Π. Ήφαιστος, Η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης

Η άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης του Ελληνικού κοσμοσυστήματος της Βυζαντινής Οικουμένης σε πρώτη φάση από τους Σταυροφόρους της Θεοκρατικής Ρώμης το 1204 μ.Χ. και στην συνέχεια στις 29 Μαίου 1453 μ.Χ. είναι μια πολλαπλά σημαντική επέτειος, όχι μόνο για τους Έλληνες. Θα περιοριστούμε σε ανάρτηση δύο βίντεο και μιας σύντομης εισαγωγής. Το πρώτο βίντεο είναι το Ρωσικό ιστορικό ντοκιμαντέρ «Κατάρρευση της αυτοκρατορίας το Βυζαντινό μάθημα» και δεύτερο το «1453, η Άλωση της Πόλης» του National Geographic.

Εξαρχής διατυπώνουμε μια εκτίμηση που δεν είναι μόνο δική μας. Μπορεί το βίντεο του Τύχωνα να προσφέρει μια πολύ ενδιαφέρουσα περιγραφή των σκοπών και της θηριωδίας των κατακτητών της Κωνσταντινούπολης αλλά, κατά κάποιο τρόπο, υιοθετεί την θέση ότι εξελληνίστηκε περιθωριοποιώντας τον Χριστιανισμό και εθνικοποιώντας τη Βασιλεύουσα Πόλη και το κοσμοσύστημά της. Δεν θα ήταν υπερβολικό να πει κανείς πως μια τέτοια ρωσική προσέγγιση, ενδέχεται να έχει σχέση με τη σύγχρονη στρατηγική της Μόσχας. Να υποβάλει δηλαδή τη θέση ότι το Βυζάντιο δεν ήταν κατ’ ανάγκη 

Ελληνικό αλλά πρωτίστως Χριστιανικό. Επομένως οποιοσδήποτε σύγχρονος Χριστιανός, ιδιαίτερα ένα ισχυρό Ορθόδοξο κράτος, το κληρονομεί. Ως προς αυτά, αξίζει να τονιστεί ότι ενώ η ανθρωποκεντρική Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν ένας σημαίνων πνευματικός παράγων του Ελληνικού Βυζαντινού κοσμοσυστήματος, δεν ανέπτυξε θεοκρατικές και δεσποτικές αξιώσεις όπως συνέβη με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Εντολέας του Βασιλέα ήταν η Σύγκλητος των Πόλεων. Όσον αφορά το δεύτερο βίντεο, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι πέραν κάποιων αξιομνημόνευτων ιστορικών πτυχών οι απόψεις εδράζονται στη συμβατική Δυτική θεώρηση.

Εύλογα μπορεί κανείς να διερωτηθεί γιατί το σύγχρονο Ελληνικό κράτος, του οποίου η Κοινωνία είναι ο φορέας των εθνικών πολιτικών παραδόσεων της διαχρονικής Ελληνικότητας και του Ελληνικού Βυζαντινού κοσμοσυστήματος, δεν έχει φροντίσει να πρωτοστατήσει με αναλύσεις συμπεριλαμβανομένων βίντεο στην αποτύπωση αυτών των ιστορικών γεγονότων. Οι λόγοι βέβαια είναι γνωστοί σε όλους και οι τελευταίες συζητήσεις για την Επανάσταση του 1821 αναδεικνύουν τα αίτια.

Διαδικτυακά μέσα, επικοινωνία και δημοκρατία

Tο διαδίκτυο, θα μπορούσε να αποτελέσει, τηρουμένων κάποιων προϋποθέσεων, το σημαντικότερο σύγχρονο μέσο δημοκρατικής συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών.

• Παναγιώτης Ήφαιστος

  Ομ. Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων – Στρατηγικών Σπουδών, Παν/μιο Πειραιώς, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών

PAVELVINNIK VIA GETTY IMAGES

Στην παρούσα ιστοσελίδα δημοσιεύτηκαν δύο πολύ ενδιαφέροντα άρθρα για το διαδίκτυο. Του Αθανάσιου Γκότοβου και του Παύλου Τσίμα. Ενώ ο ρόλος του διαδικτύου είναι αναμφίβολα ένα μεγάλο ζήτημα του παρόντος και του μέλλοντος δεν γράφονται πολλά παρόμοια κείμενα. Με πολλά λογικά επιχειρήματα των δύο άρθρων αυτονόητα όλοι συμφωνούν. Βασικά, για αντικειμενικούς λόγους που αφορούν την δημοκρατία και τον πολιτισμό μας θα έπρεπε όλοι να συμφωνούν. Συναφές είναι και το γεγονός πως όπως υποστηρίζεται από πολλούς το διαδίκτυο, θα μπορούσε να αποτελέσει, τηρουμένων κάποιων προϋποθέσεων, το σημαντικότερο σύγχρονο μέσο δημοκρατικής συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών. Όσον μας αφορά ακολουθούν σύντομες επισημάνσεις γύρω από αυτό το σημαντικό ζήτημα. 

Κατ’ αρχάς, επειδή το πρώτο άρθρο εστιάζεται στους πανεπιστημιακούς και σε κάποια προβληματικά σχόλια, μακάρι να ήταν μόνο αυτό το πρόβλημα των Ελληνικών πανεπιστημίων (εάν και όταν, βέβαια, τα σχόλια κάποιων πανεπιστημιακών στο διαδίκτυο είναι προβληματικά, καθότι εκτιμώ αυτός δεν είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση). Η ουσία όσον αφορά τα Ελληνικά πανεπιστήμια έγκειται στην ανάγκη να συζητηθεί με σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο το «τι σημαίνει ακαδημαϊκό και επιστημονικό άσυλο». Το Σύνταγμα πολύ σωστά προσφέρει απλόχερα ακαδημαϊκό άσυλο. Όμως, το τι σημαίνει άσυλο και για ποια πράγματα ισχύει (ή δεν πρέπει να ισχύει) ή πότε παραβιάζεται, αφορά όχι μόνο τους πανεπιστημιακούς αλλά και τα μέλη της κοινωνίας που δεσμεύουν κολοσσιαίους δημόσιους πόρους. 

