Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΖΙΑΚΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΖΙΑΚΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 6 Αυγούστου 2023

Η πολιτισμική παρακμή ως μηδενισμός

Το νεωτερικό και το ελληνικό παράδειγμα

από Θεόδωρος Ζιάκας





Αν ο 19ος αιώνας είδε τη γέννηση μιας «ψυχολογίας χωρίς ψυχή» […] εμείς θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τη σημερινή εποχή σαν εποχή της ανθρωπολογίας «χωρίς άνθρωπο». Κώστας Παπαϊωάννου.[1]

Τι είναι παρακμή; Ποιοι είναι οι γενικοί τύποι της παρακμής; Πώς γίνονται και απογίνονται; Σκοπός της εισήγησής μου είναι να διαμορφώσει μια βάση συζήτησης των τριών αυτών ερωτημάτων.

Το εμπειρικό πεδίο του θέματος είναι οι μεγάλοι ιστορικοί πολιτισμοί, των οποίων η περιγραφική θεώρηση μας λέει, πριν απ’ όλα, ότι: Όλοι έχουν αρχή και τέλος. Όλοι γνωρίζουν φάσεις ακμής και φάσεις παρακμής. Το δε τέλος τους συνδέεται κατά κανόνα με «βαθιά παρακμή». Η περιγραφική αυτή εικόνα, για την πορεία του πολιτισμού, αποδίδει μια κωδωνόσχημη καμπύλη. Αληθεύει άραγε;




1. Η συνεκδοχή Παρακμής και Μηδενισμού


Σύμφωνα με τις δύο κρατούσες στον σύγχρονο κόσμο αντιλήψεις, η κωδωνόσχημη απεικόνιση είναι παραπλανητική.

Για την πρώτη και κυρίαρχη άποψη, την «τεχνοσυστημική», το πρόβλημα είναι οι «κρίσεις», που βέβαια, αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά, δύνανται να εξελιχθούν σε ολοσχερή καταστροφή. Εκ των προτέρων όμως τίποτα δεν αποκλείει την «ορθή αντιμετώπιση» των κρίσεων. Και τούτο στο διηνεκές. Άρα για ποιά ακμή και παρακμή και ποιο τέλος μπορεί να γίνεται λόγος;

Κυριακή 20 Μαρτίου 2022

Θ. Ι. Ζιάκας: Διερωτήσεις για την πολιτική και τον πολιτισμό


O Θεόδωρος Ζιάκας καλεσμένος του δικτύου πολιτών Μεσογείων το 2019 μίλησε μεταξύ άλλων για: To έθνος ως πολιτισμικό ιδίωμα και την οριοθετησή του από τον εθνικισμό, τον εθνομηδενισμό και την εθνοκαπηλεία. https://youtu.be/lxIhpiAxiS0

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2022

Από το παρόν της παγκοσμιοποίησης στο μέλλον της ταυτότητας




Ο Θεόδωρος Ζιάκας αναλύει ζητήματα Παιδείας, ταυτότητας, σχέσεων Έθνος-Κράτος και πολίτη, Εκκλησίας ως συστήματος πατρίδας, σχολιάζει την ρήση του Ηράκλειτου "πόλεμος πατήρ πάντων" και καταλήγει σε ζητήματα παγκοσμιοποίησης και δυνάμεων αναίρεσης της. Η αρχική τοποθέτηση: https://youtu.be/F8y9wbidYkU

Πέμπτη 10 Μαρτίου 2022

Θ. Ι. Ζιάκας: H μεταστροφή ως αποτροπή της αυτοκαταστροφής




Θεόδωρος. Ι. Ζιάκας H μεταστροφή ως αποτροπή της αυτοκαταστροφής. Σώζεται η Νινευί; Από εκδήλωση του αντιφώνου στην αίθουσα της ΧΟΦΕ (2016).

Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2022

Από το παρόν της παγκοσμιοποίησης στο μέλλον της ταυτότητας

0
518




Ο Θεόδωρος Ζιάκας αναλύει ζητήματα Παιδείας, ταυτότητας, σχέσεων Έθνος-Κράτος και πολίτη, Εκκλησίας ως συστήματος πατρίδας, σχολιάζει την ρήση του Ηράκλειτου “πόλεμος πατήρ πάντων” και καταλήγει σε ζητήματα παγκοσμιοποίησης και δυνάμεων αναίρεσης της.

