- Αρχική σελίδα
- ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
- 1940
- ΕΡΤFLIX
- ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΧΘΕΣ
- ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ
- ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
- ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟ
- ΘΕΑΤΡ/ΜΟΥΣ/ΒΙΒΛΙΟ
- ΘΕΑΤΡΟ
- ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
- ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΚΑΪ
- ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ
- ΜΟΥΣΙΚΗ
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
- Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΟΥ
- ΤΥΠΟΣ
- ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ
- ΟΛΑ ΔΩΡΕΑΝ
- ΒΙΝΤΕΟ
- forfree
- ΟΟΔΕ
- ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΗΧΟΣ
- ΔΩΡΕΑΝ ΒΟΗΘΕΙΑ
- ΦΤΙΑΧΝΩ ΜΟΝΟΣ
- ΣΥΝΤΑΓΕΣ
- ΙΑΤΡΟΙ
- ΕΚΠ/ΚΕΣ ΙΣΤΟΣ/ΔΕΣ
- Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ
- ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
- ΓΟΡΔΙΟΣ
- SOTER
- ΤΑΙΝΙΑ
- ΣΙΝΕ
- ΤΑΙΝΙΕΣ ΣΗΜΕΡΑ
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
- Ε.Σ.Α
- skaki
- ΤΕΧΝΗ
- ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
- ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ
- gazzetta.gr
- ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ
- ΑΝΤΙΦΩΝΟ
- ΔΡΟΜΟΣ
- ΛΥΓΕΡΟΣ
- ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ...
- ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
- γράμματα σπουδάματα...
- 1ο ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ
- ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ & ΓΛΩΣΣΑ
- ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ
- ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ
- ΑΡΔΗΝ
- ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΥΠΕΠΘ
- ΕΙΔΗΣΕΙΣ
- ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ
- ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Τρίτη 15 Μαΐου 2018
Τρίτη 10 Απριλίου 2018
Βυζαντινή και Ρωσική ζωγραφική (Β΄ μέρος)
Η Αγία Τριάδα, Αντρέι Ρουμπλιώφ, Μόσχα, Γκαλερί Τρετιακώφ
Του Κώστα Παπαϊωάννου από τον νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 13
Το κλασικό πλέον κείμενο του Κώστα Παπαϊωάννου για τη βυζαντινή και ρωσική ζωγραφική δημοσιεύτηκε στα γαλλικά περισσότερο από πενήντα χρόνια πριν, το 1965. Αποτέλεσε ένα βιβλίο-σταθμό προς τη σταδιακή αναθεώρηση της βαθιά ριζωμένης υποτίμησης της Δύσης για το Βυζάντιο και τον βυζαντινό πολιτισμό. Και όμως, μόλις πρόσφατα εκδόθηκε στα ελληνικά, από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις, καταδεικνύοντας πως, από πολλές απόψεις, αυτή η υποτίμηση είναι βαθύτερα ριζωμένη στην Ελλάδα απ’ ό,τι στη δυτική Ευρώπη! Παραθέτουμε εδώ ορισμένα εκτενή αποσπάσματα από το βιβλίο αυτό, το οποίο, κατά κάποιο τρόπο, συνιστά μια παρακαταθήκη και μια υπεράσπιση της συνολικής αντίληψης του Παπαϊωάννου έναντι των –συστηματικών πια– παραναγνώσεων και στρεβλώσεών της.
Τη μετάφραση από τα γαλλικά έχει πραγματοποιήσει η Ελένη Νάκου και την επιμέλεια η Χρηστίνα Σταματοπούλου.
νέος Ερμής ο Λόγιος
Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 2018
Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 2018
Η συμβολή της βυζαντινής ζωγραφικής στη μοντέρνα Ευρωπαϊκή τέχνη
Ο εικαστικός και θεωρητικός της τέχνης Βαγγέλης Παππάς, σε μια διάλεξη με γενικό τίτλο «Μαniera Greca», χωρισμένη σε δύο μέρη: α) τι ήταν το βυζάντιο, και ποιά η συνεισφορά του στην ευρωπαϊκή Ιστορία και β) ποιά η συμβολή της βυζαντινής ζωγραφικής στη μοντέρνα Ευρωπαϊκή τέχνη.
Σκοπός του δεύτερου μέρους, το οποίο παρουσιάζουμε εδώ, είναι θα εξηγηθεί η δυναμική της βυζαντινής ζωγραφικής (maniera greca) και η προσφορά της στην μοντέρνα δυτική τέχνη, σε βαθμό ώστε να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις φόρμες της και την ουσία της μέσα σε έργα μεγάλων δημιουργών των σπουδαιότερων κλλιτεχνικών κινημάτων της νεώτερης εποχής.
Η διάλεξη δόθηκε, μέσα στα πλαίσια του Ελεύθερου Πανεπιστημίουτου Δήμου Περιστερίου, τον Δεκέμβριο του 2017.
Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017
π. Σταμάτης Σκλήρης: Το θεολογικό νόημα της εικόνας των Χριστουγέννων
Ο π. Σταμάτης ιχνηλατεί τον δρόμο διά του οποίου οι πρώτοι χριστιανοί ζωγράφοι αναζήτησαν έναν τρόπο απεικόνισης της ιερής ιστορίας.
