Ζαν-Κλωντ Μισεά – Το εμπόρευμα που γίνεται κόσμος

Αυτή η φυσική τάση της ανταλλακτικής αξίας –ύστερα από έναν ορισμένο βαθμό ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος– να χειραφετείται σιγά-σιγά από κάθε πραγματική αξία χρήσης μετατρέπει το εμπόρευμα σε απλό τεχνούργημα (gadget), η κατανάλωση του οποίου γίνεται καθαρά επιδεικτική και η ψευδής ανάγκη του οφείλεται κατ’ αρχήν στο ότι κατασκευάστηκε από τη βιομηχανία της μόδας, της διαφήμισης και της ψυχαγωγίας – πριν βρει τη βάση της εξάπλωσής του στους αιώνιους νόμους της μιμητικής επιθυμίας. Αυτό εξηγεί, σε μεγάλο βαθμό, και τις αυξανόμενες πολιτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα το παλαιό κίνημα χειραφέτησης των ατόμων και των λαών. Όσο η διαδικασία συσσώρευσης του κεφαλαίου έβρισκε ακόμα τα πρωταρχικά στηρίγματά της στην παραγωγή στέρεων εμπορευμάτων, επισκευάσιμων και, τις περισσότερες φορές, σχεδιασμένων για να ικανοποιούν αληθινές ανθρώπινες ανάγκες –ή πραγματικές προσωπικές επιθυμίες– (ανάγκες και επιθυμίες των οποίων ο συγκεκριμένος ορισμός απαιτεί, σε κάθε περίπτωση, μια ελάχιστη φιλοσοφική συμφωνία ως προς την έννοια της ευτυχίας και της καλής ζωής), παρέμενε, όντως, δυνατό να δεχτούμε, σε γενικές γραμμές, την υπάρχουσα τεχνολογική πρόοδο και, κυρίως, να συλλάβουμε με όλη την απαιτούμενη ενάργεια το νόημα της συνδικαλιστικής πάλης και του σοσιαλιστικού αγώνα.

Μισεά: Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ του ΕΓΩΙΣΜΟΥ-ΒΙΝΤΕΟ

Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις παρουσίασαν στις 2/4/2015 το βιβλίο των Κορνήλιου Καστοριάδη, Κρίστοφερ Λας και Ζαν Κλωντ Μισεά: «Η Κουλτούρα του εγωισμού».

Ομιλητές:

Γιάννης Ιωαννίδης, αρχιτέκτονας – μεταφραστής,

Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας,

Γιώργος Μερτίκας, συγγραφέας – μεταφραστής,

Δημήτρης Ξυδερός, αρχιτέκτονας,

στον χώρο πολιτικής & πολιτισμού Ρήγας Βελεστινλής, Ξενοφώντος 4, πλ. Συντάγματος, Αθήνα.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Η εκπαίδευση της αμάθειας και ο μύθος των «προοδευτικών» μεταρρυθμίσεων…!

Η αμάθεια προκαλεί το θράσος, ενώ, ο συνετός υπολογισμός τον δισταγμό.

Περικλής 

Αρκούν ελάχιστα λεπτά, ακούγοντας τον συρφετό της «ανανεωτικής» αριστεράς και του κυβερνητικού μορφώματος για να συνειδητοποιήσεις ότι η εκπαίδευση στην πατρίδα μας, θα ακολουθήσει τις υστερίες των εξουσιαστικών ελίτ της ολοκληρωτικής «γνώσης». Οι εξειδικευμένοι αναλφάβητοι, θα αποτελέσουν τον «πολίτη» του κόσμου που ονειρεύονται οι μουνουχισμένοι (κατά Ψυρρούκη) νεοφιλεύθεροι δεξιοί και αριστεροί του …πνεύματος και του Κεφαλαίου.

