Η σύγκρουση των γενεών και το όραμα της Βασιλείας

Ηλίας Λιαμής

Όπως κι αν έρθει η ζωή του κάθε ανθρώπου, είμαστε «καταδικασμένοι» να υπάρχουμε ως όντα σχέσεως. Σχέσεως με Θεό και συνανθρώπους. Μπορεί οι άλλοι άνθρωποι να είναι για μας η κόλαση, όπως είπε ο Σαρτρ, και Θεός να γίνεται πολλές φορές ο ίδιος ο εαυτός μας. Ακόμη ηι έτσι πάντως; η ανάδειξη της ταυτότητάς μας πραγματοποιείται μέσω ενός «άλλου». Μοιάζει όλη μας η ζωή με μια περιπέτεια να συναντήσουμε τον εαυτό μας μέσω των άλλων. Και όλοι μας οι στοχασμοί, θεολογικοί, φιλοσοφικοί ή ψυχολογικοί, όσο και αν φιλοδοξούν να περιβληθούν με την αντικειμενικότητα της επιστήμης, δεν μπορούν να αποφύγουν την καθοριστική επίδραση των προσωπικών σχέσεων, και μάλιστα εκείνων που άπτονται στιγμών πολύ ευαίσθητων, στιγμών που μας γυρίζουν στα πιο τρυφερά μας χρόνια, στιγμών ίσως και λίγο – ή πολύ – επώδυνων.

ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ

Παιδεία & Ανθρώπινες Σχέσεις

Στη μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση της εποχής μας οι περισσότεροι αναφέρονται στο έλλειμμα της παιδείας και την αρνητική επίδραση που έχει αυτό στην κατάσταση των ανθρώπων ατομικά και κοινωνικά. Τι όμως αντιλαμβάνονται υπό τον όρο “παιδεία” όσοι την επικαλούνται; Οι αντιλήψεις για το περιεχόμενο και την κατεύθυνση της παιδείας διαφέρουν σημαντικά και αποτελούν πεδίο ευρύτερης κοσμοαντίληψης, ιδεολογικών συγκρούσεων, προσκολλήσεων διαφόρων ειδών καθώς και προπαγάνδας οποιασδήποτε προέλευσης. Επομένως, έχουμε μπροστά μας ένα πεδίο εξαιρετικά κρίσιμο και πολύπλοκο, το οποίο οι παρούσες γενιές καθώς και οι επόμενες πρέπει να το προσεγγίσουν με μία διαφορετική ματιά από αυτήν του παρελθόντος. Αρχικά, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ο σκοπός της παιδείας, επειδή αυτός αποτελεί τον κρίσιμο κατευθυντικό παράγοντα. Είναι ο σκοπός της να είναι κανείς απλώς εγγράμματος για να μπορεί να εργάζεται ώστε να επιβιώνει και έπειτα να πλουτίζει; Είναι ο σκοπός της να ξεχωρίζει κανείς “πνευματικά”; Υπάρχει και η πνευματική υπεροψία, που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η μέχρι τώρα εμπειρία έχει αποδείξει ότι ένα μεγάλο μέρος του κινήτρου της παιδείας είναι τα παραπάνω. Είναι ο σκοπός της η απόκτηση γνώσεων για χάρη της γνώσης; Και, τότε, ποιο πρέπει να είναι το κίνητρο της γνώσης; Περιέργεια, δύναμη, έλεγχος ή η χαρά της γνώσης του κόσμου και της φύσης μας; Θα πρέπει αυτό το κίνητρο για γνώση να έχει στοιχεία κοινωνικής ευθύνης ή όχι; Είναι ο σκοπός της παιδείας να απελευθερώσει τον άνθρωπο από την τυφλότητα ή να τον απελευθερώσει από την κοινωνική ευθύνη; Και τι είναι η κοινωνική ευθύνη;

Η ελληνική παιδεία και ο πολιτισμός στο Βυζάντιο

ἀρχιμ. Κύριλλου Κεφαλόπουλου

Στὴ βυζαντινὴ παιδεία ἡ Ἐκκλησία κατεῖχε σημαντικὸ ρόλο. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ μικρὰ παιδιὰ τὰ μάθαιναν σὲ σχολεῖα ποὺ διατηροῦσε ἡ Ἐκκλησία (ἀνάγνωση, γραφή, γραμματική, ψαλμούς, μουσική, ἱερὰ ἱστορία). Μετὰ τὴ βασικὴ αὐτὴ ἐκπαίδευση ἀκολουθοῦσε ἡ γενικὴ ἐγκύκλιος παιδεία, ὅπου τὰ μεγαλύτερα παιδιὰ διδάσκονταν γραμματική, ρητορική, ποιητική, ἱστορία, φιλοσοφία καὶ μαθηματικά. Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους συγγραφεῖς διδάσκονταν Ὅμηρο, Ἡσίοδο, Πίνδαρο, κείμενα τοῦ Δημοσθένους, τοῦ Λυσίου, βασικὲς φιλοσοφικὲς ἀρχὲς τοῦ Πλάτωνος καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους, παράλληλα μὲ κείμενα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ (Ψαλτήριο, Παροιμίαι Σολομῶντος κ.ἄ.) καὶ τοὺς Πατέρες. Ὅσοι ἐπιθυμοῦσαν ἀνώτερες σπουδὲς μποροῦσαν νὰ φοιτήσουν σὲ πανεπιστημιακὰ ἱδρύματα ποὺ διατηροῦσαν τὸ κράτος καὶ ἡ Ἐκκλησία. Οἱ αὐτοκράτορες μερίμνησαν ἰδιαιτέρως γιὰ τὶς ἀνώτερες σπουδές. Ἤδη ἀπὸ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο εἶχε ἱδρυθεῖ καὶ λειτουργοῦσε στὴν Κων/πολη ἀνώτερο ἐκπαιδευτήριο, τὸ ὁποῖο ἐπὶ Θεοδοσίου Β’ (425) ἀναδιοργανώθηκε καὶ ἔμελλε νὰ ἀποτελέσει κορυφαῖο ἐκπαιδευτικὸ ἵδρυμα πανεπιστημιακοῦ ἐπιπέδου, γνωστὸ ὡς Πανδιδακτήριον, μὲ συνεχῆ λειτουργία ὣς τὴν Ἅλωση τῆς Πόλεως. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι πρὶν ἀπὸ τὴν ἵδρυση τοῦ Πανδιδακτηρίου ὑπῆρχαν σὲ ἄλλες πόλεις τῆς Αὐτοκρατορίας ἀνώτερες σχολὲς φημισμένες, ὅπως οἱ σχολὲς Φιλοσοφίας καὶ Ρητορικῆς στὴν Ἀθῆνα, τὸ «Μουσεῖον» τῆς Ἀλεξάνδρειας, ἡ Νομικὴ Σχολὴ τῆς Βηρυττοῦ, ἡ Ἀντιόχεια, ὅπου δίδασκε ὁ μέγας διδάσκαλος τῆς ρητορικῆς Λιβάνιος. 
Διδασκόταν στὸ Πανδιδακτήριον ἑλληνικὴ καὶ λατινικὴ ρητορική, γραμματικὴ καὶ φιλολογία, ἡ νομικὴ ἐπιστήμη καὶ ἡ φιλοσοφία (στὰ πλαίσια τῆς ὁποίας ἐντασσόταν καὶ ἡ ἰατρική, οἱ ἰατροφιλόσοφοι). Ἡ νομοθεσία προέβλεπε κτηριακὴ ὑποδομή, κρατικὴ μισθοδοσία τῶν καθηγητῶν, τίτλους καὶ προνόμια κοινωνικά. Ἡ ἐπιλογὴ τῶν καθηγητῶν γινόταν μὲ αὐστηρὰ κριτήρια ἐπιστημονικῆς γνώσης καὶ ἤθους. Μεγάλες μορφὲς σπούδασαν καὶ ἐδίδαξαν ὡς καθηγητὲς τοῦ Πανδιδακτηρίου, ὅπως ὁ Μέγας Φώτιος, ὁ Λέων ὁ Φιλόσοφος καὶ Μαθηματικὸς (9ος αἰ), ὁ Μιχαὴλ Ψελλός, ὁ μετέπειτα Πατριάρχης Ἰω. Ξιφιλίνος (11ος αἰ), ὁ Εὐστάθιος, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (12ος αἰ), οἱ Γεώργιος ὁ Ἀκροπολίτης καὶ Θεόδωρος Μετοχίτης, ἀμφότεροι Μεγάγοι Λογοθέτες τοῦ κράτους, ὁ Γεώργιος Σχολάριος, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μερικὰ ἀπὸ τὰ πιὸ γνωστὰ ὀνόματα.