Αναφέρεται στην επίδραση της αρχαιοελληνικής τέχνης και εξηγεί, μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα, σε ποιες εκφραστικές ανάγκες ανταποκρίνεται η εικαστική γλώσσα την οποία, βήμα με βήμα, αξιώθηκαν να δημιουργήσουν οι άνθρωποι της βυζαντινής εποχής.
Επισημαίνει ότι οι υπερβάσεις τόσο του ευσεβισμού, όσο και του συναισθηματισμού υπήρξαν παρούσες από την πρώτη στιγμή, επισημαίνει την οπτική απόδοση μιας δύναμης εσωτερικής στις μορφές, ολότελα ξένης απ’ την επιβολή της ισχύος, καταδεικνύει εν ολίγοις τη διάσωση του αρχαίου «μέτρου» (αυτού που θα χανόταν, αργότερα, στη δυτική «Αναγέννηση») στην καλλιτεχνική σημειωτική και της χριστιανικής εποχής του ελληνικού κόσμου.
Στο τέλος, ο ομιλητής παρουσιάζει και δικές του δοκιμές εικονισμού της Γεννήσεως.
Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στην ενορία του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα, στις 15 Δεκεμβρίου 2017. Η λήψη, όπως και η επεξεργασία, της μαγνητοσκόπησης έγινε από το Αντίφωνο.
Ἡ βιβλικὴ ἄποψη τῆς ὡραιότητος
Παῦλος Εὐδοκίμωφ
Τὸ ὡραῖο εἶναι ἡ λαμπρότης τοῦ ἀληθινοῦ, ἔλεγε ὁ Πλάτων: βεβαίωση ποὺ τὸ δαιμόνιο τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας συμπλήρωσε ἀφοῦ ἐπινόησε ἕνα μοναδικὸ ὅρο, τὴν καλοκαγαθία, ποὺ κάνει τὸ καλὸ καὶ τὸ ὡραῖο, τὶς δύο πλαγιὲς μιᾶς μοναδικῆς κορυφῆς. Στὸν τελευταῖο βαθμὸ τῆς συνθέσεως, αὐτὸν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τὸ ἀληθινὸ καὶ τὸ καλὸ προσφέρονται στὴ θεωρία, ἡ ζωντανὴ συμβίωσή τους σημειώνει τὴν ὁλοκληρία τοῦ ὄντος καὶ ἐκπέμπει τὴν ὡραιότητα.
Τὸ πουλὶ ἐπάνω στὸν κλάδο, ὁ κρίνος στοὺς ἀγρούς, τὸ ἐλάφι στὸ δάσος, τὸ ψάρι στὴ θάλασσα, τὰ ἀναρίθμητα πλήθη εὐθύμων ἀνθρώπων διακηρύττουν μὲ ἀγαλλίαση: ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη! Ἀλλὰ πιὸ κάτω, καὶ σὰν νὰ φέρονται ὅλες αὐτὲς οἱ φωνές, ἀκούγεται ἀπὸ βαθειὰ ἡ φωνὴ αὐτῶν ποὺ προσφέρουν θυσία: ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη!
Οἱ θυσιασμένοι, οἱ μάρτυρες, αὐτοὶ οἱ τραυματισμένοι φίλοι τοῦ Νυμφίου, οἱ ὁποῖοι δίνονται σὰν θαύμασμα στοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς ἀνθρώπους, παριστοῦν τὶς βασικὲς συμφωνίες τῆς ἀπείρου ὠδῆς τῆς σωτηρίας. Τοὺς θερισμένους στάχεις, ὁ Κύριος τοὺς τοποθετεῖ στοὺς σιτοβολῶνες τῆς βασιλείας του. Ἡ παράδοση βλέπει, σ’ αὐτό, τὴν ἐν Χριστῷ διαμόρφωση μέσα στὴν ὡραιότητα· ὁ Νικόλαος Καβάσιλας, ὁ μεγάλος λειτουργιολόγος τοῦ ΙΔ΄ αἰ., τὸ λέγει ὅταν μιλᾶ γιὰ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἀγάπησαν ὑπεράνω ἀπὸ ὅλα τὴν ὑπέρτατη Ὡραιότητα, σπόρο τοῦ θείου, ἀγάπη ριζωμένη μέσα στὴν καρδιά.