Τα λόγια, χάνουν το νόημα τους και γίνονται θέαμα, πρίν καταλήξουν μέσω της «εκπαίδευσης της αμάθειας» σε εμπορεύματα. Ο Φίλης με το θράσσος, τόσων χρόνων μεταπολιτευτικού ολοκληρωτισμού, μπορεί να μιλά για τον «μαθητή-πολίτη», για «διαβούλευση», «αλληλεπίδραση», «ουδέτερο σχολείο», «προτζεκτ», «δημοκρατικότητα», «πολυπολιτισμικότητα», κ.α, γνωρίζοντας εκ των προτέρων, ότι οι λέξεις αυτές, έχουν το τεκμήριο της αναμφισβήτητης υπεροχής. Μιας υπεροχής, που δίνει το «φάντασμά» τους και ο ήχος τους και όχι η ουσιαστική συμβολή τους σε μια πραγματικά απελευθερωτική προσέγγιση στηριγμένη στον πολιτισμό ενός λαού που ζητά δημοκρατία και δικαιοσύνη. Είναι εντέλει η υπεροχή μιας διαβρωτικής ιδεολογίας σε έναν κόσμο ατομικιστικό και κατακερματισμένο. Η επίσημη αριστερή προπαγάνδα της εκπαιδευτικής «προόδου» δεν είναι τίποτε άλλο από την κυρίαρχη ιδεολογία του πολιτισμικού καπιταλισμού και της διάχυτης παρακμής.

Η εκπαίδευση της αμάθειας και ο μύθος των «προοδευτικών» μεταρρυθμίσεων…!

Η αμάθεια προκαλεί το θράσος, ενώ, ο συνετός υπολογισμός τον δισταγμό.

Περικλής 

Αρκούν ελάχιστα λεπτά, ακούγοντας τον συρφετό της «ανανεωτικής» αριστεράς και του κυβερνητικού μορφώματος για να συνειδητοποιήσεις ότι η εκπαίδευση στην πατρίδα μας, θα ακολουθήσει τις υστερίες των εξουσιαστικών ελίτ της ολοκληρωτικής «γνώσης». Οι εξειδικευμένοι αναλφάβητοι, θα αποτελέσουν τον «πολίτη» του κόσμου που ονειρεύονται οι μουνουχισμένοι (κατά Ψυρρούκη) νεοφιλεύθεροι δεξιοί και αριστεροί του …πνεύματος και του Κεφαλαίου.

Τα λόγια, χάνουν το νόημα τους και γίνονται θέαμα, πρίν καταλήξουν μέσω της «εκπαίδευσης της αμάθειας» σε εμπορεύματα. Ο Φίλης με το θράσσος, τόσων χρόνων μεταπολιτευτικού ολοκληρωτισμού, μπορεί να μιλά για τον «μαθητή-πολίτη», για «διαβούλευση», «αλληλεπίδραση», «ουδέτερο σχολείο», «προτζεκτ», «δημοκρατικότητα», «πολυπολιτισμικότητα», κ.α, γνωρίζοντας εκ των προτέρων, ότι οι λέξεις αυτές, έχουν το τεκμήριο της αναμφισβήτητης υπεροχής. Μιας υπεροχής, που δίνει το «φάντασμά» τους και ο ήχος τους και όχι η πραγματική διαβρωτική ουσία που έχουν σε έναν κατακερματισμένο ατομικιστικό κόσμο.  Η επίσημη αριστερή προπαγάνδα της εκπαιδευτικής «προόδου» δεν είναι τίποτε άλλο από την κυρίαρχη ιδεολογία του πολιτισμικού καπιταλισμού και της διάχυτης παρακμής.

Δημήτρης Ναπ.Γ

Ας δοούμε πως, περιγράφει, το ζήτημα ο Ζάν Κλώντ Μισέα, στο εξαιρετικό βιβλίο του : «Η εκπαίδευση της αμάθειας»(εκδόσεις Βιβλιόραμα – μτφ: Άγγελος Ελεφάντης).

