Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 26 Ιουλίου 2023

Η καταστροφή της Επιδαύρου

Από Απόστολος Διαμαντής




Πότε ένας λαός θα νιώσει ευτυχισμένος και ελεύθερος; Σύμφωνα με τον Νίτσε, όταν «…κατορθώσει να προσκολληθεί αδίστακτα στα διδάγματα ενός λαού για τον οποίο μπορούμε να πούμε πως είναι μεγάλη δόξα και σπάνια διάκριση να είναι κανείς μαθητής του: των Ελλήνων». Ρώτησε όμως ο Νίτσε την Μενδώνη, την Ευαγγελάτου, τον Μόσχο, τον Ρήγο και την Κιτσοπούλου;

Όχι. Αλλά και εάν τους ρωτούσε θα του απαντούσαν πως δεν δέχονται καθόλου διδάγματα από τον Αισχύλο και τους υπόλοιπους του αρχαίου ελληνικού δράματος. Τους θεωρούν πασέ. Και για το λόγο αυτό προτείνουν την διασκευή και την επικαιροποίησή τους.

Η διαδικασία καταστροφής της Επιδαύρου και γενικώς του κλασικού ρεπερτορίου άρχισε εδώ και 30 χρόνια περίπου, ως μεταφορά της σχετικής μόδας εξ΄ Αμερικής, της αποδόμησης συνολικά του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Ο οποίος δεν ταιριάζει καθόλου με την παγκόσμια ιδέα της συμπερίληψης των διαφορετικών φυλών και των διαφορετικών φύλων.

Είναι λευκές η Αθηνά και η Κλεοπάτρα; Είναι. Άρα θα πούμε πως είναι από την Αφρική. Και εν συνεχεία δεν θα ξαναδείξουμε τον Αγαμέμνονα, τον Ιππόλυτο, την Αφροδίτη, τον Άδμητο και τον Ορέστη ως στρέϊτ. Θα τους δείξουμε με queer κουλτούρα. Την Αφροδίτη να βιντεοσκοπεί ντυμένη ως ντιζέζ, όπως έκανε η Κατερίνα Ευαγγελάτου και τον βασιλιά Άδμητο ως Νεφερτίτη, όπως έκανε λίγα χρόνια πριν ο Θωμάς Μοσχόπουλος.

Τρίτη 4 Αυγούστου 2020

Η έννοια του Κρυφού Σχολειού στην περίοδο της Τουρκοκρατίας (μέρος Α΄)

Του Απόστολου Διαμαντή* από τον νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 4
Διὸ καὶ φιλοσοφώτερον καὶ σπουδαιότερον ποίησις ἱστορίας ἐστίν· ἡ μὲν γὰρ ποίησις μᾶλλον τὰ καθόλου, ἡ δ’ ἱστορία τὰ καθ’  ἕκαστον λέγει
Αριστοτέλoυς Ποιητική
Το φάντασμα του Κρυφού Σχολειού στα χρόνια της τουρκοκρατίας έχει στοιχειώσει τελευταία σε μια μερίδα της ελληνικής ιστοριογραφίας, η οποία φαίνεται να χρησιμοποιεί την ιστορία ως πολιτικό εργαλείο, μετατρέποντάς τη σε θεραπαινίδα της πολιτικής, εισάγοντας ένα καθαρό διχασμό ανάμεσα στην «επιστημονική» ιστορία και την ιστορία.[1] Όμως, αυτός ο διχασμός, ο οποίος αντιλαμβάνεται την ιστορία ως φυσική επιστήμη και αποκλείει την ιστορική αφήγηση –στην οποία περιλαμβάνεται το σύνολο των παραδόσεων και δίνει το περιεχόμενο της ιστορικής συνείδησης–, καταργεί τη θεμελιώδη νεωτερική διάκριση μεταξύ επιστημών της φύσης και επιστημών του ανθρώπου, και συνιστά επιστροφή στη μεσαιωνική ιδέα της «αυθεντίας», που δεν γίνεται πλέον αποδεκτή, καθώς έχει υποστεί τη ριζική κριτική της νεωτερικής εποχής. Η ιστορία δεν είναι προφανώς έργο του επιστήμονα και του εργαστηρίου του, «…αλλά είναι έργο των μαζών ή των ιδεών, των βαθύτερων, ορατών ή μη ορατών, διεργασιών»[2].
Έτσι, αυτή η ιστοριογραφική παράταξη, χρησιμοποιώντας επιχειρήματα που εκφράζουν έναν ξεπερασμένο ακραίο θετικισμό, επιτέθηκε μαζικά και αιφνιδίως εναντίον ενός ποιήματος και μιας ζωγραφιάς, επιδιώκοντας την εξαφάνιση από την ιστορική συνείδηση αυτής της έννοιας που διασώζει η προφορική παράδοση και η τέχνη.[3] Φυσικά μαζί με το Κρυφό Σχολειό υπέστησαν την ίδια ακριβώς επίθεση, ως κατασκευασμένοι αντι-οθωμανικοί «μύθοι», συμβάντα όπως η σύναξη στην Αγία Λαύρα υπό τον Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανό, η επέτειος της 25ης Μαρτίου, ακόμα και ιστορικές πραγματικότητες, όπως το ίδιο το έθνος, που εκλαμβάνεται ως «φαντασιακό»[4]. Τη μηχανιστική μεταφορά αυτών των ιδεών περί «κατασκευής» των εθνικών ταυτοτήτων –που πιθανόν να αρμόζει σε αφρικανικά ή νεότευκτα, αλλά όχι σε ιστορικά έθνη– την παρατηρούμε κυρίως σε έργα σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, από ερευνητές που δεν έχουν επαρκή εποπτεία της ιστορίας του μεσαιωνικού ελληνισμού.[5] Η Έλλη Σκοπετέα, για παράδειγμα, εξέλαβε την έννοια έθνος από την οθωμανική σκοπιά του θρησκευτικού millet, νομίζοντας προφανώς πως πέραν και προ του millet δεν υπάρχει απολύτως τίποτα:
Το πρόβλημα είναι ώς ποιο βαθμό το γένος είχε, στις αρχές του 19ου αιώνα, χειραφετηθεί από την έννοια του millet και κατά πόσο στέκει η άποψη ότι το εθνικό είχε υποσκελίσει το κατ’ αρχήν θρησκευτικό ή έστω πολιτιστικό περιεχόμενο αυτής της έννοιας.[6]
Η συνδυασμένη και ξαφνική αυτή μανία μιας ιστοριογραφικής μερίδας έχει ελάχιστη ιστοριογραφική αξία, εφόσον αντιφάσκει προς εντοπισμένες προφορικές παραδόσεις αλλά και προς βιωμένες ιστορικές εμπειρίες αιώνων, που προκύπτουν από τη λόγια γραμματεία. Τα τρέχοντα επιχειρήματα εναντίον του Κρυφού Σχολειού –ενός μάλλον ασήμαντου ιστοριογραφικού ζητήματος, εφόσον το ζήτημα της εκπαίδευσης στα χρόνια της τουρκοκρατίας είναι σχεδόν λυμένο– είναι τόσο αφελή, που προκαλούν πραγματικά μεγάλη εντύπωση και δημιουργούν σοβαρά ερωτηματικά, αφενός για την επιστημονική επάρκεια αυτής της μερίδας της ελληνικής ιστοριογραφίας και αφετέρου για τα πραγματικά κίνητρά της. Το βασικό επιχείρημα εναντίον του ποιήματος «Το Κρυφό Σχολειό» του Ιωάννη Πολέμη (από την ποιητική συλλογή Αλάβαστρα, 1900) και της περίφημης ζωγραφιάς του Νικολάου Γύζη (1886), που εκφράζουν και τη σχετική προφορική παράδοση, είναι το εξής: Κρυφό Σχολείο δεν υπήρξε, διότι κανένα ιστορικό τεκμήριο δεν το επιβεβαιώνει και διότι ποτέ οι Οθωμανοί δεν απαγόρευσαν την εκπαίδευση των κατακτημένων.

Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2019

Προτεσταντισμός και Καπιταλισμός

Εφόσον ο προτεστάντης πιστεύει στη θεία χάρη που θα επιλέξει αυτόν που θα σωθεί, αλλά και στον προορισμό, είναι σαφές πως η κοινωνική του ζωή θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με την πίστη του. Λέει η Βίβλος: «είδες άνθρωπον επιτήδειον εις τα έργα αυτού; Αυτός θέλει εμφανισθεί ενώπιον βασιλέων». Και η Βίβλος είναι το μόνο κείμενο που δέχεται ως αυθεντία ο προτεστάντης. Η απόκτηση χρήματος, στο παρόν κοινωνικό σύστημα του καπιταλισμού, είναι ακριβώς το μέτρο της επιτήδευσης στα κοινωνικά μας έργα. Επομένως η επιδίωξη του κέρδους, το οποίο είναι η βάση της καπιταλιστικής λογικής, είναι και η καρδιά της προτεσταντικής ηθικής.
Το καθήκον είναι ένα χρέος που αισθάνεται το άτομο, απέναντι στο επάγγελμά του, αλλά και απέναντι στον Θεό, στη διαδικασία του προορισμού και της απόκτησης της Θείας Χάρητος. Όπως ο Θεός επιλέγει τον καλό χριστιανό για να τον σώσει, έτσι και ο καπιταλιστής βιομήχανος επιλέγει τον σωστό εργάτη, για να τον προσλάβει. Ποιος επιλέγει τον Βιομήχανο; Η αγορά. Θα πρέπει επομένως όλοι να κάνουν το καθήκον τους, απέναντι στο υπάρχον σύστημα: ο εργάτης να είναι σωστός και εργατικός, ώστε να μην βρεθεί άνεργος, ο βιομήχανος να συμμορφώνεται με τους κανόνες της αγοράς, ώστε να μην βρεθεί εκτός της και όλοι μαζί, σαν καλοί προτεστάντες να είναι πιστοί στα καθήκοντά τους, ώστε να μην βρεθούν εκτός της θείας χάρητος.

Πέμπτη 12 Απριλίου 2018

Τα σχήματα ερμηνειών για το ᾽21: το λάθος του Δημαρά

Απόστολος Διαμαντής
Όταν στα 1946 ο Κ. Θ Δημαράς σε ένα κείμενό του για τον Γρηγόριο Κωνσταντά εισήγαγε τον όρο «Νεοελληνικός Διαφωτισμός», ίσως δεν φανταζόταν τις χρήσεις αυτής της, ας πούμε, υπερβολικής έκφρασης. Διότι σύντομα η μεταπολεμική ιστοριογραφία μετατοπίστηκε από το κλασικό ερμηνευτικό σχήμα της εθνικής ιστορικής σχολής- για το οποίο η ιστορία του πολιτισμού είναι η διαδοχή των εθνικών κοινοτήτων- σε ένα νέο σχήμα, μαρξιστικής εν μέρει εμπνεύσεως, το οποίο θεμελιώνονταν στην ιδέα της πάλης των τάξεων, πασπαλισμένης θα λέγαμε από κάποιες αδόκιμες χρήσεις των ιδεών του Διαφωτισμού. 
Σύμφωνα λοιπόν με το πρώτο  ερμηνευτικό σχήμα, της εθνικής ιστοριογραφίας του 19ου αιώνα,  το οποίο μας πήγε αισίως, μέσες άκρες, μέχρι την δεκαετία του 80, η ελληνική επανάσταση ήταν πρωτίστως μια υπόθεση  αναγέννησης των εθνικών θεσμών, η παλιγγενεσία δηλαδή και σ΄αυτήν την πορεία πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν όλες οι πλευρές του έθνους, κλήρος και λαός, σε μια διαρκή ενότητα πνεύματος και δράσης. 

Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017

Ένα ζήτημα ιδανικό για πρόωρες εκλογές;

Γράφει ο Απόστολος Διαμαντής

Κλιμακώνεται καθημερινά η ένταση σχετικά με το σκοπιανό, καθώς η διεθνής πίεση για λύση μέχρι τον Ιούλιο είναι σαφής και ρητή.