Τρίτη 15 Αυγούστου 2017
Ένα κορίτσι που το έλεγαν Μαρία
του Μάνου Στεφανίδη
Στην μνήμη της μάνας μου Βαρβάρας που κοιμήθηκε πριν έντεκα χρόνια
Μια Μαρία κλέβει όλων τις καρδιές στην όπερα του Bernstein - και αργότερα στη δημοφιλέστατη ταινία - West Side Story. Μια Μαρία έχει επίσης κατακτήσει εδώ και δυο χιλιετίες τις ψυχές ολόκληρης της Δύσης (το χλωμό της αντίστοιχο στο Ισλάμ είναι ίσως η Φατίμα). Πρόκειται για την Παναγία των ορθοδόξων, τη Santa Maria των καθολικών, το απόλυτο αρχέτυπο της μητέρας που θήλασε τον Σωτήρα του κόσμου με το γάλα του ουρανού όπως η Ήρα το μικρό Ηρακλή. Η Παρθένος της Ναζαρέτ εξανθρωπίζει το ισόπλευρο τρίγωνο της χριστιανικής τριαδικής Θεότητας, εμποτίζοντάς το με το αίμα, το δάκρυ αλλά και το γέλιο των ανθρώπινων όντων. Μια γυναίκα, μ’ άλλα λόγια, δίνει ουμανιστική υπόσταση στο δογματικό δίδυμο των αρρένων Πατρός και Υιού. Οι καθολικοί μάλιστα για να εξυψώσουν ακόμη περισσότερο την ιερή παρθένα, υποστήριξαν με φανατισμό το δόγμα της “αμώμου συλλήψεώς” .Της “immaculata concoeptio”. Στην χριστιανική εικονογραφία η Παναγία δεσπόζει και αποδίδεται, -αν και σε άπειρες παραλλαγές όπως είναι φυσικό - με δυο βασικούς τρόπους: Αυτόν της Γλυκοφιλούσας, δηλαδή της τρυφερότατης μεταφοράς της μητρικής στοργής όπου το Βρέφος ακουμπάει την παρειά του στο μάγουλο της μάνας του και αυτόν της Πιετά, δηλαδή της αποσβολωμένης γυναίκας που κρατάει νεκρό, τον Θεάνθρωπο γιό της της σε μιαν άδεια αγκαλιά.
Βυζαντινές εικόνες της παλαιολόγειας εποχής με Οδηγήτριες ή Βρεφοκρατούσες θα πλημμυρίσουν την προαναγεννησιακή Ιταλία ή την Ρωσία του Θεοφάνους του Γραικού και θα εντοπίζονται σήμερα ως Παλλάδια στα ιερά διάσημων ναών (π.χ. στον Άγιο Μάρκο της Βενετίας και τον Άγιο Πέτρο της Ρώμης). Αυτές οι υπερβατικές αλλά και τόσο πραϋντικές μορφές θα αντικατασταθούν λίγο μετα από τις γήινες μικρές Μαντόνες του Giovanni Bellini, του Raphael, του Giorgione έως την σύγχρονη Ολίβια Χάσεϊ του σκηνοθέτη Franco Zeffirelli. Στις βυζαντινές “Κοιμήσεις” πάλι αλλά και στην περίφημη εικόνα του Γκρέκο στη Σύρο συνυπάρχουν, δογματικώς άψογα, τόσο το νεκροκρέββατο της Παρθένου με τους Αποστόλους συναθροισθέντας ενθάδε όσο και η θριαμβική Μετάστασή της στο ανώτερο μέρος της σύνθεσης με τις πύλες του Ουρανού διάπλατες για να την υποδεχτούν. Αντίστοιχα ο Caravaggio θα ζωγραφίσει την Κοίμηση απόλυτα γειωμένη με το απόλυτο του θανάτου να δεσπόζει έχοντας ως μοντέλο το κορμί μιας πόρνης που βρέθηκε πνιγμένη στον Τίβερη και τους Αποστόλους γύρω να θρηνούν γοερά (Λούβρο). Ο Tiziano πάλι, ο Carracci αλλά και ο Γκρέκο αποδίδουν με την θεατρική μπαρόκ οπτική του sotto in su (δηλαδή το θέμα ειδωμένο από κάτω προς τα πάνω σαν σε σκηνή θεάτρου) την Θεοτόκο να υψώνεται μεγαλόπρεπα στις πτέρυγες αγγέλων και συννέφων στους ουρανούς πάνω από το άδειο της Τάφο και εμπρός στα εκστατικά μάτια των Αποστόλων.
Κυριακή 13 Αυγούστου 2017
Η Κοίμησις της Θεοτόκου: Άρθρο του Αλ.Παπαδιαμάντη (15 Αυγούστου 1887)
«Η Κοίμησις της Θεοτόκου» Άρθρο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εφημερίς στις 15 Αυγούστου 1887.
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Μία των γλυκυτέρων και συμπαθεστέρων εορτών του χριστιανικού κόσμου είναι και η Κοίμησις της υπεραγίας Θεοτόκου, ην σήμερον εορτάζει η Εκκλησία. Ευθύς από των πρώτων μ.Χ. αιώνων, έξοχος υπήρξεν η τιμή και ευλάβεια, ην απένεμον οι χριστιανοί προς την Παρθένον Μαρίαν. Αλλ’ η σημερινή εορτή είναι η κατ’ εξοχήν μνήμη της Θεοτόκου, άτε την Κοίμησιν αυτής υπόθεσιν έχουσα.
Η Κοίμησις αύτη συνέβη, κατά την ευσεβή παράδοσιν, τη 15 Αυγούστου, αλλά προϊόντος του χρόνου, συν τη καλλιεργεία και αναπτύξει του χριστιανικού πνεύματος, ετάχθη η προηγουμένη της ημέρας ταύτης δεκατετραήμερος εγκράτεια, προς τιμήν της υπεράγνου Θεομήτορος και αυτή γινομένη. Αγομένης της νηστείας ταύτης, ψάλλονται εν τοις ιεροίς ναοίς εναλλάξ καθ’ εκάστην, οι δύο μελωδικώτατοι Παρακλητικοί Κανόνες, η Μεγάλη λεγομένη παράκλησις και η Μικρά.
