις ο Θεός. Ει δε θέλεις εισελθείν εις την ζωήν, τήρησον τας εντολάς». Με αυτό τον τρόπο απαντά ο Ιησούς στον νεανία που τον πλησίασε ρωτώντας για την αιώνιο ζωή: «Γιατί με αποκαλείς αγαθό; Κανένας δεν είναι αγαθός παρά μόνον ο Θεός». Ο Ιησούς δεν δέχεται την προσαγόρευση «αγαθός», και τούτο δεν το κάνει για να δείξει ταπεινοφροσύνη. Ο Ιησούς αναφέρεται σε μια πραγματικότητα που υπερβαίνει την διάνοια του ανθρώπου και την κατάσταση του κόσμου που κυβερνάται απ’ το κακό. Ο Θεός είναι η πηγή του αγαθού και κάθε αγαθότητας, και οι άνθρωποι γίνονται αγαθοί στο μέτρο της πραγματικής και αληθινής σχέσης τους με τον Θεό.

 Ο νεανίας απαντά με ευκολία και κομπορρημοσύνη  όσον αφορά στην τήρηση των εντολών, ακόμη και για την πιο δύσκολα εφαρμόσιμη απ’ αυτές, η οποία περιλαμβάνει όλες τις άλλες, το «αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν»: «Πάντα ταύτα εφυλαξάμην εκ νεότητός μου». ΄Εχει τηρήσει τις εντολές από μικρός. Είναι πιστός και φρόνιμος.  ΄Όμως, όπως φαίνεται, η τήρηση των εντολών δεν αρκεί. Ο Ιησούς ζητά μια στάση ρηξικέλευθη. «Ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ, και δεύρο ακολούθει μοι». «Δώσε τα πλούτη σου στους φτωχούς και ακολούθησέ με». Για να ακολουθήσει κανείς τον Χριστό θα πρέπει να τα αφήσει όλα πίσω του. Και το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι ο πλούτος και όσα συνδέονται μαζί του. Με τον πλούτο και τις δυνατότητες που προσφέρει, ολόκληρη η ψυχολογία του ανθρώπου μεταλλάσσεται. Η πλάνη του πλούτου με τις ψευδαισθήσεις που καλλιεργεί, η δήθεν αυτάρκεια που χαρίζει και η περιχαράκωση σ’ αυτήν, ευρύνουν το κενό της ψυχής. «Η απάτη του πλούτου και αι περί τα λοιπά επιθυμίαι συμπνίγουν τον λόγον και άκαρπος γίνεται» (Μάρκος 4:19). «Οι δε βουλόμενοι πλουτείν εμπίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς» (Τιμοθ. Α΄ 6, 9). Οι ανεξέλεγκτες επιθυμίες πλάθουν έναν λαβύρινθο απ’ τον οποίον είναι αδύνατον κανείς να εξέλθει από μόνος του.

Πως ο προτεσταντικός πουριτανισμός εκφράζεται σήμερα ως φασιστική ολοκλήρωση και επίθεση στην Ορθοδοξία και το Έθνος μας.

του Σταύρου Κατσούλη

Το παρόν άρθρο απευθύνεται σε πιστούς Ορθόδοξους Χριστιανούς κλήρο και λαό, και σε οποιονδήποτε άλλο μπορεί να αντιμετωπίσει μια άποψη, χωρίς ιδεοληψίες.

Είναι πειρασμός σήμερα να αναγάγει κανείς την σημερινή κατάσταση εκφασισμού των κοινωνιών σε ιδεολογικές καταβολές ή να την δει με ταξικά κριτήρια. Όμως εάν κανείς γνωρίζει λίγο από τον "χριστιανισμό" της δύσης, θα έπρεπε να γνωρίζει ότι η όλη κατάσταση πηγάζει εξ ίσου και από την διαστροφή του Χριστιανισμού την οποία ακολουθούν και εδώ μιλάμε συγκεκριμένα για τον κλασσικό προτεσταντισμό και τον πουριτανισμό που έρχεται αναγκαστικά μαζί του. Οι προτεστάντες, δούλευαν και δουλεύουν μέχρι σήμερα, έτσι ώστε να αποδεικνύεται ότι ο λόγος που έχουν τα αγαθά που έχουν, και να δείχνουν ότι τα δικαιούνται λόγω ακριβώς της ζωής που ζούν. 