Γενικότερα μιλώντας, η διαδικτυακή επικοινωνία αφορά ζωτικά όλους τους πολίτες όλων των κρατών επειδή σχετίζεται άμεσα με το μεγαλύτερο ζήτημα όλων των εποχών: Την επικοινωνία με την ευρύτερη και βαθύτερη έννοια του όρου και τις πολιτικές της προεκτάσεις. Συντομογραφικά λέμε ότι συγκροτώντας μια πολιτική οντότητα, η επικοινωνία μπορεί να γίνει μέσον ενδυνάμωσης των δημοκρατικών προϋποθέσεων ή αντίστροφα μέσο αθέμιτης προπαγάνδας ή και θηριωδών πρακτικών, ακυρώνοντας κάθε έννοια πολιτικού πολιτισμού. 

Η Αθήνα τροφοδοτεί την τουρκική αλαζονεία και φέρνει πιο κοντά τον πόλεμο - slpress.gr

Ήφαιστος Παναγιώτης

Η Αθήνα τροφοδοτεί την τουρκική αλαζονεία και φέρνει πιο κοντά τον πόλεμο - slpress.gr: Υιοθετώντας κατευναστικές πρακτικές, η Αθήνα τροφοδοτεί την τουρκική αλαζονεία και επιθετικότητα, με αποτέλεσμα να φέρνει πιο κοντά μία πολεμική σύγκρουση. ΠΗΓΗ: Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Σε καραντίνα οι δανειστές – Απέλαση του οικονομικού δαρβινισμού από την Ελλάδα - slpress.gr

ΗΦΑΙΣΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Σε καραντίνα οι δανειστές – Απέλαση του οικονομικού δαρβινισμού από την Ελλάδα - slpress.gr: Οι δανειστές, εν μέσω πανδημίας, εμμένουν στα παράλογα αιτήματα τους, ενώ οι ίδιοι έχουν παραδεχτεί τα οικονομικά εγκλήματα που έγιναν με τα μνημόνια. ΠΗΓΗ: Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Το δίκαιο της θάλασσας, τα θολά νερά και τα βήματα του Μητσοτάκη

Ήφαιστος Παναγιώτης

Κράτος σημαίνει οργάνωση, διοίκηση, αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία στην εκπλήρωση των ιεραρχημένων εθνικών συμφερόντων. Η εκάστοτε εντολοδόχος πολιτική εξουσία είναι εφήμερη, αποστολή της είναι η εκπλήρωση αυτών των συμφερόντων και εάν αυτό δεν τηρείται και εάν ισχύουν δημοκρατικές προϋποθέσεις είναι ανακλητή και αντικαταστάσιμη. Εντολείς και αρμόδιοι για ανάκλησή της είναι οι πολίτες και εάν κάτι έπρεπε να αλλάξει στο Σύνταγμα είναι να θεσμοθετήσει τον τρόπο άμεσων δημοκρατικών διαδικασιών αντικατάστασης.

Εάν κάτι υπάρχει για το οποίο θα έπρεπε να είχαν πολλοί φορείς εξουσίας, οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν αντικατασταθεί τις τελευταίες δεκαετίες, αφορά τη μη εφαρμογή των προνοιών του διεθνούς δικαίου τις θάλασσας. Οφείλεται στις απίστευτες παλινωδίες και ασυνέπειες, την αθέτηση υποσχέσεων, την ανικανότητα χάραξης αποτελεσματικής στρατηγικής (παρά την δέσμευση γιγαντιαίων σπάνιων πόρων για την άμυνά μας) και τις θεμελιώδεις συγχύσεις όσον αφορά τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου, όπως και τις πολιτικές όψεις του διεθνούς δικαίου και των διεθνών θεσμών.

Για το έλλειμμα επίσης σωστών εκτιμήσεων ως προς αυτά τα ζητήματα αλλά και την χειραγώγηση των πολιτικών εξουσιών από "ιδρύματα" ποικιλότροπα έξωθεν εξαρτημένα. Όπως έχουμε συχνά αναφέρει τα αίτια των ελλειμμάτων της εθνικής στρατηγικής της Ελλάδας είναι πολλά. Ένας σημαντικός λόγος είναι η σχεδόν παντελής απουσία άρτιων κρατικών επιτελείων συλλογής βάσιμων πληροφοριών, δημιουργία βάσης δεδομένων, ανάλυσης και στάθμισης-εκτίμησης όλων των κριτηρίων και παραγόντων της διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτικής –νομικών, θεσμικών, πολιτικών, οικονομικών, στρατηγικών και τα λοιπά– που επηρεάζουν το ελληνικό κράτος και τα συμφέροντά του.

Επειδή μια τέτοια κρατική δομή απουσιάζει και επειδή τα πολιτικά πρόσωπα άγονται και φέρονται από περιφερόμενους και μη εκλεγμένους φορείς γνωμών, οι δηλώσεις, ενέργειες και αποφάσεις αναμενόμενα είναι αβάστακτα λανθασμένες. Το μόνο σώμα στοιχειωδώς οργανωμένο είναι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις των οποίων όμως η αποστολή ακυρώνεται ελλείψει πολιτικής στρατηγικής.

Κρίσιμο το δίκαιο της θάλασσας

Οι δύο όψεις μιας εθνικής στρατηγικής, έχουμε ξανά γράψει, είναι η στρατιωτική στρατηγική και η πολιτική στρατηγική. Αμφότερες εδράζονται πάνω στα ιεραρχημένα εθνικά συμφέροντα που αποτελούν τους σκοπούς που εκπληρώνει μια στρατηγική. Αν κάτι μπορεί να γίνει ακαριαία και αποτελεσματικά για να αντιμετωπιστεί αυτό το έλλειμμα είναι η άμεση συγκρότηση κρατικών επιτελείων για να διασφαλίζεται ροή έγκυρων αναλύσεων και προτάσεων πολιτικής από τους αρμόδιους κρατικούς λειτουργούς.