Τι χρη δραν;

Συντάκτης: 

Χρίστος Στεργ. Μπελλές */ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Κάποτε ένας δημοσιογράφος βλέποντας το προπτυχιακό πρόγραμμα του κορυφαίου Πανεπιστημίου Χάρβαρντ παρατήρησε ότι το ποσοστό των υποχρεωτικών μαθημάτων Ανθρωπιστικής Παιδείας έφτανε το 22% του συνόλου των μαθημάτων, εγγίζοντας το 30% στα κατ' επιλογήν αντίστοιχα. Πλησίασε, λοιπόν, τον πρύτανη και στομφωδώς τον ρώτησε: «Αλήθεια, κύριε πρύτανη, σε τι θα ωφελήσουν τον πολιτικό μηχανικό οι τόσες πολλές ανθρωπιστικές αφηγήσεις;».

Τον κοίταξε ο πρύτανης και μειλίχια του απάντησε: «Φίλτατε, σας πιάνω αδιάβαστο. Ο πολιτικός μηχανικός που θα λάβει ανθρωπιστικές γνώσεις θα γίνει κατ' αρχάς καλύτερος άνθρωπος, καλύτερος μηχανικός, θα γίνει, κυρίως, κατά Αριστοτέλη, “ον πολιτικόν”». Και συνέχισε, βάζοντας στο στόμα του τ' ανείπωτα λόγια του ποιητή Εζρα Πάουντ:

«Αναλογίζομαι με τρόμο και με έκσταση πώς θα 'ταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν μάθαιναν οι μαθητές τον κλασικό ελληνικό κόσμο». Στο δικό μας Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το ποσοστό των ανάλογων μαθημάτων ακουμπά μόλις το 1,5% κι ας εδρεύει στη γενέτειρα της Κλασικής Γραμματείας. Η γειτονική Τουρκία «διδάσκει» Αριστοτέλη και Θουκυδίδη, αυτούς, δηλαδή, που στα καθ' ημάς θεωρούμε ανωφελείς και έωλους.

«Τις πταίει;», λοιπόν, που έχουμε καταντήσει ουραγοί, έσχατοι στις γειτονιές του κόσμου; Πολλοί και πολλά, που δεν μπορούν να καταγραφούν στις περιορισμένες αράδες ενός άρθρου. Θα σταθώ σε μια θεμελιώδη αιτία, αυτή που αφορά τον εγκληματικά στρεβλό τρόπο που η εκπαίδευση κοινωνεί –και εξακολουθεί να κοινωνεί– στις νέες γενιές το νάμα της Ανθρωπιστικής Παιδείας, της Γλώσσας, της Παράδοσης, της Ιστορίας, του Πολιτισμού.

Θα το πούμε ακόμα πιο απλά: Η εκπαίδευσή μας δεν παράγει Παιδεία, είναι ξεκομμένη από ρίζες και προγόνους, είναι μονομερώς συνδεδεμένη με την αγορά εργασίας. Η δυσπραγία από το σχολείο απλώθηκε στην κοινωνία. Θα το πούμε με παράδειγμα: Ο ταξιτζής και ο εστιάτορας που κλέβουν ποικιλότροπα τον τουρίστα, την παιδεία μας καταυγάζουν.

Ο Ελληναράς που πετάει απ' το παράθυρο του αυτοκινήτου χαρτομάντιλα, μπανανόφλουδες, αποτσίγαρα που μπουρλοτιάζουν, την παιδεία μας ζωγραφίζει. Ολα είναι θέμα παιδείας, ακόμη κι αυτή η ίδια η ευτυχία μας είναι συνάρτηση της κατά κεφαλήν παιδείας.

Οδυσσέας Ελύτης: «Καλή παιδεία, εκείνη που ελευθερώνει και βοηθά τον άνθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του»

«Τα γράμματα είναι από τις πιο ευγενικές ασκήσεις κι από τους πιο υψηλούς πόθους του ανθρώπου. Η παιδεία είναι ο κυβερνήτης του βίου.

Κι επειδή οι αρχές αυτές είναι αληθινές, πρέπει να μην ξεχνούμε πως υπάρχει μια καλή παιδεία, εκείνη που ελευθερώνει και βοηθά τον άνθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του και μια κακή παιδεία, εκείνη που διαστρέφει και αποστεγνώνει και είναι μια βιομηχανία που παράγει τους ψευτομορφωμένους και τους νεόπλουτους της μάθησης, που έχουν την ίδια κίβδηλη ευγένεια με τους νεόπλουτους του χρήματος».

«Λέμε και διαπιστώνουμε κάθε μέρα ότι ζούμε σ' ένα χάος ηθικό. Κι αυτό, τη στιγμή που ποτέ άλλοτε η κατανομή των στοιχείων της υλικής μας ύπαρξης δεν έγινε με τόσο σύστημα, τόση στρατιωτική, θα έλεγα, τάξη, τόσον αδυσώπητο έλεγχο. Η αντίφαση είναι διδακτική. Όταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα οι λαοί της Ευρώπης προσκόπτει σήμερα στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και τα υπερτροφικά σκέλη του πολιτισμού μας. Οι αξίες μας, ούτε αυτές δεν αποτελούν μια γλώσσα κοινή».

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ - ΝΟΑΜ ΤΣΟΜΣΚΙ

Απόδοση στα ελληνικά της συμμετοχής του Νόαμ Τσόμσκι στη συζήτηση "Μάθηση Δίχως Σύνορα", με τίτλο "Ο Σκοπός της Εκπαίδευσης" - The Purpose of Education - μια πρωτοβουλία του ιστότοπου Learning Without Frontiers (http://www.learningwithoutfrontiers.com/)

Λήψη βίντεο: Ιανουάριος 2012 στο MIT

Ἡ ἀντικειμενοποίηση τῆς ἀλήθειας

Χριστιανοσοσιαλιστική Σπουδαστική Κίνηση (1982)

Ὁ ἐ­πι­στη­μο­νι­σμός, ἡ ἀ­πο­κλει­στι­κὴ καὶ ἀ­πό­λυ­τη πί­στη τοῦ ἀν­θρώ­που στὴν λο­γο­κρα­τού­με­νη γνώ­ση τοῦ κό­σμου, εἶ­ναι φαι­νό­με­νο ποὺ ἀ­να­πτύσ­σε­ται στὴ Δυ­τι­κὴ Εὐ­ρώ­πη τὴν ἐ­πο­χή, κα­τὰ βά­ση, τοῦ Δι­α­φω­τι­σμοῦ.

Ἡ ἐ­πι­στή­μη θέ­τει ὡς προ­ϋ­πο­θέ­σεις γεν­νή­σε­ώς της τὶς λο­γι­κὲς κα­τη­γο­ρί­ες τοῦ Νοῦ. Ἔ­τσι ὁ κό­σμος συλ­λαμ­βά­νε­ται μέ­σα ἀ­πὸ τὴ δι­α­λε­κτι­κὴ αἰ­τί­ου-ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τος, ἐ­ξει­δί­κευ­ση τῆς τε­λι­κό­τη­τας μὲ τὴν ὁ­ποί­α αὐ­τὲς ἀν­τι­λαμ­βά­νον­ται τὸν κό­σμο, τὴν χρο­νι­κό­τη­τα, τὶς πο­σο­τι­κὲς με­τα­βο­λὲς κ.λ.π. Συ­νε­πῶς ὅ,τι ἐκ­φεύ­γει ἀ­πὸ αὐ­τὰ τὰ προ­δι­α­γε­γραμ­μέ­να ὅ­ρια, θε­ω­ρεῖ­ται ὡς ἀ­νύ­παρ­κτο, ψευ­δὲς ἢ πα­ρα­πλα­νη­τι­κό. Κα­τ’ ἀ­κο­λου­θί­ανἡ «ἀ­λή­θεια» τοῦ κό­σμου ταυ­τί­ζε­ται μὲ τὴ λει­τουρ­γί­α μιᾶς ἰ­δι­αί­τε­ρης ἐκ­δή­λω­σης τοῦ ἀν­θρώ­που ποὺ ἀ­νή­γα­γαν σὲ κα­τά­στα­ση ἀ­ναμ­φί­βο­λης Ἰ­σχύ­ος. Ἀ­φοῦ λοι­πὸν ἡ «ἀ­λή­θεια» τοῦ κό­σμου, διὰ τῆς ἐ­πι­στή­μης, εἶ­ναι ἀν­τι­κει­με­νι­κὰ δε­δο­μέ­νη, θὰ πρέ­πει ὅ­λοι νὰ ἀ­πο­ποι­η­θοῦ­με τὶς ὑ­παρ­κτι­κές μας, ἐ­σω­τε­ρι­κὲς ἀ­να­ζη­τή­σεις καὶ νὰ συμ­μορ­φω­θοῦ­με πρὸς τοὺς «νό­μους» ποὺ τὶς δι­έ­πουν.