Ένα απόσπασμα του Ζαν-Κλωντ Μισεά από το βιβλίο του "Τα μυστήρια της Αριστεράς: από το ιδεώδες του Διαφωτισμού, στον θρίαμβο του απόλυτου Καπιταλισμού"

Αυτή η φυσική τάση της ανταλλακτικής αξίας –ύστερα από έναν ορισμένο βαθμό ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος– να χειραφετείται σιγά-σιγά από κάθε πραγματική αξία χρήσης μετατρέπει το εμπόρευμα σε απλό τεχνούργημα (gadget), η κατανάλωση του οποίου γίνεται καθαρά επιδεικτική και η ψευδής ανάγκη του οφείλεται κατ’ αρχήν στο ότι κατασκευάστηκε από τη βιομηχανία της μόδας, της διαφήμισης και της ψυχαγωγίας – πριν βρει τη βάση της εξάπλωσής του στους αιώνιους νόμους της μιμητικής επιθυμίας. Αυτό εξηγεί, σε μεγάλο βαθμό, και τις αυξανόμενες πολιτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα το παλαιό κίνημα χειραφέτησης των ατόμων και των λαών. Όσο η διαδικασία συσσώρευσης του κεφαλαίου έβρισκε ακόμα τα πρωταρχικά στηρίγματά της στην παραγωγή στέρεων εμπορευμάτων, επισκευάσιμων και, τις περισσότερες φορές, σχεδιασμένων για να ικανοποιούν αληθινέςανθρώπινες ανάγκες –ή πραγματικές προσωπικές επιθυμίες– (ανάγκες και επιθυμίες των οποίων ο συγκεκριμένος ορισμός απαιτεί, σε κάθε περίπτωση, μια ελάχιστη φιλοσοφική συμφωνία ως προς την έννοια της ευτυχίας και της καλής ζωής), παρέμενε, όντως, δυνατό να δεχτούμε, σε γενικές γραμμές, την υπάρχουσα τεχνολογική πρόοδο και, κυρίως, να συλλάβουμε με όλη την απαιτούμενη ενάργεια το νόημα της συνδικαλιστικής πάλης και του σοσιαλιστικού αγώνα. 

Από το ιδεώδες του Διαφωτισμού, στον θρίαμβο του απόλυτου Καπιταλισμού

Xάρης Ναξάκης

     Ο Ζαν Κλωντ Μισεά στο βιβλίο του τα «μυστήρια της Αριστεράς», Εναλλακτικές εκδόσεις 2014, διερευνά τους λόγους μετάλλαξης της αριστεράς σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτισμικό φιλελευθερισμό ως αποτέλεσμα εκτός των άλλων της θρησκευτικής της πίστης στην πρόοδο, η οποία είναι κληρονομιά του διαφωτιστικού προτάγματος. Επειδή στον πυρήνα του διαφωτιστικού μηνύματος βρίσκεται η κουλτούρα του εγωισμού, το αυτοαναφορικό άτομο, αναρωτιέται ο Μισεά μήπως πρέπει να στοχαστούμε με τον διαφωτισμό εναντίον του διαφωτισμού. 

     Οι ρίζες του φιλελευθερισμού, του φιλελεύθερου ατομικισμού είναι ο διαφωτισμός, η φιλοσοφία των φώτων, η διαμέσου δηλαδή του ορθού λόγου επιδίωξη της ελευθερίας του ατόμου και του καλώς εννοούμενου προσωπικού του συμφέροντος. Το άτομο θεωρείται πρωταρχικό, αυτάρκες, αυτοαναφορικό. Ο φιλελευθερισμός θα μπορούσε να διακριθεί σε οικονομικό φιλελευθερισμό και σε πολίτικο και πολιτισμικό φιλελευθερισμό, σε φιλελεύθερη αγορά και σε ατομικά δικαιώματα.