Παρασκευή 22 Οκτωβρίου 2021

Θ. Ζιάκα: μηδενισμός και πρόσωπο


Σχόλιο του ιστολόγιου Αντίφωνο:Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί εισήγηση στο συνέδριο που είχε οργανώσει στην Θεσσαλονίκη τον Μάϊο του1996 ο καθ. του ΑΠΘ Λάμπρος Σιάσιος, με θέμα την Διεπιστημονική προσέγγιση του Προσώπου. Στο γεγονός είχε δοθεί ιδιαίτερη σημασία, καθότι ομιλητές ήταν σχεδόν όλοι οι εν τότε Ελλάδι περί Προσώπου δια-νοήμονες (μείζονες και ελάσσονες...) Σε αντίθεση δε με τα συνήθως κρατούντα, οι εισηγητές ήρθαν καλά προετοιμασμένοι. Δεν έλειψαν και οι σοβαρές αντιπαραθέσεις. Μια απ’ αυτές ήταν και το «Βατερλώ» που υπέστη ο Στέλιος Ράμφος από τον μακαρίτη Νίκο Ματσούκα... (Βλ. Ιμάτια φωτός αρρήτου. Διεπιστημονική προσέγγιση του Προσώπου. Επιμέλεια Λάμπρος Σιάσιος. Πουρναράς Π.Σ. 2002.) Στο εδώ κείμενο έχουν γίνει επουσιώδεις μόνο διορθώσεις – κυρίως γραμματικές. 

ΘΕΜΑ: Η ανθρωπολογική κρίση της εποχής μας ως αντικείμενο της οντολογίας του Προσώπου

Η ανακάλυψη της παραδοσιακής οντολογίας του Προσώπου δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί αν η κριτική σκέψη, πάνω στα μεγάλα προβλήματα του νεωτερικού πολιτισμού, δεν είχε ενοχοποιήσει την οντολογική του θεμελίωση, ήτοι τη νεωτερική νοηματοδότηση του υποκειμένου. Επομένως η συζήτηση για το Πρόσωπο αναφέρεται πρωτίστως στο ανθρωπολογικό πρόβλημα της εποχής μας και εντάσσεται στη σχετική ιστορική προβληματική. Η εισήγησή μου θέλει να φέρει τη συζήτηση στο συγκεκριμένο αυτό ιστορικό πλαίσιο.

1. Το αντινιχιλιστικό κίνημα

Η ενοχοποίηση του νεωτερικού ανθρωπολογικού τύπου άρχισε στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, από το αντινιχιλιστικό - αντιμηδενιστικό κίνημα. Προφήτες του κινήματος αυτού στάθηκαν ο Κίρκεγκωρ, ο Νίτσε, ο Ρεμπώ, ο Ντοστογιέφσκι κ.ά. Διορατικότερος ο Ντοστογιέφσκι. Η ιδιοφυία του, ζυμωμένη με τη νηπτική πνευματικότητα, μας άφησε την ακριβέστερη ανθρωπολογική ακτινογραφία του αιώνα που ερχόταν: του 20ου αιώνα. 

Το αντινιχιλιστικό πνεύμα, επηρέασε βαθειά τον 20ο αιώνα, ιδίως στον τομέα της τέχνης, και απεκάλυψε, ως εστία των μεγάλων προβλημάτων, τη θεμελίωση του πολιτισμού της Νεωτερικότητας στον μηδενισμό. Φανέρωσε το γεγονός ότι το νεωτερικό ανθρωπολογικό καλούπι είναι φτιαγμένο για να παράγει μηδενιστές. Δηλαδή ανθρώπους ικανούς μονάχα να καταστρέφουν ό,τι ζωντανό υπάρχει μέσα τους και γύρω τους.

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2020

Τι είναι ο «Μυστικισμός»; - από Θεόδωρος Ζιάκας

Μυστικισμός είναι ο λόγος για το Μυστήριο. Όπου «Μυστήριο» είναι το εξ ορισμού ανεξιχνίαστο και παρά ταύτα επιδεχόμενο εμβίωση. Εμβίωση ιδιωτική-προσωπική και εμβίωση συλλογική-κοινοτική.
Καθώς ζούμε σε ιδιωτικοποιημένη κοινωνία δεν είναι παράξενο, που το ενδιαφέρον συγκεντρώνεται στις ιδιωτικές εμβιώσεις του Μυστηρίου, τις λεγόμενες «μυστικές εμπειρίες». Δεν θα ασχοληθώ μ’ αυτές, όχι γιατί δεν έχουν σημασία, αλλά γιατί έτσι κι αλλιώς δεν μπορούν να εκφραστούν με λόγια. Τουλάχιστον οι εξ αυτών χριστιανικές. Λέει ο Απόστολος Παύλος:
«Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων· εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον· εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄῤῥητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι.»[1]
Θα σταθώ, λοιπόν, αποκλειστικά, στην συλλογική εμβίωση του Μυστηρίου και ειδικά στην συλλογική «μυστική εμπειρία», την αναφερόμενη σε τρεις καθοριστικές πτυχές του πολιτισμικού Μυστηρίου: την γένεση του πολιτισμού, την αναπαραγωγή του από γενιά σε γενιά και το τέλος του.
  1. Αλλά γιατί είναι μυστήριο ο πολιτισμός;
Είναι Μυστήριο, επειδή σε αντίθεση με τα άλλα ζώα, το ανθρώπινο ζώο δεν είναι προικισμένο από την φύση του με μια καθορισμένη μορφή κοινωνικότητας και πρέπει να την εφεύρει ή να την επιλέξει μέσα από ένα δυνητικά απεριόριστο φάσμα επιλογών.
Το Μυστήριο του πολιτισμού έγκειται ακριβώς σ’ αυτό: στην κοινωνιο-οντολογική ελευθερία του ανθρωπίνου είδους. Διαβλέπουμε άλλωστε, αυτού του είδους την ελευθερία, πίσω από την απερίσταλτη ετερότητα των ιστορικών πολιτισμών.