Και αύτη μεν επιγράφεται «ποίημα Θεοστηρίκτου μοναχού, η Θεοφάνους», και πιθανώτατον, ότι είναι του Θεοφάνους μάλλον, διότι πράγματι φαίνεται έργον δοκιμωτάτου ποιητού, η δε Μεγάλη παράκλησις είναι ποίημα του βασιλέως Θεοδώρου Δούκα του Λασκάρεως. Εξόριστος από της βασιλευούσης, αλωθείσης υπό των Λατίνων, ο ατυχής εκείνος βασιλεύς, ευγλώττως εκχέει τα παράπονά του προς την μόνην πολιούχον αυτής και προστάτιδα: «Προς τίνα καταφύγω άλλην Αγνή; που προστρέξω λοιπόν και σωθήσομαι; Που πορευθώ;... Εις σε μόνην ελπίζω, εις σε μόνην καυχώμαι, και επί σε θαρρών κατέφυγον».
Πέμπτη 20 Ιουλίου 2017
Αρχές Αγιογραφίας - θεολογική ανάλυση της εικόνας της Θεοτόκου (κείμενο+βίντεο)
Βασικές αρχές της Αγιογραφίας και ανάλυση
της θεολογίας της εικόνας της Θεοτόκου.
π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου
Δρ. Θεολογίας και Οικονομικών
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια των μαθημάτων Αγιογραφίας των Αγίων Εικόνων της Ορθοδοξίας μας, που έγινε την Παρασκευή, 04-11-2005. (κείμενο και βίντεο) (κατεβάστε την (click to download)) (floga.gr)
Μάθημα 1ο
Στην αρχή των μαθημάτων μας θα κάνουμε ένα εικοσάλεπτο το οποίο θα το λέμε «θεολογία της εικόνας», γιατί η θεολογία της εικόνας είναι πάρα πολύ ουσιαστική για να ξέρουμε πώς θα αγιογραφούμε. Δεν περιγράφουμε απλώς γεγονότα και τα αποτυπώνουμε όπως μας ήρθε στο μυαλό. Η κάθε γραμμή που κάνουμε και χαράσσουμε είναι μια θεολογία, γιατί στην εικόνα ξεδιπλώνεται όλη η θεολογία των Πατέρων.
Η Εκκλησία μας, για δυνατότητα μελέτης που έχουμε για τα γεγονότα τα οποία περιγράφονται στο έργο της θείας οικονομίας, έχει την Αγία Γραφή η οποία μας λέει τα γεγονότα, έχει τους Πατέρες που ερμηνεύουν αυτά τα γεγονότα, έχει τους ύμνους της Εκκλησίας μας που ερμηνεύουν και εκείνοι τα γεγονότα - είναι μια ερμηνεία του κειμένου οι ύμνοι- και έχει και τις εικόνες που είναι και αυτές μια ερμηνεία δια της γραφικής τέχνης. Άρα για να κάνω ερμηνεία, όπως κάνουν οι Πατέρες της Εκκλησίας για να μπορούν να ερμηνεύσουν την Αγία Γραφή, πρέπει ο αγιογράφος να είναι άνθρωπος φωτισμένος, να μετέχει στα γεγονότα της Εκκλησίας και να ξέρει την Γραφή.
Είναι μια διδασκαλία που μετέχει σε μια γλώσσα ειδική που είναι η γλώσσα της Αγίας Γραφής. Έτσι λοιπόν ο αγιογράφος πρέπει να ξέρει την ερμηνευτική της Εκκλησίας σε όλα τα γεγονότα για να μπορεί να αποτυπώσει πάνω στην εικόνα την θεολογία που αποτυπώνεται μέσα στην Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Παρασκευή 14 Ιουλίου 2017
ΜΝΗΜΗ ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ
«Καθόμουνα και δούλευα σε μιαν άκερδη δουλειά, στεναχωρημένος από κάθε στέρηση, σε καιρό που οι άλλοι κοιτάζανε μέρα- νύχτα να μαζέψουνε χρυσάφι, να καλοπεράσουνε… Καθόμουνα μέσα σ’ εκκλησιές παμπάλαιες, σε καιρό που φυσούσε η ογρή νοτιά και πέφτανε ασβέστες από τις αρχαίες ζωγραφιές. Σε κοιμητήρια παρατημένα, μολυντήρια περπατούσανε απάνω στους άγιους, τρίζανε οι νεκρόκασσες από τη ζέστη. Ωστόσο, εκεί μέσα εγώ αναπαυόμουν, καθόμουν μακρυά από την κακία κι από τη δόξα, παρηγοριά εύρισκε το πνεύμα μου. Συλλογιζόμουνα: γιατί τάχα ο ήλιος λαμποκοπά ακόμα στον ουρανό και δεν μουρκίζεται, σαν ένας βώλος καρβουνιασμένος, αφού η λάμψη του που κάνει παράδεισο τούτον τον κόσμο, στάθηκε ανήμπορη να αλλάξει τον τυφλοπόντικα σε πλάσμα καλό κι ευτυχισμένο, ν’ ανοίξει τα μάτια του τα σφαλισμένα, ώστε να ζήσει μακάριος, περιζωσμένος από τόσες χαρές αμέτρητες;»
ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ
Έφυγε σαν σήμερα το 1965, δυο μέρες πριν ο Τόπος μπει σε μια καταστροφική περιδίνηση από την οποία δεν βγήκε ποτέ. Σε μια περιδίνηση που όλα τα ανέτρεψε εκτός από την ξιπασμένη μίμηση σαν διαβατήριο σταδιοδρομίας. Διαβατήριο που σφραγίζουν πάντα οι «ενωμένοι σαν τις κάμπιες πνευματικοί σαλταδόροι», για να θυμηθούμε την έξοχη παρομοίωση του μακαριστού.