Ο Καποδίστριας οικοδομεί κράτος - Η δολοφονία του έφερε την ξενοκρατία

 

Ήφαιστος Παναγιώτης

Για να κατανοηθεί η Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η εξέλιξη και κατάληξή της, είναι αναγκαίο να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι επί αιώνες, πέραν της πολιτικής κουλτούρας και των αυτεξούσιων-αυτόνομων αποφάσεών τους, τα Κοινά των Πόλεων, για να επιβιώσουν εθίστηκαν στις κάθε είδους συναλλαγές με υπέρτερες εξουσίες. Βασικά πάνω σε αυτό σκόνταψε ο Καποδίστριας και ίσως αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι ξένοι, ιδιαίτερα οι Βρετανοί.

Διάσπαρτοι όπως ήταν οι Έλληνες –προγενέστερα έγιναν και κάποια αναπόφευκτα ίσως λάθη από διακεκριμένα μέλη της Διασποράς– δεν διέθεταν μια υψηλή εθνική στρατηγική του συνόλου των Πόλεων και της Διασποράς. Αν και όπως λέγεται «το δικαστήριο των εθνών είναι η Ιστορία», προσεκτική μελέτη του στρατηγικού περιβάλλοντος της εποχής δείχνει ότι η κακοτυχία των Ελλήνων δεν ήταν τυχαία.

Ο 18ος αιώνας ήταν βασικά το μεταίχμιο της κορύφωσης της αποικιοκρατίας και των εξισορροπητικών διενέξεων των μεγάλων δυνάμεων που έφερε η εξέγερση στο Παρίσι και ο Ναπολέων. Επιπρόσθετα, υπάρχει κάτι πολύ πιο σημαντικό, το οποίο δεν φαίνεται να λήφθηκε υπόψη από τους ηγέτες των επαναστατών και το οποίο ο Καποδίστριας στην συνέχεια προσπάθησε να το διαχειριστεί.

Η υπερδύναμη της εποχής και μεγάλη θαλασσοκράτειρα, η Βρετανία, ήλεγχε την περίμετρο της Ευρασίας (Ευρώπη, Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Ινδική Χερσόνησο μέχρι την Κίνα). Με το πανίσχυρο ναυτικό της κυριαρχούσε στις θάλασσες, έκανε ναυτικούς αποκλεισμούς της Ευρώπης και κυριολεκτικά απαγόρευε στις ηπειρωτικές δυνάμεις, κυρίως στην Ρωσία, να κατέβουν στα θερμά νερά. Αυτά, λοιπόν, είχαμε στο στρατηγικό επίπεδο όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση.

Ο Καποδίστριας και η Βρετανία

Εκείνη την εποχή, την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας διαχειριζόταν το Λονδίνο με στρατηγικό σκοπό να μην διαταραχθεί η κυριαρχία της πάνω στην περίμετρο της Ευρασίας. Να μην υπάρχει ενδεχόμενο να εγερθεί κάποιου είδους νέα Βυζαντινή Αυτοκρατορία που θα μπορούσε να αμφισβητήσει στρατηγικά το Ηνωμένο Βασίλειο, ή και να συμμαχήσει με την Ρωσία.

Προς το τέλος της δεκαετίας του 1820, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε την διακυβέρνηση των Ελλήνων, η χώρα παρουσίαζε εικόνα χάους και διαιρέσεων. Η Πελοπόννησος ήταν κυριολεκτικά ρημαγμένη. Οι Βρετανοί –και ως προς τούτο έπεισαν και τους Γάλλους– ήθελαν εκεί μόνο αυτοδιοίκηση, όχι κράτος (και μάλιστα φόρου υποτελή στον Σουλτάνο). Η τριετία του Καποδίστρια είναι η σημαντικότερη της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Η επίκαιρη παρακαταθήκη του Καποδίστρια: «Ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης»

 

Ήφαιστος Παναγιώτης

Με την είσοδο του 2020 και με την 200η επέτειο από την έναρξη της Επανάστασης να πλησιάζει, επανέρχεται το ερώτημα εάν αυτή έπρεπε να γίνει το 1821, ή οι Έλληνες έπρεπε να αναμένουν ευνοϊκότερη ιστορική συγκυρία; Τέτοια ερωτήματα δεν απαντώνται γιατί αφορούν κάτι που δεν γνωρίζουμε: Πότε και πως κοχλάζει και πότε εκρήγνυται ο συλλογικός υπαρξιακός πυρήνας ενός έθνους για να αξιώσει εθνική ανεξαρτησία; Ας μείνουμε, λοιπόν, στην επίκαιρη παρακαταθήκη του Καποδίστρια: "ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης".

Στοιχειώδης κατανόηση κάποιων αιτίων που προκάλεσαν την Ελληνική Επανάσταση απαιτεί σωστή αντίληψη της τρισχιλιετούς διαδρομής της Ελληνικότητας και του τι έγινε μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης μέχρι και το 1821. Των Ελλήνων οι Πόλεις και τα Κοινά κατόρθωσαν να διαιωνιστούν επί αιώνες. Πριν την Βυζαντινή Αυτοκρατορία και στην συνέχεια μέσα στο βυζαντινό κοσμοσύστημα, οι πόλεις αυτό-θεσπίζονταν.

Διαμέσου της Συγκλήτου των Πόλεων, επιπλέον, ήταν οι εντολείς του Βασιλέα της Πόλης. Η πτώση της Κωνσταντινούπολης και η έλευση των Οθωμανών υπέταξε πολλές, εξισλάμισε ουκ ολίγους, πλην τελικά η Υψηλή Πύλη τους άφησε να αυτό-θεσπίζονται, πληρώνοντας φόρους. Δεν χρειάζεται καν να ασχοληθούμε με τα επιστημονικά ανυπόστατα και ψευδεπίγραφα ξενόφερτα εθνομηδενιστικά ιδεολογήματα για την κατάσταση των Ελλήνων τον 18ο αιώνα. Καμιά σχέση δεν είχε η πολιτική ανθρωπολογία των Πόλεων με τους δύσμοιρους δουλοπάροικους (αβράκωτους – “sans culottes”) που εξεγέρθηκαν στο Παρίσι. Αυτό δεν είναι κατηγορία, είναι η τραγική μετά-μεσαιωνική πραγματικότητα.