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2020

Αφιέρωμα στον Νεοέλληνα φιλόσοφο Σπυρίδωνα Κυριαζόπουλο


Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2020, Iερός Ναός Αγίου Νικολάου Ραγκαβά : Φιλοσοφικός Κύκλος: Αφιέρωμα στον Νεοέλληνα φιλόσοφο Σπυρίδωνα Κυριαζόπουλο

Mίλησαν: – Γιώργος Κρανιδιώτης, (ιατρός, πτυχιούχος Φιλοσοφίας): «Η φιλοσοφική θεολογία του Σπ. Κυριαζόπουλου».

– Γιάννης Ιωαννίδης (αρχιτέκτονας – μεταφραστής): «Ο Σπ. Κυριαζόπουλος και η κριτική του τεχνικού πνεύματος».

– Θεόδωρος Ζιάκας (μαθηματικός – ανεξάρτητος ερευνητής επί θεμάτων κοινωνικής οντολογίας): «Από την “πολιτική θρησκεία” στον χριστιανισμό».

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019

To έθνος ως πολιτισμικό ιδίωμα


Η οριοθετησή του από τον εθνικισμό, τον εθνομηδενισμό και την εθνοκαπηλεία.

από Θεόδωρος Ζιάκας


O Θεόδωρος Ζιάκας καλεσμένος του δικτύου πολιτών Μεσογείων μίλησε μεταξύ άλλων για:

To έθνος ως αφήγημα ή ως κοινωνική αναγκαιότητα;

την σχέση μεταξύ κράτους – έθνους- κοινωνίας,

τις διαφορετικές προσεγγίσεις για την ανθρώπινη υπόσταση και την έννοια της αλήθειας μεταξύ των πολιτισμών,

τον ρόλο και τις έννοιες των κοινών και της ελευθερίας στους πολιτισμούς.