Ἐ­νῶ ὅ­μως στὴν πε­ρί­πτω­ση τῆς μὴ ἀν­τι­κει­με­νι­κῆς «ἀ­λή­θειας» ἔ­χου­με τὴ δυ­να­τό­τη­τα νὰ ἐκ­δι­πλώ­σου­με τὴν ἑ­τε­ρό­τη­τα τῆς προ­σω­πι­κῆς καὶ ὄ­χι ἀ­το­μο­κρα­τι­κῆς μας ὕ­παρ­ξης σὲ τό­πους δί­χως ὅ­ρια, ὅ­που δε­σπό­ζει ἡ πο­λυ­μορ­φί­α, ἡ εὐ­φρά­δεια τῆς δη­μι­ουρ­γι­κῆς ποι­κι­λί­ας καὶ ἐ­νερ­γη­τι­κῆς κοι­νω­νί­ας, στὴν πε­ρί­πτω­ση τῆς «ἀν­τι­κει­με­νι­κῆς ἀ­λή­θειας» κυ­ρια­ρχεῖ ἡ μο­νο­τυ­πί­α, ἀ­πο­τέ­λε­σμα τῶν ὁ­λο­κλη­ρω­τι­κῶν καὶ ὁ­μοι­ο­μορ­φι­κῶν τά­σε­ων τοῦ ἀν­τι­κει­με­νι­κοῦ δε­δο­μέ­νου.

Ὑ­πὸ τὴν ἐ­πι­στή­μη, παύ­ει ἡ «ἀ­λή­θεια» νὰ συ­νι­στᾶ προ­σω­πι­κὸ κα­τόρ­θω­μα μὲ τὴν ταυ­τό­χρο­νη κα­τα­βύ­θι­ση στὸ χῶ­ρο τῶν σκι­ε­ρῶν ἀν­τι­κει­μέ­νων.

Συ­να­κο­λού­θως τὸ Πα­νε­πι­στή­μιο θε­ω­ρεῖ­ται ὁ χῶ­ρος ἀ­π’ ὅ­που προ­έρ­χον­ται τὰ στε­λέ­χη ποὺ θὰ ἐ­παν­δρώ­σουν μελ­λον­τι­κὰ τὸ σύ­στη­μα τῆς πα­ρα­γω­γι­κῆς δι­α­δι­κα­σί­ας, πρᾶγ­μα ποὺ ἔ­χει ἄ­με­ση ἐ­πί­πτω­ση στὴν ἀ­να­πα­ρα­γω­γὴ τοῦ ση­με­ρι­νοῦ κοι­νω­νι­κοῦ συ­στή­μα­τος, μέ­σω τοῦ δι­α­χω­ρι­σμοῦ τῶν ἀν­θρώ­πων.

Ἀλ­λὰ ἡ ἐ­πι­στή­μη εἶ­ναι σύμ­φω­νη μὲ τὴν ἐ­ξου­σι­α­στι­κό­τη­τα τῶν κοι­νω­νι­κῶν συ­στη­μά­των. Ἀ­πὸ τὶς ἀ­παρ­χές της τὴν δι­α­περ­νοῦ­σε ἡ ἀν­τί­λη­ψη τῆς ἐ­ξου­σι­α­στι­κῆς κυ­ρι­αρ­χή­σε­ως πά­νω στὴ Φύ­ση καί, στὸν κα­πι­τα­λι­σμό, πά­νω στὸν ἄν­θρω­πο. Ἐκ­δή­λω­ση αὐ­τῆς τῆς θε­με­λι­ώ­δους τά­σε­ως ἦ­ταν ἡ προ­σπά­θεια ὁ­λο­κλη­ρω­τι­κῆς προ­σμε­τρή­σε­ως, ὑ­πο­λο­γι­σμοῦ καὶ ἔ­λεγ­χου τῆς Φύ­σε­ως. Αὐ­τὴ ἡ ἐ­ξου­σι­α­στι­κὴ δι­α­με­σο­λά­βη­ση τοῦ ἀν­θρώ­που κα­τέ­λη­ξε στὸν κα­τά­φο­ρο βια­σμό της, στὴν πα­ρα­μορ­φω­τι­κή της δι­α­πόμ­πευ­ση, ποὺ ζοῦ­με σή­με­ρα. Ἡ ἐ­πι­στή­μη σὺν τῷ χρό­νῳ ἄρ­χι­σε νὰ ταυ­τί­ζε­ται μὲ τὴν τε­χνο­λο­γί­α καὶ νὰ ἐ­πι­βάλ­λε­ται σὰν τέ­τοι­α. Ὁ ἄν­θρω­πος ποὺ ζεῖ στὸ πε­ρι­βάλ­λον τῆς κυ­ρι­αρ­χί­ας δέ­χε­ται αὐ­τὸ τὸ πλῆ­θος τῶν πι­έ­σε­ων ποὺ ἀ­σκοῦν­ται σ’ αὐ­τό. Ἡ κυ­ρι­αρ­χί­α, ἡ ἄ­σκη­ση ἐ­ξου­σί­ας πά­νω ὀ­τῆ Φύ­ση ἔ­χει ὡς ἀ­πο­τέ­λε­σμα τὴν ἐ­πι­βο­λὴ στὸν ἄν­θρω­πο, κα­τὰ ὀρ­θο­λο­γι­κὸ τρό­πο, δη­λα­δὴ τε­χνο­λο­γι­κό. Ἡ ἐ­πι­στή­μη πο­τὲ δὲν ἐγ­κα­τέ­στη­σε μὲ τὴ Φύ­ση οὐ­σι­α­στι­κή, δη­λα­δὴ ἁρ­μο­νι­κὴ-ἀ­γα­πη­τι­κὴ σχέ­ση (πνευ­μα­τι­κοῦ καὶ ἀ­κό­μα συμ­πο­νε­τι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου) ἀλ­λὰ θε­με­λι­ώ­θη­κε στὴν ἀ­πη­νῆ δι­ά­κρι­ση Ὑ­πο­κει­μέ­νου - Ἀν­τι­κει­μέ­νου.

Ὁ ἄν­θρω­πος ἐ­κλαμ­βά­νε­ται στὰ ἐ­πι­στη­μο­νι­κὰ πλαί­σια, ὑ­πὸ τὴν «ἐ­πο­πτεί­α» τοῦ κα­πι­τα­λι­σμοῦ, ὡς στα­τι­στι­κὴ μο­νά­δα, τὴν εὐ­τυ­χί­α του τὴν ὑ­πο­λο­γί­ζουν βά­σει τοῦ ἐ­θνι­κοῦ προ­ϊ­όν­τος.