Η Επανάσταση είχε προδρόμους

Διαβάζοντας τον Ρήγα Βελεστινλή ή τον Μακρυγιάννη, και όχι μόνο, κανείς κατανοεί ότι η Ελληνικότητα ήταν ο άξονας των διάσπαρτων μελών του ελληνικού έθνους. Ότι επίσης σε όλες τις υπόδουλες πόλεις η αξίωση ελευθερίας κόχλαζε. Επί αιώνες μετά την πτώση της Πόλης, εξάλλου, είχαμε πολλές μικρότερες αλλά διόλου αμελητέες επαναστάσεις.

Όπως έχει θεμελιώσει ο Γιώργος Κοντογιώργης, τελικά τα κοινά και οι πόλεις μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αυτό-θεσπίζονταν και αυτοδιοικούνταν. Τεκμηρίωσε, επίσης, ότι κυριολεκτικά αποτελούσαν νομοθετική μετεξέλιξη των πόλεων-κρατών της κλασικής εποχής και εδράζονταν στις ίδιες δημοκρατικές αξίες, αρχές και θεσμούς, χωρίς μάλιστα τη δουλεία. Σε αυτό βασικά οφείλεται το γεγονός ότι οι μακραίωνες ελληνικές πολιτικές παραδόσεις διαιωνίστηκαν, ότι οι πόλεις και τα κοινά διέθεταν πολιτική ανθρωπολογία υψηλής πολιτικής υπόστασης και ότι το 1821 οι πολίτες τους ήταν πανέτοιμοι να επαναστατήσουν, αξιώνοντας συλλογική ελευθερία, δηλαδή εθνική ανεξαρτησία.

Υπογραμμίζεται λοιπόν ότι το 1821 τα διάσπαρτα μέλη του ελληνικού έθνους διέθεταν μακραίωνα σμιλευμένη πολιτική υπόσταση και μοναδική πολιτική παιδεία. Καμιά άλλη εθνική οντότητα δεν ήταν έτσι προικισμένη τότε. Εκτιμάται ούτε και σήμερα. Καθότι είμαστε καθηλωμένοι στην ατομική ελευθερία. Τα κράτη δεν προχώρησαν στην κοινωνική και πολιτική ελευθερία, ενώ συχνά ο μεταμοντερνισμός προκαλεί οπισθοδρομήσεις στην προ-πολιτική εποχή.

Ελληνικότητα και πολιτικός πολιτισμός

Π. Ήφαιστος, Το “Τρίγωνο των Βερμούδων” στο Αιγαίο: «12 Αιγιαλίτιδα-Υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ»

 

Μέσα στο «Τρίγωνο των Βερμούδων» στην Καραϊβική θάλασσα πλοία και αεροσκάφη, λέγεται, εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς. Οι ερμηνείες για τα αίτια εκτείνονται από εξωγήινη δράση μέχρι παραφυσικές δραστηριότητες. Οι Αμερικανικές αρχές όμως επιμένουν ότι δεν εντόπισαν κάποιο υπερφυσικό φαινόμενο.

Τόσο γραμμική απάντηση δεν θα υπάρξει, όμως, για το πώς τα Ελληνικά εθνικά συμφέροντα καταποντίστηκαν μέσα «Τρίγωνο του Αιγαίου 12 Αιγιαλίτιδα-Υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ». Ενώ το τι ισχύει για αυτά τα τρία συνδεδεμένα ζητήματα πανεύκολα ορίζεται στην Συνθήκη για το δίκαιο της θάλασσας το οποίο εφάρμοσαν όλα τα κράτη του κόσμου, στην Ελλάδα δίνη αντίθετων, αντιφατικών, μπερδεμένων, ελλειμματικών και συνειδητά ή ανεπίγνωστα σκοπίμως αποσπασματικών θέσεων δημιουργούν μια δίνη που καταποντίζει κάθε δυνατότητα ορθής και ορθολογιστικής απόφασης που αφορά ζωτικά την κρατική κυριαρχία. Εάν μη τι άλλο, όποια απόφαση και να πάρουμε θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο τι ισχύει νομικά, πολιτικά και στρατηγικά.

Τι σημαίνουν αυτά πιο απτά εάν δεν ασκήσουμε τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας; Σημαίνουν:

α) ακύρωση του ενδεχομένου νόμιμου και νομιμοποιημένου διπλασιασμού περίπου της Ελληνικής Επικράτειας,
β) απώλεια πλουτοπαραγωγικών πόρων που θα μπορούσαν να αλλάξουν την Ελλάδα εκ βάθρων καθιστώντας την πιο πλούσια και πιο ισχυρή και
γ) ισχυροποίηση του περιφερειακού ρόλου του Ελληνικού κράτους ούτως ώστε οι Τούρκοι ηγέτες να μην μιλούν προς τους Έλληνες ως και να είναι άτακτα παιδιά νέο-Οθωμανικού νηπιαγωγείου.

Πάντως, ενόψει της επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων στην περιφέρειά μας και μετά από παλινωδίες, κατευνασμούς, κρίσεις και κυρίως ελλειμματικές αποφάσεις, το ζήτημα της εφαρμογής των προνοιών του διεθνούς δικαίου εξ αντικειμένου και υποχρεωτικά βρίσκεται στην αιχμή της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Για ένα ακόμη λόγο η Τουρκία κλιμακώνει τις απειλές και τις αναθεωρητικές αξιώσεις ενώ τα ταξίδια στην Λιβύη, οι υπογραφές για τους αγωγούς με Ισραήλ και Κύπρο και ανάλογες κινήσεις με την Αίγυπτο καθιστούν αναπόφευκτο η Αθήνα να ξεκαθαρίσει την θέση της και να προσανατολιστεί ορθολογιστικά νομικά, πολιτικά και στρατηγικά.

To Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του; - Παναγιώτης Ήφαιστος

 

Ο πιο απλό ορισμός της έννοιας «στρατηγική» είναι ο εξής: Στρατηγική είναι η χρήση των μέσων που διαθέτουμε για να εκπληρώσουμε τους σκοπούς μας. Είναι το ίδιο για τα άτομα, τα κράτη, τις συμμαχίες ακόμη και τις επιχειρήσεις. Αλλά εμάς μας ενδιαφέρει να σταθούμε στην εθνική στρατηγική: Σε πολιτικό επίπεδο, εθνική στρατηγική συνεπάγεται τον ορισμό των ιεραρχημένων εθνικών συμφερόντων και ο βέλτιστος συνδυασμός των μέσων που διαθέτει ένα κράτος για την εκπλήρωση αυτών των συμφερόντων. Σε ποιον λοιπόν ανήκει η κυριαρχία στο Αιγαίο, όπως ορίζουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας;

Στο ελληνικό κράτος και εάν όχι γιατί; Μήπως το Αιγαίο είναι καζάν-καζάν, δηλαδή μισό-μισό όπως αξιώνουν οι Τούρκοι απειλώντας και αναπτύσσοντας τη στρατιά του Αιγαίου απέναντι από τα Ελληνικά νησιά; Μήπως το Αιγαίο "ανήκει στα ψάρια του" όπως παλαιότερα διάβαζα σε τοίχους στα Εξάρχεια; Ίσως να υπάρχουν ακόμα γραμμένα αυτά τα συνθήματα, δεν ξέρω.

Για να μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα, ας πούμε δύο θέσεις που αφορούν κάθε βιώσιμο κράτος και που κατά κάποιο τρόπο αποτελούν υποχρεωτικά στρατηγικά αξιώματα για την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, για την κοινωνία αν θέλει να διαθέτει κράτος και για τους κρατικούς λειτουργούς.

Λέμε προκαταρκτικά "υποχρεωτικά στρατηγικά αξιώματα" γιατί αρχές Ιουλίου εν μέσω προεκλογικής αναμέτρησης τα ελληνικά κόμματα, εκτός από γενικόλογες και θολές θέσεις που προκαλούν αναξιοπιστία, δεν γνωρίζουμε --όπως συνήθως γίνεται-- να δεσμεύονται προγραμματικά: Πρώτον, εάν κατανοούν και συμφωνούν ποιες είναι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας. Δεύτερον, εάν ασυμβίβαστα και ακλόνητα δεσμεύονται στην άσκηση κυριαρχίας σύμφωνα με τις πρόνοιες και τρίτον εάν έχουν στρατηγικό σχέδιο για να διαφυλάξουν την κυριαρχία μας.

Τι δεσμεύονται για το Αιγαίο;

Μεταμοντέρνα διολίσθηση στην ανθρωπολογική εκμηδένιση versus εθνικές κοσμοθεωρίες και εθνικοί πολιτισμοί. Κονδύλης, μεταμοντερνισμός και ανθρωπολογικές παλινδρομήσεις.

Ακατάσχετη μεταμοντέρνα φλυαρία, τελευταία, για το «πως πρέπει να είναι (ο μεταμοντέρνος) άνθρωπος». Μεγάλα πλήγματα επίσης κατά της αισθητικής, της λογικής και του ορθολογισμού των ανθρώπων. Εκθειάζονται διεστραμμένες έξεις (δεν μιλάμε για εκ φύσεως ιδιότητες κάποιων ανθρώπων, βλ. πιο κάτω), η ελευθεριότητα (ονομάζεται βέβηλα ελευθερία), τα «δικαιώματά» κάποιοι τα οικειοποιούνται αυθαίρετα (εδώ έχουμε σύγχυση μεταξύ πολιτικών δικαιωμάτων και δικαίωμα στην ασυδοσία, στις έκλυτες αντί-αισθητικές συμπεριφορές) και τις εκ φύσεως κάθε είδους ανθρώπινες ιδιαιτερότητες μειονοτήτων τις γενικεύουν για να καλύπτει κάθε είδους αντί-αισθητικές αυθαιρεσίες (τις οποίες καταχρηστικά και ανήθικα εκμεταλλεύονται για να γενικευθεί η συμπάθεια σε διαστροφές που επέφεραν οι αδυσώπητες λειτουργικές ανάγκες της μεταμοντέρνας εποχής). Για την «ισότητα», επίσης τα ίδια ισχύουν (εδώ έχουμε σκόπιμη πρόκληση σύγχυσης με χυδαία εξομοίωση και εξίσωση που παραβλέπει όχι μόνο την αισθητική και την ιδιοσυστασία του κάθε ανθρώπινου όντος αλλά και τις επιταγές για κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένες ιεραρχίες του πολιτικά πολιτισμένου βίου).

Το παρόν κείμενο για τον μεταμοντερνισμό ούτε το πρώτο είναι ούτε το τελευταίο. Στο τέλος του παρόντος παραθέτω αυτούσια μερικές δεκάδες αποσπάσματα από τον Κονδύλη συναφή με σύγχρονα και επίκαιρα ζητήματα.

Σίγουρα, όσο και αν σε κάποια κράτη που κατηφορίζουν προς την Άβυσσο συζητήσεις περί αυτών περίπου «απαγορεύονται» ή ακόμη και εξεζητημένα «λογοκρίνονται», αναμφίβολα αποτελούν τα μεγάλα ζητήματα του μέλλοντος. Είναι η διαφορά

• Φυσικού/φυσιολογικού και αφύσικου / διαστρεμμένου,
• λογικού και παράλογου,
• ορθολογισμού και παράκρουσης.

Πολιτικός πολιτισμός σημαίνει σμίλευση των επιταγών του συλλογικού βίου εντός των πολιτικών ομάδων (σήμερα των κρατών) για πρόοδο, υψηλά επιτεύγματα στην τεχνολογία, την τέχνη, τα γράμματα και οτιδήποτε άλλο νοούμενο φυσικά, λογικά και ορθολογιστικά δυναμώνει την ανθρωπολογική υπόσταση, την αισθητική και την ευημερία, την ευταξία και την ευνομία. Προϋπόθεση είναι δημοκρατικός προσανατολισμός προς την Πολιτική ελευθερία και η κοινωνικοπολιτική σμίλευση της πολιτικής ηθικής, της διανεμητικής δικαιοσύνης και των νόμων.