Κυριακή 6 Οκτωβρίου 2019

"Η κρίση της εθνικής ταυτότητας σήμερα" - Θόδωρος Ζιάκας

Το θέμα που σκοπεύω να σας αναπτύξω είναι πολύ δύσκολο. Γίνεται δύσκολο από την απουσία της κοινής γλώσσας.
Επειδή ο σκοπός της ομιλίας μου είναι να φτάσουμε σε μια κοινή κατανόηση του θέματος πρέπει να ξεκινήσω αποκαθιστώντας μια κοινή γλώσσα. Έχουμε τρεις έννοιες: «κρίση», «εθνική ταυτότητα», «σήμερα». Τi νόημα τους δίνουμε; Ας τις πάρουμε μία-μία, ξεκινώντας από την εθνική ταυτότητα.
Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Οι απόψεις χωρίζονται κατ’ αρχάς σε δύο κατηγορίες: Στη μία ανήκουν εκείνοι, που πιστεύουν ότι η εθνική ταυτότητα δεν υπάρχει καν. Αυτοί είναι οι εθνομηδενιστές. Στην άλλη κατηγορία ανήκουν όλοι εκείνοι, που πιστεύουν ότι η εθνική ταυτότητα είναι κάτι το υπαρκτό, το πραγματικό. Αυτοί αποκαλούνται από τους πρώτους εθνικιστές. Ας αρχίσουμε από τον εθνομηδενισμό.
Α) Ο ΕΘΝΟΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ
Οι εθνομηδενιστές υποστηρίζουν ότι η εθνική ταυτότητα υπάρχει μόνο στη φαντασία των εθνικιστών. Είναι λένε μια ταυτότητα «νοερή». Μια ιδεολογική ψευδαίσθηση, που δεν έχει κανένα αντίκρυσμα στην πραγματικότητα. Ένα κούφιο ιδεολόγημα. Επί πλέον είναι ένα ιδεολόγημα πέρα για πέρα αντιδραστικό και παθολογικό.
Δεν ξέρω εδώ στη Λευκωσία, αλλά στην Αθήνα ο εθνομηδενισμός κυριαρχεί απόλυτα: στα ΜΜΕ, στα Πανεπιστήμια, στη διανόηση. Είναι η κυρίαρχη νοηματοδότηση της εθνικής ταυτότητας. Οι καθηγητές του ΕΛΙΑΜΕΤ π.χ, οι θεωρητικοί σύμβουλοι του ελλαδικού ΥΠΕΞ είναι όλοι θιασώτες του εθνομηδενισμού. Επιχειρηματολογούν αναφανδόν υπέρ του «νοερού» χαρακτήρα της εθνικής ταυτότητας. .
Β) Ο ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ
Οι λεγόμενοι εθνικιστές πιστεύουν ότι η εθνική ταυτότητα είναι πραγματική. Δεν έχουν όμως την ίδια άποψη για το ποιο είναι το περιεχόμενο της εθνικής ταυτότητας. Διαιρούνται σε έξι κατηγορίες ανάλογα με το αν ανάγουν την εθνική ταυτότητα στη φυλή, στη γλώσσα, στη θρησκεία, στο περιβάλλον, στη λαϊκότητα, ή σε κάποιο συνδυασμό από όλα αυτά.
Β1) Ο ΕΘΝΟΦΥΛΕTlΣΜΟΣΜια μερίδα, λοιπόν, πιστεύει ότι η εθνική ταυτότητα είναι θέμα ράτσας. Αίματος. Ότι είναι φυλετικό γονίδιο. Ζήτημα βιολογίας. Οι πιο φανατικοί εθνικιστές είναι οι ρατσιστές. Ανησυχούν πολύ για τους κινδύνους, που διατρέχει η εθνική μας ταυτότητα, αλλά δεν είναι καθόλου συνεπείς. Αν η ταυτότητα είναι θέμα ράτσας, θα μπορούσε να κινδυνεύει μόνο από τις επιμειξίες με τους ξένους και από την υπογεννητικότητα. Επιμειξίες σε ανησυχητική κλίμακα δεν ακούστηκε να έχουμε. Από δημογραφική άποψη όμως πάσχουμε οπωσδήποτε. Επ’ αυτού όμως δεν βλέπω να κάνουν και τίποτε. Αντίθετα δεν χωνεύουν καθόλου τον παραδοσιακό μας Θεό, που η πρώτη εντολή του είναι ακριβώς το «αυξάνεσθαι και πληθύνεσθαι». (Ως γνωστόν ο εθνοφυλετισμός είναι αντισημιτικός).
Β2) Ο «ΠΕΡΙΒΑΜΟΝΤΙΣΜΟΣ»