Κα­τα­νο­εῖ­ται ἔ­τσι για­τί ἡ ἐ­ξου­σί­α τοῦ κα­τα­να­λω­τι­σμοῦ καὶ τῆς εὐ­ζω­ΐ­ας τὸν ἀ­πο­γυ­μνώ­νει ἀ­πὸ κά­θε δυ­να­τό­τη­τα πνευ­μα­τι­κῆς ἐμ­πει­ρί­ας, τὸν θε­ω­ρεῖ με­τρή­σι­μο ἀν­τι­κεί­με­νο, ὅ­που τοῦ ἀ­φαι­ροῦν­ται οἱ προ­σω­πι­κὲς ἰ­δι­αι­τε­ρό­τη­τες. Ἀν­τὶ νὰ ἀ­πε­λευ­θε­ρώ­σει τὸν ἄν­θρω­πο τὸν ὑ­πο­τάσ­σει σ’ ἀ­πρό­σω­πους μη­χα­νι­σμούς.

Γιὰ τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ πα­ρά­δο­ση ἡ Παι­δεί­α προσ­λαμ­βά­νει ποι­ο­τι­κὰ δι­ά­φο­ρες δι­α­στά­σεις. Παι­δεί­α ση­μαί­νει ἀ­γω­γὴ καὶ ἀ­γω­γὴ πο­ρεί­α, κο­πι­ώ­δη δι­α­δι­κα­σί­α, στὴν ὁ­ποί­α συμ­με­τέ­χον­τας ὁ ἄν­θρω­πος προ­σπα­θεῖ νὰ ἀ­πο­σπα­στεῖ ἀ­πὸ τὸν χῶ­ρο, ἀ­πὸ τὰ ὅ­ρια τῆς φυ­σι­κῆς ἀ­ναγ­και­ό­τη­τας ἔ­χον­τας ὡς κα­τεύ­θυν­ση τὸ χῶ­ρο τῆς ἐ­σω­τε­ρι­κῆς, πνευ­μα­τι­κῆς ἐ­λευ­θε­ρί­ας, πά­νωἀ­πὸ χω­ρο­χρο­νι­κοὺς πε­ρι­ο­ρι­σμούς. Αὐ­τὸ δὲν ση­μαί­νει ὅ­τι ἀρ­νεῖ­ται τὸν φυ­σι­κὸ κό­σμο. Ἁ­πλῶς δὲν δέ­χε­ται τὶς ἐ­κλο­γι­κευ­τι­κὲς δι­α­κρί­σεις Ὑ­πο­κει­μέ­νου - Ἀν­τι­κει­μέ­νου. Ἔ­τσι ὁ ἄν­θρω­πος ἀ­πο­δύ­ε­ται σ’ ἕ­ναν ἀ­γώ­να ὁ­λι­κῆς πνευ­μα­το­ποι­ή­σε­ως, ὅ­που ἐν­δι­α­θέ­τει ὁ­λό­κλη­ρη τὴν πνο­ή του παν­τοῦ, συ­ναι­ρεῖ τὰ πάν­τα, συγ­κε­φα­λαι­ώ­νει τὴ φύ­ση μέ­σα του καὶ ὅ­λοι ἀ­κο­λου­θοῦν μιὰ κοι­νὴ πο­ρεί­α ἀ­νό­δου, ὑ­περ­βαί­νον­τας ὅ­λα τὰ σχή­μα­τα.

Ἡ ἀντικειμενοποίηση τῆς ἀλήθειας

Χριστιανοσοσιαλιστική Σπουδαστική Κίνηση (1982)

Ὁ ἐ­πι­στη­μο­νι­σμός, ἡ ἀ­πο­κλει­στι­κὴ καὶ ἀ­πό­λυ­τη πί­στη τοῦ ἀν­θρώ­που στὴν λο­γο­κρα­τού­με­νη γνώ­ση τοῦ κό­σμου, εἶ­ναι φαι­νό­με­νο ποὺ ἀ­να­πτύσ­σε­ται στὴ Δυ­τι­κὴ Εὐ­ρώ­πη τὴν ἐ­πο­χή, κα­τὰ βά­ση, τοῦ Δι­α­φω­τι­σμοῦ.

Ἡ ἐ­πι­στή­μη θέ­τει ὡς προ­ϋ­πο­θέ­σεις γεν­νή­σε­ώς της τὶς λο­γι­κὲς κα­τη­γο­ρί­ες τοῦ Νοῦ. Ἔ­τσι ὁ κό­σμος συλ­λαμ­βά­νε­ται μέ­σα ἀ­πὸ τὴ δι­α­λε­κτι­κὴ αἰ­τί­ου-ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τος, ἐ­ξει­δί­κευ­ση τῆς τε­λι­κό­τη­τας μὲ τὴν ὁ­ποί­α αὐ­τὲς ἀν­τι­λαμ­βά­νον­ται τὸν κό­σμο, τὴν χρο­νι­κό­τη­τα, τὶς πο­σο­τι­κὲς με­τα­βο­λὲς κ.λ.π. Συ­νε­πῶς ὅ,τι ἐκ­φεύ­γει ἀ­πὸ αὐ­τὰ τὰ προ­δι­α­γε­γραμ­μέ­να ὅ­ρια, θε­ω­ρεῖ­ται ὡς ἀ­νύ­παρ­κτο, ψευ­δὲς ἢ πα­ρα­πλα­νη­τι­κό. Κα­τ’ ἀ­κο­λου­θί­ανἡ «ἀ­λή­θεια» τοῦ κό­σμου ταυ­τί­ζε­ται μὲ τὴ λει­τουρ­γί­α μιᾶς ἰ­δι­αί­τε­ρης ἐκ­δή­λω­σης τοῦ ἀν­θρώ­που ποὺ ἀ­νή­γα­γαν σὲ κα­τά­στα­ση ἀ­ναμ­φί­βο­λης Ἰ­σχύ­ος. Ἀ­φοῦ λοι­πὸν ἡ «ἀ­λή­θεια» τοῦ κό­σμου, διὰ τῆς ἐ­πι­στή­μης, εἶ­ναι ἀν­τι­κει­με­νι­κὰ δε­δο­μέ­νη, θὰ πρέ­πει ὅ­λοι νὰ ἀ­πο­ποι­η­θοῦ­με τὶς ὑ­παρ­κτι­κές μας, ἐ­σω­τε­ρι­κὲς ἀ­να­ζη­τή­σεις καὶ νὰ συμ­μορ­φω­θοῦ­με πρὸς τοὺς «νό­μους» ποὺ τὶς δι­έ­πουν.

Ἐ­νῶ ὅ­μως στὴν πε­ρί­πτω­ση τῆς μὴ ἀν­τι­κει­με­νι­κῆς «ἀ­λή­θειας» ἔ­χου­με τὴ δυ­να­τό­τη­τα νὰ ἐκ­δι­πλώ­σου­με τὴν ἑ­τε­ρό­τη­τα τῆς προ­σω­πι­κῆς καὶ ὄ­χι ἀ­το­μο­κρα­τι­κῆς μας ὕ­παρ­ξης σὲ τό­πους δί­χως ὅ­ρια, ὅ­που δε­σπό­ζει ἡ πο­λυ­μορ­φί­α, ἡ εὐ­φρά­δεια τῆς δη­μι­ουρ­γι­κῆς ποι­κι­λί­ας καὶ ἐ­νερ­γη­τι­κῆς κοι­νω­νί­ας, στὴν πε­ρί­πτω­ση τῆς «ἀν­τι­κει­με­νι­κῆς ἀ­λή­θειας» κυ­ρια­ρχεῖ ἡ μο­νο­τυ­πί­α, ἀ­πο­τέ­λε­σμα τῶν ὁ­λο­κλη­ρω­τι­κῶν καὶ ὁ­μοι­ο­μορ­φι­κῶν τά­σε­ων τοῦ ἀν­τι­κει­με­νι­κοῦ δε­δο­μέ­νου.

Ὑ­πὸ τὴν ἐ­πι­στή­μη, παύ­ει ἡ «ἀ­λή­θεια» νὰ συ­νι­στᾶ προ­σω­πι­κὸ κα­τόρ­θω­μα μὲ τὴν ταυ­τό­χρο­νη κα­τα­βύ­θι­ση στὸ χῶ­ρο τῶν σκι­ε­ρῶν ἀν­τι­κει­μέ­νων.

«Πρέπει να κρατηθούμε απ’ την ψυχή μας» του Λαοκράτη Βάσση

"Αν δεν βλέπει η παιδεία, δεν βλέπει ο τόπος όλος! Η παιδεία μας αυτά τα χρόνια της Μεταπολίτευσης δεν έβλεπε, και δεν βλέπει ακόμα! Την πήραν στα χέρια τους οι λεγόμενοι προοδευτικοί και της τα αποβγάλανε τα μάτια! 

