«Το γεγονός ότι ζούμε σε μια αντι-ηρωική εποχή και έχουμε σχετικοποιήσει τα πάντα δεν μας επιτρέπει να βλέπουμε με το ματογυάλι του ύστερου απομυθοποιητικού εικοστού αιώνα ενέργειες και πράξεις ηρωισμού, με τις οποίες, επειδή δεν μπορούμε να αναμετρηθούμε, τις βάζουμε στο κρεβάτι του Προκρούστη»

Γ. Καραμπελιάς, Συνωστισμένες στο Ζάλογγο, Εναλλακτικές Εκδόσεις, σ. 158
Του Μάριου Παν. Αθανασόπουλου, φιλόλογου από τον νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 9
Α. Εισαγωγικά
Το Ζάλογγο, παρά τις όποιες αμφισβητήσεις έχει κατά καιρούς υποστεί (1), εξακολουθεί να αποτελεί στο συλλογικό υποσυνείδητο μια εμβληματική ιστορική στιγμή αυτοθυσίας και πατριωτισμού. Η ελληνική ιστορία, ωστόσο, διαθέτει και άλλες παρόμοιες στιγμές αυτοθυσίας από Ελληνίδες που προτίμησαν τον θάνατο από την ατίμωση. Μία από αυτές έλαβε χώρα στη «Χορηγόσκαλα», περιοχή της Αλαγονίας Μεσσηνίας, την περίοδο της παρουσίας των στρατευμάτων του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, το 1826.
Τα χωριά της Αλαγονίας βρίσκονται στον ΒΔ Ταΰγετο, στα σύνορα Μεσσηνίας και Λακωνίας, και περιλαμβάνουν 6 χωριά, που ονομάζονται: Αλαγονία (Σίτσοβα), Αρτεμισία (Τσερνίτσα), Καρβέλι (Κουτσαβά Καρβέλι), Λαδά (Κουτσαβά Λαδά), Νέδουσα (Μεγάλη Αναστάσοβα) και Πηγές (Μικρή Αναστάσοβα) (2).
Πρόκειται για μια περιοχή με έντονο το αγωνιστικό και αντιστασιακό πνεύμα των κατοίκων της και ιστορία που ξεκινά από την αρχαιότητα (αρχ. Δενθαλιάτις) και φτάνει, μέσω του Βυζαντίου (Μηλιγγοί Σλάβοι) και της Τουρκοκρατίας («Πισινοχωρίτες», λόγω της γειτνίασης με τον Μυστρά), στα νεώτερα χρόνια (αντίσταση κατά την περίοδο της Κατοχής εναντίον των κατακτητών).
Η περίοδος της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης του 1821 αποτελούν την κορυφαία ίσως στιγμή για τους κατοίκους της Αλαγονίας. Την περίοδο αυτή αναδεικνύονται σπουδαίες μορφές, τόσο εκκλησιαστικές (Οικουμενικός Πατριάρχης Προκόπιος Πελεκάσης, από τη Σίτσοβα) όσο και στρατιωτικές (Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς, από τη Μεγάλη Αναστάσοβα).