Η θεωρία τους, μεταξύ των άλλων γνωστών λέει έμμεσα πλην σαφώς : Όταν κάποιος έχει χρήματα και άλλα αγαθά, σημαίνει γι αυτούς υποσυνείδητα ότι το αξίζουν. Αυτό οδηγεί στην ασυνείδητη υπόληψη των πλουσίων, των καλοντυμένων, των φανερά "άνετων" οικονομικά, ότι για να είναι σε αυτήν την κατάσταση, τότε προφανώς, είναι και ηθικοί άνθρωποι γιατί ζουν μια σωστή ζωή. Είναι δηλαδή μια έκδοση της ιδέας ότι το εξωτερικό περίβλημα, είναι ταυτόσημο με την εσωτερική ουσία. 

Δυτικὸς χριστιανισμὸς καὶ καπιταλισμὸς

Ὁ τοκογλύφος καὶ ἡ γυναίκα του (1514) Musée du Louvre, Paris

Τὴ θεολογικὴ δικαίωση τῆς ἰδιοκτησίας, ὅπως καὶ γενικότερα τῆς ἀποκτήσεως καὶ διατηρήσεως ὑλικῶν ἀγαθῶν, ἐπιχείρησε νὰ παρουσιάσει πρῶτος ὁ Θωμᾶς Ἀκινάτης. 

Μὲ τὴν ἀπόκτηση καὶ διαχείριση τῶν ἀγαθῶν αὐτῶν ἀπὸ τὰ ἐπιμέρους ἄτομα ἐξυπηρετεῖται κατὰ τὸν Ἀκινάτη καλύτερα τὸ κοινὸ καλό. Ἡ ἰδιοκτησία λοιπὸν ἔχει κοινωνικὴ ἀποστολὴ καὶ ἔτσι βρίσκει τὴ δικαίωσή της. Ἡ θέση αὐτὴ εἶχε εὐρύτατη ἀπήχηση στὴ μεταγενέστερη θεολογία.

Ὁ Max Weber ὑποστήριξε, ὅπως εἶναι γνωστό, ὅτι ἡ προτεσταντικὴ καὶ εἰδικότερα ἡ πουριτανικὴ ἠθικὴ μὲ τὸ ἐνδοκόσμιο ἀσκητικὸ πνεῦμα συνέβαλε ὡς βασικὸς παράγοντας στὴ διαμόρφωση τοῦ νεώτερου καπιταλισμοῦ. Οἱ Προτεστάντες, γράφει ὁ Weber, «εἴτε ὡς κυρίαρχοι εἴτε ὡς κυριαρχούμενοι, εἴτε ὡς πλειοψηφία εἴτε ὡς μειοψηφία, παρουσίασαν ἰδιαίτερη τάση γιὰ οἰκονομικὸ ὀρθολογισμό, πράγμα τὸ ὁποῖο στοὺς Καθολικοὺς οὔτε στὴ μία οὔτε στὴν ἄλλη κατάσταση ἦταν ἢ εἶναι δυνατὸ νὰ παρατηρηθεῖ στὸν ἴδιο βαθμό». Ἡ αἰτία γιὰ τὴ διαφορετικὴ αὐτὴ συμπεριφορὰ πρέπει κατὰ τὸν Weber νὰ ἀναζητηθεῖ βασικὰ στὴ διήκουσα ἐσωτερικὴ ἰδιομορφία καὶ ὄχι μόνο στὶς ἐξωτερικὲς ἱστορικοπολιτικὲς καταστάσεις ποὺ παρουσίαζαν κάθε φορὰ οἱ χριστιανικὲς αὐτὲς ὁμολογίες.