Διότι αυτό το οποίο εκόμισαν δεν ήταν προοδευτικότητα. Δεν ήταν μια παιδεία που θα έπρεπε να πατάει στις αξίες του τόπου μας και στις οικουμενικές αξίες. Έτσι ώστε αυτόν τον τόπο να τον σηκώσει, να τον ανασυγκροτήσει, να τον βοηθήσει να πάει μπροστά. 
Είμαστε ένας τυχερός λαός, που, όπως έλεγε ο Ελύτης, «έχουμε τους αιώνες της ιστορίας στο πλάι μας». Πολύ τυχερός λαός! Να πιάσουμε την αρχαιότητα; Ξεκινώντας από τον Όμηρο και περνώντας στους τραγικούς; Είναι λίγο μακριά, αλλά και πολύ κοντά. Να πιάσουμε τη νεότερη εποχή, από τον Ρήγα και δώθε; Αν πάρει κανείς μονάχα την ποιητική δημιουργία, βγάζει τόση ποιότητα, έτσι που, αν τη στύψει, μπορεί με αυτό το μαγικό απόσταγμα να ράνει όλη την Ελλάδα. Άρα, εκεί πρέπει να πατήσουμε."

Ο φιλόλογος και συγγραφέας Λαοκράτης Βάσσης, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη για την σημερινή πολιτικοοικονομική κατάσταση της χώρας από το tvxs.gr 

Έχω την εντύπωση πως αυτό που λέμε πολιτική τάξη, ηγέτιδα τάξη, για πάρα πολλούς λόγους δεν έχει αντιληφθεί τα βαθύτερα αίτια της κρίσης που περνάει ο τόπος και, βεβαίως, αφού δεν έχει αντιληφθεί τα βαθύτερα αίτια, δεν έχει καταστρώσει και σωστή στρατηγική εξόδου από την κρίση.

Είμαστε σε διαρκή πτώση, χωρίς όμως να συνειδητοποιούμε εις βάθος την κατάστασή μας. Συνήθως τις μεγάλες κρίσεις τις συνοδεύει ένα σύμπτωμα: Είναι σαν να κουβαλάνε ναρκωτικό, εξαιτίας του οποίου οι άνθρωποι που υφίστανται τις κρίσεις δεν καταλαβαίνουν τα βαθύτερα αίτιά τους. Ή, αλλιώς, σαν να τις συνοδεύει αυτό που θα λέγαμε «σύνδρομον Τιτανικού». Δεν έχουμε φτάσει όμως ακόμα στον πάτο της κρίσης. Κατρακυλάμε. Διαρκώς κατρακυλάμε.

Κρ.Π.: Θα είχατε κάτι να προτείνετε;

Τι εγώ προτείνω… Να προσθέσω, κατ’ αρχάς, σε αυτή τη διαπίστωση που κάνατε. Η κυβέρνηση που προέκυψε είναι αυτό που λέμε –για να συνεννοούμαστε– μνημονιακής λογικής. Είναι μια κυβέρνηση μέσα στη λογική της κρίσης. Αλλά, όταν μια κυβέρνηση έχει τη λογική της κρίσης, δεν μπορεί να αναμετρηθεί με την κρίση. Η προσθήκη του Κουβέλη είναι προσθήκη φύλλου συκής. Είναι ένα άλλοθι, σε μια λογική μνημονιακής συνευθύνης –θα έλεγα– και μνημονιακής συνενοχής.

Σύγχρονος Μηδενισμός και παιδεία

Θεόδωρος Ζιάκας

20 + 1 ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ 

Ι

1. Φεύγοντας προς την Εσπερία εγκαταλείψαμε την ελληνική παιδεία για να την αντικαταστήσουμε με τη νεωτερική. Σήμερα ζούμε την κατάρρευση της νεωτερικής παιδείας. Δεν έχουμε πλέον παιδεία ούτε παραδοσιακή ούτε νεωτερική.

2. Η κρίση της παιδείας είναι βασική πτυχή της γενικότερης κρίσης του σύγχρονου πολιτισμού. Είναι κρίση δομική, γιατί η εστία της βρίσκεται στην αποσύνθεση του Ατόμου, του ανθρωπολογικού υποκειμένου της νεωτερικότητας.

3.Η σύγκριση της νεωτερικής με την ελληνική παιδεία – της νεωτερικής που την χάσαμε πριν την αποκτήσουμε, με την ελληνική που την είχαμε και την εγκαταλείψαμε- διαυγάζει τον δομικό χαρακτήρα της κρίσης και το διακύβευμά της.

ΙΙ

4. Η σύγχρονη κοινωνία είναι κοινωνία συστημάτων. Τα συστήματα διαμεσολαβούν τις ανθρώπινες σχέσεις με απρόσωπους τυποποιημένους ρόλους, σύμφωνα με το πρότυπο της Μηχανής. Τα συστήματα είναι λογικές μηχανές ενσαρκωμένες σε απρόσωπες κοινωνικές δομές. Το θεμελιώδες ανθρωπολογικό δίπολο είναι εδώ ο κυρίαρχος-μάνατζερ και ο καταναλωτής-χρήστης.

Παιδεία και κοινωνικό περιβάλλον (Ομιλία του Ν. Πουλαντζά πριν 40 χρόνια!)

Το κείμενο πού ακολουθεί είναι, ή εισήγηση του κοινωνιολόγου Νίκου Πουλαντζά στη «Συνδιάσκεψη για την Παιδεία», που οργανώθηκε από τους συλλόγους Διπλωματούχων Μηχανικών τον Μάιο του 1975 στο Ε.Μ.Π.

Αρχίζοντας την ομιλία αυτή μέσα σένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα και γνωρίζοντας πόσο όσοι βρίσκονται σ’ αυτό έχουν την τάση να υπερτιμούν τον κοινωνικό ρόλο του, θα σημειώσω δύο πράγματα:

α) Ότι οι βασικές κοινωνικές αλλαγές γενικά δεν εξαρτώνται βασικά από την Παιδεία, αλλά παίζονται άλλου.

β) Ότι οι αλλαγές στην ίδια την Παιδεία εξαρτώνται βασικά από αλλαγές σε άλλους, βασικότερους κοινωνικούς τομείς.

1. Ρόλος της Παιδείας (δημοτικό, γυμνάσιο, πανεπιστήμιο) σε σχέση με τις κοινωνικές τάξεις

Αυτό είναι το πρωταρχικό πρόβλημα. Το σχολικό σύστημα είναι ένας μηχανισμός αναπαραγωγής των ταξικών διαφορών, κυρίως όντας ένας μηχανισμός πού κατανέμει τούς συγκεκριμένους ανθρώπους ανάμεσα στις διάφορες κοινωνικές τάζεις.

Τί όμως εννοούμε, με αυτό; Για να έχουμε μια παραστατική εικόνα, θα πω ότι οι παραγωγικές σχέσεις, σε μια κοινωνία, γενικά, προσδιορίζουν ορισμένες θέσεις, τις οποίες καταλαμβάνουν διάφορα άτομα. Στο καπιταλιστικό σύστημα οι δύο βασικές θέσεις είναι το κεφάλαιο και ή μισθωτή εργασία. Αυτές πληρώνονται από ορισμένα άτομα και δίνουν την αστική τάξη και την εργατική τάξη. Αλλά βέβαια, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την μικροαστική τάξη, με τις αγροτικές τάξεις κ.λ.π.

Το πρόβλημα στο καπιταλιστικό σύστημα είναι το ακόλουθο: Ποιά άτομα θα γίνουν αστοί, μικροαστοί, εργάτες κ.λ.π. Γιατί εδώ δεν έχουμε τα προηγούμενα κοινωνικά συστήματα, όπου κάθε ένας άνηκε από γεννησιμιού του τυπικά σε μια τάξη, όπως δούλος ή ελεύθερος π.χ. ή όπως στη φεουδαρχική τάξη.