Ζαν Κλωντ Μισεά: την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού ενάντια στη βαρβαρότητα…

Ο Ζαν Κλωντ Μισεα

Συχνά ασχολούμαι με τον Μισεά, γιατί τον θεωρώ ένα ανοικτό πνεύμα του 21ου αιώνα. Μακρυά απο την ξύλινη γλώσσα των «σταλινικών» πάσης φύσεως και τις «εφηβικές» εξάρσεις «δεξιών» και «αριστερών» νεo-φιλελεύθερων. Το βασικό πνεύμα του έργου του, κατευθύνεται στην αναζήτηση του ιδεώδους του αρχικού σοσιαλισμού. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται να αποχαιρετήσουμε την «αριστερά» όπως αυτή μεταμορφώθηκε σε μια φιλελεύθερη αριστερή εκδοχή του μηδενιστικού μετα-νεωτερικού χρόνου και κόσμου. Συνομιλώντας αυτή η «αριστερά» με την φιλελεύθερη δεξιά, συναντώνται στην «δικτατορική» διάσταση της «προόδου» και της «μοντερνικότητας», που με μια παράδοξη λογική ωθεί τις σύγχρονες κοινωνίες, ύστερα από ένα ορισμένο όριο ανάπτυξης, να καταστρέφουν τα πλέον χειραφετητικά κεκτημένα της ίδιας της νεωτερικότητας και του Διαφωτισμού. Και μάλιστα, αυτή η «ελευθεριάζουσα» και αποδομητική «αριστερά», αλλοτριωμένη απο το …φάντασμα του καπιταλισμού, προωθώντας την πολιτιστική «χειραφέτηση» του ατόμου, φτάνει να επιτρέπει στο κεφάλαιο να επιχειρεί τα πιο μεγάλα άλματα προς τα μπρος, στο πλαίσιο του ατομικιστικού καταναλωτισμού και της κοινωνίας του Θεάματος. Παίζοντας στο παιγνίδι του πολιτισμικού σχετικισμού και της ρεαλπολιτίκ, η «αριστερά» αυτή θρέφει τη … «φαντασιακή θέσμιση» του καπιταλισμού και μάλιστα θεωρώντας τον εαυτό της, εξεγερμένο και «αντι-εξουσιαστικό»!.

Ποδόσφαιρο, νόμος Μποσμάν και κυριαρχία του αποδομητικού «φιλελευθερισμού».

Του Δημ. Ναπ. Γ.

Αντιγράφουμε από το βιβλίο του Ζαν Κλωντ Μισεά: «Τα μυστήρια της Αριστεράς: από το ιδεώδες του Διαφωτισμού, στον θρίαμβο του απόλυτου Καπιταλισμού» – Εναλλακτικές εκδόσεις-2014. Ένα μικρό κεφάλαιο, που αναφέρεται στο ποδόσφαιρο και στο «νόμο Μποσμάν», ο οποίος ουσιαστικά

ο ποδοσφαιριστής Μποσμάν

εγκατέστησε τον σιδερένιο νόμο της «ελεύθερης διακίνησης ποδοσφαιριστών», πλασαρισμένο μάλιστα ως θρίαμβο της… «δημοκρατίας» και της «ισότητας», τόσο από την φιλελεύθερη δεξιά, όσο και από την ελευθεριάζουσα άκρα και συστημική αριστερά. Στην ουσία αποτελεί το ταξικό, εντέλει, εργαλείο της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής ηγεμονίας, μέσα από «απελευθερωτική» και «προοδευτική» διαδρομή (sic). «Η απόφαση που εξέδωσε, στις 15 Δεκεμβρίου 1995, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (λεγόμενη και «απόφαση Μποσμάν» – από το όνομα ενός παίκτη της ποδοσφαιρικής ομάδας της Λιέγης) επέτρεψε στο σύγχρονο καπιταλισμό να βάλει οριστικά χέρι στον κόσμο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και να επιτύχει έτσι να αλλοιώσει τη διασκεδαστική και λαϊκή ουσία του αθλήματος.Σε σημείο ώστε να μεταβάλει την «ένδοξη αβεβαιότητα του αθλήματος» σε φράση χωρίς νόημα για τις περισσότερες ομάδες (που αποτελούν έκτοτε την τεράστια πλειοψηφία) που δεν έχουν πια τα οικονομικά μέσα να παίζουν στην αυλή των πλουσίων (είτε πρόκειται για εκατομυριούχους του πετρελαίου είτε για εκπροσώπους της ρωσικής μαφίας).