Ὁ Προτεσταντισμός, πρεσβεύοντας τὴν τέλεια ἐξαχρείωση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως καὶ τὸν ἀπόλυτο προορισμό, ὁδηγοῦσε ἀναπόφευκτα τὸν κάθε πιστὸ στὸ ἐρώτημα γιὰ τὴ βεβαιότητα τῆς σωτηρίας του (certitudo salutis). Ὡς μέσο γιὰ τὴν ἐξασφάλιση μιᾶς τέτοιας βεβαιότητας χρησιμοποιήθηκε ἡ συστηματικὴ ἐπίδοση τοῦ πιστοῦ στὸ ἐπάγγελμά του, ποὺ ἀντιμετωπίστηκε ὡς κλήση τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐπαγγελματικὴ αὐτὴ ἐπίδοση καὶ τὸ ἐνδοκόσμιο ἀσκητικὸ πνεῦμα ὁδήγησαν στὴ δημιουργία κεφαλαίου καὶ τὴν ἀποταμίευση. […]

Ὅπως παρατηρεῖ ὁ Μ. Weber, ὁ δυτικὸς μοναχισμός, ὅχι βέβαια στὸ σύνολο ἀλλὰ στὸ γενικὸ τύπο του, παρουσίασε μιὰ ἐκλογίκευση καὶ συστηματοποίηση τῆς ἠθικῆς ζωῆς, ποὺ εἶναι ἀνάλογη μὲ τὴν ἀσκητικὴ ζωὴ τοῦ Προτεσταντισμοῦ. Ἄλλωστε καὶ ἡ προτεσταντικὴ ἀντίληψη γιὰ τὸ ἐπάγγελμα καὶ τὴν ἐργασία δὲν μπορεῖ νὰ κατανοηθεῖ, χωρὶς τὶς προϋποθέσεις ποὺ εἶχαν ἤδη καλλιεργηθεῖ στὴ Δύση. Ἡ μοναχικὴ παράδοση ποὺ διαμορφώθηκε μὲ τὴν ἀρχὴ «ora et labora» τοποθέτησε τὴν ἐργασία δίπλα στὴν προσευχή. Μὲ τὴν Ἀναγέννηση καὶ τὴν Μεταρρύθμιση ἡ ἐργασία αὐτονομήθηκε καὶ ἀντιμετωπίστηκε ὡς πρωταρχικὸ μέσο γιὰ τὴν κυριαρχία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν ἀπόκτηση πλούτου καὶ ἰδιοκτησίας. Ἡ αὐτονόμηση τῆς ἐργασίας ὁλοκληρώθηκε στὸν Καλβινισμὸ καὶ ἐμπεδώθηκε μὲ τὸ καπιταλιστικὸ πνεῦμα. Ἔτσι οἱ δύο μεγάλοι κλάδοι τοῦ δυτικοῦ Χριστιανισμοῦ, παρὰ τὶς διαφορές τους δὲν ἔπαυσαν νὰ ἔχουν κοινὲς βάσεις, ποὺ εὐνόησαν τὴ διαμόρφωση συγγενῶν σχετικὰ κατευθύνσεων στὴν περιοχὴ τῆς οἰκονομικῆς ζωῆς. 

Γεωργίου Ἰ. Μαντζαρίδη, Κοινωνιολογία τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἐκδ. Πουρναρᾶ, 51999, Θεσσαλονίκη\

ΠΗΓΗ: http://adrahti.blogspot.gr/

NYT: Ο γερμανικός θυμός για την Ελλάδα

Ο θυμός της γερμανικής κοινής γνώμης έχει περάσει μέχρι και στη γερμανική οικονομική επιστήμη. Κι ο θυμός αυτός δεν έχει επιτρέψει ούτε μια ορθή ανάλυση, ούτε μια ψύχραιμη διαπραγμάτευση στο χρέος της Ελλάδας, τονίζει ο καθηγητής πανεπιστημίου Jacob Soll στους New York Times. 