Τυπικά, ένα άτομο δεν γεννιέται αστός, εργάτης, μικροαστός ή χωριάτης, αλλά γίνεται. Πού πάει να πει ότι ένας μικροαστός, μπορεί να γίνει αστός και αντίθετα κ.λ.π. Χρειάζεται ένας μηχανισμός ιδιαίτερος πού να κατανέμει τα άτομα στις θέσεις. Οι δύο βασικοί τέτοιοι μηχανισμοί είναι ή οικογένεια και το σχολικό σύστημα.

π. Βασίλειος Θερμός:Τρεῖς Ἱεράρχες καί παιδεία: ἔξοδος στή Ζωή

Από το βιβλίο «Εκκλησία και νέοι χωρίς αερόσακο», εκδόσεις Μαϊστρος.

Σεβασμιώτατε,

Κύριε ὑπουργέ,

σεβαστοί πατέρες,

ἀγαπητοί μας ἐκπαιδευτικοί,

κυρίες καί κύριοι.

Ζητοῦμε ἕνα σχολεῖο συνδεδεμένο μέ τή ζωή. Οἱ προστάτες ἅγιοι μᾶς ὑποδεικνύουν ἕνα σχολεῖο συνδεδεμένο μέ τή Ζωή.

Διδάχθηκαν ἀπό τήν πεῖρα τους ὅτι Ζωή εἶναι τό ἄνοιγμα τῆς καρδιᾶς στόν Θεό καί στόν ἄνθρωπο. Καί ἡ παιδεία χρειάζεται νά ἀποβλέπει ἐκεῖ, διαφορετικά γίνεται ἐπικίνδυνη. Σάν ἕνα ὅπλο στά χέρια ἀδέξιου ἤ ἐμπαθοῦς.

Ὅταν ἡ παιδεία ἀντί γιά τή Ζωή συνδέεται μέ τόν θάνατο, τότε ἀρχίζουν τά ἐκφυλιστικά φαινόμενα. Στό περιεχόμενο γίνεται τεχνοκρατική καί διδάσκει ἐγωκεντρική χρήση τοῦ κόσμου. Στή μέθοδο γίνεται ἀφύσικη καί βασανιστική, ταλαιπωρώντας τόν μαθητή. Στή δομή της γίνεται ἀνταγωνιστική καί συντεχνιακή, ἐξωθώντας τόν ἐκπαιδευτικό στήν ἀδιαφορία καί τόν μαθητή στή βίαιη διαμαρτυρία.

Κάτω ἀπό τίς περίπλοκες κατολισθήσεις τίς ὁποῖες συσσώρευσαν οἱ περιπέτειες τῆς σύγχρονης ζωῆς, ἡ μετάβαση πρός μία παιδεία Ζωῆς εἶναι ἐφικτή πλέον μόνο μέ μία Ἔξοδο. Στήν πράξη αὐτό σημαίνει ἔξοδο ὅλων πρός τήν ὑπευθυνότητα καί τήν συνάντηση μέ τόν ἄλλον. Γιά τούς πολιτικούς: ἔξοδο ἀπό τόν κομματισμό. Γιά τούς ἐκπαιδευτικούς: ἔξοδο ἀπό τήν συντεχνία. Γιά τούς μαθητές: ἔξοδο ἀπό τό βόλεμα. Γιά τούς γονεῖς: ἔξοδο ἀπό τήν ἀδιαφορία.

Στή συνέχεια θά ἀφήσω νά μιλήσουν οἱ προστάτες μας, οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες. Κατέκτησαν τό κῦρος τους μέ τήν ἀγάπη τους γιά τήν παιδεία, μέ τήν ἀσκητική τους προσπάθεια γιά διαρκῆ ἔξοδο πρός τόν Θεό καί τόν ἄλλον.

Συνέντευξη

-Δ=Τήν εὐχή σας, ἅγιοι τοῦ Θεοῦ. Σκέφθηκα νά ζητήσω τή γνώμη σας στά φλέγοντα θέματα τῆς παιδείας καί τῆς ἀγωγῆς, στά ὁποῖα εἶσθε εἰδικοί.

Β= Χαιρόμαστε πού ἐνδιαφέρεσθε γιά τήν παιδεία. Ἡ πραγματική παιδεία εἶναι ἀγωγή ὠφέλιμη γιά τήν ψυχή, πού τήν καθαρίζει ἀπό ἐλαττώματα, πολλές φορές μέ κόπο καί πόνο.1

Γ= Νομίζω ὅτι ὅλοι οἱ φρόνιμοι ἄνθρωποι ὁμολογοῦν πώς ἡ παιδεία εἶναι τό πρῶτο ἀγαθό πού διαθέτουμε. Ὄχι μόνο ἡ Χριστιανική, πού εἶναι καί ἡ εὐγενέστερη καί πού περιφρονεῖ κάθε κομψότητα καί κάθε φιλοδοξία τῶν λόγων γιά νά κρατήσει μόνο τή σωτηρία καί τό κάλλος τῶν νοητῶν πραγμάτων, ἀλλά καί ἡ ἐξωτερική μόρφωση τήν ὁποία κάποιοι Χριστιανοί ἀπό κακή ἐκτίμηση ἀπορρίπτουν διότι τάχα εἶναι ὕπουλη καί ἀπατηλή καί ἀπομακρύνει ἀπό τόν Θεό.2

Ι=Ἀπό τήν τέχνη αὐτή δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη. Τίποτε δέν συγκρίνεται μέ τό νά διαπαιδαγωγήσεις τήν ψυχή καί νά διαπλάσεις τή διάνοια ἑνός νέου. Χρειάζεται περισσότερη προσοχή καί ἀκρίβεια καί ἀπό ἐκείνη πού ἔχουν οἱ ζωγράφοι καί οἱ γλύπτες.3

-Δ=Γιατί εἶναι τόσο μεγάλη ἡ σημασία τῆς παιδείας;

Η ιδανική παιδεία και η διαμόρφωση του τέλειου πολίτη – ΠΛΑΤΩΝ, ΝΟΜΟΙ

Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Ιανουαρίου 14, 2014

Ο Πλάτων στους «Νόμους, 643.d.6 – 644.b.4» έχει αποτυπώσει την άποψη των Ελλήνων σχετικά με την Παιδεία. Δραματικός χώρος του διαλόγου είναι η Κρήτη και στη συζήτηση παίρνουν μέρος ένας ανώνυμος Αθηναίος, ο Κρητικός Κλεινίας και ο Σπαρτιάτης Μέγγιλος. Αντικείμενο –όπως και στην Πολιτεία – είναι η οικοδόμηση ενός φανταστικού πολιτεύματος, η εύρυθμη λειτουργία του οποίου εξαρτάται από μια ιδεατή νομοθεσία.  Η συζήτηση ξεκίνησε από την απορία του Αθηναίου σχετικά με τη λειτουργία των συσσιτίων και της στρατιωτικής εκπαίδευσης στις πόλεις καταγωγής των συνομιλητών του, οι οποίοι υποστήριξαν ότι αυτά, όπως και οι υπόλοιποι νόμοι και θεσμοί, αποσκοπούσαν στην επιτυχή διεκπεραίωση των πολέμων, επομένως στην καλλιέργεια της αρετής της ανδρείας. Ο Αθηναίος δήλωσε ότι δεν πίστευε πως οι νομοθέτες θα θέσπιζαν τους νόμους τους αποσκοπώντας στην καλλιέργεια ενός μόνο μορίου της αρετής, την ανδρεία.

Mας λέγει λοιπόν :

“Αθηναίος : Όποιος άνθρωπος έχει σκοπό να γίνει ενάρετος σε ό,τι τον ενδιαφέρει, πρέπει να ασχολείται από την πρώτη του παιδική ηλικία αστεία και σοβαρά με τα σχετικά ζητήματα του κλάδου του. Όποιος θέλει, παραδείγματος χάριν, να γίνει καλός γεωργός ή οικοδόμος, ο δεύτερος πρέπει να παίζει χτίζοντας κανένα παιδιάστικο οικοδόμημα, κι ο πρώτος να καλλιεργεί τη γη. Κι όποιος ανατρέφει τον καθένα απ’ αυτούς τους δυο, πρέπει να τους φτιάχνει μικρά εργαλεία, απομιμήσεις των αληθινών. Επίσης όσα μαθήματα πρέπει να μάθει, να τα προμελετά. Ο οικοδόμος, λόγου χάριν, να μάθει να χρησιμοποιεί το μέτρο, ή το νήμα της στάθμης και ο πολεμιστής να καβαλλικεύει παίζοντας τα άλογα ή κάμνοντας κάτι παρόμοιο, και να προσπαθεί ο νομοθέτης με τα παιχνίδια να στρέφει τις απολαύσεις και τις επιθυμίες των παιδιών εκεί όπου όταν φτάσουν πρέπει να τελειώσουν. Βασικό, λοιπόν, σκοπό της παιδείας νομίζουμε την σωστή ανατροφή που, με το παιχνίδι, θα οδηγήσει όσο το δυνατό αποτελεσματικότερα την ψυχή του παιδιού ν’ αγαπήσει με όλη του την ύπαρξη εκείνο, στο οποίο όταν γίνει άντρας, θα παραστεί ανάγκη να είναι τέλειος.