Πέμπτη 11 Ιουλίου 2019

Παγκοσμιοποίηση και συλλογική Αυτοκατανόηση - Θεόδωρος Ζιάκας

Περίληψη (2019)
Αφορμή για το παρόν κείμενο στάθηκαν οι επιθέσεις για την άλωση της στοιχειώδους εκπαίδευσης εκ μέρους του ιστοριογραφικού εθνομηδενισμού.
Ο συγγραφέας διαπιστώνει κατ’ αρχάς τη σύμπτωση των επιθέσεων αυτών με την γενικότερη ανθρωπολογική παρακμή και πτώση του νεωτερικού πολιτισμού στον μεταμοντέρνο μηδενισμό, όπου το άτομο μαζοποιείται, διασπάται και εισβάλλει μέσα του το κενό συλλογικότητας που συνοδεύει την κοινωνική ανάπτυξη του συστημικού ατομικισμού. «Δεν υπάρχει κοινωνία – υπάρχουν μόνο τα άτομα και το κενό!». Η άλλη όψη της πτώσης στην κατάσταση αυτή είναι η ανάπτυξη της Παγκοσμιοποίησης ως συστηματικής υπονόμευσης και καταστροφής των τριών πυλώνων αναπαραγωγής του εθνοκρατικού κεκτημένου: του Θυσιαστηρίου, της Σχολής και του Πολιτικού. Ο καθ’ ημάς ιστοριογραφκός ρεβιζιονισμός εντάσσεται έτσι στην παγκόσμια υπερατλαντική στρατηγική για την προσαρμογή του Εκπαιδευτικού πυλώνα των εθνών στο εθνομηδενιστικό Dictatus της Παγκοσμιοποίησης.
Ο νεωτερικός πολιτισμός στη φάση της μεταμοντέρνας παγκοσμιοποίησής του καταστρέφει, ο ίδιος τα υποκείμενα που τον έχουν δημιουργήσει. Γιατί το κάνει αυτό; Γιατί και σε τι τον εμποδίζει ο βεστφαλιανός εθνοκρατικός «ατομικισμός»; Σε τι κόσμο οδηγεί άραγε η συστηματική προσπάθεια καταστροφής της όποιας εθνοκρατικής αυτεξουσιότητας;
Αντιλαμβανόμενος τον πολιτισμό του ως την απάτητη κορυφή της ιστορικής Προόδου, ο σύγχρονος άνθρωπος αδυνατεί να συλλάβει το πρόβλημα. Ωστόσο υπάρχει ιστορικό παράδειγμα πολιτισμού που να έχει υπερβεί τα όρια του οικείου συστήματος πατρίδας και να έρθει αντιμέτωπος με το ίδιο πρόβλημα. Υπέστη τρομερές  καταστροφές ώσπου να φτάσει στη λύση που θα του επιτρέψει να σταδιοδρομήσει για άλλα χίλια χρόνια. Αυτός ήταν ο ελληνικός πολιτισμός.
Εξετάζοντας, το παλιό τούτο κείμενο, τον μεταμοντέρνο εθνομηδενισμό υπό το φως του ελληνικού παραδείγματος συμβάλλει στην αναγκαία αποστασιοποιημένη διερεύνηση του προβλήματος.  Συνδυάζει προς τούτο την κοινωνιο-οντολογική οπτική του συγγραφέα με την αντίστοιχη κοσμοσυστημική οπτική του καθ. της πολιτικής επιστήμης και οξυδερκούς μελετητή της ελληνικής Ιστορίας κ. Γ. Κοντογιώργη.
Ι.
Σε αντίθεση με τους εκσυγχρονιστές του 19ου αιώνα, οι οποίοι μάχονταν για την ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης, οι εκσυγχρονιστές του 21ου αγωνίζονται για την αποδόμησή της. Η πρόσφατη διαμάχη για το βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού πιστοποίησε την κυριαρχία της εθνομηδενιστικής εκσυγχρονιστικής ιστοριογραφίας στην ελληνική Εκπαίδευση. Και συγχρόνως τον εξοβελισμό της ελληνοκεντρικής.

Κυριακή 26 Μαΐου 2019

Μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας



Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Λέζεκ Κολακόφσκι «Βαρβαρότητα και πολιτισμική παγκοσμιότητα» ο συγγραφέας Θεόδωρος Ζιάκας μίλησε στο βιβλιοπωλείο άΠΕΙΡΟΣ χΩΡΑ στα Βριλήσσια τον Μάρτιο του 2019 με θέμα: Μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας.

Πέμπτη 11 Απριλίου 2019

Η «αληθινή θρησκεία» του νεωτερικού ανθρώπου είναι ο Καπιταλισμός...

Απόσπασμα από το άρθρο του Θεόδωρου Ζιάκα "Περί Ευρώπης, πολιτισμού και χριστιανοσύνης".
 

Ο Θεός στον οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν, δηλαδή εμπιστεύονται την κοινωνική τους ύπαρξη (δεν υπάρχει άλλη), δεν είναι ο «ίδιος» για τον Δούλο, τον Μισθωτό και τον Φίλο.

Ο Θεός του νεωτερικού Μισθωτού είναι το Χρήμα, ο Μαμωνάς. Μπορεί το άτομο να θεωρεί τον εαυτό του «χριστιανό», αλλά «ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν, Θεώ και Μαμωνά». Κατ’ αρχήν, λοιπόν, δεν έχει νόημα να μιλάμε για «χριστιανοσύνη» στην Ευρώπη, αν δεν κάνουμε την προκαταρκτική αυτή διάκριση.
Η «αληθινή θρησκεία» του νεωτερικού ανθρώπου είναι ο Καπιταλισμός. Σύμφωνα μάλιστα με τον γερμανο-εβραίο φιλόσοφο Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940), ο Καπιταλισμός είναι η πιο σκληρή θρησκευτική λατρεία, που έχει υπάρξει, γιατί «δεν γνωρίζει εξιλέωση», παρά «μόνο ενοχή και απόγνωση». Επιπλέον είναι μια θρησκεία–παράσιτο: «Ο καπιταλισμός έχει αναπτυχθεί παρασιτικά πάνω στον Χριστιανισμό της Δύσης με τέτοιον τρόπο, που τελικά η ιστορία του δυτικού χριστιανισμού είναι στην ουσία η ιστορία του παρασίτου του, του καπιταλισμού [Walter Benjamin, Ο Καπιταλισμός ως Θρησκεία 1921. Ges. Schriften, VI, S. 100, Frankfurt / M., 1991].