Όσοι εκ φύσεως ή εξ ατυχήματος μειονεκτούν τυγχάνουν αυτονόητης θετικής διάκρισης.Διασφαλίζεται η ευημερία τους και ο πολιτισμένος άνθρωπος τους συμπεριφέρεται με αγάπη και συμπάθεια. Αυτό όμως είναι ένα πράγμα και άλλο η καταχρηστική εκμετάλλευση αυτών των ανθρώπων που χρειάζονται συμπάθεια και βοήθεια για να αναμιγνύονται διαφορετικές καταστάσεις με σκοπό να ενθαρρυνθεί η παρακμή, η διαστροφή και η παγίδευση ανυποψίαστων στα ανθρωπολογικά θανατηφόρα γρανάζια της μεταμοντέρνας εκμηδένισης. 

Αριστεροδέξιες παγκοσμιόπληκτες ασυναρτησίες…

Του Παναγιώτη Ήφαιστου

Εάν όπως συχνά λέγεται η ανάλυση της διεθνούς πολιτικής είναι το αντίστοιχο των διαγνώσεων της ιατρικής επιστήμης, ολοφάνερα οι ασθένειες της ελληνικής διπλωματίας είναι βαριάς μορφής. Ένα σύνηθες διαγνωστικό ερώτημα για τα κράτη είναι κατά πόσο έχουν επαρκή ισχύ και αξιόπιστη εθνική στρατηγική για να μπορούν να εφαρμόσουν τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου για την επικράτειά τους. Εάν δεν μπορούν δεν θεωρούνται βιώσιμα.

Η Ελλάδα επί δεκαετίες αμφιταλαντευόταν όσον αφορά το de jure δίκαιο της θάλασσας. Εάν το εφάρμοζε νόμιμα και νομιμοποιημένα περίπου θα διπλασίαζε την επικράτειά της. Δεν το έκανε ενώ στις μέρες μας διολισθαίνουμε στην απώλεια ζωτικού κυριαρχικού χώρου. Μόνο αν κανείς συνειδητά ή ανεπίγνωστα αντιπαθεί το ελληνικό κράτος και θεωρεί τα σύνορα περιττά μπορεί να μένει αδιάφορος όσον αφορά την εθνική επικράτεια. Εν τούτοις, με δηλώσεις, θέσεις και συμπεριφορές ατόμων που εφήμερα κατέχουν την εξουσία και τα οποία κανένα δικαίωμα και καμιά εξουσιοδότηση δεν έχουν για κάτι τέτοιο, μη εφαρμόζοντας τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου, προκαλούν συρρίκνωση του ελληνικού κράτους. 

Ο κατευνασμός του «μακεδονικού» αλυτρωτισμού επιτάχυνε τον κατήφορο. Βασικά, το ελληνικό κράτος έχει ήδη διολισθήσει στις βαλκανικές συμπληγάδες των ηγεμονικών ανταγωνισμών, ενώ ολοφάνερα το «πνεύμα των Πρεσπών» διαχέεται στην Θράκη, στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Αγνοούν οι ασκούντες εξουσία ότι είναι ένα πράγμα ο αγώνας του λιγότερο ισχυρού κράτους εντός συμμαχιών να επιτυγχάνει ισόρροπες και συμμετρικές σχέσεις με τα ισχυρότερα κράτη της Συμμαχίας και άλλο η δουλική και αναξιοπρεπής μετατροπή της Ελλάδα σε πιόνι εφήμερων στρατηγικών παιγνίων. 

Π. Ήφαιστος, Διαδικτυακά μέσα, επικοινωνία και δημοκρατία

Tο διαδίκτυο, θα μπορούσε να αποτελέσει, τηρουμένων κάποιων προϋποθέσεων, το σημαντικότερο σύγχρονο μέσο δημοκρατικής συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών*.

Στην παρούσα ιστοσελίδα δημοσιεύτηκαν δύο πολύ ενδιαφέροντα άρθρα για το διαδίκτυο. Του Αθανάσιου Γκότοβου και του Παύλου Τσίμα. Ενώ ο ρόλος του διαδικτύου είναι αναμφίβολα ένα μεγάλο ζήτημα του παρόντος και του μέλλοντος δεν γράφονται πολλά παρόμοια κείμενα. Με πολλά λογικά επιχειρήματα των δύο άρθρων αυτονόητα όλοι συμφωνούν. Βασικά, για αντικειμενικούς λόγους που αφορούν την δημοκρατία και τον πολιτισμό μας θα έπρεπε όλοι να συμφωνούν. Συναφές είναι και το γεγονός πως όπως υποστηρίζεται από πολλούς το διαδίκτυο, θα μπορούσε να αποτελέσει, τηρουμένων κάποιων προϋποθέσεων, το σημαντικότερο σύγχρονο μέσο δημοκρατικής συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών. Όσον μας αφορά ακολουθούν σύντομες επισημάνσεις γύρω από αυτό το σημαντικό ζήτημα.

Κατ’ αρχάς, επειδή το πρώτο άρθρο εστιάζεται στους πανεπιστημιακούς και σε κάποια προβληματικά σχόλια, μακάρι να ήταν μόνο αυτό το πρόβλημα των Ελληνικών πανεπιστημίων (εάν και όταν, βέβαια, τα σχόλια κάποιων πανεπιστημιακών στο διαδίκτυο είναι προβληματικά, καθότι εκτιμώ αυτός δεν είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση). Η ουσία όσον αφορά τα Ελληνικά πανεπιστήμια έγκειται στην ανάγκη να συζητηθεί με σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο το «τι σημαίνει ακαδημαϊκό και επιστημονικό άσυλο». Το Σύνταγμα πολύ σωστά προσφέρει απλόχερα ακαδημαϊκό άσυλο. Όμως, το τι σημαίνει άσυλο και για ποια πράγματα ισχύει (ή δεν πρέπει να ισχύει) ή πότε παραβιάζεται, αφορά όχι μόνο τους πανεπιστημιακούς αλλά και τα μέλη της κοινωνίας που δεσμεύουν κολοσσιαίους δημόσιους πόρους.