Φώτης Κόντογλου 1895 – 1965. Ο δάσκαλος!!!
Σαν σήμερα 13 Ιουλίου 1965, πέθανε ο Φώτης Κόντογλου. Μικρασιάτης λογοτέχνης, ζωγράφος και αγιογράφος, από τα επίλεκτα μέλη της γενιάς του '30, που αναζήτησε την ελληνικότητά της μέσα από την επιστροφή στις ρίζες. Μαθητές του υπήρξαν οι διακεκριμένοι ζωγράφοι Σπύρος Βασιλείου, Γιάννης Τσαρούχης και Νίκος Εγγονόπουλος.
Γεννήθηκε στο Αϊβαλί (τις αρχαίες Κυδωνίες) στις 8 Νοεμβρίου 1895 και ήταν γιος του Νικολάου Αποστολέλλη και της Δέσποινας Κόντογλου. Νήπιο ακόμη έχασε τον πατέρα του και ανατράφηκε από τη μητέρα του και τον θείο του ιερομόναχο Στέφανο Κόντογλου. Γι' αυτό και όταν μεγάλωσε υιοθέτησε το οικογενειακό επίθετο της μητέρας του. Το συγγραφικό και εικαστικό του τάλαντο άνθισε νωρίς. Όντας μαθητής Γυμνασίου, εξέδιδε το περιοδικό «Μέλισσα» με κείμενα δικά του και των συμμαθητών του, τα οποία εικονογραφούσε ο ίδιος.
Το 1913 άφησε τη γενέθλια πόλη του και μετέβη στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών, παρότι προς στιγμήν σκέφθηκε να γίνει ναυτικός. Το κλίμα στη Σχολή δεν τον σήκωνε, αφού μεταξύ των καθηγητών του κυριαρχούσε το ακαδημαϊκό στυλ του Μονάχου, ενώ ο ίδιος ήταν φορέας άλλης αντίληψης, έχοντας γερά μέσα του ριζωμένο τον μικρασιατικό λαϊκό πολιτισμό. Το 1914 εγκατέλειψε τη Σχολή και έφυγε για την Ευρώπη. Μετά από μικρά παραμονή στη Μαδρίτη, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.
Γρήγορα έγινε γνωστός στους εικαστικούς κύκλους της γαλλικής πρωτεύουσας, όταν τον πρόσεξε ο διάσημος γλύπτης Ογκίστ Ροντέν. Το 1916 βραβεύτηκε για την εικονογράφηση του βιβλίου του Κνουτ Χάμσουν «Η πείνα». Στο Παρίσι συνάντησε τον φίλο του και συμφοιτητή του Σπύρο Παπαλουκά, τον μετέπειτα σπουδαίο ζωγράφο. Την εποχή εκείνη έγραψε και το πρώτο του λογοτεχνικό έργο, την ιστορία του φανταστικού κουρσάρου «Πέδρο Καζάς».
Το 1919 επιστρέφει στο Αϊβαλί. Διδάσκει γαλλικά και ιστορία της τέχνης στο τοπικό παρθεναγωγείο. Παράλληλα, ιδρύει τον πνευματικό σύλλογο «Νέοι Άνθρωποι» μαζί με τους Ηλία Βενέζη και Στρατή Δούκα. Το 1921 στρατεύεται και μετέχει στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Μετά την κατάρρευση του μετώπου και την επακολουθήσασα Έξοδο του ελληνικού στοιχείου της Μικράς Ασίας, φθάνει πρόσφυγας στη Λέσβο και στη συνέχεια στην Αθήνα.
Η κυκλοφορία τού «Πέδρο Καζάς» στην Αθήνα τον επιβάλλει αμέσως στους λογοτεχνικούς κύκλους. Το βιβλίο είναι η ιστορία ενός ισπανού κουρσάρου, γραμμένη με ένα ασυνήθιστο δυναμισμό και σε μια γλώσσα γεμάτη νεύρο και παλμό, που αντλούσε άμεσα από τις λαϊκές ρίζες και τα λαϊκά βιβλία παλαιότερης εποχής. Το 1925 παντρεύεται τη συμπατριώτισσά του Μαρία Χατζηκαμπούρη και δύο χρόνια αργότερα γεννιέται η κόρη τους Δέσπω. Τα επόμενα χρόνια θα μοιράσει τον χρόνο του ανάμεσα στον χρωστήρα και τη γραφίδα, ενώ αξιόλογη είναι η θητεία του ως συντηρητή έργων τέχνης.