Αν δεν τον βλέπουμε ως θρησκεία, είναι επειδή φοράει το ιδεολογικό μανδύα της «εκκοσμίκευσης», που σαν το κράνος του Άδη, την καθιστά αόρατη. Η αποκάλυψη της σχέσης αυτής, μεταξύ του Καπιταλισμού ως θρησκείας-παρασίτου και του δυτικού Χριστιανισμού ως θρησκείας-ξενιστή του, αποτελεί καίρια γνωσιολογική τομή στη μοντέρνα σκέψη. Αποκαλύπτει, πώς λειτουργεί στον νεωτερικό ατομοκεντρικό πολιτισμό ο πυλώνας τουΘυσιαστηρίου. [Θρόνος, ΘυσιαστήριοΣχολή, που είναι κατά την ορολογία του Σπ. Ζαμπελίου (1815-1881), οι τρεις τόποι-πυλώνες, όπου αναπαράγεται η κοινωνιο-οντολογική ταυτότητα των πολιτισμών.]
Με την είσοδο της «Νεωτερικότητας» στη φάση του ολοκληρωμένου μηδενισμού, το Παράσιτο έχει αφαιμάξει πλήρως τον ξενιστή του, με αποτέλεσμα να πεθαίνει κι αυτό το ίδιο στα ιστορικά κέντρα του, τρώγοντας τις σάρκες του σαν τον μυθικό Ερυσίχθονα. Αυτό που βλέπουμε σήμερα, είναι το φάντασμά του. Το πραγματικό Χρήμα έγινε fiat money: εικονικό χρήμα. Το «δημιουργεί» ο ιδιωτικός κεντρικός Σάϋλωκ, εκ του μηδενός, στο πληκτρολόγιό του. Εσωκλείει τη μηδενική του αξία σε ηλεκτρονικά πακέτα δισεκατομμυρίων και τρισεκατομμυρίων δολαρίων και τα δανείζει στην κυβέρνηση της Αυτοκρατορίας, προκειμένου να τα πάρει αργότερα σε πραγματικό πλούτο και μάλιστα με τόκο! Με τον ζεστό αυτόν ηλεκτρονικό αέρα, η Αυτοκρατορία θα χρηματοδοτήσει τις εκατοντάδες ανά την υφήλιο στρατιωτικές βάσεις της και τους αλλεπάλληλους πολέμους της, καθώς και τα πελώρια ελλείμματά της.

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2019

Περί Ευρώπης, πολιτισμού και Χριστιανοσύνης


Το δοκίμιο του μεταμαρξιστή Πολωνού φιλοσόφου Λέζεκ Κολακόφσκι, προσπαθεί να τονώσει την κλονισμένη πολιτισμική αυτοεκτίμηση του «ευρωπαίου», την πιστοποιούμενη από τη διάδοση του σχετικισμού και της απαξίωσης του ευρωκεντρισμού στην Ευρώπη. Δέχεται, ότι ο πολιτισμικός σχετικισμός είναι μια εύλογη στάση, απέναντι στην ποικιλία των πολιτισμών του κόσμου, αλλά, όπως ορθολογικότατα υποστηρίζει, ο ακραίος σχετικισμός είναι εσφαλμένος, όπως κι ο ακραίος σκεπτικισμός. Συνοψίζοντας την επιχειρηματολογία του, εισηγείται έναν ασυνεπή σχετικισμό και έναν καλώς νοούμενο ευρωκεντρισμό.

Διαβάζοντάς το, έπειτα από τόσα χρόνια, δεν μπορώ να μη διαπιστώσω, ότι οι προειδοποιήσεις του για τις συνέπειες της κυριαρχίας του σχετικισμού, δικαιώνονται πλήρως. Τις βλέπουμε, άλλωστε, στην προϊούσα «πολυπολιτισμική» εξάρθρωση των ευρωπαϊκών εθνών. Μιλά όμως για την «Ευρώπη», τον πολιτισμό «της», την «παγκοσμιότητά» του και τη «χριστιανοσύνη» της,  σαν το νόημα των γενικοτήτων αυτών να είναι αυτονόητο. Σαν να ανήκει στα «συμφωνημένα υπονοούμενα» όλων των ευρωπαϊκών λαών.
Στο κείμενο που ακολουθεί σκοπεύω να μιλήσω, για το τι είναι αλήθεια και τι φενακισμός στις γενικότητες αυτές.
Ποια «Ευρώπη»;
Για τους Γερμανούς ηγέτες, από τον Βίσμαρκ, ως τον Χίτλερ και από τον Αντενάουερ ως τη Μέρκελ και τον Σόϊμπλε, μία και μόνο έννοια «Ευρώπης» είναι νοητή: η Γερμανική Ευρώπη.
Διάβαζα πρόσφατα, ότι «Ο Bismarck έδειχνε να χάνει την υπομονή του, όταν γινόταν χρήση των λέξεων “Χριστιανοσύνη” ή “Ευρώπη” στη διπλωματική γλώσσα (συνήθως από τους Ρώσους και τον Υπουργό των Εξωτερικών τους Gorchakov). Στα Γερμανικά έγγραφα προ του 1914 υπάρχει μια Σημείωση που έκανε ο Bismarck σε υπόμνημα που είχε συντάξει ο Gorchakov: “Η συζήτηση περί Ευρώπης είναι άνευ αντικειμένου: πρόκειται για γεωγραφική έννοια. Ποια είναι η Ευρώπη;” (η φράση αυτή γραμμένη στα γερμανικά, στα γαλλικά και στη συνέχεια στα αγγλικά) … Και όταν κάποτε ο ίδιος ο Gorchakov υποστήριξε την άποψη, ότι το Ανατολικό Ζήτημα δεν ήταν ούτε Γερμανικό, ούτε Ρωσικό, αλλά Ευρωπαϊκό ζήτημα, ο Bismarck έδωσε την ισοπεδωτική απάντηση: “Ανέκαθεν συναντούσα τη λέξη Ευρώπη στα χείλη των πολιτικών εκείνων, που ήθελαν κάτι από άλλες Δυνάμεις, το οποίο όμως δεν τολμούσαν να ζητήσουν εξ ονόματός τους…”» [1]

Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2019

Η αποσύνθεση του ατομικού ανθρώπου

Άρης Ζεπάτος
Το τελευταίο βιβλίο του Θεοδώρου Ζιάκα «Αυτοείδωλον εγενόμην» είναι ένα σπουδαίο έργο εθνικής και ατομικής αυτογνωσίας. Με μεγάλη συστηματικότητα εξετάζει πολλά κεντρικά ζητήματα της πορείας του Ελληνισμού και του ανθρώπου και εξάγει επαναστατικά συμπεράσματα. Θα σκιαγραφήσω εδώ ένα πολύ γενικό διάγραμμά τους.
Ο Θ. Ζιάκας απομακρύνεται από τα πρότυπα ερεύνης, τα οποία διαπραγματεύονται την ιστορία ερήμην των ανθρώπων. Δεν είναι οι παραγωγικές δυνάμεις, οι παραγωγικές σχέσεις και οι κάθε είδους αντικειμενικές δομές που κινούν την ιστορία. Αυτά είναι ανθρώπινα δημιουργήματα. Για τη δημιουργία ενός καινούργιου πολιτισμού απαιτείται η εμφάνισις ενός καινούργιου ανθρώπινου τύπου. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν δημιούργημα του Έλληνος ανθρώπου, ο οποίος ανιχνεύεται στα Ομηρικά έπη αλλά και στην Ελληνική μυθολογία. Ο Ελλην άνθρωπος θεμελιώνει την ύπαρξή του πάνω στην ελευθερία. Ενώ έχει παράδοσι δεν αρκείται σ' αυτήν. Θέλει το κάθε τι να το κατανοήσει με τον δικό του νου. Εγκαινιάζει στην ιστορία τον ατομικό τύπο ανθρώπου. Σ' ένα κόσμο δεσποζόμενο από αυθαίρετες εξουσίες, οι οποίες είχαν οικειοποιηθεί το Θείον και είχαν συντρίψει τον άνθρωπο, ο Έλλην άνθρωπος εκδίπλωσε την ελευθερία του, προς όλες τις κατευθύνσεις. Στα πολιτισμικά επιτεύγματά του αποτυπώνεται όλη η στοχαστικότης, η σωφροσύνη, η ισορροπία και η ομορφιά που είχε στο ξεκίνημά του.
Ολέθρια παγίδα

Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2018

Θ. Ζιάκας: Η εθνική ταυτότητα της παιδείας στον 21ο αιώνα


Θεόδωρος Ζιάκας
Με βάση την αντίληψη, που κυριαρχεί στα εκπαιδευτικά μας πράγματα, ο τίτλος της εισήγησής μου θα μπορούσε να κριθεί επιεικώς απαράδεκτος, γιατί:
α) Τι σχέση μπορεί να έχει η εθνική ταυτότητα με την παιδεία; Δεν πρέπει η παιδεία να είναι «υπεράνω εθνικών διαχωρισμών»; β) Πώς μπορούμε να μιλάμε για εθνική ταυτότητα στον αιώνα της παγκοσμιοποίησης, όπου οι εθνικές ταυτότητες «καταργούνται»; Η αντίδραση αυτή είναι κατανοητή. Εκφράζει τις αντιλήψεις της νεωτερικής παράδοσης στη σημερινή μεταμοντέρνα φάση της εξέλιξής της.
Δεν υπάρχει όμως μόνο η νεωτερική παράδοση στον κόσμο. Υπάρχει στην περίπτωσή μας και η ελληνική προσωποκεντρική παράδοση, η οποία βλέπει τα πράγματα αυτά εντελώς διαφορετικά.
1. ΠΑΙΔΕΙΑ ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ – ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ: ΑΛΛΟΙ ΚΟΣΜΟΙ
Τι είναι «παιδεία»; Έχουμε δύο διαμετρικά αντίθετες απαντήσεις: Τη σύγχρονη νεωτερική. για την οποία παιδεία = εκπαίδευση. Και την προνεωτερική ελληνική, για την οποία η παιδεία έχει άλλο περιεχόμενο.
Α) Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ\

