Βαγγέλης Στεργιόπουλος
Στο φύλλο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 1983 περιλαμβανόταν ένα δισέλιδο άρθρο που έφερε τον τίτλο «Τα κατά Μοσκώφ και Ζουράρι πάθη». Οι θεσσαλονικείς διανοούμενοι Κωστής Μοσκώφ και Κώστας Ζουράρις, στενοί φίλοι από τα νεανικά τους χρόνια, σχεδόν συνομήλικοι και κατ’ αρχήν ομοϊδεάτες, είχαν παραχωρήσει ξεχωριστές συνεντεύξεις στην επίσης θεσσαλονικιά δημοσιογράφο και συγγραφέα Λένα Δουκίδου (1934-2020).
Αφορμή για το δημοσίευμα αυτό, σύμφωνα με το συνοδευτικό κείμενο της εφημερίδας, ήταν το «πείραμα» Μοσκώφ – Ζουράρι για την προσέγγιση ελληνικού κομμουνισμού και ελληνικής ορθοδοξίας στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Οι δυο τους –συμπλήρωνε «Το Βήμα»–, χωρίς να απαρνούνται ο πρώτος τη μαρξιστική και ο δεύτερος την κομμουνιστική του ταυτότητα, ευαγγελίζονταν, μέσα στους κόλπους της ελληνικής Αριστεράς, το διάλογο και τη σύζευξη με ένα χώρο που κύριο χαρακτηριστικό του κατά τη μεταπολεμική περίοδο ήταν η σφόδρα αντικομμουνιστική και αντιμαρξιστική τάση.
Στις γραμμές που ακολουθούν θα διαβάσετε τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στη Δουκίδου ο Κωστής Μοσκώφ, ο οποίος έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν από 25 χρόνια, στις 27 Ιουνίου 1998, σε ηλικία 59 μόλις ετών:
Είσαι πιστός;
Όχι, δεν είμαι πιστός. Μα το «πιστός ή όχι» είναι ερώτημα Δυτικό. Δηλαδή, η ερώτηση πηγάζει από τον τρόπο που είναι διαρθρωμένη η ιδεολογία στη Δύση, όχι σε μας. Σε μας η Ορθοδοξία δεν είναι σύστημα όπως η Καθολική Εκκλησία. Η Ορθοδοξία είναι βίωμα. Το βίωμα της ζωής.
Πότε άρχισες να ενδιαφέρεσαι πιο έντονα για την ιδεολογία της Ορθοδοξίας;
Το 1975. Τότε άρχισα να γράφω και τα «Δοκίμιά» μου πάνω στην παραδοσιακή ιδεολογία μας.
Είπες ότι δεν είσαι πιστός. Ποια είναι ακριβώς η σχέση σου με το αντικείμενο;
Σχέση ερευνητική. Είναι μια διερεύνηση καθαρά μαρξιστική – λενινιστική. Αν έχει επιβραδυνθεί το προοδευτικό κίνημα στην Ελλάδα τα τελευταία 40-50 χρόνια, είναι γιατί δεν υπήρχε γνώση των ιδιομορφιών της ιστορίας μας, μελέτη τού πώς κινείται η ύλη στην Ελλάδα τα τελευταία 2.000-3.000 χρόνια. Υπάρχει γι’ αυτό μια πολύ μεγάλη ιδεολογική αδυναμία. Αυτή είναι λοιπόν η προσπάθειά μου τα τελευταία 8 χρόνια. Η διερεύνηση του παραδομένου λόγου τού πριν σώματός μας.