Tο αντάρτικο τραγούδι

Θεματολογία, δημιουργοί, τρόποι διάδοσης (Α' ΜΕΡΟΣ)

Γράφει: Νατάσα Κεφαλληνού - ΙΣΤΟΡΙΑ - 23/09/2015

«Στις μεγάλες αγωνιστικές στιγμές του λαού μας δεν υπάρχει χρόνος για να περιμένει κανείς τη διαδικασία ωρίμανσης της ποιητικής δημιουργίας. Η ώρα της μάχης χρειάζεται στίχους για άμεση χρήση, όπως για άμεση χρήση χρειάζεται τα βόλια και το μπαρούτι»             

                          Νικηφόρος Βρεττάκος

Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε την ιστορία του «αντάρτικου τραγουδιού» που εμφανίστηκε την περίοδο της Κατοχής. Πρόκειται για καλλιτεχνική δημιουργία που κάλυψε τις ανάγκες του απελευθερωτικού αγώνα, εξέφρασε τη λαϊκή αντίσταση ενάντια στις κατοχικές δυνάμεις και παράλληλα αποτέλεσε το ίδιο πράξη αντίστασης

Το δίπολο Κατοχή-Αντίσταση δημιούργησε νέες δυναμικές στην ελληνική κοινωνία. Η πολιτική, εκείνη την εποχή, έπαψε να είναι αφηρημένο πάρεργο για φιλόδοξους άνδρες ή για τη σπουδαγμένη διανόηση· έγινε για εκατομμύρια ανθρώπους (άντρες και γυναίκες) ένα μέσο για την τελική λύτρωση από τα αίτια και τις συνέπειες ενός κόσμου που επιδίδονταν στην καταστροφή και την τρομοκρατία. Το εαμικό κίνημα αποτέλεσε μια από τις πιο έντονες εκδηλώσεις ριζοσπαστικής ρήξης με τις καθιερωμένες πολιτικές παραδόσεις, που ενέπνευσε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος μέσα και έξω από την Ευρώπη.[i]

ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΗ ΣΥΚΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ( 6 ΟΤΩΒΡ. 1943 ) – ΒΙΝΤΕΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Η αυτοδιοίκηση ως θεμέλιο της λαϊκής εξουσίας

Μαρτίου 8, 2014 από seisaxthiablog

του Κώστα Π. Παντελόγλου

(Από την εισήγηση του Γραμματέα Εσωτερικών της Κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας προς την Βουλή της Εθνικής μας Αντίστασης)

Όσα σήμερα θα καταχωρήσω στον «Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας» τα έχω δημοσιεύσει και άλλη φορά (βλ. «Δημοτικά Ζητήματα», Εκδόσεις Παντελόγλου, Φυλλάδιο 21.22, 10 Ιουλίου-10 Οκτωβρίου 1981), έχουν όμως περάσει πολλά χρόνια από τότε, ενώ έχουν σωρευθεί εν τω μεταξύ οι αρνητικές συνέπειες της «εοκικής πρακτικής», του «Καποδίστρια», του «Καλλικράτη», της «γερμανικής τεχνογνωσίας», αλλά και της προγραμματικής μετάλλαξης του κομμουνιστικού κόμματος, γι” αυτό επιβάλλεται η εκ νέου δημοσιότητα, αυτή την φορά από τον «Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας».

Όσα αμέσως παρακάτω καταχωρώ είναι από την εισήγηση του Γιώργη Σιάντου, που είχε την πρώτη ευθύνη στο κομμουνιστικό κόμμα τα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, προς το Εθνικό Συμβούλιο (την Βουλή της Εθνικής μας Αντίστασης) κατά την διάρκεια των εργασιών του στις 20 Μαΐου 1944 – ήταν τότε ο Γιώργης Σιάντος και Γραμματέας Εσωτερικών της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, της Κυβέρνησης δηλαδή της Ελεύθερης από τους Γερμανούς Ελλάδας.

«… Αν με την συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου βάλαμε ένα λιθάρι, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση βάζουμε πολλά λιθάρια για την Λαϊκή Δημοκρατία. Η Αυτοδιοίκηση που θέλουμε εμείς, που χτίζουμε εμείς, που επιθυμεί ο Ελληνικός λαός, δεν έχει καμμιά απολύτως σχέση με την λεγόμενη παλιά Αυτοδιοίκηση, που οι Κοινοτάρχες ήταν τοποτηρητές των παλιών Κυβερνήσεων, που άλλαζαν όταν άλλαζαν οι Κυβερνήσεις και που στα κοινοτικά γραφεία ήταν ζήτημα αν είχαν μια καρέκλα και 5 κόλλες χαρτί.