“Τα Μυστήρια της Αριστεράς”, Συνέντευξη Ζαν Κλώντ Μισεά

Τα Μυστήρια της Αριστεράς, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2014.

Κυκλοφορεί από τις «Εναλλακτικές Εκδόσεις» το βιβλίο του Ζαν Κλωντ Μισεά «Τα Μυστήρια της Αριστεράς» σε μετάφραση Στράτου Ιωαννίδη και επιμέλεια Γιώργου Καραμπελιά και Χριστίνας Σταματοπούλου. Το βιβλίο του Μισεά παρουσιάζει μια επικαιρότητα που υπερβαίνει τις εξελίξεις στη Γαλλία και τη γαλλική αριστερά και αφορά κατ’ εξοχήν την ελληνική συγκυρία. Ο Ζαν Κλωντ Μισεά στο βιβλίο του διακηρύσσει την ανάγκη μιας τελεσίδικης ρήξης των αντικαπιταλιστικών και σοσιαλιστικών δυνάμεων με την αριστερά, που σήμερα δεν εκφράζει παρά την πολιτισμική πλευρά της παγκοσμιοποίησης και της ολοκληρωτικής εκ-καπιταλιστικοποίησης του ανθρώπινου φαντασιακού. Ο Λιάκος, η Ρεπούση, ο Χριστόπουλος, ο Στ. Θεοδωράκης, δεν αποτελούν μόνο ελληνική εφεύρεση, αλλά την έκφραση ενός συνολικού ρεύματος, που τα τελευταία τριάντα χρόνια ενταφίασε οριστικά κάθε δυνατότητα ταύτισης ανάμεσα στην κυρίαρχη αριστερά και το αίτημα μιας κοινωνίας που υπερβαίνει την κυριαρχία του εμπορεύματος. Σύμφωνα με τον Μισεά η θεσμική αριστερά και ο σοσιαλισμός έχουν πάρει οριστικό διαζύγιο μεταξύ τους και θα πρέπει να εφευρεθεί μια νέα πολιτική και κοινωνική έκφραση των συμφερόντων των λαϊκών τάξεων που να υπερβαίνει τη θεσμική αριστερά, ακόμα και στη χρήση των λέξεων και των ορών. Γι’ αυτό προσπαθεί να ξαναανακαλύψει και το αντικαπιταλιστικό δυναμικό ης μαρξικής κριτικής πέρα από τον κατεστημένο μαρξισμό.

Με την ευκαιρία αυτής της έκδοσης αντί προδημοσίευσης, αναπαράγουμε μια συνέντευξη του συγγραφέα στο περιοδικό γαλλικό Marianne, όταν εξεδόθη το βιβλίο του στα γαλλικά, πριν ενάμιση χρόνο.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ-ΑΡΔΗΝ

Άρδην

Ζαν Κλωντ Μισεά “Γιατί διέκοψα με την αριστερά”

Συνέντευξη με την Aude Lancelin Τρίτη, 12 Μαρτίου, 2013

Πάντα διαποτισμένος από τον φιλελευθερισμό του Μιτεράν, ο σοσιαλισμός του Ολάντ δεν πείθει τον φιλόσοφο Jean-Claude Michea. Με την ευκαιρία του νέου του βιβλίου, Τα μυστήρια της αριστεράς, εξηγείται αποκλειστικά στο περιοδικό Marianne.