ΔΕ ΜΕ ΑΦΟΡΑ!!!

Προ πάντων, ξεπαγώνουμε Του Νίκου Ξυδάκη

Το μέλλον της χώρας προεικονίζεται τούτη τη στιγμή στον τρόπο λειτουργίας του δημόσιου συστήματος υγείας και παιδείας, δηλαδή στον τρόπο που αποδιαρθρώνονται: από μια προηγούμενη σχετικά ημισταθερή κατάσταση, με δομικές αδυναμίες, αλλά ευρισκόμενα σε αδιάφορη ισορροπία, σε μια κατάσταση επιταχυμένης εντροπίας, σε μια ισορροπία ασταθή, όπου όλα τα επιμέρους δομικά στοιχεία ωθούνται σε όλο και χαμηλότερη διαφοροποίηση, όλο και χαλαρότερη οργάνωση και συναρμογή, με όσο το δυνατόν μικρότερη δαπάνη ενέργειας, εντέλει σε διάλυση.

Τα πανεπιστήμια λειτουργούν ήδη με τον μισό προϋπολογισμό, με εξανεμισμένα τα αποθέματά τους από το PSI, και τώρα πιέζονται να λειτουργήσουν ουσιαστικά χωρίς διοικητικό προσωπικό. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν σήμερα σε πολλές απαιτητικές σχολές υπολειτουργούν εργαστήρια, βιβλιοθήκες, σπουδαστήρια, γραμματείες, του χρόνου οι σχολές αυτές θα πάψουν να λειτουργούν. Ή όλα τα μαθήματα θα είναι προφορικές παραδόσεις με χρήση μαυροπίνακα, αυτό που συμβαίνει ήδη από φέτος.

Στο σύστημα υγείας οι παθογένειες του παρελθόντος συνεχίζονται μισοκρυμμένες και εξίσου καταστροφικές: οι κοστολογήσεις υλικών και υπηρεσιών εξακολουθούν να είναι σουρεαλιστικές και γεννήτριες διαφθοράς. Ας πούμε, από τη δεκαετία ’90 ένα υπερηχογράφημα αγγείου κοστολογείται από το κράτος 75 ευρώ, και μια αγγειοχειρουργική επέμβαση κοστολογείται 45 ευρώ! Το διαγνωστικό κέντρο, λειτουργώντας με τεχνολόγους, θησαυρίζει ακόπως· ο χειρουργός, με 15-20 χρόνια εκπαίδευσης, εξαναγκάζεται στο by pass, στο φακελάκι.

Η διαχειριστική διαφθορά επιδεινώνεται από τη δημογραφική φθίση και τη θεσμική αγκύλωση: στο ΕΣΥ δεν υπάρχουν αξιόμαχοι γιατροί κάτω των 50 ετών! Το ΕΣΥ θα καταρρεύσει, εκτός των άλλων, από έλλειψη γιατρών. Οσοι μπορούν φεύγουν: όχι μόνο οι τριαντάρηδες νεοειδικευμένοι που μεταφέρουν την εθνική και οικογενειακή υπεραξία στη Γερμανία, αλλά φεύγουν και φτασμένοι πενηντάρηδες, οι κορυφαίοι, αυτοί που θα ετοίμαζαν τους διαδόχους τους, διευθυντές και σολίστ. Εμβρόντητος άκουσα από χείλη συνομηλίκων μου γιατρών, με λαμπρές καριέρες στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, να λένε το ίδιο: Τρέμω στη σκέψη ποιος θα περιθάλψει εμένα σε λίγα χρόνια...

Η δημοκρατία κρίνεται σε δύο κρίσιμα πεδία: στην υγεία και στην παιδεία. Εκεί κρίνεται η ισότητα του παρόντος και μέλλοντος βίου, υλικότατα, απτά. Και στα δύο αυτά πεδία η Ελληνική Δημοκρατία υφίσταται πανωλεθρία. Η κρίση γκρέμισε ένα ήδη αδύναμο οικοδόμημα, υπονομευμένο από ιδιοτελή συμφέροντα, παρασιτισμό, αδράνεια, ανικανότητα, κυνισμό· η πτώχευση τα μεγέθυνε και πρόσθεσε τον πανικό και την εθελοδουλία.

Πανεπιστήμια ή Μνημόνια;

Ο Νίκος Μπογιόπουλος στον eniko

Στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, η γραμματεία του Τμήματος Πληροφορικής εξυπηρετεί 2.051 προπτυχιακούς φοιτητές, 760 μεταπτυχιακούς φοιτητές, 240 υποψήφιους διδάκτορες και φροντίζει για το σύνολο της λειτουργίας του Τμήματος. Αν εφαρμοστεί η πολιτική της κυβέρνησης και του κ.Αρβανιτόπουλου, τότε ο αριθμός των διοικητικών υπαλλήλων που θα απομείνουν στο Τμήμα για να επιτελούν τις παραπάνω λειτουργίες είναι… μηδέν! Κανένας!

Στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, η γραμματεία του Τμήματος Χημείας εξυπηρετεί 1.862 προπτυχιακούς φοιτητές, 309 μεταπτυχιακούς φοιτητές, 130 υποψήφιους διδάκτορες και φροντίζει για το σύνολο της λειτουργίας του Τμήματος. Αν εφαρμοστεί η πολιτική της κυβέρνησης και του κ.Αρβανιτόπουλου, τότε ο αριθμός των διοικητικών υπαλλήλων που θα απομείνουν στο Τμήμα για να επιτελούν τις παραπάνω λειτουργίες είναι… μηδέν! Κανένας!

Η γραμματεία του Τμήματος Γαλλικής Φιλολογίας εξυπηρετεί 3.329 προπτυχιακούς φοιτητές, 72 μεταπτυχιακούς φοιτητές, 48 υποψήφιους διδάκτορες και φροντίζει για το σύνολο της λειτουργίας του Τμήματος. Αν εφαρμοστεί η πολιτική της κυβέρνησης και του κ.Αρβανιτόπουλου, τότε ο αριθμός των διοικητικών υπαλλήλων που θα απομείνουν στο Τμήμα για να επιτελούν τις παραπάνω λειτουργίες είναι… ένας!

Η γραμματεία του Τμήματος Φυσικής εξυπηρετεί 2.000 προπτυχιακούς φοιτητές, 94 μέλη ΔΕΠ, 300 μεταπτυχιακούς φοιτητές και 150 υποψήφιους διδάκτορες. Από τα 6 άτομα που διέθετε η γραμματεία, με την πολιτική της κυβέρνησης και του κ.Αρβανιτόπουλου μένει… μηδέν. Κανένας!

Η γραμματεία του Τμήματος Φαρμακευτικής εξυπηρετεί κατ’ έτος: 133 προπτυχιακούς φοιτητές, 43 μεταπτυχιακούς και 8 υποψήφιου διδάκτορες κατά μέσο όρο. Από τα 4 άτομα που διέθετε η γραμματεία, με την πολιτική της κυβέρνησης και του κ.Αρβανιτόπουλου μένει… ένας!

