Του Γεράσιμου Δεληβοριά
Ο Λευτέρης Ζούρος στο βιβλίο του «Όταν ο Χότζας συνάντησε τον Αϊνστάιν»(Πανεπιστ. Εκδόσεις Κρήτης), μιλά για την ρύπανση του λόγου, γραπτού και προφορικού.
Δεν εννοεί τις βρισιές και τη βωμολοχία, αυτές είναι μορφές βαριάς ρύπανσης- βρωμούν από μακριά. «Ρυπαίνω την συζήτηση», λέει, «όταν επιδιώκω το μονοπώλιο του λόγου και όταν διακόπτω τον άλλον πριν ολοκληρώσει την σκέψη του. Αυτές είναι οι ‘χοντρές’ μολύνσεις. Υπάρχουν και οι λεπτότερες, εξίσου ενοχλητικές: η επανάληψη, η ανακρίβεια, η κενότητα, η αοριστία και η γενικότητα του λόγου – και βέβαια ο στόμφος και η ρηχή ωραιοποίηση του λόγου». Κι έτσι, «από τη ρύπανση του λόγου μπορούμε εύκολα να περάσουμε στη ρύπανση της λογικής».
Τη ρύπανση του λόγου την βλέπουμε καθημερινά στις τηλεοπτικές συζητήσεις ανάμεσα σε εκπροσώπους κομμάτων. Στις καθημερινές συζητήσεις στους δρόμους και τα μέσα συγκοινωνίας, μεταξύ γνωστών και αγνώστων. Και φυσικά στο Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που έχουν γεμίσει αυτοσχέδιους δημοσιογράφους, αποφασισμένους να μας αποκαλύψουν την αλήθεια που μόνο αυτοί κατέχουν, με κάθε τρόπο.
Στην αρχική της μορφή, αυτή μανία αποκάλυψης είχε το δασκαλίστικο προλόγισμα «κατάλαβες τώρα γιατί (μας κάναν ετούτο ή εκείνο)». Όμως επειδή η νουθεσία δεν ήταν αρκετή, άρχισαν να προστίθενται χαρακτηρισμοί.
Έτσι ανακαλύφθηκαν οι «πολυθρονάτοι». Κι όταν κι αυτό δεν επαρκούσε, γίναμε όσοι δεν καταλαβαίναμε, «ηλίθιοι». «Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε!» λέει ο Νίκος Μπογιόπουλος. «Είναι το λίθιο, η-λίθιε», λέει ο Σωτήρης Καμενόπουλος στην slpress.
Μερικά σκαλιά πιο κάτω, στην διαδυκτιακή ερασιτεχνική δημοσιογραφία, οι «ηλίθιοι» έχουν γίνει μα@@@@ς. «Κατάλαβες τώρα μ@@@@@ Έλληνα;», είναι ο μόνιμος πρόλογος των πεφωτισμένων. Φτάσαμε έτσι στην βαρειά ρύπανση του λόγου και της λογικής.
Η ρύπανση της λογικής, η διαστρέβλωση της, είναι αναγκαία συνθήκη για την κυριαρχία ομάδων πάνω στην υπόλοιπη κοινωνία. Κι από την άλλη, η ίδια η ρύπανση λειτουργεί σαν στοιχείο δύναμης και θεμελίωσης ισχύος. Σε μια κοινωνία που έχει συνηθίσει να στοιχίζεται πίσω από τους δυνατούς, είναι φυσικό η ρύπανση του λόγου και της λογικής να προσδίδει κύρος. Εδώ μάλλον βρίσκεται και ο κύριος λόγος για την άνοδο της «Χρυσής Αυγής», αλλά και για την πτώση της. Η παραπομπή σε δίκη του ηγετικού της πυρήνα θεωρήθηκε αδυναμία από οπαδούς και μέλη που άρχισαν να απομακρύνονται, μέχρι την οριστική της συρρίκνωση.
Στις μέρες που προηγήθηκαν, οι ρηγματώσεις του λόγου και της λογικής εστιάστηκαν πάνω στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και στις αιτίες που την προκαλούν. Αυτή η συζήτηση πήρε παγκόσμιες διαστάσεις. Αφορμή, ας το θυμίσουμε μια φορά ακόμη, η εκστρατεία της μικρής Γκρέτας. Κι όπως ήταν φυσικό για ρηγματώσεις, οι περισσότερες αναλύσεις στράφηκαν γύρω από τις απόψεις μιας δεκαεξάχρονης, ενώ πολλές γύρω από το άτομο Γκρέτα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και τα διδάγματα που δίνει στον κόσμο.