Τουλάχιστον μετά την κυκλοφορία του Αδιέξοδου Άνταμ Σμιθ, το 2002, περιμένουμε πάντα την έκδοση ενός βιβλίου του Jean-Claude Michéa. Με ενθουσιασμό. Ή με ένα τουφέκι, εξαρτάται. Πρώτον, γιατί ο λόγος αυτού του φιλόσοφου, θρεμμένου με τη σκέψη του Τζορτζ Όργουελ, του Γκυ Ντεμπόρ και των καλύτερων στιγμών του Μαρξ, ακούγεται εξαιρετικά σπάνια από τα μέσα ενημέρωσης. Έπειτα, επειδή ανήκει σε αυτό το είδος πολιτικά αμφιδέξιου –που δυστυχώς εκπροσωπείται ελάχιστα και είναι τόσο παρεξηγημένος– ο οποίος μπορεί να είναι εξαιρετικά σκληρός απέναντι σε μια φιλελεύθερη αριστερά που αυτο-γελοιοποιείται εκθειάζοντας όλες τις υποτιθέμενες ηθικές και πολιτιστικές υπερβάσεις, ενώ ταυτόχρονα ξέρει να καταγγέλλει με διορατικότητα τον απίστευτο κυνισμό των ηγετών της σημερινής δεξιάς (με τους Σαρκοζί και Κοπέ επικεφαλής), όταν παριστάνουν τους υπερασπιστές των «φτωχών ανθρώπων», τους οποίους ποδοπατεί όλο το οικονομικό τους πρόγραμμα, αφιερωμένο στην απεριόριστη επέκταση των συμφερόντων του γαλλικού χρηματιστηρίου.

Ζαν-Κλοντ Μισεά: Το ηθικό θεμέλιο του σοσιαλισμού

Από τον Θανάση Γιαλκέτση, Εφημερίδα των Συντακτών

Ο Ελληνας αναγνώστης μπορεί να γνωρίσει τη σκέψη του Γάλλου φιλοσόφου Ζαν-Κλοντ Μισεά διαβάζοντας τα τρία βιβλία του που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας: «Η εκπαίδευση της αμάθειας» (Βιβλιόραμα, 2002), «Το αδιέξοδο Aνταμ Σμιθ» (Εναλλακτικές εκδόσεις, 2007), «Η αυτοκρατορία του μικρότερου κακού» (Πόλις, 2008). Για να παρουσιάσει τη σκέψη του στο ισπανικό αναγνωστικό κοινό, ο Μισεά έγραψε ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «El Confidantial».Παρουσιάζουμε στη συνέχεια ένα απόσπασμα από το κείμενο αυτό.

Ο επίσημος φιλελευθερισμός υποστηρίζει ότι η ηθική –όπως και η θρησκεία– είναι μια αυστηρά ιδιωτική υπόθεση (καθένας είναι επομένως ελεύθερος να ζει «όπως νομίζει», υπό τον όρο ότι «δεν θα βλάπτει τον άλλον»). Σε αυτήν την οπτική, κάθε άτομο μπορεί να προτιμήσει την αφοσίωση και τη γενναιοδωρία ή, αντίστροφα, τον κυνισμό και την προδοσία. Αυτό δεν αλλάζει τίποτα από το γεγονός ότι οι διάφορες πολιτικές αποφάσεις ενός φιλελεύθερου κράτους δεν πρέπει ποτέ να βασίζονται σε μιαν ιδιαίτερη «ιδεολογία» (είτε αυτή είναι ηθική είτε φιλοσοφική ή θρησκευτική). Αυτές οι αποφάσεις υποτίθεται ότι στηρίζονται στις μόνες αντικειμενικές αναλύσεις, τις οποίες επεξεργάζονται «ειδικοί» που θεωρούνται «ουδέτεροι» και «ανεξάρτητοι» (πρώτοι ανάμεσά τους είναι φυσικά οι οικονομολόγοι και οι «τεχνικοί» του δικαίου). Μια φιλελεύθερη πολιτική λιτότητας, για παράδειγμα, δεν θα επιβληθεί ποτέ στον λαό σαν θεϊκή τιμωρία, σαν ευκαιρία για μια πιο «ενάρετη» ζωή ή σαν λογική εκδήλωση του δικαίου τού πιο ισχυρού. Αυτή θα παρουσιαστεί, αντίθετα, ως η μοναδική «ρεαλιστική» και «επιστημονική» λύση (δεν υπάρχει εναλλακτική λύση) σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό πρόβλημα –είτε πρόκειται για εκείνο του «χρέους» είτε για εκείνο της εξόδου από το ευρώ.