Παναγιώτης Ήφαιστος,Οι δηλώσεις Λαβρόφ ή η Ελλάδα στις συμπληγάδες

Οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ για τη Συμφωνία των Πρεσπών δίνουν μια σαφέστερη εικόνα για το πώς εξελίσσονται οι βαλκανικές σχέσεις και το πώς κινούνται οι ηγεμονικές δυνάμεις. Κρίνεται ως πολύ σημαντική και αποκαλυπτική, καθότι για ακόμη μια φορά επιβεβαιώνει πάγιες τυπολογίες της στρατηγικής ανάλυσης για τις τακτικές και στρατηγικές προσεγγίσεις των ηγεμονικών δυνάμεων. Σε πολλά σχόλια για αυτές τις δηλώσεις του Λαβρόφ, επίσης, επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι ουκ ολίγοι συνεχίζουν να λειτουργούν και να σκέφτονται για τη διεθνή πολιτική συναισθηματικά και στη βάση κριτηρίων παρωχημένων ιδεολογιών και ιδεολογημάτων.

Δεν χρειαζόταν, βέβαια, η συνέντευξη του Λαβρόφ, για να καταλάβουμε το γεγονός πως οι ηγεμονικές δυνάμεις ανταγωνίζονται η μια την άλλη στις περιφέρειες. Σε πάρα πολλά κείμενά μας σταθήκαμε σε αυτό το γεγονός, επειδή ολοφάνερα η Συμφωνία των Πρεσπών, αφενός αφύπνισε ένα περιφερειακό ζήτημα που βρισκόταν σε νάρκωση και αφετέρου δόμησε τις προϋποθέσεις ακόμη μιας έντονης περιφερειακής διένεξης, κατατριβής των περιφερειακών κρατών-στόχων και μεταφοράς βαρών.

Οι ηγεμονικές δυνάμεις δεν βλέπουν φίλους και εχθρούς αλλά εν δυνάμει πιόνια και αναλώσιμα κρατίδια ιθαγενών. Αντίστροφα, όσα περιφερειακά κράτη πεισματικά και συχνά αξιόπιστα και επιδέξια επιδιώκουν συναλλαγές, ισόρροπες και συμμετρικές σχέσεις, οι ηγεμονικές δυνάμεις συναλλάσσονται μαζί τους. Για το λιγότερο ισχυρό κράτος, ο αγώνας για συμμετρικές και ισόρροπες σχέσεις είναι ένα αέναο άθλημα συχνά επικίνδυνο, αλλά ακόμη πιο επικίνδυνο εάν γονυπετείς οι ηγέτες του υπακούν τυφλά τα ηγεμονικά κελεύσματα.

Οι ηγεμονικές δυνάμεις από καταβολής κόσμου βρίσκονται σε έναν διαρκή ανταγωνισμό στις περιφέρειες του πλανήτη για γεωπολιτικό έλεγχο, κατοχή πλουτοπαραγωγικών πόρων και παρεμπόδιση άλλων μεγάλων δυνάμεων να καταστούν περιφερειακοί ηγεμόνες και έτσι μελλοντικά ενδεχομένως και πλανητικοί ηγεμόνες.

Πάντα, υπό αυτό το πρίσμα, κανείς μπορεί να σταθεί στη συνέντευξη του Λαβρόφ και να διερωτηθεί γιατί «η Ρωσία δεν έχει πρόβλημα με το όνομα που συμφωνήθηκε;». Γιατί οι Ρώσοι να διαφωνούν, αφού ό,τι συμφωνήθηκε και κυρίως το «Βόρεια Μακεδονία» αφυπνίζει αλυτρωτισμούς, υποκινεί εσωτερικές διαφορές στα περιβάλλοντα κράτη και ελκύει αναθεωρητισμούς που θα ανοίξει και σε αυτούς ευκαιρίες να αμφισβητήσουν, όπως λέει, την ερμηνεία της Δύσης για τη σχέση διεθνούς τάξης και Διεθνούς Δικαίου;

Μεθοδικές κινήσεις κρατών

Για να το πούμε διαφορετικά, ό,τι βλέπει η μια μεγάλη δύναμη ως κατατριβή των κρατών των περιφερειών και μεταφορά βαρών με διενέξεις, το βλέπει και η απέναντι μεγάλη δύναμη. Έλεος δεν υπάρχει και το λιγότερο ισχυρό κράτος θα πρέπει να κινείται έξυπνα και μεθοδικά, για να μην εισέρχεται σε μορφικά πανομοιότυπες προσεγγίσεις των αδιάλειπτων ηγεμονικών διενέξεων. Μιλώντας καθαρά περιγραφικά κανείς, θα πρέπει να βλέπει ότι η Ρωσία, όπως και κάθε άλλη ηγεμονική δύναμη, έχει σταθερές θέσεις για το πώς οι αντίπαλοί της βλέπει πως κινούνται όσον αφορά τους περιφερειακούς οργανισμούς, τις συμμαχίες και τις συμφωνίες.

Π. Ήφαιστος, Ο πολίτης, ο ρόλος του και η γνώση ως το αντίδοτο της ιδεολογικής εσχατολογίας. Τι σημαίνει, εν τέλει, πολιτική παιδεία, και πως κανείς την αποκτά;

Το ερώτημα τι και πόσο θα πρέπει να διαβάζουμε θέτει ένα πολύ μεγάλο ζήτημα.Εδώ θα γίνει αναφορά, κυρίως, στα γνωστικά πεδία του πολιτικού στοχασμού που συνδέουν τα τρία επίπεδα: Του Ανθρώπου, του Κράτους και του Διεθνούς Συστήματος. Γιατί όμως επιβάλλεται να διαβάζουμε και γιατί η έμφαση σε αυτά τα τρία επίπεδα; Τι σημασία έχει, εν τέλει; Η σημασία, εκτιμάται, είναι πρωτίστως Πολιτική. Πολιτική με την βαθύτερη και πλατύτερη έννοια του όρου. Πέραν άλλων κριτηρίων όπως καλλιέργεια πνεύματος, μορφωτική υπόσταση, περιέργεια και τα λοιπά, πόση και ποια γνώση χρειάζεται ο άνθρωπος ως πολίτης ενός κράτους; Ποιος ο ρόλος κάθε πολίτη όσον αφορά τον δημοκρατικό προσανατολισμό, την ευνομία και την ασφάλεια του κράτους στο οποίο ανήκει; Τι σημαίνει, εν τέλει, πολιτική παιδεία, και πως κανείς την αποκτά;

Κατ’ αρχήν, Πολιτικός πολιτισμός, Πολιτεία και Κοινωνικό-Πολιτικό γεγονός σημαίνει πολιτική συγκρότηση κάθε κοινωνικής οντότητας σύμφωνα με τις ανθρωπολογικές της προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων, τον πολιτισμό των μελών της, εθνικές ταυτότητες, ήθη και τα έθιμα, κριτήρια μεταφυσικής και πολιτικές παραδόσεις.