Tου Jacob Soll 

Τελικά επιτεύχθηκε η συμφωνία που θα μπορούσε να κρατήσει την Ελλάδα στην ευρωζώνη. Λίγοι όμως είναι ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα. Έχουμε ακούσει πολλά για το πόσο ταπεινωμένοι αισθάνονται οι Έλληνες.. Αλλά έχουμε ακούσει λιγότερα για το γερμανικό θυμό - αν και ξέρουμε ότι οι Γερμανοί είναι θυμωμένοι.

Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε λέγεται ότι άρχισε να φωνάζει κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων το βράδυ του Σαββάτου. Η Γαλλία και η Ιταλία έχουν δώσει τεράστια δάνεια προς την Ελλάδα, αλλά καμία χώρα δεν έχει εκφράσει εχθρότητα για τη χώρα. Γιατί η Γερμανία είναι τόσο θυμωμένη;

Ως ιστορικός της οικονομίας, πήρα μια γεύση αυτής της δυσαρέσκειας κατά τη διάρκεια μιας διάσκεψης για το ελληνικό δημόσιο χρέος που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο την περασμένη εβδομάδα.

Έλαβε χώρα στο Κέντρο Οικονομικών Μελετών και το Ινστιτούτο Ifo, με επικεφαλής τον Hans-Werner Sinn, Γερμανό οικονομολόγο και υποστηρικτή εδώ και καιρό ενός Grexit. Στο συνέδριο συμμετείχαν οικονομολόγοι, λογιστές, δημοσιογράφοι, επενδυτές και κυβερνητικοί αξιωματούχοι από την Ελλάδα και τη Γερμανία.

Διαφορετικές και ενίοτε αποκλίνουσες απόψεις εκφράστηκαν από τον Mitu Gulati, τον καθηγητή νομικής στο Duke, ο οποίος βοήθησε στο σχεδιασμό μιας παλαιότερης ελληνικής διάσωσης, τον Ashoka Mody, πρώην οικονομολόγο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο οποίος υποστηρίζει ελάφρυνση του χρέους, κι άλλους, ειδικούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι συμφώνησαν ότι το συνολικό χρέος της Ελλάδας φαίνεται να έχει διογκωθεί. Και τέλος βέβαια από τον κ Sinn.

Αλλά όταν μίλησαν οι Γερμανοί οικονομολόγοι στην τελευταία συνεδρίαση, μια εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα απλώθηκε στην αίθουσα. Μέσα στις οικονομικές θεωρίες και τους αριθμούς κρυβόταν πάντα ένα ηθικό μήνυμα: Οι Γερμανοί ήταν οι ειλικρινείς εργάτες-σκλάβοι και οι Έλληνες διεφθαρμένοι, αναξιόπιστοι και ανίκανοι. Και οι δύο πλευρές μετατράπηκαν έτσι σε καρικατούρες του εαυτού τους. Είχαμε ακούσει βέβαια όλη αυτή την ιστορία κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αλλά σε εκείνο το δωμάτιο, ήταν σαφές πόσο η δυσαρέσκεια αυτή τελικά διαμορφώνει τις απόψεις των Γερμανών οικονομολόγων.

Οι δύο Βέμπερ και το μάτι της βελόνας

Η πυρπόληση του «αιρετικού» θεολόγου Michael Servetus στη Γενεύη το 1553, κατ΄ εντολή του Ιωάννη Καλβίνου. Τόλμησε, ο άθλιος, να καταγγείλει τον Καλβίνο για στρέβλωση του μηνύματος αγάπης και ισότητας του Ιησού. Η απάντηση των καλβινιστών ήταν: Στην πυρά!

του Γιώργου Τσιάρα ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Δεν ξέρω τι θα γίνει με το καινούργιο μας Μνημόνιο, ούτε αν την επόμενη «Εφ.Συν.» θα την αγοράσετε με ευρώ, δραχμές, δηνάρια ή... τάλαντα. Αυτό που ξέρω είναι πως, ακούγοντας προ τριημέρου τον αρχηγό της Δεξιάς στην Ευρωβουλή, τον Μάνφρεντ Βέμπερ, να επιτίθεται με σφοδρότητα στον Ελληνα πρωθυπουργό και να αποκαλεί συλλήβδην ολόκληρο τον λαό μας απατεώνες και μπαταξήδες, μου άναψαν τα λαμπάκια!

