Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα MATRIX. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα MATRIX. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 5 Μαΐου 2020

«Ζούμε σ’ ένα matrix…η ανατροπή είναι ζήτημα χρόνου»

Μάνος Δανέζης

«Ζούμε σ’ ένα matrix…η ανατροπή είναι ζήτημα χρόνου»

  | 04/05/2014
Επίκουρος καθηγητής Αστροφυσικής, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα στον Τύπο, εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες, διαθέτει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο βιβλίων Φυσικής, Αστροφυσικής Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Θετικών Επιστημών αλλά και κοινωνικού ενδιαφέροντος. Τα τελευταία χρόνια οι ρηξικέλευθες απόψεις του γίνανε γνωστότερες από τις τηλεοπτικές σειρές «Το Σύμπαν που αγάπησα» και «Έτσι βλέπω τον κόσμο» στην ΕΤ3, όπου υπήρξε (μαζί με τον Δρ Ε. Θεοδοσίου) παρουσιαστής και επιστημονικός υπεύθυνος. Παρακολουθώντας τον, δεν ξέρω να σας πω αν είναι «ταπεινο-εκκεντρικός», «φευγάτος», ή και υπερ-ευφυής ως επιστήμονας αλλά σίγουρα βαδίζει στον δικό του ρυθμό, προσπαθώντας να μας αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Ο λόγος για τον Μάνο Δανέζη.
Κύριε Δανέζη πιστεύετε ότι ο δυτικός κόσμος καταρρέει;
Σήμερα, όπως όλοι έχουμε αντιληφθεί, οι δυτικές κοινωνίες διέρχονται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κρίσης, η οποία συν τω χρόνω αποσαθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές. Ως παράδειγμα αναφέρουμε τη διεθνή οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε σήμερα. Όπως είναι φανερό η οικονομική κρίση δεν είναι το αίτιο, αλλά το αποτέλεσμα μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης αξιών και ιδεών. Πίσω από την καταρρέουσα οικονομική δομή, σε κοινωνικό και ηθικό επίπεδο, βρίσκεται ένας καταρρέον πολιτισμός και ομάδες ανθρώπων που την υπηρετούν. Χαρακτηριστικό φαινόμενο αυτής της κατάρρευσης είναι η εγκατάλειψη των αρχών της συλλογικότητας, της κοινωνικότητας και του κοινοτικού πνεύματος, δηλαδή των βασικών στοιχείων δόμησης του πολιτισμού μας.
Η συλλογικότητα έχει αντικατασταθεί από την ιδιώτευση, την υποκειμενικότητα, την ατομικότητα και τον εγωκεντρισμό. Με τον τρόπο αυτό η κοινωνία χάνει τη συνοχή της και αυτοδιαλύεται σε ένα σύνολο συγκρουόμενων ατόμων. Το εγώ αντικαθιστά το εμείς. Το είμαι αντικαθίσταται από το έχω. Με τον τρόπο αυτό ο δυτικός πολιτισμός από κοινωνικός, μετατρέπεται σε εξατομικευμένο, υστερόβουλο, ωφελιμιστικό και συν τω χρόνω φθείρεται, διαφθείρεται, και καταρρέει.
Δυστυχώς, η ιστορία διδάσκει ότι όλοι οι πολιτισμοί του παρελθόντος κατέρρευσαν, μέσα σε τραγικές ωδίνες, χωρίς οι διεφθαρμένες κοινωνικές δομές να το αντιλαμβάνονται και χωρίς να είναι έτοιμες να τους αντικαταστήσουν με κάτι καλύτερο
Την πολιτισμικά μεταβατική περίοδο που διανύουμε, ελπίδα και προσπάθειά μας πρέπει να είναι η δημιουργία όλων των αναγκαίων συνθηκών προκειμένου η ιστορία να μην επαναληφθεί και η πολιτισμική μετάβαση, η οποία είναι ήδη δρομολογημένη, να γίνει ομαλά χωρίς τις τραυματικές εμπειρίες άλλων ιστορικών περιόδων.
Όπως διαπιστώνετε, ένα πολιτισμικό ρεύμα εκφράζει βασικά την εκάστοτε προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει και να ελέγξει τους φόβους του. Τι φοβόμαστε σήμερα και πως μπορούμε να το ξεπεράσουμε;