Το ζήτημα είναι περίπλοκο, διότι εάν ανακινηθεί τώρα το ζήτημα του ονόματος τότε είναι σχεδόν βέβαιον πως θα οδηγηθούμε σε εκλογές, καθώς η αντιπολίτευση δεν πρόκειται να συναινέσει.

Για να μπορέσει όμως η κυβέρνηση να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις θα πρέπει πρώτα να γίνει σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Παυλόπουλο, ώστε να χαραχθεί η εθνική γραμμή και να ανανεωθεί η παλιότερη που είχε αποφασιστεί μετά τη σύσκεψη υπό τον Κ. Καραμανλή και είχε καταλήξει στην απόρριψη κάθε ονομασίας που θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία».

Όμως, υπάρχουν νέα δεδομένα που οδηγούν σε αδιέξοδο αυτή τη σύσκεψη και επομένως σε πρόωρες εκλογές για σοβαρό εθνικό θέμα. Οι ΑΝΕΛ δεν συμφωνούν με τη χρήση του όρου Μακεδονία και ο Καμένος το ξεκαθάρισε ορθά κοφτά πριν μερικές μέρες. Και δεν θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά, διότι τότε θα οδηγούσε το κόμμα του σε διάλυση.

Με δεδομένη όμως την διαφωνία Καμένου, η ΝΔ δεν πρόκειται να συμφωνήσει , καθώς απαιτεί- και λογικά- ενιαία κυβερνητική θέση. Εάν η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να την εισηγηθεί, τότε θα έχει ουσιαστικά αυτοκαταργηθεί και θα είναι υποχρεωμένη να διαλύσει τη Βουλή, ώστε το ζήτημα να λυθεί από τη νέα Βουλή και τη νέα κυβέρνηση. Δεν είναι δηλαδή δυνατόν να υποκαταστήσει την κυβέρνηση η αντιπολίτευση και ο πρωθυπουργός να κυβερνά πότε με τον Καμένο και πότε με τον Κυριάκο.

Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017

Η επέλαση των 53

Του Απόστολου Διαμαντή από το tvxs.gr 
Tο κείμενο που δημοσίευσαν οι περιβόητοι 53, μετά τη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του Συριζα, είναι ενδεικτικό του επιπέδου της πολιτικής που συζητείται και ασκείται σήμερα.
Οι 53 δηλώνουν με επαναστατική ορμή πως «το μνημόνιο δεν είναι ιδιοκτησία μας»! Πρόκειται για πρωτοφανές γεγονός στα παγκόσμια πολιτικά χρονικά, μια πολιτική ομάδα να ψηφίζει απανωτά μνημόνια, ο επικεφαλής της να είναι ο υπουργός που τα εισηγείται και τα δέχεται στο eurogroup και φυσικά τα μεταφέρει στην Ελλάδα, οι βουλευτές της να δέχονται ασυζητητί όλα τα εφαρμοστικά μέτρα των μνημονίων και ταυτόχρονα να λένε πως όλα αυτά που πράττουν δεν είναι ιδιοκτησία τους! Και τότε πιανού ιδιοκτησία είναι; Δική μου; Των ξένων; Μα εάν είναι των ξένων αυτοί τί παριστάνουν ακριβώς; Τους εντολοδόχους τους; Προφανώς μας κάνουν πλάκα. Άλλη εξήγηση σοβαρή δεν υφίσταται. Εάν ζούσε ο καημένος ο Μαρξ, τον οποίο επικαλούνται κιόλας, θα τους είχε περάσει στην κατηγορία του λιβελογραφήματος.
Και μετά ήρθε ο Τραμπ. Αυτός πάλι δεν αρέσει καθόλου στους 53, οι οποίοι δεν θέλουν τον αρχηγό τους ούτε να του μιλάει, του σεξιστή, ξενοφοβικού, φιλοπόλεμου και αντιλαϊκού προέδρου των ΗΠΑ. «Αντιλαμβάνονται όμως την ανάγκη των διπλωματικών επαφών»! Πάλι καλά. Και τι θα γινόμασταν δηλαδή, εάν ο Τσακαλώτος δεν την αντιλαμβάνονταν αυτήν την ανάγκη. Μέσα στην ορμή του θα του κήρυττε και τον πόλεμο, ίσως.

Δευτέρα 16 Οκτωβρίου 2017

Ο νεοφιλελεύθερος ΣΥΡΙΖΑ

Γράφει ο Απόστολος Διαμαντής

Η κυβέρνηση, στο πολιτικό πόκερ που παίζεται για τις επερχόμενες εκλογές, έδειξε το χαρτί του φιλελευθερισμού. Αλλά δεν το έκλεψε. Το είχε ήδη τραβήξει καιρό πριν, απλώς δεν είχε γίνει πλήρως αντιληπτό.

Φτάσαμε έτσι στο σημείο ο Τσίπρας με τον Τσακαλώτο, με αφορμή την αλλαγή φύλου των ανηλίκων, να εγκαλούν τον Μητσοτάκη πως δεν είναι πραγματικός φιλελεύθερος, αλλά γιαλαντζί! Υπονοώντας φυσικά πως αυτοί οι ίδιοι είναι οι πραγματικοί φιλελεύθεροι.

Ο Τσίπρας έπαιξε με τη διάκριση φιλελευθερισμού και νεοφιλελευθερισμού, σημειώνοντας πως ο μεν Μητσοτάκης περιορίζεται στον φιλελευθερισμό της οικονομικής σφαίρας, ενώ ο ίδιος σε αυτόν της κοινωνικής. Τον πρώτο τον ονομάζει νεοφιλευθερισμό, ενώ τον δεύτερο φιλελευθερισμό. Ο πρώτος είναι αντιδραστικός, ο δεύτερος προοδευτικός!