Νέα κυκλοφορία: Τα Μυστήρια της Αριστεράς του Ζαν-Κλωντ Μισεά

Συγγραφέας: Ζαν – Κλώντ Μισεά

Τίλος: Τα Μυστήρια τηε Αριστεράς, Από το ιδεώδες του Διαφωτισμού, στον θρίαμβο του απόλυτου Καπιταλισμού

Σελ. 180

Εναλλακτικές Εκδόσεις, σειρά: Δοκίμιο 28

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Αφετηρία αυτού του μικρού δοκιμίου (του οποίου ο τίτλος αποτελεί, βεβαίως, ένα νεύμα συνενοχής στον Ευγένιο Σύη) είναι μια γραπτή απάντηση, το καλοκαίρι του 2012 –την οποία μου ζήτησε ο Πολ Αριές, αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Les Zindigné(e)s– σε μια επιστολή του Φλοριάν Γκυγί (Florian Gulli), καθηγητή φιλοσοφίας στη Μπεζανσόν και στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Μετώπου της Αριστεράς. Στη μακροσκελή εκείνη επιστολή, που τη χαρακτηρίζει μια παραδειγματικά κριτική αυστηρότητα και μια διανοητική εντιμότητα, ο Φλοριάν Γκυγί (ενώ συμφωνούσε σε πολλά σημεία με την κριτική μου στον πολιτισμικό φιλελευθερισμό και στις μυθολογίες της απεριόριστης ανάπτυξης), τελικά, ένιωθε έκπληξη για την επίμονη άρνησή μου να καλέσω τους «κανονικούς ανθρώπους» (Όργουελ), με την αυξανόμενη αγανάκτηση, να παλέψουν υπό την αποκλειστική αιγίδα της «αριστεράς» εναντίον μιας κοινωνίας όλο και πιο ανήθικης, άνισης και αλλοτριωτικής –μιας κοινωνίας της οποίας οι πιο συνεπείς υποστηρικτές Παραδέχονται πως δεν μπορεί να βρει το ψυχολογικό της πρότυπο παρά μόνο μέσα στην «πλεονεξία» (Μίλτον Φρίντμαν) και στον «ορθολογικό εγωισμό» (Άυν Ραντ)

[...]

Επρόκειτο μάλλον για πρόθεση αποκατάστασης αυτού του άλλοτε απελευθερωτικού συμβόλου που, όμως, τριάντα χρόνια συνεχούς και αταλάντευτης προσκόλλησης στον οικονομικό και πολιτισμικό φιλελευθερισμό –ο Φλοριάν Γκυγί το παραδέχεται πρόθυμα– συνέβαλαν τα μέγιστα στο να το δυσφημήσουν στα μάτια των λαϊκών τάξεων, σήμερα πιο αποπροσανατολισμένων και απελπισμένων από ποτέ

“Να τελειώνουμε με την “αριστερά””- παρέα με τον Ζαν Μισεά, τον Μαρξ, τον Κορνήλιο, τον Όργουελ και τον Γκύ Ντεμπόρ…!

“Για να τελειώνουμε με την αριστερά”

Μαθαίνοντας από τον Γάλλο Ανθρωπολόγο Μαρσέλ Μως και τον φιλόσοφο Μάρξ, εμπνεόμενος από τον “αναρχικό” Τζώρτζ Όργουλ, συνομιλώντας με τον Κορνήλιο Καστοριάδη, συνεχίζοντας την κληρονομιά του Γκύ Ντεμπόρ και πάντα σε επαφή με την “καθημερινή ευπρέπεια”(common decency)του λαϊκού ανθρώπου, ο Ζαν Κλώντ Μισεά, αποτελεί μεστό παράδειγμα διανοούμενου που δεν αφήνεται στον εύκολο ορισμό του “αριστερού’ και του “προοδευτικού”, στις μέρες μας.