Ο ρόλος, που η σύγχρονη νεωτερική κοινωνία αναθέτει στην παιδεία της, είναι να εκπαιδεύει τα παιδιά, ώστε να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Οι πολλοί εκπαιδεύονται, για να γίνουν χρήστες ή συντηρητές των συστημάτων. Οι λίγοι για να γίνουν κατασκευαστές ή διαχειριστές τους.
Όταν λέμε «συστήματα», εννοούμε: α) την τυποποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων, β) την ορθολογική οργάνωσή τους με βάση χρησιμοθηρικές αρχές και γ) την παγίωση – αναπαραγωγή των οργανώσεων – συστημάτων. Σύστημα είναι Π.χ. μια επιχείρηση. Όπως επίσης και μια δημόσια υπηρεσία. Για να παραχθεί σήμερα οποιοδήποτέ προϊόν, χρειάζεται το κατάλληλο σύστημα. Πρότυπο του συστήματος είναι η μηχανή. Η ουσία της μηχανής δεν είναι το hardware, αλλά το software. Τα συστήματα είναι κατά βάθος μηχανές. Κοινωνικές μηχανές, συναρθρωμένες σε μια μεγαμηχανή: αυτό που λέμε «Σύστημα» με κεφαλαίο σίγμα.

Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2018

Θ. Ζιάκας: Η εθνική ταυτότητα της παιδείας στον 21ο αιώνα

Θεόδωρος Ζιάκας
Με βάση την αντίληψη, που κυριαρχεί στα εκπαιδευτικά μας πράγματα, ο τίτλος της εισήγησής μου θα μπορούσε να κριθεί επιεικώς απαράδεκτος, γιατί:
α) Τι σχέση μπορεί να έχει η εθνική ταυτότητα με την παιδεία; Δεν πρέπει η παιδεία να είναι «υπεράνω εθνικών διαχωρισμών»; β) Πώς μπορούμε να μιλάμε για εθνική ταυτότητα στον αιώνα της παγκοσμιοποίησης, όπου οι εθνικές ταυτότητες «καταργούνται»; Η αντίδραση αυτή είναι κατανοητή. Εκφράζει τις αντιλήψεις της νεωτερικής παράδοσης στη σημερινή μεταμοντέρνα φάση της εξέλιξής της.
Δεν υπάρχει όμως μόνο η νεωτερική παράδοση στον κόσμο. Υπάρχει στην περίπτωσή μας και η ελληνική προσωποκεντρική παράδοση, η οποία βλέπει τα πράγματα αυτά εντελώς διαφορετικά.
1. ΠΑΙΔΕΙΑ ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ - ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ: ΑΛΛΟΙ ΚΟΣΜΟΙ

Τι είναι «παιδεία»; Έχουμε δύο διαμετρικά αντίθετες απαντήσεις: Τη σύγχρονη νεωτερική. για την οποία παιδεία = εκπαίδευση. Και την προνεωτερική ελληνική, για την οποία η παιδεία έχει άλλο περιεχόμενο.

Α) Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ
Ο ρόλος, που η σύγχρονη νεωτερική κοινωνία αναθέτει στην παιδεία της, είναι να εκπαιδεύει τα παιδιά, ώστε να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Οι πολλοί εκπαιδεύονται, για να γίνουν χρήστες ή συντηρητές των συστημάτων. Οι λίγοι για να γίνουν κατασκευαστές ή διαχειριστές τους.
Όταν λέμε «συστήματα», εννοούμε: α) την τυποποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων, β) την ορθολογική οργάνωσή τους με βάση χρησιμοθηρικές αρχές και γ) την παγίωση - αναπαραγωγή των οργανώσεων - συστημάτων. Σύστημα είναι Π.χ. μια επιχείρηση. Όπως επίσης και μια δημόσια υπηρεσία. Για να παραχθεί σήμερα οποιοδήποτέ προϊόν, χρειάζεται το κατάλληλο σύστημα. Πρότυπο του συστήματος είναι η μηχανή. Η ουσία της μηχανής δεν είναι το hardware, αλλά το software. Τα συστήματα είναι κατά βάθος μηχανές. Κοινωνικές μηχανές, συναρθρωμένες σε μια μεγαμηχανή: αυτό που λέμε «Σύστημα» με κεφαλαίο σίγμα.