Το τρυκ είναι κάπως πρόχειρο. Διότι, η φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία - στην οποία έχει πλέον προσχωρήσει με ενθουσιασμό και φανατισμό νεοφώτιστου η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ - είναι το θεμέλιο του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού, καθώς αυτά τα δύο δεν διαχωρίζονται. Φιλελεύθερος μη νεοφιλελεύθερος δεν υπάρχει και όσοι επικαλούνται τη διάκριση το κάνουν για να βάλουν φύλο συκής στον νεοφιλελευθερισμό τους. Ο νεοφιλελεύθερος είναι η τρέχουσα ονομασία του φιλελεύθερου. Στην ουσία είναι η πιο ακραία, σύγχρονη εμφάνιση του φιλελευθερισμού, μετά τη δεκαετία του 70.

Κοινό θεμέλιο και των δύο φάσεων του φιλελευθερισμού είναι η πρόταξη του ατόμου έναντι της κοινωνίας συνολικά, του ατομικού έναντι του κοινωνικού δικαιώματος. Του ατομικού έναντι του κοινού αγαθού. Μετά τη δεκαετία του 70 οι ανάγκες της χρηματιστικής επέκτασης απαιτούσαν πλήρη απελευθέρωση των αγορών εργασίας και χρήματος και επομένως ο τρέχον φιλελευθερισμός δεν περιορίστηκε στην υπεράσπιση των πάσης φύσεως ατομικών δικαιωμάτων στο πεδίο των κοινωνικών σχέσεων, αλλά επεκτάθηκε στον οικονομικό τομέα, απαιτώντας πλήρη κατάργηση όλων των προστατευτικών εθνικών νόμων και την απόλυτη ελευθερία στην κίνηση προσώπων, εμπορευμάτων και χρήματος.

Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2017

Οι μητροπολίτες του Ραγκούση

Απόστολος Διαμαντής


Νέα πολεμική σύρραξη προέκυψε, με αφορμή το νομοσχέδιο για την αλλαγή φύλου στα 15: Ραγκούσης εναντίον Ιερώνυμου! Ενώ δηλαδή η χώρα παραδέρνει στη φτώχια, την ανεργία και την υποτέλεια - εξελίξεις για τις οποίες βεβαίως ο κ. Ραγκούσης, ως υπουργός του Γιώργου, έχει άμεση ευθύνη - εμείς ασχολούμαστε τώρα με το αν υπάρχουν ή όχι ομοφυλόφιλοι μητροπολίτες!
Ας υποθέσουμε πως υπάρχουν. Και λοιπόν; Τί δουλειά έχει ένας πρώην υπουργός και μάλιστα υποψήφιος πρόεδρος κόμματος, να ανακοινώνει πως γνώρισε ή άκουσε πως υπάρχουν ομοφυλόφιλοι μητροπολίτες; Η Ιερά Σύνοδος έβγαλε μια ανακοίνωση για το νομοσχέδιο και πήρε θέση. Αυτό είναι δικαίωμά της. Τί σχέση έχει αυτό με τις δηλώσεις Ραγκούση; Η Εκκλησία είναι συλλογικό σώμα, δεν είναι άτομα. Είναι μάλιστα μια κοινότητα μερικών χιλιάδων ετών, συνδεδεμένη άρρηκτα ιστορικά με τον ελληνισμό και εκφραστής εννοείται της λαϊκής θρησκευτικής παράδοσης. Επιπλέον είναι και πολιτειακός θεσμός.

Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 2017

Ο Αντρέας ως Τσίπρας



Γράφει ο Απόστολος Διαμαντής

Πάντα οι ζωντανοί φοράνε τα ρούχα των πεθαμένων, μιλάνε τη γλώσσα τους και δανείζονται τα ονόματά τους, για να παρουσιάσουν μ’ αυτή τη μεταμφίεση, που ο χρόνος την έκανε σεβάσμια, το δικό τους σκηνικό, λέει ο Μάρξ στην 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη. Πλην όμως προσθέτει, πως αυτή η επανάληψη των ιστορικών γεγονότων δεν είναι τίποτε άλλο από φάρσα. Κανονική επανάληψη δεν υπάρχει.


Το ίδιο φυσικά συμβαίνει με την εμφάνιση Τσίπρα ως Αντρέα ή και το αντίστροφο: με την προσπάθεια να εμφανιστεί ο Αντρέας ως πρώϊμος Τσίπρας. Η μεταμφίεση αυτή γίνεται αντιληπτή ως αυτό που είναι, ως φάρσα.

Ο πρωθυπουργός σωστά τόνισε πως ο Αντρέας διάβασε σωστά την ιστορική συγκυρία της δεκαετίας του 60 και του 70, πως είδε το μεγάλο πολιτικό κενό που δημιουργούσε ο αποκλεισμός των ηττημένων του εμφυλίου και κατάλαβε πως ήταν ο ιδανικός για να τους εκφράσει, καθώς η κομμουνιστική αριστερά δεν είχε πλέον καμία πολιτική δυνατότητα.

Αυτά σωστά τα λέει ο Τσίπρας. Πλην όμως παρακάμπτει τον δεύτερο βασικό παράγοντα – που ο ίδιος ο Τσίπρας τονίζει-της ορμητικής πορείας του ΠΑΣΟΚ προς την εξουσία, τον «ριζοσπαστισμό των νέων εργατικών και μικροαστικών στρωμάτων της εποχής, που αμφισβητούσαν βαθιά τις δομές του κράτους και της οικονομίας».

Τρίτη 29 Αυγούστου 2017

Η αναβάθμιση της φτώχειας



Γράφει ο Απόστολος Διαμαντής


Η κυβέρνηση πανηγυρίζει την αναβάθμιση των οίκων αξιολόγησης, η οποία όμως αναβάθμιση υπενθυμίζει οικτρά την κυβερνητική αποτυχία, εφόσον υπολείπεται ακόμη και των αντίστοιχων του 2014. Με λίγα λόγια, δεν έφταναν τα capital control, τα απανωτά μνημόνια της κυβέρνησης Συριζα- ΑΝΕΛ, η αύξηση των φόρων, το τσεκούρωμα των συντάξεων και το βούλιαγμα της αγοράς, έρχεται τώρα να μας θυμίσει η κυβέρνηση, εν τη αφελεία της, την πλήρη αποτυχία της στον οικονομικό τομέα.