Η Τοπική Αυτοδιοίκησή μας είναι εντελώς άλλο πράγμα. Εμείς θέλουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσο συμμετοχής του λαού στην διοίκηση του τόπου. Θέλουμε να κάνουμε τον λαό νοικοκύρη και διευθυντή στο σπίτι του. Αυτό ζητάμε με την Αυτοδιοίκηση που αρχίσαμε και διαρκώς θα την τελειοποιούμε ως που να την ολοκληρώσουμε.

Η Τοπική Αυτοδιοίκησή μας είναι μοχλός δραστηριοποίησης ολόκληρου του Ελληνικού λαού. Η δραστηριοποίηση του λαού, η παλλαϊκή συμμετοχή στην πολιτική ζωή μόνο δια μέσου μιας ζωντανής Αυτοδιοίκησης μπορεί να γίνει.

Παπα-Βαλής: ένας «ψυχωμένος» ιερέας της Αντίστασης

Συνηθίζουμε να συγκρίνουμε τα ανδραγαθήματα των ηρώων της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944 με τα αντίστοιχα του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα του 1821. Μία πτυχή που επιτείνει αυτή την ομοιότητα είναι η συμμετοχή του Κλήρου στους αγώνες του Γένους. Επιλέγουμε σήμερα, με την αφορμή της εθνικής επετείου, να αναδείξουμε την προσφορά ενός ανδρείου λευίτη που έπαιξε κυριολεκτικά το κεφάλι του κορώνα-γράμματα για να βοηθήσει το ποίμνιό του στον αγώνα εναντίον του κατακτητή.

Ο παπα Βαλής

Ο πατέρας Κωνσταντίνος Βαλής, γνωστός στην περιοχή του και ως παπα-Βαλής, καταγόταν από το Νεοχώρι Τριχωνίδας και διακονούσε την Εκκλησία στο χωριό Σιβίστα του Αιτωλικού και αργότερα, μέχρι το 1945, στο Αγρίνιο. Σχεδόν αμέσως με την έναρξη της υποδούλωσης της Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα, ο παπα-Βαλής πρόσφερε τις δυνάμεις του στην υπηρεσία της «Εθνικής Αλληλεγγύης». Η «Εθνική Αλληλεγγύη» ήταν η πρώτη πανελλαδικής εμβέλειας οργάνωση της Κατοχής. Ιδρύθηκε στις 28 Μαΐου του 1941 και δραστηριοποιήθηκε κυρίως στον ανθρωπιστικό τομέα.

Ο Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Χολέβας ή Παπαχολέβας (Παπαφλέσσας), Στρατιωτικός Ιερέας της ΧΙΙΙ μεραρχίας του ΕΛΑΣ, Γενικός Γραμματέας της Παγκληρικής Ενώσεως, καθηγητής φιλολογίας-αρχαιολόγος. Τιμήθηκε από το μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο με το Χρυσό Σταυρό του Αποστόλου Παύλου, για την αντιστασιακή του δράση. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από το θρυλικό φωτογράφο της Αντίστασης, Σπύρο Μελετζή

Δ. ΓΛΗΝΟΥ: «Η Τριλογία του πολέμου»

Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο του Δ. Γληνού, του Δασκάλου, ενός ανθρώπου από τα πιο φωτισμένα μυαλά της νεότερης Ελλάδας, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΚΚΕ από τον Δεκέμβρη του 1942 μέχρι το θάνατο του στις 26 Δεκέμβρη του 1943. Το έργο γράφτηκε το Σεπτέμβρη - Νοέμβρη 1938, στον Πύργο της Σαντορίνης, όπου ο Γληνός ήταν εξόριστος από το αγγλόδουλο φασιστικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου.

Το έργο σχεδιάστηκε σε τρία μέρη, με κύριο τίτλο «Η τριλογία του πολέμου» και με επίτιτλο «Οι μονόλογοι του ερημίτη της Σαντορίνης». Οι επιμέρους τίτλοι στα τρία μέρη του: Α` Το χρυσόμαλλο δέρας, Β` Πέραν από το χάος, Γ` Επί γης ειρήνη.