Ειδικά όταν ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος χρησιμοποίησε το επιχείρημα ότι η απομείωση (διάβαζε: το κούρεμα) του ελληνικού χρέους αποκλείεται, διότι «δεν θα πλήξει τους τραπεζίτες, αλλά τις νοσοκόμες στη Σλοβακία και τους δημόσιους υπαλλήλους στη Φινλανδία», και ότι είναι και καλά απαράδεκτο η Ελλάδα να ζητά να διατηρήσει στα σημερινά επίπεδα τους ήδη πετσοκομμένους μισθούς, διότι οι Βούλγαροι και άλλα τέσσερα κράτη-μέλη έχουν ακόμη χαμηλότερο κατώτατο μισθό από εμάς, και άρα κάτι τέτοιο θα οδηγήσει την Ευρώπη σε διάσπαση (!), μου σηκώθηκε κυριολεκτικά η τρίχα...

Να τη χαίρονται, οι ντόπιοι και ξένοι οπαδοί της, μια τέτοια «πολιτισμένη» δήθεν «Eνωση», όπου είναι δίκαιο για την ίδια δουλειά ο Γερμανός να παίρνει δυο χιλιάρικα μισθό, κι ο Eλληνας με τον Βούλγαρο τριακόσια! Οπου η φτώχεια των πολλών αποτελεί δικαιολογημένο προαπαιτούμενο για την ευημερία των ολίγων! Οπου μόνο το γερμανικό κράτος πρόνοιας είναι ιερό, ενώ τα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης των Νότιων είναι του Διαβόλου! Οπου «ηθικός κίνδυνος» υπάρχει μόνο για τον πένητα οφειλέτη, και όχι για τον λαίμαργο τοκογλύφο-πιστωτή – κι αυτό να μας το λέει κουνώντας μας το δάχτυλο ο Γιούνκερ, ο επί εικοσαετία πρωθυπουργός του μεγαλύτερου κράτους-πλυντηρίου χρήματος της ηπείρου!

Ο ΛΟΥΘΗΡΟΣ, ΟΙ ΤΟΚΟΓΛΥΦΟΙ, Ο ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ

Του ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΣΚΛΑΒΟΥΝΟΥ

Λέγεται ότι ο Αμερικανός ΥΠΟΙΚ Τζακ Λιού είπε στον Γερμανό ομόλογο του στη σύνοδο των G7 στην Δρέσδη: «Βρείτε τα με τους Έλληνες γιατί χανόμαστε» (βλ. το άρθρο του Ν. Τσαγκρή στην «Εποχή» της 30/5). Και τόνισε την ανάγκη αναπτυξιακής πολιτικής στην Ευρώπη, με ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων και την τόνωση των ευρωπαϊκών εισαγωγών, ώστε να μειωθεί και το υπέρογκο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Ο Β. Σόιμπλε του απάντησε, κραδαίνοντας το «Βιβλίο της Ομόνοιας» με τους λουθηριανούς δογματικούς κανόνες, λέγοντας: «Εδώ είναι η Δρέσδη και πρέπει να λειτουργήσει περαιτέρω η πειθώ: οι γερμανικοί κανόνες της λιτότητας και οι ισχυροί προϋπολογισμοί είναι απαράβατοι».