Τί ακριβώς αναβάθμισαν οι οίκοι; Την φτώχια μας προφανώς. Διότι, οι παράμετροι που καθορίζουν αυτές τις αξιολογήσεις σχετίζονται κυρίως με την πιστωληπτική ικανότητα της χώρας, με τη δυνατότητά της δηλαδή να δανείζεται και να μην χρεωκοπεί. Εφόσον η κυβέρνηση έκλεισε την αξιολόγηση, προφανώς οι διεθνείς οίκοι θα την αναβάθμίσουν. Και λοιπόν; Τί έχει να κάνει αυτό με το επίπεδο των εισοδημάτων, τους φόρους και κυρίως με την προοπτική τους;

Τίποτα. Αντιθέτως. Όσο οι διεθνείς οίκοι πείθονται πως η κυβέρνηση θα κόψει μετά βεβαιότητος στις αρχές του 19 τις συντάξεις και θα μειώσει το αφορολόγητο, τόσο θα την αναβαθμίζουν. Και τόσο περισσότερο θα φτωχαίνει η μεσαία τάξη και τόσο περισσότερο θα κόβονται παροχές και κοινωνικά δικαίωματα.

Κυριακή 6 Αυγούστου 2017

Πώς προέκυψε η μαρξιστική εμνηνεία του «νέου ελληνισμού»;

Ο οικονομολόγος και ιστορικός Απόστολος Διαμαντής μιλά στο Αντίφωνο

Στην συνέντευξη του 2013 κυριαρχεί το θέμα της δημιουργίας του ελληνικού κράτους. Πώς η ομάδα υπό τον Κ. Θ. Δημαρά και η μαρξιστική ιδεολογία επέβαλε την επικρατούσα -σήμερα- αντίληψη στο ελληνικό πανεπιστήμιο περί του νέου ελληνισμού; Πρόκειται για ένα κατασκεύασμα; Και αν ναι, πώς κατάφερε να επικρατήσει η εντύπωση ότι το 1821 δημιουργείται ένα κράτος που στη συνέχεια κατασκευάζει το «νέο» ελληνικό έθνος;
Εξίσου σημαντικό είναι και το συνακόλουθο ερώτημα που δεν τίθεται στον Α. Διαμαντή: μια κατάργηση της μαρξιστικής κατασκευής μας επαναφέρει στο σχήμα της εθνικής ορθοδοξίας. Προσφέρει ο Κ. Παπαρρηγόπουλος και οι συνεχιστές αυτού (π.χ. Απ. Βακαλόπουλος) μια ικανοποιητική ερμηνεία για το ποιες δυνάμεις και για ποιο λόγο οργάνωσαν και πυροδότησαν την Ελληνική Επανάσταση; Ή μήπως και αυτοί έχουν δημιουργήσει -εκ του επαναστατικού αποτελέσματος- το δικό τους σχήμα, εντάσσοντας στη συνέχεια τα γεγονότα μέσα σ’ αυτό;
Το ποια σχολή έχει τα λιγότερα (ή τα μικρότερα) λάθη, έχει κάποια σημασία. Όμως οι δυο ιστορικές σχολές ανάγονται στις δυνάμεις που συγκρούστηκαν μεταξύ τους στην διάρκεια 1823-1833 και η προκατειλημμένη εξέταση της ιστορίας μάλλον βασίζεται σε μια εκ των υστέρων απλούστευση, που αποτρέπει τους ερευνητές να δουν το 21 σ’ ένα πλαίσιο διαφορετικό από την εθνική συνέχεια και την εθνική ασυνέχεια, στενού τύπου και στις δυο περιπτώσεις. Ένα νέο πλαίσιο, πιο κοντά στα ίδια τα ιστορικά γεγονότα, που απαλλάσσει τον (προϋπάρχοντα) ευρύ ελληνικό εθνισμό από τα όρια του (μεταγενέστερου) στενού εθνικού κράτους και τον αντιπαραβάλλει με τις διεθνείς δυνάμεις που δημιουργούν την Αμερικανική και την Γαλλική Επανάσταση.

Τρίτη 25 Ιουλίου 2017

Προτεσταντισμός και νεωτερικότητα-Προτεσταντισμός και καπιταλισμός


Απόστολος Διαμαντής
Όταν ο Μαξ Βέμπερ και ο Ρίτσαρντ Τώουνυ δημοσίευσαν τα έργα τους για τον προτεσταντισμό, η σχετική συζήτηση για την αμερικανική ιδεολογία μπήκε σε εντελώς άλλο δρόμο: αναδείχθηκε για μια ακόμη φορά, η θεολογική βάση του δυτικού πολιτισμού και κυρίως εμπλουτίστηκε η ιστορική ερμηνεία με νέα εργαλεία, αυτή τη φορά από το χώρο των νοοτροπιών. Πρώτα ο Μαξ Βέμπερ δημοσιεύει το κλασικό πλέον έργο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού», σε γερμανικά περιοδικά το 1904-1905 και στη συνέχεια ο Ρίτσαρντ Τώουνυ, το 1926, το παρεμφερές «Η χριστιανική θρησκεία και η άνοδος του καπιταλισμού».
Και τα δύο σχετικοποιούν την μαρξιστική πεποίθηση για την εξάρτηση των ιδεών από το πεδίο της οικονομίας και αναδεικνύουν την αυτοτελή σημασία των ιδεών, της ιστορικής συνείδησης και των νοοτροπιών. Έτσι, απαντώντας στον Μαρξ κυρίως, οι Βέμπερ και Τώοουνυ συνέδεσαν την καπιταλιστική εποχή με την επικράτηση της προτεσταντικής ηθικής στον αγγλοσαξωνικό κόσμο.
Ας συνοψίσουμε τις ιστορικές ιδιαιτερότητες του προτεσταντισμού- τι νέο δηλαδή έφερε στο προσκήνιο της ιστορίας- και τα βασικά σημεία της νέας προτεσταντικής ηθικής. Βεβαίως, δεν υπάρχει ένας και μόνος προτεσταντισμός, αλλά πολλές διαφορετικές εκδοχές του: Λουθηρανισμός, καλβινισμός, αγγλικανοί, ευαγγελικοί, βαπτιστές και πολλές άλλες ομάδες που προκύπτουν κυρίως από το γεγονός ότι οι προτεστάντες δεν έχουν ένα κεντρικό εκκλησιαστικό όργανο, μια εκκλησιαστική ιεραρχία δηλαδή, όπως οι καθολικοί και οι ορθόδοξοι. Οπότε κάθε προτεσταντική εκκλησία κουβαλάει τα ιδιαίτερα δικά της ιστορικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, μπορούμε να σταθούμε στις γενικές γραμμές της προτεσταντικής πίστης, στις σταθερές της δηλαδή. Αυτές εξάλλου θεμελιώνουν και την ιδιαίτερη σύνδεση αυτού του θεολογικού κινήματος με την νεωτερική εποχή του κεφαλαίου.