Το 1932 κτίζει το σπίτι του στην οδό Βιζυηνού 16 (περιοχή Πατησίων), όπου μαζί με τους μαθητές του Τσαρούχη και Εγγονόπουλο ζωγραφίζουν με νωπογραφίες ένα δωμάτιό του. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, θύμα του μαυραγοριτισμού, αναγκάζεται να το πουλήσει για ένα σακί αλεύρι και μετακομίζει με την οικογένειά του σε ένα γκαράζ. Την εποχή αυτή ο Χριστιανισμός τον απορροφά εντελώς και αποφασίζει να τον διακονήσει ολόψυχα ως λογοτέχνης και ζωγράφος.
Ο Κόντογλου εμπνέεται από την ελληνική παράδοση και προσηλώνεται με φανατισμό σε ό,τι θεωρεί καθαρά ελληνικό, βγαλμένο από την παράδοση του Βυζαντίου και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στις φορητές του εικόνες χρησιμοποίησε τη μέθοδο της ωογραφίας. Πολλές από αυτές έχουν εκδοθεί από τον «Αστέρα». Αγιογράφησε πολλές εκκλησίες (Καπνικαρέα, Αγία Βαρβάρα Αιγάλεω, Άγιος Ανδρέας Πατησίων, Ζωοδόχος Πηγή και Αγία Παρασκευή Παιανίας, Ευαγγελισμός Ρόδου, Άγιος Χαράλαμπος Πολυγώνου, Άγιος Γεώργιος Κυψέλης κ.ά).
Φιλοτέχνησε τοπία, σχέδια βιβλίων, περιοδικών, ποιητικών συλλογών, πορτραίτα, ενώ το σημαντικότερο έργο στην κοσμική ζωγραφική είναι οι βυζαντινοπρεπείς νωπογραφίες του στο Δημαρχείο Αθηνών, με θέματα και πρόσωπα από την Ελληνική Ιστορία. Δούλεψε στο Βυζαντινό Μουσείο, το Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου και δημιούργησε το Βυζαντινό τμήμα του Μουσείου της Κέρκυρας. Σημαντική ήταν η συμβολή του στην αποκατάσταση των τοιχογραφιών στον Μυστρά.
Ο Φώτιος Κόντογλου πέθανε στις 13 Ιουλίου 1965 στον «Ευαγγελισμό» από τις επιπλοκές που του είχε προκαλέσει ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Θεωρείται από τους σημαντικότερους εικαστικούς καλλιτέχνες, που άνοιξε νέους δρόμους στην ελληνική ζωγραφική. Το πλούσιο λογοτεχνικό του έργο παρέμεινε εν πολλοίς στρατευμένο στην υπόθεση του Χριστιανισμού, όμως τα πρώιμα έργα του και ιδιαίτερα το μυθιστόρημα «Πέδρο Καζάς» ανήκουν στις σημαντικές στιγμές της λογοτεχνίας μας.
Ενδεικτική Εργογραφία
- «Πέδρο Καζάς» και «Βασάντα» («Παπαδημητρίου - Αστήρ»)
- «Γιαβάς ο Θαλασσινός» («Παπαδημητρίου - Αστήρ»)
- «Έκφρασις» Το εικαστικό μανιφέστο του Κόντογλου. («Παπαδημητρίου - Αστήρ»)
- «Μυστικά Άνθη» («Παπαδημητρίου - Αστήρ»)
Είπαν για τον Κόντογλου...
- Νίκος Ζίας: «Νίκος Κόντογλου» («Εμπορική Τράπεζα»)
- Συλλογικό: «Κόντογλου, Σημείον Αντιλεγόμενον» («Αρμός»)
ΠΗΓΗ: https://www.sansimera.gr, http://www.imerodromos.gr
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Πέμπτη 13 Απριλίου 2017
Χρήστος Γιανναράς «ΒΙΒΛΟΣ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ» (συνέδριο)
Η εισήγηση του Χρήστου Γιανναρά, μέσα στο πλαίσιο του Συνεδρίου «Βίβλος και εικαστικές τέχνες», εστιάζει στην αντιδιαστολή της βυζαντινότροπης απεικόνισης των Παθών του Σωτήρος Χριστού προς την απεικόνισή τους υπό το πρίσμα μιας φυσιοκρατικής κατανόησης τού είναι.
Ο ζωγράφος Θεόφιλος, όπως και ο συγγραφέας Ντοστογιέφσκυ, βοηθούν τον εισηγητή να εντοπίσει ως ζητούμενο της ζωγραφικής δημιουργίας την εικόνιση όχι της «φύσης», αλλά της «υπόστασης» – δηλαδή της ελευθερίας. Με αποτέλεσμα να ανοίγει ο ορίζοντας μιας αληθινής (πέρα από συναισθηματισμούς) πολιτιστικής μεγαλουργίας.
Ώς ότου η Ανάσταση φτάσει να σημαίνεται μέσα και από την ίδια τη Σταύρωση!
Κυριακή 2 Απριλίου 2017
«ΟΜΙΛΗΜΑΤΑ»: Η βυζαντινή εικονογραφία στην Πειραϊκή Εκκλησία
Μια συζήτηση για τη σημασία των βυζαντινών εικόνων, μέσα στα πλαίσια της εκπομπής «Ομιλήματα» του Γιώργου Μπάρλα (Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017) στον ραδιοφωνικό σταθμό “Πειραϊκή Εκκλησία”, με καλεσμένο τον διευθυντή του περιοδικού “Πειραϊκή Εκκλησία” π. Μιλτιάδη Ζέρβα και δύο μέλη της συντακτικής της επιτροπής.