Τα κράτη που θα επιβιώσουν στην Μεταψυχροπολεμική εποχή όπως προχωράμε στον 21ο αιώνα θα είναι εκείνα των οποίων οι πολίτες θα επιδίδονται στο άθλημα απόκτησης πολιτικής υπόστασης υψηλών βαθμίδων και με τρόπο που θα τους καθιστά ενδολοδόχους της εξουσίας του κράτους τους.

Παρά τις μοντερνιστικές ιδεοληψίες, η πολιτική παιδεία δεν είναι ζήτημα μεγάλων δασκάλων ή φαντασιόπληκτων στοχαστών. Οι βρακοφόροι γέροντες ενός παραδοσιακού χωριού και τα μέλη των κοινοτήτων οι οποίες διαιωνίζουν τις παραδόσεις τους, μπορεί και να μην έχουν πάει καν δημοτικό σχολείο, πλην παιδεύονται πολιτικά μέσα στον Δήμο των ενοριών και των Κωμοπόλεων. Είναι πολιτικοί στοχαστές καλύτεροι από πολλούς ιδεολογικά προσανατολισμένους φορείς επιστημονικών τίτλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο «αγράμματος» Μακρυγιάννης ο οποίος μας κληροδότησε έργο το οποίο πολλοί λένε είναι εφάμιλλο των έργων του Αριστοτέλη. 

Με δεδομένο το πώς εξελίχθηκε ο κόσμος και τα κράτη τους πέντε τελευταίους μετά-Μεσαιωνικούς αιώνες, ο πολίτης των σύγχρονων κρατών απαιτείται να συμπληρώνει την όποια πολιτική παιδεία διαθέτει με εκλεκτικά επιλεγμένα κείμενα του πολιτικού στοχασμού. Υπάρχουν κύρια και δευτερεύοντα. Εδώ θα τονιστούν αυτά που θεωρούνται Παραδειγματικά και Καταστατικά της πολιτικής σκέψης.

Μία αντιφατική ετεροβαρής συμφωνία που οδηγεί σε αστάθεια - Παναγιώτης Ήφαιστος

Χρειαζόταν η παρέμβαση της Μόσχας για να μάθουμε τι συμβαίνει γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών σε Σκόπια και Αθήνα. Η Μόσχα έχει τους δικούς της στρατηγικούς λόγους, ενώ εμείς οι άμεσα ενδιαφερόμενοι Βαλκάνιοι το βιώνουμε καθημερινά. Αποστασίες, εκβιασμοί, εξοργιστικές για τον πολιτικό πολιτισμό των ανθρώπων εξωτερικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό κυρίαρχων κρατών, εκμηδένιση κάθε νοητής έννοιας δημοκρατίας ακόμη και αυτής που ονομάζεται έμμεση δημοκρατία, διασυρμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, υποκρισίες, εκλογικεύσεις και ασύστολα ψεύδη συν αλματώδεις εκλογικεύσεις.

Όποιος νομίζει ότι -αφού ολοφάνερα έτσι είναι τα πράγματα- οι «συμφωνίες» θα φέρουν ένα ανθόσπαρτο βαλκανικό τοπίο σφάλλει ή υποκρίνεται αδίστακτα. Επιπλέον, η Συμφωνία των Πρεσπών και αυτά που ακούγονται από το κατεστημένο το οποίο ανακυκλώνεται εδώ και δύο αιώνες υπηρετώντας την ξενοκρατία, καταμαρτυρεί, για ακόμη μια φορά, τις γνωστές παθολογίες του νεοελληνικού κράτους.

Πολλοί και σε θέσεις ευθύνης δεν κατανοούν ότι η αποστολή των συνθηκών, των συμβάσεων και κάθε άλλων συμφωνιών μεταξύ κρατών είναι μια προσπάθεια για κατά δυνατό σταθεροποίηση του προγραμματικά ασταθούς διεθνούς συστήματος. Αυτό με τίποτα δεν σχετίζεται με τραγούδια, χορούς ή γραβάτες. Μόνο συμφέροντα εμπλέκονται και αυτά σχεδόν πάντα ανταγωνιστικά. Είναι ένα πράγμα οι ρευστές συμμαχίες συμφερόντων, για παράδειγμα, και άλλο οι αισθητικές σχέσεις και οι απόψεις των ατόμων. Ατόμων τα οποία,  εάν δεν υπηρετούν τα συμφέροντα της χώρας και τίποτα άλλο, στα βιώσιμα κράτη αποπέμπονται.

Ακόμη, είναι γνωστό και σε πρωτοετείς φοιτητές ιστορίας και διεθνών σχέσεων ότι οι συνθήκες που ρυθμίζουν τα σύνορα και τις σχέσεις των κρατών αποφασίζονται μετά από έναν πόλεμο. Το κράτος που είχε επιτεθεί και ηττηθεί τιμωρείται με απώλεια εδαφών ή ακόμη και «ονομάτων» όπως για παράδειγμα η «Ανατολική Γερμανία», ονομασία που η Δυτική Γερμανία δεν αναγνώρισε έστω και αν πολλοί άλλοι την αναγνώρισαν. Οι Συνθήκες και οι συμφωνίες κάθε είδους καλά κρατούν όσο λειτουργούν συντελεστικά οι ενδοκρατικές και διακρατικές προϋποθέσεις.