12.10.2025
Συμπληρώθηκαν φέτος 100 στρογγυλά χρόνια από τη γέννηση του Φραντς Φανόν, στις 20 Ιουλίου 1925, στη Μαρτινίκα των Γαλλικών Αντιλλών. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου 1961, στα 36 του, από λευχαιμία, σε νοσοκομείο της μισητής του Αμερικής. Τρεις μέρες νωρίτερα έπιασε στα χέρια του το βιβλίο του «Les damnés de la terre» (Maspero), με πρόλογο του Σαρτρ, τον οποίο ο ίδιος επιθυμούσε, λέγοντας μόνο «Αυτό δεν θα μου δώσει πίσω τον μυελό μου». Το έγραψε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, γνωρίζοντας ότι ο θάνατος δεν είναι πολύ μακριά. Τάφηκε, σύμφωνα με δική του τελευταία επιθυμία, στην Αλγερία.
Συμπληρώθηκαν φέτος 100 στρογγυλά χρόνια από τη γέννηση του Φραντς Φανόν, στις 20 Ιουλίου 1925, στη Μαρτινίκα των Γαλλικών Αντιλλών. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου 1961, στα 36 του, από λευχαιμία, σε νοσοκομείο της μισητής του Αμερικής. Τρεις μέρες νωρίτερα έπιασε στα χέρια του το βιβλίο του «Les damnés de la terre» (Maspero), με πρόλογο του Σαρτρ, τον οποίο ο ίδιος επιθυμούσε, λέγοντας μόνο «Αυτό δεν θα μου δώσει πίσω τον μυελό μου». Το έγραψε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, γνωρίζοντας ότι ο θάνατος δεν είναι πολύ μακριά. Τάφηκε, σύμφωνα με δική του τελευταία επιθυμία, στην Αλγερία.
Το 1971, καταμεσής της δικτατορίας, το θρυλικό ήδη βιβλίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά: «Της γης οι κολασμένοι» (μτφρ. Αγγέλα Αρτέμη, Κάλβος), χωρίς τον πρόλογο του Σαρτρ, ο οποίος ωστόσο μεταφράστηκε αργότερα από τον Κώστα Σταματίου και συμπεριλήφθηκε στη συναγωγή δοκιμίων του Σαρτρ «Καταστάσεις» (Αρσενίδης, χ.χ.). Δεν νομίζω ότι έχει εκδοθεί άλλο βιβλίο του Φανόν στα ελληνικά. Διάβασα τότε, το φθινόπωρο του 1971, άρτι εισαχθείς στη Νομική Σχολή του Αθήνησι, το βιβλίο του Φανόν και συγκλονίστηκα.
Δεν ήταν το βιβλίο ενός πολιτικού αναλυτή ή κοινωνιολόγου, αλλά ενός Προφήτη, που, όπως οι βιβλικοί, περιέγραφε ή ανήγγελλε με οίστρο την Καταστροφή του κόσμου της αδικίας και της καταπίεσης, και κήρυττε την ελπίδα για έναν καινούργιο κόσμο δικαιοσύνης και ελευθερίας για τους απόκληρους. Από τότε, ό,τι και αν λένε, ό,τι και αν πουν, όσες μεγάλες αντιρρήσεις και αν έχω εγώ ο ίδιος, ο Φανόν μένει στη συνείδησή μου ως ιερό πρόσωπο.
Το έργο του έχει πια συγκεντρωθεί σε δύο πολυσέλιδους τόμους από τις εκδόσεις La Découverte: Frantz Fanon, Œuvres, με πλούσιες εισαγωγές και συμπληρωματικό υλικό. Ο πρώτος τόμος (2011) περιέχει τα τρία βιβλία που πρόλαβε να εκδώσει ο ίδιος, συν το «Pour la révolution africaine», που εκδόθηκε το 1964 (Maspero) και περιείχε δημοσιευμένα κείμενά του. Ο δεύτερος (2018), με τίτλο «Écrits sur l’ aliénation et la liberté», περιέχει δύο θεατρικά έργα του –ο Φανόν ξεκίνησε ως θεατρικός συγγραφέας–, τη διατριβή του στην ψυχιατρική στο Πανεπιστήμιο της Λυών και αρκετά άλλα ψυχιατρικά και πολιτικά κείμενα.
Το έργο του έχει πια συγκεντρωθεί σε δύο πολυσέλιδους τόμους από τις εκδόσεις La Découverte: Frantz Fanon, Œuvres, με πλούσιες εισαγωγές και συμπληρωματικό υλικό. Ο πρώτος τόμος (2011) περιέχει τα τρία βιβλία που πρόλαβε να εκδώσει ο ίδιος, συν το «Pour la révolution africaine», που εκδόθηκε το 1964 (Maspero) και περιείχε δημοσιευμένα κείμενά του. Ο δεύτερος (2018), με τίτλο «Écrits sur l’ aliénation et la liberté», περιέχει δύο θεατρικά έργα του –ο Φανόν ξεκίνησε ως θεατρικός συγγραφέας–, τη διατριβή του στην ψυχιατρική στο Πανεπιστήμιο της Λυών και αρκετά άλλα ψυχιατρικά και πολιτικά κείμενα.