Πέμπτη 20 Ιουλίου 2017

Το Δήθεν Κράτος

Του Απόστολου Διαμαντή

Ο χώρος του Δικαίου είναι συστατικός του σύγχρονου κράτους. Δυστυχώς, στην ελληνική περίπτωση δοκιμάζεται ένα νέο μοντέλο «κράτους», όπου καταργούνται θεμελιώδεις κανόνες του κράτους δικαίου.

Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών που ακόμα ισχύει, με τις ειδικές διατάξεις παραγραφής και τις ειδικές διαδικασίες παραπομπής των κατηγορουμένων, αναγνωρίζει δύο είδη πολιτών: τα μέλη της βουλής και της κυβέρνησης από τη μία και όλους τους άλλους από την άλλη. Είναι τόσο σκανδαλώδης αυτή η ειδική νομοθεσία για το πολιτικό προσωπικό, που έχει οδηγήσει σε πλήρη απαξίωση την νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Ο λαός τείνει πλέον να απορρίπτει ακόμη και το ίδιο το κοινοβουλευτικό καθεστώς.

Και δικαίως.

Τι σόι κοινοβουλευτικό καθεστώς είναι αυτό που ενώ οι ποινικές ευθύνες είναι οφθαλμοφανείς, η Βουλή απαλλάσσει τους κατηγορουμένους λόγω παραγραφής; Και γιατί να φτάσουμε στην παραγραφή; Τι έκαναν τόσα χρόνια οι ανακριτές και οι κυβερνήσεις; Τίποτα. Εις υγείαν του κορόϊδου.
Το οποίον καρόϊδο, ο πολίτης δηλαδή, προσπαθεί με κάθε μέσον να εξαπατήσει το κράτος. Και είναι λογικό να το κάνει, διότι κράτος δεν υφίσταται, όταν γίνονται κατασχέσεις σε φτωχούς ανθρώπους επειδή χρωστάνε στην εφορία και ταυτόχρονα πρώην υπουργοί και πρωθυπουργοί πίνουν αμέριμνοι τα κοκτέϊλ τους στο Λυκαμπέτους ή στις Μπαχάμες, έχοντας τσεπώσει εκατομμύρια μίζες από προμήθειες και γνωρίζοντας πως δεν πρόκειται το πολιτικό και δικαιϊκό σύστημα να τους ασκήσει δίωξη.

Δευτέρα 24 Απριλίου 2017

Ο νέος Γαλλικός δικομματισμός

του Απόστολου Διαμαντή

H υποχώρηση των γκωλικών και των σοσια-λιστών στη Γαλλία συνιστά ριζική πολιτική στροφή και θα προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις και στο συσχετισμό δυνάμεων στη γαλλική εθνοσυνέλευση στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές σε ένα περίπου μήνα.

Υπό την πίεση των Βρυξελλών, των τραπεζικών κύκλων και των συστημικών ΜΜΕ ο Φιγιόν σύρθηκε σε ήττα και μαζί του πέρασε σε δεύτερο πλάνο και σύσσωμη η γαλλική κεντροδεξιά, η οποία υποχρεώνεται τώρα να στηρίξει εν σώματι τον πρώην υπουργό του Ολάντ για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.

Ο Φιγιόν πλήρωσε κυρίως την ένθερμη υποστήριξή του στο Brexit. Το άρθρο του στην Le Monde, στις 27 Ιουνίου 2016, θα πρέπει να έβαλε σε μεγάλη ανησυχία τους ηγέτες της ευρωζώνης, αλλά και τους εγχώριους παράγοντες και κάπου εκεί θα πρέπει να προετοιμάστηκε η εναλλακτική λύση στο πρόσωπο του Μακρόν.

Από την άλλη πλευρά, το σοσιαλιστικό κόμμα, κυρίως η ηγεσία του, στήριξε τον Μακρόν ως δεύτερη εναλλακτική, αλλά με τον τρόπο αυτό έδωσε τη χαριστική βολή στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, ως κόμμα...

Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2016

Όχι στην τουρκοποίηση της Κύπρου

Του Απόστολου Διαμαντή από το tvxs.gr 
Το ναυάγιο των συνομιλιών για το Κυπριακό ήταν αναμενόμενο. Παρά τις προσπάθειες του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ να εμφανίσουν ως περίπου τετελεσμένο γεγονός τη συμφωνία, ώστε να μανιπουλάρουν ανάλογα την κοινή γνώμη σε Κύπρο και Ελλάδα, εν τούτοις η σκληρή πραγματικότητα επέβαλε τη λογική της.
Δεν πρέπει να διέλαθε της κυβερνητικής προσοχής πως η ΚΕ του ΚΚΕ- το μόνο κόμμα, μαζί με το Άρδην, που έχει ολοκληρωμένη θέση για το κυπριακό- από τον Οκτώβριο είχε επισημάνει πως “οι προσδοκίες για δίκαιη και βιώσιμη λύση, που καλλιεργούνται από την κυπριακή και την ελληνική κυβέρνηση, δεν πηγάζουν από πραγματικά στοιχεία: Η ίδια η κοινή ανακοίνωση Αναστασιάδη – Ερογλου (Φλεβάρης 2014) και η βασική θέση για τα Δύο Συνιστώντα Κράτη κινούνται στην κατεύθυνση συνομοσπονδιακής, διχοτομικής λύσης”.
Για την κυβέρνηση Συριζα, αλλά και για τους ΑΝΕΛ, δεν υπήρχε καμία πολιτική δυνατότητα να πάνε πέρα από αυτή τη θέση, και να υποκύψουν σε φιλοτουρκικές μερίδες ή σε εξωτερικούς εκβιασμούς. Ο μεν Συριζα θα φορτωνόταν- πέραν του μνημονίου και του προσφυγικού- και ταπείνωση στο Κυπριακό, ο δε Καμμένος θα διέλυε ουσιαστικά το κόμμα του.
Καμία πρόοδος λοιπόν δεν υπήρξε στις συνομιλίες, πέραν της αποδοχής από την ελληνική πλευρά της αρχικής μορφής ενός σχεδίου, που δημιουργούσε δύο συνιστώντα κράτη πλήρους σχεδόν κυριαρχίας και ενός μορφώματος ομοσπονδιακού κράτους, που θα βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας.
Δηλαδή, όποια σύγκλιση υπήρξε προέκυψε από την υποχώρηση της ελληνοκυπριακής πλευράς. Μόλις οι συζητήσεις έφτασαν στα ουσιώδη, στο εδαφικό, στις εγγυήσεις και στην κατοχή, η ελληνική πλευρά υποχρεώθηκε να θέσει απαιτήσεις που ουδέποτε η Τουρκία θα αποδεχόταν.
Ποιες είναι αυτές οι απαιτήσεις; Τα αυτονόητα. Η απόδοση περιοχών που έχουν καταληφθεί και αποικιστεί από τούρκους στην ελληνοκυπριακή διοίκηση, η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και η κατάπτωση του καθεστώτος των εγγυήσεων. Προφανώς. Τι κράτος θα ήταν αυτό, με τον τουρκικό στρατό κατοχής στο έδαφός του, με εγγυήτρια δύναμη την Τουρκία και με πλήρη σχεδόν νομιμοποίηση του Αττίλα; Ο μεταβατικός χαρακτήρας της παρουσίας των τουρκικών στρατευμάτων είναι καθαρό προκάλυμμα της κατοχής. Κανένας δεν πιστεύει πως η Τουρκία, που συζητά ήδη ζήτημα προσάρτησης, θα πάρει ποτέ τον στρατό της από την Κύπρο. Ποιος θα την υποχρεώσει; Ο Γιουνκέρ; Τέτοιο σχέδιο λύσης ούτε ο Αναστασιάδης ούτε ο Τσίπρας είναι σε θέση να αποδεχθούν.

Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Γλέζος εναντίον Φίλη υπερασπιζόμενος την Εκκλησία στην διάρκεια της Κατοχής


Είναι θλιβερό να διαπιστώνει κανείς πως μόνον σχεδόν ο Μανώλης Γλέζος από την αριστερά όρθωσε και πάλι το ανάστημά του απέναντι στις ανιστόρητες δηλώσεις και αποφάσεις του κ. Φίλη και της κυβέρνησης. Δήλωσε ο πρώτος αντιστασιακός της χώρας:

«Oποιος καταφέρεται ενάντια στην Εκκλησία για τη δήθεν αδράνειά της τη διάρκεια της Κατοχής βλαστημάει. Οταν ο στρατηγός Σταυράκος, διοικητής στρατιωτικός των Αθηνών και της Αττικής, κάλεσε τους δημάρχους, τις Αρχές και τους περιφερειάρχες να έρθουν στους Αμπελοκήπους για να παραδώσει τα κλειδιά της πόλης στους κατακτητές, ο Αρχιεπίσκοπος τότε αρνήθηκε και δήλωσε ότι η “Εκκλησία παρίσταται στην απελευθέρωση των λαών και όχι στη σκλαβιά τους”».

Φυσικά, τα γεγονότα αυτά είναι γνωστά σε όλους. Είναι γνωστή επίσης η επικοινωνία του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου με την Πηνελόπη Δέλτα, το Μεγάλο Σάββατο του 1941. Τότε, ο Χρύσανθος της είπε πως τόνισε στον Βασιλιά Γεώργιο να πάει στο μέτωπο, στις επάλξεις, πως εκεί είναι η θέση του και φυσικά εν συνεχεία ο Χρύσανθος ήταν ο μόνος επίσημος που δεν δέχθηκε να παραδώσει τα κλειδιά της πόλης των Αθηνών στους γερμανούς εισβολείς.

Αλλά φυσικά δεν είναι μόνον αυτό. Στοιχειωδώς εάν ο κ. Φίλης είχε διαβάσει έστω και μια σειρά από την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, θα γνώριζε πως η συμμετοχή του κλήρου ήταν έντονη και θα γνώριζε επίσης και τις απόψεις του αρχηγού του ΕΛΑΣ Αρη Βελουχιώτη για την εκκλησία και τους ιερείς της. Εκκλησία και λαός ήταν ένα για τον Άρη.

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2016

ΑΡΔΗΝ: Το νέο κόμμα!