Η μετάδοση έχει πλαισιωθεί, εδώ, με εικόνες από την μεγάλη έκθεση «Οι θησαυροί του Αγίου Όρους», που είχε λάβει χώρα στη Θεσσαλονίκη (κατά τη θέσμιση τής πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης) το 1997.
Στην αρχή και στο τέλος της ηχογράφησης ενσωματώνονται δύο σύντομες δηλώσεις, αφ’ ενός του Χρήστου Γιανναρά και αφ’ ετέρου του π. Νικολάου Λουδοβίκου, οι οποίες αναφέρονται στο συγκεκριμένο περιοδικό.
Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016
Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2016
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Τέχνη απ’ όλες τις εποχές και απ’ όλο τον κόσμο
Με εικόνες από την παρουσίαση: Χριστούγεννα παρουσίαση πινάκων της θεολόγου Ρόης Ακανθοπούλου.
Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016
Η Ορθόδοξη Εικόνα ως γευστική εμπειρία Παραδείσου.
«Ο παραμυθητικός ρεαλισμός της καθ’ ημάς ζωγραφικής παράδοσης»
Ο Εικονογράφος Γεώργιος Κόρδης ομιλεί για τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της καθ ημάς ζωγραφικής τέχνης. Η εισήγηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ου μαθήματος «Ιστορία της Φιλοσοφίας» του καθηγητή Λάμπρου Σιάσου στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ.
Δευτέρα 15 Αυγούστου 2016
Δεκαπενταύγουστος-Πάσχα καλοκαιριού (συζήτηση, ΕΡΤ)
Το θεολογικό περιεχόμενο και το ανθρωπολογικό μήνυμα της εορτής της Κοιμήσεως – όπως το διαβάζουμε, κυρίως, μέσα απ’ την ορθόδοξη εικονογράφηση.
Διαλέγονται, ο Αρχιμανδρίτης τότε (σήμερα Μητροπολίτης Δημητριάδος & Αλμυρού) Ιγνάτιος Γεωργακόπουλος, ο Πρωτοπρεσβύτερος Σταμάτης Σκλήρης και ο ιστορικός τέχνης Νίκος Ζίας.
Σάββατο 25 Ιουνίου 2016
π. Σταμάτης Σκλήρης: «Άμα ο ζωγράφος βγάζει από μέσα του φως και ένα σκουπιδοτενεκέ θα τον κάνει να λάμπει».
Είναι το δεύτερο μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε ο π. Σταμάτης Σκλήρης στο pemptousia.gr, με αφορμή την εκδήλωση που διοργάνωσαν χθες Παρασκευή οι εκδόσεις Πορφύρα, με θέμα: «Η Νεοβυζαντινή Ζωγραφική ως Γλώσσα και Έκφραση στην Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη». Στο πρώτο μέρος της συνέντευξης ο π. Σταμάτης αναφέρθηκε στον όρο Νεοβυζαντινή τέχνη, στον Φώτη Κόντογλου, στη δουλική απομίμηση του βυζαντινού παρελθόντος που γίνεται εμμονή σε κάποιες περιπτώσεις κ.ά.
Πεμπτουσία: Τι δεν είναι εμμονή; Πότε ένα έργο χαρακτηρίζεται ως γνήσιο, χωρίς ο εικαστικός να είναι ένας απλός αντιγραφέας;
π. Σταμάτης Σκλήρης: Η εμμονή είναι αυτό που λέμε «δήθεν». Αντί να εκφραστεί κανείς με παρθενικότητα, κάνει κάτι πράγματα «δήθεν». Δηλαδή, σαν να ήταν ένας βυζαντινός, κάθεται και φτιάχνει ένα ποτήρι και ένα λουλουδάκι μέσα. Όπως έφτιαχναν οι βυζαντινοί ένα λουλουδάκι σε ένα βάζο. Το θέμα είναι για να μην είναι δήθεν. Θα μπορούσε ένας καλλιτέχνης να είναι τόσο παρθένος στην καρδιά, ώστε την ώρα που βγαίνει από το σπίτι του, τον σκουπιδοτενεκέ να τον βλέπει με τόσο παρθένο μάτι κι όταν τον ζωγραφίσει να λάμπει; Άμα αυτός βγάζει από μέσα του φως, θα φτιάξει και τα σκουπίδια και τον ντενεκέ, μ’ ένα τρόπο που θα τους υπαγορεύει η καρδιά του. Για να το κάνει αυτό ο ζωγράφος, πρέπει να πιστεύει στην Ανάσταση ή να έχει Θεία φώτιση που δεν μπορεί να τη συνειδητοποιήσει. Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα: πώς να πετύχoυμε τη γνησιότητα χωρίς την αντιγραφή.
Πεμπτουσία: Να μιλήσουμε πατέρα Σταμάτη τώρα για τα νέα παιδιά, για τους ζωγράφους τον Φώτη Βάρθη, τον Χρήστο Γουσίδη, τον Γιάννη Δέδε, τον Κώστα Λάβδα και τον Δημήτρη Χατζηαποστόλου με τους οποίους εσείς, ο Ψυχαναλυτής Δημήτρης Κυριαζής και η Ιστορικός Τέχνης Ίρις Κρητικού, συζητήσατε χθες Παρασκευή, στο Ίδρυμα Α και Λ Κατακουζηνού; Οι νέοι αυτοί ζωγράφοι, θεωρείτε ότι προσλαμβάνουν την εποχή μας μέσα από τα έργα τους;
Σύγχρονος Ελ Γκρέκο με ράσα...
ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΙΝΕΛΟ ΣΤΟ ΧΕΡΙ
Είτε στον καμβά είτε σε τρούλους, ο πατήρ Σταμάτης, που δηλώνει επηρεασμένος από τον Ματίς και τον Βαν Γκογκ, κάνει πραγματικότητα το πάθος του για τη ζωγραφική
- ΕΘΝΟΣ
- 14:01, 21/2/2015
- 487
Δευτέρα 20 Ιουνίου 2016
Ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Τριάδας τοῦ Ἀντρέι Ρουμπλιώφ
Παῦλος Ευδοκίμωφ
1. Στὰ 1515 ὁ καθεδρικὸς ναὸς τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Χριστοῦ στὴ Μόσχα μόλις εἶχε διακοσμηθῆ μὲ εἰκόνες λαμπρές, ἐκτελεσμένες ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ μεγάλου διδασκάλου Ρουμπλιώφ.
Ὅταν ὁ μητροπολίτης, οἱ ἐπίσκοποι καὶ οἱ πιστοὶ μπῆκαν σ’ αὐτόν, ὅλοι μὲ μία φωνὴ ἀνέκραξαν: «Ἀληθινὰ ἀνοίγονται οἱ οὐρανοὶ καὶ οἱ λαμπρότητες τοῦ Θεοῦ παρουσιάζονται».
Κατανοοῦμε ἀπόλυτα αὐτὸ τὸ αἴσθημα ἐμπρὸς στὴνεἰκόνα τῶν εἰκόνων, τὴν εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος, ἐκτελεσμένη στὰ 1425 ἀπὸ τὸν μοναχὸ Ἀνδρέα Ρουμπλιώφ. Ἑκατὸν πενῆντα περίπου χρόνια ἀργότερα ἡ σύνοδος τῶν Ἑπτὰ Κεφαλαίων τὴν ἀναγνωρίζει ὡς ὑπόδειγμα τῆς ἁγιογραφίας καὶ ὅλων τῶν ἀναπαραστάσεων τῆςἁγίας Τριάδος.
Στὰ 1904 ἡ ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῶν μνημείων ἀφαιρεῖ τὰ μεταλλικὰ κοσμήματα καί, ὕστερα ἀπὸ μία ἐργασία ἀπαλλαγῆς ἀπὸστρώματα μεταγενέστερα, ἡ εἰκόνα παρουσιάσθηκε μὲ μιὰ τέτοια λάμψη, ὥστε τὰ μέλη τῆς ἐπιτροπῆς κυριολεκτικὰ ἀναστατώθηκαν.
Μποροῦμε νὰ εἰποῦμε μὲ βεβαιότητα, ὅτι δὲν ὑπάρχει τίποτε παρόμοιο ὡς πρὸς τὴν δύναμη τῆς θεολογικῆς συνθέσεως, τὸν πλοῦτο τοῦσυμβολισμοῦ καὶ τὴν ἄφθαστη καλλιτεχνικὴ ὡραιότητα.
2. Μποροῦμε νὰ ξεχωρίσωμε τρία ὑπερκείμενα ἐπίπεδα. Τὸ πρῶτο εἶναι ἡ ἀνάμνηση τῆς βιβλικῆς διηγήσεως γιὰ τὴν ἐπίσκεψη τῶν τριῶν ὁδοιπόρων στὸν Ἀβραάμ (Γεν. ιη΄ 1 - 15), ποὺ τὴν ἑρμηνεύει τὸ λειτουργικὸ σχόλιο: «Μακάριε Ἀβραάμ, τὴν εἶδες καὶ τὴν δέχθηκες ἐσὺ τὴν μία καὶ τριαδικὴ θεότητα»*. Ἡ ἀπουσία ὅμως τῶν μορφῶν τοϋ Ἀβραὰμ καὶ τῆς Σάρρας μᾶς καλεῖ τώρα νὰ εἰσδύσωμε βαθύτερα, στὸ δεύτερο ἐπίπεδο, στὸ ἐπίπεδό της «θείας οἰκονομίας». Οἱ τρεῖς οὐράνιοι ὁδοιπόροι ἀποτελοῦν τὸ «Αἰώνιο Συνέδριο» καὶ τὸ τοπίοἀλλάσσει σημασία: ἡ σκηνὴ τοῦ Ἀβραὰμ γίνεται ἀνάκτορο καὶ ναός, ἡ δρῦς τοῦ Μαμβρῆ τὸ ξύλον τῆς ζωῆς καὶ ὁ κόσμος ἕνα σχηματικὸ κύπελλο μέσα στὴν φύση, ἀνάλαφρο σημεῖο τῆς παρουσίας της. Τὸ ἐπιτραπέζιο σκεῦος μὲ τὸ μοσχάρι τὸ ἀντικαθιστᾶ τὸ ποτήριο τῆς εὐχαριστίας.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)