Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2021

Ἡ κληρονομιά ἀντίδοτο στήν ἀσυδοσία. [Ἀπό συνέντευξη Ρότζερ Σκράτον]

Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης – Διευθυντής της εφημερίδος «ΕΣΤΙΑΣ».

O ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ μας Θεόδωρος Τριανταφυλλόπουλς ἀπό τό Αἴγιο εἶχε τήν καλοσύνη νά μοῦ στείλει σέ μετάφραση τοῦ Εὐάγγελου Νιόνιου μιά συνέντευξη πού ἔδωσε τόν Μάρτιο τοῦ 2019 ὁ (ἐκλιπών) Ἄγγλος φιλόσοφος καί συγγραφέας Ρότζερ Σκράτον στήν γαλλική ἐφημερίδα Le Figaro (στήν Εὐγενία Μπαστιέ) μέ θέμα τήν Ἀριστερά καί τούς λογίους της. Ἀφορμή ἀποτέλεσε ἡ κυκλοφορία τοῦ βιβλίου του στά γαλλικά γιά τήν ἐλίτ τῆς «Νέας Ἀριστερᾶς». Ὅταν κυκλοφόρησε τό βιβλίο καί δημοσιεύτηκε ἡ συνέντευξή του ἀμφιβολία δέν ὑπῆρχε καμμία: Ὅσα ἔλεγε ὁ διάσημος ἐπίμονος συντηρητικός ἀφοροῦσαν καί τήν καθ’ ἡμᾶς Ἀριστερά. Ὄχι μόνο τήν γαλλική. Μετά δύο χρόνια ὅμως καί μετά ἀπό ὅλα ὅσα ἔχουν συμβεῖ στήν πατρίδα μας, νομίζω ὅτι ἀφοροῦν καί τήν καθ’ ἡμᾶς Δεξιά. Δέν θά ἐπεκταθῶ πολύ.

Ὁ ὁρισμός πού δίδει ὁ Σκράτον γιά τόν συντηρητικό καί τόν δεξιό πολίτη, ἡ ἀνάλυση πού κάνει γιά τό πῶς ἡ ὑπεράσπιση τῆς κληρονομιᾶς καί τῆς ταυτότητας τῶν Ἐθνῶν εἶναι ὁ μόνος δρόμος γιά νά μπεῖ φραγμός στήν ἀσυδοσία τῆς ἀνεξέλεγκτης ἀγορᾶς καί τοῦ καταναλωτισμοῦ, ἡ ἀποκάλυψη πού κάνει γιά τό πῶς ἡ Ἀριστερά ἐπινόησε τήν ἔννοια τοῦ «λαϊκισμοῦ» ὅταν οἱ πλειοψηφίες τήν προσπερνοῦσαν, ὅλα αὐτά ἀρκοῦν γιά νά ἐξηγήσουν πολλά ἀπό ὅσα συμβαίνουν στήν πατρίδα μας τά τελευταῖα εἴκοσι χρόνια. Μέ μιά προσθήκη ἔκπληξης ὅμως: Ἡ καθ’ ἡμᾶς Δεξιά δανείζεται ἀπό τήν Ἀριστερά τήν λέξη «λαϊκισμός», ὅταν καί αὐτή νοιώθει ἀμήχανη κάθε φορά πού οἱ πλειοψηφίες τήν προσπερνοῦν. Ἡ Δεξιά ἐπίσης στίς ἡμέρες μας μάχεται τήν κληρονομιά ἀπεμπολώντας ἕνα κατ’ ἐξοχήν ὅπλο της γιά τήν διατήρηση τῆς κοινωνικῆς συνοχῆς καί τήν ἐνίσχυση τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης. Μέ ὁρατό τόν κίνδυνο νά προκύψει στό μέλλον μιά μεγάλη ἀκροδεξιά σέ πολλά μικρά κομμάτια, ὑπερδιψήφια στό ἄθροισμά της. Μέ ὁρατό τόν κίνδυνο ἐπίσης νά πραγματοποιηθεῖ ὑπό συνθῆκες ἁπλῆς ἀναλογικῆς ἡ ἔξοδος τοῦ Μεσολογγίου ἀπό τά κόμματα ἐξουσίας. Ἀντί ἄρθρου λοιπόν, σήμερα …Σκράτον. Ἀκολουθοῦν ἀποσπάσματα ἀπό τήν ἐνδιαφέρουσα συνέντευξή του ἡ ὁποία δημοσιεύτηκε μέ τόν τίτλο «Εὐαγγελιστές χωρίς Θεό, κηδεμόνες τοῦ λαοῦ».