Ο Γληνός μπόρεσε να γράψει το Α` μέρος και το μεγαλύτερο τμήμα από το Β` μέρος ενώ για το Γ΄ μέρος μόνο το σκελετό του. Παρόλο που δεν μπόρεσε να το τελειώσει, το έργο αποτελεί μια εξαιρετική έκθεση με καταλυτική κριτική των διαφόρων θεωριών της αστικής πολιτικής, φιλοσοφικής οικονομικής και κοινωνιολογικής σκέψης που χρησιμοποιούσαν οι αστοί ιδεολόγοι την εποχή πριν τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο για να δικαιολογήσουν τον πόλεμο, τον ρατσισμό κ.α. αντιδραστικές θεωρίες -που αποτέλεσαν και το βασικό υπόστρωμα του Φασισμού και του Ναζισμού- στην επίθεση τους κατά των δημοκρατικών, προοδευτικών δυνάμεων και του κομμουνιστικού κινήματος καθώς και κατά της πιο πρωτοπόρας χώρας των απελευθερωτικών-κομμουνιστικών ιδεωδών, της Σοβιετικής Ένωσης. Δεν πρόλαβε να το τελειώσει, αλλά παρ' όλ' αυτά δε χάνει τη σημασία του και για το σήμερα.

Επέτειος ίδρυσης του ΕΑΜ

by admin


Το ιδρυτικό κείμενο του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ)

1. Από τους αντιπροσώπους των κάτωθι υπογραφομένων κομμάτων ιδρύεται το Εθνικόν Απελευθερωτικόν Μέτωπο της Ελλάδας (ΕΑΜ).

Εις το ΕΑΜ γίνεται ισοτίμως δεκτόν και παν άλλο κόμμα ή οργάνωσις που δέχεται τας αρχάς του παρόντος Ιδρυτικού ώς και να εργασθή δια την επιτυχίαν των σκοπών του ΕΑΜ.
Προκειμένου να γίνει δεκτή εις το ΕΑΜ οιαδήποτε οργάνωσις, δεν εξετάζεται το παρελθόν ή αι αντιλήψεις των σχετικώς με την μελλοντικήν ανασυγκρότησιν της ελευθέρας και ανεξαρτήτου Ελλάδος, αλλά η πίστις των εις την ανάγκην του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνος, η τιμιότης των απέναντι αυτού και η αποδοχή των αρχών του ΕΑΜ που περιλαμβάνονται εις το παρόν Ιδρυτικόν.

2. Σκοπός του Εθνικού Μετώπου είναι:

α) Η απελευθέρωσις του Έθνους μας από τον σημερινόν ξένον ζυγόν και η απόκτησις της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.

β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως του ΕΑΜ αμέσως μετά την εκδίωξιν των ξένων κατακτητών, μοναδικός σκοπός της οποίας θα είναι η προκήρυξις εκλογών δια συντακτικήν
εθνοσυνέλευσιν, με βάσιν την αναλογικήν ίνα ο λαός αποφανθή κυριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του.

Η ιδρυτική διακήρυξη του ΕΑΜ

Ημερομηνία δημοσίευσης: 28/09/2010


Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 γεννιέται το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το ΕΑΜ. Τέσσερις Έλληνες πατριώτες, εκπρόσωποι κομμάτων, συναντώνται κρυφά σε ένα φτωχικό σπιτάκι στους πρόποδες του Λυκαβηττού. είναι ο Λευτέρης Αποστόλου από το ΚΚΕ, ο Ηλίας Τσιριμώκος από την ΕΛΔ (Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας), ο Χωμενίδης από το ΣΚΕ (Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας) και ο Βογιατζής από το ΑΚΕ (Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας).

Στο ιδρυτικό τονίζεται ότι:

"Γίνεται ισοτίμως δεκτό και κάθε άλλο κόμμα ή οργάνωση που δέχεται να εργαστεί για την επιτυχία των σκοπών του ΕΑΜ, ο κυριότερος των οποίων είναι η απελευθέρωση του έθνους μας από τον ζυγό και η απόκτηση της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας".

Στο διάγγελμα που απευθύνει το ΕΑΜ στον ελληνικό λαό διαβάζουμε:

"Έλληνες - Ελληνίδες - Νέα Γενιά

Ενωθείτε - Οργανωθείτε - Αγωνισθείτε!

Παραμερίστε ό,τι σας χωρίζει. Ο σκοπός είναι ιερός. Θυμηθείτε τους αγωνιστές του 1821.

Έλληνες αξιωματικοί - υπαξιωματικοί - έφεδροι πολεμιστές. Προσφέρετε τις γνώσεις σας, την πείρα, τη δοκιμασμένη τόλμη σας στην οργάνωση των εθνικών δυνάμεων. Ακολουθήστε το παράδειγμα του Κολοκοτρώνη, του Υψηλάντη, του Μιαούλη, του Καραϊσκάκη, του Οικονόμου.

ΟΙ ΝΑΖΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΒΙΒΛΙΟ)

 
Επτά απόρρητες εκθέσεις του Γενικού Επιτελείου του Χίτλερ σε PDF