Βέβαια ο Σόιμπλε όταν λέει «πειθώ»  την εννοεί για τις σχέσεις ΗΠΑ - Γερμανίας, ενώ για την Ελλάδα, αντί για την πειθώ χρησιμοποιεί την γερμανική μπότα. Όσο για τους γερμανικούς κανόνες της λιτότητας, είναι αλήθεια ότι ο Λούθηρος προέτρεπε σε αυτήν, ώστε να αποφεύγονται οι εισαγωγές ξένων προϊόντων. Ωστόσο, ο Σόιμπλε ξεχνά - όπως και η Μέρκελ της οποίας ο πατέρας ήταν Λουθηριανός πάστορας - ότι ο Λούθηρος ζητούσε την τιμωρία από τον θεό των εμπόρων, ενώ για τους τοκογλύφους ζητούσε από τους ανθρώπους να τους κρεμούν! Και όταν έλεγε τοκογλύφους, εννοούσε όσους έπαιρναν οποιονδήποτε τόκο από τα δάνεια που έδιναν, ενώ οι έμποροι ήταν Γερμανοί (με τα «μονοπώλιά» τους), αλλά και Ιταλοί που έκαναν εισαγωγές στην Γερμανία εξωτικών και ιταλικών βιοτεχνικών προϊόντων. Τότε κυριαρχούσε ακόμα ο Νότος στο Βορρά από οικονομική άποψη αλλά και θρησκευτική. Τί θα έλεγε αλήθεια σήμερα που κυριαρχούν οι Γερμανοί και εξάγουν στο Νότο εξοπλισμούς ή προϊόντα της Ζίμενς, της Μερσέντες, της BMW κ.α., σε μονοπωλιακές τιμές λόγω και των μιζών; Και οι Γάλλοι, βέβαια, οι χαριτόβρυτοι. Όσο για τους τοκογλύφους, τους ξέρουμε πια. Προστέθηκαν και τα κράτη σ' αυτούς.

Τι είναι ο προτεσταντισμός; του Πολενάκη Λέανδρου

ΤΟΥ ΛEΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝAΚΗ 
από την ΑΥΓΗ 9-4-2015

Τι είναι ο προτεσταντισμός, αυτή η σχεδόν άγνωστη σε εμάς εκδοχή του χριστιανισμού; Ο μέγας Ροΐδης το είχε αποτυπώσει καίρια σε έναν αφορισμό του: «ένας χριστιανισμός χωρίς Χριστό, όπως λέμε σκορδαλιά χωρίς σκόρδο!».
Ο σπουδαίος κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ, στο βιβλίο του «Προτεσταντική ηθική και καπιταλισμός», ανάγει τις ρίζες του καπιταλισμού στον προτεσταντισμό και στις αξίες που ανέδειξε ως κυρίαρχες: την αυστηρή πειθαρχία σε «νόρμες», την τυφλή υπακοή και την ορθολογική οργάνωση της οικονομίας.
Όλα τα πιο πάνω, οι υλικοτεχνικές δομές και το καθεστώς ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, δεν είναι παρά μόνον το ορατό σώμα του καπιταλισμού, το corpus του. Υπάρχει και η αόρατη ψυχή του, η διάνοια ή anima, που πηγάζει, επίσης, από την προτεσταντική ηθική. Ιδιαίτερα στη σκληρή, καλβινιστική εκδοχή του, ο προτεσταντισμός επαγγέλλεται το ακριβώς αντίθετο του ευαγγελικού «μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης». Θεωρεί τη συγκέντρωση πλούτου ως απόδειξη ευσέβειας και πίστης! Κηρύσσει τη συσσώρευση του πλούτου, έχοντας κατασκευάσει έναν ανάλογο «Θεό», που «ευχαριστείται όταν ακούει τον ήχο χρυσών νομισμάτων». Στις χώρες όπου επικρατεί, σήμερα ακόμη, το καλβινιστικό δόγμα, και «συμπτωματικά» συμβαίνει να είναι οι μήτρες του σύγχρονου, ασύδοτου καπιταλισμού, ο προτεσταντισμός ταυτίζει την οικονομική αδυναμία του ανθρώπου με «πτώση» του στην αμαρτία! Θεωρεί την πτώχευση ως το πλέον θανάσιμο αμάρτημα, που όχι μόνο επιφέρει κοινωνικό αποκλεισμό και ατίμωση του πτωχού, αλλά ισοδυναμεί, επί πλέον, με προσβολή του Θεού! Ρίχνει, έτσι, αδιακρίτως τους φτωχούς στον «Καιάδα» και θεωρεί ως «εκλεκτούς του θεού», προορισμένους να σωθούν την «ημέρα της κρίσεως», αδιακρίτως τους πλούσιους! Αυτός είναι ο προτεσταντισμός.