Ὁ μέσος δεξιός ἄνθρωπος (ὅπως ἐγώ) ἔχει τήν αἴσθηση ὅτι ἀνήκει σέ κάτι πού κληρονόμησε: ἔθνος, θρησκεία, ἔθιμα, οἰκογένεια. Εἶναι μιά σφαῖρα ἀγάπης. Ἡ ἀριστερά ἀντιστοιχεῖ σέ διαφορετικό τύπο χαρακτῆρα. Δέν βλέπει τήν ταυτότητά της μέ ὅρους κληρονομικῶν προσηλώσεων, ἀλλά μέ ὅρους ἐμπειριῶν πού ἐπεκτείνουν τήν ἐλευθερία καί παρέχουν ἴσα δικαιώματα σέ ὅλους. (…) Στή δεκαετία τοῦ ’60, ἡ κληρονόμος τοῦ μαρξισμοῦ ἀριστερά πρότεινε μιά στενή σχέση μεταξύ τοῦ προσώπου τοῦ λόγιου καί τοῦ λαοῦ. Οἱ ἀριστεροί λόγιοι θά ὁδηγήσουν τό προλεταριᾶτο σέ μιά συλλογική ἀντιπαράθεση μέ τήν «ἀστική τάξη». Ἦταν ὁ ἱδρυτικός μῦθος τῆς μεταπολεμικῆς γαλλικῆς διανοητικῆς κουλτούρας. Ὁ μῦθος αὐτός διαλύθηκε ὅταν οἱ λόγιοι ἀνακάλυψαν ὅτι ἡ ἐργατική τάξη δέν τούς ἀγαποῦσε.

Τρίτη 6 Μαρτίου 2018

Προοδευτικός ή συντηρητικός; Ιδού η απορία…

Μιαν φορά κι έναν καιρό, ήταν θυμάμαι ένα σχολικό βιβλίο Έκφρασης-Έκθεσης (τρομάρα τους), όπου εντός του φιγουράριζε μια ευφάνταστη γελοιογραφία. Στην γελοιογραφία αυτή απεικονιζόταν ένας σαστισμένος καθηγητής σε μια σχολική αίθουσα γεμάτη μαθητές, στα θρανία των οποίων, όμως, δεν ήταν ακουμπισμένα βιβλία, τετράδια, γόμες ή στυλό, αλλά οθόνες και πληκτρολόγια.
Οι οθόνες ήταν, ας πούμε, «παλαιού τύπου» (μιας κι όταν ο Πόντικας βολόδερνε στους σχολικούς αυλόγυρους, επίπεδες οθόνες ούτε η NASA διέθετε) και μαζί με τα πληκτρολόγια «καταλάμβαναν» την συνολική επιφάνεια των θρανίων. Ο σκιτσογράφος αφήνει αφαιρετικά να εννοηθεί πως ο καθηγητής τούς ζήτησε να βγάλουν τα μολύβια τους και μια κόλλα χαρτί, προφανώς για να γράψουν κάποιο διαγώνισμα, βάζοντας έναν από τους μαθητές των πρώτων θρανίων να λέει, «τί είναι χαρτί και μολύβι κύριε;».
Θυμάμαι πόσο εξωφρενική φαινόταν όλη αυτή η σκηνή τότε. Ασφαλώς, το ίδιο θα φάνταζε και στο νου του γελοιογράφου που την εμπνεύστηκε, για αυτό εξάλλου η σκέψη αυτή μετασχηματίστηκε σε μια τόσο εύστοχη γελοιογραφία, ακριβώς γιατί στην εποχή της ήταν σαφέστατα αυτό που λένε «τραβηγμένη από τα μαλλιά». Το «τότε» βρίσκεται πλέον ένα τέταρτο του αιώνα μακριά και στο «αυλάκι» της τεχνολογίας έχουν κυλήσει ωκεανοί.

Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017

Christopher Lasch – ο συντηρητισμός ενάντια στον εαυτό του



μτφρ.: Κατερίνα Ασανάκη

Το ερώτημα που τίθεται είναι το εάν ο πολιτιστικός συντηρητισμός είναι συμβατός με τον οικονομικό φιλελευθερισμό, την πολιτική φιλοσοφία του καπιταλισμού. Επειδή, κατ’ αρχάς, η απάντηση θα εξαρτηθεί από το τι απλώς σημαίνει πολιτιστικός συντηρητισμός, θα πρότεινα να ξεκινήσει κανείς όχι με έναν αφηρημένο ορισμό του όρου, αλλά με μία ανάλυση του τρόπου με τον οποίο οι συντηρητικές αξίες εισχωρούν στην σημερινή διαμάχη σχετικά με την έκτρωση – το καλύτερο παράδειγμα της πολιτιστικής σύγκρουσης το οποίο διχάζει την αμερικανική κοινωνία.
Η μελέτη της Kristin σχετικά με την διαμάχη για την έκτρωση καταδεικνύει ότι αυτή πηγάζει όχι από την αφηρημένη υπόθεση σε σχέση με τα δικαιώματα του αγέννητου εμβρύου αλλά από τις αντιτιθέμενες απόψεις περί ζωής και πιο συγκεκριμένα από τις αντιτιθέμενες απόψεις περί του μέλλοντος. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι είναι ανόητοι, να ανησυχούνε για πράγματα που αφορούν το μέλλον», δηλώνει μια ακτιβίστρια κατά της έκτρωσης. «Το μέλλον ξέρει να φροντίζει το ίδιο τον εαυτό του». Μια άλλη γυναίκα του κινήματος υπέρ της διατήρησης του εμβρύου στη ζωή λέει ότι «στη ζωή, δεν μπορείς να τα σχεδιάζεις όλα από πριν».

Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2017

Ο συντηρητισμός ως ιστορικό φαινόμενο



του Π. Κονδυλη

Η ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ένταξη του συντηρητισμού ως κοινωνικοπολιτικού και ιδεολογικού φαινομένου στο συνολικό φάσμα των Νέων Χρόνων σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, ότι αυτός δεν συνιστά ιστορική ή ανθρωπολογική σταθερά, παρά ένα συγκεκριμένο ιστορικό φαινόμενο, που συνδέεται με ορισμένη εποχή και με ορισμένο τόπο και που παρέρχεται μαζί μ’ αυτήν την εποχή ή και πριν ακόμη από το τέλος της· και δεύτερον, ότι δεν μπορεί να κατανοηθεί με αφετηρία την εχθρότητα του προς τη γαλλική Επανάσταση, αλλά ότι το καλύτερο είναι να ξεκινήσουμε από την αντιπαράθεση του με ορισμένα ειδοποιά γνωρίσματα των Νέων Χρόνων εν γένει, τα οποία οι συντηρητικοί θεώρησαν ως επαναστατικά. Ακόμα όμως κι αν επικρατούσε συμφωνία πάνω σε τούτη τη διπλή θέση, έτσι χοντρικά διατυπωμένη, και πάλι δεν θα είχαμε κερδίσει πολλά πράγματα από άποψη περιεχομένου εφ’ όσον δεν θα έχουν προσδιορισθεί με την αναγκαία σαφήνεια τα κρίσιμα για τον προβληματισμό μας χαρακτηριστικά της εποχής, μέσα στην οποία ο συντηρητισμός διαμορφώνεται, δραστηριοποιείται και τελικά αποσυντίθεται —και επί πλέον, εφ’ όσον δεν θα έχει δοθεί ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα ποιες είναι οι έσχατες πηγές της συντηρητικής σκέψης μέσα στην ιστορία της κοινωνίας και των ιδεών.