Ένα βασικό και επιτακτικό ανθρώπινο συναίσθημα είναι ο «φόβος», ο οποίος δημιουργείται από την έννοια της «ανάγκης». Σκοπός και αίτιο της ανάπτυξης ενός πολιτισμικού ρεύματος είναι η προσπάθεια μιας κοινωνίας να ξεπεράσει και να ελέγξει συλλογικά τρεις βασικές ομάδες φόβων, οι οποίοι βρίσκονται σε άμεση σχέση και συνάρτηση με τριών ειδών πραγματικά και πρακτικά γεγονότα. Ο πρώτος φόβος είναι ο φόβος της φυσικής ανθρώπινης επιβίωσης, ο δεύτερος είναι ο φόβος της βίαιης δράσης του φυσικού περιβάλλοντος και τέλος ο μεταφυσικός φόβος, δηλαδή ο φόβος που προκαλούν κάποια γεγονότα τα οποία ξεφεύγουν από το πλαίσιο μιας λογικής ερμηνείας, η οποία θα είχε τη βάση της στην εμπειρία των ανθρώπινων αισθήσεων, όπως ο θάνατος.
Προκειμένου ο άνθρωπος να κατασιγάσει αυτές τις τρεις ομάδες φόβων δημιούργησε αντίστοιχα, τα «κοινωνικά συστήματα» από τα οποία προήλθαν τα «πολιτικά συστήματα», την «επιστήμη» η οποία σε κάποιες περιπτώσεις μετασχηματίζεται σε «τεχνολογία». και τέλος τη «θεολογία», η οποία αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η δημιουργία της έννοιας της «θρησκείας». Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκαν οι βασικοί τρεις πυλώνες ενός πολιτισμικού ρεύματος. Στο πλαίσιο αυτών των τριών πολιτισμικών πυλώνων αναπτύσσονται  ανθρώπινες διοικητικές δομές οι οποίες, όλες μαζί, αποτελούν αυτό το οποίο ονομάζουμε «κοσμική εξουσία». Όπως γίνεται φανερό, αυτό που οδηγεί σε κατάρρευση έναν πολιτισμό δεν είναι η φιλοσοφική βάση τους, αλλά οι φιλοδοξίες, ο δογματισμός και η διαφθορά, των ανθρώπων που συγκροτούν τις διοικητικές δομές τους.
Όμως, όταν οι διοικητικές δομές των πολιτισμικών πυλώνων διαφθαρούν, οι πολιτισμικοί πυλώνες και ο πολιτισμός γενικότερα καταρρέουν, αφήνοντας τους ανθρώπινους φόβους να γιγαντωθούν εκ νέου. Τότε δημιουργείται η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου πολιτισμικού ρεύματος το οποίο θα πρέπει να είναι ικανό να κατασιγάσει τους νέους ανθρώπινους φόβους.
Όμως μια κοινωνία που κυριαρχείται από υπέρμετρους φόβους, είναι μια υποταγμένη κοινωνία, ανίκανη να αντιδράσει λογικά και ήρεμα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της. Μια φοβισμένη κοινωνία κυριαρχείται από την αίσθηση του πανικού, της οργής, της ανεξέλεγκτης βίας. Μια φοβισμένη κοινωνία είναι μια εύκολα χειραγωγούμενη κοινωνία. Το γιγάντωμα των αναγκών και των φόβων μας, μας στερεί το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό, την ελευθερία μας.
Σήμερα πλέον κατανοούμε γιατί ο δυτικός πολιτισμός, μας δημιούργησε έναν καταιγισμό πλαστών και άχρηστων αναγκών. Όχι για να μας κάνει πιο ευχάριστη τη ζωή. αλλά επειδή αυξάνοντας τις ανάγκες μας, γιγάντωνε πλαστά τους φόβους μας. Μας έκανε υποταγμένους και εύκολα χειραγωγούμενους
Ας αντιδράσουμε από σήμερα. Ας ελαχιστοποιήσουμε τους φόβους μας ελαχιστοποιώντας τις πλαστές ανάγκες μας, αντικαθιστώντας τις έννοιες του «αμοιβαίου συμφέροντος» και της περιστασιακής «ελεημοσύνης» με το μόνιμο αίσθημα της ανθρώπινης αλληλεγγύης
Η αλλαγή της πολιτισμικής συγκρότησης θα επιτευχθεί ειρηνικά και αναίμακτα, αν και όταν αντιληφθούμε την αναγκαιότητα μιας εσωτερικής μας αναμόρφωσης. Η πνευματική και συνειδησιακή συγκρότηση των πολιτών καθορίζει την ποιότητα της Πολιτείας και η ποιότητα της Πολιτείας, τον πολιτισμό που αυτή θα συγκροτήσει.
Η μεγάλη πολιτισμική αλλαγή θα αρχίσει να γίνεται μια ειρηνική πραγματικότητα μόνο όταν κάνουμε την αγωνία μας, τον δικαιολογημένο κοινωνικό θυμό μας και το αίσθημα της εκδίκησης, αξιοπρέπεια, δουλειά, γνώση, υπευθυνότητα, συλλογικότητα.
Μιλάτε για μια επιστημονική επανάσταση συνδεδεμένη με ένα καινούργιο πολιτισμικό ρεύμα, το οποίο μπορεί να αλλάξει το σύγχρονο κόσμο. Τι «ευαγγελίζεται» το ρεύμα αυτό και που συνίσταται η νεωτερικότητά του, το καινούργιο;