Προτεσταντισμός και Καπιταλισμός

The Moneylender and his Wife (1514) Musée du Louvre, Paris

Αναδημοσίευση από: http://sophia-siglitiki.blogspot.gr

★Απόστολος Διαμαντής 

Καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Εφόσον ο προτεστάντης πιστεύει στη θεία χάρη που θα επιλέξει αυτόν που θα σωθεί, αλλά και στον προορισμό, είναι σαφές πως η κοινωνική του ζωή θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με την πίστη του.

Λέει η Βίβλος: «είδες άνθρωπον επιτήδειον εις τα έργα αυτού; Αυτός θέλει εμφανισθεί ενώπιον βασιλέων». Και η Βίβλος είναι το μόνο κείμενο που δέχεται ως αυθεντία ο προτεστάντης. Η απόκτηση χρήματος, στο παρόν κοινωνικό σύστημα του καπιταλισμού, είναι ακριβώς το μέτρο της επιτήδευσης στα κοινωνικά μας έργα. 

Επομένως η επιδίωξη του κέρδους, το οποίο είναι η βάση της καπιταλιστικής λογικής, είναι και η καρδιά της προτεσταντικής ηθικής.

Το καθήκον είναι ένα χρέος που αισθάνεται το άτομο, απέναντι στο επάγγελμά του, αλλά και απέναντι στον Θεό, στη διαδικασία του προορισμού και της απόκτησης της Θείας Χάριτος Όπως ο Θεός επιλέγει τον καλό χριστιανό για να τον σώσει, έτσι και ο καπιταλιστής βιομήχανος επιλέγει τον σωστό εργάτη, για να τον προσλάβει. Ποιος επιλέγει τον Βιομήχανο; Η αγορά. Θα πρέπει επομένως όλοι να κάνουν το καθήκον τους, απέναντι στο υπάρχον σύστημα: ο εργάτης να είναι σωστός και εργατικός, ώστε να μην βρεθεί άνεργος, ο βιομήχανος να συμμορφώνεται με τους κανόνες της αγοράς, ώστε να μην βρεθεί εκτός της και όλοι μαζί, σαν καλοί προτεστάντες να είναι πιστοί στα καθήκοντά τους, ώστε να μην βρεθούν εκτός της θείας χάριτος.

Διότι καθολικοί και ορθόδοξοι δεν συνδέουν τόσο στενά και απόλυτα την πίστη με την πρακτική ζωή. Η εγκόσμια χαρά, δεν είναι το πρωτεύον γι’ αυτούς. Προέχει η συμμετοχή στην ευχαριστία, στα μυστήρια της εκκλησίας, στην ενοριακή ζωή και όχι η προσπάθεια να λάβουν τη θεία χάρη και τον προορισμό. Ο Θεός για τους καθολικούς- και κυρίως για τους ορθοδόξους- δεν υπάρχει για να δικάζει τους κακούς και να τους τιμωρεί, αλλά περισσότερο για να παρηγορεί. Διότι, για τους ορθοδόξους και τους καθολικούς, οι άνθρωποι δεν είναι φύσει κακοί και ούτε απορρίπτονται απόλυτα η Φύση και τα Πάθη, ως αμαρτία. 

Επομένως, καθολικοί και ορθόδοξοι είναι πιο ήρεμοι στην καθημερινότητά τους, δεν έχουν τόσο έντονα κίνητρα σωτηρίας, δηλαδή επιτυχίας και απόκτησης. Υπάρχει μία παροιμία που χρησιμοποιεί ο Μαξ Βέμπερ: «Ή να τρως καλά ή να κοιμάσαι ήρεμα».Ο καθολικός λοιπόν και ο ορθόδοξος προτιμούν να κοιμούνται ήρεμα και ο προτεστάντης να τρώει καλά. Αυτό εξηγεί καλύτερα και την μεγάλη επιτυχία των άγγλων, των ολλανδών και των αμερικανών, που είναι προτεστάντες, στο εμπόριο κατά τον 19ο αιώνα.