Του Απόστολου Διαμαντή πρωτοδημοσιεύτηκε στο tvxs.gr

ΑΡΔΗΝ: Το νέο κόμμα!Έγινε χθες βράδυ η παρουσίαση της Πολιτικής Διακήρυξης του κινήματος Άρδην, από τον επικεφαλής του Γιώργο Καραμπελιά. Το Άρδην, προχωρεί στην οργάνωση πανελλαδικής συνδιάσκεψης τον Νοέμβριο και στοχεύει στην κάθοδό του στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, με στόχο την παρέμβασή του στην κεντρική πολιτική σκηνή, καθώς, όπω αναφέρεται στην Διακήρυξη “η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία, η “μεταπολίτευση”, έχει εξαντληθεί οριστικά. Αφού έδωσε ό,τι θετικό είχε έως το 1989, ολοκλήρωσε τη μεταβολή της χώρας σε παρασιτική απόφυση της Δύσης και έρμαιο του τουρκικού νεο-οθωμανισμού, ενώ απειλεί, μέσα από την παρακμή, να οδηγήσει σε οριστική έκλειψη έναν ιστορικό λαό”.
Ο Γιώργος Καραμπελιάς, μιλώντας στην πρώτη συγκέντρωση όσων έχουν υπογράψει τη Διακήρυξη του Άρδην, τόνισε πως ο κίνδυνος της ιστορικής εξαφάνισης του ελληνισμού είναι πλέον ορατός και πιθανός, καθώς για πρώτη φορά φαίνεται να εξαντλούνται οι δυνατότητες αναπαραγωγής του, τόσο δημογραφικά, όσο- κυρίως- πολιτισμικά. Ο συνεχιζόμεννος αφελληνισμός της εκπαίδευσης, η θανάσιμη οικονομικη κρίση που αδειάζει τη χώρα από το πιο δημιουργικό της παραγωγικό κομμάτι και η συνεχιζόμενη και αυξανόμενη βίαιη είσοδος μουσουλμανικών κυρίως πληθυσμών στο έδαφός της, κλονίζουν τα θεμέλια του ελληνισμού και δημιουργούν τις προϋποθέσεις της ιστορικής του εξαφάνισης.

Πέμπτη 9 Ιουνίου 2016

ΟΙ 53 ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ



---000_apostolos_diamantes(Δευτ. 6/6/16 )
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ*
Είναι σαφές πως μετά την αποχώρηση της ομάδας Λαφαζάνη από τον ΣΥΡΙΖΑ, ελάχιστα πλέον στελέχη του σχετίζονται με την παραδοσιακή Αριστερά και το κομμουνιστικό – μαρξιστικό της παρελθόν. Διότι, στον ΣΥΡΙΖΑ παρέμειναν μόνον τα στελέχη του πρώην Συνασπισμού και όσοι αριστεροί ακτιβιστές έχουν συσπειρωθεί στην ομάδα των 53.
Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΚΤΙΒΙΣΜΟΣ
Αλλά, υπάρχει μια διαφορά, ανάμεσα στον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ και τον προηγούμενο: ο σημερινός έχει σαφείς αναφορές στον λεγόμενο “φιλελεύθερο” σοσιαλιστικό χώρο, καθώς ο αριστερός ακτιβισμός προτάσσει την υπεράσπιση του ατομικού, έναντι του κοινωνικού και πολιτικού δικαιώματος. Η τάση αυτή, διεθνώς, συνιστά το αριστερό παρακλάδι του νεο-φιλελευθερισμού. Και χρησιμοποιείται ως «αριστερό» στήριγμα των νεοφιλεύθερων καθεστώτων στην Ευρώπη. Από πολλές πλευρές ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει όλο και περισσότερο το καθεστώς Σημίτη - ήδη ο Τσίπρας κατηγορεί τη ΝΔ για λαϊκισμό!
Δεν είναι τυχαίο, πως τα βασικότερα αιτήματα του αριστερού φιλελευθερισμού σχετίζονται μόνον με την υπεράσπιση ατομικών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα του ομόφυλου, του πρόσφυγα, του φυλακισμένου, του ποδηλάτη, του καλλιτέχνη, του διαφορετικού κοκ. Κοινή συνισταμένη είναι η έννοια της ελευθερίας, έννοια - κλειδί για τον πολιτικό και οικονομικό φιλελευθερισμό και τον νεο -φιλελευθερισμό.
Αυτά τα προτάγματα του αριστερού φιλελευθερισμού συγκλίνουν απολύτως με τα προτάγματα των νεοφιλευλευθέρων - άνετα θα μπορούσαν να τα προσυπογράψουν ο Στέφανος Μάνος και ο Θοδωρής Σκυλακάκης. Κοινή συνισταμένη τους είναι η παράκαμψη του κοινωνικού πλαισίου χάριν του ατομικού και εν τέλει η ανάγκη για υπέρβαση του εθνικού πλαισίου έναντι του υπερ - εθνικού. Αυτός είναι και ο λόγος που η τάση αυτή αποστρέφεται κάθε έννοια πατριωτισμού και υποστηρίζει φανατικά την ελίτ των Βρυξελλών.

Τρίτη 24 Μαρτίου 2015

Η σιωπή για το ’21



Ένα μάλλον πρωτοφανές στοιχείο χαρακτηρίζει την πανεπιστημιακή μας εκπαίδευση σήμερα: η πλήρης σχεδόν σιωπή για το 1821 και η κατάργηση από όλα σχεδόν τα τμήματα Ιστορίας της διδασκαλίας αυτού του μαθήματος, που μέχρι πριν κάποια χρόνια ήταν φυσικά υποχρεωτικό. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός, πως μετά την αποχώρηση του καθηγητή Βασίλη Σφυρόερα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, δεν εξελέγη κανένας καθηγητής, εξειδικευμένος στην επανάσταση του 1821. Η θέση έμεινε- και μένει- κενή.

Μοιάζει απίστευτο, αλλά είναι γεγονός: σαν να ντρεπόμαστε για τον αγώνα της ανεξαρτησίας μας από τον τουρκικό ζυγό. Και έτσι το πρώτο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας αγνοεί το 21 και έχει μεταφέρει το μάθημα αυτό στον χώρο των επιλεγόμενων μαθημάτων, μαζί με άλλα πολλά.

Το μάθημα «Ελληνική Επανάσταση» παραμένει υποχρεωτικό μόνον σε δύο πανεπιστήμια, περιφερειακά: στο Ιόνιο και στο Πελοποννήσου. Το μάθημα υπάρχει επίσης ως προαιρετικό στο Αθηνών και στο ΑΠΘ, δηλαδή έχει υποβαθμιστεί εντελώς, ουσιαστικά έχει χαθεί, ενώ στο Πάντειο υπάρχουν κάποια μαθήματα που αναφέρονται σε κοινωνικές όψεις της εθνεγερσίας. Το μάθημα έχει καταργηθεί εντελώς σε όλα τα άλλα Πανεπιστήμια: Ιωαννίνων, Κρήτης, Θεσσαλίας, Θράκης και Αιγαίου, όπου δεν προσφέρεται καν.