Τετάρτη 15 Απριλίου 2020

Η απόδραση από το Matrix Παίρνοντας το κόκκινο χάπι: (Α΄ Μέρος)


Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος, διεθνολόγος –μεταπτυχιακός φοιτητής Βυζαντινής ιστορίας
Οι περισσότεροι από εμάς έχουν δει, ή έστω έχουν υπ’ όψιν τους, την ταινία The Matrix (1999).  Η ταινία των αδελφών Γουατσόφσκι, με πρωταγωνιστές τους Κιάνου Ριβς και Λώρενς Φίσμπερν, έχει αφήσει εποχή για την σκηνοθεσία της, την αισθητική της αλλά πάνω από όλα για τη θεματολογία της και τα φιλοσοφικά και κοινωνικά ερωτήματα που εγείρει.  Το ταξίδι του Νίο από την ανιαρή ζωή της αγνοίας στην αποκάλυψη της πραγματικότητος για την ανθρωπότητα και την ένταξη του στην αντίσταση ενάντια στους δυνάστες της έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα.
Μία από τις πιο κλασσικές σκηνές της ταινίας είναι η επιλογή του Νίο ανάμεσα στο μπλε και το κόκκινο χάπι.  Ο αρχηγός της αντιστάσεως, ο Μορφέας, του δίνει τις εξής επιλογές:
«Αυτή είναι η τελευταία σου ευκαιρία.  Μετά από αυτό το σημείο δεν υπάρχει γυρισμός.  Παίρνεις το μπλε χάπι, η ιστορία τελειώνει.  Ξυπνάς στο κρεβάτι σου και πιστεύεις ό,τι θέλεις εσύ.  Παίρνεις το κόκκινο χάπι, παραμένεις στην Χώρα των Θαυμάτων, και θα σου δείξω πόσο βαθιά φθάνει η πραγματικότητα.  Θυμήσου, το μόνο που σου προσφέρω είναι η αλήθεια.  Τίποτε παραπάνω».
Φυσικά ο Νίο παίρνει το κόκκινο χάπι και έτσι ξεκινά η περιπέτεια του.
Ο συμβολισμός των δύο χαπιών είναι τόσο πρωτότυπος, όσο και αρχαίος – έχει ειπωθεί πως πρόκειται για μία μοντέρνα μεταφορά της πλατωνικής αλληγορίας του σπηλαίου.  Με το μπλε χάπι, ο Νίο θα παραμείνει στο νοητικό περιβάλλον της μεγάλης μάζας της κοινωνίας, υπό την καθοδήγηση και τον έλεγχο του καθεστώτος και των μέσων επικοινωνίας, όπως ορίζουν οι κοινές αντιλήψεις, στερεότυπα και νόρμες.  Αποφεύγεται η αμφισβήτηση και ο κριτικός έλεγχος του επικρατούντος αφηγήματος-ηθικής-κανόνων, υιοθετείται μία στάση κατ’ εξοχήν κομφορμιστική.  Το υποκείμενη παραμένει σε μία κατάσταση αποχαυνώσεως και αγνοίας.
Το κόκκινο χάπι όμως, περιέχει την αλήθεια και την απαγορευμένη γνώση.  Θέτοντας τολμηρά και «αιρετικά» ερωτήματα, αμφισβητώντας το status quo, το κόκκινο χάπι βάζει το «μικρόβιο» της καχυποψίας, του σκεπτικισμού και της ελευθεροφροσύνης.  Αποτελεί μεταφορά εξερευνήσεως, αποκαλύψεως, διαφωτισμού.  Το παραπέτασμα πέφτει και φαίνεται η αληθινή μορφή και ουσία των πραγμάτων, οι όντως κανόνες της κοινωνίας και του σύμπαντος.  Το κόκκινο χάπι σπάει τα δεσμά της αγνοίας και της υποταγής.  Είναι σπόρος επαναστατικού αναβρασμού.
Πολιτικός συμβολισμός

