Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε δημιούργημα του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος και συνέλαβε την ανάγκη της δημιουργίας ενός κόμματος θεσμικού και ταυτόχρονα “αντιθεσμικού”, ικανού να εκφράσει τον ριζοσπαστισμό της μεταπολίτευσης και την κρίση των παλαιών πολιτικών σχηματισμών. Ενός κόμματος ικανού να συνενώσει το αίτημα του σοσιαλισμού, νεφελώδες αλλά διακηρυγμένο, με εκείνο του πατριωτισμού, που ήταν αναγκαίο και αναπόφευκτο μετά την εθνική καταστροφή της Κύπρου.

Να πραγματοποιήσει μια σύνθεση ανάμεσα στο Πολυτεχνείο, που συμβόλιζε τον ριζοσπαστισμό της μεταπολίτευσης, και την εθνική καταστροφή του 1974, και επομένως να εκφράσει μία τέτοια διπλή ευαισθησία. Μόνον έτσι εξάλλου θα μπορούσε να υπερκεράσει την παραδοσιακή Αριστερά, που είχε επίσης θεριέψει εξαιτίας της δικτατορίας, ιδιαίτερα στον νεανικό πληθυσμό.

Όχι μόνο πλειοδοτώντας σε συνθήματα κοινωνιστικού χαρακτήρα, αλλά και προτάσσοντας ταυτόχρονα την πατριωτική διάσταση, στην οποία μειονεκτούσε η Αριστερά. Άλλωστε, στο κοινωνικό επίπεδο, μπορούσε να εκφράσει αυτό που αποκαλούσε μικρομεσαίους, σε μία κοινωνία όπου οι μικροϊδιοκτήτες αποτελούσαν ακόμα την πλειονότητα του πληθυσμού. Και πράγματι το σχέδιό του ευοδώθηκε μέχρι κεραίας.

Στη συνέχεια, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η ενσωμάτωση του ΠΑΣΟΚ στο “σύστημα”, θα εκφράσει όχι μόνο μια μετάλλαξη του πολιτικού προσωπικού, μια “προδοσία”, αλλά κάτι πολύ σοβαρότερο, τον κοινωνικό μετασχηματισμό της ίδιας της κοινωνικής βάσης του κινήματος: Ο κρατικός μηχανισμός θα διογκωθεί υπέρμετρα, μέσα από τη δημιουργία ενός κοινωνικού κράτους διά του δανεισμού.

Εκσυγχρονισμός και εθνομηδενισμός