Μια κουβέντα για την πολιτική ψυχολογία της κρίσης

Έχει τεράστια σημασία να αντισταθείς ακόμα και αν ηττηθείς


Με το Νίκο «γνωριζόμαστε» χρόνια χωρίς ποτέ να τον έχω δει! Στη νιότη του έγραφε καταπληκτικά πολιτικά κείμενα –ψάχναμε, όλοι, να μάθουμε ποιος είναι αυτός ο Σιδέρης που γράφει τόσο εύστοχα και εξαιρετικά. Σαράντα χρόνια μετά [!] γνωριστήκαμε και δια ζώσης. Φτασμένος ψυχίατρος μ’ ένα βιβλίο που είχε γίνει best seller –«Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχίατρο. Γονείς θέλουν!»- έπεσε στα χέρια μου το νέο του βιβλίο «Μιλώ για την κρίση με το παιδί». Και εκεί ανακάλυψα ένα πολιτικό βιβλίο, την πολιτική ψυχολογία της κρίσης. Αράδα – αράδα αντιλαμβάνεσαι το πώς λειτουργούν οι συστημικές δυνάμεις, το πώς προσπαθούν να μπλοκάρουν τη σκέψη, πως μέσα από μηνύματα - «αν αντισταθείς, χάθηκες», «αν υποκύψεις, χάθηκες», «απαγορεύεται να σκεφτείς»- μπλοκάρουν το μυαλό των ανθρώπων. Ένα επιστημονικό πολιτικό βιβλίο που εξηγεί γιατί η πλειοψηφία είναι σαστισμένη απέναντι στην κρίση.

Τη συ­νέ­ντευ­ξη με τον Νίκο Σιδέρη πή­ρε ο Θό­δω­ρος Μι­χό­που­λος

Φτώ­χεια, ε­ξα­θλίω­ση, α­διέ­ξο­δα, αυ­το­κτο­νίες. Η χώ­ρα δεν έ­χει ού­τε φα­νε­ρή ού­τε εύ­κο­λη διέ­ξο­δο, του­λά­χι­στον ό­σο συ­νε­χί­ζε­ται αυ­τή η πο­λι­τι­κή. Πώς βιώ­νουν οι πο­λί­τες αυ­τή την κα­τά­στα­ση;
Το ψυ­χο­λο­γι­κό στίγ­μα της πε­ριό­δου εί­ναι έ­να πο­λύ συ­γκε­κρι­μέ­νο «πέν­θι­μο μού­δια­σμα». Οι άν­θρω­ποι βιώ­νουν αλ­λε­πάλ­λη­λες, συ­ναι­σθη­μα­τι­κά βα­ριά φορ­τι­σμέ­νες α­πώ­λειες. Όχι μό­νο υ­λι­κές, ό­πως εί­ναι φα­νε­ρό σε μι­σθούς, δου­λειά, κα­τοι­κία… Αλλά και σε ό­λο το σύ­στη­μα των ευ­χα­ρι­στή­σεων που καλ­λιερ­γού­σαν τό­σα χρό­νια οι αυ­τα­πά­τες, τις ο­ποίες τρέ­φα­με για το εί­δος της κοι­νω­νίας που «θέ­λα­με» και που ο­νο­μά­ζε­ται «κα­τα­να­λω­τι­κός ναρ­κισ­σι­σμός». Το σύ­νο­λο αυ­τών των α­πω­λειών προ­κα­λεί το πέν­θος. Όμως το πιο ι­διαί­τε­ρο στοι­χείο της κα­τά­στα­σης εί­ναι το μού­δια­σμα. Κυ­ριο­λε­κτώ. Μού­δια­σμα της σκέ­ψης, μού­δια­σμα της πρά­ξης, μού­δια­σμα και των συ­ναι­σθη­μά­των α­κό­μη.
Αυ­τός εί­ναι και έ­νας α­πό τους λό­γους που δεν κα­τε­βαί­νει ο κό­σμος στους δρό­μους; Έχει μπλο­κά­ρει;
Πα­λαιό­τε­ρα για το έ­να ε­κα­το­στό α­πό ό­σα συμ­βαί­νουν σή­με­ρα χά­λα­γε ο κό­σμος. Σή­με­ρα συμ­βαί­νουν α­δια­νό­η­τα πράγ­μα­τα, α­πί­στευ­της βίας και έ­κτα­σης αλ­λα­γές, προς το χει­ρό­τε­ρο για τη ζωή των αν­θρώ­πων και, ας μην αυ­τα­πα­τό­μα­στε, δεν υ­πάρ­χει ου­σια­στι­κή α­ντί­δρα­ση.

Παιδεία και Αρχαία Ελληνικά

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ ακαδημαϊκού, ομότιμου καθηγητή Φιλοσοφίας

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Η επικοινωνία με τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων στην ίδια τη γλώσσα τους αποτελεί εξαίσια πνευματική απόλαυση, με βαθύτατη παιδευτική επενέργεια

Η παιδεία σήμερα υπέχει οξύτατα προβλήματα, και προς αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων και προς ικανοποίηση των νέων αναγκών, των συνυφασμένων προπάντων με τη γοργότατη πρόοδο των θετικών επιστημών και της τεχνικής. Δεν έπαυσε όμως η παιδεία να έχει ως κύριο σκοπό τη διάπλαση του νέου ανθρώπινου πλάσματος σε ηθικοπνευματικά συγκροτημένο άνθρωπο, ικανό για τον αυτοκαθορισμό της ζωής του με τρόπο άξιο. Και δεν συμβαίνει σε καμιά χώρα να μην αποσκοπεί επίσης η παιδεία τη συντήρηση και την ανάπτυξη του ιδιαίτερου πνευματικού πολιτισμού και της ιδιαίτερης γλώσσας του λαού της.

Μια φωτογραφία, χίλιες λέξεις… ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΒΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΓΝΩΣΗ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΟΙΡΑ.

Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Αυγούστου 28, 2013

H πιτσιρίκα που πουλάει γλυκά στο δρομο της Δαμασκού και ταυτόχρονα γράφει τα μαθήματά της δεν άφηνε με τίποτε τον Wasim Kheir Beik να την φωτογραφήσει.

Τελικά, ο φωτογράφος του πρακτορείου SANA την φωτογραφησε από 30 μέτρα απόσταση (μαζί και το πρώτο βραβείο για το 2007 από την Ένωση Αραβικών Πρακτορείων Ειδήσεων), χαρίζοντας μας την θαυμάσια αυτή εικόνα

Αφιερωμένη σ’ όσους γονείς ψάχνουν να αγοράσουν – ας πούμε – ρούχα ΑΡΜΑΝΙ στα παιδιά τους και σ’ όσους βάζουν δάσκαλο για να τα βοηθήσει να μάθουν τα μαθήματα του…… Δημοτικού.

Αφιερωμένη, όμως, και σ’ όσους μικρούς μαθητές δεν μπορούν να αποφασίσουν ποιό κινητό να διαλέξουν.

Η σημασία της γλώσσας στην επιβίωση ενός λαού

Ο βασιλιάς της Σερβίας Άγιος Συμεών o Χιλανδαρινός (ο Μυροβλήτης), κοσμικό όνομα Στέφανος Νεμάνια (13ος αι.) για τη σημασία της γλώσσας στην επιβίωση ενός λαού. Πρόσεξε, αγαπητό μου τέκνο, τη γλώσσα όπως την πατρίδα σου. Μια λέξη μπορεί να χαθεί, όπως μια πόλη, όπως η χώρα, όπως η ψυχή. Τι γίνεται όμως όταν ο λαός χάνει τη γλώσσα, τη χώρα, την ψυχή του; Μην πιάνεις ξένη λέξη στο στόμα σου. Αν πιάσεις ξένη λέξη στο στόμα σου, να ξέρεις ότι δεν την κατέκτησες, αλλά ότι αποξενώθηκες από τον εαυτό σου. Καλύτερα είναι για σένα να χάσεις τη μεγαλύτερη και την ισχυρότερη πόλη της χώρας σου, παρά την πιο μικρή και την πιο άγνωστη λέξη της γλώσσας σου. Οι χώρες και τα κράτη δεν κατακτιώνται μόνο με τα σπαθιά, αλλά και με τις γλώσσες. Να ξέρεις ότι ο εχθρός σ’ έχει τόσο περισσότερο κυριεύσει και κατακτήσει, όσο σου έχει σβήσει τις λέξεις και τις έχει εξαφανίσει. Ένας λαός που έχει χάσει τις λέξεις του παύει να είναι λαός.