Κυριακή 9 Ιουνίου 2019

Παίρνοντας το κόκκινο χάπι: Ψυχολογία της απόδρασης από το Matrix

διεθνολόγος

Οι περισσότεροι από εμάς έχουν δει, ή έστω έχουν υπ’ όψιν τους, την ταινία The Matrix (1999).  Η ταινία των αδελφών Γουατσόφσκι, με πρωταγωνιστές τους Κιάνου Ριβς και Λώρενς Φίσμπερν, έχει αφήσει εποχή για την σκηνοθεσία της, την αισθητική της αλλά πάνω από όλα για τη θεματολογία της και τα φιλοσοφικά και κοινωνικά ερωτήματα που εγείρει.  Το ταξίδι του Νίο από την ανιαρή ζωή της αγνοίας στην αποκάλυψη της πραγματικότητος για την ανθρωπότητα και την ένταξη του στην αντίσταση ενάντια στους δυνάστες της έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα.
Μία από τις πιο κλασσικές σκηνές της ταινίας είναι η επιλογή του Νίο ανάμεσα στο μπλε και το κόκκινο χάπι.  Ο αρχηγός της αντιστάσεως, ο Μορφέας, του δίνει τις εξής επιλογές:
«Αυτή είναι η τελευταία σου ευκαιρία.  Μετά από αυτό το σημείο δεν υπάρχει γυρισμός.  Παίρνεις το μπλε χάπι, η ιστορία τελειώνει.  Ξυπνάς στο κρεβάτι σου και πιστεύεις ό,τι θέλεις εσύ.  Παίρνεις το κόκκινο χάπι, παραμένεις στην Χώρα των Θαυμάτων, και θα σου δείξω πόσο βαθιά φθάνει η πραγματικότητα.  Θυμήσου, το μόνο που σου προσφέρω είναι η αλήθεια.  Τίποτε παραπάνω»
Φυσικά ο Νίο παίρνει το κόκκινο χάπι και έτσι ξεκινά η περιπέτεια του.
Ο συμβολισμός των δύο χαπιών είναι τόσο πρωτότυπος, όσο και αρχαίος – έχει ειπωθεί πως πρόκειται για μία μοντέρνα μεταφορά της πλατωνικής αλληγορίας του σπηλαίου.  Με το μπλε χάπι, ο Νίο θα παραμείνει στο νοητικό περιβάλλον κατά την αντίληψη της μεγάλης μάζας της κοινωνίας, υπό την καθοδήγηση και τον έλεγχο του καθεστώτος και των μέσων επικοινωνίας, όπως ορίζουν οι κοινές αντιλήψεις, στερεότυπα και νόρμες.  Αποφεύγεται η αμφισβήτηση και ο κριτικός έλεγχος του επικρατούντος αφηγήματος-ηθικής-κανόνων, υιοθετείται μία στάση κατ’ εξοχήν κομφορμιστική.  Το υποκείμενη παραμένει σε μία κατάσταση αποχαυνώσεως και αγνοίας.

Πέμπτη 25 Μαΐου 2017

ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ MATRIX - ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΝΕΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ





Συνέντευξη του Καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Μάνου Δανέζη.

ΠΗΓΗ: https://www.youtube.com/watch?v=bmP9ZQx9a3c&t=533s
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Κυριακή 14 Μαΐου 2017

Ο Κόσμος σαν Φάντασμα και σαν Matrix


"Τη δύναμη μιας ιδεολογίας δεν τη μετράμε μόνο από τις ερωτήσεις που είναι σε θέση ν' απαντήσει,
αλλά κι από τις ερωτήσεις που κατορθώνει να πνίξει"


Καθώς όμως στο βασιλιά δεν άρεσε καθόλου η ιδέα να ξεπορτίζει ο γιός του και να περιπλανιέται στα σοκάκια και στους αγρούς για να σχηματίσει τη δική του άποψη για τον κόσμο, του έκανε δώρο μια άμαξα με άλογα. «Τώρα πια δεν θα χρειάζεται να περπατάς», του είπε. Κι εννοούσε: «Από ‘δω και πέρα απαγορεύεται να περπατάς». Στην πράξη δηλαδή, «δεν μπορείς πια να περπατάς».