Διαρρηγνύει τους δεσμούς του με την θεσμική, αλλά και την άκρα “αριστερά”, για να επαναπροσδιορίσει το νόημα του “σοσιαλισμού” στις μέρες μας. Μιλά για το τέλος της Αριστεράς, που αποτελεί πια τον “πολιτισμικό φιλελευθερισμό” του … καπιταλιστικού νεοφιλελευθερισμού! Για να βρούμε την αντι-παγκοσμιοποιητική και αντι-καπιταλιστική προοπτική, χρειάζεται να τελειώνουμε με την Αριστερά. Ήδη, από το βιβλίο του :“Το αδιέξοδο Άνταμ Σμίθ – Εκλεκτικές συγγένειες φιλελευθερσιμού και αριστεράς“, επεσήμανε την κοινή ιδεολογική ρίζα και συγγένεια της νεοφιλελευθερισμού και της “εκσυγχρονιστικής” αριστεράς, που αναδύεται από το πνεύμα του Διαφωτισμού.

Αποδαιμονοποιεί τις έννοιες της παράδοσης, της ρίζας, της τοπικότητας, του“δώρου”, για να τις αποκαταστήσει ως κορυφαίες στιγμές της σφαίρας των “αισθήσεων” του ανθρώπου, χωρίς να απομακρύνεται από το οικουμενικό ιδεώδες. Εμπνεόμενος, από την έκφραση του Όργουελ, για την “καθημερινή ευπρέπεια” και αξιοπρέπεια των απλών λαϊκών ανθρώπων της εργατικής τάξης και των αγώνων τους, θεωρεί όλα τα παραπάνω, το έδαφος για να καρπίσει μια πραγματική ανανέωση των ιδεών του “σοσιαλισμού” και του “κομμουνισμού” στον 21ο αιώνα. Aντάμα με το κίνημα της απο-ανάπτυξης και της κριτικής στην “βουλημική αναξιοπρέπεια” που εξαπλώνει το κεφαλαιοκρατικό σύστημα στις πλευρές της ανθρώπινης ζωής.

Ζαν Κλωντ Μισεά, Η Εκπαίδευση της Αμάθειας

Εκδόσεις Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002, μετ. Άγγελος Ελεφάντης

«Όταν ο οικολόγος πολίτης ισχυρίζεται ότι θέτει το πιο ενοχλητικό ερώτημα: ποιον κόσμο θα αφήσουμε στα παιδιά μας,αποφεύγει να θέσει ένα άλλο πραγματικά ανησυχητικό ερώτημα:Σε τι είδους παιδιά θα αφήσουμε τον κόσμο;»

Με αυτό το «εκπληκτικό ερώτημα» του Jaime Semprunτελειώνει το κυρίως κείμενο («Η Εκπαίδευση της Αμάθειας και οι Σύγχρονες Συνθήκες της») αυτού του βιβλίου, που κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1999, και είναι γραμμένο από τον Ζαν Κλωντ Μισεά, φιλόσοφο που διδάσκει στο Μονπελιέ.

Ήδη από το οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης και τις πρώτες σελίδες του βιβλίου, παίρνουμε μία γεύση για το περιεχόμενό του. «Η παρακμή της κριτικής διάνοιας και του νοήματος της γλώσσας», δηλαδή η παρούσα πρόοδος της αμάθειας, «στην οποία οδήγησαν εδώ και τριάντα χρόνια οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που επέβαλε η άρχουσα τάξη και οι υποτιθέμενοι ειδήμονες των “επιστημών της εκπαίδευσης”» δεν είναι «το αποτέλεσμα μιας ατυχούς δυσλειτουργίας της κοινωνίας μας», «μια απλή αποτυχία των μεταρρυθμίσεων» ή μια απλή «σύμπτωση», αλλά αποτελούσαν τον πρωταρχικό στόχο αυτών των μεταρρυθμίσεων, πραγματικός στόχος των οποίων ήταν η «διαμόρφωση ατόμων που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στρατολογούνται στον μεγάλο παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο του 21ου αιώνα».