Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΦΟΥΚΩ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΦΟΥΚΩ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2015

Πανοπτικόν Σύστημα

H γέννηση της φυλακής. Η απώλεια της ελευθερίας έχει λοιπόν για όλους την ίδια αξία όσο έχει και η αναγνώρισή της. Ο Διαφωτισμός που ανακάλυψε τις ελευθερίες, εφεύρε και την τιμωρία μέσω της φυλακής. Το...



H γέννηση της φυλακής

H έννοια της εξουσίας που εισήγαγε το έργο του Michel Foucault έθεσε καινούργιες διαστάσεις στην προσπάθεια κατανόησης της νεωτερικότητας. Αν μέχρι τώρα η αντίληψη για τη νεωτερικότητα ήταν μονάχα εκείνη που αναδείκνυε το Λόγο ως το καθοριστικό αξιακό της κριτήριο, με το έργο του Foucault φανερώνεται ότι ο Λόγος ίσως να μην είναι τόσο ουδέτερος όσο ήθελε να παρουσιάζεται.

Μέσα από μια ενδελεχή ιστορική έρευνα σε διάφορες τοπικές κοινωνίες, περίγυρους και κοινωνικές καταστάσεις πραγμάτων ο Foucault καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μια στενή σχέση ανάμεσα στο λόγο και την εξουσία. Η φυλακή, το ψυχιατρικό ίδρυμα, το νοσοκομείο, το πανεπιστήμιο, το σχολείο, το ψυχιατρικό γραφείο, όλα αποτελούν παραδείγματα τόπων όπου οικοδομείται μια διάσπαρτη και επιμέρους οργάνωση εξουσίας (David Harvey, 1989:379).

Αυτή η εξουσία δεν υπάρχει απλά, αλλά επιδιώκει να οργανωθεί σε διοικητική εξουσία με στόχο τον έλεγχο, την υπακοή και την πειθάρχηση. Η πειθαρχική αυτή εξουσία αναλαμβάνει τη ρύθμιση, την επιτήρηση και τη διακυβέρνηση πρώτα του ανθρώπινου είδους ή ολόκληρων πληθυσμών και δευτερευόντως του ανθρώπου-υποκειμένου και του σώματος. Οι τόποι της είναι εκείνοι οι νέοι θεσμοί που αναπτύχθηκαν κατά τον 19ο αιώνα και οι οποίοι «αστυνομεύουν» και πειθαναγκάζουν τους σύγχρονους πληθυσμούς – στα εργαστήρια, στα στρατόπεδα, στα σχολεία, στις φυλακές, στα νοσοκομεία, στις κλινικές και ούτω καθεξής. (Hall, 2003:401).

Πέμπτη 7 Μαΐου 2015

Εξουσία και πρακτική: Ο Φουκώ και η φιλοσοφία (μια ορθόδοξη προσέγγιση)

Δημήτρης Ιωάννου
Ο μεταμοντερνισμός είναι ένα κίνημα -μαζί και μόδα- που κυριάρχησε εντυπωσιακά στο τελευταίο τέταρτο του εικοστού αιώνα, και ακόμη εξακολουθεί να έχει επίδραση στον ακαδημαϊκό ιδίως χώρο. Έχουν αναλυθεί και έχουν ειπωθεί πολλά για τους λόγους που αυτό το κίνημα είχε τόσο γρήγορη άνοδο, και επίσης έχουν επισημανθεί οι αδυναμίες του, τόσο από φιλοσοφική όσο και από πολιτική άποψη (έχω υπόψη μου εδώ τα βιβλία πρωτίστως του Τέρι Ήγκλετον). Στην παρούσα εργασία, στον απόηχο μάλλον του κινήματος, θα ήθελα να σταθώ περισσότερο σε έναν από τους πρωτεργάτες του μεταμοντερνισμού, αντιμετωπίζοντάς τον κριτικά, στο μέτρο των δυνάμεών μου, χωρίς αυτό να υπονοεί πολεμική διάθεση. Θα ήθελα να ερευνήσω συνοπτικά τι νέο κόμισε ο φιλόσοφος αυτός στον στοχασμό, και πώς θα μπορούσε η ορθόδοξη σκέψη, θεολογική και φιλοσοφική, να αποτιμήσει το έργο του.

Πρόκειται λοιπόν για έναν στοχαστή πολύ γνωστό, μεταφρασμένο σχεδόν ολόκληρο εδώ και πολλά χρόνια στα ελληνικά. Θεωρώ ότι ο αναγνώστης που έχει φιλοσοφικά ενδιαφέροντα θα είναι μάλλον εξοικειωμένος με τού έργο του, ενώ όσοι τον αγνοούν μπορούν εύκολα να βρουν μια σύνοψη της πνευματικής του διαδρομής, για να έχουν μια πρώτη επαφή με τις θεωρίες του.[1]