1.
Η σύγχρονη μαζική κατανάλωση είναι ένα άθροισμα ατομικών επιδόσεων∙ ο κάθε καταναλωτής είναι ένας εργαζόμενος στο σπίτι, που δουλεύει αμισθί στην παραγωγή του μαζικού ανθρώπου.
[…] Είναι πασίγνωστο ότι ο βιομηχανικός συγκεντρωτισμός, ο οποίος κυριαρχούσε μέχρι την προηγούμενη γενιά, έχει εγκαταλειφθεί −κυρίως για στρατηγικούς σκοπούς− κι έδωσε τη θέση του στη διάχυτη ανάπτυξη. Αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό, είναι πως αυτή αρχή δεν περιορίζεται μόνο στην κατανάλωση αλλά εφαρμόζεται και στην παραγωγή του μαζικού ανθρώπου. 

Δεδομένου ότι, σύμφωνα μ’ ένα γνωστό γερμανικό ρητό, «ο άνθρωπος είναι ό,τι τρώει» (με μια μη-υλιστική έννοια του όρου), μπορούμε να πούμε πως ο μαζικός άνθρωπος παράγεται μέσ' από την κατανάλωση μαζικών εμπορευμάτων. Μέσω αυτής, ο καταναλωτής, εργαζόμενος κατ’ οίκον, μετασχηματίζει τον εαυτό του σε μαζικό άνθρωπο. […]

2.
Η τηλεόραση και το ραδιόφωνο μετασχηματίστηκαν σ' ένα αρνητικό σπιτικό τραπέζι και η οικογένεια σε μια μικρογραφία ακροατηρίου.
Περιττεύει να πούμε ότι αυτή η μαζική κατανάλωση δεν αποκαλείται συνήθως με το αληθινό  της όνομα. Απεναντίας, ισχυρίζονται ότι συνεισφέρει στην αναγέννηση της οικογένειας και της ιδιωτικής ζωής. Καταλαβαίνουμε τους λόγους αυτής της υποκρισίας. Στην πραγματικότητα, η μαζική κατανάλωση που εξετάζουμε εδώ, απειλεί να διαλύσει την οικογένεια με πρόσχημα το ότι μεριμνά για την ιδιωτικότητα της οικογενειακής ζωής. Διότι μέσω της τηλεόρασης, αυτό που κυριαρχεί στην οικογενειακή ζωή δεν είναι η ιδιωτικότητά της, αλλά ο έξω κόσμος, πραγματικός ή μυθικός∙ και κυριαρχεί τόσο πολύ (όχι μόνο πάνω στους τέσσερεις τοίχους και στα έπιπλα, αλλά ακριβώς πάνω στην ίδια την επικοινωνία μέσα στην οικογένεια), που η πραγματικότητα του σπιτικού καταντάει ατελέσφορη και άσαρκη σαν ένα φάντασμα. 

Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2015

Ο Μύθος του Σπηλαίου του Πλάτωνα, οι ομοιότητές του με το Matrix και η σύγρονη ερμηνεία του





Ο Μύθος με τη σπηλιά στην Πολιτεία του Πλάτωνα 
Η Πολιτεία περιλαμβάνει την Αλληγορία του σπηλαίου, με την οποία ο Πλάτων εξηγεί τη Θεωρία των Ιδεών του.

Η σημερινή κατάσταση του ανθρώπου, λόγω απαιδευσίας, μπορεί να αναπαρασταθεί άψογα από τον περίφημο μύθο του σπηλαίου που διηγείται ο Πλάτωνας, στην αρχή του έβδομου βιβλίου της Πολιτείας του.

Ο άνθρωπος ζει σε μια ψευδαίσθηση


Σύμφωνα με τον αλληγορικό μύθο οι άνθρωποι ζούμε σαν φυλακισμένοι μέσα στις παραισθήσεις και τις αυταπάτες μας και δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την αλήθεια γιατί μας εμποδίζουν τα δεσμά των αισθήσεων αλλά και τα δεσμά των εξουσιαστών, που χειραγωγούν τις αισθήσεις μαςώστε να αντιλαμβανόμαστε μόνο την πραγματικότητα όπως την καθορίζουν εκείνοι.

Κάποια στιγμή μερικοί δεσμώτες απαλλάσσονται επιτέλους από την επιρροή των δογμάτων, χάρη στην παιδεία και τον ορθό λόγο και επιτέλους με καθαρή σκέψη μπορούν να γνωρίσουν την αλήθεια βασιζόμενοι σε αποδείξεις.