Δευτέρα 28 Αυγούστου 2017

Φράνσις Φουκουγιάμα: Αφετηρία γεννήσεως του Νεοσυντηρητισμού



Συγγραφέας: Φράνσις Φουκουγιάμα
Βιβλίο         : Η Αμερική σε σταυροδρόμι 
Εκδόσεις     : Α. Α. Λιβάνη
Έτους         : 2006


ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΥ


Μέχρι στιγμής έχουν γραφεί αρκετές γενικές περιγραφές του νεοσυντηρητισμού, οι οποίες παρέχουν μια εσωτερική ματιά στις πνευματικές αφετηρίες του κινήματος. Όπως σημειώθηκε νωρίτερα, οι Κρίστολ και Πόντορετζ έγραψαν τα δικά τους κείμενα σχετικά με το πώς αποφάσισαν να γίνουν νεοσυντηρητικοί. Πιθανώς, η πλέον ισορροπημένη ιστορία από μη νεοσυντηρητικούς είναι αυτή δύο Γάλλων δημοσιογράφων, των Αλέν Φρασόν και Ντανιέλ Βερνέ, υπό τον τίτλο L' Amerique messianique (2004).

Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2017

Ο «ιδεαλισμός με αρβύλες» και ο νεοσυντηρητισμός

Ο  νεο-συντηρητικός Robert Kagan και η συζυγός του, επίσης νεο-συντηρητική, Βικτόρια Νούλαντ, υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Ευρώπη που ασκεί ασφυκτικές πιέσεις στην Κύπρο 
Ο «ιδεαλισμός με αρβύλες» και ο νεοσυντηρητισμός 
Tου Ευάγγελου Κοροβίνη, συγγραφέα δημοσιεύτηκε στον νέο Λόγιο Ερμή τ. 13 – Άνοιξη 2016
Α) Σύντομη ιστορική αναδρομή
Ο συντηρητισμός κατανοείται συνήθως ως ένα ιδεολογικό και πολιτικό ρεύμα που γεννήθηκε ως αντίδραση στον Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση. Αλλά, όπως έχει δείξει ο Παναγιώτης Κονδύλης, ο συντηρητισμός έχει μια ισχυρή προνεωτερική συνιστώσα – μια συνιστώσα που σχετίζεται με τις προσπάθειες των ανωτέρων στρωμάτων της φεουδαλικής κοινωνίας, των ευγενών, να ανακόψουν τη διάλυσή της, τη συνυφασμένη με την ανάδυση του νεώτερου συγκεντρωτικού και γραφειοκρατικού κράτους ήδη από τον 16ο αιώνα. Η διαδικασία διάλυσης της φεουδαλικής κοινωνίας –ο σταδιακός δηλαδή θρυμματισμός των φεουδαλικών οίκων, των συντεχνιών και των σχετικών με αυτούς μορφών κυριαρχίας– οδήγησε στην υπαγωγή των «ξεριζωμένων» πλέον ατόμων κατ’ ευθείαν στο νεωτερικό κράτος, χωρίς τη μεσολάβηση της κοινωνικής πυραμίδας του φεουδαλισμού. Μετά την οριστική αποσύνθεση της προνεωτερικής κοινωνίας, όσοι από τους συντηρητικούς δεν είχαν αυταπάτες για επιστροφή στο παρελθόν πρότειναν μια συμπόρευση με τον φιλελευθερισμό που θα διασφάλιζε τη σύμπραξη όλων των ιδιοκτητών. Η συντηρητική προσδοκία ότι στον συνασπισμό αυτόν ο φιλελευθερισμός θα έπαιζε το δεύτερο βιολί και ότι πέραν της ιδιοκτησίας τους οι ευγενείς θα διέσωζαν και τα κοινωνικά και πολιτικά τους προνόμια, αποδείχθηκε φρούδα στην πορεία του χρόνου.
Στην Αμερική (ΗΠΑ), ο τωρινός νεοσυντηρισμός αποκλήθηκε έτσι προκειμένου να αντιδια­σταλεί προς τον λεγόμενο παλαιοσυντηρητισμό, δηλαδή την προ του 1960 παλιά Δε­ξιά, η οποία είχε γνωρίσει μια βραχύβια αναγέννηση τη δεκαετία του ’80 ως αντίθεση στην επεμβατική εξωτερική πολιτική των νεοσυντηρητικών και την «ευκαμψία» τους στα θέματα των αμβλώσεων και των οικογενειακών αξιών. Πάντως, ο παλαιοσυντηρητισμός αυτός δεν μπό­ρεσε να καταστεί ηγεμονική δύναμη στους κόλπους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. (Ο πιο προβεβλημένος εκπρόσωπός του, ο Pat Buchanan, επιχείρησε δύο φορές τη δεκαετία του 1990 να πάρει το προεδρικό χρίσμα και απέτυχε).